WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE. Korekcja racic. Olsztyn, 2016 r.

Transkrypt

1 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE Korekcja racic Olsztyn, 2016 r.

2 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie Marcin Gołębiewski KOREKCJA RACIC Olsztyn, 2016 r.

3 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn, tel./fax (89) , , sekretariat@w-modr.pl, WMODR Oddział w Olecku ul. Kolejowa 31, Olecko tel. (87) , , fax (87) olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor WMODR mgr inż. Damian Godziński Zastępca Dyrektora WMODR mgr Małgorzata Micińska-Wąsik Zastępca Dyrektora WMODR mgr inż. Zdzisław Kamiński Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel./fax , redakcja@w-modr.pl, Nakład: 300 egz. Wydanie I

4 Korekcja racic Czym jest korekcja racic? Korekcja racic jest najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym mającym na celu przywrócenie prawidłowego kształtu racic oraz zapewnienie równomiernego ich obciążenia. Systematyczne oraz poprawne wykonanie tego zabiegu, zapobiega występowaniu wielu schorzeń racic. Szybsze narastanie ściany racicy powoduje nierównomierne wyrastanie racic. Skutkuje to obniżeniem piętki puszki racicowej, a wydłużaniem przedniej jej części, co prowadzi do nieprawidłowej postawy krowy. W wyniku tego dochodzi do załamania osi palca (rys.1. II, III) i nadmiernego napięcia ścięgien w części dolnej kończyny. Rys. 1. Oś palca prawidłowa (I) i załamana (II, III) Zmiany postawy kończyn krowy są przyczyną bólu oraz złego jej samopoczucia, co w konsekwencji wydłuża czas leżenia, a skraca czas pobierania paszy. W rezultacie prowadzi to do zmniejszenia wydajności mlecznej krowy nawet do 20% w stosunku do wydajności sztuk zdrowych. Przyrost rogu kopytowego trwa przez całe życie bydła. Średni jego miesięczny przyrost wynosi 5-7 mm. Jednocześnie również ma miejsce jego ścieranie, którego tempo jest niższe na podłożach miękkich i wilgotnych, a wyższe na twardych i suchych (utrzymanie na rusztach). Zatem zabieg korekcji racic jest niczym innym jak usunięciem zbyt nadmiernie wyrośniętego rogu racicowego. Należy pamiętać, że niedużo jest zwierząt z idealnymi racicami, jednak podczas korekcji należy dążyć do modelu wzorcowego racicy (bydło mleczne), rys 2: q wysokość ściany przedniej około 7,5 cm, q wysokość piętki 2,5-4,5 cm (u starszych krów niższa), q grubość rogu podeszwy około 7 mm, q nachylenie ściany przedniej do podeszwy kończyny: przedniej 50-55º, tylnej 45-50º, q przekątna racicy cm, 4 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

5 korekcja racic rys. 2 model wzorcowy racicy krowy mlecznej 7,5 cm 2,5-4,5 cm o Żelazną zasadą, której powinniśmy przestrzegać jest niedopuszczanie do korekcji racic osób niedoświadczonych. Skutek korekcji przeprowadzony przez osoby niewykwalifikowane pod tym względem może być odwrotny do zamierzonego. Tolerowanie tzw. majsterkowania czy wręcz dłubania przy racicy może doprowadzić do okaleczania zwierząt. Kiedy przeprowadzamy korekcję racic? Pierwszego przeglądu racic dokonujemy u młodych sztuk w wieku około miesięcy. ma to na celu wyeliminowanie ewentualnych wad postawy. u zwierząt zdrowych pierwsza korekcja ma miejsce w wieku około miesięcy. od tego czasu zabieg korekcji racic powinien być przeprowadzany dwa razy w roku: wiosną i jesienią. W przypadku gry krowy są utrzymywane w chowie pastwiskowo - oborowym korekcja wykonywana jest 3-4 tygodnie przed rozpoczęciem oraz zaraz po zakończeniu okresu wypasu. istotą tych zabiegów jest zwiększenie grubości podeszwy racicy z tytułu zmiany podłoża. Narzędzia do korekcji racic Podczas formowania racic zwierzę jest unieruchomione w tzw. poskromie ponieważ przeprowadzany zabieg ma miejsce na uniesionej kończynie zwierzęcia. do tradycyjnej korekcji stosuje się: q noże kopytowe (prawo- i lewoskrętne), q kleszcze racicowe, q tarnik. Wmodr z siedzibą w olsztynie 2016 r. 5

6 Korekcja racic Coraz częściej spotykana jest korekcja mechaniczna wykonana przy pomocy szlifierki kątowej z zamontowaną specjalną tarczą. Należy wtedy pamiętać, że róg kopytowy należy strugać, a nie szlifować! Etapy korekcji racic q oczyszczenie racic, usunięcie warstwy kruchego rogu, q od strony podeszwowej obcięcie ściany racicy przy pomocy kleszczy racicowych. Wyrównanie podeszwy można wykonać przy pomocy szlifierki. q wycięcie nożem kopytowy rowka przyosiowego, q przy pomocy tarnika wyrównanie krawędzi podeszwowej, q skracanie raciczek, Zabieg korekcji zaleca się połączyć z kąpielą racic, która ma na celu zwalczenie patogenów mikrobiologicznych racic i skóry międzyracicowej. Rys. 4 Wygląd racicy po korekcji 6 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

7 Korekcja racic Choroby racic Schorzenia kończyn bydła zaraz po zaburzeniach metabolicznych i mastitis stanowią trzecią przyczynę brakowania krów. Odsetek brakowania krów w stadach średnio wynosi 15-20%. W stadach wysokoprodukcyjnych z powodu schorzeń racic brakowanie krów sięga 50% stada. Do głównych zmian chorobowych racic należą: q Ochwat - jest chorobą niezakaźną powstałą na skutek zaburzeń metabolicznych organizmu zwierzęcia. Skutkiem choroby jest zaburzenie układu krwionośnego racicy. Choroba może mieć przebieg podostry, ostry lub przewlekły. W początkowym stadium chorobowym zwierzęta nie wykazują objawów chorobowych. Można dostrzec je dopiero podczas korekcji racic. Zwierzęta niechętnie wstają leżą z wyprostowanymi kończynami. Brak chęci do wstawania skutkuje niższym spożywaniem pasz, co skutkuje spadkiem wydajności. Leczenie nie zawsze przynosi spodziewane efekty, więc skuteczniejszym sposobem w walce z tą chorobą jest profilaktyka - higiena utrzymania zwierząt oraz zbilansowanie dawek żywieniowych; q Zapalenie skóry palca (choroba Morterallo) - choroba zakaźna bydła wywoływana przez bakterie beztlenowe Trepomena. Bakterie te uniemożliwiają gojenie się ran powiększając rejon chorobowy. Bakterie mogą stanowić źródło zakażeń zapalenia wymion oraz błon macicy. Przyczyną choroby są złe warunki higieniczne - wilgotne i zanieczyszczone podłoża. Brak leczenia choroby skutkuje zmianami w kształcie rogu podeszwy racicy. Zapobieganie występowaniu choroby polega na utrzymaniu prawidłowych warunków zoohigienicznych w oborze; q Wrzód podeszwy (Zespół Rustelholza) - tak jak ochwat jest to choroba niezakaźna. Objawia się stanem zapalnym między tworzywem, a podeszwą rogową. Najbardziej podatne na tą chorobę są zwierzęta ciężkie z nieprawidłowo uformowanymi racicami, z wadami postawy czy też miękkim rogiem kopytowym. Leczenie zwierząt dotkniętych przez tą chorobę opiera się na poprawnym ukształtowaniu racicy zastosowaniu antybiotyków. Do profilaktyki należy systematyczna i poprawnie wykonana korekcja racic oraz kąpiel w roztworze formaliny; q Zanokcica - choroba zakaźna szpary międzyracicowej wywołana przez bakterie beztlenowe. Do wniknięcia bakterii przyczyniają się mikrourazy szpary racicowej. Po wniknięciu bakterie powodują stan zapalny, silny obrzęk i pękanie oraz otwieranie ran. Zakażone zwierzęta silnie kuleją. Chorobę leczy się przy pomocy antybiotyków oraz opatrunków z jodoformem lub rywanolem. Profilaktyka polega zachowaniu higieny w miejscu przebywania zwierząt, dezynfekcji oraz poprawnej korekcji racic. q Gnicie rogu - jest chorobą niezakaźną, której występowaniu sprzyjają katastrofalne warunki higieniczne (duża wilgotność, zanieczyszczenie racic odchodami oraz błotem, wysokie stężenie siarkowodoru oraz amoniaku). Zmiany chorobowe uwidaczniają się na rogach opuszek WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 7

8 Korekcja racic tylnych racic, powodując ubytki w rogu i jego gnicie. Choroba objawia się poprzez przebieranie kończynami podczas stania, niechęć do poruszania się, częste polegiwanie, spadek wydajności. Środkiem leczniczym w walce z tą chorobą jest siarczan miedzi oraz dziegieć. Do profilaktyki tak jak we wcześniej opisanych chorobach należy systematyczna korekcja racic oraz zachowanie higieny w miejscu przebywania zwierząt. Żywienie, a stan racic Najczęstszym okresem występowania kulawizn u krów są pierwsze trzy miesiące laktacji. Pierwszym aspektem żywieniowym wpływającym na stan racic jest ilość pobranej energii przez zwierzę. Zbyt niskie jej przyjmowanie prowadzi do powstania ketozy czy kwasicy, które przyczyniają się do powstawania chorób racic np. ochwat. Niedostateczne pobranie energii przyczynia się również do zakłóceń działania układu odpornościowego, które sprzyjają powstawaniu stanów zapalnych skóry. Drugim czynnikiem żywieniowym jest jakość zadawanych pasz. Pasze niepoprawnie zakonserwowane, zawierające mikotoksyny, które prowadzą do powstawania niestrawności układu pokarmowego. Konsekwencją tego jest spowolnienie produkcji białka mikrobiologicznego oraz witamin z grupy B. Białko mikroorganizmów jest niezbędne do syntezy metioniny, która z kolei wchodzi w skład podstawowego składnika kopyt - keratyny. Na dobrą jakość rogu kopytowego wpływa odpowiednie zaopatrzenie organizmu w witaminę A, D i E oraz wapń, cynk, mangan i selen. 8 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

9 Adresy Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego: Bartoszyce, ul. Hubalczyków 2, tel. (89) Braniewo, ul. Kościuszki 118, tel. (55) Działdowo, Lidzbark, ul. Jeleńska 6 lok. 13/2, tel. (23) Elbląg, ul. Grunwaldzka 2, tel. (55) Pasłęk, ul. Bankowa 25, tel. (55) Ełk, ul. Suwalska 84, tel. (87) Giżycko, ul. Przemysłowa 2, tel. (87) Gołdap, ul. Wolności 20, tel. (87) Iława, ul. Lubawska 3, tel. (89) Lubawa, ul. Gdańska 26, tel. (89) Kętrzyn, ul. Powstańców Warszawy 1 (Budynek Społem), tel. (89) Lidzbark Warmiński, ul. Krasickiego 1, tel. (89) Mrągowo, ul. Kormoranów 1, tel. (89) Nowe Miasto Lubawskie, ul. Jagiellońska 24d, tel. (56) Nidzica, ul. Słowackiego 17, tel. (89) Olecko, ul. Kolejowa 31, tel. (87) Olsztyn Biskupiec, ul. Niepodległości 4A, tel. (89) Ostróda, ul. Składowa 2, tel. (89) Morąg, ul. Dworcowa 13, tel. (89) Pisz, ul. Wojska Polskiego 33, tel. (87) Szczytno, ul. Kościuszki 1/6, tel. (89) Węgorzewo, ul. Kraszewskiego 40, tel. (87)

10 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel , sekretariat@w-modr.pl