Lokalny Program Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy na 2010r.

Transkrypt

1 PROJEKT Załącznik do uchwały Nr.. Rady Dzielnicy Białołęka m. st. Warszawy z dnia.. Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy Lokalny Program Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy na 2010r. Opracował: Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy

2 WSTĘP DO LOKALNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ I PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DLA DZIELNICY BIAŁOŁĘKA M.ST. WARSZAWY NA 2010 R. Zgodnie z Uchwałą Nr LXIII/1958/2009 Rady m.st. Warszawy z dnia r. w sprawie Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych m.st. Warszawy na 2010 r., na terenie Dzielnicy, realizatorem i koordynatorem Programu jest Burmistrz, za pośrednictwem Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia. W realizacji Programu uczestniczą: inne Wydziały dla Dzielnicy, Dzielnicowy Zespół Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Pomocy Społecznej, placówki oświatowe oraz w zależności od celu i rodzaju zadania organizacje pozarządowe, osoby fizyczne, instytucje i pozostałe podmioty publiczne i niepubliczne, kościoły i związki wyznaniowe. Do zadań realizatora i koordynatora Programu należy: 1. opracowanie projektu Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy, 2. monitorowanie i ewaluacja realizacji Programu, 3. analizowanie wyników realizacji Programu, 4. analiza wyników przeprowadzanych badań, 5. współpraca z partnerami w realizacji Programu. Finansowanie zadań Programu odbywa się z rocznych opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. I. OPIS I OGÓLNA DIAGNOZA PROBLEMU Brakuje danych i szczegółowych informacji pozwalających precyzyjnie określić skalę problemu i liczby świadczące o rodzinach i osobach w Dzielnicy, dotkniętych alkoholizmem, narkomanią czy zjawiskiem przemocy. Częściowe informacje na temat tych problemów i sytuacji kryzysowych rodzin i osób, wynikających z uzależnień, braku zaradności życiowej, występowania przemocy i kolizji z prawem są, co podano niżej, gromadzone z racji wykonywanych zadań przez: OPS, Policję, Straż Miejską, placówki oświatowe i niektóre organizacje pozarządowe. Według informacji przekazanej przez Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Warszawa Białołęka, placówka ta nie dysponuje poradnią leczenia uzależnień. SPZOZ podał, że obecnie leczy się tam 2 pacjentów z rozpoznaną chorobą alkoholową. Pojawia się pewna wątpliwość, co do obiektywnej oceny potrzeb w zakresie poprawy dostępności do leczenia uzależnień, przede wszystkim choroby alkoholowej. O zasadności utworzenia w ramach SPZOZ poradni uzależnień mogą świadczyć wystąpienia mieszkańców i liczba osób, które korzystają z porad i wsparcia Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego i Dzielnicowego Zespołu Realizacji

3 Programu Profilaktyki Alkoholowej. Petycje i zgłaszane nam przez mieszkańców wnioski w tej sprawie były przekazywane na bieżąco Dyrekcji SPZOZ. Korzystając z wyników badań ESPAD, które przeprowadził Instytut Psychiatrii i Neurologii w 2007 r. w 112 szkołach Miasta Poznań, wśród 1213 uczniów trzecich klas gimnazjów i 1209 uczniów drugich klas szkół ponad gimnazjalnych można przyjąć, że ponad 90% młodych ludzi w dużych miastach sięga po napoje alkoholowe przed ukończeniem 18 lat. W tabelach umieszczono wyniki badań na tej grupie badawczej obrazujące skalę palenia tytoniu, picia alkoholu i używania substancji psychoaktywnych. Tabela 1. Palenie tytoniu kiedykolwiek w życiu wg płci poziom klasy Chłopcy Dziewczęta Trzecie klasy gimnazjum Nigdy nie palił 46,7 49,4 1-2 razy 15,1 15,1 3-5 razy 6,7 9,1 6-9 razy 4,9 4, razy 3,1 4, razy 2,8 5,0 40 razy lub więcej 20,8 13,1 Drugie klasy szkół ponad gimnazjalnych Tabela 2. Picie napojów alkoholowych Nigdy nie palił 29,6 26,6 1-2 razy 13,7 15,4 3-5 razy 7,1 6,3 6-9 razy 4,7 5, razy 4,5 5, razy 2,1 5,2 40 razy lub więcej 38,3 36,0 Trzecie klasy gimnazjum Kiedykolwiek w życiu 91,2 W czasie 12 miesięcy przed badaniem 83,2 W czasie 30 dni przed badaniem 58,3 Drugie klasy szkół ponad gimnazjalnych Kiedykolwiek w życiu 97,4 W czasie 12 miesięcy przed badaniem 95,2 W czasie 30 dni przed badaniem 83,9 Tabela 3. Używanie substancji psychoaktywnych kiedykolwiek w życiu

4 Trzecie klasy gimnazjum Drugie klasy szkół ponad gimnazjalnych Marihuana lub haszysz 22,4 Substancje wziewne 10,1 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza 20,5 Amfetamina 7,6 LSD lub inne halucynogeny 3,8 Crack 2,5 Kokaina 3,5 Relevin 2,1 Heroina 2,9 Ecstasy 5,2 Grzyby halucynogenne 4,4 GHB 1,7 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i strzykawki 2,0 Alkohol razem z tabletkami 10,8 Alkohol razem z marihuaną 15,9 Sterydy anaboliczne 4,3 Polska heroina (kompot) 3,0 Marihuana lub haszysz 37,9 Substancje wziewne 6,7 Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza 22,3 Amfetamina 11,9 LSD lub inne halucynogeny 5,2 Crack 1,9 Kokaina 4,1 Relevin 1,4 Heroina 2,0 Ecstasy 8,3 Grzyby halucynogenne 3,2 GHB 1,4 Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i strzykawki 1,4 Alkohol razem z tabletkami 15,3 Alkohol razem z marihuaną 23,6 Sterydy anaboliczne 4,7 Polska heroina (kompot) 2,0 Dotychczasowe rezultaty prowadzenia działań profilaktycznych w Dzielnicy, w ramach Lokalnego Programu 1 W wyniku przeprowadzonych w 2007r. badań przez Fundację Masz Szansę z Lublina, ocenie zostały poddane działania prowadzone w ramach Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień. Oceniano płaszczyzny potrzeb ich realizacji, dostępności i jakości. Respondenci uznali za potrzebne wszystkie działania profilaktyczne. Badani najwyżej ocenili 1 Raport z badań przeprowadzonych w 2007r. pt.: Diagnoza stanu zagrożeń patologiami społecznymi oraz ocena procesu realizacji Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień, dr Robert Porzak, Fundacja Masz Szansę, Lublin 2007,

5 imprezy promujące zdrowy styl życia oraz organizację czasu wolnego dzieci i młodzieży podczas wakacji i roku szkolnego. Działania uznane za najbardziej dostępne, to działalność informacyjna oraz imprezy sportowo kulturalne i programy profilaktyczne w szkołach. Za najmniej dostępne uznano spektakle profilaktyczne w szkołach, kampanie informacyjno edukacyjne oraz zajęcia socjoterapeutyczne w świetlicach i szkołach. Na dobrą ocenę zasłużyły imprezy sportowo kulturalne promujące zdrowy styl życia oraz udzielane informacje o dostępności pomocy oraz porad prawnych, socjalnych i psychologicznych dla mieszkańców. Większość ankietowanych nie wskazała propozycji działań zmierzających do podniesienia skuteczności zapobiegania problemom społecznym. Młodzież natomiast wskazywała na potrzebę zwiększenia działań umożliwiających spędzanie czasu wolnego, poza szkołą. Udział w zajęciach pozalekcyjnych deklarowało 77 % spośród badanych uczniów. Znaczna część badanych uczestniczyła w zajęciach sportowych (ponad 60 %). Szczególną aktywność przejawiali uczniowie szkół podstawowych. Wśród uczniów szkół ponad gimnazjalnych dużym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia pozalekcyjne. Wiedzę o zajęciach alternatywnych posiadało 75% badanych. Z największym zainteresowaniem spotkały się zajęcia turystyczne. Uczniowie biorący udział w programach profilaktycznych, w reakcji na stres, częściej rozmawiają z rówieśnikami i rodzicami, częściej szukają pocieszenia w modlitwie, istotnie częściej odreagowują stres chodząc do kina lub teatru. Warto wspomnieć, iż inicjacja tytoniowa i pierwsze upicie się występuje później wśród uczestników profilaktyki niż u osób nie uczestniczących w zajęciach. Istotnie niższa jest też ilość porcji alkoholu wypijanego jednorazowo przez uczestników profilaktyki. Uczniowie biorący udział w działaniach profilaktycznych rzadziej biorą udział w ucieczkach ze szkół, jeśli już dochodzi do takich sytuacji są to ucieczki z całą klasą. Poziom wiedzy o alkoholu i narkotykach jest istotnie wyższy. Uczestnicy zajęć profilaktycznych w większym stopniu akcentują cechy sprzyjające planowaniu i porządkowaniu swoich działań oraz podejmowaniu aktywności o charakterze zorientowanym na dobro i potrzeby innych ludzi. Są skłonni do zachowań empatycznych, do zmiany zdania na rzecz współpracy w zespole, podejmowania ról liderskich w zespole oraz mają większą samokontrolę w sytuacjach sprzyjających uwalnianiu emocji. Nie odczuwają potrzeby natychmiastowego zaspokajania swoich potrzeb i pragnień, są w większym stopniu skłonni do cierpliwości i znoszenia frustracji wynikających z niemożności zaspokojenia potrzeb. Powyższy opis ukazuje korzystne właściwości osobowościowe uczestników zajęć profilaktycznych. Można przypuszczać, że uczestnicy profilaktyki będą mieli wyższą odporność na wzorce zachowań dysfunkcjonalnych i będą bardziej skłonni do podejmowania konstruktywnych działań rozwojowych.

6 II. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA LOKALNEGO 1. Powierzchnia dzielnicy Białołęka: 73,04 km 2 (14,1% powierzchni miasta stołecznego Warszawy). 2. Ludność ogółem: osób, (stan na r. osoby zameldowane). Dzieci i młodzież w wieku od 7 do 18 lat stanowią ok.11,5 % ogółu zameldowanych mieszkańców Dzielnicy. Do tej właśnie grupy odbiorców kierowane są przede wszystkim działania profilaktyczne. 3. Publiczne placówki oświatowe w Dzielnicy Białołęka 2 W Dzielnicy Białołęka m. st.warszawy funkcjonują 2 zespoły szkół: Zespół Szkół Nr 43 przy ul. Kobiałka 49, który łączy Szkołę Podstawową Nr 31 i Gimnazjum Nr 125 oraz Zespół Szkół Nr 106 przy ul. Vincenta van Gocha 1, w skład którego wchodzi CV Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum Nr 122. Oprócz tego na terenie Dzielnicy znajduje się 5 gimnazjów, 9 szkół podstawowych, 8 przedszkoli ( w tym 2 prowadzone przez Zgromadzenia Sióstr Zakonnych) oraz Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Nr 21. Są prowadzone 3 domy dziecka, w których zamieszkuje łącznie 127 dzieci. Od jesieni 2009 roku istnieje pierwszy publiczny żłobek, ze 125 miejscami organizacyjnymi dla dzieci w wieku do 3 lat. Ponadto w Dzielnicy działają niepubliczne placówki oświatowe, w tym: 40 przedszkoli, do których uczęszcza 2646 dzieci, 3 szkoły podstawowe z 278 uczniami, 1 gimnazjum z 52 uczniami, 2 licea ogólnokształcące dla dorosłych z 119 słuchaczami i 1 szkoła policealna z 22 słuchaczami. Tabela nr 4. Liczba uczniów w publicznych placówkach oświatowych, w roku szkolnym 2009/2010 (dane pochodzą z Wydziału Oświaty i Wychowania) Lp. Placówka Liczba uczniów 1. Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Liceum Łącznie 9791 Tabela nr 5. Liczba dzieci/młodzieży, które roku szkolnym 2009/2010 korzystały z pomocy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Nr 21 (dane pochodzą z PP-P nr 21) Lp. Treść informacji Liczba dzieci/młodzieży 1. Pomoc z powodu zetknięcia się lub 74 2 Dane pochodzą z Wydziału Oświaty i Wychowania dla Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy stan na r.

7 występowania w rodzinie problemu alkoholowego 2. Pomoc z powodu zetknięcia się lub występowania w rodzinie problemu związanego z innymi środkami odurzającymi 3. Liczba zdiagnozowanych wśród podopiecznych przypadków występowania zjawiska przemocy domowej Służby i placówki pomocy społecznej. Poza placówkami oświatowymi, w kreowaniu i realizacji zadań wchodzących w skład Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy, aktywnie uczestniczą: Ośrodek Pomocy Społecznej i działające przy nim Centrum Aktywności Lokalnej, Komisariat Policji, VI Oddział Terenowy Straży Miejskiej, Domy Dziecka oraz organizacje pozarządowe i kościelne. Ważną rolę spełnia Punkt Informacyjno-Konsultacyjny i Dzielnicowy Zespół Realizacji Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Na terenie Dzielnicy, w ramach przyznanych przez Dzielnicę dotacji, są prowadzone 3 świetlice wspierające i pomagające dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Dwie świetlice/ogniska, przy ul.ciupagi i Marywilskiej prowadzi Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, jedną przy ul.światowida prowadzi Praskie Stowarzyszenie dla Rodzin. Tabela nr 6. Liczba odnotowanych w 2009 roku zdarzeń przez Policję, Straż Miejską i Ośrodek Pomocy Społecznej których podłożem było nadużycie alkoholu lub innych środków odurzających i przemoc (dane pochodzą z Komisariatu Policji Warszawa Białołęka i VI Oddziału Terenowego Straży Miejskiej i Ośrodka Pomocy Społecznej) Lp. Forma zdarzenia Liczba zdarzeń 1. Policja: mandat karny za spożywanie alkoholu 166 w miejscu publicznym wnioski do sądu 8 o ukaranie 2. Straż Miejska: kierowca w stanie po spożyciu alkoholu 30 lub innego środka odurzającego inne osoby pod wpływem alkoholu 827 spożywanie alkoholu w miejscach 780 publicznych spożywanie alkoholu przez nieletnich 20 osoby pod wpływem narkotyków 12 awantury domowe Ośrodek Pomocy Społecznej:

8 liczba rodzin, którym udzielono pomocy z powodu choroby alkoholowej liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy z powodu choroby alkoholowej liczba rodzin, które objęto pomocą z powodu narkomanii liczba osób w rodzinach, które objęto pomocą z powodu narkomanii liczba rodzin, którym udzielono pomocy z powodu przemocy domowej liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy z powodu przemocy domowej Działalność Punktu Informacyjno Konsultacyjnego Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy oraz Dzielnicowego Zespołu Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1) Punkt Informacyjno Konsultacyjny Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy (dalej Punkt) Punkt działa pięć dni w tygodniu, w wymiarze minimum 4 godzin dziennie i prowadzi działalność skierowaną szczególnie do osób: a) będących w kryzysie, b) uzależnionych od alkoholu i innych środków odurzających, c) członków rodzin osób uzależnionych, d) doświadczających przemocy i świadków przemocy, e) stosujących przemoc. Do zadań Punktu należy: a) wstępna diagnoza i ocena sytuacji rodzinnej, b) udzielanie konsultacji i porad psychologicznych, prawnych i socjalnych, c) motywowanie do podjęcia leczenia oraz kierowanie do specjalistycznych placówek, d) inicjowanie interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej, e) prowadzenie w środowisku działań edukacyjno-informacyjnych i motywujących do podjęcia leczenia, f) udostępnianie materiałów edukacyjnych i informacyjnych, g) stałe aktualizowanie bazy danych o wszelkich formach pomocy, h) prowadzenie informacji telefonicznej, i) prowadzenie statystyki udzielanych porad i konsultacji, j) prowadzenie działalności informacyjno - konsultacyjnej dotyczącej spraw związanych z rozwiązywaniem problemów uzależnień i przeciwdziałania przemocy, prowadzonej wśród mieszkańców,

9 Osoby realizujące zadania w Punkcie Informacyjno-Konsultacyjnych powinny posiadać kwalifikacje z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień, przeciwdziałania przemocy, pracy socjalnej, resocjalizacji, prawa, psychologii, zapobiegania HIV, muszą posiadać znajomość oferty miasta w zakresie profilaktyki uzależnień, lecznictwa i przeciwdziałania przemocy. Punkt Informacyjno-Konsultacyjny nie prowadzi terapii. W Punkcie w 2009r. odnotowano 543 osoby, które skorzystały z pomocy, w tym: 179 osób uzależnionych od alkoholu, 148 osoby współuzależnione, w tym: 146 od alkoholu i 2 od narkotyków, 31 osób w sprawie przemocy, 185 osób, które zgłaszały innego rodzaju problemy m.in.: problemy wychowawcze, związane z uzyskaniem informacji o instytucjach świadczących pomoc w zakresie uzależnień, współuzależnień i przemocy. 3 W Punkcie odnotowano 797 porad, w tym: 202 porady udzielono osobom uzależnionym, 189 porad udzielono osobom współuzależnionym, 11 porad udzielono DDA (Dorosłym Dzieciom Alkoholików), 47 porad udzielono w zakresie przeciwdziałania przemocy, 348 innych porad. Konsultanci, według specjalności, przeprowadzili następującą ilość porad: 187 instruktor terapii uzależnień, 262 psycholodzy, 252 prawnik. 96 koordynator PIK 2) Dzielnicowy Zespół Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (dalej Zespół) Zespół realizuje zadania wynikające z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz czynności zlecone przez Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych m. st. Warszawy, w szczególności są to: czynności z zakresu procedury dotyczącej orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, współpraca z Biurem Polityki Społecznej Urzędu m.st. Warszawy oraz wydziałami 3 Dane pochodzą ze sprawozdania Punktu Informacyjno Konsultacyjnego za 2009r.,

10 realizującymi w dzielnicach Lokalny Program Profilaktyki Uzależnień, Punktem Informacyjno-Konsultacyjnym, Policją, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Strażą Miejską, Stołecznym Ośrodkiem dla Osób Nietrzeźwych, Sądami, Kuratorami sądowymi, wydawanie, z inicjatywy Zespołu lub na wniosek Zarządu Dzielnicy opinii dotyczącej realizacji Programu na terenie dzielnicy, współpraca przy tworzeniu i w realizacji lokalnego programu profilaktyki uzależnień, w tym zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Z uwagi na liczbę mieszkańców, w Dzielnicy Białołęka Zespół może liczyć 7 osób. Członkowie Zespołu są powoływani przez Prezydenta m.st. Warszawy na wniosek Zarządu Dzielnicy. W skład Zespołu wchodzą osoby posiadające udokumentowane kwalifikacje z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Pracą Zespołu kieruje Przewodniczący. W Zespole, w 2009r. odnotowano: 4 54 nowe wnioski o wszczęcie procedury o zobowiązanie do leczenia ( 27 wniosków złożyły osoby fizyczne, 12 Policja, 7 była Izba Wytrzeźwień, 3 Prokuratura, 3 OPS, 2 Spółdzielnia Mieszkaniowa), 107 procedur o zobowiązanie do leczenia w placówce lecznictwa odwykowego kontynuowanych w roku 2009, a rozpoczętych w latach poprzednich, 290 osób, z którymi Zespół przeprowadził rozmowy wspierająco motywujące, 145 osób, z którymi Zespół przeprowadził rozmowy interwencyjno motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu i stosowaniem przemocy, 30 wniosków o skierowanie sprawy do sądu, złożonych do zaopiniowania przez Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych m.st. Warszawy, 27 wniosków o skierowanie sprawy sądowej złożonych do zaopiniowania przez Komisję Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 62 osoby, wobec których Zespół podjął działania w związku ze stwierdzeniem przemocy w rodzinie. W efekcie dotychczasowych doświadczeń i pracy członków Zespołu i konsultantów PIK, w odpowiedzi na zdiagnozowane potrzeby w zakresie pomocy i wsparcia osób i rodzin z problemem alkoholowym powstały i są prowadzone 3 grupy wsparcia : - grupa edukacyjno-motywująca, licząca średnio 20 osób, - grupa wsparcia w utrzymaniu abstynencji, licząca średnio 30 osób, - grupa wsparcia dla osób współuzależnionych, licząca średnio 10, 15 osób. 4 Dane pochodzą ze sprawozdania Dzielnicowego Zespołu Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych za 2009r.,

11 Ponadto, działa grupa AL.-Anon ( dla kobiet, anonimowych alkoholiczek ). 6. Placówki prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych Na terenie Dzielnicy Białołęka, na dzień r., zgodnie z informacjami Wydziału Działalności Gospodarczej i Zezwoleń znajduje się 178 punktów prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych, w tym: III. a) punkty detaliczne: prowadzące wyłącznie sprzedaż alkoholu do 4,5% oraz piwa 7, prowadzące sprzedaż alkoholu powyżej 4,5 % - 117, b) punkty gastronomiczne: prowadzące wyłącznie sprzedaż alkoholu do 4,5% oraz piwa 18, prowadzące sprzedaż alkoholu powyżej 4,5 % CELE, GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁAŃ, Główne kierunki działań w ramach Programu dotyczą: 1) profilaktyki uzależnień i przemocy domowej i rówieśniczej, 2) pomocy psychospołecznej i prawnej, 3) edukacji publicznej, 4) interwencji. Strategicznym celem Programu jest ograniczenie w Dzielnicy Białołęka występowania negatywnych zjawisk będących skutkiem nadużywania oraz uzależnienia alkoholu i innych środków psychoaktywnych oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Celami operacyjnymi Programu są: 1) ograniczenie skali występowania ryzykownych zachowań wśród dzieci i młodzieży poprzez realizację działań profilaktycznych, 2) poprawa sytuacji społecznej osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym z powodu problemów związanych z uzależnieniem i przemocą poprzez udzielanie kompleksowej pomocy, 3) modyfikacja postaw społecznych wobec niepożądanych zjawisk poprzez prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 4) zwiększenie dostępu do oferty pomocowej, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, innych uzależnień i przemocy domowej, poprzez wspieranie działalności instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, 5) poszerzanie kompetencji pracowników oświaty, pomocy społecznej, administracji samorządowej, służby zdrowia, policji, straży miejskiej, wymiaru sprawiedliwości, organizacji pozarządowych, członków Dzielnicowego Zespołu Realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, konsultantów Punktu od

12 Informacyjno - Konsultacyjnego oraz liderów grup samopomocowych i środowisk lokalnych zajmujących się problematyką uzależnień i przemocy domowej, 6) rozwijanie umiejętności wychowawczych rodziców i opiekunów prawnych, 7) wsparcie działań służących ograniczeniu występowania zjawiska kierowania pojazdami w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innych środków psychoaktywnych. Zadania Programu będą realizowane: 1) w obszarze ochrony i promocji zdrowia w zakresie profilaktyki uzależnień i przemocy poprzez: a) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, b) wdrażanie nowatorskich i modelowych rozwiązań w zakresie profilaktyki, c) programy zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz programy promowania zdrowego stylu życia, d) podejmowanie działań ograniczających rozmiary problemowych zachowań dzieci i młodzieży, e) organizowanie imprez i kampanii z zakresu profilaktyki, f) wspieranie liderów młodzieżowych i środowisk zaangażowanych w promowanie zdrowego stylu życia i abstynencji, g) dofinansowanie/finansowanie bieżącej działalności świetlic socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży (w tym dożywianie), h) dofinansowanie/finansowanie zajęć i programów socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży, i) dofinansowanie/finansowanie obozów profilaktycznych i socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży, j) dofinansowanie edukacji rodzin i pedagogów w dziedzinie rozpoznawania i wczesnego reagowania na uzależnienia. 2) w obszarze pomocy psychospołecznej i prawnej poprzez: a) prowadzenie i dofinansowanie Punktów Informacyjno-Konsultacyjnych, b) dofinansowanie działań mających na celu integrację rodzin i środowisk abstynenckich, w tym wyjazdów i obozów, c) dofinansowanie programów pomocy psychospołecznej dla rodzin w formie warsztatów i turnusów z elementami działań terapeutycznych, mających na celu odbudowę więzi społecznych i rodzinnych, rozwój umiejętności wychowawczych rodziców, d) dofinansowanie programów wsparcia dla osób i rodzin dotkniętych przemocą, e) dofinansowanie działalności specjalistycznych miejsc pomocy dla osób i rodzin dotkniętych przemocą,

13 f) dofinansowanie programów korekcyjno-edukacyjnych osób i rodzin dotkniętych przemocą, g) wspieranie i koordynowanie prac interdyscyplinarnych zespołów ds. pomocy dziecku i rodzinie dysfunkcyjnej; 2) w obszarze edukacji publicznej poprzez: a) udział w lokalnych kampaniach edukacyjnych, festynach, happeningach, konferencjach, debatach w lokalnych mediach, akcjach informacyjnych, b) finansowanie badań społecznych, sondaży, lokalnych diagnoz i ekspertyz, c) finansowanie produkcji oraz dystrybucji materiałów informacyjnych i edukacyjnych z zakresu profilaktyki, d) współorganizowanie kampanii edukacyjnych, e) działania na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców - dofinansowanie programów edukacyjno-korekcyjnych dla kierowców z grupy ryzyka, f) organizowanie i dofinansowanie szkoleń - doskonalenie różnych grup zawodowych realizujących programy profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy, g) finansowanie szkoleń dla sprzedawców i instruktorów szkolących sprzedawców napojów alkoholowych; 3) w obszarze interwencji poprzez: a) dofinansowanie i realizację programów krótkiej interwencji i pomocy dziecku i rodzinie w sytuacji kryzysowej. b) prowadzenie postępowań w sprawach o sądowe zobowiązanie do leczenia osób uzależnionych od alkoholu. IV. OCENA REALIZACJI LOKALNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ I PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY 1. Ewaluacja Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy Celami ewaluacji Programu jest systematyczne gromadzenie informacji w celu uzyskania odpowiedzi na ważne pytania dotyczące działań, charakterystyki i wyników. Podstawowe etapy ewaluacji to: projektowanie, gromadzenie danych, analiza danych, interpretacja wyników i zalecenia. 5 Cele ewaluacji: ewaluacja procesu - procedura gromadzenia, analizowania i wykorzystywania wyników badań w celu uzyskiwania informacji zwrotnych umożliwiających 5 Z.B. Gaś, Szkolny program profilaktyki: istota, konstruowanie, ewaluacja poradnik metodyczny, Lublin 2004,

14 udoskonalanie programu, przez eliminowanie działań nieskutecznych, modyfikowanie działań o ograniczonej skuteczności oraz rozwijanie działań skutecznych, ewaluacja wyników - systematyczny proces gromadzenia, analizowania i interpretacja danych w celu oszacowania, jakie wyniki programu zostaną osiągnięte Rodzaj ewaluacji mieszana, ewaluator zewnętrzny i wewnętrzny. Wskaźniki ewaluacji ilościowe, jakościowe. Źródła informacji ludzie oraz dokumenty. Metody i narzędzia ewaluacyjne analiza dokumentów, sprawozdania, obserwacja. Strategia gromadzenia danych ewaluacyjnych analiza dokumentów do 2 razy w roku. 2. Zakładane kierunki działań 6 Omówione w pierwszej części Programu badania pozwoliły stwierdzić, iż działania profilaktyczne realizowane na terenie Dzielnicy Białołęka powinny być w dużej części kontynuowane, gdyż odpowiadają na zgłaszane potrzeby środowiska. Należy położyć nacisk na: 1) ograniczenie potrzeb odurzania się i przemocy poprzez dostarczenie satysfakcjonujących, atrakcyjnych dla uczestników alternatyw, 2) stymulowanie więzi z rodziną, zwiększenie rodzinnej i społecznej odpowiedzialności za własne i cudze zdrowie, 3) wzmocnienie restrykcyjnych postaw wobec odurzania się, 4) dopasowanie oferty profilaktycznej do potrzeb i do specyfiki odbiorców. Wspomniane kierunki działań profilaktycznych powinny być realizowane z uwzględnieniem poniższych form: edukacja dotycząca umiejętności radzenia sobie ze stresem, profilaktyka agresji i przemocy, działania alternatywne zapobiegające agresji, zwiększenie zaangażowania rodziców, zwiększenie kompetencji profilaktycznych nauczycieli, szersza oferta dla osób z rodzin niepełnych i w trakcie rozpadu, animowanie aktywności rówieśniczej, rozszerzenie oferty zajęć alternatywnych dla osób w wieku gimnazjalnym i ponad gimnazjalnym, promocja zdrowego stylu życia, bez stosowania środków i substancji powodujących odurzanie, szersze zaangażowanie organizacji pozarządowych, w tym instytucji wyznaniowych, 6 Raport z badań przeprowadzonych w 2007r. pt.: Diagnoza stanu zagrożeń patologiami społecznymi oraz ocena procesu realizacji Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień, dr Robert Porzak, Fundacja Masz Szansę, Lublin 2007,

15 upowszechnianie wiedzy o źródłach pomocy, zwiększenie zaangażowania właścicieli i pracowników sieci dystrybucji alkoholu i papierosów w aktywne szkolenia oraz egzekwowanie konsekwencji naruszania prawa, V. TERMIN REALIZACJI PROGRAMU Lokalny Program Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Białołęka i jego poszczególne zadania będą realizowane w 2010r. Szczegółowy plan, podział zadań i partnerów do wykonania tego zadania w Dzielnicy, przedstawiono w załączonym do Programu harmonogramie.

16 Harmonogram realizacji Lokalnego Programu Profilaktyki Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy dla Dzielnicy Białołęka m. st. Warszawy na 2010r. Główne kierunki działań, zadania, realizatorzy i partnerzy, wskaźniki Lp. Główne kierunki działań Zadania do realizacji Realizatorzy i partnerzy Wskaźniki 1. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ I PRZEMOCY Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych Wdrażanie nowatorskich i modelowych rozwiązań w zakresie profilaktyki Programy zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz programy promowania zdrowego stylu życia Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Wydział Oświaty i Wychowania, Placówki oświatowe, organizacje pozarządowe, zaproszone do współpracy podmioty liczba realizowanych programów / zajęć; liczba uczestników programów / zajęć; liczba placówek / szkół prowadzących działalność informacyjną i edukacyjną; koszty związane z realizacją programów / zajęć; wyniki ewaluacji działań; liczba wdrożonych rozwiązań; koszty związane z wdrażaniem nowatorskich i modelowych rozwiązań; liczba realizowanych programów; liczba uczestników programów; liczba placówek realizujących programy; koszty związane z realizacją programów; wyniki ewaluacji programów; Podejmowanie działań ograniczających rozmiary problemowych zachowań dzieci i młodzieży liczba podejmowanych działań; liczba odbiorców działań; liczba placówek podejmujących działania ograniczające rozmiar problemowych zachowań dzieci i

17 Organizowanie imprez i kampanii z zakresu profilaktyki Wspieranie liderów młodzieżowych i środowisk zaangażowanych w promowanie zdrowego stylu życia i abstynencji Dofinansowanie/finansowanie bieżącej działalności świetlic socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży (w tym dożywianie) Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej, zaproszone do współpracy podmioty Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, organizacje pozarządowe, zaproszone do współpracy podmioty młodzieży; koszty związane z realizacją działań; wyniki ewaluacji działań; liczba zorganizowanych imprez i kampanii; liczba uczestników imprez i kampanii; koszty związane z organizacją imprez i kampanii; wyniki ewaluacji działań; liczba realizowanych programów; liczba uczestników programów; liczba świetlic socjoterapeutycznych; koszt realizacji działań świetlicowych; liczba świetlic prowadzących dożywianie; koszt dożywiania dzieci w świetlicach; liczba organizacji / podmiotów prowadzących świetlice; Dofinansowanie/finansowanie zajęć i programów socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży liczba dofinansowanych zajęć; liczba placówek realizujących zajęcia; koszt związany z realizacją zajęć; liczba organizacji / podmiotów realizujących programy socjoterapeutyczne;

18 2. POMOC PSYCHOSPOŁECZNA I PRAWNA Dofinansowanie/finansowanie obozów profilaktycznych i socjoterapetuycznych dla dzieci i młodzieży Prowadzenie Punktów Informacyjno- Konsultacyjnych Dofinansowanie działań mających na celu integrację rodzin i środowisk abstynenckich, w tym wyjazdów i obozów Dofinansowanie programów pomocy psychospołecznej dla rodzin w formie warsztatów i turnusów z elementami działań terapeutycznych, mających na celu odbudowę więzi społecznych i rodzinnych, rozwój umiejętności wychowawczych rodziców Dofinansowanie programów wsparcia dla osób i rodzin dotkniętych przemocą Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe i zaproszone do współpracy podmioty Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia i zaproszone do współpracy podmioty Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe, zaproszone do współpracy podmioty liczba zorganizowanych obozów; koszt związany z organizacją obozów; liczba uczestników obozów; wyniki ewaluacji działań; liczba Punktów; koszt związany z prowadzeniem i dofinansowaniem Punktów; liczba i rodzaj udzielonych porad; liczba przekazanych materiałów informacyjnych; liczba podjętych działań, w tym zorganizowanych obozów; liczba odbiorców działań, w tym uczestników obozów; koszt związany z realizacją działań, w tym organizacją obozów; wyniki ewaluacji działań; liczba zorganizowanych warsztatów i turnusów; liczba rodzin będących odbiorcami programów; koszty związane z realizacją programów; wyniki ewaluacji programów; liczba realizowanych programów; liczba placówek / organizacji realizujących programy; liczba rodzin będących odbiorcami programów; koszty związane z realizacją

19 Dofinansowanie specjalistycznych działań i miejsc pomocy dla osób i rodzin dotkniętych przemocą Dofinansowanie programów korekcyjnoedukacyjnych osób i rodzin dotkniętych przemocą Wspieranie i koordynowanie prac interdyscyplinarnych zespołów ds. pomocy dziecku i rodzinie dysfunkcyjnej Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja, Straż Miejska, organizacje pozarządowe, zaproszone do współpracy podmioty programów; wyniki ewaluacji programów; liczba realizowanych programów; liczba placówek / organizacji realizujących programy; liczba miejsc pomocy; liczba rodzin będących odbiorcami programów; koszty związane z realizacją programów; wyniki ewaluacji programów; liczba realizowanych programów; liczba placówek / organizacji realizujących programy; liczba odbiorców programów; koszty związane z realizacją programów; wyniki ewaluacji programów; liczba zespołów ds. pomocy dziecku i rodzinie; liczba osób działających w Zespołach; liczba podejmowanych przez Zespół działań; koszt związany ze wspieraniem prac Zespołu; Udział w lokalnych kampaniach edukacyjnych, festynach, happeningach, Wydział Spraw Społecznych i liczba dofinansowanych kampanii edukacyjnych, festynów, happeningów, konferencji, debat w

20 3. EDUKACJA PUBLICZNA konferencjach, debatach w lokalnych mediach, akcjach informacyjnych Finansowanie badań społecznych, sondaży, lokalnych diagnoz i ekspertyz Finansowanie produkcji oraz dystrybucji materiałów informacyjnych i edukacyjnych z zakresu profilaktyki Zdrowia, Wydział Oświaty i Wychowania, Placówki oświatowe, Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe, zaproszone do współpracy podmioty lokalnych mediach, akcji informacyjnych; liczba odbiorców działań; liczba rozdysponowanych materiałów informacyjnych i edukacyjnych; koszty związane z realizacją działań; wyniki ewaluacji działań; liczba sfinansowanych badań społecznych, sondaży, lokalnych diagnoz i ekspertyz; liczba i rodzaj respondentów; koszty związane z finansowaniem badań społecznych, sondaży, lokalnych diagnoz i ekspertyz; liczba sfinansowanych produkcji; koszty związane z finansowaniem produkcji; Współorganizowanie kampanii edukacyjnych liczba dofinansowanych kampanii edukacyjnych,; liczba odbiorców działań; liczba rozdysponowanych materiałów informacyjnych i edukacyjnych; koszty związane z realizacją działań; Działania na rzecz przeciwdziałania liczba i rodzaj dofinansowanych nietrzeźwości kierowców - dofinansowanie Wydział Spraw działań; programów edukacyjno-korekcyjnych dla Społecznych i liczba odbiorców działań; kierowców z grupy ryzyka Zdrowia i zaproszone liczba rozdysponowanych materiałów do współpracy informacyjnych i edukacyjnych; podmioty koszty związane z realizacją działań; wyniki ewaluacji działań Organizowanie i dofinansowanie szkoleń - liczba dofinansowanych szkoleń; doskonalenie różnych grup zawodowych liczba i rodzaj uczestników szkoleń; realizujących programy profilaktyki i koszty związane z organizacją i

21 rozwiązywania problemów uzależnień oraz przeciwdziałania przemocy dofinansowaniem szkoleń; wyniki ewaluacji działań; 4. INTERWENCJE Finansowanie szkoleń dla sprzedawców i instruktorów szkolących sprzedawców napojów alkoholowych Dofinansowanie i realizacja programów interwencyjnej pomocy dziecku i rodzinie w sytuacji kryzysowej. Prowadzenie postępowań w sprawach o sądowe zobowiązanie do leczenia osób uzależnionych od alkoholu. Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicowy Zespół, Policja, Służby kuratorskie, organizacje pozarzadowe liczba dofinansowanych szkoleń; liczba uczestników szkoleń; koszty związane z organizacją i dofinansowaniem szkoleń; wyniki ewaluacji działań; liczba placówek realizujących programy interwencyjne, liczba dzieci i rodzin korzystających z działań programów interwencyjnych, koszty związane z dofinansowaniem i realizacją programów; wyniki ewaluacji, liczba wniosków o wszczęcie procedury o zobowiązanie do leczenia