Czy wiem. Nota od Redakcji. Biuletyn informacyjno-teologiczny o wyznaniach chrześcijańskich i ich róŝnicach. nr 5 maj Drodzy Czytelnicy.

Transkrypt

1 Czy wiem Biuletyn informacyjno-teologiczny o wyznaniach chrześcijańskich i ich róŝnicach nr 5 maj 2011 Adres wydawcy: Augustinus Skr. Pocztowa Zgorzelec 4 augustinus@irs.nu Adres mailowy autora: : ttjpieczko@gmail.com Strony internetowe: Nota od Redakcji Drodzy Czytelnicy. W kolejnym biuletynie Czy wiem chcemy dotknąć kilka pierwszych kwestii dotyczących nauki o zbawieniu, czyli tzw. soteriologii. Pamiętajcie, Ŝe biuletyn ten nie jest traktatem teologicznym o charakterze uniwersyteckim. Celowo i z całą świadomością operuje on uproszczeniami. Uproszczenia nie oznaczają manipulacji prezentacją niektórych nauk kościelnych. Oczywiście, w pewnych sytuacjach moŝemy spotkać się z naukami jednoznacznie niebiblijnymi, a zatem niezgodnymi z nauką apostołów, a wtedy postawa krytyczna jest wysoce uzasadniona. Niemniej, w zwykłym przekazywaniu poglądów/postaw niektórych nurtów teologicznych uproszczenia mają za zadanie wychwycenie ich elementów najbardziej charakterystycznych. Upraszczając podkreślamy to, co najistotniejsze, po odrzuceniu detali specjalistycznych, moŝliwych do analizy wyłącznie przez specjalistów-teologów. Swoiste uproszczenie charakterystyk, to takŝe przypomnienie, Ŝe - w niektórych przypadkach - całość rozwiniętej refleksji teologicznej moŝe ponieść powaŝne konsekwencje w wyniku kilku porządkowujących zdań wypowiedzianych np. przez jakieś magisterium, autorytet kościelny, instytucjonalny lub nawet osobisty. A wtedy wszystko trzeba juŝ czytać w kontekście owego uporządkowania, często zdawałoby się drobnego, a jednak bogatego w następstwa. Metoda uproszczenia jest teŝ swoistą prowokacją Czytelnika do jego własnych poszukiwań; jest zachętą do pogłębiania znajomości zasygnalizowanych kwestii. JeŜeli coś budzi jego niepokój, z czymś się nie zgadza, niech szuka, z całą otwartością i krytycyzmem. Przede wszystkim jednak niech nie zapomina, Ŝe zawsze najistotniejsze jest Słowo BoŜe, które daje nam Pan, pozwalając tym samym - w sposób stały - konfrontować nasze przekonania indywidualne i wspólnotowe (kościelne, instytucjonalne) z Jego Słowem. śyczymy Wam powodzenia w lekturze i Ŝyciu wiary. Niech Was błogosławi nasz Pan, ten który był, który jest i który będzie! Redakcja. Czy wiem nr 5 1 maj 2011

2 Doktryna dotycząca zbawienia (soteriologia) uwagi ogólne, wstępne... Wszyscy chrześcijanie wierzą, Ŝe od pierwszego grzechu (zwanego takŝe grzechem pierworodnym), popełnionego przez pierwszą parę ludzką w Ogrodzie Eden (zgodnie z pierwszymi rozdziałami Księgi Rodzaju 1 Księgi MojŜeszowej), ludzkość Ŝyje w stanie upadku, z którego nie moŝe podnieść się o własnych siłach, i który to grzech zasługuje na potępienie BoŜe. potępienia; Ŝe Bóg wybaczając moŝe obdarzyć człowieka pokojem duszy i dać mu pewność zbawienia; wybaczenie BoŜe jest związane z ofiarą Jezusa Chrystusa na krzyŝu (lub z Wcieleniem, Męką i Zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa), i Ŝe jest ono darem łaski BoŜej. Wszyscy z faktu tego wyprowadzają odpowiedzialność człowieka za jego czyny, przy jednoczesnej ludzkiej niemocy do samodzielnej zmiany swojej negatywnej sytuacji utraty bezpośredniej, pozytywnej relacji z Bogiem (czyli zbawienia). Niemniej, niuanse w nauczaniu konkretnych Kościołów lub nurtów teologicznych, prowadzą do zauwaŝenia róŝnic przede wszystkim co do odpowiedzialności i stanu niemoŝności (niemocy) człowieka. NaleŜy zatem jeszcze raz podkreślić, Ŝe: grzech odzielił człowieka od Boga; grzech zasługuje na potępienie; jedynie wybaczenie BoŜe moŝe wyzwolić człowieka ze sprawiedliwego Michelangelo Buonarotti, Upadek i wygnanie z Ogrodu Eden, fresk - Kaplica Sykstyńska, Natomiast róŝnice (które będziemy stopniowo szkicowali) dotyczą przede wszystkim: a. sposobów zdobycia tego przebaczenia; b. konsekwencji tego przebaczenia w trakcie całości Ŝycia chrześcijańskiego. Kościoły chrześcijańskie i nauka o zbawieniu cz.1 PoniŜej kilka uwag, związanych ze specyfiką ujęcia problematyki przez niektóre wyznania chrześcijańskie. 1. Katolicy rzymscy i starokatolicy. Katolicy z jednej strony kładą nacisk na grzech pierworodny, by z drugiej strony wskazać na odpowiedzialność człowieka w grzechach aktualnych, bieŝących, będących złamaniem prawa BoŜego w sposób świadomy i wolny. Nauczanie katolickie dzieli te grzechy aktualne na grzechy śmiertelne i powszednie (lekkie). Kościół ma moc odpuszczania grzechów na podstawie zasług Jezusa Chrystusa. Wybaczenie to musi być w pewien sposób zasłuŝone (jego efekt jest uzaleŝniony od dodatkowych warunków), czy to: - bezpośrednio (przez zadośćuczynienie osobiste grzesznika za popełniony grzech Czy wiem nr 5 2 maj 2011

3 lub/i dokonanie pokuty zadanej przez spowiednika) bądź - pośrednio (dzięki zasługom świętych, które to zasługi Kościół moŝe rozdzielać między wszystkich wierzących). 2. Prawosławie. Grzech jest stanem sprzecznym z naturą ; jest stanem, który niszczy naturę ludzką. Uprawiając idolatrię samego siebie człowiek spowodował swoje oddzielenie od Boga, a takŝe śmierć w całym wszechświecie (znaczenie kosmiczne pierwszego upadku człowieka w grzech). Grzech nigdy nie jest powszedni (tzn. o jakby mniejszym znaczeniu ). Odkupienie jest prawdziwym powtórnym stworzeniem, przydanym człowiekowi, który zwraca się w sposób wolny do Boga. Nie ma tutaj mowy o Ŝadnej zasłudze, ale jest mowa o tzw. synergii (współdziałaniu), które czyni człowieka transparentnym, przezroczystym na łaskę, która go stwarza na nowo. MoŜemy zatem powiedzieć, Ŝe w rozumieniu prawosławnym jest jedność łaski i wolności. 3. Anglikanie. Kościoły anglikańskie podkreślają waŝność grzechu pierworodnego, natomiast rozumienie kwestii grzechu prezentowane przez nich (i jego konsekwencji) najbardziej ułatwia rozumienie przez nich znaczenia sakramentu chrztu. Chrzest ma dla anglikanów dwa fundamentalne aspekty: 1) odpuszczenie grzechu pierworodnego lub (w przypadku dorosłych) grzechów aktualnych, bieŝących. 2) Jest środkiem odrodzenia człowieka, efektywnym znakiem skuteczności akceptacji Chrystusa jako Zbawiciela. Wybaczenie BoŜe jest całkowite, darmowe, niezasłuŝone, ale w pewnym sensie ma być odnawiane przez akty pokuty. Francisco de Goya y Lucientes, Św.Piotr Ŝałujący za grzechy, Luteranie, Reformowani, Metodyści i Baptyści. Idąc za śladem Lutra, protestanci skupiają ich uwagę przede wszystkim na stanie człowieka w całości jego istoty. Dla nich grzechy są tym bardziej cięŝkie, Ŝe są one znakiem stanu grzechu; są owocami grzesznej natury. Tak kaŝde dobre drzewo wydaje dobre owoce, ale złe drzewo wydaje złe owoce (Ewangelia wg św.mateusza 7,17). Protestanci nie dokonują takŝe Ŝadnej kategoryzacji grzechów co do skali ich wagi; tzn. nie ma dla nich znaczenia róŝnicowanie grzechów na grzechy śmiertelne i powszednie, poniewaŝ wszelkie nieposłuszeństwo przykazaniom BoŜym, nawet to wydające się niewielkim, wyraŝa całość upadku i całość buntu/sprzeciwu wobec Boga. Konsekwencje grzchu są tak silne, Ŝe człowiek nie moŝe otrzymać przebaczenia BoŜego, będącego wynikiem jego, ludzkiego działania, niezaleŝnie od moŝliwie ogromnego włoŝonego wysiłku. Ktokolwiek bowiem zachowa cały zakon, a uchybi w jednym, stanie się winnym wszystkiego (List Jakuba 2,10). Wierzący otrzymują przebaczenie ich grzechów i stają się sprawiedliwi (bądź usprawiedliwieni ) przed Bogiem z łaski, przez wiarę w Chrystusa, który cierpiał, aby dać nam sprawiedliwość i Ŝycie wieczne. Czy wiem nr 5 3 maj 2011

4 Przebaczenie BoŜe, otrzymane w taki sposób, jest całkowite (odnawiające grzesznika w jego istocie) w kaŝdej chwili akceptacji daru, zawierzenia Chrystusowi. Przebaczenie/wybaczenie ze strony BoŜej jest darmowe (niezasłuŝone, bezwarunkowe)....to znaczy, Ŝe Bóg w Chrystusie świat z sobą pojednał, nie zaliczając im ich upadków... (2 List Pawła Apostoła do Koryntian 5,19). Usprawiedliwieni tedy z wiary, pokój mamy z Bogiem przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa (List Pawła Apostoła do Rzymian 5,1). Nie moŝna jednak powiedzieć, Ŝe wiara byłaby jakimś warunkiem przebaczenia, bądź Ŝe nabywa ona w jakiś sposób przebaczenie (czyli, Ŝe byłaby w tym nauczaniu jakąś formą zasługi człowieka przed Bogiem). Lucas Cranach Starszy, Głowa Chrystusa w koronie cierniowej, Wiara jest aktem, przez który przyjmujemy (lub akceptujemy) przebaczenie, które samo w sobie jest działaniem Ducha Świętego w nas. Wiara nie jest teŝ dziełem ludzkim, jest darem Boga samego. Słownik terminów Usprawiedliwienie (w nauczaniu protestanckim, biblijnym): Usprawiedliwienie jest jakby nową pozycją człowieka przed Bogiem. Usprawiedliwienie jest aktem BoŜym, przez który deklaruje On sprawiedliwym tego, który wierzy w Jezusa Chrystusa. Ideą fundamentalną w usprawiedliwieniu jest deklaracja Boga, sprawiedliwego sędziego, Ŝe człowiek, który wierzy w Jezusa Chrystusa jest sprawiedliwy, pomimo Ŝe jest on grzesznikiem; człowiek wierzący w Chrystusa jest uznany za sprawiedliwego, poniewaŝ w Chrystusie wszedł w nową relację z Bogiem. Usprawiedliwienie jest swoistą proklamacją (obwieszczeniem): Nie jest to coś, co się dzieje w człowieku, ale coś, co jest obwieszczone w odniesieniu do niego; Nie jest to coś, co czyni człowieka prawym lub sprawiedliwym (w potocznym tego słowa znaczeniu), ale deklaruje jego inną, usprawiedliwioną pozycję wobec Boga. Czy wiem nr 5 4 maj 2011

5 Zamykając ten kolejny numer comiesięcznego pisemka, poświęconego zarysowaniu zjawiska podobieństw i róŝnic róŝnych Kościołów, zachęcamy Was do lektury następnych artykułów o tej tematyce. Niech będzie ona wartościowa z jednej strony dla konfrontacji z wzajemnymi, krzywdzącymi stereotypami, a z drugiej motywująca do Waszych, osobistych poszukiwań. Oczywiście juŝ teraz zainteresowani mogą zwrócić się z pytaniami zarówno do redakcji, jak i do autora(-ów) tekstów w kwestiach, które Was interesują. Pytania zadawane przez czytelników drogą mailową na adres redakcji podany pod tytułem (lub autora tekstów) mogą takŝe wpłynąć na ostateczny kształt artykułów w kolejnych numerach pisemka, starającego się tym samym odpowiadać zasygnalizowanym potrzebom zainteresowanych. Czy wiem nr 5 5 maj 2011