Żwacz centrum dowodzenia krowy

Transkrypt

1 Żwacz centrum dowodzenia krowy Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 7 lipca 2018 Pierwszy przedżołądek przeżuwaczy jest newralgicznym punktem poligastrycznego układu pokarmowego. Żwacz, bo o nim mowa, stanowi komorę fermentacyjną, odpowiadającą za dalszy przebieg procesu trawienia i wchłaniania. Zachodzą w nim złożone reakcje rozkładu i syntezy. Ich przebieg jest możliwy dzięki symbiotycznym mikroorganizmom bakteriom, pierwotniakom oraz grzybom. Bez ich udziału krowa nie byłaby w stanie strawić węglowodanów strukturalnych, które są głównym budulcem ścian komórkowych roślin. 1 / 6

2 Środowisko żwacza W żwaczu dochodzi m.in. do bakteryjnego trawienia celulozy i hemicelulozy, rozkładu skrobi, pektyn, mocznika, hydrolizy tłuszczów. Z kolei synteza polega głównie na powstawaniu białka bakteryjnego z mocznika i amoniaku. Białko bakteryjne przyswajane jest przez pierwotniaki. Następnie, przechodząc do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, ulega strawieniu. Środowisko żwacza, sprzyjające funkcjonowaniu tych mikroorganizmów, to ph 6,2 6,8, temperatura w przedziale C, wilgotność na poziomie 80-85% oraz warunki beztlenowe. Poza tym do utrzymania odpowiedniego środowiska niezbędna jest ciągła obecność składników pokarmowych i produkcja śliny, działającej buforująco na płyn żwaczowy. Węglowodany, które trafiają wraz z paszą do żwacza, dostarczają energię mikroorganizmom. Głównym produktem w procesie fermentacji są lotne kwasy tłuszczowe. Proces fermentacji żwaczowej Węglowodany, które trafiają wraz z paszą do żwacza, dostarczają energię mikroorganizmom. Głównym produktem w procesie fermentacji są lotne kwasy tłuszczowe (LKT) kwas octowy, propionowy, masłowy oraz izokwasy. Pokrywają one zapotrzebowanie energetyczne organizmu krowy w 60-70%. U dorosłego bydła ilość LKT w żwaczu może wynosić nawet ponad 5 kg dziennie. Podczas fermentacji powstaje również dwutlenek węgla, metan, wodór, siarkowodór. Wydalane są one wraz z odruchem odbijania. 2 / 6

3 Proces fermentacji żwaczowej wpływa na ilość, skład mleka oraz na zdrowie krowy. Kwas octowy i masłowy są niezbędne w tworzeniu tłuszczu mleka. Natomiast kwas propionowy bierze udział w powstawaniu glukozy. Ona to z kolei jest prekursorem laktozy, a także wpływa na wielkość laktacji. Kierunek przebiegu fermentacji zależy w dużym stopniu od struktury dawki pokarmowej, stosunku pasz treściwych do objętościowych, czyli zawartości węglowodanów strukturalnych i niestrukturalnych. Większy udział skrobi sprzyja fermentacji propionowej. A przewaga pasz objętościowych i celulozy, powoduje wzrost poziomu kwasu octowego w ogólnym stężeniu LKT. Przyczyny wystąpienia kwasicy fot. Fotolia Od przebiegu procesu fermentacji żwaczowej zależy zdrowie krowy, oraz ilość i skład mleka Równowagę środowiska żwacza łatwo jest zaburzyć przez błędy żywieniowe. Zbyt duża ilość w dawce łatwo fermentującej skrobi może spowodować obniżenie ph treści żwacza znacznie poniżej 6,0. Oddziałuje to na strukturę populacji mikroorganizmów żwacza. Zmniejsza się aktywność bakterii rozkładających węglowodany strukturalne. Wzrost kwasowości również działa niekorzystanie na pierwotniaki. Już przy ph 5,0 dochodzi do ich obumierania, w konsekwencji powodując zachwianie równowagi środowiska żwacza. Dłuższe utrzymywanie kwasowości poniżej 6,0 (4-8 godzin od zadania paszy) sprzyja wzrostowi populacji bakterii kwasu mlekowego. W połączeniu zaś z niewystraczającym buforowaniem treści żwacza pojawia się kwasica. Jest to jedna z najczęstszych chorób metabolicznych będących bolączką wysokowydajnych stad. 3 / 6

4 Błędy żywieniowe a spadek ph Do ograniczenia neutralizacji środowiska żwacza dochodzi przy zmniejszeniu przeżuwania. I co za tym idzie produkcji śliny, której odczyn ma właściwości buforujące. Czynniki mogące powodować takie zmiany to: za duża ilość paszy treściwej w dawce, pasza za bardzo rozdrobniona, duży udział pasz soczystych (większa zawartość wody). fot. Fotolia Zmniejszenie przeżuwania prowadzi do ograniczenia neutralizacji środowiska żwacza Dodatek tłuszczu niechronionego również może przyczynić się do spadku ph ze względu na wpływ tłuszczów na ograniczenie aktywności bakterii celulolitycznych. Wysoko wydajne krowy szczególnie narażone są na zaburzenia środowiska żwacza. Ujemny bilans energetyczny, który pojawia się w okresie okołoporodowym, wiąże się ze zmniejszonym wchłanianiem prekursorów glukozy czyli kwasu propionowego. Przyczynia się to do wystąpienia hipoglikemii. Z drugiej jednak strony zbytni udział kwasu propionowego powstałego z fermentacji pasz treściwych może skutkować wywołaniem wspomnianej wcześniej kwasicy. Czynniki wywołujące zasadowicę Innym schorzeniem związanym z zaburzeniami metabolicznymi jest zasadowica skutek alkalizacji żwacza. Dzieje się tak w przypadku skarmiania dużej ilości pasz wysokobiałkowych, a małej ilości pasz energetycznych, ponieważ rozkład tych pierwszych łączy się ze wzrostem poziomu amoniaku. Zaburzenia metaboliczne osłabiają organizm i sprzyjają powstawaniu innych schorzeń, jak 4 / 6

5 zapalenie gruczołu mlekowego. Przy niewystarczającej podaży energii bakterie nie są w stanie wykorzystać nadwyżek amoniaku do syntezy białka. Jego właściwości alkalizujące zwiększają ph powyżej 7,0. Działa to niekorzystane na funkcjonowanie mikroorganizmów. Zaburzenia metaboliczne osłabiają organizm i sprzyjają powstawaniu innych schorzeń, jak zapalenie gruczołu mlekowego. Fermentacja metanowa Obok produkcji LKT i amoniaku, poziom metanu jest również wyznacznikiem przebiegu fermentacji żwaczowej. Rozkład węglowodanów strukturalnych, zawartych w paszach objętościowych, prowadzi do wytworzenia większej ilości kwasu octowego, który sprzyja wzrostowi metanogenezy. Natomiast do spadku produkcji metanu dochodzi przy obniżeniu ph środowiska żwacza. Metan wydalany jest w około 90% podczas procesu odbijania. W związku z tym, że ma wysoką wartość energetyczną, zmniejszenie metenogenezy jest korzystnym zjawiskiem ze względu na minimalizowanie strat energii organizmu. Poza tym emisja metanu pochodzącego z hodowli bydła wiązana jest z problemem globalnego ocieplenia, a sposoby jej ograniczania są przedmiotem wielu badań i dyskusji. Strategia ochrony żwacza fot. JOSERA Multi-Buffer PLANT poprzez działanie neutralizujące stabilizuje środowisko żwacza Procesy zachodzące w żwaczu są niezwykle złożone i jak widać łatwo jest zaburzyć ich harmonię. 5 / 6

6 Powered by TCPDF ( Dlatego należy dbać o jego stabilizację poprzez optymalne żywienie, odpowiedni stosunek pasz objętościowych do treściwych (nie wyższy niż 60:40), a także stosowanie dodatków paszowych, które działają buforująco na środowisko żwacza. Utrzymanie odpowiednich warunków w żwaczu jest niezbędne do prawidłowego przebiegu fermentacji. To z kolei determinuje wielkość i jakoś produkcji mleka. Dzięki specjalnym preparatom, hodowcy nie muszą obawiać się problemów z funkcjonowaniem żwacza. Jednym z takich produktów jest Josera Multi-Buffer PLANT. Jego skład oparty jest o substancje o działaniu buforującym. Neutralizujące działanie preparatu stabilizuje środowisko żwacza oraz stymuluje proces fermentacji. Wzrost wydajności mlecznej fot. JOSERA DairyPilot zawiera pakiet roślinnych substancji czynnych Kombinacja substancji o różnej szybkości działania, właściwościom chemicznym i fizycznym gwarantuje szybki i długotrwały efekt. Innym godnym polecenia produktem dla krów mlecznych jest Josera DairyPilot FlavoVital przeznaczony na cały okres laktacji. Pakiet roślinnych substancji czynnych FlavoVital, witaminy z grupy B i żywe drożdże zwiększają odporność organizmu. Zapewniają również stabilną przemianę materii, zdrowy żwacz oraz dobre wykorzystanie energii paszy. Badania wykazały, że drożdże działają korzystnie na przebieg syntezy mikrobiologicznej białka poprzez zwiększoną dostępność energii. Skuteczność DairyPilot została potwierdzona na ponad 6000 krów z różnych gospodarstw doświadczalnych. Obie propozycje gwarantują wzrost wydajności mlecznej, przy zapewnieniu optymalnego zdrowia i dobrostanu zwierząt. 6 / 6