PORÓWNANIE EFEKTYWNOŚCI MIKROBIOLOGICZNEGO ODSIARCZANIA BIOGAZU W BIOSKRUBERACH I BIOFILTRACH Z WARSTWĄ NAWADNIANĄ
|
|
- Edward Górecki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PORÓWNANIE EFEKTYWNOŚCI MIKROBIOLOGICZNEGO ODSIARCZANIA BIOGAZU W BIOSKRUBERACH I BIOFILTRACH Z WARSTWĄ NAWADNIANĄ COMPARISON BETWEEN MICROBIAL BIOGAS DESULFURIZATION EFFICIENCY IN BIOSCRUBBERS AND BIOTRICKLING FILTERS Małgorzata Pawłowska, Magdalena Zdeb Lublin University of Technology, Faculty of Environmental Engineering, Nadbystrzycka 40B, Lublin, Poland m.zdeb@wis.pol.lublin.pl ABSTRACT Biogas is a mixture of various gases coming from microbial anaerobic fermentation of organic substrate. It is used as a fuel especially in internal combustion engines. Hydrogen sulfide is a biogas component, which negatively influences the biogas incineration and contaminates an atmosphere with sulfur oxides, produced during its oxidation. Moreover, H 2 S is corrosive to concrete and steel. In order to use the biogas as a fuel, it is necessary to conduct its desulfurization (hydrogen sulfide removal). There are physical, chemical and biological methods of biogas desulfurization. After literature data analyzing, the desulfurization efficiencies of two biological systems: bioscrubbers and biotrickling filters, were compared. Keywords: hydrogen sulfide, biogas, desulfurization, biological methods of gases purification Biogaz to mieszanina gazów powstająca w procesie beztlenowej fermentacji substratu organicznego, prowadzonej przy udziale mikroorganizmów. Proces fermentacji to zespół przemian biochemicznych materii organicznej pochodzenia naturalnego, których produktem gazowym jest biogaz, składający się głównie z metanu i dwutlenku węgla. Czynniki wpływające na przebieg procesu fermentacji podzielić można na fizyczne, chemiczne i biologiczne. Najważniejszymi czynnikami fizycznymi są: rodzaj biomasy, zawartość suchej masy, temperatura, mieszanie, hydrauliczny czas zatrzymania. Do czynników chemicznych mających znaczący wpływ na przebieg fermentacji zaliczyć można odczyn, zasadowość, zawartość lotnych kwasów organicznych i związków toksycznych. Bakterie przeprowadzające proces fermentacji to biologiczny element układu. Mikroorganizmy albo samoistnie namnażają się w danym substracie albo są do niego zaszczepiane. Biogaz uzyskiwany w wyniku beztlenowego rozkładu substancji organicznych charakteryzuje się różnym składem, zależnym od wielu czynników, do których zaliczyć można początkowy skład i postać substancji organicznej, jej wilgotność, odczyn, temperaturę i ciśnienie procesu. Mieszanina ta zazwyczaj zawiera około 55-65% metanu (CH 4 ), 30-45% dwutlenku węgla (CO 2 ), 0,05-2% siarkowodoru (H 2 S) oraz niskie stężenia azotu, tlenu i pary wodnej (Kapdi i in., 2005; Woodcock i Gottlieb, 2004; Martín i in., 1997). Wyróżnić można dwa główne typy biogazu: biogaz składowiskowy, powstający samorzutnie na składowiskach odpadów oraz biogaz produkowany na drodze celowej fermentacji w bioreaktorach (głównie w oczyszczalniach ścieków lub w biogazowniach rolniczych (Dupont i Accorsi, 2006)). Różne są kierunki wykorzystania biogazu. Biogaz jako paliwo wykorzystywany jest głównie w silnikach spalinowych napędzających generatory prądotwórcze oraz w urządzeniach spalających, kotłach grzewczych. Rzadziej stosowany jest jako paliwo do napędzania pojazdów spalinowych i zasilania sieci gazu ziemnego. Bezpośrednie wykorzystanie wytworzonego w procesach beztlenowej fermentacji biogazu nie jest możliwe, głównie ze względu na występowania w nim składników niepożądanych, zmniejszających efektywność
2 192 spalania biogazu jako paliwa. Usunięcie niepalnych związków wpływa na zwiększenie wartości kalorycznej gazu. Jednym ze składników biogazu mających negatywny wpływ na przebieg procesu spalania jest siarkowodór. Jest to bezbarwny, palny związek o nieprzyjemnym zapachu zepsutych jaj. Charakteryzuje się wysoką toksycznością wobec organizmów żywych. Już przy niskich stężeniach zaobserwować można negatywne oddziaływanie siarkowodoru na układ nerwowy, a stężenia wyższe od 375 ppm powodują objawy takie jak zaburzenia funkcji układu oddechowego oraz zatrucia, mogące ostatecznie doprowadzić do śmierci. Do wad siarkowodoru zaliczyć też można korozyjne działanie w stosunku do betonu i stali. Ponadto, powstające w czasie spalania siarkowodoru tlenki siarki zanieczyszczają atmosferę (Strevett i in., 1995; Truong i Abatzoglou, 2005). Siarkowodór będący produktem beztlenowej fermentacji materii organicznej jako trucizna komórkowa (w postaci wolnej) już przy 50 mg/l hamuje proces rozkładu substratu. Wyższe stężenia siarkowodoru w biogazie prowadzą do korozji bloków cieplno-energetycznych oraz kotłów grzewczych. Składowa H 2 S, siarka, jest jednak ważnym mikroelementem dla bakterii metanowych. Co więcej, metale ciężkie na skutek połączenia z siarką ulegają neutralizacji. H 2 S ogólnie uważany jest za niepożądany składnik biogazu, dlatego, aby móc wykorzystywać biogaz jako paliwo, konieczne jest prowadzenie procesów jego odsiarczania (desulfuryzacji). Metody oczyszczania gazów z siarkowodoru podzielić można na fizyczne, chemiczne i biologiczne. Usuwanie złowonnych zredukowanych związków siarki przeprowadzane było przez długi czas metodami fizycznymi i chemicznymi, takimi jak scrubbing, kondensacja, spalanie czy adsorpcja. Metody te okazały się mało skuteczne, zwłaszcza przy dużych przepływach gazu i małych stężeniach zanieczyszczeń (Wani i in., 1998). Do ich wad zaliczyć też można energochłonność, duże zużycie chemikaliów oraz złożoność układów do prowadzenia tego typu procesów (Khan i Ghoshal, 2000; Burgess i in., 2001). Problem stanowi również zagospodarowanie powstających produktów reakcji zanieczyszczeń z dodawanymi substancjami chemicznymi. Biologiczne metody usuwania zanieczyszczeń z gazów są symulacją procesów zachodzących w naturze, prowadzoną w kontrolowanych warunkach technicznych. Procesy biologiczne charakteryzują się wyższą skutecznością i opłacalnością niż procesy fizykochemiczne, wydają się też bezpieczniejsze (Kleinjan i in., 2006). Stwierdzono, że procesy biologiczne wymagają o 62% mniej nakładów finansowych niż chemiczna absorpcja (Comas i in., 1999). Mogą być prowadzone w temperaturze otoczenia i przy ciśnieniu atmosferycznym, co również jest ich zaletą. Metody biologiczne nie generują wtórnych zanieczyszczeń, przez co nie wywołują negatywnego wpływu na środowisko. Co więcej, biologiczne metody odsiarczania gazów (usuwania H 2 S) umożliwiają odzysk zawartej w siarkowodorze siarki. Odstojnik Oczyszczony gaz Oczyszczony gaz Oczyszczony gaz Woda Pożywka Woda Pożywka Woda Gaz + H 2S BIOSKRUBER Gaz + H 2S BIOFILTR Gaz + H 2S BIOFILTR Z WARSTWĄ NAWADNIANĄ Rys. 1. Typy instalacji do biologicznego oczyszczania powietrza (Findlay G. i in., 1996)
3 193 Zalety biologicznych metod usuwania siarkowodoru z gazów sprawiły, że stały się one alternatywą dla wielu procesów fizycznych i fizykochemicznych. W praktyce do biologicznego odsiarczania biogazu najczęściej stosowane są bioskrubery, biofiltry oraz biofiltry z warstwą nawadnianą (Rys. 1). Wszystkie te systemy składają się z 3 faz: stałej (wypełnienia), ciekłej i gazowej, a prowadzone w nich procesy zachodzą według takiego samego mechanizmu. Zanieczyszczenia zawarte w gazach są sorbowane i przenoszone do fazy wodnej, a następnie rozkładane przez drobnoustroje do związków nieorganicznych - dwutlenku węgla, wody i soli mineralnych. Mikroorganizmy uzyskują w ten sposób energię do prowadzenia procesów życiowych i metabolity do syntez struktur komórkowych. Szczepami bakterii najczęściej stosowanymi w procesach biologicznego oczyszczania gazów są Acinetobacter, Chlorobiaciae, Xanthomonas, Pseudomonas, Thiobacilli, szczególnie: Thiobacillus denitrificans, Thiobacillus thioparus, Thiobacillus thiooxidans oraz Thiobacillus ferrooxidans. Większość z nich stanowią bakterie chemotroficzne czerpiące energię z utleniania zredukowanych nieorganicznych związków siarki i wykorzystujące CO 2 jako źródło węgla (Tab.1). Tabela 1. Mechanizmy reakcji przeprowadzanych przez bakterie chemotropiczne (Syed i in., 2006) Bakterie Mechanizm reakcji Źródło Thiobacillus thioparus 2HS - + O 2 2S 0 + 2OH - 2S 0 + 3O 2 + 2OH - 2SO H + Chung i in. (1996) Thiobacillus denitrificans H 2 S +2O 2 SO H + Kim i in. (2002) 3HS - + 3,9NO ,2NH HCO 3 + 1,7H + CH 1,8 O 0,5 N 0,2 + Kleerebezem 1,9N 2 + 3SO ,3H 2 O i Mendez (2002) 14,5HS - + 5NO ,2NH HCO ,3H + CH 1,8 O 0,5 N 0,2 + 2,5N ,5S + 27H 2 O 55S + 20CO NO H 2 O + 4NH + 4 4C 5 H 7 O 2 N + 25N SO H + Lampe i Zhang (1996) 5HS NO 3 + 3H + 5SO N 2 + 4H 2 O McComas i Sublette (2001) 2FeSO 4 + H 2 SO 4 +1/2 O 2 Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O Mesa i in. (2002) Thiobacillus ferrooxidans 2FeS 2 + 7,5O 2 + H 2 O Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 SO 4 Takano i in. (1997) Do głównych różnic systemów biologicznego usuwania odorów zaliczyć można ich budowę oraz formę fazy mikroorganizmów, które mogą być utwierdzone lub zawieszone i formę fazy ciekłej, która może być przepływająca lub nieruchoma. Typy instalacji do usuwania siarkowodoru różnią się też rodzajem wypełnienia: biofiltry z warstwą nawadnianą zazwyczaj wypełnione są materiałem obojętnym jak szkło, ceramika, plastik, podczas gdy w pozostałych instalacjach najczęściej stosuje się materiał naturalny, zawierający składniki odżywcze - korę, torf, kompost (Weber i Hartmans, 1996; Kennes i Thalasso, 1998). Biofiltr jest urządzeniem, w którym zanieczyszczone gazy, wcześniej nawilżone, przepuszczane są przez biologiczne złoże stałe z unieruchomionymi na nim mikroorganizmami, zdolnymi do rozkładu zanieczyszczeń. Biofiltry z warstwą nawadnianą charakteryzują się tym, że mikroorganizmy osadzone są w nich na wypełnieniu nieorganicznym, podczas gdy woda z solami odżywczymi, spływając w dół po wypełnieniu, zwilża warstwę biologiczną. Zanieczyszczone gazy mające ulec oczyszczeniu przepływają zwykle przeciwprądowo względem kierunku przepływu cieczy. Ciecz absorbuje zanieczyszczenia, które dyfundują następnie do warstwy biologicznej na powierzchni wypełnienia i tam ulegają utlenianiu. Procesy absorpcji i mikrobiologicznego rozkładu zanieczyszczeń przebiegają w jednym urządzeniu. W bioskruberach zanieczyszczenia z gazów też są absorbowane w cieczy, w której zawieszone są mikroorganizmy. Jednak intensywne procesy biologicznej degradacji zanieczyszczeń zachodzą dopiero w odstojniku. Procesy absorpcji zanieczyszczeń i ich rozkładu (regeneracja cieczy) zachodzą więc w dwóch oddzielnych komorach. W literaturze odnaleźć można wiele danych dotyczących skuteczności poszczególnych systemów biologicznych w odsiarczaniu biogazu. Oprócz niepożądanego H 2 S w gazach zawarte są też inne związki, zazwyczaj niekorzystnie wpływające na sam proces desulfuryzacji.
4 194 W zanieczyszczonych gazach często obok siarkowodoru występują lotne związki organiczne jak formaldehyd czy metanol. Jako, że zsynchronizowanie procesów usuwania siarkowodoru i lotnych związków organicznych nie jest łatwe, skonstruowanie urządzenia do ich symultanicznego usuwania było prawdziwym wyzwaniem dla naukowców i konstruktorów. Siarkowodór w procesie przekształcany jest w kwas siarkowy, który obniża ph biofilmu mikroorganizmów. To negatywnie wpływa na ich biologiczną aktywność w usuwaniu innych związków. Bakterie Thiobacillus utleniające siarkowodór preferują środowisko lekko kwaśne, a większość z nich to autotrofy, nie wymagające dodatkowego źródła węgla z lotnych związków organicznych. Z drugiej strony szczepy heterotroficzne bakterii przekształcających lotne związki organiczne wykazują optymalną aktywność w ph naturalnym, a zakwaszenie środowiska wpływa na nie bardzo negatywnie. Ponadto odczyn kwaśny niekorzystnie wpływa na materiał wypełniający urządzenie biologiczne. Chitwood i współpracownicy (1999) przeprowadzili eksperyment, w którym do odseparowanych procesów usuwania H 2 S i lotnych związków organicznych użyli dwustopniowego biofiltru z warstwą nawadnianą. W pierwszym etapie następowało utlenianie siarkowodoru, powodujące akumulację H 2 SO 4, wywołującą zakwaszenie środowiska. Następnie w neutralnej części filtra prowadzono proces usuwania lotnych związków organicznych. Ci sami autorzy odkryli później, że procesy usuwania siarkowodoru i lotnych związków organicznych mogą być z sukcesem prowadzone na wypełnieniu z lawy wulkanicznej. Materiał ten okazał się jednak być bardzo wrażliwy na niski odczyn ph, przy którym łatwo ulegał rozpuszczaniu (Chitwood i Devinny, 2001). W laboratoryjnym doświadczeniu przeprowadzonym przez Cox a i Deshusses a (2001) zastosowano dwa biofiltry z warstwą nawadnianą do symultanicznego usuwania H 2 S i toluenu, który jest kolejnym niepożądanym związkiem współwystępującym wraz z siarkowodorem w zanieczyszczonych gazach. Wypełnienia urządzeń stanowił polipropylen, który zaszczepiono mikroorganizmami pochodzącymi z procesów biologicznego usuwania toluenu przy różnym odczynie (ph 7 i 4,5). Jak się okazało, nie zaobserwowano żadnego znaczącego wpływu różnych wartości ph na proces usuwania siarkowodoru. Czynnikiem decydującym o skuteczności usuwania H 2 S okazało się być stężenie związku w dopływie do urządzenia: przy koncentracji siarkowodoru na poziomie 50 ppm i przepływie gazu 1 m 3 h -1 osiągnięto 100% skuteczność usuwania zanieczyszczenia przy szybkości jego usuwania na poziomie 7 g H 2 S m -3 h -1 ; przy tym samym przepływie, ale przy stężeniu siarkowodoru w granicach 170 ppm skuteczność odsiarczania spadła do 70-80%, ale szybkość wzrosła do 20 g H 2 S m -3 h -1. Podobnie jak w doświadczeniu Cox a i Deshusses a żadnego wpływu odczynu na skuteczność usuwania siarkowodoru nie zaobserwowali Sercu i in. (2005). Autorzy w eksperymencie zastosowali biofiltr z warstwą nawadnianą wypełniony pierścieniami polietylenowymi zaszczepionymi bakteriami Acidithiobacillus thiooxidans ATCC Proces odsiarczania prowadzono przy przepływie gazu w zakresie 0,03-0,12 m 3 h -1 i przy stężeniach H 2 S w dopływie do urządzenia w granicach od 400 do 2000 ppm. Oprócz żadnego wpływu ph na przebieg odsiarczania gazu nie zaobserwowano też negatywnego wpływu zmiany warunków prowadzenia procesu na jego przebieg. Maksymalna sprawność usuwania siarkowodoru w doświadczeniu wyniosła 100% przy szybkości jego usuwania 83 g H 2 S m -3 h -1. Gabriel i Deshusses (2003) badali skuteczność usuwania kilku zredukowanych związków siarki w biofiltrze z warstwą nawadnianą wypełnionym pianką poliuretanową, którą zaszczepiono bakteriami Thiobacillus sp. Przy stężeniu siarkowodoru w dopływie do urządzenia na poziomie 30 ppm i średnim przepływie gazu m 3 h -1 osiągnięto 98% skuteczność usuwania H 2 S. W zależności od wejściowego obciążenia gazu siarkowodorem, uzyskiwano szybkości usuwania związku od 4,5 g H 2 S m -3 h -1 do 92 g H 2 S m -3 h -1. Pozostałe związki siarki usunięto z następującymi skutecznościami: dwusiarczek węgla - 35%, siarczek karbonylu - 44% i merkaptan metylowy - 67%, przy odpowiednich stężeniach wejściowych 70, 193 i 67 ppb. W doświadczeniu przeprowadzonym przez Soreanu i in. (2005) badano skuteczność usuwania siarkowodoru z biogazu w warunkach beztlenowych. Proces prowadzono na wypełnieniu ze sztucznych kształtek polipropylenowych zaszczepionych beztlenowo przetwarzanym osadem zawierającym mikroorganizmy. Przy wejściowym stężeniu H 2 S równym 500 ppm i przepływie gazu 0,05 m 3 h -1 osiągnięto efektywność jego usuwania powyżej 85% przy szybkości usuwania 0,03 g H 2 S h -1. Reasumując, przedstawione szybkości usuwania siarkowodoru w biofiltrach z warstwą nawadnianą zawierają się w większości w przedziale g H 2 S m -3 h -1.
5 195 Jest to przedział, w którym wg Smet a i in. (1998) zawierają się szybkości usuwania siarkowodoru osiągane w doświadczeniach z użyciem zarówno biofiltrów, jak i biofiltrów z warstwą nawadnianą. Tabela 2. Charakterystyka biofiltrów z warstwą nawadnianą do usuwania odorów (Burgess i in., 2001) Zalety - prosta konstrukcja - niskie koszty inwestycyjne i operacyjne, zwłaszcza jeśli istnieje możliwość wykorzystania istniejącego już biofiltra z warstwą nawadnianą - zdolność do odsiarczania gazów zawierających do 500 ppm H 2 S (Vincent i Hobson, 1998) Wady - rozpuszczanie się gazu w cieczy jest fazą najistotniej opóźniającą szybkość procesu - wypełnienie urządzenia wymaga regularnej wymiany (Vincent i Hobson, 1998). - może występować korozja elementów betonowych - akumulacja nadmiernej biomasy na wypełnieniu zmniejsza jego powierzchnię czynną i powoduje spadek ciśnienia prowadzący do zatrzymania procesu (Kennes i Thalasso, 1998) lub powodujący konieczność zastosowania technik kontroli zapewniających długi czas prowadzenia procesu (Morgenroth i in., 1996; Thalasso i in., 1996). Podobne eksperymenty, mające na celu zbadanie skuteczności usuwania siarkowodoru z biogazu, prowadzono też stosując bioskrubery (Tab. 3). Systemy te są dużo rzadziej stosowane niż biofiltry, dlatego mniej jest w literaturze informacji na temat ich efektywności. Powodem rzadszego stosowania bioskruberów jest niska rozpuszczalność H 2 S w wodzie, mająca decydujący wpływ na skuteczność odsiarczania gazów w tych urządzeniach. W eksperymencie przeprowadzonym przez Dijkmana (1995) badano skuteczność bioskrubera w odsiarczaniu gazu o przepływie 400 m 3 h -1. Osiągnięto efektywność procesu powyżej 99% (stężenie H 2 S z zakresu ppm obniżono do zakresu ppm). Nishimura i Yoda (1997) badali zastosowanie bioskrubera do procesu desulfuryzacji biogazu pochodzącego z beztlenowego przekształcania ścieków. W celu odseparowania procesu absorpcji i utleniania zastosowano układ złożony z dwóch reaktorów (komora kontaktu gazu z cieczą oraz odstojnik). Jako pierwsza zachodziła absorpcja siarkowodoru przez przepływającą ciecz, a następnie - mikrobiologiczne utlenianie H 2 S do siarczanów prowadzone w napowietrzanym odstojniku. Na bazie wyników tego doświadczenia skonstruowano układ do odsiarczania biogazu pochodzącego z przekształcania ścieków powstałych wskutek procesów przetwarzania ziemniaków. Przy stężeniu siarkowodoru w dopływającym do urządzenia biogazie na poziomie 2000 ppm i przepływie 40 m 3 h -1 osiągnięto ponad 99% skuteczność jego usuwania ( przy szybkości usuwania zanieczyszczenia ponad 39 g H 2 S m -3 h - 1 ). Koe i Yang (2000) analizując efektywność procesu mikrobiologicznego usuwania siarkowodoru z gazu, prowadzonego w bioskruberze wypełnionym plastikowymi kształtkami, osiągnęli maksymalną szybkość jego eliminacji na poziomie 90 g H 2 S m -3 h -1 przy wejściowych stężeniach zanieczyszczenia w granicach ppm. Nieco niższą szybkość usuwania siarkowodoru, wynoszącą 74 g H 2 S m -3 h -1, osiągnęli Hansen i Rindel (2001), którzy prowadzili proces odsiarczania gazu w bioskruberze przy wejściowym stężeniu H 2 S w zakresie 0-75 ppm i średnim przepływie gazu 6000 m 3 h -1. W eksperymencie opisanym przez Benschop a i in. (2002) do desulfuryzacji gazu zastosowano system Shell - Paques. W pierwszym etapie doświadczenia H 2 S był absorbowany przez roztwór węglanu sodu, a następnie ulegał reakcjom, których końcowym produktem była głównie siarka elementarna. Wprowadzony do systemu gaz o koncentracji siarkowodoru na poziomie 2000 ppm uległ odsiarczeniu do wyjściowego stężenia H 2 S poniżej 4 ppm. Mesa i współpr. (2002) zaprojektowali bioskruber, będący elementem układu do biologicznochemicznego odsiarczania biogazu. Jako pierwsza zachodziła absorpcja siarkowodoru w roztworze
6 196 siarczanu żelaza (III), której produktami były siarczany żelaza (II) i siarka elementarna. Otrzymane siarczany ulegały następnie biologicznemu utlenianiu prowadzonemu przez szczepy bakterii Acidithiobacillus ferrooxidans. W eksperymencie badano aktywność wspomnianych bakterii, utwierdzonych na piance poliuretanowej, stanowiącej wypełnienie napowietrzanej kolumny, w procesie utleniania związków żelaza. Osad żelaza akumulował się na wypełnieniu urządzenia i na dyfuzorach napowietrzających, co powodowało konieczność ich okresowego oczyszczania. Powstawanie osadów, duże zapotrzebowanie na powietrze i wysokie koszty potrzebnych związków chemicznych stanowiły podstawowe wady metody. Tabela 3. Charakterystyka bioskruberów do usuwania odorów (Burgess i in., 2001) Zalety - łatwa kontrola procesów prowadzonych w bioskruberach ze względu na możliwość regulowania ph, temperatury, ilości składników odżywczych w fazie ciekłej układu (Smet i van Langenhove, 1998) - możliwość usuwania produktów procesu poprzez ich wymycie, co zapobiega negatywnemu wpływowi tych związków na biomasę (Kennes i Thalasso, 1998) - zdolność biomasy do aklimatyzacji zapewnia wysoką efektywność procesu degradacji zanieczyszczeń (Kennes i Thalasso, 1998) Wady - efektywność procesu zależy od rozpuszczalności gazu w fazie ciekłej; najefektywniej usuwane są zanieczyszczenia dobrze rozpuszczalne w roztworze (Kennes i Thalasso, 1998) - przyrost biomasy powinien być kontrolowany w celu zapewnienia odpowiednich warunków do prowadzenia procesu efektywnego oczyszczania gazów (Wübker i Friedrich, 1996) PODSUMOWANIE Analizując dane literaturowe stwierdzić można, że biofiltry z warstwą nawadnianą są dużo częściej stosowane w procesach odsiarczania gazów niż bioskrubery, chociaż efektywności usuwania siarkowodoru z biogazu w obu tych układach są do siebie zbliżone. Wybierając rodzaj technologii oczyszczania gazów należy zatem brać pod uwagę przede wszystkim pochodzenie zanieczyszczonego gazu, ale także rodzaj bakterii pracujących w danym układzie i ich efektywność w usuwaniu danego zanieczyszczenia, oraz wypełnienie urządzenia, w głównej mierze decydujące o ponoszonych kosztach (naturalne - stosunkowo tanie, zawierające składniki odżywcze; sztuczne - droższe, wymagające zaszczepienia bakteriami). Główną wadą opisanych w pracy układów biologicznych, a szczególnie bioskruberów, jest opóźnianie przebiegu procesu odsiarczania gazów przez etap rozpuszczania się siarkowodoru w fazie ciekłej, co spowodowane jest niską rozpuszczalnością związku w wodzie. W urządzeniach tego typu często obserwuje się również wzrost szybkości przepływu gazu przez kolumnę absorpcyjną, co powoduje zmniejszenie tempa absorpcji zanieczyszczenia do fazy wodnej, a tym samym obniżenie wydajności biodegradacji. Zmniejszenie szybkości przepływu gazu do minimum wymaganego przez mikroorganizmy może więc wpłynąć na zwiększenie efektywności procesu, a przez to zapobiec akumulacji nadmiernej biomasy na wypełnieniu. W obu tych układach wzrost biomasy powinien być kontrolowany. Zaletą obu systemów jest łatwość adaptacji biomasy do zmian składu gazu oraz możliwość stałej kontroli przebiegu procesów biologicznych dzięki kontroli parametrów i składu fazy ciekłej (odczyn, temperatura, zawartość składników odżywczych). Dodatkowo, w biofiltrach z warstwą nawadnianą produkty reakcji, powstające na skutek utleniania siarkowodoru, są wymywane z układu, co zapobiega jego zakwaszeniu. Jest to niewątpliwie zaletą tych systemów. Mało jest informacji na temat kosztów eksploatacji opisanych układów, zwłaszcza bioskruberów, ale fakt, iż oczyszczanie gazów dosyć często jest prowadzone przy ich użyciu wskazuje na opłacalność ich stosowania.
7 197 LITERATURA BENSCHOP A., JANSSEN A., HOKSBERG A., SERIWALA M., ABRY R., NGAI C., 2002, The shell-paques/thiopaq gas desulphurization process: Successful start up first commercial unit. (2006/02/15) BURGESS J. E., PARSONS S. A., STUETZ R. M., 2001, Developments in odour control and waste gas treatment biotechnology: a review, Biotechnology Advances, 19, pp CHITWOOD D. E., DEVINNY J. S., 2001, Treatment of mixed hydrogen sulfide and organic vapors in a rock medium biofilter, Water Environment Research, 73, pp CHITWOOD D. E., DEVINNY J. S., REYNOLDS Jr. F. E., 1999, Evaluation of a twostage biofilter for treatment of POTW waste air, Environmental Progress, 18, pp CHUNG Y. C., HUANG C., TSENG C. P., 1996, Operation optimization of Thiobacillus thioparus CH11 biofilter for hydrogen sulfide removal, Journal of Biotechnology, 52, pp COMAS J., BALAGUER M., POCH M., RIGOLA M., 1999, Pilot plant evaluation for hydrogen sulphide biological treatment: determination of optimal conditions linking experimental and mathematical modelling, Environmental Technology, 20, pp COX H. H. J., DESHUSSES A. M., 2001, Cotreatment of H 2 S and toluene in a biotrickling filter, Chemical Engineering Journal, 3901, pp DIJKMAN H., 1995, Biological gas desulfurization, Med Fac Lanbouw, University Ghent 60/4b, pp DUPONT L., ACCORSI A., 2006, Explosion characteristics of synthesised biogas at various temperatures, Journal of Hazardous Materials, B136, pp FINDLAY G., NIRMALAKHANDAN N., 1996, Biological treatment of airstreams contaminated with Vos: an overview, Water Science and Technology, vol.34, no 3-4, pp GABRIEL D., DESHUSSES A. M., 2003, Retrofitting existing chemical scrubbers to biotrickling filters for H 2 S emission control, in: Proceedings of the National Academy of Science of the United States of America, 100 (11), pp HANSEN N.G., RINDEL K., 2001, Bioscrubber for treating waste gases from wastewater treatment plants, in: Bioreactors for waste gas treatment, ed. Kennes C., Veiga M.C., Kluwer, Dordrecht, pp KAPDI S.S., VIJAY V.K., RAJESH S.K., PRASAD R., 2005, Biogas scrubbing, compression and storage: perspective and prospectus in Indian context, Renewable Energy, 30, pp KENNES C., THALASSO F., 1998, Waste gas biotreatment technology, Journal of Chemical Technology & Biotechnology, 72, pp KHAN F. I., GHOSHAL A. K., 2000, Removal of volatile organic compounds from polluted air, Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 13, pp KIM H., KIM J. Y., CHUNG S. J., XIE Q., 2002, Long-term operation of a biofilter for simultaneous removal of H2S and NH3, Air & Waste Management Association, 52, pp KLEEREBEZEM R., Mendez R., 2002, Autotrophic denitrification for combined hydrogen sulfide removal from biogas and postdenitrification, Water Science and Technology, 45 (10), pp KLEINJAN W. E., MARCELIS C. L. M., DE KEIZER A., JANSSEN A. J. H., COHEN M. A., 2006, Foam formation in a biotechnological process for the removal of hydrogen sulfide from gas streams Colloids and Surfaces A, Physicochemical and Engineering Aspects, 275, pp KOE L. C., YANG F., 2000, A bioscrubber for hydrogen sulfide removal, Water Science and Technology, 41 (6), pp
8 198 LAMPE D.G., ZHANG T. C., 1996, Evaluation of sulfur-based autotrophic denitrification, in: Proceedings of the HSRC/WERC Joint Conference on the Environment, Great Plains/ Rocky Mountain Hazardous Substance Research Center. (2006/02/16) MARTÍN S., MARAÑÓN E., SASTRE H., 1997, Landfill gas extraction technology: study, simulation and manually controlled extraction, Bioresource Technology, 62, pp MCCOMAS C., SUBLETTE L. K., 2001, Characterization of a novel biocatalyst system for sulphide oxidation, Biotechnology Progress, 17, pp MESA M. M., MACÍAS M., CANTERO D., 2002, Biological iron oxidation by Acidithiobacillus ferrooxidans, Chemical and Biochemical Engineering Quarterly, 16 (2), pp MORGENROTH E., SCHROEDER E. D., CHANG D. P. Y, SCOW K. M., 1996, Nutrient limitation in a compost biofilter, Journal of the Air & Waste Management Association, 46, pp NISHIMURA S., YODA M., 1997, Removal of hydrogen sulphide from an anaerobic biogas using a bio-scrubber, Water Science and Technology, 36 (6-7), pp SERCU B., NÚÑEZ D., LANGENHOVE V.H., AROCA G., VERSTRAETE W., 2005, Operational and microbiological aspects of a bioaugmented two-stage biotrickling filter removing hydrogen sulfide and dimethyl sulfide, Biotechnology and Bioengineering, 90 (2), pp SMET E., LENS P., VAN LANGENHOVE H., 1998, Treatment of waste gases contaminated with odorous sulfur compounds, Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 28, pp SMET E., VAN LANGENHOVE H., 1998, Abatement of volatile organic sulfur compounds in odorous emissions from the bioindustry, Biodegradation, 9, pp SOREANU G., AL-JAMAL M., BÉLAND M., 2005, Biogas treatment using an anaerobic biosystem, in: Proceedings of the 3rd Canadian Organic Residuals and Biosolids Management Conference, , Calgary, AB. STREVETT K. A., VIETH R. F., GRASSO D., 1995, Chemo-autotrophic biogas purification for methane enrichment: mechanism and kinetics. The Chemical Engineering Journal, 58, pp SYED M., SOREANU G., FALLETTA P., BÉLAND M., 2006, Removal of hydrogen sulfide from gas streams using biological processes - A review, Canadian Biosystems Engineering, vol.48, TAKANO B., KOSHIDA M., FUJIWARA Y., SUGIMORI K., TAKAYANGI S., 1997, Influence of sulfur-oxidizing bacteria on the budget of sulphate in Yugama crater lake, Kusatsu- Shirane volcano, Japan, Biogeochemistry, 38, pp THALASSO F., NAVEAU H., NYNS E.-J., 1996, Effect of dry periods in a `mist-foam' bioreactor designed for gaseous substrate, Environmental Technology, 17, pp TRUONG L. V.-A., ABATZOGLOU N., 2005, A H 2 S reactive adsorption process for the purification of biogas prior to its use as a bioenergy vector. Biomass and Bioenergy, 29, pp WANI A. H., BRANION R. M. R., LAU A. K., 1998, Effects of periods of starvation and fluctuating hydrogen sulfide concentration on biofilter dynamics and performance, Journal of Hazardous Materials, 60, pp WEBER F. J., HARTMANS S., 1996, Prevention of clogging in a biological trickle-bed reactor removing toluene from contaminated air, Biotechnol Bioeng, 50, pp WOODCOCK K. E., GOTTLIEB M., 2004, Natural gas, Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, 12, Wiley, pp WÜBKER S.-M., FRIEDRICH C. G., 1996, Reduction of biomass in a bioscrubber for waste gas treatment by limited supply of phosphate and potassium ions, Applied Microbiology and Biotechnology, 46, pp VINCENT A., HOBSON J., Odour control, CIWEM monographs on best practice no. 2. London, UK: Chartered Institution of Water and Environmental Management, pp. 31.
UZDATNIANIE BIOGAZU SPOSOBEM NA JEGO SZERSZE WYKORZYSTANIE
Ewelina PAPROTA UZDATNIANIE BIOGAZU SPOSOBEM NA JEGO SZERSZE WYKORZYSTANIE Streszczenie Jeszcze niedawno uważano uzdatnianie biogazu za zbędny i zbyt kosztowny etap w produkcji biogazu. Pogląd ten uległ
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoProcesy biotransformacji
Biohydrometalurgia jest to dział techniki zajmujący się otrzymywaniem metali przy użyciu mikroorganizmów i wody. Ma ona charakter interdyscyplinarny obejmujący wiedzę z zakresu biochemii, geomikrobiologii,
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoWpływ temperatury na mikrobiologiczne usuwanie siarkowodoru z biogazu
Wpływ temperatury na mikrobiologiczne usuwanie siarkowodoru z biogazu Magdalena Zdeb, Małgorzata Pawłowska Politechnika Lubelska 93 1. Wstęp Siarkowodór (H 2 S) jest gazem bardzo toksycznym, bezbarwnym,
Bardziej szczegółowoProcesy wytwarzania, oczyszczania i wzbogacania biogazu
Marcin Cichosz, Roman Buczkowski Procesy wytwarzania, oczyszczania i wzbogacania biogazu Schemat ideowy pozyskiwania biometanu SUBSTRATY USUWANIE S, N, Cl etc. USUWANIE CO 2 PRZYGOTOWANIE BIOGAZ SUSZENIE
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoWpływ dodatku biowęgla na emisje w procesie kompostowania odpadów organicznych
BIOWĘGIEL W POLSCE: nauka, technologia, biznes 2016 Serock, 30-31 maja 2016 Wpływ dodatku biowęgla na emisje w procesie kompostowania odpadów organicznych dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw.* dr inż.
Bardziej szczegółowoOczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego
Oczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoEnergia z odpadów komunalnych. Karina Michalska Radosław Ślęzak Anna Kacprzak
Energia z odpadów komunalnych Karina Michalska Radosław Ślęzak Anna Kacprzak Odpady komunalne Szacuje się, że jeden mieszkaniec miasta wytwarza rocznie ok. 320 kg śmieci. Odpady komunalne rozumie się przez
Bardziej szczegółowoWykorzystanie modelu fermentacji beztlenowej ADM1 do estymacji produkcji metanu w bigazowniach rolniczych
Wykorzystanie modelu fermentacji beztlenowej ADM1 do estymacji produkcji metanu w bigazowniach rolniczych Ireneusz Białobrzewski a, Ewa Klimiuk b, Marek Markowski a, Katarzyna Bułkowska b University of
Bardziej szczegółowoPotencjał metanowy wybranych substratów
Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka
Bardziej szczegółowoWykład 5 Biotechnologiczne metody pozyskiwania i ulepszania surowców
Mikrobiologiczne ługowanie metali z rud, odpadów przemysłowych i osadów ściekowych Niektóre drobnoustroje wykorzystywane w przemysłowych procesach bioługowania Drobnoustrój Typ Metabolizm Optimum ph Zakres
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUK O ŚRODOWISKU
UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUK O ŚRODOWISKU Streszczenie rozprawy doktorskiej pt: Efektywność usuwania azotu i fosforu w bio-elektrochemicznym reaktorze SBBR mgr inż. Izabella
Bardziej szczegółowoNowa Siedziba Grupy Europe Environnement
EUROPE ENVIRONNEMENT Nowa Siedziba Grupy Europe Environnement Technologie oczyszczania powietrza 1. PŁUKANIE 2. DEGRADACJA 3. ADSORPCJA Płukanie gazów Metoda ta opiera się na procesie fizyczno-chemicznym
Bardziej szczegółowoZaawansowane techniki utleniania. Mokre utlenianie powietrzem Adriana Zaleska-Medynska. Wykład 9
Zaawansowane techniki utleniania Adriana Zaleska-Medynska Wykład 9 Nowoczesne Procesy Utleniania (Advanced Oxidation Processes) Utlenianie fotokatalityczne Utlenianie w wodzie nadkrytycznej Termohydroliza
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoSKRUBERY. Program Odor Stop
Program Odor Stop SKRUBERY PROGRAM ODOR STOP Firma oferuje różne technologie w celu zmniejszenia uciążliwości zapachowej. Firma specjalizuje się w stosowaniu takich technologii jak: bariery antyodorowe,
Bardziej szczegółowoUtylizacja osadów ściekowych
Utylizacja osadów ściekowych Ćwiczenie nr 1 BADANIE PROCESU FERMENTACJI OSADÓW ŚCIEKOWYCH 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Fermentacją nazywamy proces przemiany biomasy bez dostępu tlenu. Znalazł on zastosowanie
Bardziej szczegółowoTechnologie oczyszczania biogazu
Szansą dla rolnictwa i środowiska - ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna Piła Płotki, 10-14 grudnia 2012 r. Szkolenie dla doradców rolnych Technologie oczyszczania biogazu Technologie oczyszczania
Bardziej szczegółowoANITA Mox Zrównoważone oczyszczanie ścieków wysoko obciążonych amoniakiem
ANITA Mox Zrównoważone oczyszczanie ścieków wysoko obciążonych amoniakiem WATER TECHNOLOGIES Ekonomiczna i zrównoważona odpowiedź na wyzwanie oczyszczania ścieków wysoko obciążonych amoniakiem W oczyszczalni
Bardziej szczegółowoDr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej
OTRZYMYWANIE PALIWA GAZOWEGO NA DRODZE ZGAZOWANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej Dlaczego termiczne przekształcanie
Bardziej szczegółowoOczyszczanie Ścieków
Oczyszczanie Ścieków Oczyszczanie Ścieków WYKŁAD 7 Typy reaktorów Reaktory z idealnym pełnym wymieszaniem Reaktor idealnie mieszany W każdym punkcie reaktora stężenie w danym czasie jest stałe- nie ma
Bardziej szczegółowoco-creates współtworzy Complex Ecological Systems Ltd. Kompleksowe Systemy Ekologiczne Sp. z o.o.
współtworzy Kompleksowe Systemy Ekologiczne Sp. z o.o. Jest to spółka, której głównym celem jest wdrożenie nowej technologii przetwarzania odpadów komunalnych metodą HYDROSEPARACJI co-creates Complex Ecological
Bardziej szczegółowoSonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Bardziej szczegółowoRola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO
Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO 1 TRENDY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Innowacyjność w przemyśle spożywczym Zdrowa żywność Żywność z długim
Bardziej szczegółowoJan Cebula (Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice) Józef Sołtys (PTH Intermark, Gliwice)
Jan Cebula (Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice) Józef Sołtys (PTH Intermark, Gliwice) Bałtyckie Forum Biogazu 17 18 wrzesień 2012 PODSTAWOWY SKŁAD BIOGAZU Dopuszczalna zawartość
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM
ścieki przemysłowe, złoże biologiczne Katarzyna RUCKA, Małgorzata BALBIERZ* OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM Przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA PLAZMOWA W ENERGETYCZNYM ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW
Jerzy Wójcicki Andrzej Zajdel TECHNOLOGIA PLAZMOWA W ENERGETYCZNYM ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW 1. OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA 1.1 Opis instalacji Przedsięwzięcie obejmuje budowę Ekologicznego Zakładu Energetycznego
Bardziej szczegółowoBiologiczne oczyszczanie ścieków
Biologiczne oczyszczanie ścieków Ściek woda nie nadająca się do użycia do tego samego celu Rodzaje ścieków komunalne, przemysłowe, rolnicze Zużycie wody na jednego mieszkańca l/dobę cele przemysłowe 4700
Bardziej szczegółowoROLNICZE ZAGOSPODAROWANIE ŚCIEKU POFERMENTACYJNEGO Z BIOGAZOWNI ROLNICZEJ - OGRANICZENIA I SKUTKI. Witold Grzebisz
ROLNICZE ZAGOSPODAROWANIE ŚCIEKU POFERMENTACYJNEGO Z BIOGAZOWNI ROLNICZEJ - OGRANICZENIA I SKUTKI Witold Grzebisz Katedra Chemii Rolnej Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Plan prezentacji Produkcja biogazu
Bardziej szczegółowoBADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO
oczyszczanie, ścieki przemysłowe, przemysł cukierniczy Katarzyna RUCKA, Piotr BALBIERZ, Michał MAŃCZAK** BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO Przedstawiono
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoUzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:
Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoKażdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu.
Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. W większości przypadków trafiają one na wysypiska śmieci,
Bardziej szczegółowoCentrum Innowacji Edoradca Sp. z o.o S.K.
Centrum Innowacji Edoradca Sp. z o.o S.K. Tworzymy dla Ciebie innowacyjne rozwiązania technologiczne dopasowane do Twoich potrzeb O NAS Od momentu utworzenia, Centrum Innowacji EDORADCA, odgrywa istotną
Bardziej szczegółowoI. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika
Koszty i wykaz badań wykonywanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Stawka podstawowa wynosi 40,41 zł. 2. Wyliczenie kosztów usługi następuje w sposób następujący: koszt usługi
Bardziej szczegółowoUkład zgazowania RDF
Układ zgazowania RDF Referencje Od 2017, wraz z firmą Modern Technologies and Filtration Sp. z o.o, wykonaliśmy 6 instalacji zgazowania, takich jak: System zgazowania odpadów drzewnych dla Klose Czerska
Bardziej szczegółowoDr inż. Jacek Wereszczaka Agro-Eko-Land@o2.pl 601 749 567
Biologiczne metody przedłużania eksploatacji biogazu wysypiskowego w celach energetycznych na przykładzie składowiska odpadów komunalnych Dr inż. Jacek Wereszczaka Agro-Eko-Land@o2.pl 601 749 567 Czy Polskę
Bardziej szczegółowoConception of reuse of the waste from onshore and offshore in the aspect of
Conception of reuse of the waste from onshore and offshore in the aspect of environmental protection" Koncepcja zagospodarowania odpadów wiertniczych powstających podczas wierceń lądowych i morskich w
Bardziej szczegółowoTECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE. Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji)
TECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji) Prowadzący: mgr inż. Anna Banel 1 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoRola oczyszczalni ścieków w w eliminowaniu ciekach
Rola oczyszczalni ścieków w w eliminowaniu SCCP i MCCP w odprowadzanychściekach ciekach Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 18.11.2011 Jan Suschka Przypomnienie w aspekcie obecności ci SCCP/MCCP w ściekach
Bardziej szczegółowoBADANIA ODSIARCZANIA SPALIN NA STANOWISKU PILOTAŻOWYM Z CYRKULACYJNĄ WARSTWĄ FLUIDALNĄ CFB 0,1MWt ORAZ STANOWISKU DO BADANIA REAKTYWNOŚCI SORBENTÓW
BADANIA ODSIARCZANIA SPALIN NA STANOWISKU PILOTAŻOWYM Z CYRKULACYJNĄ WARSTWĄ FLUIDALNĄ CFB 0,1MWt ORAZ STANOWISKU DO BADANIA REAKTYWNOŚCI SORBENTÓW Daniel Markiewicz Odsiarczanie spalin na stanowisku CFB
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ZEOLITÓW W TECHNOLOGII OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
WYKORZYSTANIE ZEOLITÓW W TECHNOLOGII OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KAROLINA KĘDZIORA 1 JUSTYNA PIASEK 1 JUSTYNA SZEREMENT 1 ALEKSANDRA KWIECIEŃ 1 JOLANTA CIEŚLA 1 1 INSTYTUT AGROFIZYKI IM. BOHDANA DOBRZAŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoBIOREAKTORY. Wykład II
BIOREAKTORY Wykład II Bliższa charakterystyka poszczególnych grup i rodzajów Bioreaktorów prof. M. Kamioski WCh PG prof. M. Kamioski r. ak. 2016-17 BIOREAKTORY Podział bioreaktorów pod względem : Budowy
Bardziej szczegółowoMETODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH. Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej!
METODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej! Stąd konieczność opracowania metod przeprowadzania próbek innych
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoZabezpieczenie kondensatora pary (skraplacza) w elektrociepłowni przed osadami biologicznymi i mineralnymi
Zabezpieczenie kondensatora pary (skraplacza) w elektrociepłowni przed osadami biologicznymi i mineralnymi Osady nieorganiczne i organiczne na powierzchniach wymiany ciepła powodują spadek wydajności wymiany
Bardziej szczegółowoPIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW
PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW Utylizacja odpadów komunalnych, gumowych oraz przerób biomasy w procesie pirolizy nisko i wysokotemperaturowej. Przygotował: Leszek Borkowski Marzec 2012 Piroliza
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Assesment of MSW landfill gas afluence. Wstęp.
Archives of Waste Management and Environmental Protection Archiwum Gospodarki Odpadami http://ago.helion.pl ISSN 1733-4381, Vol. 2 (2005), p-11-20 Prognozowanie zasobności gazowej składowisk odpadów komunalnych
Bardziej szczegółowoNiska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA
Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia gazów i ich usuwanie
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Zanieczyszczenia gazów i ich usuwanie Bujarski Marcin Grupa I IMM Sem 1 mgr 1 Spis treści 1. Skład powietrza... 3 2. Zanieczyszczenia powietrza... 5 3. Metody usuwania
Bardziej szczegółowo(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175992 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305151 (22) Data zgłoszenia: 23.09.1994 (51) IntCl6: C02F 1/26 (54)
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKI PRACY SILNIKA HCCI ZASILANEGO BIOGAZEM
Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 CHARAKTERYSTYKI PRACY SILNIKA HCCI ZASILANEGO BIOGAZEM Krzysztof Motyl, Aleksander Lisowski Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Bardziej szczegółowoGLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU
PODSTAWY TECHNOLOGII OGÓŁNEJ wykład 1 TECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU Technologia chemiczna - definicja Technologia chemiczna
Bardziej szczegółowoMULTI BIOSYSTEM MBS. Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS
MULTI BIOSYSTEM MBS Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS TECHNOLOGIA MBS ZAPEWNIA: Efektywność oczyszczania, mająca na uwadze proekologiczne wartości; Aspekty ekonomiczne,
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoAnaliza możliwości mieszania biogazu z gazem ziemnym z uwzględnieniem limitów wymaganej jakości gazu sieciowego
Analiza możliwości mieszania biogazu z gazem ziemnym z uwzględnieniem limitów wymaganej jakości gazu sieciowego Autor: dr inż. Wojciech Kostowski, mgr inż. Krzysztof Górny - Cieplnej, Politechnika Śląska
Bardziej szczegółowoBudowa i eksploatacja oczyszczalni ściek. cieków w Cukrowni Cerekiew. Cerekiew S.A.
Budowa i eksploatacja oczyszczalni ściek cieków w Cukrowni Cerekiew Cerekiew S.A. Spis treści Część ogólna, Charakterystyka techniczna obiektów, Etapy budowy, Przeprowadzenie rozruchu wstępnego, Przeprowadzenie
Bardziej szczegółowoZapisz równanie zachodzącej reakcji. Wskaż pierwiastki, związki chemiczne, substraty i produkty reakcji.
test nr 2 Termin zaliczenia zadań: IIIa - 29 października 2015 III b - 28 października 2015 zad.1 Reakcja rozkładu tlenku rtęci(ii) 1. Narysuj schemat doświadczenia, sporządź spis użytych odczynników,
Bardziej szczegółowoSpalarnia. odpadów? jak to działa? Jak działa a spalarnia
Grzegorz WIELGOSIŃSKI Politechnika Łódzka Spalarnia odpadów jak to działa? a? Jak działa a spalarnia odpadów? Jak działa a spalarnia odpadów? Spalarnia odpadów komunalnych Przyjęcie odpadów, Magazynowanie
Bardziej szczegółowoBiowęgiel jako materiał pomocniczny w procesie kompostowania i wermikompstowania
Biowęgiel jako materiał pomocniczny w procesie kompostowania i wermikompstowania dr inż. Krystyna Malińska Wydział Infrastruktury i Środowiska Politechnika Częstochowska Rola biowęgla w kompostowaniu 1.
Bardziej szczegółowo1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu
Bardziej szczegółowoSzwedzkie Rozwiązania Gospodarki Biogazem na Oczyszczalniach Ścieków. Dag Lewis-Jonsson
Szwedzkie Rozwiązania Gospodarki Biogazem na Oczyszczalniach Ścieków Dag Lewis-Jonsson Zapobieganie Obróbka Niedopuścić do dostarczania zanieczyszczeń których nie możemy redukować Odzysk związścieki i
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoFERMAWAY AB. metodami napowietrzania, utleniania, pożytecznymi. mikroorganizmami i filtracjf. ltracją na złożu u piaskowym E-mail:
1 FERMAWAY AB Adres: Gyllerogatan 4 SE-233 51 SVEDALA, SZWECJA Tel. Polska 022 219 57 33 (Warszawa) Tel. com + 46 736 77 58 55 (Anna Izdebski) uzdatnia wodę przyjaznymi środowisku metodami napowietrzania,
Bardziej szczegółowoZaawansowane techniki utleniania Utlenianie w wodzie nadkrytycznej. Termoliza nadkrytyczna. Adriana Zaleska-Medynska. Wykład 10
Zaawansowane techniki utleniania Utlenianie w wodzie nadkrytycznej. Termoliza nadkrytyczna Adriana Zaleska-Medynska Wykład 10 Utlenianie w wodzie nadkrytycznej (Supercritical Water Oxidation) Warunki nadkrytyczne
Bardziej szczegółowo1. W źródłach ciepła:
Wytwarzamy ciepło, spalając w naszych instalacjach paliwa kopalne (miał węglowy, gaz ziemny) oraz biomasę co wiąże się z emisją zanieczyszczeń do atmosfery i wytwarzaniem odpadów. Przedsiębiorstwo ogranicza
Bardziej szczegółowoŚCIEKÓW MLECZARSKICH. Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Barbusiński Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki
ZASTOSOWANIE BIOREAKTORÓW BEZTLENOWYCH DO PODCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW MLECZARSKICH Prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Barbusiński Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki E-mail: krzysztof.barbusinski@polsl.pl
Bardziej szczegółowoDZIAŁANIA OCHRONNE PRZECIWKO H 2 S W SYSTEMIE KANALIZACJI ŚCIEKOWEJ
DZIAŁANIA OCHRONNE PRZECIWKO H 2 S W SYSTEMIE KANALIZACJI ŚCIEKOWEJ Autor: Günter Doppelbauer Kemira Water, Germany Źródło problemu W wielu systemach kanalizacji ściekowej występuje niebezpieczeństwo powstania
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA DREWNO POLSKIE OZE 2016
NOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA 2016 OPAŁ STAŁY 2 08-09.12.2017 OPAŁ STAŁY 3 08-09.12.2017 Palenisko to przestrzeń, w której spalane jest paliwo. Jego kształt, konstrukcja i sposób przeprowadzania
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska II stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny)
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 EWB Energetyczne wykorzystanie biogazu Energetic use of biogas A. USYTUOWANIE
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADY INSTALACJI DO SPALANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH
PRZYKŁADY INSTALACJI DO SPALANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH 1. INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH W DĄBROWIE GÓRNICZEJ W maju 2003 roku rozpoczęła pracę najnowocześniejsza w
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoCzynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska
Czynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska Wpływ na środowisko: ODP (ang. Ozone Depletion Potential) - potencjał niszczenia
Bardziej szczegółowoWykład 5. Metody utylizacji odpadów (część 2) Opracowała E. Megiel, Wydział Chemii UW
Wykład 5 Metody utylizacji odpadów (część 2) Opracowała E. Megiel, Wydział Chemii UW Metody utylizacji odpadów Składowanie Termiczne metody utylizacji Biodegradacja (ograniczona do biodegradowalnych) Recykling
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE
PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 4(100)/2014
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW ()/ Stanisław W. Kruczyński, Piotr Orliński, Marcin K. Wojs, Marlena Owczuk OCENA MOŻLIWOŚCI SPALANIA BIOGAZU W SILNIKU O ZAPŁIE SAMOCZYNNYM Z DAWKĄ PILOTUJĄCĄ OLEJU
Bardziej szczegółowoFundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut
Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Gdańsk, 2012 Plan prezentacji 1. Technologia łuku plazmowego 2. Biogazownie II generacji 3. System produkcji energii z biomasy
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowodr Karol Trojanowicz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie Instytut Politechniczny Zakład Inżynierii Środowiska
Związek pomiędzy wzrostem wydajności wytwarzania biogazu i samowystarczalnością energetyczną oczyszczalni ścieków a technologią autotroficznej deamonifikacji (proces ANAMMOX) dr Karol Trojanowicz Państwowa
Bardziej szczegółowoJak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Bardziej szczegółowoKATALIZATOR DO PALIW
KATALIZATOR DO PALIW REDUXCO KATALIZATOR DO PALIW Katalizator REDUXCO jest stosowany jako dodatek do paliw węglowodorowych, jest substancją czynną zmniejszającą napięcie powierzchniowe węgla powodując
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM
Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo Paliwowe PEM 1.0 WSTĘP Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM FC) Ogniwa paliwowe są urządzeniami elektro chemicznymi, stanowiącymi przełom w dziedzinie źródeł energii,
Bardziej szczegółowoGospodarcze wykorzystanie dwutlenku węgla
Roman Buczkowski Gospodarcze wykorzystanie dwutlenku węgla Biogaz powstaje w procesie fermentacji metanowej odpadów organicznych, zawierających celulozę, białko, węglowodany, skrobię. Związki te występują
Bardziej szczegółowoAgenda Centriair- kim jesteśmy Zanieczyszczenia powietrza przez biogazownie Technologie utylizacji odorów Utylizacja odorów- jak to robimy?
Utylizacja odorów Agenda Centriair- kim jesteśmy Zanieczyszczenia powietrza przez biogazownie Technologie utylizacji odorów Utylizacja odorów- jak to robimy? Referencje Centriair AB Centriair AB opracowuje
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoWpływ rodzaju paliwa gazowego oraz warunków w procesu spalania na parametry pracy silnika spalinowego mchp
Wpływ rodzaju paliwa gazowego oraz warunków w procesu spalania na parametry pracy silnika spalinowego do zastosowań w układzie mchp G. Przybyła, A. Szlęk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki
Bardziej szczegółowoWykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej
Wykorzystanie biowęgla w procesie fermentacji metanowej dr inż. Wojciech Czekała dr hab. inż. Jacek Dach, prof. nadzw. dr inż. Krystyna Malińska dr inż. Damian Janczak Biologiczne procesy przetwarzania
Bardziej szczegółowoBiologiczne oczyszczanie ścieków komunalnych z zastosowaniem technologii MBS
Biologiczne oczyszczanie ścieków komunalnych z zastosowaniem technologii MBS Do powszechnie powstających ścieków należy zaliczyć ścieki komunalne, będące nieuniknionym efektem zaspokajania potrzeb sanitarnych
Bardziej szczegółowoCzy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Bardziej szczegółowo