GMINNY SYSTEM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ NA LATA MIASTA I GMINY ORNETA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XXXV/274/09 Rady Miejskiej w Ornecie z dnia 30 września 2009 r. GMINNY SYSTEM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ NA LATA MIASTA I GMINY ORNETA Orneta wrzesień 2009

2 WSTĘP Rodzina naleŝy do najwyŝej cenionych wartości, stanowiąc najkorzystniejsze środowisko Ŝycia i wychowania. Od niej zaczyna się biografia człowieka. Rodzina wywiera istotny wpływ na zachowanie jednostek, ich stosunek do innych osób, świata, wartości, systemu norm i wzorów postępowania. Stanowi bezcenny kapitał uczucia, pewności i wiary w siebie. Wpływ roli rodziny na jej członków zarówno dzieci jak i dorosłych jest istotny i trwa całe Ŝycie. Jako komórka społeczna naraŝona jest na wiele czynników zewnętrznych, które mogą dezorganizować wewnętrzne Ŝycie rodzinne a tym samym zaburzyć podstawowe jej zadania. Zostawienie rodziny bez fachowego wsparcia i róŝnorodnej pomocy specjalistycznej w najtrudniejszych jej momentach pociąga za sobą nieodwracalne skutki, które najbardziej dotykają dzieci. Wzmocnienie rodziny, wspieranie jej rozwoju oraz promocja rodziny jako wartości, to główne zadania polityki prorodzinnej. System opieki nad dzieckiem i rodziną stał się integralną częścią szerokiego systemu pomocy społecznej. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, art. 2 ust.1 mówi: Pomoc społeczna jest instytucja polityki społecznej państwa, mającą na celu umoŝliwienie osobom i rodzinom przezwycięŝenia trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są wstanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i moŝliwości. Zadaniem pomocy społecznej jest równieŝ wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umoŝliwienie im Ŝycia w warunkach odpowiadających godności człowieka, oraz zapobieganie sytuacjom kryzysowym, poprzez podejmowanie działań zmierzających do Ŝyciowego usamodzielnienia rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Ustawa nałoŝyła na gminę tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną ( art..17 ust.1 pkt 13) oraz opracowywanie programów pomocy społecznej, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka (art. 17 ust 1 pkt 1). Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci, młodzieŝy oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem. Wsparcie rodziny powinno być w miarę moŝliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny. ZałoŜenia niniejszego programu zgodne są z celami Strategii Rozwiązywania Problemów 2

3 Społecznych Miasta i Gminy Orneta, oraz Strategią Polityki Społecznej Województwa Warmińsko Mazurskiego do 2015 r. Podstawowym, obok prawnego, uzasadnieniem budowania programu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną jest potrzeba systemowego, w skali gminy, rozwiązywania istotnych problemów społecznych, który gwarantuje koordynację i nie powielanie działań, rozwój i innowacyjność oraz szybkość interwencji przy jednoczesnym zapewnieniu dobrego przepływu informacji. Program ten zakłada: - zabezpieczenie podstawowych potrzeb materialnych rodziny - zapewnienie integralnego rozwoju psychofizycznego - rozwiązywanie sytuacji kryzysowych - zapobieganie niedoŝywieniu dzieci - zapobieganie niedostosowaniu społecznemu dzieci i młodzieŝy - udzielanie pomocy w przezwycięŝaniu uzaleŝnień - pomoc w przezwycięŝaniu trudności szkolnych - zapobieganie niepowodzeniom szkolnym - zapobieganie powstawaniu sytuacji wymagających interwencji kryzysowej - zapobieganiu uzaleŝnieniom od substancji psychoaktywnych - zapewnienie opieki osobom niepełnosprawnym Działania programu skierowane są na: 1) rodziny niewydolne wychowawczo, 2) rodziny dotknięte przemocą, 3) rodziny ubogie i dotknięte ubóstwem, 4) rodziny bezradne w sprawach opiekuńczo wychowawczych, zwłaszcza niepełne lub wielodzietne, 5) dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, 6) dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo wychowawczych Koordynator programu: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ornecie. 3

4 Partnerzy programu: - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - Komisariat Policji w Ornecie - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ornecie - Organizacje pozarządowe - Szkoły, przedszkola, - SłuŜba zdrowia - Rady sołeckie - Kuratorzy zawodowi i społeczni - Parafie - Biblioteka Publiczna - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna - StraŜ Miejska - Sponsorzy 4

5 ISTNIEJĄCA INFRASTRUKTURA W ZAKRESIE POMOCY DZIECKU I RODZINIE 1. Szkoły. Lp. Nazwa szkoły Adres Ilość uczniów 1. Gimnazjum Nr 1 ul.1-go Maja Gimnazjum Nr 2 ul. Warmińska Liceum Ogólnokształcące ul.1-go Maja Szkoła Podst. Nr 1 ul. Zamkowa Szkoła Podst. Nr 4 ul. Kopernika Szkoła Podst. BaŜyny BaŜyny Szkoła Podst. Mingajny Mingajny Przedszkole Nr 1 ul. Kopernika Przedszkole Nr 2 ul.1-go Maja Zespół Szkół Zawodowych ul. 1-go Maja Instytucje, placówki i organizacje pozarządowe. Nazwa instytucji, placówki, organizacji pozarządowej Urząd Miejski Orneta ul. Plac Wolności 26 Zakres działania Udzielanie profesjonalnej pomocy oraz wsparcia organizacyjnego, rzeczowego dla rodzin, poprawa warunków mieszkaniowych, porady prawne, pomoc socjalna stypendia dla uczniów, dodatki mieszkaniowe, rozpatrywanie spraw złoŝonych przez mieszkańców, rozwijanie bazy sportowo rekreacyjnej słuŝącej aktywności ruchowej i promocji sportowego stylu Ŝycia, 5

6 Szkoły Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ornecie ul. 1 go Maja 6 Świetlica Socjoterapeutyczna ul. 1 go Maja 41 Świetlice wiejskie w sołectwach: w Wojciechowie, Henrykowie, Mingajnach, BaŜynach, Dąbrówce, Woli Lipeckiej Edukacja i wychowanie, pomoc pedagogiczna, zajęcia pozalekcyjne, organizowanie czasu wolnego, wzmocnienie roli szkolnych programów wychowawczych, kładących nacisk na socjalizację dzieci, kształtowanie akceptowanych społecznie postaw, norm i systemów wartości, doskonalenie form współdziałania zespołu pedagog szkolny wychowawca pracownik socjalny rodzic w rodzinach z zaburzonymi relacjami opiekuńczo wychowawczymi, Wypłata świadczeń rodzinnych, udzielanie wsparcia finansowego, poradnictwo, praca socjalna, zawieranie kontraktów socjalnych, aktywizacja osób bezrobotnych, usługi opiekuńcze, neuropsychiatryczne, finansowanie doŝywiania dzieci w szkołach, rozbudowa systemu interwencji kryzysowej w rodzinach gdzie wystąpiła przemoc domowa, przejawy patologii społecznej, nieprzewidziane zdarzenia losowe, Wsparcie dla dzieci i rodzin, praca terapeutyczna, opieka, pomoc w nauce, rozwijanie zainteresowań, pomoc w problemach rodzinnych, poradnictwo specjalistyczne, Opieka nad dziećmi, pomoc edukacyjna, rozwijanie zainteresowań, animacja środowiska lokalnego, 6

7 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Punkt Konsultacyjny ul. Mickiewicza 1 Punkt Interwencji Kryzysowej przy M- GOPS w Ornecie ul. 1 go Maja 6 Rozwiązywanie problemów związanych ze szkodliwym spoŝywaniem alkoholu, pomoc specjalistyczna terapeuta ds. uzaleŝnień, psycholog, prawnik, konsultant ds. przemocy, profilaktyka uzaleŝnień Pomoc prawna, psychologiczna i specjalisty ds. przemocy w rodzinie. Klub Integracji Społecznej (działający w strukturze organizacyjnej M-GOPS w Ornecie) ul. 1 go Maja 6 Placówka Opiekuńczo Wychowawcza w Ornecie Mój Dom w Ornecie Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Ornecie ul. 1 go Maja 6 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ornecie ul. Dworcowa 4 Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ornecie ul. Sportowa 7 Miejski Dom Kultury w Ornecie ul. 1- go Maja 41 Reintegracja społeczna i zawodowa osób zagroŝonych wykluczeniem społecznym poprzez edukację personalną, społeczną i zawodową w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Placówka specjalizacyjna zapewniająca całodobową opiekę, wychowanie, wsparcie Poradnictwo rodzinne, psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne, Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie i częściowo pozbawionych opieki rodziców, poradnictwo specjalistyczne UmoŜliwienie rozwijaniu aktywności sportowej i rekreacyjnej młodego pokolenia oraz uczestnictwo dzieci i młodzieŝy w zajęciach sportowo - rekreacyjnych, współpraca z klubami sportowymi Prowadzenie zajęć dla dzieci i młodzieŝy w formie zajęć pozaszkolnych w czasie ferii zimowych i wakacji, integracja społeczności lokalnej, 7

8 Orneckie Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych ul. Przemysłowa 12/34 Pomoc osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom, rehabilitacja społeczna. Integracja ze społecznością lokalną, prowadzenie WTZ Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym ul. Kościelna 1 Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce Stowarzyszenie Osób Bezrobotnych i ich Rodzin Samarytanie Wspieranie inicjatyw na rzecz osób niepełnosprawnych Współpraca z Bankiem śywności, Integracja społeczności lokalnej, organizowanie wypoczynku dla dzieci Wspieranie i pomoc osobom bezrobotnym, organizowanie spółdzielni socjalnych, Środowiskowy Dom Samopomocy w Henrykowie Wsparcie osób niepełnosprawnych funkcjonujących w rodzinach Polski Związek Emerytów i Rencistów w Ornecie Stacja Joanitów ul. Wodna 1 Integracja osób starszych ze środowiskiem lokalnym Pomoc osobom starszym, chorym w postaci leków, sprzętu rehabilitacyjnego, opieka, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta ul. Mickiewicza 1 Upowszechnianie kultury poprzez róŝnorodne formy działalności: - spotkania autorskie -wystawy okolicznościowe - promocja zdrowego stylu Ŝycia w rodzinie - prowadzenie zajęć z dziećmi w okresie letnim i jesienno zimowym 8

9 SłuŜba Zdrowia w Ornecie Policja ul. Kwiatowa 13 Realizacja programów profilaktycznych, prozdrowotnych w szkole wady postawy, wzroku, prawidłowego Ŝywienia. Wspieranie cyklicznych badań stanu zdrowia i sprawności młodego pokolenia, Ochrona porządku i spokoju publicznego. Realizacja programów propagujących zasady bezpiecznego zachowania w środowisku, monitorowanie środowisk zagroŝonych, Parafie w Ornecie StraŜ Miejska ul. Mickiewicza 1 Porady przedmałŝeńskie, wsparcie duchowe rodzin Ochrona porządku i spokoju publicznego, współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania Ŝycia i zdrowia obywateli 9

10 Cel strategiczny: II CELE I ZADANIA ZORGANIZOWANIE SYSTEMU OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ Strategicznym celem niniejszego programu jest budowa gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną w ramach którego rodzina będzie mogła liczyć na pomoc i wsparcie wielozakresowe i zintegrowane. Istotne jest włączenie wszystkich podmiotów działających w środowisku lokalnym wspomagających i wspierających dziecko i rodzinę. Stworzenie systemowej współpracy tych jednostek, umoŝliwi pełniejszy przepływ informacji i opracowywanie wspólnych programów. Cele operacyjne 1. Utworzenie systemu wsparcia dla rodziny naturalnej. 2. Utworzenie systemu wsparcia dla rodziny dysfunkcyjnej. 3. Rozwijanie środowiskowych form pomocy rodzinie Cel operacyjny 1 Zadanie to winno być realizowane przede wszystkim przez: - wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach, - wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo wychowawczych - poprawę bezpieczeństwa socjalnego rodzin - poprawę jakości Ŝycia rodzin zagroŝonych problemami społecznymi - zapewnienie równego i sprawiedliwego dostępu do specjalnej, oświatowej i kulturalnej infrastruktury gminy 10

11 UTWORZENIE SYSTEMU WSPARCIA DLA RODZINY NATURALNEJ Zadania Realizatorzy Planowany termin realizacji Powołanie Komisji ds. Burmistrz Ornety, rodziny oraz Pełnomocnika ds. rodziny, Rada Miejska, Rozwijanie współpracy M-GOPS z podmiotami i instytucjami zajmującymi się rodzina i dzieckiem Promowanie modelu zdrowej M-GOPS, lokalne media, rodziny szkoły, parafie, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Biblioteka Publiczna, Miejski Dom Kultury, Inicjowanie nowych form Szkoły, Gminna Komisja pracy z rodziną naturalną - Szkoła dla rodziców Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, PPP, M-GOPS Rozwijanie bazy wspierającej edukację i funkcjonowanie w środowisku szkolnym dzieci niepełnosprawnych (klasy integracyjne, zespół wczesnego wspomagania dziecka, Placówki oświatowe

12 Aktywizacja i integracja społeczności lokalnej na rzecz rodziny Inicjowanie i tworzenie grup edukacyjno profilaktycznych Organizowanie czasu wolnego dla rodzin Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieŝy w tym: - zwiększenie ofert edukacyjnych - system stypendialny Pomoc materialna i rzeczowa rodzinie Pomoc w zapobieganiu niedoŝywienia dzieci i rodzin Promocja i wspieranie uczniów uzdolnionych M-GOPS, szkoły, parafie, Rady Sołeckie M-GOPS, szkoły, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Szkoły, organizacje pozarządowe, Ośrodek Sportu i Rekreacji, MDK Szkoły, administracja samorządowa M-GOPS M-GOPS Administracja samorządowa

13 Cel operacyjny 2 UTWORZENIE SYSTEMU WSPARCIA DLA RODZINY DYSFUNKCYJNEJ Cel operacyjny tego obszaru przewiduje działania słuŝące przywróceniu moŝliwości prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz pomoc w sytuacjach kryzysowych. Zadania Realizatorzy Planowany termin realizacji Powołanie zespołu Burmistrz Ornety interdyscyplinarnego ds. rodziny, Powołanie zespołu interdyscyplinarnego ds. przemocy Rozwijanie poradnictwa dla Gminna Komisja osób uzaleŝnionych, współuzaleŝnionych, dotkniętych przemocą Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, M-GOPS Inicjowanie tworzenia grup Gminna Komisja wsparcia dla rodzin, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, M-GOPS, Rozszerzenie oferty edukacyjnej w zakresie profilaktyki dla osób zagroŝonych uzaleŝnieniem, osób uzaleŝnionych oraz ich rodzin M-GOPS, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

14 Promowanie zajęć profilaktyczno edukacyjnych dotyczących współczesnych zagroŝeń Inicjowanie działań umoŝliwiających osobom starszym i ich rodzinom korzystanie z usług opiekuńczych i róŝnych form wsparcia Aktywizacja i integracja społeczności lokalnej na rzecz rodziny dysfunkcyjnej Szkoły, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, PPP, świetlice, M-GOPS, słuŝba zdrowia, parafie M-GOPS, Rady Sołeckie, parafie, Policja, SłuŜba zdrowia Cel operacyjny 3 ROZWIJANIE ŚRODOWISKOWYCH FORM POMOCY RODZINIE Cel zakłada: organizowanie zajęć aktywizujących i integrujących środowisko lokalne, budowanie poradnictwa i edukacji dla rodziców słuŝących rozpoznawaniu zagroŝeń uzaleŝnień dzieci i młodzieŝy rozwijanie form opieki krótkoterminowej. Zadania Realizatorzy Planowany termin 2009 Tworzenie i rozszerzenie administracja samorządowa, działalności placówek opiekuńczo wychowawczych wsparcia dziennego Rady Sołeckie, M-GOPS, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieŝy poprzez sport Szkoły, organizacje pozarządowe, OSiR, Kluby Sportowe,

15 Organizacja wypoczynku letniego dla dzieci Wyrównywanie szans edukacyjnych i rozwojowych dzieci i młodzieŝy Wspieranie organizacji działających na rzecz dzieci ze szczególnymi potrzebami rozwojowymi oraz na rzecz osób niepełnosprawnych, Włączanie młodego pokolenia w nurt Ŝycia zbiorowego (edukacja, społeczność, wolontariat) Aktywizacja młodzieŝy w dziedzinie rynku pracy M-GOPS, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, organizacje pozarządowe, szkoły, Szkoły, PPP, świetlica, M- GOPS, administracja samorządowa, M-GOPS, Szkoły, organizacje pozarządowe, Rady Sołeckie, świetlice, MDK, M-GOPS, PUP, PPP, M-GOPS, III FINANSOWANIE Zadania Gminnego Systemu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną są i będą realizowane i wdraŝane etapowo, zgodnie z rocznymi harmonogramami i środkami finansowymi, zabezpieczonymi corocznie w budŝetach poszczególnych instytucji partnerów. Środki finansowe pochodzą z budŝetu samorządu gminnego i jego jednostek organizacyjnych, budŝetów instytucji partnerskich, budŝetu państwa oraz państwowych funduszy i programów celowych. Zadania ujęte w Systemie mogą być finansowane z funduszy strukturalych i programów wspólnotowych Unii Europejskiej, w oparciu o projekty zgłaszane do konkursów ogłaszanych i dofinansowywanych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Organizacje pozarządowe środki finansowe na realizację przyjętych przez siebie zadań czerpać będą przystępując do konkursów ogłaszanych przez jednostki samorządowe kaŝdego szczebla w oparciu o ustawę o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie. 15

16 IV ZAKŁADANE REZULTATY PROGRAMU 1. Poprawa funkcjonowania jakości Ŝycia rodzin. 2. Podniesienie świadomości społecznej na temat pomocy rodzinie i dziecku 3. Rozszerzenie współpracy lokalnych podmiotów działających na rzecz rodziny 4. Wymiana doświadczeń zawodowych pomiędzy pracownikami instytucji, pracujących na rzecz rodzin 5. Zwiększenie ilości zajęć profilaktyczno edukacyjnych 6. Ograniczenie przestępczości oraz niedostosowania dzieci i młodzieŝy 7. Powołanie zespołu interdyscyplinarnego ds. przemocy 8. Aktywizacja osób bezrobotnych 9. Wzbogacenie ofert organizacji czasu wolnego dla rodzin 10. Realizacja programu w zakresie doŝywiania 11. Rozwój poradnictwa lokalnego 12. Poprawa sytuacji materialnej rodzin najuboŝszych 13. Rozwój aktywności społeczności lokalnej 14. Podniesienie świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie 15. Zmniejszenie liczby negatywnych zjawisk wśród dzieci i młodzieŝy związanych z obecnością narkotyków, alkoholu 16. Zwiększenie pomocy i aktywizacji osób starszych. V MONITORING PROGRAMU W celu zapewnienia prawidłowego wykonania programu przez czas jego realizacji będzie prowadzony monitoring. Głównymi obszarami monitorowania programu będą wyznaczone działania. Monitoring realizacji programu umoŝliwi: - kontrole postępu prac związanych z prowadzonymi działaniami 16

17 Program będzie poddawany ewaluacji (na koniec kaŝdego roku kalendarzowego) oraz ewaluacji końcowej (po zakończeniu programu). Wskaźnikiem ewaluacji będzie skuteczność podejmowanych działań w oparciu o analizę załoŝonych wskaźników. WSKAŹNIKI EWALUACJI - liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej, - liczba dzieci doŝywianych - liczba rodzin dotkniętych bezrobociem w stosunku do liczby rodzin które korzystały z pomocy w formie szkoleń przygotowujących do poszukiwania pracy, zatrudnionych w formach zatrudnienia wspieranego - liczba rodzin dysfunkcyjnych objętych pomocą społeczną - liczba miejsc wsparcia dziennego w poszczególnych typach placówek - liczba dzieci korzystających z zajęć w poszczególnych typach placówek wsparcia dziennego - liczba interwencji policji i pomocy społecznej w sprawach przemocy w rodzinie - liczba osób korzystających z poradnictwa specjalistycznego - liczba imprez integracyjnych zorganizowanych na rzecz rodziny Ocenie podlegać będą przede wszystkim: Skuteczność działań podejmowanych w ramach programu, - stopień realizacji celów szczegółowych, - badane wskaźniki EWALUACJE PROWADZIĆ BĘDZIE Zespół Interdyscyplinarny ds. Rodziny POSTANOWIENIA KOŃCOWE Program to dokument otwarty i elastyczny tzn. mogą podlegać okresowym weryfikacjom i niezbędnym modyfikacjom związanym ze zmieniającą się rzeczywistością społeczno ekonomiczną, rozeznanymi potrzebami gminy oraz wymogami prawa. 17

18 SPIS TREŚCI Wstęp Infrastruktura w zakresie pomocy dziecku i rodzinie Cele i zadania Finansowanie Zakładane rezultaty programu Monitoring programu