Spis treści. Wstęp. Rozdział I Longin Pastusiak STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE JAKO DYSCYPLINA NAUKI

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp Rozdział I STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE JAKO DYSCYPLINA NAUKI Rozdział II Janusz Symonides PRAWO MIĘDZYNARODOWE JAKO NORMATYWNA PODSTAWA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH 2.1. Prawo międzynarodowe fundamentem porządku międzynarodowego 2.2.Znaczenie i rola prawa międzynarodowego w teoriach stosunków międzynarodowych 2.3. Specyfika prawa międzynarodowego Mały stopień zorganizowania społeczności międzynarodowej Równość wobec prawa i równość praw Czy prawo międzynarodowe dysponuje sankcjami? Podstawa obowiązywania i przestrzegania prawa międzynarodowego Koncepcja naturalistyczna Teoria pozytywistyczna 2.5. Karta Narodów Zjednoczonych - Konstytucją społeczności międzynarodowej Znaczenie Karty Cele i zasady 2.6. Umacnianie się normatywnych podstaw stosunków międzynarodowych w XXI wieku Rozdział III Juliusz Kotyński MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI EKONOMICZNE 3.1.Międzynarodowe stosunki ekonomiczne a stosunki międzynarodowe 3.2.Struktura współczesnej gospodarki światowej i handlu międzynarodowego 3.3.Ocena struktury geograficznej i intensywności handlu między kontynentami i grupami krajów na podstawie tablicy przepływów handlu światowego z roku Rozmiar krajów (potencjał handlowy lub gospodarczy) i odległość jako czynniki wyjaśniające poziom obrotów dwustronnych w grawitacyjnym modelu wymiany 3.5.Otwartość gospodarcza. Rozmiar i poziom rozwoju kraju, rola granic a skala wymiany z zagranicą 3.6.Czynniki określające kierunki specjalizacji i korzyści z wymiany międzynarodowej 3.7.Korzyści i koszty towarzyszące internacjonalizacji produkcji i międzynarodowej integracji gospodarczej 3.8.Międzynarodowa mobilność kapitału i bezpośrednie inwestycje zagraniczne 3.9.Outsourcing i offshoring - nowe formy relokacji produkcji w warunkach globalnej konkurencji; źródła i konsekwencje dla krajów Unii Europejskiej Polityka fiskalna a inwestycje zagraniczne i międzynarodowa relokacja produkcji Rozdział IV Józef Oleksy GLOBALIZACJA I JEJ SKUTKI

2 4.1. Zmiany we współczesnym świecie - pojęcie globalizacji Ogólna charakterystyka przemian w świecie Pojęcie globalizacji WaŜniejsze przejawy procesów globalnych 4.2. Wyzwania rozwoju społecznego świata Fale globalizacji Dramat nierówności społecznych Człowiek globalny Rozdział V NOWY ŁAD ŚWIATOWY 5.1. Spojrzenie historyczne 5.2. Rzut oka na teraźniejszość Deklaracja rosyjsko-chińska Rozdział VI Aleksander Kosicki PODMIOTOWOŚĆ I PAŃSTWO W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 6.1. Podmiotowość na gruncie współczesnych stosunków międzynarodowych Społeczność międzynarodowa Uczestnicy współczesnych stosunków międzynarodowych i ich kategorie Podmiotowość prawnomiędzynarodowa. Podmioty prawa międzynarodowego 6.2. Państwo jako uczestnik współczesnych stosunków międzynarodowych Problem współczesnej definicji państwa Elementy definicji państwa Powstanie i upadek państwa Istota podmiotowości państwa w prawie międzynarodowym Rozdział VII Jerzy Jaskiernia ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM SYSTEMU NARODÓW ZJEDNOCZONYCH 7.1. Ogólna charakterystyka organizacji międzynarodowych Pojęcie, geneza i rozwój organizacji międzynarodowych Podmiotowość prawna organizacji międzynarodowych Klasyfikacja organizacji międzynarodowych Formalnoprawne podstawy istnienia organizacji międzynarodowej Członkostwo w organizacjach międzynarodowych Struktura organizacji międzynarodowych Proces decyzyjny w organizacjach międzynarodowych Finansowanie organizacji międzynarodowych Funkcje organizacji międzynarodowych 7.2.Pojęcie systemu Narodów Zjednoczonych 7.3.Geneza Narodów Zjednoczonych 7.4.Charakter prawny i zasady członkostwa Organizacji Narodów Zjednoczonych 7.5. Cele i zasady Narodów Zjednoczonych 7.6. Struktura organizacji i systemu Narodów Zjednoczonych Struktura ONZ i kompetencje jej organów Międzynarodowy Trybunat Karny

3 Organizacje wyspecjalizowane Instytucje powiązane z agendami NZ 7.7. Podstawowe obszary aktywności NZ Bezpieczeństwo międzynarodowe Rozbrojenie Współpraca gospodarcza Współpraca w sferze spraw społecznych, humanitarnych i ochrony środowiska 7.8. Propozycje reform i tendencje rozwojowe Narodów Zjednoczonych Rozdział VIII Bogdan Grzeloński WSPÓŁCZESNA DYPLOMACJA 8.1. Pojęcie dyplomacji i jej rys historyczny Definicje pojęcia Etymologia słowa 8.2 Państwo w stosunkach dyplomatycznych Parlament Głowa państwa Premier i rząd Minister spraw zagranicznych Organy zewnętrzne 8.3. Ustanawianie stosunków dyplomatycznych Uznanie państwa, rządu Prawo legacji Nawiązywanie stosunków dyplomatycznych 8.4. Funkcje dyplomatyczne 8.5. Szef, członkowie misji, precedencja, korpus dyplomatyczny Szef misji Członkowie misji Zasada precedencji Korpus dyplomatyczny 8.6. Przywileje i immunitety dyplomatyczne 8.7. Początek i koniec funkcji dyplomatycznych 8.8. Dyplomacja wielostronna Rozdział IX Witold Małachowski BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE I KONFLIKTY 9.1. Bezpieczeństwo międzynarodowe Modele bezpieczeństwa międzynarodowego Model bezpieczeństwa międzynarodowego wg ONZ Teoria bezpieczeństwa międzynarodowego wobec nowych wyzwań Przyczyny zmian w podejściu do bezpieczeństwa międzynarodowego Aktualne dylematy bezpieczeństwa Polski Bezpieczeństwo Polski a zagroŝenie terroryzmem Bezpieczeństwo energetyczne Polski Bezpieczeństwo Polski a amerykańska tarcza antyrakietowa 9.2. Konflikty międzynarodowe Pojęcie, forma i rodzaje konfliktów Przegląd konfliktów w rozbiciu na poszczególne regiony świata

4 9.3. ArbitraŜ międzynarodowy Rozdział X Jerzy Jaskiernia MIĘDZYNARODOWA OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA Pojęcie praw człowieka i ich ochrony Formy ochrony praw człowieka Źródła praw człowieka w prawie międzynarodowym Gwarancje praw człowieka Zakres ochrony praw człowieka w prawie międzynarodowym Ograniczenia praw człowieka w prawie międzynarodowym Konflikty między prawami jednostki Kolizja praw człowieka Konkurencja praw człowieka ZagroŜenia praw człowieka Naruszenia praw człowieka Systemy ochrony praw człowieka i relacje między nimi Uniwersalny system ochrony praw człowieka Narodów Zjednoczonych System oparty na Karcie Narodów Zjednoczonych Systemy traktatowe Wysoki Komisarz ONZ do spraw Praw Człowieka Regionalne systemy ochrony praw człowieka System europejski Systemy pozaeuropejskie Rozdział XI Jarosław Pietras INTEGRACJA EUROPEJSKA - UNIA EUROPEJSKA Ewolucja integracji europejskiej Prawo europejskie Instytucje Unii Europejskiej Etapy rozwoju Wspólnot Europejskich Unia celna i współpraca gospodarcza Unia Gospodarczo-Walutowa Inne obszary działania Wspólnot i Unii Europejskiej Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych Perspektywy integracji europejskiej Instrumenty tworzenia jednolitego rynku wewnętrznego UE Swoboda przepływu towarów Swoboda świadczenia usług Swoboda przepływu kapitału i prowadzenia działalności gospodarczej Swoboda przepływu pracowników Tworzenie wspólnej polityki Wspólna polityka handlowa Wspólna polityka rolna Polityka regionalna Polityka konkurencji Polityka ochrony konsumenta Inne rodzaje polityki i obszary wspólnych działań UE

5 11.5. Przystępowanie nowych państw do Unii Europejskiej Aneks Statystyczny Rozdział XII ROLA STANÓW ZJEDNOCZONYCH W MIĘDZYNARODOWYM UKŁADZIE SIŁ 12.1 Stany Zjednoczone Pozycja polityczna Stanów Zjednoczonych Stany Zjednoczone w gospodarce światowej Mocarstwo militarne Pozycja USA w światowej nauce i kulturze Specyfika społeczeństwa amerykańskiego Stosunki transatlantyckie Rozdział XIII Stanisław Ciosek ROSJA WE WSPÓŁCZESNYCH STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Szkic historyczny Jak rodziła się Rosja Okres władzy bolszewików Komunizm wojenny, wojna domowa Nowa Polityka Ekonomiczna - NEP i powstanie ZSRR Stalinizm i totalitaryzm II wojna światowa i Wielka Wojna Ojczyźniana Po wojnie. Koniec stalinizmu. Stabilizacja i zastój Zmiany. Gorbaczow - Jelcyn. Upadek ZSRR Rosja współczesna Potencjał intelektualny i materialny Rosji Rosja i świat Rosja a Polska Cztery modernizacje Perspektywy - strategia przyszłości Rozdział IV Witold Małachowski NIEMCY WE WSPÓŁCZESNYCH STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Niemcy Problem niemiecki po II wojnie światowej Proces zjednoczenia Niemiec Zmiany w geopolitycznej roli Niemiec po zjednoczeniu Rola zjednoczonych Niemiec Niemcy w Unii Europejskiej Rozdział XV Adam Koseski BAŁKANY - REGION KONFLIKTÓW I KONTRASTÓW 15.1.Bałkany - obszar i granice. Od osmańskiej dominacji do państw narodowych Jugosławia: od federacji do dezintegracji. Problem Kosowa Bałkańskie konflikty etniczne i terytorialne Bałkańskie kontrasty społeczno-gospodarcze i kulturowe

6 15.5. Bałkany - integralna część Europy czy jej peryferie? Rozdział XVI Zbigniew Olesiński OBLICZE WSPÓŁCZESNEJ AZJI I PACYFIKU Charakterystyka regionu Uwarunkowania cywilizacyjne Uwarunkowania gospodarcze Charakterystyka konfliktów zbrojnych regionu Inicjatywy polityczne i gospodarcze Azji, Australii i Oceanii Perspektywy rozwoju sytuacji w regionie Rozdział XVII Zbigniew Olesiński PROBLEMY POLITYCZNE ISPOŁECZNO-EKONOMICZNE AFRYKI I BLISKIEGO WSCHODU Charakterystyka regionu Uwarunkowania historyczne Afryka Bliski Wschód Rozpad systemu kolonialnego i okres zimnej wojny Ukształtowanie się systemu kolonialnego Procesy niepodległościowe w Afryce, okres zimnej wojny Procesy niepodległościowe na Bliskim Wschodzie Gospodarka regionu Gospodarka Afryki Gospodarka Krajów Bliskiego Wschodu Projekty modernizacyjne Program "budowy narodu", negritude i inne "Biała Rewolucja" w Iranie Fundamentalizm arabski Modernizm arabski Instytucje polityczne regionu Udział regionu w gospodarce i polityce światowej Kapitalizm frontowy Perspektywy wzrostu gospodarczego Wizje rozwoju Główne konflikty Perspektywy rozwoju sytuacji w Afryce i na Bliskim Wschodzie Rozdział XVIII Marcin Florian Gawrycki ZMIANY SPOŁECZNO-POLITYCZNE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ Ameryka Łacińska w okresie zimnowojennym Między neoliberalizmem a populizmem - zmiany społeczno-gospodarcze w Ameryce Łacińskiej Próby politycznej emancypacji regionu Kwestia bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej w świecie postzimnowojennym

7 Rozdział XIX Dariusz Rosati POLITYKA ZAGRANICZNA POLSKI Zwrot ku Zachodowi 19.2.Uwarunkowania historyczne: orientacja "jagiellońska" i "syndrom pogranicza" Nowi sąsiedzi Zarysowanie celów strategicznych Droga do NATO Droga do Unii Europejskiej Polityka wschodnia Załamanie konsensusu w polskiej polityce zagranicznej po 2003 roku Agenda na najbliŝsze lata Rozdział XX POLSKA WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE