PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA BIOLOGIA I, POZIOM ROZSZERZONY, OPRACOWANY W OPARCIU O PROGRAM DKOS /02

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA BIOLOGIA I, POZIOM ROZSZERZONY, OPRACOWANY W OPARCIU O PROGRAM DKOS /02 Dział Hasło programowe I. Różnorodność życia na Ziemi. Klasyfikacja organizmów Uczeń na ocenę Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry -wyjaśnia, na czym polega klasyfikacja biologiczna organizmów -wie,naczympolegai jakiemazalety podwójne nazewnictwo - wymienia główne taksony systematyczne - wskazuje zasadnicze kryteria wyróżniania pięciu Królestw świata żywego, podaje przykłady organizmów zaliczanych do każdego z nich - charakteryzuje różne metody klasyfikowania organizmów oraz ocenia ich użyteczność - proponuje sposób klasyfikacji wybranej grupy organizmów - przedstawia graficznie przebieg ewolucji organizmów -rozróżnia sztuczne i naturalne systemy klasyfikacji organizmów -wyjaśnia zależność między filogenezą a współczesną systematyka organizmów - analizuje i ocenia metody badawcze wykorzystywane obecnie przez taksonomów

2 Bakterie - wymienia cechy komórki prokariotycznej -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie morfologiczne - określa pozycję systematyczną bakterii bakterii Wirusy - określa środowisko życia - podaje przykłady chorób bakteryjnych - podaje przykłady chorób wirusowych źródła oraz drogi zakażeń wirusowych - analizuje czynności życiowe bakterii -wyjaśnia, na czym polega proces nitryfikacji - klasyfikuje wirusy - analizuje i przestawia graficznie budowę wirusów (HIV) - ocenia znaczenie procesu nitryfikacji - analizuje rolę bakterii w obiegu węgla i azotu w przyrodzie - analizuje przebieg infekcji wirusowej - porównuje sposoby odżywiania bakterii autotroficznych, saproficznych i pasożytniczych - analizuje cykl lityczny i lizogeniczny wirusów - analizuje i porównuje różne poglądy na temat pochodzenia wirusów Budowa komórki eukariotycznej -wyjaśnia, co to są komórki prokariotyczne i eukariotyczne; podaje przykłady organizmów - wymienia organelle komórkowe komórki roślinnej i zwierzęcej - określa charakterystyczne cechy budowy organelli i pełnione funkcje - wykonuje schemat komórki roślinnej i zwierzęcej komórek pro- i eukariotycznych i funkcje wybranych organelli komórkowych - wykazuje zależność między budową i funkcją danej organelli -wyjaśnia, na czym polega współdziałanie organelli w funkcjonowaniu komórki

3 Protisty najprostsze organizmy eukariotyczne - określa środowisko życia, charakterystyczne cechy budowy i biologii protistów - wymienia sposoby rozmnażania wybranych przedstawicieli protistów - podaje przykłady organizmów rozmnażających się bezpłciowo i płciowo -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie protistów - analizuje cechy organizmów zaliczanych do królestwa protistów mejoza pregamiczna, mejoza postgamiczna, izo-, anizo- i oogamia - analizuje mechanizm bezpłciowego rozmnażania się protistów - analizuje i porównuje cykl życiowy form haploidalnej i diploidalnej - analizuje czynności życiowe protistów w powiązaniu z budową - ilustruje mechanizm koniugacji -rozróżnia mejozę postgamiczna i pregamiczna - podaje ogólną systematykę protistów - analizuje zależności między budową, środowiskiem życia i czynnościami życiowymi protistów - analizuje mechanizm i ocenia biologiczne znaczenie procesu koniugacji - uzasadnia wyodrębnienie królestwa protistów Rośliny telomowe telom, linia rozwojowa - wymienia rodzaje organów roślinnych - analizuje warunki panujące na lądzie i porównuje je z warunkami środowiska wodnego - analizuje przebieg ewolucji głównych szczepów roślinnych -wyjaśnia, w jaki sposób za pomocą teorii telomowej tłumaczy się pochodzenia organów roślinnych

4 Mszaki - określa środowisko życia, charakterystyczne cechy budowy i biologii - wymienia zasadnicze przystosowania do środowiska lądowego - charakteryzuje budowę morfologiczną i autonomiczną mszaków - analizuje przystosowania autonomiczne i morfologiczne mszaków do życia na lądzie gametofit, sporofit - wie, na czym polega heteromorficzna przemiana pokoleń mszaków - wykonuje uproszczony schemat cyklu rozwojowego mszaków, zaznacza miejsce, gdzie zaszła mejoza, określa, które pokolenia mszaka na komórki haploidalne, a które diploidalne wybranych przedstawicieli wątrobowców, mchów i torfowców - analizuje pochodzenie mszaków; podaje systematykę mszaków Tkanki organowców roślinnych - klasyfikuje i wymienia tkanki roślinne - omawia charakterystyczne cechy poszczególnych rodzajów tkanek roślinnych - wykonuje preparaty świeżei przeprowadza obserwację mikroskopową wybranych tkanek roślinnych - analizuje i porównuje budowę i funkcję poszczególnych tkanek roślinnych -rozróżnia pod mikroskopem (na schemacie lub rysunku) poszczególne tkanki roślinne - wykazuje prawdopodobieństwa funkcjonalne tkanek roślinnych i zwierzęcych (na przykładzie człowieka)

5 Paprotniki - wymienia zasadnicze przystosowania paprotników do życia na lądzie cechy charakteryzujące sporofit i gametofit paprotników -omawiacyklżyciowy paprotników - dowodzi, że sporofit jest pokoleniem dominującym -wymienia kopalne gatunki paprotników pospolite i chronione gatunki paprotników saprofitu i gametofitu paprotników -omawiacyklżyciowy paprotników różnozarodkowych paprotników -wyjaśnia rolę paprotników w powstawaniu węgla - wykazuje odrębność paprotników od mszaków - porównuje cykl życiowy paprotników jedno- i różnozarodkowych - przedstawia graficznie przemianę pokoleń paprotników jedno- i różnozarodkowych - porównuje przemianę pokoleń mszaków i paprotników Rośliny nasienne - wymienia rodzaje i omawia funkcje organów roślin nasiennych rodzaje ulistnienia kwiat, kwiatostan, zapylenie, zapłodnienie, zalążek, woreczek - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną korzenia, łodygi i liścia - analizuje budowę organów rozrodczych roślin nagozalążkowych - omawia cykl rozwojowy roślin nagozalążkowych - analizuje mechanizm - podaje przykłady metamorfoz korzenia, łodygiiliści jednopienność, dwupienność, obupłciowość, samozapylenie, zapylenie krzyżowe, przedsłupność, przedprątność, różnosłupkowość - udowadnia, że metamorfozy korzenia i liści są wyrazem przystosowania roślin do warunków środowiskowych - analizuje mechanizm zapylenia i zapłodnienia roślin nagozalążkowych - analizuje

6 zalążkowy, łagiewka pyłkowa, pyłek - wymienia organy rozrodcze roślin nagozalążkowych elementy autonomiczne kwiatu - podaje przykłady ważnych z gospodarczego punktu widzenia sposobów rozmnażania bezpłciowego roślin zapylenia i zapłodnienia roślin nagozalążkowych - analizuje budowę organów generatywnych roślin okrytozalążkowych - omawia cykl rozwojowy roślin okrytozalążkowych - analizuje mechanizm podwójnego zapłodnienia - analizuje mechanizm powstawania nasienia i owocu - analizuje budowę nasienia i owocu - porównuje przemianę pokoleń paprotników różnozarodkowych i roślin nagozalążkowych - porównuje cykl rozwojowy roślin nago- i okrytozalążkowych roślin nago- i okrytozalążkowych - uzasadnia konieczność prawnej ochrony roślin nasiennych morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne przystosowania roślin okrytozalążkowych do owadopylności i wiatropylności rodzaje kwiatostanów kwiatów wiatro- i owadopylnych - porównuje powstawanie i rolę bielma roślin nago- i okrytozalążkowych bielmo pierwotne i wtórne, nasienie, owoc - klasyfikuje owoce i nasiona - określa warunki kiełkowania nasion - omawia sposoby rozprzestrzeniania się roślin nasiennych gatunki prawnie chronione roślin nago- i - charakteryzuje wybrane gatunki roślin okrytozalążkowych - charakteryzuje wybrane gatunki roślin nagozalążkowych roślin nago- i okrytozalążkowych

7 okrytozalążkowych roślin jedno- i dwuliściennych Grzyby - opisuje środowisko i tryb życia grzybów -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie grupy - wymienia zasadnicze przystosowania do środowiska i prowadzonego trybu życia plecha, strzępka, plektenchyma strategie odżywiania się grzybów - wykazuje różnorodność form życiowych grzybów - porównuje rozmnażanie bezpłciowe i płciowe grzybów zarodnik, plemnia, lęgnia, gametangiogamia, dikarion, kariogamia grzybów - analizuje hipotezy wyjaśniające pochodzenie grzybów - analizuje zależności między budową a środowiskiem i trybem życia - analizuje proces płciowy u sprzężniaków, workowców i podstawczaków -wyjaśnia jak rozmnażają się grzyby - klasyfikuje zarodniki - uzasadnia słuszność wyodrębnienia królestwa grzybów -wymienia i rozróżnia gatunki grzybów trujących i prawnie chronionych - wskazuje grzyby pasożytnicze

8 - wykazuje przykłady wykorzystywania grzybów Porosty -omawiaśrodowisko i tryb życia porostów - określa charakterystyczne cechy porostów symbioza, mutualizm, helotyzm - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną porostów - klasyfikuje porosty ze względu na rodzaj plechy - ocenia biocenotyczne znaczenia porostów jako organizmów pionierskich - analizuje i potrafi wykorzystać w praktyce skalę porostową Gąbki -omawiaśrodowisko i tryb życia gąbek - wymienia typy gąbek - wymienia komórki występujące u gąbek -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie grupy - wymienia zasadnicze przystosowania do środowiska i prowadzonego trybu życia - porównuje zasadnicze typy budowy gąbek - ocenia znaczenia gąbek - analizuje i wykazuje zależności między budową gąbek a środowiskiem oraz trybem życia - dowodzi powiązań ewolucyjnych -wyjaśnia jak rozmnażają się gąbki - analizuje budowę morfologiczna i anatomiczną gąbek

9 Etapy rozwoju zarodkowego zwierząt - przedstawia główne linie rozwojowe zwierząt - definiuje zwierzęta pierwo- i wtórouste - porównuje rozwój zarodkowy zwierząt pierwo- i wtóroustych - analizuje pochodzenie zwierząt wielokomórkowych Zarys budowy histologicznej organizmu człowieka - definiuje pojęcie tkanka - wymienia rodzaje tkanek występujących w organizmie - określa charakterystyczne cechy budowy i wyjaśnia funkcje tkanek: nabłonkowej, łącznej (w tym krwi), mięśniowej, nerwowej - prowadzi obserwację mikroskopową tkanek -wykazujezróżnicowania budowy i funkcji wybranych tkanek - identyfikuje tkanki na rysunkach i pod mikroskopem - analizuje i wykazuje zależność między budową a funkcją wybranych tkanek Parzydełkowce - określa środowisko życia i charakterystyczne cechy parzydełkowców - wymienia rodzaje komórek występujących u parzydełkowców -wykazujezróżnicowania w obrębie grupy - wymienia zasadnicze przystosowania do środowiska i prowadzonego trybu życia parzydełkowców - wykazuje różnorodność form życiowych parzydełkowców - omawia przemianę pokoleń parzydełkowców stułbiopławów, krążkopławów i koralowców gatunki parzydełkowców występujących w Polsce - ocenia role parzydełkowców w środowisku - analizuje budowę morfologiczną i autonomiczna

10 parzydełkowców - porównuje plan budowy polipa i meduzy -wyjaśnia jak rozmnażają się parzydełkowce Płazińce -omawiaśrodowisko i tryb życia płazińców - wymienia pasożytnicze gatunki płazińców - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną płazińców wolnożyjących -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie grupy - omawia cykle rozwojowe wybranych pasożytów człowieka hermafrodytyzm, żywiciel pośredni i ostateczny - wykazuje różnorodność budowy i trybów życia płazińców i biologię wirków, przywr i tasiemców - porównuje cykl rozwojowy przywr i tasiemców zależny i niezależny od środowiska wodnego - analizuje i wykazuje zależności między budową płazińców a środowiskiem oraz trybem życia, dowodzi powiązań ewolucyjnych - analizuje teorie wyjaśniające pochodzenie pasożytnictwa Nicienie (obleńce) -omawiaśrodowisko i tryb życia nicieni (obleńców) cechy nicieni - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną nicieni -wykazujezróżnicowanie w obrębie grupy nematodoza, pasożyt polikseniczny, partenogeneza, dymorfizm płciowy - omawia i analizuje cykle - analizuje i wykazuje zależności między budową nicieni a środowiskiem oraz trybem życia

11 - analizuje przystosowania morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne nicieni do pasożytnictwa życiowe wybranych gatunków pasożytniczych nicieni i wrotków oraz cykle życiowe płazińców i nicieni - porównuje rozwój prosty i złożony Pierścienice -omawiaśrodowisko i tryb życia pierścienic - wymienia przedstawicieli wieloszczetów, skąposzczetów i pijawek celoma, metameria homonomiczna i heteronomiczna cechy aromorfotyczne pierścienic - analizuje na przykładzie dżdżownicy budowę morfologiczną i anatomiczną pierścienic pierścienic - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną wieloszczetów i pijawek - wykazuje różnorodność form życiowych i trybu życia pierścienic - analizuje i wykazuje zależności między budową pierścienic a środowiskiem i trybem życia - uzasadnia rolę pierścienic w ewolucji stawonogów i mięczaków - wykazuje znaczenie pierścienic w przyrodzie, gospodarce i życiu człowieka Mięczaki -omawiaśrodowisko i tryb życia mięczaków gatunki prawnie chronione - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię mięczaków -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie grupy - wykazuje różnorodność budowy i trybu życia mięczaków - porównuje plan budowy ślimaków, małżyi głowonogów - porównuje mięczaki z pierścienicami - omawia budowę, biologię i znaczenie naukowe amonitów i belemnitów

12 -wyjaśnia jak rozmnażają się mięczaki - wykazuje znaczenia mięczaków w przyrodzie, gospodarce i życiu człowieka Stawonogi -omawiaśrodowisko i tryb życia stawonogów - wymienia przedstawicieli gromad stawonogów - wymienia charakterystyczne cechy stawonogów radiacja adaptatywna, miksocel, skrzela, płucotchawki, tchawki - omawia charakterystyczne cechy stawonogów - przedstawia przystosowania morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne stawonogów do życia w wodzie i na lądzie - analizuje budowę morfologiczną i anatomiczną przedstawicieli stawonogów - analizuje problemy, z jakimi zetknęli się przodkowie stawonogów, opanowując środowisko lądowe - porównuje rozwój prosty izłożony - podaje ogólną systematykę stawonogów - ocenia biocenotyczną i gospodarczą rolę stawonogów - omawia zwyczaje życiowe owadów i pająków - ocenia znaczenie opieki nad potomstwem w sukcesie ewolucyjnym stawonogów - analizuje znaczenie opieki nad potomstwem, polimorfizmu oraz struktury społecznej owadów w ewolucji tej grupy organizmów przeobrażenie niezupełne, zupełne, linienie - analizuje strategie rozrodcze stawonogów - dowodzi powiązań ewolucyjnych stawonogów i pierścienic

13 - podaje przykłady stawonogów holo- i hemimetabolicznych itryb życia skorupiaków, pajęczaków, wijów i owadów - zna chronione gatunki stawonogów Strunowce charakterystyczne cechy strunowców -omawiaśrodowisko i tryb życia lancetnika - analizuje pochodzenie strunowców - porównuje strunowce z bezkręgowcami - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię lancetnika lancetnika i bezkręgowców - uzasadnia, dlaczego lancetnika możena uważać za pierwowzór strunowca - analizuje główne linie radiacyjne strunowców Kręgowce charakterystyczne cechy kręgowców -wykazujenaprzykładach zróżnicowanie w obrębie grupy kręgowców - analizuje drzewo rodowe kręgowców - podaje ogólną systematykę kręgowców kręgowców i niższych strunowców - analizuje pochodzenie i tendencje ewolucyjne kręgowców - udowadnia progresywny charakter zmian w budowie i biologii kręgowców

14 Ryby -omawiaśrodowisko i tryb życia bezżuchwowców i ryb - omawia gospodarcze znaczenie ryb - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię minoga i ryb gatunki ryb prawnie chronionych - charakteryzuje wybrane gatunki ryb i biologię ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnopromienistych - analizuje pochodzenie ryb - omawia zwyczaje godowe, formy opieki nad potomstwem oraz wędrówki ryb - ocenia wpływ rybołówstwa na życie i równowagę ekologiczną biocenoz wodnych bezżuchwowców i ryb Płazy - określa środowisko i charakterystyczne cechy budowy płazów - zna przedstawicieli poszczególnych rzędów płazów - analizuje morfologie, anatomię i fizjologie płazów - udowadnia związek pomiędzy budową i biologią płazów a zajmowanym środowiskiem życia - analizuje mechanizm rozrodu i rozwoju płazów płazów - charakteryzuje wybrane gatunki płazów - uzasadnia zależność rozrodu i rozwoju płazów od środowiska wodnego -wyjaśnia pochodzenie ewolucyjne kręgowców czworonożnych - analizuje budowę i biologie meandrowców -wykazujełączność ewolucyjną płazów z rybami gatunki podlegające ochronie prawnej Gady - określa środowisko i charakterystyczne cechy budowy gadów progresywne cechy gadów gadów - analizuje pochodzenie i tendencje ewolucyjne gadów z

15 - wymienia przedstawicieli gadów - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię gadów - charakteryzuje wybrane gatunki gadów uwzględnieniem form wymarłych - analizuje biologię rozrodu i rozwoju gadów - analizuje drzewo rodowe gadów - ocenia znaczenie błon płodowych i biologię gadów i płazów - analizuje przyczyny i przebieg radiacji adaptatywnej gadów mezozoicznych Ptaki - określa środowisko życia i charakterystyczne cechy budowy ptaków - analizuje przystosowania morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne ptaków do lotu progresywne cechy ptaków - analizuje biologię rozrodu i rozwoju ptaków gniazdowniki i zagniazdowniki - analizuje mechanizmy umożliwiające ptakom utrzymanie wysokiego tempa przemiany materii i stałej temperatury ciała - porównuje strategie rozrodcze gniazdowników i zagniazdowników - ocenia biologiczne i gospodarcze znaczenie ptaków - omawia zjawisko wędrówek ptaków - ustosunkowuje się do hipotez wyjaśniających pochodzenie zdolności ptaków do aktywnego lotu - uzasadnia znaczenia aktywnej opieki nad potomstwem w ewolucji ptaków gatunki ptaków prawnie chronionych -wykazujełączność ewolucyjną ptaków z gadami Ssaki - określ środowisko życia i charakterystyczne cechy budowy ssaków progresywne cechy ssaków - określa stanowisko systematyczne stekowców i torbaczy - analizuje warunki i przebieg radiacji adaptatywnej ssaków

16 -omawiaśrodowisko życia stekowców i torbaczy progresywne i prymitywne cechy stekowców i torbaczy i biologię stekowców i torbaczy - ocenia znaczenie opieki nad potomstwem w ewolucji ssaków - podaje przykłady gospodarczego wykorzystanie ssaków - analizuje drzewo rodowe ssaków - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię stekowców i torbaczy - analizuje morfologię, anatomię i fizjologię ssaków właściwych rodzaje zębów ssaków gatunki ssaków prawnie chronionych - dowodzi, że budowa i biologia ssaków jest wyrazem adaptacji do zajmowanego środowiska życia typy łożysk ssaków - charakteryzuje i porównuje wybrane rzędy ssaków - analizuje ekologię i etologię wybranych gatunków ssaków -wykazujełączność ewolucyjną z gadami - ocenia ekologiczne i gospodarcze znaczenie ssaków - dowodzi, że człowiek jest ssakiem

17 II. Ekologia i biogeografia Ekologia jako nauka populacja, biocenoza, biotop, ekosystem - definiuje pojęcie: nisza ekologiczna -rozróżnia abiotyczne i biotyczne czynniki środowiska - podaje kryteria wyróżnienia autoekologii i synekologii - analizuje możliwości praktycznego wykorzystania badań ekologii - analizuje wykresy zakresu tolerancji ekologicznej różnych organizmów - udowadnia związek ekologii z innymi działami biologii i gałęziami przemysłu - analizuje wieloaspektywność pojęcia: nisza ekologiczna - dobiera odpowiednie materiały źródłowe do nauki ekologii - przeprowadza badania wybranych czynników abiotycznych i na ich podstawie określa stan środowiska Populacje, biocenozy, ekosystemy populacja, pojemność i opór środowiska - wymienia cechy populacji - przedstawia dane liczbowe ludności Polski oraz wybranych krajów świata w postaci piramid wieku i płci - definiuje pojęcie: biocenoza zależności troficzne, producent, konsument, reducent, łańcuch i sieć troficzna, równowaga - analizuje strukturę przestrzenną, ilościową, wiekową, płciową i socjalną populacji - omawia zjawisko terytorializmu - prowadzi badania rozmieszczenia osobników populacji i oblicza ich zagęszczenie -rozróżnia i omawia rodzaje zależności troficznych w biocenozie - analizuje zmiany liczebności populacji w układzie drapieżnik ofiara - omawia populacyjne mechanizmy liczebności - analizuje zależność między niszą ekologiczną a zjawiskiem konkurencji - ocenia rolę zależności międzygatunkowych w przyrodzie i życiu człowieka - porównuje pokarmowe łańcuchy spasania i łańcuchy detrytusowe konieczne warunki zachowania równowagi biocenotycznej - planuje i przeprowadza doświadczenie ilustrujące wpływ zagęszczenia na liczebność populacji - analizuje przyczyny zróżnicowania struktury i dynamikę rozrodczej populacji ludzkiej w różnych rejonach świata - przewiduje możliwość wykorzystania allelopatii w rolnictwie ekologicznym - uzasadnia stwierdzenie, że funkcjonowanie agrocenozy wymaga

18 biocenotyczna sukcesja pierwotna i wtórna, klimaks - podaje przykłady sukcesji pierwotnej i wtórnej - analizuje strukturę troficzną wybranych biocenoz lądowych i wodnych -rozróżnia i klasyfikuje organizmy według ich przynależności do odpowiedniego poziomu troficznego - przedstawia zależności troficzne w biocenozach w postaci łańcuchów i sieci pokarmowych - opisuje ogólną strukturę i funkcjonowanie ekosystemu - porównuje funkcjonowanie różnych ekosystemów - analizuje funkcjonowanie ekosystemów pozbawionych producentów - porównuje produktywność pierwotną iwtórną - określa przyczyny oraz kierunki sukcesji pierwotnej nakładów energii - udowadnia, że skrócenie łańcuchów pokarmowych możebyć potencjalnym źródłem ograniczenia kosztów produkcji żywności - planuje i przeprowadza doświadczenie ilustrujące przebieg sukcesji - ocenia znaczenie procesu sukcesji w przyrodzie - analizuje powiązania pomiędzy biocenozą ijej biotopem - klasyfikuje ekosystemy oraz omawia przepływ energii przez ekosystemy - porównuje przebieg sukcesji pierwotnej i wtórnej - analizuje wpływ działalności człowieka na przebieg sukcesji

19 Biomy i biosfera biom, biosfera - wymienia rodzaje biomów lądowych i podaje ich rozmieszczenie geograficzne - podaje przykłady organizmów występujących w różnych obszarach biosfery - wymienia rodzaje ekosystemów wodnych - analizuje strukturę oraz funkcjonowanie wybranych ekosystemów lądowych - wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystycznych dla poszczególnych biomów - charakteryzuje państwa roślinne i zwierzęce - porównuje warunki abiotyczne ekosystemów lądowych i wodnych gatunki organizmów charakterystycznych dla poszczególnych stref ekosystemów wodnych oraz omawia ich rolę - określa przyczyny zróżnicowania państw roślinnych i zwierzęcych - uzasadnia wpływ czynników klimatycznych na rozmieszczenie roślin na kuli ziemskiej przyczyny zakłóceń prawidłowego funkcjonowania ekosystemów wodnych - przewiduje konsekwencje wpływu czynników zagrażających biomom - analizuje przyczyny i skutki eutrofizacji, zakwaszenia i zasolenia zbiorników wodnych Opracowała mgr Jolanta Pryśko, nauczyciel biologii w LO w Braniewie