Certyfikowany Budynek pasywny

Transkrypt

1 Certyfikowany Budynek pasywny Kryteria certyfikacji dla budynków pasywnych o przeznaczeniu mieszkalnym Budynki pasywne to obiekty, w których przy bardzo niskim zużyciu energii można zapewnić komfortowe temperatury zarówno w zimie jak i w lecie. Budynki tego typu wymagają jednak większych nakładów pracy przy tworzeniu koncepcji, projektu oraz jego realizacji. Budynki pasywne podlegają procedurze kontrolnej oraz certyfikacji. Poniżej przedstawiono kryteria certyfikacji budynku pasywnego o charakterze mieszkalnym (kryteria dotyczące budynków niemieszkalnych odnaleźć można pod adresem 1. Kryteria oceny podczas certyfikacji: Ogrzewanie Zapotrzebowanie energii do ogrzewania 15 kwh/(m 2 a) lub alternatywnie moc grzewcza 10 W/m 2 Chłodzenie 1 (wraz z usuwaniem wilgoci 2 ) Zapotrzebowanie na chłód użyteczny łącznie 15 kwh/(m 2 a) + 0,3 W/(m 2 Ka) TGH lub alternatywnie obciążenie chłodnicze 10 W/m 2 ORAZ zapotrzebowanie 4 kwh/(m 2 ak) ϑ e +2 0,3 W/(m 2 Ka) TGH 75 kwh(m 2 a) na chłód użyteczny Jednak nie więcej niż: 45 kwh(m 2 a) + 0,3 W/(m 2 ak) TGH Wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną 120 kwh/(m 2 a) Energia pierwotna na ogrzewanie, chłodzenie, c.w.u, energia pomocnicza, prąd obsługi i energia wspólnotowa Szczelność budynku na przenikanie powietrza Krotność wymiany powietrza podczas próby ciśnieniowej n 50 0,6 h -1 1 Kryteria dotyczące chłodzenia i usuwania wilgoci obowiązują przejściowo. Muszą być one dopasowane do obowiązującego stanu wiedzy. Wymagania dotyczące dane budynku obliczane są automatycznie w arkuszu PHPP Ocena. ϑ e: Średnia roczna temperatura zewnętrzna w o C TGH: Całka po czasie różnicy temperatury punktu rosy oraz temperatury odniesienia wynoszącej 13 o C we wszystkich okresach, gdy ta różnica jest dodatnia. 2 Częściowe wymagania dotyczące usuwania wilgoci opisuje wyrażenie 0,3 (m 2 ak) TGH Strona 1 z 8

2 Wartością odniesienia (umowna powierzchnia ogrzewana) obliczona na podstawie aktualnego podręcznika PHPP. Przy obliczeniu wymaganych parametrów można uwzględnić całość zamkniętej powłoki budynku, np. całego rzędu budynków szeregowych lub budynku wielorodzinnego. Ocena może opierać się na ogólnych obliczeniach lub na podstawie średniej ważonej poszczególnych stref. Nie można jednak sumować ze sobą rozdzielonych termicznie budynków. Certyfikować można jednak poszczególne domy w zabudowie szeregowej lub połówki bliźniaków jak i przeprowadzaną częściowo termomodernizację oraz dobudowywane budynki gdy omawiana strefa posiada przynajmniej jedną ścianę zewnętrzną, powierzchnię dachową oraz fundamenty względnie strop piwnicy. Kryteria oceny muszą być potwierdzone przy wykorzystaniu aktualnej wersji Pakietu do Projektowania Budynków Pasywnych. Przeniesie danych do wersji programu, który ewentualnie ukazał się już w trakcie realizacji inwestycji nie jest wymagane. Podczas obliczania rocznego zapotrzebowania na energię cieplną do ogrzewania można zastosować metodę roczną lub miesięczną. Gdy wyniki otrzymane w metodzie rocznej odbiegają znacznie od wyników uzyskanych w metodzie miesięcznej, to w arkuszu Ciepło oraz Ocena pojawi się informujący o tym komunikat. W takiej sytuacji należy wykorzystać metodę miesięczną. Oprócz wysokiej wydajności energetycznej budynki pasywne wyróżniają się też wysokim komfortem termicznym, są odporne na szkody budowlane oraz oferują użytkownikom doskonałe warunki. Jeżeli którykolwiek z tych punktów jest problematyczny, to kwestie te muszą być rozwiązane zanim będzie można wystawić certyfikat. Niezbędne do tego celu są zazwyczaj otwieralne okna w pomieszczeniach bytowych, niska częstość występowania nadmiernych temperatur ( 10% ponad 25 o C) jak i możliwość regulacji przez użytkownika strumieni świeżego powietrza oraz temperatury w pomieszczeniu. Proces certyfikacji opiera się na aktualnych kryteriach certyfikacji (wersja aktualna zawsze pod adresem oraz w drugiej kolejności na metodyce obliczeń zawartej w podręczniku oraz programie PHPP. Strona 2 z 8

3 2. Dokumenty wymagane do certyfikacji 2.1 Podpisany Arkusz PHPP przynajmniej z poniższymi obliczeniami (Obliczenia należy załączyć w pliku XLS lub przesłać pocztą elektroniczną) arkusz PHPP Dane obiektu oraz wartości energetyczne.ocena Zestawienie powierzchni z przyporządkowaniem wartości współczynników U, bilans promieniowania i mostki cieplne....powierzchnie Obliczenie wartości współczynnika U regularnych przegród budowlanych....wsp-u Lista elementów konstrukcyjnych budynku.lista-u Obliczanie wartości współczynnika U dla okien.okna Lista zastosowanych okien oraz oszkleń..typ_okna Obliczanie współczynnika redukcyjnego dla gruntu, jeżeli zastosowano.grunt Obliczenie współczynnika redukcyjnego dla zacienienia..zacienienie Obliczanie wartości strumienia powietrza wentylacyjnego, sprawność urządzenia oraz ocena testu szczelności.wentylacja Ocena parametrów zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania według PHPP- metoda roczna..ciepło Ocena parametrów zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania w metodzie miesięcznej, w przypadku potrzeby obliczeń według tej metody Metoda_mies Ocena mocy grzewczej według PHPP..Obc_grzewcze Obliczanie częstości występowania nadmiernych temperatur w lecie Lato Obliczanie współczynnika korekcyjnego dla zacienienia w okresie letnim..zacienienie-l Szacowanie wielkości strumienia wentylacyjnego latem, o ile wybrano.. Wentylacja-L Obliczanie strat ciepła przez dystrybucję (C.W.U. i ogrzewanie) CWU+CO Jeżeli zastosowano instalację solarną, obliczanie stopnia pokrycia zapotrzebowania na energię cieplną dla ciepłej wody użytkowej przez system solarny.cwu-s Ocena rocznego stopnia wykorzystania źródła ciepła Kompakt, Kocioł, Sieć Obliczanie zapotrzebowania na energię elektryczną Prąd Obliczanie zapotrzebowania na energię elektryczną przez urządzenia obsługi Prąd_obsługi Obliczanie zapotrzebowania na energię pierwotną EP Wybór regionu klimatycznego, jeżeli nie jest standardowy.klimat 2.2 Dokumenty projektowe, szkic, konstrukcja, instalację w budynku Plan usytuowania z przedstawieniem orientacji budynków, sąsiadujących obiektów (miejsce i wysokość), istotne skupiska roślinności itp., ewentualnie ukształtowanie otoczenia w celu oceny zacienienia horyzontu; zdjęcia działki budowlanej i otoczenia. Sytuacja zacienienia musi być czytelnie przedstawiona. Projekt wykonawczy (zarysu budynku, przekroje, rzuty) z jasnymi wymiarami dla wszystkich powierzchni (kubatura pomieszczeń, powłoki budynku, wymiary okien w stanie surowym). Projekt usytuowania powłoki budynku i okien oraz jeżeli podano miejsca mostków cieplnych do jasnego przyporządkowania w obliczeniach PHPP dotyczących powierzchni lub mostków cieplnych. Szczegółowe szkice wszystkich połączeń termicznej powłoki budynku jak np. styk ściany zewnętrznej i ściany wewnętrznej ze stropem piwnicy wzgl. płytą fundamentową, ściany Strona 3 z 8

4 zewnętrznej z dachem i stropem kondygnacji, kalenicą, ścianą szczytową, sposób montażu okna od boku, od góry i od dołu, system montażu balkonów, etc. Należy podać wymiary detali oraz materiały z których są one wykonane i ich współczynniki przewodzenia ciepła. Szczelna powłoka budynku powinna być jasno zaznaczona, a jej wykonanie w punktach połączeń dokładnie opisane. Projekt instalacji wentylacyjnej w budynku: opis i projekt urządzeń wentylacyjnych, strumieni powietrza wentylacyjnego (arkusz obowiązkowy patrz PHPP-CD), ochrona akustyczna, filtry, anemostaty nawiewne i wywiewne, kratki przewałowe, czerpnie i wyrzutnie powietrza, wymiarowanie termoizolacji przewodów wentylacyjnych, gruntowego wymiennika ciepła (jeśli użyty), sterownie etc. Projekt instalacji grzewczo sanitarnej: opis urządzeń grzewczych, zbiorników ciepła, rozdziału ciepła (przewody, nagrzewnice, powierzchnie grzewcze, pompy, sterownie) rozdział wody pitnej (cyrkulacja, pojedyncze przewody, pompy, sterownie), instalacja zimnej wody, odpływ z odpowietrzaniem, wraz z wymiarowaniem i grubością ocieplenia. Projekt instalacji elektrycznej (jeżeli zastosowany): opis i projekt oświetlenia oraz windy. 2.3 Certyfikaty, informacja techniczna, ewentualnie z kartami technicznymi Producent, typ i karty techniczne w szczególności materiałów termoizolacyjnych o bardzo niskiej wartości współczynnika przewodzenia ciepła (λ < 0,035 W/(mK)). Zestawienie jasnego obliczenia umownej powierzchni ogrzewanej. Dane dotyczące montowanych ram okiennych oraz drzwiowych: producent, typ, Wartość współczynnika U f, Ψ montaż, Ψ szyba, szkic planowanego sposobu montażu w ścianie zewnętrznej. Wartości obliczeniowe należy przedstawić w oparciu o normę EN [polski odpowiednik: PN- EN ISO :2005/Ap1:2010; Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji - Obliczanie współczynnika przenikania ciepła - Część 2: Metoda komputerowa dla ram]. W przypadku produktów certyfikowanych 3 przez Instytut Budownictwa Pasywnego odpowiednie dokumenty są już opracowane. Informacje dotyczące stosowanego oszklenia: producent, typ, konstrukcja, wartość współczynnika U g według EN 410 [polski odpowiednik: PN-EN 673:2011; Szkło w budownictwie - Określenie współczynnika przenikania ciepła (wartość U) - Metoda obliczeniowa] z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, wartość współczynnika g według DIN EN 410 [polski odpowiednik: PN-EN 410:2011; Szkło w budownictwie - Określenie świetlnych i słonecznych właściwości oszklenia], typ ramki dystansowej. Potwierdzenie wykorzystanych w PHPP współczynników strat na mostkach cieplnych według DIN EN ISO [polski odpowiednik: PN-EN ISO 10211:2008; Mostki cieplne w budynkach - Strumienie cieplne i temperatury powierzchni - Obliczenia szczegółowe]. Alternatywnie można wykorzystać udokumentowane i możliwe szczegółowo do porównania mostki cieplne (np. certyfikowane systemy konstrukcyjne, publikacje PHI, katalog mostków cieplnych w budynku pasywnym). 3 Karty techniczne certyfikowanych komponentów dostępne są w Internecie pod adresem Strona 4 z 8

5 Krótki opis projektowanej instalacji [domowych] w budynku, ewentualnie ze schematycznym rysunkiem. Producent, typ oraz karty techniczne wszystkich komponentów instalacji w budynku: system wentylacyjny, źródło ciepła dla C.O. i C.W.U. zbiornik ciepła, ocieplenie kanałów i przewodów, nagrzewnica, ochrona przed zamarzaniem, pompy, winda, oświetlenie, etc.. Dane dotyczące gruntowego wymiennika ciepła (jeżeli użyto): długość, głębokość i sposób montażu, jakość podłoża, materiał z którego wykonano przewody i ich wielkość, potwierdzenie sprawności urządzenia (np. z wykorzystaniem programu PH-Luft 4 ). W przypadku gruntowego wymiennika ciepła: sterowanie, temperatury graniczne zima/lato, potwierdzenie sprawności urządzenia. Informacje dotyczące długości, wymiarowania i standardu ocieplenia przewodów zaopatrujących (C.W.U., C.O., chłodzenie jeżeli zastosowano) oraz przewody wentylacyjne pomiędzy wymiennikiem ciepła oraz termiczną powłoką budynku. Koncepcja efektywnego wykorzystania energii elektrycznej (np. konkretne urządzenia, objaśnia i zachęta dla nabywcy domu lub mieszkania). Jeżeli nie można potwierdzić efektywnego energetycznie wykorzystania urządzeń elektrycznych, to stosowane są wartości średnie dostępnych na rynku produktów (wartości standardowe w PHPP). Ocena komfortu letniego. Obliczenia w PHPP do oceny przegrzewania się obiektu w lecie odzwierciedlają wartości średnie dla całego budynku poszczególne strefy mogą ulegać przegrzaniu. Jeżeli zachodzi takie podejrzenie, to należy przeprowadzić dokładną kontrolę. 2.4 Ocena szczelności powietrznej budynku według DIN EN [polski odpowiednik: PN-EN 13829:2002 Właściwości cieplne budynków - Określanie przepuszczalności powietrznej budynków - Metoda pomiaru ciśnieniowego z użyciem wentylatora] Pomiar szczelności budynku przeprowadzany jest w oparciu o normę EN lub ISO W przypadku ewentualnych różnic lub wątpliwości stosuje się normę EN Abstrahując od normy DIN EN wymagane jest przeprowadzenie szeregu pomiarów w warunkach nadciśnienia i podciśnienia. Test szczelności dotyczy jedynie pomieszczeń znajdujących się wewnątrz ogrzewanej powłoki budynku (piwnica, dobudówki, ogródki zimowe etc., które nie leżą wewnątrz termicznej powłoki budynku należy wykluczyć z próby szczelności). Wykonanie próby ciśnieniowej zaleca się na takim etapie budowy, gdy powłoka szczelna powietrznie jest jeszcze dostępna i możliwe jest przeprowadzenie ewentualnych prac naprawczych. Dokumenty z przeprowadzonej próby szczelności powinny zawierać również dane o kubaturze obiektu. Próbę szczelności budynku przeprowadza zazwyczaj niezależna instytucja lub osoba wynajętą do tego celu przez zleceniodawcę lub inwestora. Test szczelności budynku wykonany przez zleceniodawcę akceptowany jest jedynie, gdy osoba sama na własną odpowiedzialność podpisze protokół potwierdzając poprawność zawartych w nim danych. 4 PH-Luft: program wspierający projektantów systemów wentylacyjnych w budynkach pasywnych. Do pobrania bezpłatnie ze strony Strona 5 z 8

6 2.5 Protokół regulacji systemu wentylacyjnego Protokół powinien zawierać przynajmniej następujące informacje: obiekt, adres miejsca budowy, nazwisko i adres osoby kontrolującej, datę regulacji, producenta i typ urządzenia wentylacyjnego, wyregulowaną wartość strumienia powietrza wentylacyjnego na każdy z zaworów dla standardowego trybu pracy, wyrównanie strumienia powietrza wentylacyjnego/przepływu masowego dla powietrza świeżego i zużytego (max. 10% rozbieżność). Zalecenie: stosować obowiązkowy arkusz wentylacja, źródło: PHPP-CD lub Oświadczenie kierownika budowy Prowadzenie prac budowlanych zgodnie ze sprawdzonymi danymi projektowymi w PHPP musi być udokumentowane i potwierdzone przez kierownika budowy. Wszelkie odstępstwa należy opisać i przedłożyć stosowną do nich dokumentację. 2.7 Dokumentacja fotograficzna Należy przedstawić dokumentację fotograficzną budynku, najlepiej w wersji elektronicznej, która ilustruje przebieg prac budowlanych. W zależności od sytuacji niezbędne okazać się może przedłożenie dodatkowych raportów kontrolnych lub kart technicznych dotyczących komponentów zastosowanych w budynku. W przypadku przyjęcia optymistyczniejszych założeń niż to wynika ze standardowego obliczenia w PHPP, należy potwierdzić to odpowiednią dokumentacją. 3 Procedura kontrolna Wniosek do certyfikatora o przeprowadzenie certyfikacji nie wymaga konkretnej formy. Cała niezbędna dokumentacja musi zostać przedłożona certyfikatorowi. W celu przeprowadzenia procesu certyfikacji cała dokumentacja musi zostać sprawdzona przynajmniej jeden raz. W zależności od przebiegu procesu certyfikacji niezbędne mogą się okazać dalsze kontrole. Wskazówka: kontrola istotnych dokumentów powinna odbyć się możliwe już podczas fazy projektowej, tak aby można było wcześnie uwzględnić ewentualne korekty lub propozycje poprawek. Po zakończeniu weryfikacji wnioskodawca otrzymuje wyniki kontroli, względnie poprawione obliczenia i sugestie zmian. Kontrola prac budowlanych nie jest automatycznie przedmiotem procesu certyfikacji. Przedłożyć jednak należy protokół przeprowadzenia testu szczelności budynku, protokół regulacji systemu wentylacyjnego, oświadczenie kierownika prac budowlanych oraz przynajmniej 1 zdjęcie z miejsca budowy. Jeżeli stwierdzona zostanie fachowa poprawność Strona 6 z 8

7 niezbędnej dokumentacji, a omówione powyżej kryteria zostaną spełnione, to budynek otrzyma następujący certyfikat: Budynek pasywny o sprawdzonej jakości Dr. Wolfgang Feist Wraz z wystawieniem certyfikatu skontrolowana może być jedynie poprawność przedłożonej dokumentacji w oparciu o poziom rozwoju technicznego komponentów pasywnych. Certyfikacja nie odnosi się do nadzoru prac budowlanych, ani do kontroli aktywności użytkowników obiektu. Zagwarantowanie przygotowania odpowiedniego projektu leży w kompetencjach odpowiedzialnych architektów, a za poprawne wykonanie prac budowlanych odpowiada kierownik budowy. Logotyp Instytutu Budownictwa Pasywnego może być wykorzystywane jedynie wraz z przyznanym certyfikatem. Dodatkowe doradztwo dotyczące zapewnienia kontroli jakości wykonania ze strony podmiotu certyfikującego jest w szczególności rozsądne, gdy kierownikowi budowy brak jest jeszcze doświadczenia przy prowadzeniu termomodernizacji starych obiektów z wykorzystaniem komponentów nadających się do budownictwa pasywnego. Zastrzega się dopasowywanie kryteriów oraz metod obliczeń do postępującego rozwoju technicznego. Strona 7 z 8

8 4 Metody obliczeniowe, warunki brzegowe, odniesienia normatywne W PHPP należy kierować się następującymi warunkami brzegowymi względnie zasadami prowadzenia obliczeń: Dane klimatyczne: regionalny zestaw danych klimatycznych (odpowiednie do miejsca budowy, przy korekcie temperatury dotyczącej zmiany wysokości wnoszącej 0,6 o C na 100 m ) Własne dane klimatyczne: stosowanie własnego zestawu danych klimatycznych należy uprzednio omówić z certyfikatorem Temperatura projektowa: 20 o C bez obniżenia temperatury w nocy Wewnętrzne źródła ciepła: 2,1 W/m 2, o ile PHI nie przewiduje innych obowiązujących w kraju wartości Ilość mieszkańców: 35 m 2 /osobę, dopuszcza się po podaniu uzasadnienia (faktyczna ilość mieszkańców lub ustalenia projektowe) inne wartości w ramach od m 2 /osobę Zapotrzebowanie na ciepłą wodę pitną: 25 litrów/ osobę /dzień woda o temp. 60 o C, zimna woda o temp. 10 o C, o ile PHI nie przewiduje innych obowiązujących w kraju wartości Średni strumień powietrza wentylacyjnego 20-30m 3 /h na osobę w gospodarstwie domowym, przynajmniej 0,30 krotna wymiana powietrza w odniesieniu do umownej powierzchni ogrzewanej x 2,5 m wysokości pomieszczenia. Wykorzystywane strumienie powietrza wentylacyjnego musza odpowiadać rzeczywistym wyregulowanym wartościom. Zapotrzebowanie na energię do celów bytowych: standardowe wartości według PHPP, rozbieżności tylko w oparciu o odpowiednią dokumentację przedstawioną przez inwestora lub o projekt instalacji elektrycznej w budynku. Termiczna powłoka budynku: w odniesieniu do wymiarów zewnętrznych bez wyjątku Wartości współczynników U nieprzezroczystych przegród zewnętrznych: obliczenie według PHPP w oparciu o normę EN 6946 [polski odpowiednik: PN-EN ISO 6946:2008 r. - Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynniki przenikania ciepła. Metoda obliczeń], z wartościami pomiarowymi współczynników przewodzenia ciepła według norm narodowych lub na podstawie dopuszczenia przez nadzór budowlany Wartości współczynników U dla okien i drzwi: obliczenie PHPP według EN [polski odpowiednik: PN-EN ISO :2005/Ap1:2010; Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji - Obliczanie współczynnika przenikania ciepła - Część 2: Metoda komputerowa dla ram] z podanymi obliczeniowo wartościami pomiarowymi dla współczynnika ramy U f, mostka cieplnego szyby Ψ g, oraz mostka cieplnego sytuacji montażu Ψ montaż. Oszklenie: podana obliczeniowo wartość współczynnika U g (z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku) według normy EN 673 [polski odpowiednik: PN-EN 673:2011; Szkło w budownictwie - Określenie współczynnika przenikania ciepła (wartość U) - Metoda obliczeniowa] oraz wartości współczynnika g według normy EN 410 [polski odpowiednik: PN-EN 410:2011; Szkło w budownictwie - Określenie świetlnych i słonecznych właściwości oszklenia] Efektywny współczynnik sprawności odzysku ciepła: metoda kontrolna według PHI (patrz (jeśli brak: kontrola według metody DIBt [Niemiecki Instytut Techniki Budowlanej](lub równoważnej) przy potrąceniu 12 % wartości wyniku. Energochłonność całkowita systemu wytworzenia ciepła: metoda PHPP wzgl. osobna dokumentacja Współczynnik energii pierwotnej: zestaw danych PHPP Strona 8 z 8