Wspólnotowy system zwolnień celnych

Transkrypt

1 Zeszyty Naukowe nr 781 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2008 Zofia Cichoń Katedra Towaroznawstwa Żywności Małgorzata Woźniak-Słota Katedra Towaroznawstwa Żywności Wspólnotowy system zwolnień celnych 1. Wprowadzenie Podstawową zasadą w przepisach prawa celnego jest zasada powszechności należności celnych. Oznacza to, że od każdego towaru przywożonego z terytorium państwa trzeciego na obszar celny Wspólnoty pobierane są należności celne przywozowe. Zwolnienie z nich stanowi wyjątek, który musi wynikać wprost z przepisów celnych i może mieć miejsce przy obejmowaniu towarów procedurą celną dopuszczenia do obrotu. W zakresie zwolnień celnych od dnia akcesji Polski do Unii Europejskiej obowiązują regulacje zawarte w przepisach następujących aktów prawnych: 1) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz. WE L302 z 19 października 1992 r.); 2) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz.Urz. WE L105 z 23 kwietnia 1983 r.): Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2288/83 z dnia 29 lipca 1983 r. ustanawiające wykaz substancji biologicznych lub chemicznych przewidziany w art. 60 ust. 1b Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83, Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2289/83 z 29 lipca 1983 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania art Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83, ZN_781.indb :39

2 6 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2290/83 z dnia 29 lipca 1983 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania art b oraz art. 63a i 63b Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83, Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 3915/88 z dnia 15 grudnia 1988 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania art. 63c Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83, 3) Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo Celne (Dz.U. nr 68 poz. 622) art , oraz rozporządzenia wykonawcze wydane na podstawie delegacji zawartych w przepisach tej ustawy; Zwolnienia celne zawarte są ponadto w ustawach regulujących stosunek państwa do poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych. Są to np.: Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2000 r. nr 26 poz. 319) w art. 13 7; Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 29 poz. 154 z późn. zm.) w art. 56. W powyższych przepisach wskazane zostały: 1) możliwości zwolnienia towarów z należności celnych przywozowych, 2) warunki, zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe, które muszą być spełnione, aby towar mógł być zwolniony z należności, 3) dokumenty, które muszą być dołączone do zgłoszenia celnego zawierającego wniosek o zwolnienie z należności celnych lub którymi musi się legitymować osoba ubiegająca się o skorzystanie z takiego zwolnienia, 4) wypadki, w których zwolnienie z należności celnych uzależnione jest od wpisania danego towaru do określonego wykazu, 5) przypadki, kiedy podmiot dokonujący przywozu towaru musi być zarejestrowany w odpowiednim wykazie, 6) szczególne wymogi, które muszą być zachowane po dopuszczeniu towaru do obrotu ze zwolnieniem z należności celnych przywozowych. Możliwość zwolnienia z należności celnych, oczywiście po spełnieniu wszystkich przesłanek określonych w przepisach regulujących te kwestie, dotyczy takich towarów, jak: mienie osobiste należące do osób fizycznych, przesiedlających się z państwa trzeciego do Wspólnoty, rzeczy przywożone w związku z zawarciem związku małżeńskiego, mienie osobiste nabyte w drodze dziedziczenia, wyposażenie ucznia, materiały i inne artykuły szkolne i gospodarstwa domowego, przesyłki o niewielkiej wartości, przesyłki wysyłane osobom fizycznym przez inne osoby fizyczne, ZN_781.indb :39

3 Wspólnotowy system zwolnień celnych 7 dobra inwestycyjne i inne urządzenia przywożone w związku z przenoszeniem działalności z państwa trzeciego do Wspólnoty, produkty uzyskane przez rolników Wspólnoty z gospodarstw znajdujących się w państwie trzecim, nasiona, nawozy sztuczne i produkty do uprawy gleby i pielęgnacji roślin uprawnych przywożonych przez producentów rolnych z państw trzecich do użytku w gospodarstwach znajdujących się na obszarze bezpośrednio sąsiadującym z tymi państwami, towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych, materiały dydaktyczne, naukowe, kulturalne oraz przyrządy i aparatura naukowa, zwierzęta laboratoryjne oraz substancje biologiczne lub chemiczne przeznaczone do badań, substancje lecznicze pochodzenia ludzkiego i odczynniki służące do określania grup krwi i typów tkanek, przyrządy i aparatura przeznaczona do badań medycznych, diagnozowania lub leczenia, substancje przeznaczone do kontroli jakości produktów leczniczych, środki farmaceutyczne wykorzystywane na międzynarodowych imprezach sportowych, towary przeznaczone dla organizacji charytatywnych lub dobroczynnych, artykuły przeznaczone dla niewidomych i innych osób niepełnosprawnych, odznaczenia honorowe i nagrody, podarunki otrzymane w ramach stosunków międzynarodowych, towary przeznaczone do użytku monarchów lub głów państw, towary przywożone do celów promocji handlu, towary przywożone do celów badawczych, analitycznych lub prób, przesyłki wysyłane do organizacji zajmujących się ochroną praw autorskich lub przemysłowych i praw patentowych, turystyczne materiały informacyjne, różnego rodzaju dokumenty, materiały pomocnicze do mocowania i zabezpieczania towarów w czasie transportu, ściółka, pasza i karma dla zwierząt w czasie transportu, paliwa i smary znajdujące się w drogowych pojazdach silnikowych oraz w pojemnikach specjalnego przeznaczenia, materiały przeznaczone do budowy, utrzymania i ozdoby pomników lub cmentarzy ofiar wojennych, trumny, urny pogrzebowe i ozdobne artykuły pogrzebowe, ZN_781.indb :39

4 8 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota paliwa, smary i inne materiały eksploatacyjne niezbędne do funkcjonowania środków transportu innych niż drogowe pojazdy silnikowe, środki spożywcze oraz zapasy pokładowe przywożone w środkach transportu (jak wyżej), paliwa przewożone w standardowych zbiornikach pojazdów samochodowych. Odrębną kategorię stanowią zwolnienia od należności celnych dotyczące: dyplomatów, korpusu konsularnego i przedstawicieli instytucji międzynarodowych, NATO oraz innych sił zbrojnych, towarów powracających, produktów rybołówstwa morskiego i innych produktów pobranych z morza. Ta część zwolnień celnych, która uzależniona jest od szczególnego przeznaczenia towarów, podlega na podstawie art. 82 Wspólnotowego kodeksu celnego dozorowi celnemu. Dotyczy to m.in.: 1) w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 918/83/EWG: art towarów przywożonych w ramach tzw. mienia osobistego, art towarów przywożonych z okazji zawarcia związku małżeńskiego, art dóbr inwestycyjnych przywożonych w związku z przeniesieniem działalności gospodarczej, art b (51 59b) materiałów dydaktycznych, naukowych, kulturalnych, przyrządów i aparatury naukowej, art. 63a b przyrządów i aparatury przeznaczonej do badań medycznych, diagnozowania i leczenia, art towarów przywożonych dla organizacji charytatywnych, art (71 72) towarów przywożonych do użytku osób niepełnosprawnych, art (79 ust. 1) towarów przywożonych na rzecz ofiar katastrof, art towarów przywożonych do badań, analiz lub prób, art paliw w standardowych zbiornikach pojazdów samochodowych, 2) w ustawie Prawo celne: art. 37 paliw w statkach, samolotach, środkach transportu kolejowego, art. 41 towarów przeznaczonych do użytku dyplomatów, art. 42 towarów przywożonych dla sił zbrojnych i personelu NATO. Zwolnienia od podatków VAT i akcyzowego z tytułu importu towarów uregulowane są w krajowych aktach prawnych, tj. odpowiednio w art Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54 poz. 535) ZN_781.indb :39

5 Wspólnotowy system zwolnień celnych 9 oraz w Ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. nr 3 poz. 11 z późn. zm.) [1, 3, 4, 6]. 2. Przykłady zwolnień Zwolnienie z należności celnych towarów znajdujących się w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państwa trzeciego na obszar celny Wspólnoty reguluje przepis art. 1 pkt 4 Rozporządzenia Rady (WE) nr 274/2008 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 918/83 ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych. Towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych są zwolnione z należności celnych przywozowych, jeżeli są zwolnione z podatku od wartości dodanej (VAT) na mocy przepisów prawa krajowego przyjętych zgodnie z przepisami dyrektywy Rady 2007/74/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zwolnienia towarów przywożonych przez osoby podróżujące z państw trzecich z podatku od wartości dodanej i akcyzy. Przywóz towarów nie może mieć charakteru handlowego, a jedynie charakter okazjonalny. Przesyłka powinna składać się wyłącznie z towarów przeznaczonych do własnego użytku podróżnego, który przyjeżdża na obszar celny Wspólnoty Europejskiej na pobyt czasowy w celach turystycznych, sportowych, handlowych, zdrowotnych, w związku ze studiami itp., lub jego rodziny. W bagażu mogą znajdować się również prezenty, przy czym ich rodzaj i liczba nie może wsskazywać na cel handlowy. W rozumieniu przytoczonych wyżej przepisów bagaż osobisty to cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym przy wjeździe do Wspólnoty, jak również każdy bagaż przedstawiony w późniejszym terminie, pod warunkiem że możliwe jest przedłożenie dowodu na to, że przy wyjeździe podróżnego bagaż został zarejestrowany przez przedsiębiorstwo dokonujące przewozu jako bagaż towarzyszący. Zwolnieniu z należności celnych podlegają towary do równowartości 300 euro w transporcie lądowym i 430 euro w transporcie lotniczym i morskim. Do wartości, o których mowa, nie wlicza się wartości wyrobów tytoniowych, spirytusu i napojów alkoholowych, paliw znajdujących się w standardowym zbiorniku pojazdu, perfum i wód toaletowych oraz produktów leczniczych. Zgodnie z ogólnymi zasadami w wypadku przywozu tych towarów zwolnienie ograniczone jest do następujących norm: wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie lotniczym lub morskim przez podróżnego, który ukończył 17 lat 200 papierosów lub 100 cygaretek, lub 50 cygar, lub 250 g tytoniu do palenia albo proporcjonalna ilość tych różnych towarów i zestawów, wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie innym niż lotniczy i morski przez podróżnego, który ukończył 17 lat 40 sztuk papierosów lub ZN_781.indb :39

6 10 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota 20 sztuk cygaretek, lub 10 cygar, lub 50 g tytoniu do palenia albo prporcjonalna ilość tych towarów, spirytus i napoje alkoholowe napoje destylowane i spirytusowe o objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22%, nieskażony alkohol etylowy o objętościowej mocy alkoholu 80% lub więcej 1 l lub napoje destylowane i spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, wina musujące, wina likierowe, napoje destylowane i spirytusowe, ratafia, sake lub podobne napoje o objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22% 2 l lub proporcjonalna ilość tych towarów w zestawie i wina niemusujące 4 l, piwo 16 l, perfumy 50 g i wody toaletowe 0,25 l, produkty lecznicze ilość przeznaczona na użytek własny podróżnych. Podróżni, którzy nie ukończyli 17. roku życia, nie korzystają ze zwolnienia z należności celnych wyrobów tytoniowych oraz spirytusu i wyrobów alkoholowych. Inne, niższe normy obowiązują podróżnych, którzy: mają miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej lub są pracownikami zatrudnionymi w strefie nadgranicznej, lub są członkami załogi środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami trzecimi a Wspólnotą Europejską. Normy te zostały określone w następującej wysokości: 1) napoje alkoholowe: napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu wynoszącej 80% i więcej 0,5 l, albo napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu nieprzewyższającej 22%, wina musujące, wina wzmocnione 0,5 l, i wina niemusujące 0,5 l, piwo 2 l; 2) tytoń i wyroby tytoniowe: papierosy 20 sztuk, albo cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 g) 15 sztuk, albo cygara 5 sztuk, albo tytoń, tabaka 20 g; 3) perfumy 25 g; wody toaletowe 0,1 l; 4) produkty lecznicze w ilości przeznaczonej na potrzeby osobiste podróżnego. Pod pojęciem strefy nadgranicznej należy rozumieć strefę, która w linii prostej nie przekracza 15 km od granicy. Lokalne okręgi administracyjne, których część terytorium leży w strefie, uważa się za część strefy nadgranicznej. Do stwierdzenia, czy określona miejscowość położona jest w strefie nadgranicznej ościennego państwa trzeciego, można posłużyć się mapą z podziałem administracyjnym tego państwa. Strefa nadgraniczna to również obszar znajdujący się na terenie ościennego państwa trzeciego. W związku z tym, do towarów przywożonych przez podróżnego zamieszkałego w państwie trzecim, który ma miejsce zamieszkania w strefie ZN_781.indb :39

7 Wspólnotowy system zwolnień celnych 11 nadgranicznej lub jest pracownikiem zatrudnionym w strefie nadgranicznej, lub jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami trzecimi a Wspólnotą Europejską, stosuje się ograniczenia ilości i wartości zwolnionych od należności przywozowych towarów przywożonych w bagażu osobistym, określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie ograniczenia wartości i ilości zwolnionych od należności przywozowych towarów, przywożonych w bagażu osobistym podróżnego (Dz.U. nr 97 poz. 968). Ograniczenia, o których mowa wyżej, odnoszą się zarówno do przebywających na obszarze Wspólnoty podróżnych należących do ww. grup osób z państwa trzeciego, jak i do mieszkańców Wspólnoty. Ograniczeń tych nie stosuje się jednak w przypadku, w którym osoba zamieszkała w strefie nadgranicznej udowodni, że nie wraca ze strefy nadgranicznej sąsiadującego państwa trzeciego. Dokumentami, które mogą świadczyć o tym, że podróżny wraca z obszaru położonego poza strefą nadgraniczną, mogą być np. rachunek zakupu lub faktura wystawiona na nazwisko podróżnego potwierdzające jego przebywanie poza strefą nadgraniczną. Kwestię zwolnienia od podatku VAT importu ww. towarów reguluje art. 56 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54 poz. 353). Przepis ten stanowi, że: 1) zwalnia się od podatku import towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, jeżeli rodzaj tych towarów nie wskazuje na przeznaczenie handlowe, a ich wartość nie przekracza kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości 300 euro w transporcie lądowym i 430 euro w transporcie lotniczym i morskim; 2) przez bagaż osobisty rozumie się cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz; bagaż osobisty nie obejmuje przenośnych kanistrów zawierających paliwo; 3) zwolnione od podatku są towary według następujących norm: napoje alkoholowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat: napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80% i więcej 1 l, lub napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22%, wina musujące, wina wzmacniane 2 l, wina niemusujące 4 l, piwo 16 l; tytoń i wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat, w transporcie lotniczym lub morskim: papierosy 200 sztuk, lub ZN_781.indb :39

8 12 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota cygaretki (cygara o ciężarze nie większym niż 3 g) 100 sztuk, lub cygara 50 sztuk, lub tytoń do palenia 250 g; tytoń i wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat, w transporcie innym niż lotniczy i morski: papierosy 40 sztuk, lub cygaretki 20 sztuk, lub cygara 10 sztuk, lub tytoń do palenia 50 g; perfumy 50 g i wody toaletowe 0,25 l; kawa 500 g lub ekstrakty i esencje kawy 200 g, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 15 lat; herbata 100 g lub ekstrakty i esencje herbaty 40 g. 4) jeżeli łączna wartość towarów przywożonych przez podróżnego przekracza kwotę wyrażoną w zł odpowiadającą równowartości 300 lub 430 euro, zwolnienie od podatku jest udzielane do wysokości tej kwoty w odniesieniu do towarów, które przywożone oddzielnie mogłyby być objęte takim zwolnieniem; 5) wartość towarów określonych w normach ilościowych (wyroby alkoholowe, tytoniowe itd.) oraz wartość rzeczy osobistych importowanych czasowo lub importowanych po ich czasowym wywozie nie jest wliczana do ogólnej wartości kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości 300 lub 430 euro. Regulacje w zakresie zwolnienia od podatku akcyzowego ww. towarów zawarte zostały w 36 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 6 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2009 r. nr 11 poz. 966 z późn. zm.). Zwalnia się z akcyzy wyroby akcyzowe przywożone w bagażu osobistym podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, pod warunkiem że ilość tych wyrobów nie wskazuje na ich handlowe przeznaczenie i ich łączna wartość nie przekracza kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości odpowiednio 300 lub 430 euro. Wyroby akcyzowe są zwolnione od akcyzy według następujących norm: 1) wyroby tytoniowe, pod warunkiem że są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat: papierosy 200 sztuk, lub cygaretki (cygara o ciężarze nieprzekraczającym 3 g) 100 sztuk, lub cygara 50 sztuk, lub tytoń do palenia 250 g, lub zestaw ww. wyrobów, pod warunkiem że suma wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie jest wyższa niż 100%; 2) napoje alkoholowe, pod warunkiem że są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat w transporcie lotniczym lub morskim: napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu wynoszącej 80% i więcej 1 l; lub napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe, aperitify na bazie wina, ratafia, sake lub podobne napoje o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu nieprzewyższającej 22%, wina musujące, wina wzmocnione 2 l, lub zestaw wyrobów akcyzowych, pod warunkiem że wyko- ZN_781.indb :39

9 Wspólnotowy system zwolnień celnych 13 rzystanie ustalonej normy nie jest wyższe niż 100%; i wina niemusujące 4 l, piwo 16 l; 3) perfumy 50 g i wody toaletowe 0,25 l. Za bagaż osobisty uważa się cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz. Bagaż osobisty nie obejmuje przenośnych kanistrów zawierających paliwo z wyjątkiem kanistrów zawierających paliwo w ilości nieprzekraczającej 10 l. Wartość wyrobów akcyzowych, w ramach norm ilościowych, nie jest wliczana do ogólnej wartości kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości odpowiednio 300 lub 430 euro. Jeżeli łączna wartość wyrobów akcyzowych przywożonych przez podróżnego przekracza kwotę wyrażoną w zł odpowiadającą równowartości 300 lub 430 euro, zwolnienie od akcyzy jest udzielane do wysokości tej kwoty w stosunku do tych, które przywiezione oddzielnie mogłyby być objęte takim zwolnieniem. Określone zostały niższe normy na towary akcyzowe przywożone w bagażu osobistym podróżnego (przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju), który ma miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej lub jest pracownikiem zatrudnionym w strefie nadgranicznej, lub jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami członkowskimi a państwami trzecimi. Zgodnie z tym: 1) zwalnia się od akcyzy wyroby akcyzowe przywożone w bagażu osobistym podróżnego, przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, który: ma miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej, lub jest pracownikiem zatrudnionym w strefie nadgranicznej, lub jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami członkowskimi a państwami trzecimi, pod warunkiem że ilość tych wyrobów nie wskazuje na ich handlowe przeznaczenie i przywożone są według określonych niżej norm; 2) wyroby akcyzowe są zwolnione od akcyzy według następujących norm: napoje alkoholowe, pod warunkiem że są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat: napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu wynoszącej 80% i więcej 0,5 l, albo napoje powstałe w wyniku destylacji i napoje spirytusowe, aperitify na bazie wina, ratafia, sake lub podobne napoje o rzeczywistej mocy objętościowej alkoholu nieprzewyższającej 22%, wina musujące, wina wzmocnione 0,5 l i wina niemusujące 0,5 l; perfumy 25 g i wody toaletowe 100 ml; ZN_781.indb :39

10 14 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota 3) w wypadku, gdy osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej udowodnią, że nie wracają ze strefy nadgranicznej sąsiadującego państwa trzeciego, będą mogły przywieźć towary według norm dla zwykłych podróżnych; 4) przepisu powyższego nie stosuje się do pracowników zatrudnionych w strefie nadgranicznej i do załóg środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami trzecimi a Wspólnotą Europejską, jeżeli przewożą towary w trakcie wykonywania pracy [2, 3, 4, 6]. Kwestie zwolnienia z należności celnych przywozowych rzeczy wchodzących w skład tzw. mienia przesiedlenia, a więc mienia osobistego należącego do osób fizycznych przenoszących swoje miejsce zwykłego zamieszkania z państwa trzeciego (spoza obszaru Unii Europejskiej) na obszar celny Wspólnoty, regulują przepisy art Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych. Mienie osobiste stanowi każde mienie przeznaczone na własny użytek zainteresowanych osób lub do zaspokojenia potrzeb ich gospodarstw domowych. W szczególności w skład mienia osobistego wchodzą rowery i motocykle, prywatne pojazdy samochodowe i przyczepy do nich, przyczepy kempingowe, łodzie wycieczkowe i prywatne samoloty oraz majątek ruchomy gospodarstwa domowego, tj. rzeczy osobiste, bielizna pościelowa, umeblowanie i wyposażenie przeznaczone do użytku osobistego osób zainteresowanych lub do zaspokojenia potrzeb gospodarstwa domowego. W skład mienia osobistego wchodzi również dobytek gospodarstwa domowego właściwy dla zwykłych potrzeb rodziny, zwierzęta domowe i zwierzęta wierzchowe, przenośne instrumenty i sprzęt potrzebny do wykonywania przez osobę zainteresowaną rzemiosła lub zawodu. Ilość i rodzaj rzeczy wchodzących w skład mienia osobistego nie może wskazywać na przeznaczenie handlowe. Zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w wyżej wymienionych przepisach, zwolnieniu podlega, z wyjątkiem szczególnie uzasadnionych okoliczności, jedynie to mienie osobiste, które pozostawało w posiadaniu oraz było używane przez osobę przesiedlającą się w jej poprzednim miejscu zwykłego zamieszkania przez co najmniej 6 miesięcy przed datą, z którą osoba przesiedlająca się przestała zamieszkiwać w państwie trzecim, które opuściła (z powyższego warunku wyłączone są rzeczy przeznaczone do konsumpcji) oraz mienie przeznaczone do użytku w takim samym celu w nowym miejscu zwykłego zamieszkania. Pod pojęciem miejsca zwykłego zamieszkania należy rozumieć miejsce, które stanowiło miejsce normalnego życia osoby przesiedlającej się, w którym koncentrują się jej sprawy życiowe, w którym zwykle przebywa, w którym prowadzi gospodarstwo domowe, miejsce, w którym faktycznie przebywa. Przepisy nie przewidują możliwości wyłączenia określonych grup osób z obowiązku spełnienia ZN_781.indb :39

11 Wspólnotowy system zwolnień celnych 15 warunku używania w poprzednim miejscu zwykłego zamieszkania towarów wchodzących w skład mienia przesiedlenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy przed datą opuszczenia przez osobę przesiedlającą się miejsca zwykłego zamieszkania w państwie trzecim (warunek ten nie dotyczy oczywiście towarów przeznaczonych do konsumpcji). W wypadku prywatnych środków transportu dokumentem potwierdzającym używanie pojazdu w poprzednim miejscu zwykłego zamieszkania przez osobę przesiedlającą się przez ww. sześciomiesięczny okres będzie dowód rejestracyjny pojazdu wystawiony na nazwisko tej osoby. Przepisy celne nie wyłączają żadnych określonych grup osób z obowiązku spełnienia wymogu sześciomiesięcznego używania przywożonych towarów w miejscu poprzedniego zwykłego zamieszkania. Jeżeli w kraju poprzedniego zamieszkania osoby przesiedlającej się nie była wymagana rejestracja pojazdu, osoba wnioskująca o zwolnienie pojazdu powinna przedstawić inny dowód potwierdzający jego używanie przez ww. okres. Zwolnienie z należności celnych przywozowych mienia osobistego ma prowadzić do uprzywilejowania tych osób, które przenoszą swoje mienie osobiste (rzeczy przeznaczone na własny użytek tych osób lub do zaspokojenia potrzeb ich gospodarstw domowych, dobytek gospodarstwa domowego) w związku ze zmianą miejsca zamieszkania. Celem omawianego przepisu jest więc zwolnienie z należności celnych przywozowych tych rzeczy, które były używane (przez okres co najmniej 6 miesięcy) w dotychczasowym gospodarstwie domowym i są przeznaczone do takiego samego użytku w nowym miejscu zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty. Zwolnienie z należności celnych przywozowych mienia osobistego należącego do osób przenoszących swoje miejsce zwykłego zamieszkania z państwa trzeciego na obszar celny Wspólnoty będzie mogło być udzielone tylko tym osobom, których miejsce poprzedniego zwykłego zamieszkania znajdowało się poza obszarem celnym Wspólnoty nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy. Warunek zwykłego zamieszkiwania poza obszarem celnym Wspólnoty przez okres 12 miesięcy poprzedzających przesiedlenie się osoby zainteresowanej nie będzie naruszony w sytuacji, w której osoba ta, mając w ww. okresie miejsce zwykłego zamieszkania poza obszarem Wspólnoty, opuściła kilkukrotnie ten obszar (np. w celach turystycznych), o ile ww. miejsce zamieszkania poza obszarem Wspólnoty stanowiło miejsce normalnego życia tej osoby, było ciągle miejscem, w którym koncentrowały się jej sprawy życiowe. Ze zwolnienia z należności celnych przywozowych na podstawie art ww. Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych będą mogły korzystać, oczywiście po spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych w tych przepisach, zarówno osoby powracające na obszar celny Wspólnoty z czasowego pobytu w kraju trzecim, jak i osoby przy- ZN_781.indb :39

12 16 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota bywające z kraju trzeciego w celu zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty. Zwolnienie będzie miało miejsce zarówno wtedy, gdy osoba przybywa do Polski na pobyt stały, jak i wtedy, gdy pobyt taki z założenia będzie miał charakter czasowy, lecz będzie wiązał się z przeniesieniem na obszar Wspólnoty jej spraw życiowych. Organy celne mogą zezwolić na odstępstwa od konieczności spełnienia warunku nieprzerwanego zamieszkiwania przez okres co najmniej 12 miesięcy poza Wspólnotą przez osobę przesiedlającą się, pod warunkiem że wyraźną intencją osoby zainteresowanej było zwykłe zamieszkiwanie poza Wspólnotą przez ten okres. Zatem w sytuacji, w której osoba nie miała wpływu na skrócenie czasu zamieszkiwania poza Wspólnotą (np. pracownik konsulatu, który został odwołany z placówki w państwie trzecim, a zawarta z nim umowa o pracę przewidywała jego zatrudnienie w tej placówce przez okres co najmniej 12 miesięcy), a więc wyraźną intencją tej osoby było zamieszkiwanie w państwie trzecim przez ww. okres co najmniej 12 miesięcy, spełnione zostaną warunki, o których mowa wyżej. Należy jednak podkreślić, że w momencie dokonywania zgłoszenia celnego towarów przywożonych w ramach mienia przesiedlenia do procedury dopuszczenia do obrotu ze zwolnieniem z należności celnych przywozowych osoba ta będzie musiała wykazać się użytkowaniem tych towarów (z wyłączeniem towarów przeznaczonych do konsumpcji) przez okres co najmniej 6 miesięcy poprzedzających zmianę jej miejsca zamieszkania. Zwolnienia nie stosuje się do napojów alkoholowych, tytoniu i wyrobów tytoniowych, środków transportu przeznaczonych do działalności gospodarczej oraz przedmiotów wykorzystywanych do wykonywania rzemiosła lub zawodu, innych niż przenośne instrumenty i sprzęt potrzebny do wykonywania tych zajęć. Poza specjalnymi przypadkami, zwolnienie przyznawane jest tylko w wypadku mienia osobistego wprowadzanego do obrotu w kilku oddzielnych partiach w ciągu 12 miesięcy od daty ustalenia przez osobę przesiedlającą się miejsca zwykłego zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty. Zwolnienie rzeczy przywożonych w ramach tzw. mienia przesiedlenia udzielane jest pod warunkiem ich nieodstępowania przez okres 12 miesięcy od dnia ich objęcia procedurą dopuszczenia do obrotu, a w przypadku naruszenia tego warunku powstaje obowiązek uiszczenia należności celnych przywozowych według stawek obowiązujących w dniu tego odstąpienia. Warunek nieodstępowania to nie tylko przeniesienie własności towaru, lecz również każde jego oddanie we władztwo osób trzecich na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, na podstawie której towar oddany zostanie do używania lub korzystania innemu podmiotowi. W związku z tym naruszenie tego warunku w ww. okresie 12 miesięcy spowoduje powstanie długu celnego. W przypadku wywozu towaru uprzednio zwolnionego z należności celnych przywozowych ZN_781.indb :39

13 Wspólnotowy system zwolnień celnych 17 w ramach mienia osobistego, przed upływem dwunastu miesięcy od dnia dopuszczenia go do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty nie powstaje dług celny. Mienie osobiste podlega zwolnieniu ze względu na szczególne przeznaczenie (do użytku w takim samym celu w nowym miejscu zwykłego zamieszkania, w jakim było używane w miejscu poprzedniego zamieszkania). Towary zwolnione z należności celnych przywozowych ze względu na szczególne przeznaczenie pozostają pod dozorem celnym. Dozór celny zostaje zakończony, jeżeli warunki zastosowania zwolnienia z należności celnych przywozowych nie muszą być dalej spełniane. W drodze odstępstwa od warunku zgłoszenia mienia osobistego do procedury dopuszczenia do obrotu w ciągu 12 miesięcy od daty ustalenia przez osobę przesiedlającą się z miejsca zwykłego zamieszkania we Wspólnocie, mienie osobiste dopuszczane do obrotu może zostać zwolnione z należności celnych przywozowych, zanim osoba zainteresowana ustali swoje miejsce zwykłego zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty, pod warunkiem że osoba ta podejmie kroki w celu ustalenia miejsca zwykłego zamieszkania w okresie 6 miesięcy. Działaniom takim towarzyszy zabezpieczenie, którego forma i wysokość określana jest przez organy celne, należy mieć jednak na względzie, że w przypadku skorzystania z tych postanowień, sześciomiesięczny okres używania mienia osobistego przez osobę zainteresowaną liczony jest od daty, w której mienie osobiste zostaje wprowadzone na obszar celny Wspólnoty. Natomiast jeśli w związku ze zobowiązaniami zawodowymi osoba zainteresowana opuszcza państwo trzecie, w którym miała miejsce zwykłego zamieszkania, nie ustalając jednocześnie swojego miejsca zwykłego zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty, ma jednak zamiar uczynić to ostatecznie, organy celne mogą udzielić zwolnienia z należności celnych przywozowych mienia osobistego, które osoba ta przewozi w tym celu. Niemniej jednak zwolnienie to udzielane jest po przyjęciu, że sześciomiesięczny okres używania mienia osobistego przez osobę zainteresowaną i dwunastomiesięczny okres do ustalenia przez osobę zainteresowaną miejsca zwykłego zamieszkania na obszarze celnym Wspólnoty liczy się od daty, kiedy mienie osobiste zostaje wprowadzone na obszar celny Wspólnoty. Zasady dokumentowania spełnienia warunków do zastosowania zwolnienia towarów z należności celnych przywozowych zawarte zostały w art. 131 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych. Zgodnie z tymi regulacjami, w wypadku gdy zwolnienie stosuje się po spełnieniu pewnych warunków, osoba zainteresowana przedstawia właściwym organom dowody, że takie warunki zostały spełnione. Podstawą stosowania zwolnień z należności celnych przywozowych towarów przywożonych na obszar celny Wspólnoty z krajów trzecich będą wszelkie dokumenty i dowody przedło- ZN_781.indb :39

14 18 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota żone organowi celnemu przez wnioskującego o zwolnienie, o ile będą świadczyły o spełnieniu warunków do udzielenia danego zwolnienia. Wprawdzie w odniesieniu do mienia osobistego brakuje podstaw prawnych do żądania przez organy celne przedłożenia przez zgłaszającego zaświadczenia konsularnego potwierdzającego zamieszkanie osoby przesiedlającej się poza obszarem Wspólnoty przez dany okres, niemniej jednak w wypadku dołączenia do zgłoszenia celnego takiego dokumentu przez tę osobę, zaświadczenie takie będzie stanowiło jednoznaczny dowód potwierdzający spełnienie jednego z wymagań do zastosowania przedmiotowego zwolnienia celnego. W związku z tym, w momencie dokonywania zgłoszenia celnego towarów przywożonych w ramach tzw. mienia przesiedlenia do procedury dopuszczenia do obrotu ze zwolnieniem z należności celnych przywozowych, osoba przesiedlająca się będzie musiała wykazać się użytkowaniem tych towarów (z wyłączeniem towarów przeznaczonych do konsumpcji) przez okres co najmniej 6 miesięcy poprzedzających zmianę jej miejsca zamieszkania. W celu udokumentowania co najmniej dwunastomiesięcznego okresu zwykłego zamieszkiwania poza Wspólnotą osoba przesiedlająca się z kraju trzeciego może przedłożyć organowi celnemu wszelkie wiarygodne dokumenty potwierdzające ten fakt, w szczególności ww. zaświadczenie konsularne, wizę, umowę o pracę, umowę najmu mieszkania itp. Osoba przesiedlająca się powinna udowodnić, że będzie miała miejsce zwykłego zamieszkiwania w Polsce, przedkładając takie dokumenty, jak karta czasowego pobytu bądź dokument potwierdzający zameldowanie w kraju, umowa o pracę, umowa najmu mieszkania i podobne dokumenty świadczące o wyborze miejsca zamieszkania w Polsce. Towary zwolnione z należności celnych przywozowych jako mienie osobiste, klasyfikowane według różnych kodów taryfy celnej, mogą być zgłaszane jako jedna pozycja taryfowa zgodnie z klasyfikacją towaru podlegającego najwyższym należnościom celnym przywozowym i podatkowym. Korzystający z możliwości zgłoszenia osobistego pod jednym kodem taryfy celnej towaru, musi dołączyć do zgłoszenia celnego spis przywożonych rzeczy w zestawieniu ilościowym i wartościowym, sporządzony w dwóch egzemplarzach. Nie dotyczy to pojazdów samochodowych, skuterów śnieżnych i wodnych, samolotów, helikopterów, szybowców, łodzi z silnikiem lub bez silnika o masie ponad 100 kg, motocykli, przyczep samochodowych, lotni lub paralotni. Kwestię zwolnienia od podatku VAT importu towarów przywożonych z państw trzecich w ramach tzw. mienia przesiedlenia reguluje art. 47 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54 poz. 353). Przepis ten stanowi, że zwalnia się od podatku import rzeczy osobistego użytku osoby fizycznej przesiedlającej się z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju na pobyt stały, jeżeli są spełnione następujące warunki: ZN_781.indb :39

15 Wspólnotowy system zwolnień celnych 19 1) rzeczy służyły do osobistego użytku tej osobie w miejscu poprzedniego pobytu poza terytorium Wspólnoty, z tym że towary nieprzeznaczone do konsumpcji musiały służyć do takiego użytku przez okres co najmniej 6 miesięcy przed dniem zakończenia pobytu poza terytorium Wspólnoty; 2) rzeczy będą używane na terytorium Wspólnoty nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy poprzedzających zmianę miejsca pobytu; 3) osoba fizyczna przebywała poza terytorium Wspólnoty nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy poprzedzających zmianę miejsca pobytu; 4) rzeczy te przez 12 miesięcy od dnia zgłoszenia do procedury dopuszczenia do obrotu nie mogą zostać oddane jako zabezpieczenia, sprzedane, wynajęte, użyczone, wydzierżawione lub w inny sposób odstąpione odpłatnie lub nieodpłatnie bez wcześniejszego poinformowania o tym organu celnego. Zwolnienia od podatku nie stosuje się do: napojów alkoholowych, tytoniu i wyrobów tytoniowych, środków transportu przeznaczonych do działalności gospodarczej, artykułów potrzebnych do wykonywania zawodu lub zajęcia, innych niż przenośne przedmioty sztuki stosowanej lub wyzwolonej. Rzeczy osobistego użytku zwolnione są od podatku, jeżeli zostały zgłoszone do procedury dopuszczenia do obrotu przed upływem 12 miesięcy od dnia przybycia osoby przesiedlającej się na terytorium kraju na pobyt stały, a w wypadku osoby, która jest obowiązana uzyskać zgodę odpowiednich władz na taki pobyt, przed upływem 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania takiej zgody. W wypadku sprzedaży lub przeniesienia prawa w inny sposób, wynajmu, użyczenia, wydzierżawienia lub innego odstąpienia rzeczy, mienia osobistego, rzeczy te są opodatkowane podatkiem według stawek obowiązujących w dniu tego odstąpienia, z uwzględnieniem wartości celnej ustalonej dla tego dnia przez organ celny. Zwolnienie od podatku stosuje się także do rzeczy stanowiących mienie osoby fizycznej, zgłoszonych do procedury dopuszczenia do obrotu przed dniem przybycia tej osoby na terytorium kraju na pobyt stały lub dniem uzyskania zgody na pobyt stały, jeżeli zobowiąże się do przybycia na terytorium kraju na pobyt stały przed upływem 6 miesięcy od dnia przedstawienia organowi celnemu takiego zobowiązania oraz złożone zostanie zabezpieczenie w celu zagwarantowania pokrycia kwoty podatku. Termin 6 miesięcy użytkowania rzeczy mienia osobistego liczy się od dnia dopuszczenia towaru do obrotu na terytorium kraju. Zwolnienie od podatku stosuje się także do rzeczy osobistego użytku osoby fizycznej, która miała miejsce pobytu na terytorium państwa trzeciego przez okres krótszy niż 12 miesięcy, ale nie krótszy niż 6 miesięcy, jeżeli osoba ta uprawdopodobni, że nie miała wpływu na skrócenie pobytu, że uchybienie nastąpiło bez jej winy. Regulacje w zakresie zwolnienia od podatku akcyzowego towarów przywożonych z państw trzecich w ramach mienia przesiedlenia zawarte zostały w 30 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 6 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień ZN_781.indb :39

16 20 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2009 r. nr 3 poz. 11). Zgodnie z nim zwalnia się od akcyzy wyroby akcyzowe i niezharmonizowane stanowiące mienie przesiedlenia osoby fizycznej przybywającej na terytorium kraju na pobyt stały lub powracającej z czasowego pobytu z terytorium państwa trzeciego, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) rzeczy służyły do użytku osobistego tej osoby w miejscu poprzedniego jej pobytu na terytorium państwa trzeciego, z tym że samochody osobowe służyły do takiego użytku przez okres co najmniej 6 miesięcy przed zmianą miejsca pobytu; 2) osoba fizyczna przedstawi właściwemu naczelnikowi urzędu celnego dowód potwierdzający spełnienie warunku, o którym mowa wyżej; 3) rzeczy będą przeznaczone na terytorium kraju do takiego samego celu, w jakim były używane na terytorium państwa trzeciego; 4) osoba fizyczna przebywała poza terytorium Wspólnoty Europejskiej przez okres 12 kolejnych miesięcy poprzedzających zmianę miejsca pobytu; 5) rzeczy nie zostaną sprzedane, wynajęte, wypożyczone lub odstąpione przez okres 12 miesięcy od dnia ich przywozu na terytorium kraju. Wymóg używania samochodów osobowych przez okres co najmniej 6 miesięcy nie stosuje się do członków służby zagranicznej i żołnierzy zawodowych wyznaczonych do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami kraju, jeśli przedstawiają dokumenty potwierdzające zatrudnienie w placówce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub oddelegowanie do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami kraju, w przypadku gdy nie istnieje możliwość zarejestrowania w kraju samochodów używanych przez te podmioty w państwach, z których powracają. Mienie przesiedlenia jest zwolnione od akcyzy, jeżeli zostało zgłoszone do wolnego obrotu przed upływem 12 miesięcy od dnia osiedlenia się osoby fizycznej na terytorium kraju [2, 3, 4, 6]. Zwolnieniu z należności celnych przywozowych podlegają również przesyłki zawierające towary o niewielkiej wartości, wysyłane bezpośrednio z państwa trzeciego do odbiorcy znajdującego się we Wspólnocie. Zwolnienia te regulują przepisy art Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych. Limit wartości przesyłek zawierających towary zwolnione z należności celnych przywozowych, przysyłanych bez względu na cel i osobę, wynosi 150 euro. Zwolnienia nie stosuje się do napojów alkoholowych, tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz perfum i wód toaletowych. Zgłoszenie celne o objęcie procedurą dopuszczenia do obrotu paczek przewożonych przez operatorów pocztowych innych niż operator publiczny, zawierających towary zwolnione od należności celnych przywozowych w przesyłkach o niewielkiej wartości, tj. nieprzekraczającej równowartości 150 euro, i zwolnionych od podatku w trybie przepisów odrębnych, których łączna wartość w jednej paczce nie przekracza równowartości 70 euro, może być dokonane zbiorczo na ZN_781.indb :39

17 Wspólnotowy system zwolnień celnych 21 jednym dokumencie SAD, zgodnie z 7 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakie powinno spełniać zgłoszenie celne (Dz.U. nr 94 poz. 902). Natomiast kwestię zwolnienia od podatku VAT importu ww. przesyłek reguluje przepis art. 51 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarow i usług (Dz.U. nr 54 poz. 535). Przepis ten stanowi, że zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju, pod warunkiem że łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w zł, odpowiadającej równowartości 22 euro. Zwolnienia od podatku nie stosuje się do: napojów alkoholowych, tytoniu i wyrobów tytoniowych, perfum i wód toaletowych, towarów importowanych w drodze zamówienia wysyłkowego. Bardzo częsty przypadek zwolnień stanowią przesyłki wysyłane osobom fizycznym przez inne osoby fizyczne. Zwolnienie z należności celnych przywozowych towarów w małych ilościach o charakterze niehandlowym, wysyłanych z państwa trzeciego przez osobę fizyczną do innej osoby fizycznej mieszkającej na obszarze celnym Wspólnoty regulują przepisy art Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych. Zwolnienie z należności celnych przywozowych stosuje się do przesyłek o charakterze niehandlowym, a więc takich, które mają charakter okazjonalny i zawierają towary wyłącznie na własny użytek odbiorcy lub jego rodziny oraz gdy rodzaj i ilość towarów w przesyłce nie wskazuje na przeznaczenie handlowe. Ponadto zwolnienie udzielane jest pod warunkiem, że przesyłki wysyłane są do odbiorcy przez nadawcę bez obowiązku uiszczania jakichkolwiek opłat. W odniesieniu do niżej wymienionych towarów zwolnienie ograniczone jest do następujących ilości: wyroby tytoniowe: 50 papierosów, lub 25 cygaretek (cygar o maksymalnej masie 3 g sztuka), lub 10 cygar, lub 50 g tytoniu do palenia, lub proporcjonalna ilość tych różnych towarów w zestawie; alkohol i wyroby alkoholowe: napoje destylowane i spirytusowe o objętościowej mocy alkoholu przekraczające 22%; nieskażony alkohol etylowy o objętościowej mocy alkoholu 80% lub więcej 1 l, lub napoje destylowane i spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje, o objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22%; wina musujące, wina likierowe 1 l, lub proporcjonalne ilości wyżej wymienionych wyrobów w zestawie; wina niemusujące 2 l; perfumy 50 g lub wody toaletowe 0,25 l. Wartość wyrobów tytoniowych, alkoholu i napojów alkoholowych oraz perfum i wód toaletowych wlicza się do wyżej podanej wartości 45 euro. ZN_781.indb :39

18 22 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota Zgłoszenie celne o objęcie procedurą dopuszczenia do obrotu paczek przewożonych przez operatorów pocztowych innych niż operator publiczny, zawierających towary zwolnione od należności celnych przywozowych w przesyłkach o charakterze niehandlowym, wysyłanych z państwa trzeciego przez osobę fizyczną do innej osoby fizycznej mieszkającej na obszarze celnym Wspólnoty, o wartości nieprzekraczającej równowartości 45 euro i zwolnionych od podatku w trybie przepisów odrębnych, których łączna wartość w jednej paczce nie przekracza równowartości 70 euro, może być dokonane zbiorczo na jednym dokumencie SAD, zgodnie z 7 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakie powinno spełniać zgłoszenie celne (Dz.U. nr 94 poz. 902). Art. 52 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U nr 54 poz. 353) mówi o aspektach zwolnienia od podatku VAT. Przepis ten stanowi, że zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłce wysyłanej z terytorium państwa trzeciego przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej przebywającej na terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki: 1) ilość i rodzaj towarów nie wskazują na ich przeznaczenie handlowe, 2) odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki, 3) przesyłki mają charakter okazjonalny. Towary te są zwolnione od podatku w ramach następujących norm: 1) napoje alkoholowe: napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80% i więcej 1 l, lub napoje otrzymywane w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22%, wina musujące, wina wzmacniane 1 l, lub wina inne niż musujące 2 l; 2) tytoń i wyroby tytoniowe: papierosy 50 sztuk lub cygaretki (cygara o ciężarze nie większym niż 3 g) 25 sztuk, lub cygara 10 sztuk, lub tytoń do palenia 50 g; 3) perfumy 50 g lub wody toaletowe 0,25 l; 4) kawa 500 g lub ekstrakty i esencje kawy 200 g; 5) herbata 100 g lub ekstrakty i esencje herbaty 40 g. Zwolnienia od podatku stosuje się, jeżeli wartość przesyłki nie przekracza kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości 45 euro. Towary, o których mowa w pkt 2, zawarte w przesyłce w ilościach przekraczających limity podlegają całkowitemu wyłączeniu ze zwolnienia. ZN_781.indb :39

19 Wspólnotowy system zwolnień celnych 23 Regulacje w zakresie zwolnienia od podatku akcyzowego ww. towarów zawarte zostały w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 6 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2009 r. nr 3 poz. 11 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, zwalnia się od akcyzy import wyrobów akcyzowych umieszczonych w przesyłce wysyłanej z terytorium państwa trzeciego przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej przebywającej na terytorium kraju, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) przesyłki mają charakter okazjonalny, 2) przesyłki zawierają wyłącznie wyroby akcyzowe przeznaczone do użytku osobistego odbiorcy lub jego rodziny, 3) całkowita wartość wyrobów akcyzowych zawartych w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w zł odpowiadającej równowartości 45 euro, 4) ilość i rodzaj wyrobów akcyzowych nie wskazuje na ich przeznaczenie handlowe, 5) odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia jakichkolwiek opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki. Wyroby akcyzowe są zwolnione od akcyzy w ramach następujących norm: 1) wyroby tytoniowe: papierosy 50 sztuk lub cygaretki (cygara o ciężarze nie większym niż 3 g) 25 sztuk, lub cygara 10 sztuk, lub tytoń do palenia 50 g, lub zestaw wyrobów określonych wyżej, jeżeli suma wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie jest wyższa niż 100%; 2) napoje alkoholowe: napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22%, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80% i więcej 1 l, lub napoje otrzymywane w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22%, wina musujące, wina wzmacniane 1 l, lub wina inne niż musujące 2 l; 3) perfumy 50 g lub wody toaletowe 0,25 l. W wypadku gdy łączna wartość wyrobów akcyzowych w przesyłce przekracza kwotę wyrażoną w zł odpowiadającą równowartości 45 euro, zwolnienie od akcyzy stosuje się do wysokości tej kwoty w stosunku do wyrobów, które przywożone oddzielnie mogłyby korzystać z takiego zwolnienia [2, 3, 4, 6]. Podstawę prawną do stosowania zwolnienia z należności celnych przywozowych towarów przeznaczonych do badań, analiz lub prób stanowią art Rozporządzenia Rady (EWG) nr 918/83 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych. Odnoszą się do sytuacji, w których badania, analizy lub próby prowadzą do określenia składu, jakości lub innych parametrów technicznych przywożonych towarów. Celem tych badań jest uzyskanie informacji o charakterze przemysłowym lub handlowym bądź w ramach testów o charakterze przemysłowym lub handlowym. Organ celny określa termin, w którym należy przepro- ZN_781.indb :39

20 24 Zofia Cichoń, Małgorzata Woźniak-Słota wadzić badania, analizę lub testy. Zwolnienia nie można zastosować w przypadku promocji handlowej. Może ono dotyczyć tylko takich ilości towarów, jakie są niezbędne do określenia ich składu, jakości lub innych parametrów technicznych; określa je zawsze organ celny. Towary poddawane badaniom, analizom lub próbom muszą w czasie ich wykonywania zostać w całości zużyte lub zniszczone. Produkty powstałe w wyniku przeprowadzonych badań, analiz i prób lub towary niezużyte podlegają należnościom przywozowym. Należałoby je pobrać według stawek obowiązujących w dniu zakończenia wyżej określonych procesów oraz według rodzaju towaru i jego wartości celnej również z tego dnia. Za zgodą organu celnego i pod dozorem celnym może nastąpić przekształcenie wyżej wspomnianych produktów w złom lub odpady. Wówczas dług celny powstaje według stanu i wartości celnej złomu lub odpadów. Można również zwolnić z należności celnych przywozowych produkty pozostałe po przeprowadzeniu badań, analiz lub prób, ale tylko wtedy, gdy: za zgodą organu celnego i pod dozorem celnym zostaną one całkowicie zniszczone lub pozbawione wartości handlowej, będą przedmiotem zrzeczenia się na rzecz Skarbu Państwa bez innych obciążeń niż należności przywozowe, w uzasadnionych przypadkach zostaną wywiezione poza obszar celny Wspólnoty. Organ celny określa termin, w którym należy przeprowadzić badania, analizę lub testy. Art. 71 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54 poz. 353) mówi o zwolnieniu od podatku VAT. Przepis ten formułuje warunki zwolnienia. Zwalnia się od podatku import towarów przeznaczonych do badań, analiz lub prób mających na celu określenie ich składu, jakości lub innych parametrów technicznych, przeprowadzonych w celu uzyskania informacji lub w ramach testów o charakterze przemysłowym lub handlowym, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: towary poddawane badaniom, analizom lub próbom zostaną w całości zużyte lub zniszczone w trakcie ich wykonywania, badania, analizy lub próby nie stanowią promocji handlowej, ilości towarów ściśle odpowiadają celowi, do którego realizacji są przywożone. Zwolnienie od podatku stosuje się również do importu towarów, które nie uległy zniszczeniu lub zużyciu w trakcie badań, analizy lub prób, pod warunkiem że produkty powstałe po ich przeprowadzeniu za zgodą organu celnego zostaną: całkowicie zniszczone lub pozbawione wartości handlowej, lub staną się przedmiotem zrzeczenia na rzecz Skarbu Państwa, bez obciążania go kosztami, lub zostaną wywiezione z terytorium Wspólnoty. ZN_781.indb :39