I. DANE OGÓLNE. Ogółem: zatrudnionych osób (w przeliczeniu na etaty): 57

Transkrypt

1 I. DANE OGÓLNE 1. Dyrekcja Instytutu Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Franciszek DUBERT Z-ca Dyrektora ds. Naukowych: doc. dr hab. Andrzej SKOCZOWSKI Z-ca Dyrektora ds. Adm.-Tech.: inż. Zenon ADAMSKI Główna Księgowa: mgr Stanisława PALMA Adres: Kraków, ul Niezapominajek 21 Tel , fax w Jednostki organizacyjne (Kierownik) Zakład Biologii Komórki (doc. dr hab. M. Wędzony) Zakład Biologii Kwitnienia (doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak) Zakład Biologii Stresu (prof. dr hab. Z. Miszalski) Zakład Biotechnologii (doc. dr hab. I. Marcińska) Zakład Ekofizjologii (prof. dr hab. S. Grzesiak) Pracownia Fotosyntezy i Spektroradiometrii (doc. dr hab. J. Pilarski) Biblioteka i Archiwum (mgr inż. M. Gładysz) Redakcja Acta Physiologiae Plantarum (prof. dr hab. S. Grzesiak) Zespół Ekonomiczny (mgr Stanisława Palma) Stanowisko ds. Pracowniczych i Socjalnych (Marta Wolnik) Jednostki międzyinstytutowe z udziałem IFR PAN Międzyinstytutowe Laboratorium Biotechnologii i Katalizy Enzymatycznej (doc. dr hab. A. Skoczowski) Międzynarodowe Studium Doktoranckie Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (doc. dr hab. A. Skoczowski) 3. Struktura zatrudnienia ( r.) Pracownicy naukowi (osoby): 26, w tym: profesorowie: 3, docenci: 7, adiunkci: 12, asystenci: 4. Doktoranci - stypendyści: 14 Prac. inżynieryjno-techniczni (etaty): 19 Prac. administracyjni (etaty): 6 Prac. obsługi (etaty): 12 Ogółem: zatrudnionych osób (w przeliczeniu na etaty): 57 1

2 5. Publikacje w roku Publikacje w czasopismach z listy Filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej Publikacje w pozostałych czasopismach zagranicznych i krajowych i mat. konferencyjnych Monografie i rozdziały w monografiach Doniesienia konferencyjne- abstrakty Recenzje książek 4 6. Rozwój kadr - uzyskane tytuły i stopnie naukowe 6.1. Habilitacje Dr inż. Ewa Niewiadomska Wydrukowana rozprawa: pt. Udział procesów oddechowych w mechanizmie koncentracji CO 2 u roślin wraz z niezbędną dokumentacją została złożona w Instytucie Biologii Eksperymentalnej UAM w Poznaniu. Dr inż. Iwona Żur Wydrukowana rozprawa: Indukcja i regeneracja haploidów w kulturach izolowanych mikrospor pszenżyta wraz z niezbędną dokumentacją została złożona na Wydziale Rolniczo-Ekonomicznym Akademii Rolniczej w Krakowie w grudniu 2007 roku i jest oceniana wraz z dorobkiem naukowym przez powołaną odpowiednią komisję Doktoraty Mgr Ewa Dubas uzyskała stopień doktora nauk biologicznych w zakresie biologii nadany uchwałą Rady Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego. Praca doktorska została wyróżniona. Tytuł rozprawy: Wykorzystanie kultury izolowanych mikrospor rzepaku (Brassica napus L. subsp. oleifera DC) jako modelu w badaniach nad wczesnymi etapami rozwoju zarodkowego. Promotor: doc. dr hab. Maria Wędzony Obrona: r., zatwierdzono: r.. Mgr inż. Dominika Gil uzyskała stopień doktora nauk biologicznych w zakresie biologii nadany uchwałą Rady Naukowej Instytutu Botaniki PAN w Krakowie. Tytuł rozprawy:,,optymalizacja warunków kultury zawiesinowej pszenicy w celu uzyskania maksymalnej morfogenności". Promotor: doc. dr hab. Izabela Marcińska. Obrona: r., zatwierdzono: r. Mgr inż. Maciej Kocurek - uzyskał stopień doktora nauk biologicznych w zakresie biologii nadany uchwałą Rady Naukowej Instytutu Botaniki PAN w Krakowie. Praca doktorska została wyróżniona. Tytuł rozprawy: Udział pędów roślin zielnych Reynoutria japonica i Helianthus tuberosus w fotosyntetycznym wiązaniu CO 2. Promotor: doc. dr hab. Jan Pilarski. Obrona i zatwierdzenie: r. Mgr inż. Krzysztof Tokarz uzyskał stopień doktora nauk rolniczych w zakresie ogrodnictwa nadany uchwałą Wydziału Ogrodnictwa Akademii Rolniczej w Krakowie. Praca doktorska została wyróżniona. Tytuł rozprawy: Fotosyntetyczna rola pędów jabłoni (Malus domestica) i ich udział w bilansie wiązania CO 2. Promotor: doc. dr hab. Jan Pilarski. Obrona: r., zatwierdzono: r. 2

3 Realizacja prac doktorskich w IFR PAN w toku Mgr inż. Małgorzata Chrupek - słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rok II. Doktorantka w roku bieżącym uzyskała w drodze konkursu stypendium Prezesa Polskiej Akademii Nauk. Tytuł pracy doktorskiej: Markery molekularne SSR-EST i RGA odporności pszenżyta na mączniaka (Blumeria graminis ssp.). Opiekun: Prof. dr hab. Franciszek Dubert. Część doświadczalna pracy doktorskiej rozpoczęta. Doktorantka odbyła 3 miesięczny staż w zakresie biologii molekularnej w Zakładzie Genetyki Populacyjnej na Akademii Polonijnej w Częstochowie pod opieką dr hab. Mirosława Tyrki. Mgr Magdalena Duda Pracownica Instytutu Biologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Przewód doktorski został otwarty w Instutucie Ochrony Roślin w Poznaniu w Poznaniu. Promotor: prof. dr hab. Franciszek Dubert. Mgr Michał Dziurka - słuchacz Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie, IV rok. Otwarto przewód doktorski pt. Udział zearalenonu w rozwoju wybranych roślin uprawnych w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie. Promotor: doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak. Przewidywany termin obrony w 2008 r. Mgr inż. Elżbieta Golemiec - Przewód doktorski jest otwarty na Wydziale Rolniczo- Ekonomicznym Akademii Rolniczej w Krakowie. Doktorantka złożyła egzamin z języka angielskiego i ekonomii z wynikiem pozytywnym. Praca doktorska pt. Dynamika metabolizmu cukrów w okresie indukcji androgenicznej w kulturach pylnikowych pszenżyta została złożona w dziekanacie Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego w grudniu 2007 r. Obrona pracy przewidziana jest na 12 marca 2008 r. Promotor pracy: doc. dr hab. Maria Wędzony Mgr Gabriela Gołębiowska - Słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rok IV. Tytuł pracy doktorskiej Mechanizmy odporności pszenżyta ozimego (x Triticosecale Wittm.) na różową pleśń śniegową wywołaną przez Microdochium nivale (Fr.) Samuels & Hallett. Promotor pracy: doc. dr hab. Maria Wędzony. Część doświadczalna pracy doktorskiej została ukończona. Przewód doktorski został otwarty w Instytucie Botaniki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Złożenie pracy doktorskiej i egzaminów planowane jest w pierwszym półroczu 2008 roku. Mgr inż. Iwona Idzik - słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. W lutym 2006 r. nastąpiło otwarcie przewodu doktorskiego w Instytucie Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie. Tytuł pracy doktorskiej: Wybrane aspekty termoindukcji kwitnienia pszenicy ozimej. Promotor: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski. Doktorantka przerwała wykonywanie pracy doktorskiej i w czerwcu 2008 r. dostanie zaświadczenia o ukończeniu Studium Doktoranckiego bez obrony pracy doktorskiej. Mgr inż. Agnieszka Kamińska słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. W lutym 2005 r. otworzyła przewód doktorski w Instytucie Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie. Tytuł pracy: Fizjologiczne i genetyczne czynniki leżące u podstaw wrażliwości roślin uprawnych na działanie ozonu. Promotor: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski. Doktorantka zdała egzaminy z filozofii i języka angielskiego oraz złożyła ok. 75% tekstu pracy doktorskiej. Mgr inż. Joanna Maślak słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie, I rok. Promotor: doc. dr hab. inż. Franciszek Janowiak. Rozpoczęto część doświadczalną pracy. Planowany termin otwarcia przewodu doktorskiego 2009 r. 3

4 Mgr inż. Magdalena Mirek - słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. W 2005 r. nastąpiło otwarcie przewodu doktorskiego w Instytucie Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie. Tytuł pracy: Chemiczne i fizyczne czynniki wpływające na indukcję kwitnienia rzepaku. Promotor: prof. dr hab. Maria Filek. Praca została obroniona 28 lutego 2008 r. Mgr inż. Agnieszka Reszka słuchaczka II roku Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. Promotor doc. dr hab. Izabela Marcińska. Wykonano 1/3 planowanych doświadczeń. Mgr Marian Płaszczyca - zaliczył IV rok Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie i kończy przygotowanie pracy pt. "Rola wybranych elementów przejścia między stanami fotosystemów i statusu redoks chloroplastów w aklimatyzacji do zmiennych warunków środowiska". Promotor prof. dr Stanisław Karpinski. Praca jest realizowana w zasadniczej części na Uniwersytecie w Sztokholmie. Przewód doktorski jest otwarty w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie i zostali wyznaczeni egzaminatorzy i recenzenci. Mgr Piotr Rozpądek - jest słuchaczem I roku Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Promotor: prof. dr hab. Zbigniew Miszalski. Doktorant rozpoczął doświadczenia nad wpływem stresu ozonowego na wybrane rośliny uprawne. Mgr Kinga Tobola - słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. Promotor: prof. dr hab. Franciszek Dubert. Tytuł pracy: "Rozmnażanie zagrożonych gatunków rodzaju Stipa oraz Astragalus penduliflorus jako forma ich aktywnej ochrony". Mgr Piotr Waligórski przewód doktorski został otwarty na Wydziale Ogrodniczym Akademii Rolniczej w Krakowie. Tytuł pracy: Ocena stopnia samoniezgodności linii hodowlanych kapusty głowiastej białej metodą elektroforezy kapilarnej. Promotor: prof. dr hab. Franciszek Dubert. Doktorant zdał wszystkie egzaminy, praca została oddana do recenzji w grudniu 2007 r. Obrona odbędzie się 17 marca 2008 r. Mgr Marzena Warchoł słuchaczka III r. Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie. Zdany egzamin kierunkowy, praca w przygotowaniu. Promotor: prof. dr hab. Franciszek Dubert Mgr Barbara Wojciechowska słuchaczka Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie, II rok. Promotor: doc. dr hab. inż. Franciszek Janowiak. Przewód doktorski został otwarty w Tytuł rozprawy: Fizjologiczne reakcje pomidora (Lycopersicon esculentum Mil.) na zwykłe oraz naprzemienne deficytowe nawadnianie. Wykonano 60% zaplanowanych doświadczeń. Wszyscy doktoranci Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie złożyli w terminie do 15 lutego 2008 r. szczegółowe sprawozdania ze swoich dokonań, potwierdzone przez opiekuna bądź promotora pracy. Sprawozdania znajdują się w Sekretariacie Studium tj. w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie. 7. Działalność wydawnicza i redakcyjna IFR PAN IFR PAN wraz z Katedrą Fizjologii Roślin SGGW pod auspicjami KFGiHR PAN wydaje czasopismo Acta Physiologiae Plantarum, notowane w Current Contents oraz posiadające Impact Factor. Druk i dystrybucję prowadzi wydawnictwo Springer. W 2007 r. wydano dwie monografie: rozprawę habilitacyjną dr Iwony Żur (Monografia nr 12) oraz podsumowanie działalności IFR PAN z okazji jubileuszu 50-lecia (Monografia nr 13). 4

5 Niektórzy pracownicy naukowi IFR PAN są członkami redakcji znaczących wydawnictw innych niż APP Plant Signalling and Behaviour (prof. dr hab. M. Filek, prof. dr hab. Z. Miszalski, dr M. Libik-Konieczny), Dendrobiology, Wiadomości Botaniczne (prof. dr hab. Z. Miszalski) 8. Konferencje naukowe, warsztaty i szkolenia W dniach 9-22 września 2007 r. zorganizowano w Krakowie kolejną 7. Międzynarodową Konferencję pt. Ecophysiological aspects of plants responses to stress factors. W konferencji uczestniczyło 117 osób z kraju i 58 z zagranicy. 9. Działalność popularyzatorska i dydaktyczna Niektórzy pracownicy IFR PAN prowadzą zajęcia wykłady i ćwiczenia - na Akademii Rolniczej w Krakowie i w Międzynarodowym Studium Doktoranckim Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie (poza zatrudnieniem etatowym). W 2007 roku pod opieką pracowników IFR PAN pozostawało 11 magistrantów i 10 praktykantów z Akademii Rolniczej, Akademii Pedagogicznej i UJ oraz 3 stażystów. Przeprowadzono cykl wykładów dla V roku Międzywydziałowego Studium Biotechnologii AR w Krakowie. Ponadto pracownicy biorą czynny udział w seminariach Wydziału Biotechnologii UJ oraz w seminariach z wygłaszaniem wykładów na Wydziale Ogrodniczym AR w Krakowie, a także w posiedzeniach Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego. IFR PAN organizuje cykliczne spotkania naukowe w swojej siedzibie przy ulicy Niezapominajek 21. Wyniki swoich badań przedstawiają zarówno pracownicy IFR PAN, jak naukowcy zapraszani z innych placówek oraz goście z zagranicy. Organizatorkami tych spotkań są: doc. dr hab. I. Marcińska i dr E. Niewiadomska. 5

6 II. ZADANIA BADAWCZE REALIZOWANE w ramach działalności statutowej Temat 1. Zastosowanie metod biotechnologii w badaniach nad udoskonalaniem roślin uprawnych Z. b. 1: Zmiany poziomu nadtlenku wodoru, aktywności SOD i CAT w trakcie procesu hartowania pszenżyta ozimego (xtriticosecale Wittm.) Wykonawcy: dr inż. Iwona Żur, dr Ewa Dubas, mgr inż. Elżbieta Golemiec, mgr Gabriela Gołębiowska, doc. dr hab. Maria Wędzony Z. b. 2: Wpływ długości hartowania niską temperaturą siewek pszenżyta ozimego (xtriticosecale Wittm.) na pojawienie się odporności na infekcję Microdochium nivale (Fr.) i sprawność aparatu fotosyntetycznego. Wykonawcy: doc. dr hab. Maria Wędzony, dr inż. Iwona Żur, mgr Gabriela Gołębiowska, mgr Małgorzata Chrupek Z. b. 3.: Poszukiwanie czynników stymulujących regenerację agregatów komórkowych uzyskanych w kulturze zawiesiny komórkowej pszenicy Wykonawcy: doc. dr hab. Izabela Marcińska, dr Marta Pilipowicz, mgr inż. Dominika Gil, mgr inż. Kinga Tobola Z. b. 4.: Rola jasmonianów i salicylanów w różnicowaniu komórek i regeneracji roślin w warunkach in vitro. II etap: Zależność między warunkami prowadzenia kultur in vitro a endogennym poziomem kwasu jasmonowego i salicylowego Wykonawcy: dr inż. Edyta Skrzypek, dr Elżbieta Markowska Z. b. 5.: Wpływ traktowania nasion pszenicy ozimej promieniowaniem jonizującym na wzrost i rozwój roślin Wykonawcy: dr inż. Ilona Czyczyło-Mysza, prof. dr hab. Franciszek Dubert, doc. dr hab. Izabela Marcińska, mgr inż. Agnieszka Reszka Temat 2. Mechanizmy indukcji kwitnienia ozimych roślin uprawnych Z. b. 1.: Współdziałanie cukrów, androstendionu i zearalenonu w procesie wernalizacji pszenicy ozimej Wykonawcy: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski, mgr inż. Iwona Idzik, mgr inż. Agnieszka Kamińska, mgr Monika Wdowin, mgr Magdalena Troć Z. b. 2.: Wpływ niskiej temperatury na zmiany aktywności kanałów jonowych roślin ozimych 6

7 Wykonawcy: prof. dr hab. Maria Filek, mgr Magdalena Mirek, mgr Monika Wrona Z. b. 3.: Molekularne mechanizmy działania stymulatorów kwitnienia w procesie termoindukcji rozwoju generatywnego pszenicy. Cz. 3. Badanie zmian ilości specyficznych wiązań stymulatorów kwitnienia w komórkach pszenicy ozimej w czasie trwania wernalizacji modyfikacje metody izolacji i sposobu przygotowania materiału roślinnego Wykonawcy: dr inż. Anna Janeczko, doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak, doc. dr hab. Andrzej Skoczowski Z. b. 4.: Endogenne zmiany poziomu zearalenonu w zależności od długości wernalizacji Część 1. Opracowanie metody oznaczania zearalenonu w tkankach roślinnych Wykonawcy: doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak, doc. dr hab. Andrzej Skoczowski, mgr Michał Dziurka, mgr Piotr Waligórski Z. b. 5.: Fizjologiczne aspekty wernalizacji Wykonawcy: prof. dr hab. Franciszek Dubert, doc. dr hab. Andrzej Skoczowski, prof. dr hab. Maria Filek, doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak, dr inż. Anna Janeczko Temat 3. Udział różnych organów roślin w procesie fotosyntezy Z b. 1.: Stężenia CO 2 w kanałach rdzeniowych łodyg Wykonawcy: doc. dr hab. Jan Pilarski, mgr inż. Krzysztof Tokarz, dr inż. Maciej Kocurek Temat 4. Wpływ stresów środowiskowych na produktywność roślin Z. b. 1.: Określenie zdolności do usuwania uszkodzeń aparatu fotosyntetycznego u wrażliwych i odpornych genotypów pszenżyta ozimego w okresie rehydratacji po suszy glebowej Wykonawcy: dr Tomasz Hura, prof. dr hab. Stanisław Grzesiak, dr Maciej T. Grzesiak Z. b. 2.: Komunikacja korzenie-liście siewek kukurydzy w warunkach obniżonej temperatury korzeni Wykonawcy: doc. dr hab. inż. Franciszek Janowiak, mgr Barbara Wojtala-Wojciechowska, mgr inż. Joanna Maślak Z. b. 3.: Zmiany metabolizmu węglowego i obrony antyoksydacyjnej M. crystallinum w warunkach stresu biotycznego Wykonawcy: prof. dr hab. Zbigniew Miszalski, dr Marta Libik-Konieczny, mgr Beata Pater 7

8 Z. b. 4.: Charakterystyka mutanta Arabidopsis thaliana o obniżonej zawartości witaminy E Wykonawcy: dr inż. Ewa Niewiadomska, dr Ewa Surówka, dr Ireneusz Ślesak Z. b. 5.: Poszukiwanie i wstępna charakterystyka regulonu EIN2 odpowiedzialnego za proces PCD w genomie Arabidopsis thaliana Wykonawcy: prof. dr Stanisław Karpiński, mgr Marian Płaszczyca Z. b. 6.: Rola statusu redoks plastochinonu w procesie aklimatyzacji i przebiegu patogenezy u Arabidopsis thaliana Wykonawcy: prof. dr Stanisław Karpiński, mgr Marian Płaszczyca III. PROJEKTY BADAWCZE KRAJOWE Projekty badawcze finansowane ze środków na naukę Własne 1. Tytuł: Zastosowanie brasinosteroidów i zearalenonu w kształtowaniu plonu i jego jakości u wybranych gatunków uprawnych (soja, rzepak, pszenica) Numer projektu: 2 P06A Kierownik projektu: doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Kościelniak Wykonawcy: dr inż. A. Janeczko, prof. dr hab. Maria Filek Okres realizacji: Przyznane środki: ,- zł 2. Tytuł: Badania nad molekularnymi i genetycznymi mechanizmami kontrolującymi odpowiedzi obronne i aklimatyzacyjne roślin przed czynnikami stresowymi Numer projektu: N /2414 Kierownik: prof. dr Stanisław Karpinski, Wykonawcy: dr I. Ślesak, doc. dr hab. J. Kruk Okres realizacji: listopad 2006-listopad 2008 (36 miesięcy) Przyznane środki: ,- zł Zamawiane 3. Tytuł: Uwarunkowania genetyczne odporności pszenżyta (xtriticosecale Wittm.) na porażenie mączniakiem (Blumeria graminis sp.) Nr projektu: Zadanie badawcze Nr PBZ-MNiSW-2/3/2006/20 wchodzące w skład projektu badawczego zamawianego nr PBZ-MNiSW-2/3/2006, umowa nr AR100/20/PBZ- MNiSW-2/3/2006 Kierownik zadania: dr hab. Maria Wędzony Kierownik projektu: prof. dr hab. Piotr Masojć, Akademia Rolnicza w Szczecinie Wykonawcy zadania: dr inż. I. Żur, dr E. Dubas, mgr inż. E. Golemiec, mgr G. Gołębiowska, mgr inż. M. Chrupek (IFR PAN); dr hab. A. Strzembicka (IHAR, Oddział w Krakowie), dr hab. M. Tyrka (Zakład Genetyki Populacyjnej, Akademia Polonijna w Częstochowie), mgr inż. M. Pojmaj (DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Oddział w Laskach) Okres realizacji:

9 Przyznane środki na zadanie: zł Rozwojowe 4. Tytuł: Opracowanie metody ozonowania warzyw z rodziny Brassicaceae w celu podwyższenia ich odporności globalnej, zawartości naturalnych antyoksydantów oraz stabilizacji jakości plonu w trakcie przechowywania Nr projektu: R Kierownik: prof. dr hab. Zbigniew Miszalski, Wykonawcy: doc dr hab. Andrzej Skoczowski, dr M. Libik, dr E. Surówka, doktoranci IFR, AP Okres realizacji: (36 miesięcy) Przyznane środki: zł Promotorskie 5. Tytuł: Rola wybranych kinaz białkowych w regulacji przejścia między stanami redoks chloroplastów w aklimatyzacji Arabidopsis thaliana do zmiennych warunków środowiska Nr projektu: N Kierownik: prof. dr Stanisław Karpinski Wykonawca: mgr Marian Płaszczyca Okres realizacji: (24 miesiące) Przyznane środki: zł Specjalne dotyczy międzynarodowych programów niefinansowanych ze źródeł zagranicznych 6. Tytuł: Genetyczna odporność na choroby grzybowe niezbędna dla zrównoważonej niskonakładowej produkcji zbóż badania genetyczne i fizjologiczne w poszukiwaniu podłoża odporności pszenżyta (xtriticosecale) na pleśń śniegową Microdochium nivale. Nr projektu: umowa MNiSW 7/COS/2007/01 Kierownik: doc. dr hab. Maria Wędzony Wykonawcy: dr inż. I. Żur, dr E. Dubas, mgr inż. E. Golemiec, mgr G. Gołębiowska, mgr inż. M. Chrupek ( IFR PAN), dr hab. M. Tyrka (Zakład Genetyki Populacyjnej, Akademia Polonijna w Częstochowie) Okres realizacji: Przyznane środki: zł Wsparcie udziału IFR PAN w Akcji COST 860 Zrównoważona niskonakładowa produkcja zbóż: wymagania pod względem odmianowym i zachowania bioróżnorodności Akronim: SUSVAR 7. Tytuł: Produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości z wykorzystaniem wód niskiej jakości oraz udoskonalonych systemów nawadniania i zarządzania Nr projektu: 359/6. PR UE/2007/7, Kierownik: doc. dr hab. Franciszek Janowiak, Wykonawcy: mgr B. Wojciechowska, mgr B. Janowiak, mgr J. Maślak, Okres realizacji: Przyznane środki: zł Realizowane w ramach sieci naukowych 8. Sieć Naukowa EKO-KAT Innowacyjne materiały katalityczne w ochronie ekosystemu 9

10 Koordynator: prof. dr hab. Małgorzata Witko, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie Zadanie w sieci na 2007 r.: Biokatalizatory w zastosowaniu do stereoselektywnej hydroksylacji węglowodorów Etap I - rok 2007 Przebadanie spektrum substratowego EBDH Modelowanie struktury elektronowej substratów EBDH Modelowanie mechanizmu reakcji Kierownik zadania: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski Wykonawcy zadania: dr Maciej Szaleniec, mgr Magdalena Troć Koszt realizacji zadania w 2007: zł 9. Sieć Naukowa Genomika i Transgeneza Roślin Użytkowych Koordynator: doc. dr hab. Wacław Orczyk, Zakład Inżynierii Komórkowej i Transformacji, IHAR, Radzików Zadanie w sieci na 2007 r.: Identyfikacja loci QTL mrozoodporności i aklimacji aparatu fotosyntetycznego do niskich temperatur z zastosowaniem technologii DArT Kierownik zadania: dr hab. Maria Wędzony Wykonawcy zadania: dr hab. M. Tyrka (Akademia Polonijna w Częstochowie), dr S. Stojałowski, (Akademia Rolnicza w Szczecinie), dr hab. M. Rapacz (Akademia Rolnicza w Krakowie) Koszt realizacji zadania w 2007: zł Finansowane przez inne podmioty poza środkami na naukę 1. Tytuł: Doskonalenie i wdrożenie technologii wytwarzania odmian mieszańcowych pszenżyta ozimego w oparciu o system cytoplazmatyczno-genowej męskiej sterylności z Triticum timopheevi Projekt badawczo-wdrożeniowy realizowany w oparciu o umowę z DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. z dnia 1 maja 2006 Zamawiający: DANKO Hodowla Roślin Sp z o.o., współfinansowanie Agencja Nieruchomości Rolnych Wykonawca: Instytut Fizjologii PAN Kierownik: doc. dr hab. Maria Wędzony Wykonawcy: dr inż. I. Żur, dr E. Dubas, mgr inż. E.Golemiec, mgr G. Gołębiowska, mgr inż. M. Chrupek (IFR PAN), dr hab. M. Tyrka (Akademia Polonijna w Częstochowie), mgr inż. M. Pojmaj (DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Oddział w Laskach), dr hab. H. Góral (Akademia Rolnicza w Krakowie) Okres realizacji: Przyznane środki: zł 10

11 Udział w projektach badawczych realizowanych przez inne placówki naukowe 1. Tytuł: Wrażliwość roślin wykazujących metabolizm typu przejściowego C 3 -CAM na czynniki stresu biotycznego Nr projektu: 265/P01/2006/31 Wykonawca: Akademia Pedagogiczna w Krakowie, Kierownik: prof. dr hab. Z. Miszalski, Współwykonawcy z IFR PAN: dr M. Libik-Konieczny, dr E. Surówka, dr I. Ślesak Okres realizacji: (36 miesięcy) 2. Tytuł: Funkcja, mechanizm działania i biosynteza lipidowych antyutleniaczy roślinnych Wykonawca: Uniwersytet Jagielloński, Wydz. Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Kierownik: dr hab. J. Kruk Współwykonawcy z IFR PAN: dr I. Ślesak Okres realizacji: (36 miesięcy) 3. Tytuł: Innowacyjny system programowanego doświetlania roślin ogrodniczych diodami elektroluminescencyjnymi zasilanymi z autonomicznej instalacji fotowoltaicznej Wykonawca: Instytut Technologii Elektronowej w Warszawie, z siedzibą w Krakowie. Kierownik: prof. dr hab. inż. Stanisław Nowak Współwykonawca z IFR PAN: prof. dr hab. Franciszek Dubert, doc. dr hab. Andrzej Skoczowski, dr inż. Ilona Czyczyło- Mysza Okres realizacji: Tytuł: Wpływ kadmu i selenu na własności powierzchniowe modelowych warstw lipidowych preparowanych na bazie naturalnych błon komórkowych Wykonawca: Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie Kierownik: dr hab. Maria Zembala Główni wykonawcy: prof. dr hab. Maria Filek (IFR PAN), dr Barbara Malcher Okres realizacji: Tytuł: Nowe metody genetyki molekularnej i genomiki służące doskonaleniu odmian roślin uprawnych Wykonawca: Akademia Rolnicza w Krakowie Kierownik: dr hab. Marcin Rapacz Współwykonawcy z IFR PAN: prof. dr hab. Stanisław Grzesiak Okres realizacji: Tytuł: Molekularne i fizjologiczne czynniki wpływające na możliwości długoterminowego przechowywania nasion buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.) Numer projektu: 2 P06L Wykonawca: Instytut Dendrologii PAN, Kierownik: doc. dr hab. Stanisława Pukacka, Współwykonawca: doc. dr hab. Franciszek Janowiak, Okres realizacji: 12/10/ /10/

12 Złożone wnioski o finansowanie projektów badawczych Projekty badawcze własne Tytuł: Charakterystyka białka MnSODII (MnSODII-like protein) i rola systemów antyoksydacyjnych w kompetencji i determinacji do ryzogenezy w kulturach in vitro Mesembrynathemum crystallinum L. Kierownik: dr Marta Libik-Konieczny Wykonawcy: dr I. Ślesak Okres realizacji: 36 miesięcy Tytuł: Fizjologiczne i biochemiczne wskaźniki odporności na suszę u genotypów pszenżyta ozimego oraz ich znaczenie w hodowli. Kierownik: dr Tomasz Hura; Współwykonawcy: prof. dr hab. Stanisław Grzesiak Okres realizacji: Tytuł: Rola odporności krzyżowej Salix viminalis w aklimatyzacji i adaptacji roślin do chronicznego skażenia zanieczyszczeniami motoryzacyjnymi, oraz możliwość wykorzystania roślin ze skażonego środowiska do celów energetycznych. Kierownik: dr inż. Magdalena Szechyńska-Hebda Wykonawcy zadania: dr hab. Maria Wędzony, dr inż. Edyta Skrzypek, dr inż. Marek Hebda, prof. dr hab. Jan Kazior Okres realizacji: (data złożenia) Tytuł: Lokalizacja loci genów (QTL) warunkujących wzrost odporności pszenicy na suszę z wykorzystaniem mapy markerów i populacji linii podwojonych haploidów Kierownik: dr Ilona Czyczyło-Mysza Współwykonawcy z IFR PAN: doc. dr hab. Izabela Marcińska, dr Edyta Skrzypek, dr Tomasz Hura, doc. dr hab. Maria Wędzony Okres realizacji: Projekty badawcze promotorskie Tytuł: Identyfikacja białek potencjalnie związanych z odpornością ozimego pszenżyta (x Triticosecale) na infekcję patogennym grzybem (Microdochium nivale, synonim Fusarium nivale) wywołującym pleśń śniegową Nr projektu: N N Kierownik projektu: Maria Wędzony Wykonawcy zadania: mgr Gabriela Gołębiowska Okres przewidziany realizacji: 18 miesięcy Rozwojowe Tytuł: Poprawa wartości żywieniowej ziarna oraz odporności na suszę roślin owsa poprzez uzyskanie linii podwojonych haploidów Kierownik: doc. dr hab. Izabela Marcińska Współwykonawcy z IFR PAN: prof. dr hab. Maria Filek, doc. dr hab. Jolanta Kościelniak, dr Edyta Skrzypek, dr Ilona Czyczyło-Mysza Okres realizacji:

13 Finansowane przez inne podmioty poza środkami na naukę Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Hodowli i Ochrony Roślin Tytuł: Badania nad zależnością fluorescencji chlorofilu i stosunków wodnych w roślinie a odpornością na suszę u pszenżyta Kierownik: Tomasz Hura; Współwykonawcy z IFR PAN: Stanisław Grzesiak; Okres realizacji: Tytuł: Opracowanie i wdrożenie metody uzyskiwania podwojonych haploidów pszenicy Kierownik: doc. dr hab. Izabela Marcińska Współwykonawcy z IFR PAN: prof. dr hab. Maria Filek, doc. dr hab. Jolanta Kościelniak, dr Edyta Skrzypek, dr Ilona Czyczyło-Mysza Okres realizacji: Tytuł: Opracowanie efektywnej metody uzyskiwania podwojonych haploidów owsa Kierownik: dr Edyta Skrzypek Współwykonawcy z IFR PAN: prof. dr hab. Maria Filek, Doc. dr hab. Izabela Marcińska, doc. dr hab. Jolanta Kościelniak, dr Ilona Czyczyło-Mysza Okres realizacji: IV. PROJEKTY FINANSOWANE PRZEZ PODMIOTY ZAGRANICZNE 1. SAFIR Projekt finansowany przez Komisję Europejska w ramach 6 Programu Ramowego Priority 5 Food Quality and Safety, akcja STREP Temat: Safe and High Quality Food Production using Low Quality Waters and Improved Irrigation Systems and Management Nr projektu FP , Koordynator: Dr Finn Lars Plauborg - Danish Institute of Agricultural Sciences, Department of Agroecology, Research Centre Foulum. Nr kontraktu PL SAFIR Udział IFR PAN w konsorcjum realizującym projekt: doc. dr hab. Franciszek Janowiak Okres realizacji: Projekt dotyczy mechanizmów efektywnego wykorzystania wody przez rośliny uprawne oraz metod jej podniesienia poprzez zastosowanie różnych metod deficytowego nawadniania oraz polepszenie technik nawadniania roślin. Szczegółowy opis wszystkich pakietów (Work package, WP) projektu SAFIR znajduje się na stronie projektu: W obrębie WP 2 projektu (New Irrigation Management Schemes), w którym uczestniczy Instytut Fizjologii Roślin PAN, przeprowadzone są doświadczenia na dwóch ważnych rolniczo roślinach ziemniaku i pomidorze. 2. PLANT RESISTANCE Projekt Photosynthetic control of plant disease resistance mechanisms, Acronym: Projekt UE realizowany przez Uniwersytet Sztokholmski nr MEIF-CT Grant uzyskany w ramach konkursu ogłoszonego w programie Marie Curie Actions: Human Resources and Mobility (Hrm) Activity, Marie Curie Intra-European Fellowships, Call Identifier FP Mobility-5 13

14 Koordynator projektu: Prof. dr Stanisław Karpiński, The Oxidative Stress Group, Department of Botany, Stockholm University, Lilla Frescativägen 5, Stockholm, Sweden Wykonawca ze strony IFR: dr Magdalena Szechyńska-Hebda - realizuje prace badawcze na Uniwersytecie Sztokholmskim Okres obowiązywania (24 miesiące) Tematyka dwuletniego projektu obejmuje badania nad mechanizmami odporności roślin na patogeny oraz rolą światła w tych procesach. Doświadczenia były prowadzone dla modelowej rośliny: Arabidopsis thaliana, zarówno typu dzikiego jak i mutantów poszczególnych szlaków sygnałowych. Odpowiedź roślin na infekcje patogenem określano w oparciu o bezpośrednie testy wzrostu bakterii i metaboliczne zmiany w roślinie. Przyznano dotację na nowy projekt badawczy: Projekt: Marie Curie European Reintegration (Stypendium Marie Curie Reintegracyjne) FP7- PEOPLE ERG, nr Tytuł projektu: Cell wall-plasmalemma-cytoskeleton as a sensor in cold-induced plant resistance to fungal infection Ściana komórkowa plazmalema cytoszkielet jako sensor w indukowanej chłodem odporności roślin na infekcję grzybem Koordynator (person in charge): dr hab. Maria Wędzony Wykonawcy: dr inż. Magdalena Szechyńska-Hebda Okres realizacji: styczeń 2008 luty 2011 Przyznana kwota: Euro V. WSPÓŁPRACA NAUKOWA Z ZAGRANICĄ Współpraca w ramach centralnych porozumień PAN z placówkami równorzędnymi w ramach tzw. wymiany bezdewizowej Austria Wspólny projekt badawczy: Struktura lipidów i oddziaływanie lipidy-hormony w naturalnych i modelowych membranach w różnicujących i nieróżnicujących się komórkach kalusa Partner zagraniczny: Institut fűr Biophysik und Röntgenstrukturforschung Östrerreichische Akademie der Wissenschaften (Institute of Biphysic and X-Ray Rentgenography Austian Academy of Science. Austria Graz) Koordynator strony austriackiej: prof. Perter Laggner Koordynator strony polskiej: prof. dr hab. Maria Filek Okres realizacji: W roku 2007 zostały zatwierdzone dokumenty dalszej współpracy pomiędzy IFR PAN (koordynator M. Filek) a IBR AAS (koordynator P. Laggner) stanowiące kontynuację wcześniejszych badań. Ustalono również zakres przyszłych eksperymentów, do których niezbędne będzie przygotowanie materiału roślinnego w IFR PAN. Ekstrakcja chloroplastów oraz badania z wykorzystaniem aparatury SVAX zostaną przeprowadzone w IBR AAS. Wyjazd do Grazu planowany jest w następnym roku. 14

15 Finlandia Wspólny projekt badawczy (złożony): Fizykochemiczne badania współdziałania jonów Cd i Se z hormonami roślinnymi w procesach rozwojowych pszenicy i rzepaku Partner zagraniczny: Department of Applied Chemistry and Microbiology, University of Helsinki, P.O. Box 27, FIN Helsinki, Finland Koordynator strony fińskiej: prof. Helina Hartikainen Koordynator strony polskiej: prof. dr hab. Maria Filek Okres obowiązywania: W 2007 kontynuowano badania nad rolą jonów selenu w warunkach stresu kadmowego. Eksperymenty przeprowadzono w kulturach kalusowych pszenicy hodowanych na pożywkach stymulujących indukcję kalusa, oraz na pożywkach regeneracyjnych. Wyniki badań konsultowano podczas spotkania w Helsinkach, podczas którego uczestniczono również w Konferencji organizowanej przez Uniwersytet w Helsinkach a także podczas pobytu prof. Harikainen w Krakowie. Wynikiem współpracy jest publikacja przyjęta w 2007 do JPP. Republika Czeska Wspólny projekt badawczy: Elektrofizyczne i chemiczne sygnały w przejściu roślin do rozwoju reprodukcyjnego Partner zagraniczny: Ŭstav Experimentâlni Botaniniky AVČR (Institute of Experimental Botany Academy of Sciences of the Czech Republic, Praha Koordynator strony czeskiej: prof. Ivana Machačkova Koordynator strony polskiej: prof. dr hab. Maria Filek Okres realizacji: Projekt jest kontynuacją wspólnych eksperymentów zapoczątkowanych w 2000 r., mających na celu badanie warunków chemicznych i fizycznych indukujących rozwój generatywny. W roku 2007 odbyły się dwa spotkania: jedno w Krakowie a drugie w Pradze w celu posumowania dotychczasowych wyników i ustalenia wstępnych wersji 2 publikacji. W spotkaniach uczestniczyli koordynatorzy i główni wykonawcy (ze strony polskiej M. Filek, J.Biesaga-Kościelniak i I. Marcińska). Ustalono również zakres przyszłych eksperymentów. Wspólny projekt badawczy: Zmiany poziomu brasinosteroidów w roślinach uprawnych w czasie rozwoju w różnych warunkach środowiskowych Partner zagraniczny: Laboratoř růstových regulátorů PřF Univerzita Palackého Olomouc & ÚEB AV ČR (Laboratory of Growth Regulators joined facility of Palacký University Olomouc & Institute of Experimental Botany Academy of Sciences of the Czech Republic), Olomouc Koordynator ze strony czeskiej mgr Jana Swaczynová Koordynator ze strony polskiej dr Anna Janeczko Okres realizacji: Wykonano analizy zawartości brasinosteroidów w materiale roślinnym (pszenica). W przygotowaniu do druku znajduje się publikacja: Endogenous brassinosteroids in wheat treated with 24-epibrassinolide autorstwa: Anna Janeczko, Jana Swaczynová Na międzynarodowej konferencji Eco-physiological aspects of plant responses to stress factors, September 19-22, 2007, Krakow, Poland zaprezentowano 2 postery (patrz wykaz posterów). Ponadto w przygotowaniu do druku znajduje się rozdział do książki Allelopathy Book pt. Brassinosteroids dotyczący metod oznaczania tych związków. 15

16 Słowacja Wspólny projekt badawczy Badania nad wybranymi parametrami fizjologicznych i molekularnymi mogących modyfikować poziom odporności roślin na patogeny grzybowe Partner zagraniczny: The Institute of Plant Genetics and Biotechnology, Slovak Academy of Sciences, Nitra Koordynator strony słowackiej: dr Jan Salaj Koordynator strony polskiej: dr Iwona Żur Okres realizacji: W ramach niniejszego projektu dr inż. Iwona Żur uczestniczyła w 7 th Międzynarodowej konferencji: Recent Advances In Plant Biotechnology Plant Biotechnology: Impact On High Quality Plant Production w Stará Lesná, (10-16 czerwca 2007) organizowanej przez partnera zagranicznego Institute of Plant Genetics and Biotechnology, SAS.Wygłoszony został plenarny wykład Factors important for effective androgenesis induction in isolated microspore culture of Triticale (x Triticosecale Wittm.). Program pobytu obejmował wizytę w Institute of Plant Genetics and Biotechnology SAS w Nitrze, której celem było zapoznanie się z tematyką badań prowadzonych w IPGB SAS, nawiązanie współpracy oraz ustalenie szczegółów realizacji projektu. W czasie tygodniowego ( r.) pobytu na Słowacji w IPGB SAS, mgr Gabriela Gołębiowska oraz mgr inż. Elżbieta Golemiec zapoznały się z metodą identyfikacji białek PR (patogen related) (glukanazy i chitynazy) oraz pomiary ich aktywności enzymatycznej. W ramach spotkań seminaryjnych wygłosiły następujące wykłady: - E. Golemiec: Maltose uptake and osmotic changes during induction phase in triticale anther culture - G. Gołębiowska: Factors of increased resistance in winter triticale (X Triticosecale Wittm.) to pink snow mould (Microdochium nivale, Fr.) infection Ponadto wynikiem tygodniowego pobytu była prezentacja plakatu "Chitinases as possible factors of increased resistance of triticale (X Triticosecale Wittm.) to pink snow mould (Microdochium nivale Fr.) infection na 14 międzynarodowej konferencji Nové Poznatky Z Genetiky A Šľachtenia Poľnohospodárskych Rastlín, w VÚRV Piešťany (13-14 listopad 2007). Węgry Wspólny projekt badawczy: Badania współzależności pomiędzy wybranymi abiotycznymi i biotycznymi czynnikami stresowymi u roślin uprawnych Partner zagraniczny: Magyar Tudományos Akadémia Növényvédelmi Kutatöintézete (Plant Protection Institute, Hungarian Academy of Sciences, Instytut Ochrony Roślin WAN) II Ker Budapest Koordynator strony węgierskiej: doc. dr hab. Balazs Barna Koordynator strony polskiej: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski Okres realizacji: W wyniku współpracy pomiędzy Instytutem Fizjologii Roślin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie i Instytutem Ochrony Roślin WAN w Budapeszcie powstały trzy oryginalne prace naukowe i jedno doniesienie konferencyjne: Janeczko A., Gullner G., Skoczowski A., Dubert F. and Barna B Effects of brassinosteroid infiltration prior to cold treatment on ion leakage and pigment contents in rape leaves. Biol. Pant., 51 (2), Janeczko A., Tóbias I., Skoczowski A., Dubert F., Gullner G., Barna B Bacterial infection and pretreatment with 24-epibrassinolide markedly affect the heat emission and membrane permeability of rape cotyledons. Thermochimica Acta, 458, Fodor J., Harrach B., Janeczko A. M., Barna B., Skoczowski A Metabolic responses of tobacco to induction of systemic acquired resistance. Thermochimica Acta, 466,

17 Tajwan Harrach B.D., Fodor J., Barna B., Skoczowski A. Salt tolerance induced in barley by Piriformospora indica. BOOK OF ABSTRACTS, 7th International Conference ECO- PHYSIOLOGICAL ASPECTS OF PLANT RESPONSES TO STRESS FACTORS BOOK OF ABSTRACTS, September 19-22, 2007 Cracow, Poland Wspólny projekt badawczy: Hydrogen peroxide as signal to alleviate abiotic stress injury in plants Partner zagraniczny: Life Science Department, National Chung Hsing University, 250 Kuo Kuang Road, Taichung, Taiwan. Koordynator strony tajwańskiej: prof. Chin Ho Lin Koordynator strony polskiej: prof. dr hab. Z. Miszalski Okres realizacji: W dniach w IFR PAN gościł dr Chieh-Chen Huang, który wygłosił wykład pt. Molecular approaches for bioremediation and bioenergy. W trakcie krótkiej wizyty wymieniono spostrzeżenia dotyczące realizowanej współpracy i zapoznaliśmy naszego gościa z bieżącymi pracami Instytutu. Z kolei w dniach od do w Instytucie Fizjologii Roślin PAN w Krakowie gościliśmy dr Chih-Wen Yu i dr Shu-Hsien Hung. Goście zapoznali się z bazą laboratoryjną Instytutu Fizjologii Roślin PAN. Ponadto, zaprezentowano im doświadczenia pokazowe, które dotyczyły elektroforezy natywnej w żelu poliakrylamidowym dla takich enzymów jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD) i katalaza (CAT). Dodatkowo dr Chih-Wen Yu i dr Shu-Hsien Hung zapoznali się z metodą obrazowania (imaging) fluorescencji chlorofilu a z fotosystemu II. Dr Chih-Wen Yu i dr Shu-Hsien Hung przedstawili postęp prac nad uzyskaniem transgenicznych linii Mesembryanthemum crystallinum, charakteryzujących się nadekspresją genu dla oksydazy glukozowej (GO). Najbardziej obiecujące wydają się być linie, które powinny wykazywać indukcję genu dla GO pod wpływem infekcji roślin przez mikroogranizmy chorobotwórcze. W związku z tym dr Marta Libik i dr Ewa Surówka zapoznały gości z metodami infekowania M. crystallinum przez wybrane patogeny. Wizyta posłużyła dalszemu sprecyzowaniu zakresu prac laboratoryjnych planowanych w ramach wspólnego projektu. W grudniu 2007 prof. dr hab. Z. Miszalski i doc. dr hab. A. Skoczowski przebywali w National Chung Hsing University (Department of Life Sciences). W czasie wizyty przeprowadzono doświadczenie, które zaplanowane było w realizacji projektu. W czasie zorganizowanego specjalnego wykładu zaprezentowano wyniki, jakie uzyskano w IFR PAN. Odbyło się także spotkanie z pracownikami Uniwersytetu, na którym dyskutowano na temat prowadzonych badań. Współpraca w ramach porozumień rządowych MNiSW Tytuł projektu: Tolerancja na stres roślin Arabidopsis thaliana pozbawionych witaminy E Partner zagraniczny: Botanisches Institut der Christian-Albrechts-Universität zu Kiel, Am Botanisher Garten 1-9, D Kiel Koordynator zagraniczny: prof. dr. Karin Krupinska Projekt realizowany przez Akademię Pedagogiczną przy współudziale pracowników IFR PAN prof. dr hab. Z. Miszalski, dr. E. Niewiadomska, dr I. Ślesak, dr E.Surówka. Okres realizacji projektu: W badaniach tych wykorzystano następujące mutanty A. thaliana o zmodyfikowanej zawartości tokoferoli: vte1 (bez tokoferoli), vte4 (posiadające g-tokoferol) i tmt (posiadające a- tokoferol) oraz rośliny dzikiego typu (WT, posiadające obie formy tokoferoli). Rośliny posiadające głównie formę g-tokoferolu charakteryzowały się wyższą wartością maksymalnej wydajności kwantowej PSII (opisywanej parametrem Fv/Fm) u roślin kontrolnych, a także w następstwie oddziaływania NaCl. Natomiast obecność głównie formy a-tokoferolu była związana z najwyższą wartością Fv/Fm w obecności parakwatu. U wszystkich typów roślin traktowanie parakwatem prowadziło do podwyższonej aktywności isoform CuZnSOD, natomiast zasolenie do obniżonej 17

18 aktywności tych izoform, co wskazuje na podobną reakcję na stres u wszystkich analizowanych typów roślin." Wymiana osobowa w ramach współpracy: Prof. Z. Miszalski 7 dni, dr E. Niewiadomska 4 tygodnie, dr I. Ślesak 7 dni, dr E. Surówka -7 dni. Pobyt badawczy w Krakowie Prof. Dr. Karin Krupinska - 6 tygodni. Współpraca w ramach realizacji międzynarodowych programów Międzyrządowy Program Rozwoju Naukowo-Technicznego COST udział w Akcji 860 SUSVAR Program COST promuje badania naukowe w Europie poprzez wspomaganie współpracy pomiędzy zespołami badawczymi realizującymi projekty ze środków narodowych. Zespoły te tworzą sieci tematyczne nazywane Akcjami. COST Akcja 860 Zrównoważona niskonakładowa produkcja zbóż: wymagania pod względem odmianowym i zachowania bioróżnorodności (Sustainable Low-Input Cereal Production: Required Varietal Characteristics and Crop Diversity ), Akronim: SUSVAR ma na celu wypracowanie metod hodowli i scharakteryzowanie niezbędnych cech materiałów hodowlanych, które zapewnią stabilne i o zadowalającej wysokości plonowanie zbóż przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości plonów w warunkach niskonakładowej i organicznej uprawy w Europie. Zespół naukowy IFR PAN zainteresowany jest szczególnie współpracą w ramach Grupy Roboczej 5 Roślina -Kompleksy Chorób (Plant - Disease Complexes) oraz współpracą w Grupy Roboczej 1 Genetyka i Hodowla Roślin (Genetics and Plant Breeding), w aspekcie opracowywania mapy genetycznej i poszukiwania QTL odporności na infekcję grzybową. IFR PAN uzyskał środki finansowe z MNiSW na realizację projektu specjalnego pt. Genetyczna odporność na choroby grzybowe niezbędna dla zrównoważonej niskonakładowej produkcji zbóż badania genetyczne i fizjologiczne w poszukiwaniu podłoża odporności pszenżyta (xtriticosecale) na pleśń śniegową Microdochium nivale. Dr hab. Maria Wędzony, autorka i kierownik niniejszego projektu, jest jednym z dwóch delegatów Polski do Rady Zarządzającej Akcji 860 SUSVAR. Realizacja niniejszego projektu przyczyni się do przygotowania projektów badawczych do 7 Programu Ramowego i tym samym pozyskania środków unijnych na badania prowadzone przez polskie laboratoria. Promocja i rozpowszechnianie wyników badań wspomagana będzie przez fundusze Akcji COST 860 SUSVAR. Pozostała współpraca międzynarodowa Zakład Biologii Stresu Dr Ewa Niewiadomska uzyskała 3-miesięczne stypendium DFG Photoprotective adaptation of photosynthetic electron transport (PET) to CAM metabolism and its impact on the plastid gene transcription in Mesembryanthemum crystallinum leaves zrealizowane w Instytucie Botaniki Uniwersytetu w Kiel. Zakład Biologii Komórki Mgr Gabriela Gołębiowska - konsultacja merytoryczna z ośrodkami: - School of Biology, University of Newcastle Upon Tyne (UNEW), Wielka Brytania. Osoby współpracujące: Dr Kaveh Emami, Prof. Anharad Gatehouse. Temat współpracy: Proteomika odporności ryżu, pszenicy i pszenżyta na stres biotyczny i abiotyczny. Identyfikacja białek potencjalnie związanych z odpornością pszenżyta ozimego na pleśń śniegową wywołaną przez Microdochium nivale. - Norwegian Crop Research Institute, The Norwegian University of Life Sciences (UMB), Norwegia. Osoby współpracujące: Dr Ingerd Hofgaard, Prof. Anne Marte Tronsmo. 18

19 Temat współpracy: Odporność zbóż ozimych na infekcję Microdochium nivale. Testowanie odporności poszczególnych genotypów metodą segmentów liściowych detached leaves. Zakład Biotechnologii Finlandia - MTT Agrifood Research Finland, Plant Production Research, Crops and Biotechnology, FIN-31600, Jokioinen, (dr. Elina Kiviharju). W czasie pobytu w tej placówce w dniach doc. dr hab. Izabela Marcińska i dr Edyta Skrzypek zapoznawały się z metodyką androgenezy owsa. Wielka Brytania Newcastle University W wyniku porozumienia z prof. Stevem Quarrie z Uniwersytetu w Newcastle oraz John Innes Center, otrzymano populację mapującą linii DH wyprowadzoną z mieszańca pszenicy Chinese Spring x SQ1. Materiał ten w 2006 roku został namnożony w IFR PAN i został wykorzystany do dalszych badań. Opracowana przez prof. S. Quarrie i jego współpracowników mapa genetyczna zostanie/została (badania w toku) użyta do lokalizacji cech ilościowych (QTL) warunkujących odporność na suszę przy pomocy pomiarów i analizy parametrów fizjologiczno biochemicznych (wykonanych w naszym Instytucie). W oparciu o mapę zostaną określone rejony genomu i markery molekularne najbliżej skorelowane z daną cechą oraz z cechą odporności na suszę. W styczniu 2007 roku został złożony wniosek o finansowanie własnego projektu badawczego pt. Lokalizacja loci genów (QTL) warunkujących wzrost odporności pszenicy na suszę z wykorzystaniem mapy markerów i populacji linii podwojonych haploidów wyprowadzonych z mieszańca Chinese Spring x SQ1. W dniach listopada 2007 odbyło się spotkanie i konsultacja naukowa z prof. S. Quarrie, który był naszym gościem w Instytucie. W spotkaniu uczestniczyły: dr hab. I. Marcińska, dr inż. Ilona Czyczyło-Mysza i mgr inż. Agnieszka Reszka. Omówiono wstępne wyniki badań i podjęto dalsze kroki w planowanych eksperymentach. Zakład Ekofizjologii Doc. dr hab. Franciszek Janowiak współpracował z prof. dr Folkardem Asch z Institute for Plant Nutrition of the University of Bonn (IPN UB), Karlrobert-Kreiten-Str. 13, D Bonn. Podstawą jest Memorandum of Understanding o naukowej współpracy zawarte na lata między IPN UB a IFR PAN w zakresie fizjologii stresu u roślin, w szczególności na polu komunikacji korzenie liście w warunkach abiotycznego stresu. Inna działalność międzynarodowa Prof. dr hab. Z. Miszalski uczestniczy w pracy Society for Free Radical Research (European Region), w szczególności od 1997 roku w pracach Scientific Steering Committee tego towarzystwa. Jest również członkiem Komisji Stypendialnej DAAD (Deutsche Akademische Austauschdienst) przy MNiSW. W 2006 r. otrzymał nagrodę fundacji Alexander von Humboldt Wiedereinladung za rozwijanie naukowej współpracy między Polską i Niemcami. Doc. dr hab. I. Marcińska, od roku 2007 jest członkiem Rady Nadzorczej akcji COST FA0605 pt. Signalling Control of Stress Tolerance and Production of Stress Protective Compounds in Plants (INPAS). Została zaproszona do reprezentowania Polski w tej sieci międzynarodowej na pierwszym spotkaniu, które odbyło się w Brukseli w dniach grudnia Od tego terminu rozpoczyna się działalność tej akcji i będzie trwała przez najbliższe 4 lata. 19

20 VI. WSPÓŁPRACA NAUKOWA Z PLACÓWKAMI KRAJOWYMI W 2007 roku Instytut, w złożył wniosek o przyznanie dotacji na finansowanie w roku 2008 badań wspólnych sieci naukowej akronim AGROEKOBIOLOGIA, pt. Innowacyjne technologie i metody oceny oraz poprawy jakości produkcji roślinnej i wzbogacenia biologicznej różnorodności. Wniosek został złożony w imienu niżej wymienionych placówek naukowych: Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu Instytut Fizjologii Roślin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 0ddział w Krakowie Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie Ogród Botaniczny PAN - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Warszawie Zakład Badania Środowiska Rolniczego i Leśnego w Poznaniu Instytut Fizjologii Roślin należy do sieci naukowych, w ramach, których współpracuje z innymi placówkami przy realizacji projektów badawczych: EKO-KAT Innowacyjne materiały katalityczne w ochronie ekosystemu o specjalności Chemia Członkowie sieci: Instytut Chemii Fizycznej PAN w Warszawie Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie Instytut Fizjologii Roślin PAN Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie Instytut Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie Instytut Metalurgii i Inżynierii Materiałowej PAN w Krakowie Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu Genomika i transgeneza oślin użytkowych o specjalności Genomika i transgeneza roślin Członkowie sieci: Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Instytut Genetyki Roślin PAN Instytut Chemii Bioorganicznej PAN Instytut Biochemii i Biofizyki PAN Instytut Warzywnictwa Instytut Fizjologii Roślin PAN Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie Wydział Rolniczo-Ekonomiczny Akademii Rolniczej w Krakowie Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Polonijnej w Częstochowie Współpraca pracowników naukowych IFR PAN w realizacji prac badawczych Zakład Biologii Komórki Akademia Polonijna w Częstochowie - dr hab. Mirosław Tyrka, grant finansowany przez DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., zadanie w projekcie badawczym zamawianym nr. PBZ-MNiSW- 2/3/2006/20, w projekcie badawczym specjalnym nr MNiSW 7/COS/2007/01 oraz w sieci Genomika i transgeneza - zespół ZBK Akademia Rolnicza w Szczecinie - prof. dr hab. Piotr Masojć, projekt badawczy zamawiany nr. PBZ-MNiSW-2/3/2006/20 - zespół ZBK 20