Kobylin, grudzień 2016 r. 2/68 Wesołych Świąt Bożego Narodzenia

Transkrypt

1 Czasopismo redagowane przez uczniów i dla uczniów nie tylko gimnazjum! Kobylin, grudzień 2016 r. 2/68 Wesołych Świąt Bożego Narodzenia

2 DLACZEGO 12 POTRAW POWINNO ZNALEŹĆ SIĘ NA WIGILIJNYM STOLE? Czy zastanawiacie się, dlaczego akurat tyle potraw powinno znaleźć się na stole? Odpowiedź jest prosta ponieważ według tradycji chrześcijańskich było dwunastu apostołów. Z kolei według wierzeń ludowych nawiązywały do liczby miesięcy w roku. A co powinno znaleźć się na wigilijnym stole? Barszcz czerwony z uszkami lub zupa grzybowa. Grzyby mają bogatą symbolikę. Nasi przodkowie kojarzyli je ze zdrowiem i siłami witalnymi. Kapusta z grochem Ta staropolska potrwa to samo zdrowie! Kiszona kapusta to źródło witamin, soli mineralnych, ma także właściwości antyrakowe. Karp Przypisuje się mu znaczenie religijne, symbolizuje bowiem Chrystusa i odradzanie się życia. Najczęściej jemy karpia, który przez resztę roku jest przez nas zapomniany. Śledź Jest drugim popularnym gatunkiem ryb, często spotykanym na wigilijnym stole. To symbol postu i wyczekiwania. Pierogi z kapustą i grzybami Kolejną potrawą pełną symboliki, bez której trudno wyobrazić sobie polską Wigilię są pierogi z kapustą i grzybami. W tradycji grzybom 2

3 przypisywano magiczną moc. Niestety są ciężkostrawne, więc osoby z chorobami przewodu pokarmowego, nerek i wątroby nie powinny się przejadać. Najmniej kaloryczne są pierogi z wody lub z piekarnika. Za to podsmażane pierogi z tłuszczem są najsmaczniejsze. Kompot z suszu Jabłka gwarantują miłość, zdrowie i pokój, gruszki zapewniają długowieczność, a suszone śliwki odpędzają złe moce. Pij dużo kompotu z suszu! To bogate źródło błonnika pokarmowego. Kluski z makiem Kluski z makiem gościły tradycyjnie na stołach na Mazowszu, Podlasiu, Podkarpaciu i w Wielkopolsce. Na Mazowszu z długości klusek wróżono obfitość plonów. Makowiec i kutia Według wierzeń ludowych dania z makiem były najważniejszymi z wigilijnych potraw, a ich brak mógł ściągnąć na domostwo nieszczęście. Piernik Twarde ciemnobrązowe ciasto pachnące miodem, przyprawami korzennymi i wszelakimi bakaliami, było dla naszych przodków symbolem dobrobytu i wysokiego statusu społecznego. Chleb Chleb symbolizuje dobrobyt i początek nowego życia. Jego obecność na wigilijnym stole ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku. 3

4 SYMBOLIKA ŚWIĄT BOŻONARODZENIOWYCH Pierwsza gwiazdka - jest symbolem Gwiazdy Betlejemskiej, której pojawienie się towarzyszyło narodzinom Jezusa. Dzięki niej pasterze, Trzej Królowie mogli dotrzeć do miejsca narodzin Zbawiciela. Dziś oczekujemy pierwszej gwiazdy na wigilijnym niebie, bo dopiero, gdy ona zabłyśnie, możemy siąść do stołu i podzielić się opłatkiem. Opłatek Jego nazwa wzięła się z łacińskiego słowa oblatum i znaczy tyle co dar ofiarny. Życzenia, jakie składamy sobie podczas dzielenia się opłatkiem, powinny być szczere, wybaczamy sobie wtedy wszystkie winy, aby zasiąść do kolacji pogodzeni i z czystymi sercami. Sianko wigilijne Kładziemy je pod białym obrusem na stole, przy którym będziemy spożywać wigilijną kolację. Symbolizuje miejsce, w jakim przyszedł na świat Jezus szopkę i siano, na którym leżał po urodzeniu. Choinka Kiedyś były to przystrojone snopy siana bądź gałęzie. Z czasem zwyczaj przynoszenia do domu i ubierania w różne ozdoby sosnowego drzewka, przeniósł się z Niemiec do innych chrześcijańskich krajów. Ozdoby choinkowe powinny być związane z symboliką Bożego Narodzenia, a na jej szczycie wiesza się bombkę w kształcie gwiazdy. Zielone drzewko to symbol życia i narodzin Zbawiciela. Pasterka Tradycyjna msza odprawiana w nocy z 24 na 25 grudnia. Symbolizuje czuwanie pasterzy przy żłobie Jezusa. Uczestniczymy w niej razem z najbliższymi. Jest najważniejszym momentem w czasie Świąt Bożego Narodzenia. 4

5 CHOINKA DO GÓRY NOGAMI Mimo tego, że dzisiaj prawie w każdym domu stoi na święta choinka przybrana w najrozmaitsze ozdoby i lampki, mało kto zna jej prawdziwą historię. Trudny do ustalenia jest fakt, od kiedy iglaste drzewko zaczęto kojarzyć z obchodami świąt Bożego Narodzenia. W wielu religiach drzewo iglaste, było symbolem życia, odradzania się, i trwania. Istnieją próby biblijnego uzasadnienia zwyczaju występowania bożonarodzeniowego drzewka, brak jednak jednoznacznych źródeł rękopiśmiennych. Zwyczaj dekorowania choinki stał się powszechnym zwłaszcza w mieszczańskich rodzinach niemieckich i austriackich w XIX wieku. Później przyjął się także w pozostałych krajach, zarówno w rodzinach katolickich, jak też protestanckich. Dopiero w XIX wieku zaczęto na szczycie drzewka umieszczać gwiazdę betlejemską. Zawieszanie jabłek może odwoływać się do biblijnego jabłka Adama i Ewy. Oświetlenie choinkowe wskazuje zapewne na Chrystusa, który przyszedł na świat jako "światło", a zielone drzewko iglaste symbolizuje prawdopodobnie Chrystusa - źródło wszelkiego życia. Tak naprawdę choinka jest najmłodszą ozdobą bożonarodzeniową. Przywędrowała do nas razem z niemieckimi protestantami na przełomie XVIII i XIX wieku, natomiast w Niemczech była już znana w XV wieku. Przed wiekiem XVIII wiekiem mieliśmy w Polsce choinkę do góry nogami, czyli podłaźniczkę lub jak mówią niektórzy podłaźnik. Podłaźniczka to czubek jodły, sosny lub świerku powieszony pod sufitem, nad drzwiami lub oknem. Był on ozdabiany piernikami, orzechami, światłami czy też ozdobami ze słomy. Zawsze wieszał 5

6 go gospodarz domu, odmawiając przy tym modlitwę. Podłaźniczka miała przynieść ludziom urodzaj i dobrobyt. Tradycja ta jest zaczerpnięta jeszcze z czasów pogańskich Słowian, ale dzisiaj już prawie całkowicie zaniknęła i podłaźniczki możemy zobaczyć tylko w muzeach lub skansenach. Choinka tradycyjna czy komercyjna WIGILIJNE PRZYSŁOWIA Na Boże Narodzenie weseli się wszelkie stworzenie! Na dzień Adama i Ewy daruj bliźnim gniewy. Adam i Ewa pokazują, jaki styczeń i luty po nich następują. Zielone Boże Narodzenie a Wielkanoc biała, z pola pociecha mała! Kiedy Trzej Królowie ciepełkiem obdarzą, to sobie gospodarze o wiosence radzą. Jeśli w pierwszy dzień po Narodzeniu dopiekało, będzie zima długo białą. Jak w Wigilię z dachu ciecze, jeszcze się zima długo powlecze. 6

7 ŚWIĄTECZNE ŻYCZENIA W RÓŻNYCH JĘZYKACH Pokój zamieszka, kiedy Pan przybędzie. W adwentowej refleksji, w skupieniu przy konfesjonale, w ciszy wyczekiwania na wigilijną gwiazdę, do gorącego i otwartego serca niech przyjdzie Pan i umocni nas swoim pokojem, byśmy go mogli rozdawać wszędzie tam, gdzie niepokój. Błogosławionych świąt Bożego Narodzenia. Double dwell, when the Lord will come. The Advent reflection intently at the confessional, in silence waiting for the Christmas star, a hot and open heart, you let him come and strengthen us with His peace, we can distribute it wherever anxiety. Blessed Christmas. (angielski) Cicha noc, święta noc, jakiż w tobie dzisiaj cud, w Betlejem dziecina święta wznosi w górę swe rączęta błogosławi lud. Radosnych Świąt! Stille Nacht, Was dir heute ein Wunder Baby in Bethlehem Heilige heilige Nacht erhebt seine Hände, um die Menschen zu segnen. Frohe Weihnachten. (niemiecki) Aby przy świątecznym stole nie zabrakło światła i ciepła rodzinnej atmosfery, a Nowy Rok niósł ze sobą szczęście i pomyślność. Para la mesa de fiesta no corra la luz y el calor de un ambiente familiar, y el Año Nuevo llevado consigo la felicidad y la prosperidad. (hiszpański) Wiary, co góry przenosi, nadziei, która nie gaśnie, miłości w każdej ilości od Bożej Dzieciny. La foi qui déplace les montagnes, espoir qui ne s'éteint jamais l'amour dans n'importe quelle quantité de l'enfant de Dieu. (francuski) 7

8 SKĄD WZIĘŁA SIĘ TRADYCJA ZABAWY SYLWESTROWEJ? Czy ktoś z nas pamięta, skąd się wzięła tradycja zabawy sylwestrowej? Jak to się właściwie zaczęło, że ludzie rozpoczęli świętowanie nadejścia Nowego Roku? Tradycja obchodzenia Nowego Roku znana jest od wieków. Jednak kiedyś ludzie witali Nowy Rok zupełnie inaczej. Dzisiaj chodzimy na przyjęcia, hucznie się bawimy, o północy pijemy szampana, strzelają fajerwerki. Na te atrakcje czeka się czasem bardzo długo. Zanim jednak rozpoczniemy świętowanie, warto jest dowiedzieć się, jak dawno temu witano Nowy Rok. Nowy Rok świętowano już w czasach starożytnych, jednak nie ustalono jednej daty w związku z różnicą w kalendarzach. Juliusz Cezar ustalił datę rozpoczęcia kolejnego roku na 1 stycznia w 46 r. p.n.e. Wcześniej starożytni Rzymianie obchodzili święto 1 marca. Obrzędy nocy sylwestrowej związane były z rytmem natury, a obchody trwały zwykle dłużej niż jedną noc. Celtycki Sylwester nazywany był samhain, a Nowy Rok świętowano na koniec lata. Obchody trwały dziewięć dni. Podczas samhain nikt nie mógł być samotny. Wierzono, że jeśli ktoś nie miał tego dnia towarzystwa, jego dusza zostanie potępiona. Z kolei w wigilię Nowego Roku obchodzono święto zmarłych, bo istniało przekonanie, że tego dnia dusze zmarłych przebywają razem z żyjącymi. W tradycji chrześcijańskiej święto związane jest z datą śmierci papieża Sylwestra I, który zmarł 31 grudnia 335 roku. Pierwszy raz noc sylwestrowa była obchodzona w 999 roku. Ludzie obawiali się końca 8

9 świata związanego z wejściem w nowe millenium. Kiedy wybiła północ i nie doczekano zapowiadanej apokalipsy, zaczęto świętować. Ludzie wyszli na ulice, śpiewali, tańczyli. 1 stycznia 1000 roku papież Sylwester II dał wiernym błogosławieństwo Urbi et Orbi ( miastu i światu ), co stało się tradycją i funkcjonuje do dzisiaj. Warto wspomnieć, że święty Sylwester jest patronem zwierząt domowych. W Polsce określenie Nowy Rok weszło pod koniec XVIII wieku, wcześniej mówiono Nowe Latko. Termin ten pozostał w języku niektórych polskich gwar. Noc sylwestrowa rzadko była obchodzona. Dopiero w połowie XIX wieku w bogatych domach mieszczańskich organizowano przyjęcia, które polegały na wspomnieniach i wróżbach. Na wsiach pieczono bułeczki szczodraki, które dawano w prezencie dzieciom, krewnym jako życzenie zdrowia i pomyślności. Chlebki zanoszono do obory, wierzono, że ochronią bydło przed złymi mocami. W całej Polsce spiżarnie musiały być dobrze zaopatrzone, posiłki sycące, by zapewnić obfitość na kolejny rok. Do dzisiaj funkcjonuje przesąd, że nie można sprzątać w ostatni dzień roku, ponieważ wyrzuca się szczęście z domu. Można również wróżyć z bąbelków szampana, jeśli są duże, szybko się przemieszczają, czeka nas rok przemian, jeśli są małe, delikatne równo poruszają się do góry, możemy liczyć na spokój i zdrowie. Łańcuszki bąbelków krzyżujących się oznaczają, że należy dbać o zdrowie i nie wydawać za dużo pieniędzy. 9

10 MATEMATYCZNA KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA 10

11 11

12 Spis zawartości numeru 2 DLACZEGO 12 POTRAW POWINNO ZNALEŹĆ SIĘ NA WIGILIJNYM STOLE?... 2 SYMBOLIKA ŚWIĄT BOŻONARODZENIOWYCH... 3 CHOINKA DO GÓRY NOGAMI...5 WIGILIJNE PRZYSŁOWIA SKĄD WZIĘŁA SIĘ TRADYCJA ZABAWY SYLWESTROWEJ?... 7 ŚWIĄTECZNE ŻYCZENIA W RÓŻNYCH JĘZYKACH...9 MATEMATYCZNA KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA...10 Na całokształt czasopisma pracowali: Uczniowie z klasy IIIc i IIa z wychowawcami oraz p. Jolanta Tadaszak. 12