Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki dla uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim.

Transkrypt

1 Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki dla uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim. ROZDZIAŁ I. Właściwości materii określa warunki zmian stanu skupienia; określa zmiany stanu skupienia na porównuje trzy stany skupienia, podstawie wykresu temperatury; wskazując na zmiany kształtu i objętości podaje zależność temperatury wrzenia od ciał; ciśnienia; określa wpływ zmian temperatury na wymienia sposoby zmiany ciśnienia gazu właściwości mechaniczne ciał stałych, i cieczy. cieczy i gazów; przewiduje stan skupienia ciała, podaje przykłady temperaturowej korzystając z tabel temperatury topnienia i rozszerzalności ciał; wrzenia; podaje przykłady dyfuzji gazów i cieczy; podaje różnice w budowie wewnętrznej określa właściwości mechaniczne ciał ciał stałych, cieczy i gazów; stałych, cieczy i gazów; wymienia sposoby zwiększenia szybkości rozpoznaje zmiany stanu skupienia; parowania; przedstawia podstawy kinetycznomolekularnej rozróżnia siły spójności i przylegania; teorii budowy materii; podaje przykłady sublimacji wskazuje skutki anomalnej i resublimacji; rozszerzalności wody; wskazuje przykłady ciał fizycznych i substancji; potrafi z komunikatu pogody odczytać aktualne ciśnienie atmosferyczne; rozróżnia pojęcia ciało i substancja; wskazuje zmiany właściwości ciał pod wpływem zmian temperatury; rozróżnia zjawiska topnienia i rozpuszczania; wymienia przykłady ciał plastycznych, sprężystych i kruchych. wyjaśnia właściwości i zastosowanie bimetalu. rozróżnia właściwości ciał bezpostaciowych i krystalicznych; podaje przykłady praktycznego zastosowania substancji o różnych właściwościach; opisuje doświadczenia potwierdzające istnienie powietrza;

2 ROZDZIAŁ II. Równowaga i pomiary przedstawia graficznie siłę wypadkową przedstawia graficznie siły i równoważącą dla sił działających o podanych cechach; wzdłuż tej samej prostej; oblicza masę, mając ciężar ciała; określa warunki równowagi dźwigni oblicza wysokość słupa cieczy o dwustronnej; różnych gęstościach w naczyniach wskazuje zastosowania praktyczne połączonych; dźwigni dwustronnej; zauważa, że ciśnienie hydrostatyczne rozróżnia pojęcia ciężar i masa; nie zależy od kształtu naczynia; oblicza ciśnienie, znając siłę i porównuje ciśnienia w cieczach powierzchnię (w jednostkach SI); i gazach; porównuje masy ciał o różnych wyznacza masę ciała za pomocą gęstościach; dźwigni dwustronnej oraz innego formułuje prawo Archimedesa i stosuje je ciała o znanej masie i linijki; do porównywania sił wyporu; oblicza ciśnienie hydrostatyczne na wyraża temperatury w skali Celsjusza podanej głębokości; i Kelvina; porównuje wysokości słupa cieczy o oblicza ciężar, znając masę; różnych gęstościach w naczyniach oblicza gęstość, mając masę i objętość; połączonych; wyjaśnia zasadę działania termometru podaje warunek równowagi cieczy cieczowego. w naczyniach połączonych; szacuje niepewność pomiaru masy, siły, temperatury i objętości cieczy; podaje przykłady oddziaływań, określając ich rodzaj i skutki; przedstawia siłę graficznie, podaje cechy siły; podaje wartość siły wypadkowej i równoważącej dla dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej; mierzy wartość siły, posługując się siłomierzem; wyjaśnia zasadę działania siłomierza; wymienia jednostki siły, masy, ciśnienia, temperatury; określa warunek równowagi ciała; mierzy masę i ciężar oraz objętość; zapisuje w tabeli wyniki pomiarów; wymienia przyrządy do pomiaru masy, ciężaru, ciśnienia, temperatury, objętości; podaje przykłady zastosowania naczyń połączonych; porównuje ciśnienia działające na powierzchnie różnej wielkości, gdy działające siły są jednakowe; wskazuje czynniki mające wpływ na wartość ciśnienia hydrostatycznego; przedstawia graficznie siłę wyporu; wskazuje, od czego zależy wartość siły wyporu; określa dokładność przyrządów pomiarowych (siłomierz, waga, termometr); oblicza siłę lub powierzchnię ze wzoru na ciśnienie; określa warunki pływania ciał; wyznacza doświadczalnie gęstość substancji i przedstawia wyniki w tabeli; buduje siłomierz osobisty ; oblicza masę, mając gęstość i objętość oblicza siłę wyporu, znając gęstość cieczy i objętość wypartej cieczy;

3 ROZDZIAŁ III. Ruch określa układ odniesienia przy analizie przedstawia graficznie zmianę położenia; ruchu; jednostajnie zmiennym, posługując się sporządza wykres x(t) na podstawie wzorami; danych zapisanych w tabeli; stosuje pojęcie względności prędkości do oblicza przyspieszenie na podstawie analizy ruchu; zamieszczonych w tabeli wartości analizuje wykresy x(t) dla ruchu kilku prędkości i czasu; ciał. opisuje cechy prędkości i przyspieszenia; stwierdza, że sfera niebieska obraca się omawia wpływ ruchu Ziemi na ruch ciał ze wschodu na zachód; niebieskich w układzie laboratoryjnym. oblicza drogę, znając prędkość i czas oblicza prędkość, mając drogę i czas ruchu; ruchu; zamienia jednostki prędkości km/h na oblicza przyspieszenie, mając zmianę m/s i odwrotnie; prędkości i czas ruchu; wyznacza prędkość średnią na podstawie odczytuje wartość prędkości z wykresu pomiarów drogi i czasu; v(t); odczytuje przebytą drogę z wykresu x(t); wyjaśnia na przykładach pojęcie względności ruchu; mierzy czas ruchu i drogę oraz zapisuje wyniki pomiarów w tabeli; określa tor wskazanego ruchu; wymienia cechy ruchu; wskazuje obiekty ruchome i nieruchome na niebie (w układzie laboratoryjnym); definiuje ruch jednostajny i jednostajnie zmienny; odróżnia prędkość średnią od prędkości chwilowej; wskazuje przykłady ruchów jednostajnie zmiennych; rozpoznaje rodzaj ruchu na podstawie długości odcinków drogi przebytych w kolejnych jednakowych odstępach czasu; wymienia jednostki prędkości i jednostki przyspieszenia. określa rodzaj ruchu na podstawie wykresu v(t) i x(t); oblicza prędkość na podstawie wykresu x(t); oblicza drogę w ruchu jednostajnym na podstawie wykresu v(t); wyznacza prędkość średnią na podstawie wykresu x(t); oblicza przyspieszenie na podstawie wykresu v(t); oblicza prędkość i drogę w ruchu oblicza wartość prędkości w różnych układach odniesienia;

4 ROZDZIAŁ IV. Oddziaływania a ruch wskazuje warunek spoczynku oraz ruchu jednostajnego; podaje definicję siły i jednostki siły; wymienia przyczyny pojawiania się siły tarcia; określa ruch, jakim ciała spadają swobodnie, gdy oporu ośrodka nie możemy pominąć; opisuje i wyjaśnia zjawisko odrzutu; porównuje cechy sił wzajemnego oddziaływania ciał. oblicza przyspieszenie, znając masę ciała i wartość działającej siły. podaje na przykładach przyczyny zmiany prędkości ciała; wymienia rodzaje oporów ruchu; podaje sposoby zmniejszania oporów ruchu; podaje przykłady skutków bezwładności ciał; wskazuje pożyteczne i szkodliwe skutki działania siły tarcia; określa zwrot siły tarcia; wskazuje przyczyny zmiany prędkości; podaje wzór na obliczanie wartości siły, która ciału o masie m nadaje przyspieszenie a; określa, jakim ruchem ciała spadają swobodnie; podaje przykłady potwierdzające słuszność III zasady dynamiki Newtona; stosuje I zasadę dynamiki do określania ruchu lub spoczynku ciał; wymienia rodzaje tarcia i podaje zależność siły tarcia od cech działającej siły; porównuje wartości sił tarcia, korzystając z tabeli współczynników tarcia; określa ruch ciała pod działaniem stałej siły; oblicza czas swobodnego spadania ciał z podanej wysokości; oblicza prędkość końcową swobodnie spadających ciał; stosuje zasady dynamiki do wyjaśniania zjawisk (np. zjawiska odrzutu); wskazuje siły powodujące ruch jednostajnie przyspieszony oraz jednostajnie opóźniony. przewiduje ruch ciał, korzystając z zasad dynamiki oraz bezwładności ciał; przewiduje i oblicza prędkości ciał uzyskane w wyniku ich wzajemnego oddziaływania; oblicza wartość siły tarcia; podaje sposób wyznaczania wartości przyspieszenia ziemskiego; przewiduje skutki wzajemnego oddziaływania ciał, analizując działające siły; uwzględnia opory ruchu przy określaniu ruchu ciał; przedstawia analizę treści zadania w formie rysunku lub tabeli;

5 ROZDZIAŁ V. Energia mechaniczna wskazuje przykłady, w których mimo wyjaśnia związek wartości energetycznej działania siły i przemieszczenia ciała pokarmu z możliwością wykonywania praca tej siły jest równa zero; pracy; oblicza wartość działającej siły, znając oblicza zmianę energii potencjalnej ciała pracę i wartość przemieszczenia; na podstawie zmian wysokości; oblicza pracę, mając moc urządzenia określa zmianę energii kinetycznej przy i czas jego pracy; zmianie prędkości; określa związek między pracą i zmianą stosuje zasadę zachowania energii energii ciała; mechanicznej do wyjaśniania przebiegu stosuje warunek równowagi do zjawisk; obliczania sił działających na dźwigni; wyznacza sprawność maszyn prostych; wyjaśnia, dlaczego korzystając z maszyn oblicza energię kinetyczną, mając masę prostych, nie zyskujemy na pracy; i prędkość ciała; wyjaśnia pojęcie sprawności maszyn. oblicza energię potencjalną, mając masę rozpoznaje przemiany energii i wysokość, na której ciało się znajduje; mechanicznej zachodzące w opisuje przemiany energii potencjalnej przykładowych zjawiskach; i kinetycznej ciała spadającego oblicza moc, mając pracę i czas; swobodnie; wskazuje przykłady źródeł energii wykorzystywanych do wykonywania konkretnej pracy; wskazuje przykłady wykonanej pracy mechanicznej; wymienia jednostki pracy, mocy i energii; definiuje moc jako szybkość wykonywanej pracy; wskazuje przykłady ciał, które mają energię kinetyczną; wskazuje przykłady ciał, które mają energię potencjalną; wskazuje związek między energią mechaniczną i możliwością wykonywania pracy; wskazuje przykłady maszyn prostych. rysuje wykres F(s) na podstawie wykresu W(s); oblicza moc, mając działającą siłę i prędkość ciała; wyznacza moc urządzenia; oblicza wykonaną pracę, znając sprawność urządzenia i dostarczoną energię. oblicza sprawność, znając pobraną energię i wykonaną pracę; oblicza pracę na podstawie wykresu zależności siły od przemieszczenia; oblicza prędkość końcową spadającego swobodnie ciała, mając podaną zmianę wysokości;

6 ROZDZIAŁ VI. Energia wewnętrzna rozpoznaje skutki zmiany energii opisuje i interpretuje pojęcie energii wewnętrznej ciała; wewnętrznej i jej zmiany na gruncie opisuje na przykładach przemiany energii kinetyczno-molekularnej teorii budowy w ruchu z tarciem; materii; opisuje mikroskopowy model porównuje wartości ciepła pobranego i przewodnictwa cieplnego ciał stałych; oddanego podczas cieplnego przepływu wyjaśnia mechanizm zjawiska energii; konwekcji; wyznacza ciepło topnienia; wyjaśnia znaczenie w przyrodzie dużej odczytuje informacje z wykresu wartości ciepła właściwego i ciepła zależności temperatury od czasu; parowania wody oraz ciepła topnienia opisuje przemiany energii w silniku lodu; cieplnym. wyjaśnia pojęcia ciepła topnienia i ciepła korzystając z I zasady termodynamiki, parowania; oblicza zmiany energii wewnętrznej; opisuje przemiany energii wewnętrznej oblicza zmianę energii wewnętrznej w energię mechaniczną; ciała, mając jego masę, zmianę odróżnia zjawiska, w których energia jest temperatury i ciepło właściwe; pobierana, od zjawisk, w których jest oddawana. definiuje energię wewnętrzną; wskazuje zmianę temperatury jako sposób rozpoznawania zmian energii wewnętrznej; wskazuje przykłady przemiany energii mechanicznej w energię wewnętrzną; wskazuje różnicę temperatur jako warunek cieplnego przepływu energii; podaje przykłady dobrych i złych przewodników ciepła oraz ich zastosowania; na podstawie wartości ciepła właściwego substancji określa energię pobraną przy ogrzaniu 1 kg tej substancji o 1 stopień; przeprowadza pomiary potrzebne do wyznaczenia zmian energii wewnętrznej; wskazuje sposoby zmiany energii wewnętrznej; podaje temperaturę topnienia lodu i wrzenia wody w warunkach normalnych; wskazuje równość ciepła topnienia i krzepnięcia oraz ciepła parowania i skraplania; wskazuje przykłady przekazywania energii przez konwekcję i przewodnictwo. planuje kolejność pomiarów i obliczeń przy wyznaczaniu ciepła właściwego; oblicza ciepło właściwe substancji na podstawie wykresu zależności temperatury od dostarczonej energii. odczytuje informacje z wykresu zależności temperatury od dostarczonej energii do porównywania ciepła topnienia i ciepła właściwego; oblicza energię pobraną (lub oddaną) w trakcie przemian fazowych;

7 ROZDZIAŁ VII. Fale mechaniczne wskazuje zjawiska potwierdzające, że opisuje zjawiska charakterystyczne dla fala przekazuje energię; ruchu falowego; stwierdza niezależność okresu drgań od stosuje pojęcie rezonansu mechanicznego amplitudy; do wyjaśniania zjawisk; porównuje okres drgań wahadeł o różnej wskazuje źródła dźwięku w różnych długości; instrumentach muzycznych. wskazuje przedział częstotliwości oblicza częstotliwość, mając dany okres dźwięków słyszalnych dla człowieka; drgań; podaje zastosowania ultra- oblicza długość fali, mając okres drgań i infradźwięków; drobin ośrodka i prędkość; zauważa różnice między prędkościami podaje wpływ zmian długości struny na dźwięku w różnych ośrodkach; wysokość wydawanego dźwięku; wyjaśnia wpływ hałasu na zdrowie. analizuje na przykładach siły działające wytwarza dźwięki o różnej częstotliwości na ciało poruszające się ruchem za pomocą dowolnego drgającego drgającym; przedmiotu lub instrumentu muzycznego; wyznacza amplitudę, okres drgań wyznacza amplitudę, okres drgań i częstotliwość w ruchu ciężarka na i częstotliwość w ruchu wahadła; sprężynie; wskazuje przykłady rezonansu mechanicznego; wskazuje związek między wysokością dźwięku i częstotliwością; rozpoznaje zjawisko rozchodzenia się fal mechanicznych; rozpoznaje przykłady fal poprzecznych i podłużnych; wskazuje na przykładach zjawiska odbicia, załamania, przenikania, rozproszenia, nakładania i ugięcia fal; wśród ruchów okresowych rozpoznaje ruchy drgające; podaje jednostki częstotliwości, okresu drgań, amplitudy; wskazuje przykłady drgań gasnących i drgań wymuszonych; wskazuje przykłady źródeł dźwięku; wskazuje sposoby ograniczania hałasu; wskazuje przykłady zjawiska echa i pogłosu; na podstawie wykresu x(t) dla ruchu drgającego odczytuje i oblicza amplitudę, okres i częstotliwość; przewiduje zmiany okresu drgań wahadła przy zmianie jego długości oraz w czasie ruchu jednostajnie przyspieszonego (np. w windzie); opisuje przemiany energii kinetycznej i potencjalnej w czasie ruchu wahadła oraz w ruchu ciężarka na sprężynie; oblicza prędkość rozchodzenia się fali, mając długość i częstotliwość; oblicza długość fali, mając częstotliwość i prędkość; oblicza częstotliwość fali o podanej długości;

8 ROZDZIAŁ VIII. Światło wymienia rodzaje promieniowania omawia przemiany energii słonecznego docierającego do Ziemi; w przykładowych źródłach światła; przedstawia graficznie prawo odbicia wskazuje przykłady potwierdzające, że i załamania światła; światło przenosi energię; wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca wskazuje, w jaki sposób zmienia się i Księżyca; barwa światła w zależności od wyjaśnia różnice między odbiciem temperatury emitującego je ciała; i rozproszeniem światła; wykreśla dalszy bieg wiązki światła po demonstruje zjawisko załamania światła odbiciu od zwierciadła płaskiego (zmiany kąta załamania przy zmianie i sferycznego; kąta padania); określa dalszy bieg światła napotykającego na swojej drodze ciała przezroczyste, nieprzezroczyste, o barwie ciemnej lub jasnej; posługuje się pojęciami ogniskowej i ogniska; stwierdza, że każde ciało wysyła promieniowanie podczerwone. wskazuje przykłady zastosowania zwierciadeł; wskazuje zjawiska zachodzące pod wpływem światła słonecznego; wskazuje przykłady źródeł i odbiorników światła; wskazuje zjawiska potwierdzające prostoliniowe rozchodzenie się światła; wskazuje przykłady potwierdzające, że rozgrzane ciała wysyłają promieniowanie; wskazuje różnice w pochłanianiu i odbijaniu światła przez ciała ciemne i jasne; zaznacza na rysunkach kąt padania, odbicia i załamania; ilustruje powstawanie cienia i półcienia; rozróżnia soczewki skupiające i rozpraszające; wskazuje praktyczne zastosowania soczewek; wskazuje zjawiska potwierdzające, że światło białe jest mieszaniną barw; podaje wartość prędkości rozchodzenia się światła w próżni. opisuje przyczyny i skutki zjawiska załamania światła; wyjaśnia zasadę działania światłowodu; opisuje budowę i działanie oka, lupy, mikroskopu, lunety, teleskopu, projektora, aparatu fotograficznego; wskazuje rodzaj soczewek do korekcji krótkowzroczności i dalekowzroczności; wykreśla obrazy otrzymywane za pomocą soczewek; wykreśla obrazy otrzymywane za pomocą zwierciadeł; rysuje bieg promienia światła w pryzmacie;

9 ROZDZIAŁ IX. Prąd elektryczny rysuje schematy prostych obwodów omawia przemiany energii elektrycznych; w odbiornikach energii elektrycznej; włącza poprawnie do obwodu oblicza pracę prądu w amperomierz i woltomierz; kilowatogodzinach i dżulach, mając moc buduje prosty obwód elektryczny na odbiorników i czas ich pracy. podstawie schematu; określa zależność natężenia prądu od wyznacza opór przewodu, mierząc napięcia i oporu; natężenie i napięcie; oblicza natężenie prądu, znając napięcie i opór; określa sposób łączenia odbiorników w domowej instalacji elektrycznej wskazuje skutki przepływu prądu w przykładowych odbiornikach energii elektrycznej; podaje warunki niezbędne do przepływu prądu w obwodzie; wymienia jednostki natężenia, napięcia, oporu; podaje sposoby bezpiecznego korzystania z energii elektrycznej; wskazuje przykłady zastosowania dobrych i złych przewodników prądu; dobiera do pomiarów amperomierze i woltomierze, uwzględniając ich zakres i dokładność; rysuje schematy szeregowego i równoległego łączenia odbiorników energii elektrycznej, uwzględniając poprawne włączanie amperomierzy i woltomierzy; mierzy natężenie prądu, posługując się amperomierzem; mierzy napięcie elektryczne, posługując się woltomierzem;

10 ROZDZIAŁ X. Elektromagnetyzm opisuje sposoby elektryzowania ciał rysuje ustawienia igły magnetycznej przez dotyk, pocieranie i indukcję; między dwoma magnesami i w pobliżu wskazuje sposób podziału ładunku ciała przewodu z prądem. na równe części; określa zależność siły działającej między wskazuje przykłady pola elektrycznego; ciałami naelektryzowanymi od wartości określa oddziaływanie ciał ich ładunków i odległości między nimi; naelektryzowanych jedno- rysuje ustawienia igły magnetycznej i różnoimiennie; w pobliżu magnesu; podaje jednostkę ładunku elektrycznego wyjaśnia działanie kompasu; w postaci wielokrotności ładunku opisuje wzajemne oddziaływanie elementarnego; magnesów i elektromagnesów; podaje zasadę zachowania ładunku; wyjaśnia mechanizm elektryzowania definiuje przepływ prądu jako ruch ciał, stosując elektryczny model budowy ładunku; materii oraz zasadę zachowania ładunku; wskazuje różnicę między atomem i opisuje działanie elektromagnesu i rolę jonem; rdzenia w elektromagnesie; podaje żelazo, kobalt i nikiel jako metale opisuje budowę i działanie elektroskopu; przyciągane przez magnes; wskazuje ruch elektronów jako przyczynę elektryzowania ciał; wskazuje przykłady zjawisk wywołanych oddziaływaniami elektrycznymi; wskazuje w najbliższym otoczeniu przykłady elektryzowania ciał, skutki oraz zastosowania tego zjawiska; stwierdza, że biegunów magnetycznych nie można rozdzielić; podaje ładunek elektronu jako ujemny, ładunek protonu jako dodatni; demonstruje zjawisko elektryzowania ciał przez pocieranie; demonstruje zjawisko wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych; podaje sposoby elektryzowania ciał; podaje różnicę między ciałami naelektryzowanymi dodatnio i ujemnie; określa atom jako najmniejszą część pierwiastka; wymienia cząstki elementarne, z których zbudowany jest atom; określa elektron jako cząstkę obdarzoną najmniejszą porcją ładunku elektrycznego; określa oddziaływania między jednoi różnoimiennymi biegunami magnesu; określa magnetyczne i geograficzne bieguny Ziemi. przewiduje skutki oddziaływania ciał naelektryzowanych; stosuje zasadę zachowania ładunku oraz elektryczny model budowy materii do opisywania i przewidywania zjawisk elektrycznych; demonstruje zachowanie się igły magnetycznej w pobliżu magnesu i przewodu z prądem; rozpoznaje znak ładunku ciał na podstawie skutków oddziaływań; określa zmianę wartości i zwrotu siły działającej między ciałami naładowanymi przy zmianie ładunków (lub odległości); wyjaśnia działanie silnika elektrycznego prądu stałego.

11 ROZDZIAŁ XI. Fale elektromagnetyczne wymienia rodzaje fal rozpoznaje zjawiska zachodzące podczas elektromagnetycznych, porządkując je rozchodzenia się fal według długości; elektromagnetycznych; wskazuje przykłady zastosowania wskazuje przykłady zjawisk mikrofal; potwierdzających, że fale wskazuje przykłady źródeł podczerwieni. elektromagnetyczne przenoszą energię. wskazuje przykłady źródeł i odbiorników wskazuje przykłady odbicia i załamania fal elektromagnetycznych; fal elektromagnetycznych; wskazuje przykłady zjawisk potwierdzających falową naturę światła; podaje wartość prędkości fali elektromagnetycznej w próżni; wskazuje przykłady fal elektromagnetycznych o różnych długościach; przewiduje skutki oddziaływania fal elektromagnetycznych na organizm ludzki; opisuje wpływ promieniowania jonizującego na organizm ludzki. wyjaśnia rolę anten i przekaźników podczas przesyłania fal radiowych; wskazuje skutki działania promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka;