EKOLOGISTYKA. Klasyfikacja odpadów i ekologistyka branżowa DR INŻ. WOJCIECH MACHOWIAK EKOLOGISTYKA DR INŻ. WOJCIECH MACHOWIAK

Transkrypt

1 Klasyfikacja odpadów i ekologistyka branżowa

2 2 LITERATURA: 1. Z. Korzeń; Ekologistyka; Biblioteka Logistyka, Poznań A. Korzeniowski, M. Skrzypek; Ekologistyka zużytych opakowań, ILiM Poznań, J. Szołtysek; Logistyka zwrotna; Biblioteka Logistyka, Poznań, 2009

3 3 Uwaga!!! Podstawowe źródła literaturowe (Korzeń, Szołtysek) odwołują się do nieaktualnych regulacji prawnych!!! Aktualne przepisy: - Ustawa o odpadach z dnia , - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów

4 4 odpady: zużyte dobra fizyczne oraz substancje stałe, ciekłe i gazowe powstające w związku z bytowaniem człowieka lub jego działalnością gospodarczą, nieprzydatne w miejscu lub czasie w którym powstały i uciążliwe dla środowiska

5 5 odpady: każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany Ustawa o odpadach z 2012 r.

6 6 Różnorodność odpadów, ich właściwości, składu chemicznego, konsystencji i uciążliwości dla środowiska, jak również charakterystyka przydatności do ewentualnego powtórnego wykorzystania i recyklingu implikują zróżnicowanie metod postępowania z odpadami i w efekcie zróżnicowanie organizacji zwrotnego łańcucha dostaw.

7 7 Kluczowe informacje: - źródła, warunki wytwarzania i ilości odpadów - właściwości: fizyczne, chemiczne i biologiczne - potencjał zagrożenia ekologicznego i toksycznego - możliwości zagospodarowania/recyklingu - możliwości redukcji potencjalnych zagrożeń - warunki techniczne i środowiskowe składowania

8 8 Klasyfikacja odpadów możliwe kryteria - właściwości o charakterze fizykochemicznym, biologicznym - zagrożenia dla przyrody oraz potencjał toksyczny - udział odpadów organicznych w całości masy odpadu - kryteria technologiczne - kryteria ekonomiczne -.

9 9 Katalog odpadów - podział na grupy, podgrupy i rodzaje, uwzględniający: 1) źródło powstawania odpadów; 2) właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi, określone w załączniku nr 3 do ustawy; 3) składniki odpadów, dla których przekroczenie wartości granicznych stężeń substancji niebezpiecznych może powodować, że odpady są odpadami niebezpiecznymi.

10 10 Klasyfikacja odpadów struktura kodu (XXXXXX) - grupy - odpady o wspólnym pochodzeniu oraz wynikających stąd właściwościach (XX )

11 11 Klasyfikacja odpadów struktura kodu (XXXXXX) - grupy - odpady o wspólnym pochodzeniu oraz wynikających stąd właściwościach (XX ) - podgrupy - odpady podobne pod względem głównych składników lub procesu produkcyjnego ( XX )

12 12 Klasyfikacja odpadów struktura kodu (XXXXXX) - grupy - odpady o wspólnym pochodzeniu oraz wynikających stąd właściwościach (XX ) - podgrupy - odpady podobne pod względem głównych składników lub procesu produkcyjnego ( XX ) - rodzaje dokładniejsze określenie własności chemicznych, fizycznych i biologicznych odpadów ( XX)

13 GRUPY KLASYFIKACYJNE ODPADÓW 13 1) odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin 01; 2) odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności 02; 3) odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury 03; 4) odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego 04; 5) odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla 05; 6) odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej 06; 7) odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej 07; 8) odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich 08; 9) odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych 09; 10) odpady z procesów termicznych 10;

14 11) odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz 14 innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych 11; 12) odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych 12; 13) oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) 13; 14) odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów (z wyłączeniem grup 07 i 08) 14; 15) odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach 15; 16) odpady nieujęte w innych grupach 16; 17) odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) 17; 18) odpady medyczne i weterynaryjne (z wyłączeniem odpadów kuchennych i restauracyjnych niezwiązanych z opieką zdrowotną lub weterynaryjną) 18; 19) odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 19; 20) odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie 20.

15 Klasyfikacja odpadów przykład Odpady z produkcji napojów alkoholowych nie nadające się do spożycia i przetwórstwa Grupa 02 Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności Podgrupa 07 Odpady z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych (z wyłączeniem kawy, herbaty i kakao) Rodzaj 04 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania

16 16

17 17 Odpady niebezpieczne - odpady niebezpieczne oznaczają odpady wykazujące co najmniej jedną spośród właściwości niebezpiecznych.

18 18 Właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi, określa załącznik nr 3 do ustawy

19 19 H1 wybuchowe : substancje i preparaty, które mogą wybuchnąć pod wpływem ognia lub które są bardziej wrażliwe na wstrząs lub tarcie niż dinitrobenzen, H2 utleniające : substancje i preparaty, które w kontakcie z innymi substancjami, w szczególności z substancjami łatwopalnymi, wykazują silne reakcje egzotermiczne,

20 H3 A wysoce łatwopalne : substancje i preparaty ciekłe o temperaturze zapłonu niższej niż 21 C (w tym skrajnie łatwopalne ciecze) lub substancje i preparaty, które mogą się rozgrzać, a następnie zapalić pod wpływem kontaktu z powietrzem w temperaturze otoczenia, bez doprowadzenia energii, lub substancje i preparaty stałe, które mogą z łatwością zapalić się po krótkim kontakcie ze źródłem zapłonu i które palą się nadal lub ulegają zniszczeniu po usunięciu źródła zapłonu, lub substancje i preparaty gazowe, łatwopalne w powietrzu pod normalnym ciśnieniem, lub substancje i preparaty, które w kontakcie z wodą lub wilgotnym powietrzem tworzą wysoce łatwopalne gazy w niebezpiecznych ilościach, H3 B łatwopalne : substancje i preparaty ciekłe o temperaturze zapłonu równej lub wyższej niż 21 C i niższej niż lub równej 55 C, 20

21 21 H4 drażniące : substancje i preparaty niewykazujące działania żrącego, które w wyniku bezpośredniego, długotrwałego lub powtarzającego się kontaktu ze skórą lub błoną śluzową mogą wywołać stan zapalny, H5 szkodliwe : substancje i preparaty, które w przypadku ich wdychania, spożycia lub wniknięcia przez skórę mogą powodować ograniczone zagrożenie dla zdrowia, H6 toksyczne : substancje i preparaty (w tym substancje i preparaty bardzo toksyczne), które w przypadku ich wdychania, spożycia lub wniknięcia przez skórę mogą powodować poważne, ostre lub chroniczne zagrożenie dla zdrowia, a nawet śmierć, H7 rakotwórcze : substancje i preparaty, które w przypadku ich wdychania, spożycia lub wniknięcia przez skórę mogą wywołać raka lub zwiększać częstotliwość jego występowania,

22 22.. H15 odpady, które po zakończeniu procesu unieszkodliwiania mogą w dowolny sposób wydzielić inną substancję, np. w formie odcieku, która ma którąkolwiek spośród cech wymienionych powyżej.

23 23 DZIAŁ X Przepisy karne i administracyjne kary pieniężne Rozdział 1 Przepisy karne Art Kto prowadzi gospodarkę odpadami niezgodnie z nakazem określonym w art. 16 podlega karze aresztu albo grzywny.

24 24 Przy projektowaniu systemów ekologistycznych należy uwzględniać następujące niekorzystne cechy odpadów: - zawartość odpadów niebezpiecznych - znaczna zmienność ilościowo-jakościowa w cyklu wieloletnim, rocznym i tygodniowym - duża niejednorodność składu surowcowego i chemicznego - potencjalne zagrożenie zakażeniem - niestabilność, podatność na rozkład i wydzielanie uciążliwych substancji - zanieczyszczenie substancjami niebezpiecznymi, zwł. metalami ciężkimi

25 25 Przykłady branż i obszarów charakteryzujących się znaczącą specyfiką odpadów i logistyki zwrotnej: - gospodarka komunalna - medycyna i służba zdrowia - FMCG - motoryzacja - AGD/RTV i elektronika - chemia środki czystości, farby, lakiery - petrochemia paliwa, oleje, smary - działalność wydawnicza - e-handel -

26 26 gospodarka komunalna

27 27 Odpady komunalne: odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości;

28 28 specyfika odpadów komunalnych: - duża zmienność pod względem ilości i składu - niejednorodność - potencjał zagrożeń - podatność na rozkład - obecność odpadów niebezpiecznych - wysoki poziom zanieczyszczenia składników - niekorzystne konsekwencje składowania

29 29 główne kierunki działania w odniesieniu do odpadów komunalnych: - minimalizacja powstawania (ilość!) - maksymalizacja zagospodarowania - ograniczenie składowania do minimum

30 30 medycyna i służba zdrowia

31 31 źródła odpadów medycznych - służba zdrowia (szpitale, przychodnie, laboratoria) - służba weterynaryjna - ośrodki i laboratoria badawcze - przemysł farmaceutyczny i apteki - gospodarstwa domowe

32 32 specyfika logistyki zwrotnej w medycynie - bardzo wysoki poziom zagrożeń sanitarno epid. - zróżnicowany skład - odpady specjalnego traktowania (ok. 25%) - niska przydatność do recyklingu i składowania - outsourcing w logistyce zwrotnej

33 33 FMCG

34 34 specyfika odpadów komunalnych: - duża różnorodność niejednorodność - opakowania jednostkowe - towary przeterminowane

35 35 motoryzacja

36 36 motoryzacja specyfika logistyki zwrotnej - duża wartość produktów - duży zakres regulacji (np. limitowanie części nie nadających się do recyklingu, wyrównanie wartości złomowanego pojazdu) - skala problemu (w UE 10 mln złomowanych pojazdów rocznie) - różnice w przepisach w poszczególnych krajach

37 37 motoryzacja obszary logistyki zwrotnej - odzysk materiałów i części - recykling/regeneracja części używanych - zwroty części nowych

38 38 AGD/RTV/elektronika

39 39 specyfika logistyki zwrotnej w branży - dynamiczny rozwój - szeroki zakres reklamacji, zwrotów i serwisu - skracające się cykle życia produktów - duża wartość produktów - globalne rynki i łańcuchy dostaw - łatwość instalacji i obsługi a zwroty - silna pozycja klienta i sieci detalicznych

40 40 Z wypowiedzi CEO w branży elektronicznej: Pracujemy w branży, w której cykl życia produktu wynosi 60 dni, a gwarancji udzielamy na 90 dni. To jasne, że klienci będą zwracać nasze wyroby

41 ZŁOŻONOŚĆ LOGISTYKI ZWROTNEJ na przykładzie AGD/RTV/elektronika użytkowa 41 GŁÓWNE TRENDY NA RYNKU ELEKTRONIKI - Wzrost pozycji klienta - Skracanie cykli życia produktu - Globalne łąńcuchy dostaw - Wzrost zakresu outsourcingu BARIERY - Słabe postrzeganie znaczenia RL dla konkurencyjności - Problemy z analizą kosztów RL - Słaba współpraca w zwrotnych ł. d. - Brak odpowiednich systemów zarządzania logistyką zwrotną - Czas na reklamacje i zwroty - Brak jasnej polityki w zakresie RL - Problemy z planowaniem i prognozowaniem - Duży udział zwrotów niewadliwych - Kłopoty ze zwrotem VAT - Koszty administracyjne i podatki - Problemy celne i taryfowe CZYNNIKI POWODZENIA - Zrozumienie i wsparcie ze strony top managementu - Koszty a poziom obsługi klienta - Przejrzystość kosztów RL - Jasne, standaryzowane procedury - Strategiczna współpraca z partnerami w zwrotnym łańcuchu dostaw - Czas na reklamacje i zwroty - Redukcja problemu u źródła - RL jako element zrównoważonego rozwoju - Odzysk wartości ze zwrotów - Optymalne podejście do kwestii podatkowych - Customizacja i sprzedaż bezpośrednia GŁÓWNE TRENDY W LOGISTYCE ZWROTNEJ - Wzrost strategicznego znaczenia RL - Zwiększanie poziomu współpracy - Wymiana zamiast naprawy - Wzrost znaczenia RL dla wizerunku

42 42 Prasa i książki

43 43 specyfika logistyki zwrotnej w branży - niski koszt produktu - problem dotyczy głównie relacji hurtownik-detalista - pełna recyrkulacja - druk na zamówienie, e-booki, e-gazety

44 44 e - handel

45 POZNAŃ UL. E. ESTKOWSKIEGO 6 Rektorat tel Dziekanat tel Księgowość tel Kadry tel fax rektorat@wsl.com.pl DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ