The Civil Code Kodeks cywilny

Transkrypt

1 Bilingual edition Wydanie dwuj zyczne The Civil Code Kodeks cywilny Wydanie II T umaczenie Ewa Kucharska Weryfikacja j zykowa Michele Le Mauviel Konsultacje prawne Prof. Grzegorz E. Domaƒski Dr Lechos aw St pniak Katarzyna Dobkowska Dr Anna Zbiegieƒ-Turzaƒska

2

3 The Civil Code Kodeks cywilny

4 T umaczenie / Translation Ewa Kucharska Weryfikacja j zykowa / Language consultant Michele Le Mauviel Konsultacje prawne / Legal consultants Prof. Grzegorz E. Domaƒski Dr Lechos aw St pniak Katarzyna Dobkowska Dr Anna Zbiegieƒ-Turzaƒska

5 Bilingual edition Wydanie dwuj zyczne The Civil Code Kodeks cywilny Wydanie II WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012

6 Kodeks cywilny The Civil Code Stan prawny: lipiec 2012 / Latest updating: July 2012 Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów oraz opracowania redakcyjnego. Protection of copyright: translations of acts of law as well as the presentation of such acts in the form of consolidated texts are subject to domestic and international copyright protection. Also covered by the copyright protection are the files of articles inserted by the Publisher and editorial work. Wydawca: Anna Wieczorek Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Projekt layoutu: Jacek Bociąg Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: PanDawer, Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

7 Spis treści / Contents Wstęp... VI Foreword... VII Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r The Civil Code of 23 April V

8 Wstęp Podobnie jak w wielu innych państwach hołdujących tradycji prawa cywilnego (tj. tradycji opartej na recepcji prawa rzymskiego) kodeks cywilny odgrywa w polskim systemie prawa szczególną rolę. Współcześnie znaczenie tej ustawy wykracza poza stosunki cywilnoprawne. Kodeks cywilny jest bowiem swoistym zwornikiem całego prawa prywatnego, znajduje zastosowanie w sprawach nieuregulowanych w ustawach szczególnych, a także wpływa na wykładnię przepisów tych ustaw. Jako podstawowe źródło prawa powszechnego kodeks cywilny jest fundamentem ochrony majątkowych i niemajątkowych praw podmiotowych osób fizycznych i osób prawnych. Kodyfikacja prawa cywilnego nastąpiła w Polsce w 1964 roku, po okresie obowiązywania ustaw unifikacyjnych (ujednolicających prawo po uzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku), w tym zwłaszcza kodeksu zobowiązań z 1933 roku i kodeksu handlowego z 1934 roku (ten ostatni został zresztą w części utrzymany w mocy aż do roku 2001). Oczywiście od końca lat 40. polskie prawo prywatne w różnych obszarach poddawane było interwencji ustawodawcy socjalistycznego, jednakże kluczowa dla stosunków gospodarczych regulacja prawa zobowiązań zachowała swój zasadniczy kształt. Stosowanie prawa prywatnego musiało jednak zmienić swój charakter wobec przemian w stosunkach własnościowych, które dla ochrony majątkowych praw podmiotowych mają kluczowe znaczenie. W tych okolicznościach wejście w życie kodeksu cywilnego oznaczało z jednej strony petryfikację socjalistycznej struktury własności, z drugiej jednak uporządkowanie systemu prawa prywatnego po długim okresie incydentalnych zmian dostosowawczych, podyktowanych względami ideologicznymi i politycznymi. Zmiany, jakie nastąpiły w Polsce w wyniku rozpadu ustroju tzw. realnego socjalizmu, musiały zaowocować także modyfikacją przepisów kodeksu VI

9 Foreword As in many other states that follow the tradition of civil law (i.e. tradition based on Roman law) the Civil Code plays a special role in the Polish legal system. The modern day significance of this Act exceeds civil law relations, as the Civil Code is the characteristic keystone of private law in its entirety, applied in cases that are not regulated in other laws; it also affects any interpretation of these other laws. As a basic source of generally applicable law, the Civil Code constitutes the foundations for the protection of property and non-property individual rights of both natural and legal persons. Civil law was codified in Poland in 1964, after a period in which unification laws applied (unifying the law after Poland gained its independence in 1918), particularly the Code of Obligations of 1933 and the Commercial Code of 1934 (the latter continued to apply partially until as late as 2001). Of course, from the end of the 40s the socialist legislator intervened in various areas of Polish private law, though the law of obligations that was key for economic relations was retained in its fundamental form. The way in which private law was applied, however, had to change in the face of the transformation of ownership relations, which are of key importance to the protection of individual property rights. In the circumstances, the entry into force of the Civil Code meant on the one hand ossification of the socialist ownership structure, while on the other it brought order to the private law system after a long period of incidental changes for adjustment purposes, dictated by ideological and political considerations. The changes that took place in Poland as a result of the fall of the so-called real socialist regime had to lead also to the modification of the provisions of the Civil Code, especially the general part and the part on real rights, which were of key importance to the transformation of ownership and trade. The reconstruction of the market economy required the use of civil law as a tool VII

10 cywilnego, zwłaszcza jego części ogólnej i prawa rzeczowego, mających kluczowe znaczenie dla przemian w sferze własności i obrotu gospodarczego. Rekonstrukcja gospodarki rynkowej wymagała uczynienia na powrót prawa cywilnego narzędziem porządkowania stosunków pomiędzy przedsiębiorcami oraz pomiędzy nimi a konsumentami. Ze względu na szczególną rolę kodeksu cywilnego w systemie prawa został on od początku lat 90. poddany licznym cząstkowym nowelizacjom, stąd wciąż odżywająca dyskusja na temat potrzeby zastąpienia obowiązującego kodeksu nową ustawą. Jest zatem rzeczą ważną, aby posługując się obecnie polskim kodeksem cywilnym zdawać sobie sprawę, że formalnie jest to wprawdzie ta sama, co w 1964 roku ustawa, ale dalece nie taka sama. Zadanie, jakie postawili przed sobą nasi Tłumacze, było trudne; większość instytucji polskiego kodeksu cywilnego wywodzi się rzecz jasna z tradycji prawa cywilnego, nie zaś z common law, i poszukiwanie dla tych instytucji prawnych odpowiedniego nazewnictwa w angielskim języku prawniczym pełne jest dylematów i wątpliwości. W polskim prawie cywilnym (np. w prawie spadkowym) spotykamy mechanizmy prawne w ogóle prawu anglosaskiemu nieznane i oddanie ich istoty za pomocą angielskiego przekładu bywa obarczone ryzykiem ich opacznego zrozumienia przez anglojęzycznego użytkownika. Trzeba więc było zdobyć się na nowe propozycje terminologiczne, ale także frazeologiczne i redakcyjne, odwołując się do własnego doświadczenia zawodowego. Dobrze przyjęty swego czasu na rynku angielski przekład kodeksu spółek handlowych autorstwa ówczesnego zespołu naszych Tłumaczy był po temu ważną zachętą. Kodeks cywilny należy do tych aktów prawnych, których teksty powinny stale znajdować się w zasięgu ręki każdego prawnika. Eliminowanie bariery językowej ograniczającej dostęp do źródeł polskiego prawa jest jedną z misji naszej Kancelarii. Grzegorz E. Domański Warszawa, lipiec 2012 VIII

11 to re-arrange relations between entrepreneurs and between entrepreneurs and consumers. Given the special role of the Civil Code in the legal system, since the beginning of the 90s it has been amended partially on numerous occasions, giving rise to useful discussion on the necessity of replacing the current Code with a new one. It is therefore important, when using the present Civil Code, to be aware that although formally it is the same Act as that of 1964, it is far from being the same. The task faced by our translators was difficult; most Polish Civil Code institutions derive obviously from the civil law tradition, not from common law and finding the appropriate nomenclature for these legal institutions in English legal language brought up many dilemmas and doubts. In Polish civil law (e.g. in inheritance law) we find legal mechanisms that are completely unknown in the Anglo-Saxon law, and conveying the essence of these concepts using English translations was fraught with the risk of the ideas being erroneously understood by English speaking users. Thus new terminological, phrasal and editorial proposals had to be mustered, based on the translators own professional experience. The English translation of the Commercial Partnerships and Companies Code, well received on the market at the time, made by our team of translators was a signficant incentive. The Civil Code is one of those legal acts that every lawyer should have at hand. One of our Law Firm s missions is to eliminate the language barriers that restrict access to sources of Polish law. Grzegorz E. Domański Warsaw, July 2012 IX

12

13 Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) The Civil Code of 23 April 1964 ( J.L. No. 16, item 93 as amended) 1

14 Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93) (Dz.U. 1971, Nr 27, poz. 252; Dz.U. 1976, Nr 19, poz. 122; Dz.U. 1982, Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147, Nr 30, poz. 210; Dz.U. 1984, Nr 45, poz. 242; Dz.U. 1985, Nr 22, poz. 99; Dz.U. 1989, Nr 3, poz. 11; Dz.U. 1990, Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321, Nr 79, poz. 464; Dz.U. 1991, Nr 107, poz. 464, Nr 115, poz. 496; Dz.U. 1993, Nr 17, poz. 78; Dz.U. 1994, Nr 27, poz. 96, Nr 84, poz. 386, Nr 85, poz. 388, Nr 105, poz. 509; Dz.U. 1995, Nr 83, poz. 417; Dz.U. 1996, Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646, Nr 149, poz. 703; Dz.U. 1997, Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751; Dz.U. 1998, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 758; Dz.U. 1999, Nr 52, poz. 532; Dz.U. 2000, Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855, poz. 857, Nr 88, poz. 983, Nr 114, poz. 1191; Dz.U. 2001, Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450, Nr 145, poz. 1638; Dz.U. 2002, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1176; Dz.U. 2003, Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592, Nr 124, poz. 1151; Dz.U. 2004, Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804, Nr 281, poz. 2783; Dz.U. 2005, Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316, Nr 172, poz. 1438; Dz.U. 2006, Nr 133, poz. 935, Nr 164, poz. 1166; Dz.U. 2007, Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557, Nr 181, poz. 1287; Dz.U. 2008, Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425, poz. 1431, Nr 228, poz. 1506; Dz.U. 2009, Nr 42, poz. 341, Nr 79, poz. 662; Dz.U. 2010, Nr 40, poz. 222, Nr 131, poz. 1075, Nr 155, poz. 1037; Dz.U. 2009, Nr 131, poz. 1075; Dz.U. 2011, Nr 80, poz. 432, Nr 85, poz. 458; Dz.U. 2011, Nr 230, poz. 1370) Spis treści Księga pierwsza. Część ogólna Tytuł I. Przepisy wstępne Tytuł II. Osoby Dział I. Osoby fizyczne Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Rozdział II. Miejsce zamieszkania Rozdział III. Uznanie za zmarłego

15 The Civil Code of 23 April 1964 ( J.L. of 18 May 1964) (as amended: J.L. 1971, No. 27, item 252; J.L. 1976, No. 19, item 122; J.L. 1982, No. 11, item 81, No. 19, item 147, No. 30, item 210; J.L. 1984, No. 45, item 242; J.L. 1985, No. 22, item 99; J.L. 1989, No. 3, item 11; J.L. 1990, No. 34, item 198, No. 55, item 321, No. 79, item 464; J.L. 1991, No. 107, item 464, No. 115, item 496; J.L. 1993, No. 17, item 78; J.L. 1994, No. 27, item 96, No. 84, item 386, No. 85, item 388, No. 105, item 509; J.L. 1995, No. 83, item 417; J.L. 1996, No. 114, item 542, No. 139, item 646, No. 149, item 703; J.L. 1997, No. 43, item 272, No. 115, item 741, No. 117, item 751; J.L. 1998, No. 106, item 668, No. 117, item 758; J.L. 1999, No. 52, item 532; J.L. 2000, No. 22, item 271, No. 74, item 855, item 857, No. 88, item 983, No. 114, item 1191; J.L. 2001, No. 11, item 91, No. 71, item 733, No. 130, item 1450, No. 145, item 1638; J.L. 2002, No. 113, item 984, No. 141, item 1176; J.L. 2003, No. 49, item 408, No. 60, item 535, No. 64, item 592, No. 124, item 1151; J.L. 2004, No. 91, item 870, No. 96, item 959, No. 162, item 1692, No. 172, item 1804, No. 281, item 2783; J.L. 2005, No. 48, item 462, No. 157, item 1316, No. 172, item 1438; J.L. 2006, No. 133, item 935, No. 164, item 1166; J.L. 2007, No. 80, item 538, No. 82, item 557, No. 181, item 1287; J.L. 2008, No. 116, item 731, No. 163, item 1012, No. 220, item 1425, item 1431, No. 228, item 1506; J.L. 2009, No. 42, item 341, No. 79, item 662; J.L. 2010, No. 40, item 222, No. 131, item 1075, No. 155, item 1037; J.L. 2009, No. 131, item 1075; J.L. 2011, No. 80, item 432, No. 85, item 458; J.L. 2011, No. 230, item 1370) Contents Book One. General Provisions Title I. Preliminary Provisions Title II. Persons Section I. Natural Persons (Individuals) Chapter I. Legal Capacity and Capacity for Legal Acts Chapter II. Domicile Chapter III. Declaration of Death

16 Spis treści Dział II. Osoby prawne Dział III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia Tytuł III. Mienie Tytuł IV. Czynności prawne Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Zawarcie umowy Dział III. Forma czynności prawnych Dział IV. Wady oświadczenia woli Dział V. Warunek Dział VI. Przedstawicielstwo Rozdział I. Przepisy ogólne Rozdział II. Pełnomocnictwo Rozdział III. Prokura Tytuł V. Termin Tytuł VI. Przedawnienie roszczeń Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe Tytuł I. Własność Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Treść i wykonywanie własności Dział III. Nabycie i utrata własności Rozdział I. Przeniesienie własności Rozdział II. Zasiedzenie Rozdział III. Inne wypadki nabycia i utraty własności Dział IV. Współwłasność Dział V. Ochrona własności Tytuł II. Użytkowanie wieczyste Tytuł III. Prawa rzeczowe ograniczone Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Użytkowanie Rozdział I. Przepisy ogólne Rozdział II. Użytkowanie przez osoby fizyczne Rozdział III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne Rozdział IV. Inne wypadki użytkowania Dział III. Służebności Rozdział I. Służebności gruntowe

17 Contents Section II. Legal Persons Section III. Entrepreneurs and their Designations Title III. Property Title IV. Legal Acts Section I. General Provisions Section II. Contract Execution Section III. Form of Legal Acts Section IV. Defects in Declaration of Intent Section V. Condition Section VI. Representation Chapter I. General Provisions Chapter II. Power of Attorney Chapter III. Commercial Proxy Title V. Period (Time Limit) Title VI. Limitations of Claims Book Two. Ownership and other Real Rights Title I. Ownership Section I. General Provisions Section II. Substance and Exercise of Ownership Rights Section III. Acquisition and Loss of Ownership Chapter I. Transfer of Ownership Chapter II. Adverse Possession (Usacaption) Chapter III. Other Cases of Acquisition and Loss of Ownership Section IV. Co-Ownership Section V. Protection of Ownership Title II. Perpetual Usufruct Title III. Limited Real Rights Section I. General Provisions Section II. Usufruct Chapter I. General Provisions Chapter II. Usufruct by Natural Persons Chapter III. Usufruct by Agricultural Production Cooperatives Chapter IV. Other Cases of Usufruct Section III. Easements (Servitudes) Chapter I. Easement Appurtenant (Predial Servitude)

18 Spis treści Rozdział II. Służebności osobiste Rozdział III. Służebność przesyłu Dział IV. Zastaw Rozdział I. Zastaw na rzeczach ruchomych Rozdział II. Zastaw na prawach Tytuł IV. Posiadanie Księga trzecia. Zobowiązania Tytuł I. Przepisy ogólne Tytuł II. Wielość dłużników albo wierzycieli Dział I. Zobowiązania solidarne Dział II. Zobowiązania podzielne i niepodzielne Tytuł III. Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych Tytuł IV. (skreślono) Tytuł V. Bezpodstawne wzbogacenie Tytuł VI. Czyny niedozwolone Tytuł VI 1. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny Tytuł VII. Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania Dział I. Wykonanie zobowiązań Dział II. Skutki niewykonania zobowiązań Dział III. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych Tytuł VIII. Potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu Tytuł IX. Zmiana wierzyciela lub dłużnika Dział I. Zmiana wierzyciela Dział II. Zmiana dłużnika Tytuł X. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika Tytuł XI. Sprzedaż Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Rękojmia za wady Dział III. Gwarancja jakości Dział IV. Szczególne rodzaje sprzedaży Rozdział I. Sprzedaż na raty

19 Contents Chapter II. Easement in Gross (Personal Servitude) Chapter III. Transmission Easement Section IV. Pledge Chapter I. Pledge on Movables Chapter II. Pledge on Rights Title IV. Possession Book Three. Obligations Title I. General Provisions Title II. Multiple Debtors or Creditors Section I. Joint and Several Obligations Section II. Divisible and Indivisible Obligations Title III. General Provisions on Contractual Obligations Title IV. (deleted) Title V. Unjust Enrichment Title VI. Tort Title VI 1. Liability for Damage Caused by a Hazardous Product Title VII. Performance of Obligations and Effects of Non-performance Section I. Performance of Obligations Section II. Effects of Non-performance of Obligations Section III. Performance and Effects of Non-performance of Obligations under Reciprocal Contracts Title VIII. Set-off, Novation, Release from Debt Title IX. Change of Creditor or Debtor Section I. Change of Creditor Section II. Change of Debtor Title X. Protection of Creditor in the Case of Debtor Insolvency Title XI. Sale Section I. General Provisions Section II. Implied Warranty for Defects Section III. Quality Warranty Section IV. Specific Types of Sale Chapter I. Sale by Installments

20 Spis treści Rozdział II. Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Sprzedaż na próbę Rozdział III. Prawo odkupu Rozdział IV. Prawo pierwokupu Tytuł XII. Zamiana Tytuł XIII. Dostawa Tytuł XIV. Kontraktacja Tytuł XV. Umowa o dzieło Tytuł XVI. Umowa o roboty budowlane Tytuł XVII. Najem i dzierżawa Dział I. Najem Rozdział I. Przepisy ogólne Rozdział II. Najem lokalu Dział II. Dzierżawa Tytuł XVII 1. Umowa leasingu Tytuł XVIII. Użyczenie Tytuł XIX. Pożyczka Tytuł XX. Umowa rachunku bankowego Tytuł XXI. Zlecenie Tytuł XXII. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia Tytuł XXIII. Umowa agencyjna Tytuł XXIV. Umowa komisu Tytuł XXV. Umowa przewozu Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Przewóz osób Dział III. Przewóz rzeczy Tytuł XXVI. Umowa spedycji Tytuł XXVII. Umowa ubezpieczenia Dział I. Przepisy ogólne Dział II. Ubezpieczenia majątkowe Dział III. Ubezpieczenia osobowe Tytuł XXVIII. Przechowanie Tytuł XXIX. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady Tytuł XXX. Umowa składu Tytuł XXXI. Spółka