KOMENTARZE BECKA. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

Transkrypt

1

2 KOMENTARZE BECKA Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

3 Polecamy nasze najnowsze publikacje z tej serii: Paweł Smoleń (red.) USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH. KOMENTARZ, wyd. 2 Komentarze Becka Piotr Kostański (red.) PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ. KOMENTARZ, wyd. 2 Komentarze Becka Paweł Granecki PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. KOMENTARZ, wyd. 4 Komentarze Becka Marcin Bejm (red.) USTAWA O PARTNERSTWIE PUBLICZNO-PRYWATNYM. KOMENTARZ, wyd. 2 Komentarze Becka Ewa Ferenc-Szydełko (red.) USTAWA O PRAWIE AUTORSKIM I PRAWACH POKREWNYCH. KOMENTARZ, wyd. 2 Komentarze Becka Bogusław Banaszak KODEKS WYBORCZY. KOMENTARZ Komentarze Becka

4 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Komentarz Wojciech Kotowski dr Bolesław Kurzępa 2. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014

5 Propozycja cytowania: W. Kotowski, B. Kurzępa, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2014, art. 8, Nb 4 Wydawca: Wioleta Beczek Redakcja: Iwona Duda Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Literatura IX XV XIX A. Komentarz 1. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Dział I. Zasady ogólne Art Dział II. Sąd Rozdział 1. Właściwość i skład sądu Art Rozdział 2. Wyłączenie sędziego Art Dział III. Strony, obrońcy i pełnomocnicy Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny Art Rozdział 4. Obwiniony i jego obrońca Art Rozdział 5. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomocnicy Art Dział IV. Czynności procesowe Art Dział V. Dowody Rozdział 6. Przepisy ogólne Art Rozdział 7. Przeprowadzanie poszczególnych dowodów. Przeszukanie Art V

7 Spis treści Dział VI. Środki przymusu Rozdział 8. Zatrzymanie Art Rozdział 9. Zabezpieczenie i zajęcie przedmiotów Art Rozdział 10. Kary porządkowe i pozostałe środki przymusu Art Dział VII. Czynności wyjaśniające Art a Dział VIII. Postępowanie zwyczajne Rozdział 11. Wszczęcie postępowania. Orzekanie przed rozprawą Art Rozdział 12. Przygotowanie do rozprawy Art Rozdział 13. Rozprawa Art Rozdział 14. Postępowanie w sprawach osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych Art Dział IX. Postępowania szczególne Rozdział 15. Postępowanie przyspieszone Art a Rozdział 16. Postępowanie nakazowe Art Rozdział 17. Postępowanie mandatowe Art Dział X. Środki odwoławcze Art Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Rozdział 18. Kasacja Art Rozdział 19. Wznowienie postępowania Art Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia Rozdział 20. Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie Art VI

8 Spis treści Dział XIIa. Postępowanie w sprawach ze stosunków międzynarodowych Rozdział 20a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia oraz wykonanie orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia Art. 116a Rozdział 20b. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie grzywny, środków karnych w postaci nawiązki lub obowiązku naprawienia szkody lub też orzeczenia zasądzającego koszty postępowania oraz wykonanie orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o karach o charakterze pieniężnym Art. 116b Dział XIII. Koszty postępowania Art Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących Art Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe Art B. Wzory pism procesowych 1. Zaświadczenie stosowane we współpracy z państwami członkowskimi Unii Europejskiej w zakresie wzajemnego wykonywania orzeczeń o zatrzymaniu dowodów i zabezpieczeniu mienia na poczet przepadku Zawiadomienie o niekierowaniu wniosku o ukaranie Zawiadomienie sądu o nieprzystąpieniu do postępowania w charakterze oskarżyciela publicznego Zarządzenie poszukiwania Wniosek o ukaranie Zarządzenie wszczęcia postępowania Wyrok VII

9 Spis treści 8. Wyrok nakazowy Apelacja Zarządzenie o przyjęciu apelacji Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu Wniosek o uchylenie mandatu karnego Postanowienie o uchyleniu mandatu karnego Indeks rzeczowy VIII

10 Przedmowa Nowy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia został uchwalony przez Sejm r., a obowiązuje od r. (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.). Jego kształt czyni zadość dyrektywie zawartej w treści art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.), w myśl której polski wymiar sprawiedliwości sprawowany jest przez sądy. Wyjątek od tej zasady sformułowany został w art. 237 Konstytucji RP, w którym wprawdzie powierzono orzekanie w sprawach o wykroczenia funkcjonującym przy sądach rejonowych kolegiom do spraw wykroczeń, to jednak uprawnienie to zostało ograniczone do 4 lat od wejścia w życie ustawy zasadniczej. Bez wątpienia powierzenie orzekania w sprawach o wykroczenia sądom jest trafnym zabiegiem ustawodawczym. Słuszne jest też zawarcie zasad proceduralnych w odrębnym akcie prawnym. Szkoda jednak, że prawo o wykroczeniach nie zostało uregulowane kompleksowo, to znaczy uchwalenie zasad procesowych nie zbiegło się w czasie z nadaniem ostatecznego kształtu problematyce materialnej. Zabieg ten byłby niewątpliwie sporym osiągnięciem ustawodawczym, sprzyjającym stabilizacji prawa, m.in. przez uniknięcie zbędnych nowelizacji, nadającym spójność obu aktów prawnych. Zgodnie z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia zniósł wyłączenia od odpowiedzialności za wykroczenia m.in. funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej, a więc osób, które w poprzednio obowiązującym stanie prawnym za popełnione wykroczenia odpowiadały tylko w postępowaniu dyscyplinarnym. Teraz ponoszą odpowiedzialność za wykroczenia na równi ze wszystkimi obywatelami. Równocześnie w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia uznano za priorytetową rolę Policji w procesie oskarżania. Oskarżycielami mogą również być, lecz w ściśle określonym zakresie, inne podmioty, np. inspektor pracy, organy administracji i kontroli, a nawet strażnicy miejscy. Konsekwencją takiego rozwiązania jest upoważnienie Rady Ministrów do określania w trybie rozporządzenia podmiotowo-przedmiotowego zakresu oskarżania, co niewątpliwie stanowi gwarancję eliminacji dowolności interpretacyjnej IX

11 Przedmowa na gruncie stosowania prawa o wykroczeniach. Gwarancję tę wzmacnia zasada towarzysząca czynnościom wyjaśniającym, która precyzyjnie określa, że ich celem jest ustalenie, czy istnieją dostateczne podstawy do sporządzenia wniosku o ukaranie przez Policję lub inny uprawniony organ, działający w ramach swoich kompetencji, to znaczy tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi. Nie bez przyczyny ustawodawca pozostał przy określeniu wniosek o ukaranie, wszczęcie procesu i skierowanie sprawy na rozprawę lub posiedzenie następuje bowiem dopiero po dokonanej przez prezesa sądu ocenie wniosku pod względem formalnym. W tej fazie postępowania zwyczajnego wniosek o ukaranie staje się aktem oskarżenia sensu largo, przy czym osoba nim objęta w toku całego procesu nazywana jest nie oskarżonym, lecz obwinionym. Interesującym rozwiązaniem przyjętym w tego rodzaju postępowaniu jest możliwość zawarcia we wniosku o ukaranie także wniosku o skazanie sprawcy wykroczenia bez rozprawy. Instytucja ta stanowi realizację zasady ekonomii procesowej i szybkości postępowania. Zasadę tę wzmacnia możliwość prowadzenia rozprawy pod nieobecność stron. Można zgodzić się z poglądem, że rezygnacja z instytucji nieważności rozstrzygnięć została pomyślana z sensem, ponieważ uchybienia proceduralne będące dotychczas podstawą nieważności w obecnym kształcie stanowią bezwzględną przesłankę odwoławczą. W ten sposób uproszczono procedurę odwoławczą i zapewniono równocześnie odpowiedni poziom gwarancji procesowych przysługujących stronom postępowania. Do zakresu stosowania środków przymusu wprowadzono instytucję zatrzymania osoby nie tylko wówczas, gdy zachodzą podstawy zastosowania wobec niej trybu przyspieszonego, lecz także kiedy nie można ustalić tożsamości osoby ujętej w chwili popełniania wykroczenia (na gorącym uczynku) lub bezpośrednio potem, przy czym zatrzymanie nie może przekroczyć 24 godzin. W przypadku natomiast popełnienia wykroczenia kwalifikującego sprawcę do trybu przyspieszonego, dopuszcza się jego zatrzymanie na czas nieprzekraczający 48 godzin. Z kolei, w myśl zasad określonych w art KPW, istnieje możliwość zatrzymania sprawcy wykroczenia posiadanego przez niego paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, który wraz z wnioskiem o ukaranie zostaje przekazany sądowi. Na szczególną uwagę zasługuje problematyka umocowania i prawa do obrony w sprawach o wykroczenia. Trudno znaleźć uzasadnienie w twierdzeniu, że tylko adwokat i radca prawny daje rękojmię należytego wykonywania czynności obrończych. Przyjęcie takiej koncepcji, zgodnie z poglądem ustawodawcy, podyktowane było koniecznością zapewnienia należnego tym czynnościom profesjonalizmu. Mamy uzasadnione X

12 Przedmowa wątpliwości, czy istotnie ustawodawcy chodziło o zagwarantowanie profesjonalnej obrony. Skoro bowiem obwiniony poza wymogami obrony obowiązkowej może zrezygnować z udziału obrońcy, biorąc na siebie ciężar obrony, to w istocie nieporozumieniem jest pozbawienie go prawa wyznaczenia osoby, którą sam obdarzył zaufaniem, mimo że osoba ta nie jest adwokatem lub radcą prawnym. Ponadto tego rodzaju daleko idąca nadopiekuńczość w odniesieniu do obwinionego funkcjonuje w warunkach niepełnego profesjonalizmu niektórych stron procesowych. Chodzi o to, że obrońca ma ustawowo zawężone obowiązki, które sprowadzają się do ujawniania wyłącznie okoliczności przemawiających na korzyść mocodawcy. Natomiast od oskarżyciela publicznego, którego zadania procesowe są znacznie rozbudowane w porównaniu do obrońcy, gdyż ma on obowiązek ujawniania okoliczności zarówno na korzyść, jak i niekorzyść obwinionego, nie wymaga się kwalifikacji na poziomie prokuratora, adwokata czy radcy prawnego (np. policjant, strażnik miejski). Przypomnijmy, że w poprzednio obowiązującym stanie prawnym kontrolą formalnoprawną wniosków o ukaranie zajmowali się prawnicy profesjonalnie przygotowani do tego rodzaju stosunkowo mało skomplikowanego postępowania, a mimo to nie znajdziemy zbyt wielu dobrych ocen dotyczących właściwego poziomu tych postępowań, o czym świadczy też liczba skutecznych odwołań do sądu. Postępowaniu wielokrotnie wszczętemu w oparciu o pozbawiony podstaw prawnych wniosek o ukaranie towarzyszyły niekiedy obce procedurze zjawiska, w postaci m.in. braku obiektywizmu i bezstronności, przekształcania zasady domniemania niewinności w zasadę domniemania winy, zastępowania zasady swobodnej oceny dowodów dowolnością tej oceny, rozstrzygania na przekór faktom, w wyniku czego sprawca występował w roli pokrzywdzonego, a pokrzywdzony był uznawany za winnego, i wreszcie postępowaniu temu wielokrotnie towarzyszyły szkolne błędy, zarówno w zakresie interpretacji przepisów, świadczące o ich nieznajomości, jak i uchybienia proceduralne. A wszystko to działo się nie za sprawą niebędących prawnikami osób, które na mocy dyspozycji art. 30 dawnego Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia z r. (Dz.U. Nr 12, poz. 116 ze zm.) zostały w charakterze obrońców dopuszczone do udziału w postępowaniu, ale za sprawą ludzi profesjonalnie przygotowanych do podejmowania czynności prawnych. Na tle tej praktyki wyjątkowo kuriozalnie brzmią poglądy prezentowane przez niektórych znawców przedmiotu przy okazji tworzenia nowego Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, którzy uważają, że profesjonalizm obrony polega na tym, iż jest ona prowadzona przez adwokata, co najwyżej można jeszcze zgodzić się na radcę prawnego, ale przede wszystkim musi to być prawnik. Jest to tylko pierwsza część błędnego rozumowania. Druga część jest znacznie XI

13 Przedmowa bardziej rażącym nieporozumieniem. Chodzi mianowicie o pogląd, że obrona prowadzona przez osobę będącą tylko godną zaufania, która nie jest prawnikiem, narusza powagę sądu. Tę hipotezę zbudowano przy założeniu, że pojęcie osoby godnej zaufania jest trudne do zdefiniowania. Wyrażamy głębokie zdumienie, że sprawia jakąkolwiek trudność definicja tego pojęcia, które jest precyzyjne, jasne, jednoznaczne, wypełnione bogactwem prawdziwych, nie zaś tylko formalnych zalet. I wreszcie w pojęciu tym mieści się wszystko, co potrzebne, a nie ma nic z tego, co jest abstrakcyjne lub po prostu zbędne. Osobą godną zaufania expressis verbis jest osoba nieskazitelnego charakteru (stosowna, odpowiednia, właściwa, wartościowa, wzbudzająca szacunek, poważna) co oznacza, że będąc uczciwą, zawsze daje rękojmię należytego wykonywania czynności obrończych. Chodzi o to, że osoba ta nie podejmie się zadań objętych obroną wówczas, jeżeli stwierdzi, że nie dysponuje odpowiednim dla sprostania wymagań formalnych poziomem wiedzy merytorycznej z zakresu prawa o wykroczeniach i równie odpowiednią znajomością procedury. Pojęcie osoba godna zaufania jest pojęciem bardzo szerokim, obejmuje bowiem profesjonalistę i prawnika, przy czym profesjonalista nie musi być prawnikiem, zaś prawnik choć powinien, nie zawsze jest profesjonalistą. Powagi sądu nie narusza udział laika w toczącym się postępowaniu, ale błędne rozstrzygnięcia, którym nierzadko towarzyszy rażące naruszenie prawa. Pozorna dbałość o profesjonalną obronę szczególnie razi, gdy zważy się, że podobne zabiegi nie są prowadzone w kwestii profesjonalizmu oskarżenia. Nie jest możliwe, aby ustawodawca nie dostrzegł, że dotychczasowy profesjonalizm niektórych kompetentnych organów w sprawach o wykroczenia, mimo funkcjonowania ich pod nadzorem doświadczonych prawników, prowadził często do rażących naruszeń prawa, a co za tym idzie uruchamiał długo trwający proces z wykorzystywaniem środków odwoławczych, w konsekwencji skutecznych. Wyrażamy pogląd, że z prawdziwego zdarzenia profesjonalizm, zarówno w oskarżaniu, jak i orzekaniu, z natury rzeczy wyklucza zasadność środka odwoławczego, eliminuje bowiem błędy postępowania i czyni go godnym powiedzenia: stała się słuszność. A słuszność to nic innego, jak prawda i sprawiedliwość. Oczywiście pojęcia sprawiedliwości nie można utożsamiać z pojęciem wymiaru sprawiedliwości. Chodzi przecież o stopień trudności, a mianowicie wymierzyć sprawiedliwość jest łatwo, zaś osiągnąć słuszność merytorycznego rozstrzygnięcia kończącego postępowanie bardzo trudno. W omawianym rozwiązaniu prawnym chodzi zatem o profesjonalizm formalny, a nie profesjonalizm faktyczny. Z zaprezentowanych powodów rozwiązanie zawarte w treści art. 24 KPW nie jest trafne. Za słuszną natomiast uznać można obronę z urzędu, jak XII

14 Przedmowa również nie z urzędu, ale obowiązkową, prowadzoną przez adwokata lub radcę prawnego. Słuszne jest też przyjęcie zasady, że do rozpoznania apelacji oraz zażaleń na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania wyroku właściwy jest sąd okręgowy, a do rozpoznania pozostałych zażaleń sąd rejonowy w innym, równorzędnym składzie. Natomiast w sprawach o wykroczenia podlegające orzecznictwu sądów wojskowych sądem odwoławczym jest wojskowy sąd okręgowy. Przyjęta zasada wynika bowiem wprost z definicji pojęcia systemu dwuinstancyjnego, to znaczy umożliwiającego przeprowadzenie sprawy przez dwa stadia postępowania przed różnymi sądami w celu zapewnienia sądowi wyższej instancji przeprowadzenia skutecznej kontroli orzeczeń sądu niższej instancji. Warszawa, kwiecień 2014 r. Autorzy XIII

15

16 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa AlkU ustawa z r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) BezpŻywU ustawa z r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 ze zm.) d.kpk ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.) DziałUbezpU ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 950 ze zm.) EKPC Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, KKS poz. 553 ze zm.) ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.) KKW ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) Konstytucja RP.... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) KPA KPC KPK ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267) ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101) ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów KPW ustawa z r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.) KPW z 1971 r Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z r. (Dz.U. Nr 12, poz. 116 ze zm.) akt nieobowiązujący KW ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 482 ze zm.) ObrRPU ustawa z r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 461 ze zm.) OzonU ustawa z r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz.U. Nr 121, poz ze zm.) PolU ustawa z r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 287, poz ze zm.) PostEgzAdmU..... ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PrŁow ustawa z r. Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1226) PrOchrŚrod ustawa z r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PrRDrog ustawa z r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrUSP ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 427 ze zm.) PrWod ustawa z r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) PWKPW ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz ze zm.) RecyklingU ustawa z r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1162) RegUSP rozp. MS z r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. Nr 38, poz. 249 ze zm.) rozp. Nr 852/2004 XVI.. rozp. (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.Urz. UE L Nr 139, s. 1)

18 Wykaz skrótów RybŚródU ustawa z r. o rybactwie śródlądowym (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 189, poz ze zm.) SłWojŻZawU ustawa z r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 TKU ze zm.) ustawa z r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) ZmKPK z 2013 r.... ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247) ZużSprzElU ustawa z r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1155) 2. Organy, organizacje, instytucje ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka MS Minister Sprawiedliwości NIK Najwyższa Izba Kontroli NSA Naczelny Sąd Administracyjny RM Rada Ministrów SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SO Sąd Okręgowy SR Sąd Rejonowy TK Trybunał Konstytucyjny ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych 3. Czasopisma i publikatory CzPKiNP Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urzędowy GSP Gdańskie Studia Prawnicze KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe MoP Monitor Prawniczy OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego (poprzednio: Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego, orzeczenia Izby Cywilnej do 1952 r., od 1953 r. do 1961 r. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, w 1962 r. Izby Cywilnej, od 1963 r. do 1981 r. XVII

19 Wykaz skrótów Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1982 r. do 1989 r. Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1990 r. do 1994 r. Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1994 r. Izby Cywilnej) OSNK Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna (od 1994 r.) OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna OSNSD i Wojskowa (do 1993 r.) Orzecznictwo Sądu Najwyższego Sądu Dyscyplinarnego OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich (od 1990 r.), Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych (od 1957 r. do 1989 r.) OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal Palestra PD Paragraf na Drodze PiP Państwo i Prawo PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PD Paragraf na Drodze Prok. i Pr Prokuratura i Prawo Prz. Sejm Przegląd Sejmowy PS Przegląd Sądowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R. Pr Radca Prawny Rzeczp Rzeczpospolita WPP Wojskowy Przegląd Prawniczy 4. Inne skróty post postanowienie rozp rozporządzenie t.j tekst jednolity uchw uchwała uchw. (7) uchwała w składzie 7 sędziów wyr wyrok w zw w związku XVIII

20 Literatura I. Andrejew, Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw, Warszawa 1978; S. Blok, Glosa do post. SN z r., I KZP 44/03, PS 2004, Nr 10; tenże, Glosa do uchw. SN z r., I KZP 26/04, PS 2005, Nr 9; A. Bojańczyk, Radar w oku. Pomiar prędkości jazdy a zasada swobodnej oceny dowodów, Rzeczp. 2002, Nr 5; M. Bojarski, Z. Świda, Zarys polskiego prawa wykroczeń, Wrocław 1995; J. Chankowska, Prawo oskarżonego do milczenia, Prok. i Pr. 2003, Nr 3; M. Cieślak, O przesłankach procesowych, PiP 1969, Nr 12; Z. Gostyński (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I, Warszawa 1998; K. Grajewski, Konstytucyjna i ustawowa regulacja zakresu przedmiotowego nietykalności parlamentarnej, Prz. Sejm. 2002, Nr 1; T. Grzegorczyk, Czynności wyjaśniające poprzedzające mandat karny w sprawach o wykroczenia, PD 2004, Nr 8; tenże, Czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 6; tenże, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2005; tenże, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2005; tenże, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, Warszawa 2012; tenże, Obrońca w nowym postępowaniu w sprawach o wykroczenia, Pal. 2002, Nr 1 2; tenże, Orzekanie zaoczne w nowym postępowaniu w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 4; tenże, Postępowanie szczególne w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 1; tenże, Protokół uproszczony jako nowy sposób utrwalenia czynności procesowych w znowelizowanym postępowaniu karnym i w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2003, Nr 11; T. Grzegorczyk, A. Gubiński, Prawo wykroczeń, Warszawa 1995; W. Grzeszczyk, Dowody w nowym kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2001, Nr 11; tenże, Podstawowe założenia nowego kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2001, Nr 10; tenże, Dowody w nowym kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Prokurator w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2001, Nr 12; J. Gurgul, Standardy postępowania dla kierujących oględzinami miejsca zdarzenia. Próba komentarza, cz. I, Prok. i Pr. 2000, Nr 10; cz. II, Prok. i Pr. 2000, Nr 11; P. Hofmański, XIX