naturalni partnerzy Przewodnik po możliwych formach współpracy Opracowała: dr Maria Gagacka

Transkrypt

1 naturalni partnerzy Przewodnik po możliwych formach współpracy Opracowała: dr Maria Gagacka

2 Miasto Radom i NGO naturalni partnerzy Przewodnik po możliwych formach współpracy

3 Opracowanie: dr Maria Gagacka Redakcja: dr Wojciech Wciseł Copyright: Europejski Dom Spotkań Fundacja Nowy Staw Warszawa, 2015 Korekta: Marta Sokołowska, Sarian Jarosz Skład i projekt okładki: Comernet Sp z o.o. Druk: Comernet Sp z o.o., Lublin, ul. Ceramiczna 24 Projekt Radom siła współpracy realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet V. Dobre rządzenie Działanie 5.4. Rozwój potencjału trzeciego sektora Poddziałanie Rozwój dialogu obywatelskiego Projektodawca projektu: Europejski Dom Spotkań Fundacja Nowy Staw Partner: Gmina Miasta Radomia Koordynator projektu: Marek Guzowski Miasto Radom i NGO-s naturalni partnerzy przewodnik po możliwych formach współpracy powstał w ramach projektu Radom siła współpracy realizowanego przez Europejski Dom Spotkań Fundację Nowy Staw. Ideą przewodnią poradnika nie jest przekonywanie o konieczności i pożytkach z nich wynikających, lecz wskazanie instrumentów ułatwiających wzajemne porozumiewanie się i budowanie partnerskich relacji będących fundamentem współpracy. Niektóre omówione w poradniku formy współpracy zostały szczegółowo scharakteryzowane w opracowanej w ramach projektu Radom siła współpracy Księdze Standardów Usług Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi w zakresie inkubacji grup inicjatywnych oraz wsparcia organizacji pozarządowych. Znajdziecie tam Państwo charakterystykę usług wsparcia oferowanych przez miasto, kontakty, terminy i niezbędną dokumentację. Poradnik, poza wskazaniami dotyczącymi wykorzystania różnych możliwości współpracy z administracją publiczną, zawiera także krótką charakterystykę radomskiego trzeciego sektora, wszak siła współpracy to także siła i potencjał jej partnerów. Wyrażamy głębokie przekonanie, że rosnący potencjał organizacji obywatelskich w Radomiu, profesjonalizacja i przeobrażenia stylów działania organizacji są solidną podstawą rozwoju kultury współpracy i partnerstwa. Mamy nadzieję, że krótki przegląd płaszczyzn możliwej współpracy i rady dotyczące ich wykorzystania będą dla Państwa pomocne i inspirujące. ISBN

4 Zawartość Wprowadzenie... 5 Trzeci sektor w Radomiu... 6 Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi Jaki program w Radomiu? Finansowe formy współpracy z samorządem Pozafinansowe formy współpracy Wsparcie techniczne dla organizacji pozarządowych bądź grup inicjatywnych Udostępnianie wspólnej przestrzeni Pomoc merytoryczna Doradztwo w zakresie prowadzenia księgowości Doradztwo w zakresie rozliczania dotacji na realizację zadań zleconych z budżetu miasta Doradztwo informatyczne Doradztwo w zakresie BHP Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji. 25 System informacji o wzajemnych działaniach partnerów społecznych Promocja Pośrednictwo i pomoc w zakresie przygotowania dezyderatów w ważnych dla mieszkańców sprawach, których reprezentantem jest organizacja pozarządowa Patronat honorowy Prezydenta Miasta Radomia lub udział Prezydenta w komitecie honorowym Udzielanie rekomendacji organizacjom pozarządowym Współpraca szkoleniowa Inne płaszczyzny współpracy Centrum Organizacji Pozarządowych kluczowy podmiot współpracy

5 Publikacja Miasto Radom i NGO naturalni partnerzy. Przewodnik po możliwych formach współpracy jest jednym z kilku elementów procesu standaryzacji współpracy naszego miasta z organizacjami pozarządowymi. Proces ten jest szczególnie widoczny w stale rosnącej liczebności sektora i w jego aktywności. Niniejszy przewodnik stanowi źródło wiedzy o tym, co nasze miasto proponuje radomskim organizacjom pozarządowym, jakie możliwości współpracy stwarza, a przede wszystkim wskazuje, jak z tych możliwości skorzystać, gdzie się udać, jakie dokumenty wypełnić. Liczne usługi, jakie proponuje radomski samorząd zostały spisane w jednym miejscu, tak by ułatwić organizacjom poszukiwanie informacji, dotarcie do konkretnych urzędników. Co jednak istotne, mogą stanowić źródło inspiracji dla organizacji w poszukiwaniu nowych ścieżek, rozwiązań dla codziennych zmagań organizacji w realizacji wytyczonych celów, być może w odkryciu nowych możliwości na przyszłość. Katalog oferowanych przez miasto Radom usług, pomimo że spisany w niniejszej publikacji, nie jest zamknięty, wręcz przeciwnie będzie się stale poszerzał wraz z dalszym postępem procesu standaryzacji współpracy z organizacjami pozarządowymi. Prezydent Miasta Radomia Radosław Witkowski 4

6 Wprowadzenie Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nakłada na jednostki samorządu publicznego obowiązek współpracy i wspierania organizacji pozarządowych. Jej celem jest skuteczne zaspokajanie potrzeb lokalnych społeczności we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Podstawowym dokumentem regulującym kwestie współpracy organów administracji publicznej, w tym organów jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, jest Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Określa ona zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe, sposoby korzystania organów administracji publicznej z tej działalności w celu wykonywania zadań publicznych, uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz zakres funkcjonowania organizacji pożytku publicznego i sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego 1. Samorząd Miasta Radomia, uznając aktywność społeczną jako jeden z podstawowych czynników rozwoju lokalnego i dostrzegając rosnące znaczenie organizacji pozarządowych, w 2003 roku, w świetle nowego aktu prawnego, uregulował zasady dotychczasowej współpracy z sektorem pozarządowym, wytyczając kierunki jej rozwoju. Współpraca ta prowadzona była w oparciu o przepisy Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz o przyjmowane od 2004 roku w drodze uchwał Rady Miejskiej w Radomiu roczne Programy Współpracy Gminy Miasta Radomia z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. Głównym celem współpracy było wdrożenie zasad partycypacji społecznej i rozwijanie partnerstwa pomiędzy samorządem Miasta Radomia i organizacjami pozarządowymi, ukierunkowane na rozpoznawanie i zaspakajanie potrzeb mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności społecznej obywateli. Model współpracy podlega procesowi ciągłych przeobrażeń pod wpływem dynamicznego rozwoju organizacji pozarządowych w Radomiu. Wyraża się on liczebnością sektora, stopniem jego profesjonalizmu, wzrastającym udziałem w realizacji zadań publicznych z jednej strony, z drugiej zaś, rosnąca podmiotowość sektora skłania Urząd Miasta do tworzenia transparentnych i jednolitych reguł współpracy z partnerami społecznymi. 1 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U Nr 96, poz. 873). 5

7 Trzeci sektor w Radomiu O sile trzeciego sektora nie decyduje wyłącznie jego stan liczbowy, niemniej ukazuje on potencjał zinstytucjonalizowanej aktywności społecznej. Na podstawie danych gromadzonych przez Referat Centrum Organizacji Pozarządowych, ogólna liczba organizacji pozarządowych zarejestrowanych na terenie Radomia według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku wynosiła Z danych rejestru Wydziału Spraw Obywatelskich na dzień 31 grudnia 2013 roku wynika, iż liczba zarejestrowanych w Radomiu stowarzyszeń w roku wyniosła 427, w tym: 262 stowarzyszeń, 120 oddziałów i kół stowarzyszeń, 40 stowarzyszeń zwykłych, 5 związków stowarzyszeń. W ewidencji Wydziału Edukacji, Sportu i Turystyki w tym samym okresie znajdowało się 96 organizacji, z czego 61 to stowarzyszenia kultury fizycznej nieprowadzące działalności gospodarczej, natomiast 35 stanowią uczniowskie kluby sportowe. Z bazy Krajowego Rejestru Sądowego pod koniec 2013 roku wynika, że zarejestrowanych było 60 radomskich fundacji. Nie wszystkie funkcjonujące na terenie Miasta Radomia podmioty trzeciego sektora współpracują z samorządem. Na podstawie Mapy aktywności organizacji i innych podmiotów pozarządowych działających na terenie miasta Radomia 4, będącej zbiorem gromadzonych i monitorowanych przez Centrum Organizacji Pozarządowych danych o aktywnych i regularnie działających organizacjach, liczba aktywnie działających organizacji pozarządowych zarejestrowanych na terenie Radomia, na dzień 31 grudnia 2013 roku, wynosiła 212 (187 stowarzyszeń, związków stowarzyszeń oraz 24 fundacje), w tym: 25 organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych, 61 organizacji pomocowych (wśród nich działające również na rzecz osób niepełnosprawnych), 49 organizacji okołopomocowych, 19 organizacji kultury, 56 organizacji sportowych, 2 organizacje z obszaru ochrony środowiska. W 2013 roku działalność rozpoczęło 31 nowych organizacji pozarządowych, w tym: 12 organizacji posiadających wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, 5 organizacji zarejestrowanych jako stowarzyszenia zwykłe, 6 organizacji posiadających wpis do Ewidencji Prezydenta Miasta Radomia, 8 fundacji. Liczbowy obraz sektora dopełniają podmioty/organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego. Na terenie Miasta Radomia działa 40 podmiotów o takim statusie. Uprawnionych do otrzymania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za 2013 rok było 37 organizacji. 2 Sprawozdanie z realizacji Programu Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi na 2013 rok z portalu: dostęp: Ibidem. 4 Ibidem. 6

8 Trzeci sektor w Radomiu Poniżej przedstawiono dynamikę trzeciego sektora w Radomiu. Przedstawione dane obejmują liczbę organizacji zarejestrowanych w: 1. Krajowym Rejestrze Sądowym (stowarzyszenia, oddziały stowarzyszeń, stowarzyszenia zwykłe oraz fundacje), 2. ewidencji Prezydenta Miasta Radomia. Rok Liczba organizacji Liczba nowopowstałych organizacji ogółem (14 KRS, 9 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (6 KRS, 10 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (6 KRS, 4 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (11 KRS, 7 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (15 KRS, 6 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (20 KRS, w tym 4 fundacje, 4 stowarzyszenia zwykłe; 6 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (19 KRS, w tym 6 fundacji, 6 stowarzyszeń zwykłych; 6 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) (12 KRS, w tym 8 fundacji, 5 stowarzyszeń zwykłych; 6 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) Tabela 1. Liczba zarejestrowanych organizacji w latach Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu gromadzi również informacje na temat organizacji pozarządowych wyrejestrowanych z KRS czy ewidencji Prezydenta Miasta Radomia. Rok Liczba organizacji wyrejestrowanych (1 KRS, 10 z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia) z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia z ewidencji Prezydenta Miasta Radomia Tabela 2. Liczba wyrejestrowanych organizacji w latach Przedstawiony powyżej obraz dynamiki liczbowego wzrostu sektora pozarządowego pokazuje: tendencję do stabilizacji liczbowej sektora, dominację podmiotów zarejestrowanych w KRS, 5 Źródło: dane Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu. 6 Ibidem. 7

9 Trzeci sektor w Radomiu wzrost popularności fundacji, większą trwałość podmiotów zarejestrowanych w KRS w stosunku do podmiotów ujętych w ewidencji Prezydenta Miasta Radomia. Potencjał sektora pozarządowego w Radomiu pokazują także badania z 2013 roku 7, którymi objęto 137 stowarzyszeń oraz 16 fundacji. W badaniach przyjęto następujące kategorie klasyfikacji: ON organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych, P organizacje pomocowe, O organizacje okołopomocowe, KAT organizacje katolickie pomocowe, K organizacje kultury, OŚ organizacje ochrony środowiska, S organizacje sportowe, PP pożytku publicznego. 27.4% 22.6% 16.7% 19.0% 4.8% 1.2% KAT O ON OS P S Rysunek 1. Struktura badanej próby 8. Analizując dynamikę sektora organizacji pozarządowych należy zwrócić uwagę na lokalne tendencje: stabilizacja wzrostu sektora pozarządowego, liczba organizacji pozarządowych nieznacznie wzrosła, przy czym nowopowstałe zastępują w dużym stopniu te, które przestały działać (z powodu braku aktywności bądź rozpoczęcia procesów likwidacji i wykreślenia z ewidencji), wysoką dynamiką wzrostu wykazują się organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych; w ciągu jednego roku odnotowano wzrost liczby organizacji pomocowych o 7 (z 37 w 2011 wzrost do 59 w 2012 roku). Na stałym poziomie (choć niskim) utrzymuje się liczba organizacji działających na rzecz środowiska lokalnego oraz katolickich organizacji pozarządowych, których udział w tej grupie jest znaczący. Zmniejsza się natomiast liczba organizacji działających na rzecz kultury. Kolejną lokalną cechą sektora jest mniejszy wzrost liczby podmiotów uzyskujących status organizacji pożytku publicznego. Po dynamicznym wzroście, mimo korzystnych 7 Niepublikowane badania własne autorki. 8 Źródło: badania własne autorki. 8

10 Trzeci sektor w Radomiu zmian legislacyjnych polegających m.in. na rozszerzeniu katalogu podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności pożytku publicznego, rozszerzeniu sfery zadań publicznych i możliwości współdziałania z samorządem 9, nastąpiła stabilizacja. Obecnie wśród podmiotów trzeciego sektora działających na terenie miasta 40 z nich osiągnęło status organizacji pożytku publicznego (niecałe 7% ogółu organizacji według danych COP-u na 2013 rok), z tego 38 organizacji blisko 18% spośród podmiotów umieszczonych w Mapie aktywności 10. Tendencje te pokazują, podobnie jak w całym kraju, że najbardziej popularne są organizacje pozarządowe działające w dziedzinie sportu i edukacji 11. Specyfikę sektora pozarządowego odzwierciedlają też formy działań podejmowanych przez organizacje. Bezpośrednie świadczenie usług członkom, podopiecznym bądź klientom organizacji stanowi domenę przede wszystkim organizacji pomocowych i sportowych, a w dalszej kolejności dla organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych oraz katolickich. Finansowe i rzeczowe wspieranie osób indywidualnych jest domeną działania organizacji katolickich. W mniejszym stopniu występuje także w pozostałych typach organizacji pomocowych. Reprezentowanie i rzecznictwo interesów członków, podopiecznych i klientów organizacji występuje najczęściej w organizacjach działających na rzecz osób niepełnosprawnych i pomocowych. Warto także w kontekście współpracy z samorządem wskazać lokalną orientację działań organizacji pozarządowych. W Radomiu uwidacznia się jeszcze jedna odrębność sektora pozarządowego. O ile w kraju działalność skoncentrowana na własnej gminie charakterystyczna jest tylko dla 41% organizacji 12, to w przypadku radomskiego sektora działalność skoncentrowaną na najbliższym otoczeniu (osiedle, dzielnica) realizuje blisko połowa organizacji. Najczęściej są to organizacje katolickie. Lokalną orientację wykazują także organizacje sportowe, pomocowe, okołopomocowe i działające na rzecz osób niepełnosprawnych i ochrony środowiska. Na terenie miasta działa niemal co trzecia organizacja pozarządowa, w regionie (powiat) ponad 60%. Krajowe agendy posiadają głównie organizacje kulturalne, działające na rzecz osób niepełnosprawnych oraz świadczące działania pomocowe. Jednakże należy zaznaczyć, że odbiorcami tych działań są przede wszystkim mieszkańcy Radomia i subregionu radomskiego. Podsumowując, można stwierdzić, że specyfiką Radomia jest: duża i dynamicznie rosnąca liczba organizacji pomocowych i okołopomocowych, silna pozycja organizacji kościelnych i ich znaczący udział w działaniach pomocowych (w niektórych sferach dominujący), niski udział organizacji ekologicznych, słabnąca dynamika rozwoju organizacji kulturalnych. 9 Ustawa o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw z dnia 22 stycznia 2010 roku (Dz. U. Nr 28, poz. 146). 10 Informacja z portalu: w zakładce: Współpraca z NGO Baza danych Mapa Aktywności organizacji i innych podmiotów pozarządowych działających na terenie miasta Radomia, dostęp: Raport z badania 2012, Warszawa 2013; raport dostępny na portalu o organizacjach pozarządowych: s , dostęp: Ibidem, s

11 Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi W Polsce najważniejszym aktem prawnym regulującym współpracę administracji publicznej z organizacjami trzeciego sektora jest obowiązująca od 2003 roku Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W 2010 roku została uchwalona nowelizacja tej ustawy 13. W samorządach program współpracy jest uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego (np. rady miasta, gminy, powiatu, sejmiku wojewódzkiego) podstawowym dokumentem, który opisuje zasady współpracy pomiędzy władzami samorządowymi a działającymi na danym terenie organizacjami pozarządowymi 14. Przepisy (art. 5a, ust. 1 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) wymagają, aby przed uchwaleniem program był konsultowany z organizacjami pozarządowymi. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w treści obowiązującej od 2010 roku, wymienia podstawowe elementy, które muszą się znaleźć w programie współpracy. Jest to wymagane prawem minimum. Skoro program jest fundamentem współpracy to warto wiedzieć, co musi on zawierać: cel główny i cele szczegółowe programu program współpracy powinien odpowiadać na potrzeby lokalnej społeczności, zasady współpracy oprócz zasad, które wymieniono w ustawie (art. 5 ust 3), istnieje wiele innych reguł, które określają obowiązki i prawa współpracujących podmiotów, a także wymogi obowiązujące organizacje w relacjach z samorządem, jak również zobowiązania samorządu w kontaktach z organizacjami, zakres przedmiotowy to zakres tematyki, która jest przedmiotem współpracy samorządu z organizacjami. Zakres ten może obejmować wyłącznie sferę pożytku publicznego określoną w art. 4 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Program współpracy może jednak wprowadzać ograniczenia wskazując, jaki będzie zakres współpracy i jakie zadania publiczne lokalne władze mają zamiar realizować we współpracy z sektorem pozarządowym, formy współpracy w ustawie wymieniono przykładowe formy współpracy władz publicznych z organizacjami pozarządowymi. Ponieważ nie są one obligatoryjne, stąd zapis wymagający, by w programie znalazły się formy współpracy, o których mowa w art. 5, ust. 2, należy rozumieć jako prawo organu stanowiącego do wybrania, które 13 Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 roku o zmianie Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 146). 14 Patrz: G. Makowski, Roczne programy współpracy, (w:) M. Rymsza, G. Makowski, M. Dutkiewicz (red.), Państwo a trzeci sektor, Warszawa 2007; G. Makowski, Zasady współpracy międzysektorowej w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, (w:) G. Makowski, M. Koziarek (red.), Wymiary użyteczności społecznej, Warszawa 2009, s

12 Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi z przykładowych form będzie stosował. Samorząd ma również prawo poszerzyć współpracę z sektorem pozarządowym o inne elementy, priorytetowe zadania publiczne określenie zadań, które samorząd przewiduje zlecić organizacjom pozarządowym. Należy pamiętać, że również w ciągu roku organizacje mają prawo występować z inicjatywą przejmowania lub podejmowania nowych zadań (art. 12, ust. 1), okres realizacji programu dla programów rocznych będzie on tożsamy z rokiem budżetowym, sposób realizacji programu ten punkt jest silnie powiązany z formami współpracy, o których mowa w pkt 4. Intencją jest, by program był dla organizacji swego rodzaju instrukcją, która wskaże, kto po stronie administracji lokalnej jest odpowiedzialny za realizację programu i w jaki sposób organizacje mogą skorzystać z poszczególnych form współpracy, sposób oceny realizacji programu (ewaluacji) programu w celu weryfikacji jego skuteczności oraz wprowadzania ewentualnych poprawek w kolejnych latach. Przyjęte w programie sposoby oceny znajdą również odzwierciedlenie w sprawozdaniu z realizacji programu, które organ wykonawczy musi przedłożyć co roku organowi stanowiącemu (art. 5a, ust. 3), informację o sposobie tworzenia programu oraz przebiegu konsultacji to opis sposobu, w jaki zrealizowany został wymóg konsultowania nowego programu z organizacjami pozarządowymi, tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w otwartych konkursach ofert każdy konkurs na zlecanie realizacji zadań publicznych ogłaszany przez władze samorządowe wymaga powołania komisji, w skład której wchodzą nie tylko urzędnicy, ale również osoby reprezentujące organizacje pozarządowe (art. 15 ust 2d). Zasady, na jakich powoływani są członkowie tych komisji, w szczególności reprezentanci sektora pozarządowego, oraz sposób działania komisji muszą być opisane w programie współpracy. Pamiętaj, że obowiązek konsultowania programu współpracy przez samorząd to szansa dla organizacji pozarządowych. Można realnie wpływać na jego treść i zawarte w nim zobowiązania. Poza obligatoryjnie wymienionymi składnikami programu mogą się w nim znaleźć także zasady konsultowania z sektorem pozarządowym projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji, tryb powoływania członków oraz organizację i tryb działania Rady Działalności Pożytku Publicznego (art. 41g), zasady udostępniania, użyczania, dzierżawy, najmu na preferencyjnych warunkach lokali i budynków komunalnych, stanowiących uszczegółowienie zasad, wynikających z przepisów Ustawy o gospodarce nieruchomościami, zasady tworzenia i prowadzenia jednostek organizacyjnych czy też udzielania pożyczek i poręczeń organizacjom pozarządowym. 11

13 Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi Zgodnie ze wskazaniami ustawodawcy (określonymi w omawianej ustawie o działalności ( ), zasady konsultacji ( ) i również tryb powoływania Rady Działalności ( ) winny być aktami prawa lokalnego i takie w formie odnośnych uchwał Rady Miejskiej w Radomiu zostały przyjęte w latach poprzednich. Uchwały te są przepisami szczegółowymi, ale też i obszernymi, dlatego pozostają w obiegu prawnym jako odrębne dokumenty. Jaki program w Radomiu? Program Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi na 2014 rok został przyjęty Uchwałą Nr 630/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 4 listopada 2013 roku. Już we wstępie do tego dokumentu zawarte jest przekonanie ustawodawcy lokalnego, iż realizacja zadań zaplanowanych w programie, przy współpracy i wsparciu finansowym oraz pozafinansowym Gminy Miasta Radomia, pozwoli na pełne wykorzystanie potencjału tkwiącego w organizacjach i innych podmiotach pozarządowych działających na terenie Radomia, a tym samym stanie się impulsem do rozwoju lokalnego i lepszego zaspokajania potrzeb społecznych 15. Chociaż program ma roczną perspektywę oddziaływania, to jednak wychodzi ze strategicznej wizji instrumentu służącego budowaniu zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, świadomego znaczenia swojego aktywnego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji dotyczących rozwiązywania bieżących problemów społecznych oraz realizacji inicjatyw sprzyjających rozwojowi Radomia i jego mieszkańców 16. W perspektywie krótkookresowej (rocznej) celem głównym tego dokumentu jest wdrażanie zasady partycypacji społecznej i rozwijanie partnerstwa pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi, ukierunkowane na rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności społecznej obywateli 17. Program Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi na 2014 rok określa także cele szczegółowe programu, do których należą: zdynamizowanie działań w sferze zadań publicznych oraz podniesienie ich skuteczności i efektywności, poprawa dostępności mieszkańców miasta do informacji publicznej i o działalności sektora pozarządowego, rozwijanie nowych form współdziałania samorządu z organizacjami pozarządowymi zapewniających efektywne wykonywanie zadań publicznych miasta, ożywianie społecznej aktywności mieszkańców, w tym działalności wolontariackiej, umacnianie poczucia współtworzenia i współodpowiedzialności obywateli za społeczność lokalną, za rozwój zasobów ludzkich, organizacyjnych i materialnych służących zaspokajaniu potrzeb mieszkańców miasta, promowanie postaw obywatelskich i prospołecznych, upowszechnianie i rozwój dialogu obywatelskiego, 15 Program Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi na 2014 rok dostępny na portalu: dostęp: Ibidem, s Ibidem, s

14 Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi tworzenie warunków i zachęt do rozwoju już istniejących oraz powstawania nowych organizacji pozarządowych, profesjonalizację działań organizacji pozarządowych poprzez inicjowanie szkoleń podnoszących jakość świadczonych usług publicznych oraz zwiększających efektywność wydatkowania środków finansowych pozyskanych m.in. z budżetu samorządu i funduszy unijnych, uzupełnianie działań publicznych w obszarach mniej zagospodarowanych przez administrację, pobudzanie aktywności organizacji pozarządowych w pozyskiwaniu środków spoza budżetu miasta, w tym funduszy unijnych, a także wspieranie organizacji, które pozyskują środki inne niż z budżetu miasta, na realizację zadań publicznych, będących zadaniami miasta, wzmacnianie pozycji organizacji pozarządowych i zapewnianie równych szans w realizacji zadań publicznych przez powierzanie i wspieranie coraz większej ilości zadań z jednoczesnym zabezpieczeniem odpowiednich środków na ich realizację, działania zmierzające do ochrony, zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości 18. Program określa zakres przedmiotowy współpracy oraz jej formy, charakteryzuje instrumenty wspierania inicjatywy lokalnej jako rozwojowej formy partycypacji obywatelskiej, priorytetowe zadania publiczne oraz wysokość środków planowanych na realizację programu. Uważnie prześledź, które zadania mogą być realizowane przez Twoją organizację i w jakiej formie możesz współpracować z samorządem. 18 Ibidem, s

15 Finansowe formy współpracy z samorządem Współpraca organizacji i administracji może mieć zasadniczo dwie formy: pozafinansową oraz finansową. Finansowe formy współpracy to zlecanie organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ze zlecaniem realizacji zadań publicznych związane jest przekazywanie środków finansowych (dotacji) na ich realizację. Ustawa przewiduje także możliwości wspólnej realizacji zadań publicznych bez przekazania dotacji, w ramach tzw. inicjatywy lokalnej. Realizacja zadań publicznych przez organizacje pozarządowe może występować w czterech formach: 1. powierzanie wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na sfinansowanie jego realizacji, 2. wspieranie wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji, 3. w ramach inicjatywy lokalnej, 4. w ramach umowy partnerstwa określonych w Ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju 19. Finansowe formy współpracy to nie tylko zlecanie organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych i przekazywanie dotacji na zasadach określonych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawa przewiduje także inne możliwości finansowej współpracy administracji z sektorem pozarządowym: umowy partnerskie, partnerstwo publicznoprywatne oraz inicjatywy lokalne. Szczególnym trybem jest przekazywanie organizacjom bezzwrotnych środków na podstawie umów międzynarodowych dotyczy to przede wszystkim funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, których dystrybucją zajmują się instytucje publiczne. Oznacza to, że mamy łącznie do czynienia z sześcioma formami współpracy finansowej administracji z sektorem pozarządowym. W Radomiu zasady przyznawania i rozliczania dotacji z budżetu Gminy Miasta Radomia organizacjom pozarządowym oraz podmiotom, o których mowa w art. 3, ust. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie zawarte zostały w Zarządzeniu Prezydenta Nr 4035/2013, natomiast formy i zasady współpracy finansowej z organizacjami pozarządowymi, priorytetowe zadania oraz wysokość środków zawiera omawiany program współpracy. Zgodnie z jego zapisami, współpraca finansowa polega na zlecaniu realizacji zadań publicznych miasta organizacjom pozarządowym w trybie otwartego konkursu ofert, chyba że przepisy prawa przewidują inny tryb zlecenia, poprzez: powierzenie wykonania zadania publicznego i udzielenie dotacji na finansowanie jego realizacji, wsparcie wykonania zadania publicznego i udzielenie dotacji na dofinansowanie jego realizacji. 19 Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 roku (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.); Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658). 14

16 Finansowe formy współpracy z samorządem Powierzanie lub wspieranie przez samorząd Radomia realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe może mieć charakter wieloletniej współpracy na czas określony nie dłuższy niż 5 lat. W ramach finansowej formy współpracy organizacja pozarządowa może z własnej inicjatywy złożyć ofertę na realizację zadań publicznych, także takich, które dotychczas realizowane były w inny sposób, w tym przez organy administracji publicznej. W przypadku złożenia oferty przez organizację pozarządową, poza ogłoszonym otwartym konkursem ofert, miasto może zlecić tej organizacji, z pominięciem otwartego konkursu ofert, realizację zadania publicznego o charakterze lokalnym przy spełnieniu łącznie warunków określonych w art.19a Ustawy. Przykładowe działania organizacji pozarządowych w ramach zadań publicznych zleconych w trybie otwartych konkursów ofert: Zadanie prowadzenia programu korekcyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie. Lp. 1 2 Nazwa i adres podmiotu Przyznana kwota dotacji na 2014r. Mazowieckie Stowarzyszenie Terapii i Readaptacji Społecznej MASTERS ,- ul. Wolanowska 120, Radom Parafia Rzymskokatolicka Chrystusa Dobrego Pasterza 8.000,- ul. Gębarzewska 25, Radom RAZEM ,- Tabela 3. Wykaz podmiotów, którym przyznano dotację. Zadanie prowadzenia specjalistycznej poradni rodzinnej. Lp Nazwa i adres podmiotu Przyznana kwota dotacji na 2014r. Diecezja Radomska ul. Malczewskiego 1, Radom ,- Parafia Rzymskokatolicka p.w. Miłosierdzia Bożego ul. Starokrakowska 144, Radom 5.500,- Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny KARAN ul. Reja 5/1, Radom 5.500,- Parafia Rzymskokatolicka p.w. Św. Stefana ul. Idalińska 32B, Radom 5.500,- Stowarzyszenie MONAR ul. Nowolipki 9B, Warszawa 5.500,- RAZEM ,- Tabela 4. Wykaz podmiotów, którym przyznano dotację. 15

17 Finansowe formy współpracy z samorządem Bardzo popularne jest także zlecanie zadań w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu, czy w zakresie Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. Oto przykładowe zadania: Szkolny Związek Sportowy Realizacja programu powszechnej nauki pływania zł, Szkolny Związek Sportowy Współzawodnictwo sportowe szkół w ramach Radomskiej Olimpiady Młodzieży zł, Szkolny Związek Sportowy Animator Sportu zł, Szkolny Związek Sportowy Organizacja Mazowieckich Igrzysk Młodzieży Szkolnej i udział reprezentacji Radomia zł, Akcja Katolicka Diecezji Radomskiej XI konkurs Pieśni i Poezji Patriotycznej Kocham moja ojczyznę zł, Radomskie Towarzystwo Fotograficzne Wystawa Fotografii Radom Średniowieczny zł. Przykładem inicjatywy organizacji pozarządowych jest realizacja zadań w formie małych grantów. Oto trzy z nich: oferta realizacji zadania publicznego w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym Szkolne i pozaszkolne programy profilaktyczne zaadresowane do uczniów. Nie, dziękuję alkoholom Zakład Doskonalenia Zawodowego zł, oferta realizacji zadania publicznego w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym Radośnie, zdrowo i trzeźwo spędźmy jesień - Rzymskokatolicka Parafia Św. Teresy od Dzieciątka Jezus zł, alternatywne formy spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży z programem profilaktycznym i wyjazdem Rzymskokatolicka Parafia Pw Świętego Krzyża zł. 20 W zakresie mechanizmów współpracy finansowej samorząd spełnia wszystkie ustawowe wymogi dotyczące zlecania zadań publicznych. Ogromne zainteresowanie, jakie wzbudza współpraca finansowa sprawia, że organizacje pozarządowe formułują w tym zakresie szereg postulatów: przedstawiciele organizacji pozarządowych chcieliby, aby urząd zlecał organizacjom więcej zadań publicznych w poszczególnych obszarach, np. pomocy społecznej, samorząd powinien dążyć do tego, aby organy samorządowe jedynie dzieliły fundusze i zlecały zadania organizacjom pozarządowym, jednakże organizacje nie są na to w pełni gotowe, nie są tak wyspecjalizowane, oprócz organizacji pozarządowych powinny istnieć też spółki, podmioty gospodarcze powołane przez organizacje pozarządowe. Złożone wnioski są ogromną bazą pomysłów od organizacji, co chciałyby robić. Urząd mógłby próbować znaleźć na to dodatkowe środki. Zebrane wnioski mogą być formą konsultacji, następnie dobrze byłoby zrobić spotkanie z oferentami i omówić te pomysły pod kątem planów podziału środków na kolejne lata. W rozwiązaniu niektórych kwestii może pomóc generator, który jest tworzony w ramach projektu Radom siła współpracy. Znajdą się w nim innowacyjne projekty organizacji, które nie tylko zainspirują podmioty trzeciego sektora, ale także spopularyzują wielosektorowość w świadczeniu usług społecznych. 20 Dane z portalu: w zakładce: Współpraca z NGO Wnioski o dotację oferty realizacji zadań publicznych, dostęp:

18 Pozafinansowe formy współpracy W zakresie tworzenia reguł współpracy pozafinansowej Urząd Miejski w Radomiu od wielu lat podejmował działania, by je uściślić i upowszechnić. W 2014 roku we współpracy z Fundacją Nowy Staw stworzona została Księga Standardów Współpracy. Na Księgę Standardów Usług Współpracy Świadczonych przez Gminę Miasta Radomia Organizacjom Pozarządowym i Grupom Inicjatywnym składają się cztery standardy usług świadczone w formie indywidualnej i grupowej: standardy usług inkubacji dla grup inicjatywnych i nowopowstałych organizacji pozarządowych oraz usług doradczych, standardy usług pomocy technicznej, standardy usług szkoleniowych, standardy usług promocyjno-komunikacyjnych dla już istniejących organizacji pozarządowych. Struktura i układ informacji występujący w każdym standardzie usług są jednorodne i obejmują następujące zbiory wymagań, które określają konstrukcję standardu tej usług. Księga przyczyni się do ujednolicenia i uporządkowania kluczowych aspektów świadczonych usług, w wyniku czego będą one bardziej dopasowane do potrzeb i oczekiwań organizacji pozarządowych i grup inicjatywnych korzystających z usług wsparcia oferowanych przez Gminę Miasta Radomia. Zwiększy także transparentność i wiarygodność prowadzonych działań oraz wpłynie na wzrost zaufania we wzajemnych relacjach. Współpraca niefinansowa podejmowana przez samorząd i organizacje pozarządowe wiąże się zarówno z zaangażowaniem w realizację zadań publicznych przez podmioty trzeciego sektora, jak i wzmacnianiem funkcjonowania organizacji pozarządowych, bez względu na sferę, w której one działają. Oferta samorządu w zakresie takiego wsparcia jest dość szeroka i obejmuje wiele obszarów. Wsparcie techniczne dla organizacji pozarządowych bądź grup inicjatywnych Prowadzenie skutecznych i efektywnych działań przez trzeci sektor wymaga nie tylko środków finansowych, ale także odpowiedniego miejsca, w którym ta działalność mogłaby być prowadzona. Samorząd Miasta Radomia chcąc stworzyć optymalne warunki dla rozwoju organizacji pozarządowych oraz usprawnić ich bieżące funkcjonowanie i świadczenie usług społecznych, oferuje dwa podstawowe typy współpracy w tym zakresie: udostępnianie lokalu na wyłączność na preferencyjnych warunkach, udostępnianie przestrzeni wspólnej kilku organizacjom. Jeśli organizacja potrzebuje lokalu do prowadzenia działalności, to może się ubiegać o samodzielny lokal z zasobów będących w dyspozycji Wydziału Zarządzania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Radomiu. Lokal może zostać udostępniony organizacji w formie umowy użyczenia na prowadzenie niekomercyjnej działalności statutowej. Organizacja zainteresowana samodzielnym lokalem nawiązuje kontakt z odpowiedzialnym pracownikiem Wydziału Zarządzania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Radomiu. 17

19 Pozafinansowe formy współpracy Procedura użyczania lokalu rozpoczęta zostaje na pisemny wniosek organizacji pozarządowej, w którym opisane są jej potrzeby i oczekiwania dotyczące lokalu. Pamiętaj Zanim rozpoczniesz starania o użyczenie lokalu: Zastanów się, czy Cię na to stać. Chociaż dotychczasowa praktyka samorządu w zakresie użyczania lokali polega na zwolnieniu z czynszu lub jego znacznym ograniczeniu, nie oznacza to, że lokal jest całkowicie bezpłatny. Organizacja ponosi koszty bieżącej eksploatacji, remontów oraz innych opłat (np. w budynkach należących do wspólnot). Przeanalizuj własne potrzeby i oczekiwania dotyczące lokalu. Przedstaw je pracownikowi Wydziału Zarządzania Nieruchomościami i opisz działania oraz beneficjentów. Im dokładniej opiszesz własne potrzeby i charakter prowadzonej działalności, tym precyzyjniejszy będzie obraz tego, czego rzeczywiście potrzebujesz. Nie licz na cuda. Być może w zasobach lokalowych samorządu od razu znajdziesz to, czego potrzebujesz i w stanie nadającym się do rozpoczęcia natychmiastowej działalności. Częściej jednak musisz się liczyć z tym, że lokal będzie wymagał adaptacji i sporo pracy. Wkalkuluj to w koszty i szukaj sojuszników, którzy pomogą Ci na tym etapie. Gdy rozpoczniesz starania o lokal: 1. Pracownicy Miejskiego Zarządu Lokalami lub Wydziału Zarządzania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Radomiu sprawdzą wniosek pod względem merytorycznym, koncentrując się na uzasadnieniu i jego zgodności z profilem działania organizacji. 2. Gdy pojawiają się wątpliwości, pracownicy ww. jednostek zwracają się do wydziałów merytorycznych i do COP-u o przekazanie opinii o dotychczasowej współpracy z wnioskującą organizacją pozarządową. Kryteria stosowane przy ocenie to: realizacja zapisów statutu organizacji, rozpoznawalność, realizacja przez organizację zadań publicznych, współpraca z innymi podmiotami, uprzednia współpraca z Gminą. 3. Pracownik Miejskiego Zarządu Lokalami lub Wydziału Zarządzania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Radomiu po zapoznaniu się z wnioskiem organizacji pozarządowej przeprowadzi wywiad mający na celu doprecyzowanie potrzeb organizacji pozarządowej oraz określenie, jakiego rodzaju wsparciem jest ona zainteresowana. 4. Następnie przedstawi organizacji pozarządowej kompletną i aktualną informację na temat możliwości oraz warunków i dostępnego zakresu usługi. 5. Jeśli organizacja pozarządowa decyduje się na skorzystanie z przedstawionej propozycji użyczenia, składa wniosek o zawarcie umowy użyczenia. 18

20 Pozafinansowe formy współpracy Umowa użyczenia może zostać przedłużona na okres dłuższy niż określony w umowie na wniosek organizacji pozarządowej. Decyzję w sprawie przedłużenia umowy, zmian w zakresie warunków korzystania ze wsparcia lokalowego podejmuje Prezydent Miasta Radomia wspólnie z Dyrektorem Wydziału Zarządzania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Radomiu lub z wyznaczonym przez niego pracownikiem. Organizacje pozarządowe zobowiązane są do niezwłocznego poinformowania Miejskiego Zarządu Lokalami w Radomiu lub Wydziału Zarządzania Nieruchomościami o wszelkich zmianach w zakresie użytkowania lokalu. Udostępnianie wspólnej przestrzeni Nie zawsze jednak organizacje potrzebują lokalu na wyłączność. Wówczas rozwiązaniem jest skorzystanie z przestrzeni wspólnej udostępnianej kilku organizacjom. Samorząd Miasta Radomia w takiej sytuacji proponuje: nieodpłatne udostępnienie pomieszczenia Centrum Organizacji Pozarządowych wraz z wyposażeniem, nieodpłatne udostępnienie pomieszczenia w Urzędzie Miejskim przy ul. J. Kilińskiego 30, sala konferencyjna 114 na spotkania grupy powyżej 30 osób, nieodpłatne udostępnienie obiektów sportowych przez Biuro Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Radomiu. Jeśli spotkania organizacji odbywają się cyklicznie i nie angażują dużych grup beneficjentów, warto skorzystać ze wsparcia technicznego oferowanego przez Centrum Organizacji Pozarządowych. W ramach tej formy pomocy do dyspozycji organizacji pozarządowych udostępnione nieodpłatnie mogą być pomieszczenia Centrum Organizacji Pozarządowych wraz z wyposażeniem. Wykaz dostępnego sprzętu znajduje się na stronie internetowej Centrum 21. Budynek przystosowany jest dla osób z niepełnosprawnością (podjazd, toaleta). Aby skorzystać z tej formy wsparcia należy nawiązać kontakt z pracownikiem COP-u, bowiem każdorazowo skorzystanie z lokalu i sprzętu odbywa się na pisemny wniosek w tej sprawie. 21 Wyposażenie COP-u znajduje się na portalu: w zakładce: Społeczeństwo Organizacje Pozarządowe, dostęp: ; informacje można uzyskać także drogą elektroniczną: cop@ umradom.pl. 19

21 Pozafinansowe formy współpracy Pamiętaj Przed skorzystaniem ze wsparcia lokalowego zapoznaj się z Regulaminem korzystania z usług COP. Jest on dostępny na stronie internetowej w zakładce COP-u oraz w siedzibie Centrum. Porozmawiaj z pracownikiem Centrum o swoich potrzebach i oczekiwaniach. Przedstawi on przedstawicielom organizacji pozarządowej kompletną i aktualną informację na temat możliwości i warunków skorzystania z usług. Jest ona znacznie szersza niż tylko wsparcie lokalowe. Sprawdzaj terminarz spotkań. Jest on dostępny na stronie internetowej COP-u. Co, jeśli pomieszczenia Centrum Organizacji Pozarządowych są za małe? Skorzystaj z innych możliwości Jeśli organizacja jest zainteresowana udostępnieniem pomieszczeń na spotkania grupy powyżej 30 osób, pracownik proponuje wykorzystanie pomieszczenia sali konferencyjnej nr 114 w Urzędzie Miejskim, przy ul. J. Kilińskiego 30. Można w niej przeprowadzać szkolenia, konferencje i warsztaty. Skorzystanie z tego pomieszczenia każdorazowo odbywa się na pisemny wniosek w tej sprawie. Planuj z wyprzedzeniem. Organizacji jest wiele, a sala jest wykorzystywana do różnych celów. Odpowiedź o możliwości skorzystania z sali otrzymasz w ciągu 7 dni. Organizacja pozarządowa może skorzystać ze wsparcia w udostępnieniu obiektów sportowych, zajmuje się tym Biuro Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Radomiu. W tym celu należy nawiązać współpracę z odpowiedzialnym za to pracownikiem Biura Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Radomiu. Potrzeby w zakresie organizacji imprez sportowych mają niestandardowy charakter. Dlatego zakres i rodzaj możliwego wsparcia ze strony samorządu ustalany jest indywidualnie z kierownikiem Biura. Kontakt możliwy jest pod numerem telefonu: 48/ lub osobiście w Biurze, przy ul. S. Żeromskiego 53, pok Pomoc merytoryczna Realizacja zadań publicznych i prowadzenie bieżącej działalności przez organizacje pozarządowe w obecnych warunkach wymaga wszechstronnej wiedzy i stałego podnoszenia swoich kompetencji. Z tego powodu wzrasta rola pozafinansowej pomocy w zakresie doradztwa czy szkoleń. Samorząd Miasta Radomia oferuje szeroki zakres usług doradztwa świadczonych organizacjom pozarządowym. Obejmują one: doradztwo prawne, doradztwo w zakresie prowadzenia księgowości i rozliczania dotacji na realizację zadań zleconych z budżetu miasta Radomia, doradztwo informatyczne oraz w zakresie BHP. 20

22 Pozafinansowe formy współpracy Doradztwo może być udzielane w dwóch formach: doradztwo bezpośrednie świadczone osobiście przez doradcę w budynku COP-u lub pracownika wydziału merytorycznego, doradztwo pośrednie świadczone drogą telefoniczną lub za pośrednictwem poczty elektronicznej. Doradztwo może mieć charakter porad indywidualnych lub grupowych. Preferowaną przez samorząd formą jest doradztwo bezpośrednie. Inne formy mogą mieć charakter uzupełniający i wspierający. Celem doradztwa prawnego jest zwiększenie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji członków organizacji pozarządowych oraz wolontariuszy z zakresu formalnych i prawnych wymogów prowadzenia organizacji pozarządowej i zarządzania organizacją. Członkowie organizacji mogą skorzystać z porady i uzyskać wiedzę z następujących obszarów: prawa stowarzyszeń i fundacji, wolontariatu, tworzenia i interpretacji statutów prawnych, procedur administracyjnych i sądowo-administracyjnych, dostępu do informacji publicznej, konstruowania umów cywilnoprawnych, umów o pracę, prowadzenia dokumentacji formalno prawnej organizacji, prawa autorskiego i ochrony danych osobowych, spraw prawno-podatkowych, odpowiedzialności karnej i cywilnoprawnej organizacji oraz członków organów statutowych, działalności pożytku publicznego i uzyskiwanie statusu organizacji pożytku publicznego. Jak skorzystać z darmowej porady prawnej? Krok 1. Skontaktuj się z pracownikiem Centrum Organizacji Pozarządowych i złóż zapotrzebowanie na usługę doradztwa prawnego. Krok 2. Uzgodnij termin spotkania z doradcą. Porady udzielane są indywidualnie po uprzednim zapisie: telefonicznym, pod numerem telefonu: 48/ , drogą mailową, pod adresem: cop@umradom.pl, osobiście, w siedzibie Centrum, przy ul. A. Struga 1. Krok 3. Przygotuj wszystkie niezbędne dane, materiały i pytania do doradcy. Porada oparta jest na informacjach i materiałach przekazanych przez organizację pozarządową i odnosi się do konkretnej kwestii. Jeśli przekażesz doradcy niepełne dane lub nie sprecyzujesz problemu, porada może nie odpowiadać w pełni Twoim oczekiwaniom. Bądź zatem konkretny. 21

23 Pozafinansowe formy współpracy Porada powinna zostać udzielona w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia zapotrzebowania na nią. Nie ma limitu porad. Organizacja pozarządowa może skorzystać z porad prawnych w zależności od potrzeb. Liczba porad prawnych jest zależna od potrzeb organizacji pozarządowych i możliwości COP-u. Doradztwo w zakresie prowadzenia księgowości Inną formą merytorycznej pomocy ze strony samorządu jest doradztwo księgowe. Celem doradztwa jest wsparcie w prowadzeniu rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, a także rozwiązywanie już istniejących problemów związanych z księgową obsługą stowarzyszeń i fundacji. Doradca księgowy Centrum Organizacji Pozarządowych oferuje w ramach współpracy następujący zakres wsparcia: doradztwo w zakresie prowadzonej przez organizację rachunkowości, doradztwo w zakresie sporządzania rocznego sprawozdania finansowego, konsultacje w zakresie przygotowania planu kont, polityki rachunkowości w NGO, podatkowo-księgowe aspekty działalności gospodarczej NGO, doradztwo w zakresie szeroko rozumianych finansów i podatków. Podobnie jak w przypadku doradztwa prawnego, nie ma limitu na liczbę porad. Organizacje uzyskają pomoc w ciągu siedmiu dni od zgłoszenia zapotrzebowania na taką formę współpracy. Doradca pomoże Ci rozwiązać problem, jeśli otrzyma od Ciebie dane i dokumenty dotyczące omawianego problemu. Przedstaw je na spotkaniu, zadawaj szczegółowe pytania, bądź dociekliwy. Pytaj tak długo, aż wszystko będzie jasne. Niejasności w finansach to potencjalne kłopoty organizacji. Rób wszystko, aby ich unikać Doradztwo w zakresie rozliczania dotacji na realizację zadań zleconych z budżetu miasta Pozytywnie oceniony przez komisję konkursową wniosek często oznacza dla organizacji pozarządowej rozpoczęcie współpracy finansowej z samorządem. Fakt dofinansowania takich działań to oczywiście wielka radość, ale także spore wyzwanie dla zarządzających projektem. Pojawiają się bowiem problemy, a raczej wyzwania, z którymi organizacja jeszcze się nie spotkała, nie mając doświadczeń w ich rozwiązywaniu, a sama interpretacja przepisów może nastręczać wiele problemów. Co wtedy? Warto skorzystać z oferty doradztwa w zakresie rozliczania dotacji na realizację zadań zleconych z budżetu Miasta Radomia. Doradztwo ma na celu pomoc funkcjonującym organizacjom pozarządowym w prowadzeniu księgowości i sprawozdawczości finansowej. Kto pomoże? Odpowiedzialny za świadczenie tej usługi jest wyznaczony pracownik COP-u. Pomocy w zakresie rozliczania dotacji udzielają także pracownicy wydziałów merytorycznych, odpowiednio do zakresu zleconych zadań. 22

24 Pozafinansowe formy współpracy W czym pomoże? Zakres usług w zakresie rozliczania dotacji obejmuje: doradztwo w zakresie sporządzania sprawozdania finansowego pomoc w wypełnianiu sprawozdania z wydatków na zadanie, pomoc przy opisywaniu dowodów księgowych, weryfikacja zgodności sprawozdania z umową, m.in. weryfikacja harmonogramu i kosztorysu zadania, doradztwo związane z wymogami prawidłowego tworzenia dokumentacji źródłowej na realizację zadania publicznego, m.in. dotyczące reprezentacji uprawnionych osób do podpisywania sprawozdania, dokumentowania wkładu własnego, jeżeli taki jest wymagany, sposobu realizacji obowiązków sprawozdawczych i informacyjnych wobec instytucji nadzorujących realizację zadania, poprawność i kompletność dokumentacji, doradztwo w zakresie kwalifikowalności wydatków (koszty kwalifikowane i koszty niekwalifikowane, ramy czasowe kwalifikowalności), doradztwo w zakresie powstania obowiązku zwrotu dotacji, tryb postępowania w przypadku stwierdzenia obowiązku zwrotu dotacji w trakcie realizacji zadania. Prawidłowe rozliczanie dotacji jest obowiązkiem organizacji. Nie może się tłumaczyć ona brakiem doświadczenia czy wiedzy. Dlatego korzystaj z pomocy doradcy na wszystkich etapach realizacji projektu. Nie czekaj do końca zadania. Możesz skorzystać z pomocy wydziałów merytorycznych, którym podlega obszar realizacji zadania publicznego. Nie obawiaj się pytać Prawidłowe rozliczanie dotacji leży w interesie obydwu stron samorządu i organizacji. Doradztwo informatyczne We współczesnym społeczeństwie narzędzia informatyczne stają się ważnym instrumentem komunikowania i promocji. Dlatego Samorząd Miasta Radomia oferuje usługę doradztwa informatycznego. Jej celem jest wzrost przygotowania i kompetencji członków organizacji pozarządowych i wolontariuszy w obszarach wykorzystania nowoczesnych technologii do komunikacji, sieciowania, zarządzania organizacją, skutecznego fundraisingu, technologii i bezpieczeństwa. Skorzystanie z tej formy pomoże w zdobyciu lub poszerzeniu wiedzy, w jaki sposób nowoczesne technologie mogą służyć współpracy organizacji pozarządowych z wolontariuszami i biznesem, a także w jaki mogą być wykorzystane w komunikacji organizacji z otoczeniem. W czym pomoże doradca informatyczny? Doradca wspierający organizacje i grupy inicjatywne rozwiąże każdy informatyczny problem organizacji, a w szczególności doradzi, m.in.: jak zakładać i prowadzić strony internetowe, jak rozwiązywać problemy informatyczne w organizacji, jak przygotowywać materiały promocyjne na strony internetowe, jak szukać i znaleźć partnerów do projektów z obszaru nowych technologii. 23

25 Pozafinansowe formy współpracy Warto skorzystać z narzędzi informatycznych, bowiem dzięki posiadaniu rozpoznawanej w otoczeniu odrębności, organizacje mogą między innymi: łatwiej nawiązywać kontakt ze społecznym otoczeniem, zarówno z potrzebującymi, jak i wspierającymi, promować wzorce i dobre praktyki, pozyskiwać środki na działalność i realizację programów, nawiązywać kontakty z innymi podmiotami. Doradztwo w zakresie BHP Organizacje pozarządowe coraz częściej organizują masowe imprezy, stają się też pracodawcami i w związku z tym niezbędne są kompetencje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Samorząd terytorialny, wychodząc naprzeciw tym potrzebom, w ramach współpracy zaaferował usługę doradztwa w zakresie BHP. Jej celem jest zdobycie wiedzy i praktycznych umiejętności przez członków organizacji pozarządowych i wolontariuszy w obszarach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia członków, wolontariuszy i uczestników przedsięwzięć organizowanych przez te podmioty oraz promocja najlepszych rozwiązań służących poprawie warunków pracy. Co zyska organizacja dzięki skorzystaniu z tej formy współpracy? Korzyści są liczne: poznanie najnowszych uregulowań prawa pracy, zdobycie wiedzy o bezpiecznym zachowaniu przy wykorzystaniu sprzętu, stanowiącym wyposażenie pracy, zapoznanie się z zasadami ergonomii, poznanie regulacji dotyczących zachowań na wypadek pożaru oraz organizacji pomocy przedlekarskiej. Zakres usług doradztwa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy obejmuje: regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy z uwzględnieniem przepisów związanych z wykonywaną pracą, omówienie zagrożeń występujących w procesach pracy oraz zasady i metody ich likwidacji lub ograniczenie oddziaływania tych czynników na pracowników z uwzględnieniem zmian w technologii, organizacji pracy i stanowisk pracy, stosowaniu środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, wprowadzeniu nowych urządzeń, sprzętu i narzędzi pracy, zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (np. pożaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku, okoliczności i przyczyny charakterystyczne dla wykonywanej pracy, przyczyny wypadków oraz związaną z nimi profilaktykę. Każdy pracodawca i organizator imprez odpowiada za bezpieczeństwo uczestników. Brak wiedzy może być bardzo kosztowny Dlatego zanim podejmiesz takie działania, upewnij się, że zrobiłeś wszystko. Skorzystaj z konsultacji doradcy. 24

26 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji System informacji o wzajemnych działaniach partnerów społecznych Zaspokajanie potrzeb społecznych i troska o podnoszenie lokalnej jakości życia wymagają we współczesnych społeczeństwach podejmowania działań wielu podmiotów i łączenia ich zasobów. Nie da się budować jakiejkolwiek formy wzajemnej współpracy bez oparcia jej na partnerskiej formule. Kluczowym elementem każdego efektywnego współdziałania jest stworzenie systemu informacji o wzajemnych działaniach partnerów społecznych. System informacji jest niezbędny zarówno do rozbudzania zaangażowania społecznego i identyfikacji z własną wspólnotą, lecz także do sprawnego funkcjonowania partnerów społecznych. W tym zakresie pożądane jest, aby kierując się fundamentalnymi zasadami pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności oraz jawności, samorząd wraz z organizacjami: stworzył warunki i kanały komunikacji, prowadzące do partnerskich relacji i dbał o ich pielęgnowanie, wykorzystywał różnorodne kanały informacyjne, zarówno tradycyjne, jak i elektroniczne, nie ograniczając się do tych ostatnich, dostosował system informacji do lokalnych przyzwyczajeń i możliwości, zwłaszcza organizacji pozarządowych, budował instytucjonalne formy współpracy pomiędzy urzędnikami i organizacjami pozarządowymi, pozwalające na szybki przepływ informacji i podejmowanie adekwatnych działań. Stworzone zostały podstawy funkcjonowania lokalnego systemu informacyjnego przez samorząd lokalny i nadal system ten jest rozbudowywany. Elementami tego systemu są: oficjalna strona miasta Radomia: strona: na której zamieszczane są bieżące komunikaty, wydarzenia, informacja o szkoleniach, itp., fanpage facebook: baza mailowa umożliwiająca wysyłanie najważniejszych komunikatów na podane przez organizacje pozarządowe adresy mailowe, 25

27 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji baza kontaktów telefonicznych do członków i siedzib organizacji, tzw. Mapa aktywności organizacji i innych podmiotów pozarządowych działających na terenie Miasta Radomia, baza adresów umożliwiająca kontakt z wykorzystaniem poczty tradycyjnej dotyczy organizacji preferujących ten typ kontaktu, Radomski Magazyn Samorządowy, Radomski Informator Kulturalny, ulotki, banery i inne materiały promocyjne. Kanałem komunikacji pomiędzy samorządem a organizacjami jest Centrum Organizacji Pozarządowych (COP). COP przesyła mailowo informacje o spotkaniach i szkoleniach. Są to głównie propozycje samorządu, ale organizacje również mogą za pośrednictwem COP-u rozpowszechniać informacje o swoich działaniach. Pomimo powszechności stosowania internetowych narzędzi komunikowania bardzo wysoko cenione są osobiste kontakty. Świadczy o tym wysoka frekwencja na integracyjnych spotkaniach sektora z samorządem. Promocja Aby ten system działał sprawnie i się rozwijał, samorząd w ramach współpracy zaproponował kompleksowe usługi wsparcia komunikacyjno-informacyjnego. Celem tych usług jest dostarczenie organizacjom pozarządowym skutecznego wsparcia i narzędzi pozwalających na promowanie misji i działań, budowanie i umacnianie wizerunku organizacji pozarządowych, ich liderów i wolontariuszy oraz pomoc w rozwijaniu sieci kontaktów budujących kapitał społeczny i zaangażowanie mieszkańców w sprawy społeczne. Kto wspiera? Podmiotami udzielającymi organizacjom pozarządowym wsparcia są: Kancelaria Prezydenta Miasta Radomia, wydziały merytoryczne UM, a także COP. Co wchodzi w zakres promocji? Organizacje mogą oczekiwać od samorządu wsparcia w czterech obszarach: rozpowszechnianie informacji o działaniach podejmowanych przez organizacje pozarządowe, pośrednictwa i pomocy w zakresie przygotowania dezyderatów w ważnych dla mieszkańców sprawach, których reprezentantem jest organizacja pozarządowa, obejmowania patronatem honorowym lub uczestnictwa prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym, udzielania rekomendacji organizacjom pozarządowym. Celem tych form wsparcia jest promowanie przedsięwzięć podejmowanych przez organizacje pozarządowe. Ich celem jest zainteresowanie odpowiednich osób, grup i instytucji 26

28 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji inicjatywami tych organizacji oraz możliwościami wykorzystania ich pracy i korzyściami, jakie niosą ich działania. Działania promocyjne mają służyć: dotarciu ze zrozumiałą informacją o inicjatywach organizacji do poszczególnych grup odbiorców, budowaniu pozytywnego wizerunku organizacji i jej działań w odbiorze lokalnym, kształtowaniu pozytywnego klimatu wokół inicjatyw trzeciego sektora, pomnażaniu kapitału społecznego społeczności Radomia. Samorząd tworzy możliwość promocji, jednak warunkiem rozpowszechnienia informacji jest chęć współpracy organizacji pozarządowej i wystąpienie do odpowiedniego wydziału merytorycznego lub COP-u z taką inicjatywą. W tym celu do dyspozycji organizacji pozarządowych pozostają: Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu, Zespół Informacji Prasowej i Publicznej Biuro Prasowe Urzędu Miejskiego w Radomiu, Wydział Kultury. Informacje o organizowanych przez organizacje pozarządowe działaniach mogą być umieszczane: na stronie internetowej miasta Radomia, w wydawanych przez samorząd publikacjach o charakterze ciągłym i okolicznościowym, na ulotkach, banerach i innych materiałach promocyjnych. Informacje opracowane przez organizacje pozarządowe powinny zawierać: nazwę organizacji, kontakt do osoby ją reprezentującej (telefon, ), tekst komunikatu, źródło komunikatu, w przypadku załączenia zdjęć imię i nazwisko autora zdjęć. W tekście komunikatu należy zamieścić: nazwę organizatora/współorganizatorów, charakterystykę przedsięwzięcia, jego cel, miejsce i czas organizowanego przedsięwzięcia, beneficjentów, w przypadku załączenia zdjęć imię i nazwisko autora zdjęć, inne istotne informacje, np. warunki uczestnictwa, kontakt, itp. Informacja powinna być przekazana pracownikom wydziałów merytorycznych lub COP w wersji pisemnej. 27

29 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Pamiętaj Pracownicy wydziałów merytorycznych, COP-u i Biura Prasowego mogą dokonać zmian redakcyjnych, dopasowując formę informacji do wymogów konkretnych środków przekazu. Mają jednak obowiązek uzyskania akceptacji organizacji pozarządowej w zakresie wprowadzonych zmian. Dopuszcza się różne formy uzyskania takiej akceptacji (mailowo, faksem, telefonicznie). Ważną rolę w promocji organizacji pozarządowych odgrywa Centrum Organizacji Pozarządowych. Zamieszcza komunikaty istotne dla organizacji: w zakładce organizacje pozarządowe na oficjalnej stronie miasta Radomia: www. radom.pl/cop, na funpage u Centrum: poprzez bazę mailową radomskich organizacji pozarządowych. Centrum zamieszcza komunikaty organizacji zgłoszone w formie pisemnej (mailowo na adres cop@umradom.pl) zawierające: nazwę organizacji, kontakt do osoby ją reprezentującej (telefon, ), tekst komunikatu, źródło komunikatu, w przypadku załączenia zdjęć imię i nazwisko autora zdjęć. COP może dokonać edycji tekstu i dokonać zmian w treści komunikatu, zmiany te muszą być ponownie zatwierdzone przez autora komunikatu. Promocyjnym wsparciem służy także Zespół Informacji Prasowej i Publicznej Urzędu Miejskiego w Radomiu, Kancelarii Prezydenta Radomia. Biuro Prasowe tej jednostki pomaga 22 poprzez: zamieszczanie komunikatów na oficjalnej stronie miasta Radomia: na zasadzie podobnej do zamieszczania komunikatów przez COP (komunikat należy przesłać na adres: rzecznik@umradom.pl), zamieszczenie artykułu w wydawanych przez samorząd publikacjach o charakterze ciągłym (Radomskim Magazynie Samorządowym) i okolicznościowym, umieszczenie informacji na ulotkach, banerach i innych materiałach promocyjnych. Biuro Prasowe umieszczając informacje na stronie głównej miasta lub w zakładkach, uwzględnia takie kryteria jak: ranga wydarzenia, jego zasięg, liczba beneficjentów oraz innowacyjność przedsięwzięcia. Działania organizacji w sferze kultury mogą liczyć na wsparcie Wydziału Kultury. Odbywa się ono poprzez zamieszczanie informacji w Radomskim Informatorze Kulturalnym. 22 Informacje z portalu: dostęp:

30 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Informacje o organizowanych przez organizacje pozarządowe wydarzeniach należy przesłać na odpowiednim druku na adres: rik@umradom.pl. Pośrednictwo i pomoc w zakresie przygotowania dezyderatów w ważnych dla mieszkańców sprawach, których reprezentantem jest organizacja pozarządowa. Warunkiem dobrej współpracy jest szybki i efektywny przekaz postulatów organizacji pozarządowych do odpowiednich organów samorządowych. Aby pomoc organizacjom pozarządowym w przekazywaniu odpowiednim organom samorządowym ważnych z ich punktu widzenia dezyderatów dotyczących różnych aspektów życia lokalnej wspólnoty, Centrum Organizacji Pozarządowych występuje jako ogniwo pośredniczące w tym procesie. Ułatwia organizacjom efektywną komunikację poprzez: wskazanie adresata organu, w kompetencjach którego znajduje się wskazany przez organizację problem, przedstawienie wykazu organów doradczych gminy i ich kompetencji, przedstawienie instrumentów i trybu zgłaszania wniosków. Reprezentując interesy swoich członków i beneficjentów organizacje pozarządowe mają możliwość: wzięcia czynnego udziału w życiu społecznym miasta Radomia, np. poprzez zgłaszanie swoich propozycji w ramach budżetu obywatelskiego (procedura dotycząca budżetu obywatelskiego przyjmowana jest corocznie zarządzeniem Prezydenta Miasta Radomia, przykład Zarządzenie nr 4677/2014 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 23 stycznia 2014 roku w sprawie przeprowadzenia na terenie Miasta Radomia konsultacji społecznych dotyczących budżetu obywatelskiego Miasta Radomia na rok 2015), konsultowania ważnych dla miasta spraw: Uchwała Nr 472/2013 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 21 stycznia 2013 roku w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych na terenie Miasta Radomia, zgłaszania postulatów i wniosków za pośrednictwem organów doradczych Gminy. Organy doradcze W zależności od zakresu działalności podmiotu trzeciego sektora, a także zakresu merytorycznego wniosku i postulatu, organami reprezentującymi interesy grup inicjatywnych i organizacji pozarządowych są: Zespół Konsultacyjny ds. Współpracy Samorządu z Organizacjami Pozarządowymi, który ma na celu kreowanie praktycznej współpracy pomiędzy samorządem miasta i gminy Radomia a organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz mieszkańców Zarządzenie Prezydenta Miasta Radomia Nr 446/2011 w sprawie powołania Zespołu Konsultacyjnego ds. Współpracy Samorządu z Organizacjami Pozarządowymi dostępne jest na portalu: dostęp:

31 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji To Zespół reprezentacji uprawnionych podmiotów organizacji pozarządowych, który skupia przedstawicieli różnych obszarów działalności pożytku publicznego, w tym w szczególności na rzecz dzieci i młodzieży, osób niepełnosprawnych, w obszarze zdrowia, edukacji, sportu i ochrony środowiska. Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych 24 jest organem konsultacyjno-doradczym prezydenta. Do działań Rady należy: inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz realizacji ich praw, opiniowanie programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych, ocena realizacji programu, opiniowanie uchwał i programów przyjmowanych przez Radę Miejską. Gminna Rada Sportu 25 to kolejny organ doradczy. Do jej kompetencji należy opiniowanie: strategii rozwoju Gminy Miasta Radomia w zakresie kultury fizycznej, projektu budżetu w części dotyczącej kultury fizycznej, projektów uchwał dotyczących tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi sportu, programów rozwoju bazy sportowej na terenie Gminy Miasta Radomia, w tym w szczególności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie dotyczących terenów wykorzystywanych na cele kultury fizycznej, projektów uchwał, o których mowa w art. 27, ust. 2 Ustawy z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie. Najmłodszym organem doradczym jest Radomska Rada Seniorów 26. Ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny w sprawach ważnych dla osób starszych i działać będzie na terenie Miasta Radomia. Głównym celem działania Rady Seniorów jest integracja, wspieranie i reprezentowanie środowiska seniorów poprzez m.in. współpracę z władzami miasta przy rozstrzyganiu istotnych spraw i oczekiwań, wspieranie wszelkich form aktywności seniorów, działania na rzecz umacniania międzypokoleniowych więzi społecznych. 24 Zarządzenie Prezydenta Miasta Radomia Nr 1239/2011 w sprawie powołania członków Powiatowej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych w Radomiu dostępne jest na portalu: pl/ra/wladze-miasta/zarzadzenia-prezydenta/16378,nr w-sprawie-powolania-czlonkow- Powiatowej-Spolecznej-Rady-ds-Osob-Niep.html, dostęp: Zarządzenie Nr 5244/2014 Prezydenta miasta Radomia z dnia 26 sierpnia 2014 w sprawie ustalenia składu i zasad powoływania członków Gminnej Rady Sportu oraz ustalenia jej działania dostępne jest na portalu: dostęp: Uchwała Nr 703/2014 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 17 marca 2014roku dostępna jest na portalu: dostęp:

32 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Patronat honorowy Prezydenta Miasta Radomia lub udział Prezydenta w komitecie honorowym Ta forma współpracy ma na celu podkreślenie szczególnego charakteru wydarzeń lub przedsięwzięć organizowanych przez trzeci sektor, bezpośrednio związanych z promocją, rozwojem i funkcjonowaniem Miasta Radomia. Objęcie patronatu honorowego przez Prezydenta Miasta Radomia lub udział Prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym są wyróżnieniami honorowymi, podkreślającymi szczególny charakter wydarzeń lub przedsięwzięć bezpośrednio związanych z promocją, rozwojem i funkcjonowaniem Miasta Radomia 27. Patronat honorowy Prezydenta Miasta Radomia lub uczestnictwo Prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym mogą być przyznane wydarzeniom lub przedsięwzięciom, które mają zasięg, rangę i znaczenie międzynarodowe, ogólnopolskie, ponadregionalne oraz lokalne, a ich realizacja służy promocji lub kreowaniu pozytywnego wizerunku Miasta Radomia. Warunkiem objęcia patronatem wydarzeń lub przedsięwzięć organizowanych przez organizacje pozarządowe jest wystąpienie z wnioskiem przez organizatora. Objęcie patronatem honorowym przez Prezydenta Miasta Radomia lub uczestnictwo Prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym określa regulamin. Objęcie przez Prezydenta Miasta Radomia patronatu honorowego lub udział Prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym nie oznacza deklaracji wsparcia finansowego lub organizacyjnego ze strony Urzędu Miejskiego w Radomiu dla organizatora. Co zamieścić we wniosku? Aby wniosek mógł być rozpatrzony, powinien zawierać kilkanaście różnych informacji: dane wnioskodawcy, określenie, czy wniosek dotyczy patronatu czy uczestnictwa w komitecie honorowym, nazwę przedsięwzięcia, miejsce i termin przedsięwzięcia, zasięg przedsięwzięcia (lokalny, regionalny, krajowy), cele przedsięwzięcia, beneficjentów i planowaną liczbę uczestników, źródła finansowania przedsięwzięcia, czy udział w przedsięwzięciu jest odpłatny, partnerzy i współorganizatorzy przedsięwzięcia, lista patronów honorowych i/lub członków komitetu honorowego, 27 Regulamin przyznawania patronatu honorowego lub uczestnictwa Prezydenta Miasta Radomia w komitecie honorowym dostępny jest na portalu: dostęp:

33 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji lista patronów medialnych, szczegółowy program przedsięwzięcia. W Radomiu procedura ubiegania się o patronat trwa 14 dni, jednak jak pokazuje praktyka procedura jest skracana w zależności od pilności wniosków. Skracanie procedury ma charakter uznaniowy i nie jest obligatoryjnym obowiązkiem samorządu. Planuj z wyprzedzeniem. Udzielanie rekomendacji organizacjom pozarządowym Organizacje pozarządowe coraz częściej wstępują w partnerstwa projektowe czy podejmują się realizacji zadań publicznych. Często partnerzy lub organizatorzy konkursów oczekują od nich rekomendacji. Jedna z form współpracy samorządu jest udzielenie pisemnej informacji o działalności organizacji pozarządowej, zwiększającej jej wiarygodność wśród partnerów społecznych oraz pozwalającej na udział w konkursach na realizację zadań publicznych. Rekomendacja jest dobrowolną opinią wystawioną organizacji pozarządowej na jej wniosek przez podmioty odpowiedzialne za realizację tej usługi. Procedura udzielania rekomendacji zostaje rozpoczęta na wniosek organizacji pozarządowej. Wniosek należy złożyć do sekretariatu Prezydenta Miasta Radomia. Samorząd może udzielić organizacjom w zależności od ich potrzeb dwóch rodzajów rekomendacji: rekomendację dla oferty realizacji konkretnego zadania publicznego, rekomendację o działalności organizacji pozarządowej. Organizacja we wniosku powinna określić, jakiego rodzaju rekomendacji oczekuje. W przypadku rekomendacji dla oferty realizacji konkretnego zadania publicznego organizacja zobowiązana jest do dostarczenia oferty bądź projektu oferty oraz formularza rekomendacji (jeśli taki jest wymagany). Rekomendację przygotowuje Centrum Organizacji Pozarządowych w porozumieniu z odpowiednim do rodzaju zadań publicznych wydziałem merytorycznym. Przygotowując rekomendację pracownicy samorządowi uwzględnią następujące kryteria: 1. realizację finansowych form współpracy, w tym: realizację zadań publicznych zleconych przez Gminę Miasta Radomia, efektywność wydatkowania środków publicznych, 2. realizację pozafinansowych form współpracy, w tym: udział w szkoleniach, korzystanie z doradztwa, udział w konsultacjach, udział w pracach doradczych organów Gminy. 32

34 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Prezydent Miasta Radomia może odmówić udzielenia rekomendacji, jeśli organizacja nie współpracuje z samorządem i brak jest obiektywnych przesłanek do udzielenia takiego wsparcia. Odmowa udzielenia rekomendacji powinna być przedstawiona wraz z uzasadnieniem w formie pisemnej w ciągu 14 dni od daty wpływu wniosku. Współpraca szkoleniowa Współczesne społeczeństwa wymagają od jednostek ciągłego i systematycznego podnoszenia poziomu wiedzy i umiejętności. Dotyczy to nie tylko aktywności zawodowej, lecz także innych sfer, w tym społecznej. Samorząd Miasta Radomia wspiera przedstawicieli organizacji poprzez organizacje szkoleń i warsztatów, których celem jest dostarczenie wiedzy i umiejętności pozwalających na skuteczne i efektywne wypełnianie zadań statutowych, świadczenie usług społecznych, zarządzanie pracownikami i wolontariuszami oraz rozwijanie współpracy z samorządem lokalnym, innymi organizacjami i podmiotami gospodarczymi. Zakres szkoleń dla organizacji pozarządowych organizowanych przez samorząd Miasta Radomia wynika z harmonogramu szkoleń COP-u oraz potrzeb organizacji i możliwości organizatora szkoleń. Centrum Organizacji Pozarządowych, które jest głównym podmiotem organizującym szkolenia, współpracuje z organizacjami pozarządowymi na wszystkich etapach: przy określeniu potrzeb w zakresie szkolenia, identyfikacji potrzeb poprzez wspólne opracowanie harmonogramu szkoleń na następny rok, zaprojektowaniu i zaplanowaniu szkolenia, realizacji szkolenia, ocenie wyników szkolenia, ewaluacji szkolenia. Na pierwszym etapie przygotowania szkolenia wyznaczony pracownik COP-u/ wyznaczony pracownik wydziału merytorycznego, w oparciu o konsultacje z organizacjami pozarządowymi i doradcami COP-u identyfikuje i analizuje potrzeby szkoleniowe oraz określa potrzeby konkretnych organizacji pozarządowych. Na ich podstawie Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu opracowuje roczny harmonogram szkoleń do dnia 31 grudnia każdego roku. Założenia do harmonogramu mogą również składać organizacje pozarządowe na formularzu zapotrzebowania do dnia 30 listopada każdego roku. Jeśli chcesz, aby samorząd przygotował interesujące Cię tematycznie szkolenie zgłoś to. Przekaz także sugestie dotyczące formy szkolenia i poziomu zaawansowania. Kierownik COP-u, dyrektor wydziału merytorycznego bądź wskazany przez niego pracownik przygotują program szkolenia. Opiszą cele i efekty projektu szkoleniowego, sposoby 33

35 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji realizacji, wybiorą adekwatne metody dydaktyczne, szczegółową zawartość merytoryczną, określą czas trwania szkolenia, układ godzinowy i harmonogram. Informacje o szkoleniach organizowanych przez COP ogłaszane są z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem każdorazowo poprzez: stronę: drogę mailową do organizacji znajdujących się w bazie adresowej, tablicę ogłoszeń COP. Od dnia ogłoszenia informacji o szkoleniu rozpoczyna się rekrutacja na szkolenie. Głównym kryterium naboru uczestników na szkolenie jest kolejność zgłoszeń. Chociaż głównym kryterium naboru uczestników na szkolenie jest kolejność zgłoszeń, to jednak istnieją pewne ograniczenia: Centrum w zależności od rodzaju szkolenia i liczby wolnych miejsc może wprowadzić kryterium ograniczające liczbę osób z jednej organizacji, Centrum określa w ogłoszeniu o szkoleniu grupę adresatów szkolenia, np. prezesi/ przewodniczący organizacji zarejestrowanych. Centrum zastrzega sobie prawo niezakwalifikowania na szkolenie osób, które wcześniej zgłaszały się na szkolenia COP-u, ale w nich nie uczestniczyły (nieobecność nieusprawiedliwiona). W 2014 roku w wyniku współpracy z organizacjami samorząd zdecydował o przeprowadzeniu następujących szkoleń dla ponad 120 osób 28 : 1. Asertywność jak forma komunikacji bez przemocy. 2. Ja jako lider. 3. Przekazywanie, rozliczanie i kontrola dotacji udzielanych w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. 4. Rozliczanie dotacji w księgach rachunkowych organizacji pozarządowej. 5. Szkolenie dla grup inicjatywnych pn. Od inicjatywy do organizacji pozarządowej prawne aspekty tworzenia organizacji. W odpowiedzi na potrzeby organizacji zorganizowano 7 zajęć warsztatowych dla 30-stu osób: Zmiany w statucie NGO. Organy statutowe NGO. Kontrola finansowa w NGO. Skuteczna promocja NGO w mediach społecznościowych. Pozyskiwanie środków na działalności NGO. Prawo pracy w NGO. Jak uzyskać status OPP? Zarówno liczba, jak i tematyka szkoleń odzwierciedlają potrzeby sektora NGO. Wszystkie szkolenia zakończone zostały ewaluacją w formie anonimowej ankiety. 28 Źródło: Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu. 34

36 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Ankieta ewaluacyjne jest dla organizatora cenną informacją zwrotną, zawierającą ocenę szkolenia. Dlatego przemyśl swoje odpowiedzi. Jeśli chcesz, aby organizator dopasował swoją ofertę szkoleniową do Twoich potrzeb, sygnalizuj swoje potrzeby. Twój poziom zadowolenia jest kluczowy dla organizacji dalszych szkoleń. Inne płaszczyzny współpracy Integracja sektora pozarządowego Realizacja idei zarządzania publicznego, wielosektorowej polityki społecznej, wymaga rozwoju systemu wsparcia dla organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich przez samorząd Miasta Radomia. Integracja sektora pozarządowego ma dla samorządu terytorialnego ogromne znaczenie. Jest decydującym czynnikiem wpływającym na rozwój lokalny, ale także na sam rozwój organizacji pozarządowych. Dla samorządu lokalnego ważne jest, aby przy wypowiadaniu się w sprawach lokalnych uzyskać rzeczywistą reprezentację sektora. Trzeci sektor jest partnerem, który nie tylko wskazuje na występujące w środowisku lokalnym problemy, lecz także formułuje konkretne, często innowacyjne sposoby ich rozwiązań. Tworzenie powiazań w ramach sektora pozarządowego dotyczy różnego rodzaju relacji: projektowych, rzeczowych, interakcji osobistych, szkoleniowych i konferencyjnych. Rozwijanie takich powiązań powinno obejmować zespoły robocze, rady organizacji oraz forum organizacji. W Radomiu przykładami takich działań integracyjnych są: Piknik NGO, spotkanie wigilijne władz miasta z organizacjami pozarządowymi, grzybobranie, wspólne szkolenia pracowników samorządowych z przedstawicielami organizacji pozarządowych, Radomskie Forum Współpracy, Festiwal Twórczości Artystycznej Osób Niepełnosprawnych, itp. Przedstawione przez samorząd Miasta Radomia formy integrowania środowisk pozarządowych realizowane są w celu: stwarzania możliwości poznania i nawiązania kontaktów, wspólnego rozwiązywania problemów, uczestnictwa przedstawicieli sektora w ważnych wydarzeniach środowiskowych (różnego rodzaju obchodach), pokazania korzyści płynących z współpracy w ramach i poza sektorem. Procesy integracji sektora pozarządowego mogą odbywać się oddolnie, niezależnie od samorządu terytorialnego. Mogą również odbywać się przy wsparciu administracji publicznej. Wola integracji musi wyjść od organizacji pozarządowych, jednak samorząd terytorialny poprzez zróżnicowane formy wsparcia może ten proces wzmocnić. Na integracji skorzystają obie strony, ale głównym beneficjentem tego procesu będą mieszkańcy, których potrzeby dzięki konsolidacji zasobów będą lepiej diagnozowane i zaspokajane. 35

37 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji Budowanie partnerstw Nową formułą integracji zawartą w programie współpracy jest budowanie partnerstw. Partnerstwo lokalne to porozumienie podmiotów wywodzących się z trzech sektorów: publicznego, prywatnego i społecznego oraz osób indywidualnych. Celem partnerstw jest długofalowe działanie na rzecz rozwoju lokalnego, zaś istotą relacji jest przestrzeganie zasad: równości partnerów, wspólnego planowania i działania, otwartości i przejrzystości, koncentracji na rzeczywistych problemach społeczności lokalnych i innowacyjności w sposobach ich rozwiązania, dążenia do osiągania konsensusu 29. Partnerstwa mogą realizować projekty, opierając je na własnych zasobach (finansowych i materialnych) lub na innych źródłach, np. funduszach unijnych. Samorząd Miasta Radomia rozpoczyna ten nowy typ współpracy z organizacjami pozarządowymi. Przykładem takich partnerstw jest: Współpraca przy realizacji projektu Radom siła współpracy finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w zakresie standaryzacji współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. Partnerstwo zawarte jest pomiędzy Gminą Miastem Radom a Europejskim Domem Spotkań Fundacją Nowy Staw w Lublinie. Czas trwania projektu od grudnia 2013 roku do czerwca 2015 roku. Współpraca przy realizacji projektu Rewitalizacja młodych ludzi nasza przyszłość, finansowanego ze środków Unii Europejskiej w zakresie zatrudnienia i integracji społecznej. Partnerstwo zawarte jest pomiędzy Gminą Miastem Radom a Stowarzyszeniem Centrum Młodzieży Arka w Radomiu. Chociaż partnerstwa lokalne są dobrym instrumentem rozwoju lokalnego, ten typ zarządzania lokalnego występuje stosunkowo rzadko. Powodem są odmienności w funkcjonowaniu administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Niezależnie od tych trudności warto jednak podjąć wysiłek i budować lokalne partnerstwa. Tworzą one nową kulturę działania, ułatwiają wzajemne zrozumienie, a przede wszystkim pozwalają na lepsze wykorzystanie zasobów i innowacyjne sposoby rozwiązywania problemów społecznych w lokalnej skali. System konsultacji Stworzenie systemu lokalnego przepływu informacji pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi jest warunkiem wstępnym budowania partnerskich relacji w oparciu o kulturę konsultowania. Zasadniczym celem konsultacji społecznych jest uzyskanie jak największej wiedzy o sprawie, w której podjęta zostanie decyzja i poznanie opinii na temat sprawy/decyzji tych osób i instytucji, które mają jakikolwiek w niej interes (prywatny, społeczny, pośredni lub bezpośredni). W efekcie prowadzą one do poprawy jakości decyzji i legislacji. Wysłuchanie racji różnych stron pozwala wcześnie wychwycić błędy i wprowadzać bardziej wyważone rozwiązania. Dlaczego warto konsultować? Dobrze przeprowadzone konsultacje pozwalają na uzyskanie następujących efektów: 29 A. Sobolewski, R. Krzewicka, G. Och, J. Olszowska-Urban, J. Piekutowski, G. Podławiak, T. Sobolewski (red.), Przez współpracę do sukcesu. Partnerstwo lokalne na rynku pracy, Warszawa

38 Jak zaistnieć w społeczności lokalnej współpraca w zakresie promocji i komunikacji 1. zebranie informacji, które mogą być niedostępne w inny sposób, 2. poznanie innych opinii, które mogą być niedostępne w inny sposób, 3. poznanie potrzeb związanych ze sprawą/decyzją tych grup, które w sposób pośredni lub bezpośredni zostaną nią dotknięte, 4. podjęcie lepszej decyzji, uwzględniającej rożne interesy i potrzeby, a co za tym idzie, lepiej dopasowanej do kontekstu, w jakim jest ona podejmowana, 5. obniżenie potencjalnych napięć społecznych. Dobre zaplanowanie konsultacji i ich rzetelne przeprowadzenie nie jest jeszcze warunkiem wystarczającym do uzyskania akceptacji społecznej, ale jest niezbędne do komunikacji z takim otoczeniem, które może nas do niej zbliżyć. Wartość konsultacji jako instrumentu budowania partnerskiej współpracy wynika z faktu, iż są one istotnym elementem budowania wiedzy na temat lokalnych potrzeb, problemów, aspiracji, oczekiwań i możliwości oraz sposobów ich osiągania. Rada Miejska w Radomiu w dniu 28 czerwca 2010 roku przyjęła uchwalę Nr 774/2010 w sprawie szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami i innymi podmiotami pozarządowymi wymienionymi w art. 3, ust. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji 30. Uchwała ta określa szczegółowy sposób konsultowania z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w ww. dokumencie, projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji, tryb i zakres tych konsultacji, oraz termin, miejsce ich przeprowadzania, a także tryb ogłaszania rezultatów. Prawdziwy udział w życiu społecznym wymaga wiedzy i aktywności. Śledź na bieżąco komunikaty Urzędu Miasta dotyczące budżetu obywatelskiego. Zgłaszaj swoje projekty i szukaj poparcia. Promocja Twojej propozycji w środowisku jest niezbędna. To od jej znajomości i zrozumienia zależy ostateczny werdykt. O tym, co będzie finansowane, decydują sami mieszkańcy. 30 Uchwała dostępna jest na portalu: bip.radom.pl/ra/rada-miejska/uchwaly/8233,uchwala-nr w sprawie-okreslenia-szczegolowego-sposobu-konsultowania-z-or-html, dostęp:

39 Centrum Organizacji Pozarządowych kluczowy podmiot współpracy Istotnym dla współpracy Gminy Miasta Radomia z organizacjami i innymi podmiotami pozarządowymi jest funkcjonujące od 2010 roku Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu. Placówka powołana została na bazie funkcjonującego Referatu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. Przy zatrudnieniu 6 pracowników funkcjonuje w systemie dwuzmianowym i jest otwarta w godz. od 7.30 do Formuła COP-u skierowana jest na rozwój sektorowej współpracy opartej na wymianie informacji i wysokiej jakości świadczonych usług. Celem działalności prowadzonej przez Centrum Organizacji Pozarządowych jest tworzenie warunków do powstawania, funkcjonowania i rozwoju obywatelskich grup inicjatywnych i radomskich organizacji pozarządowych działających na rzecz mieszkańców Miasta Radomia. Zabezpieczane są potrzeby radomskich organizacji pozarządowych, zwłaszcza te dotyczące siedziby, adresu, pomocy prawnej, pomocy w pozyskiwaniu środków, rozliczania dotacji, właściwego funkcjonowania formalno-prawnego organizacji, miejsca na zebrania i szkolenia, możliwości korzystania ze sprzętu komputerowego, Internetu i inne. Dlaczego warto skorzystać z pomocy Centrum Organizacji Pozarządowych? Celem działalności prowadzonej przez Centrum Organizacji Pozarządowych jest tworzenie warunków do powstawania, funkcjonowania i rozwoju obywatelskich grup inicjatywnych i radomskich organizacji pozarządowych działających na rzecz mieszkańców Miasta Radomia. Centrum świadczy swoje usługi grupom inicjatywnym i organizacjom pozarządowym. Grupom inicjatywnym i nowo zarejestrowanym organizacjom udziela wsparcia na podstawie porozumienia o współpracy, natomiast już funkcjonującym podmiotom trzeciego sektora udziela konkretnej pomocy w oparciu o dokumentację obowiązującą w Księdze Standardów Usług Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi. Jak zacząć współpracę? Krok 1. Niezależnie od tego, jak długo funkcjonuje Twoja organizacja i jakie masz kontakty z Samorządem Miasta Radomia, zapoznaj się z Regulaminem Pracy Centrum Organizacji Pozarządowych w Radomiu, który dostępny jest: w siedzibie Centrum, przy ul. A. Struga 1, na stronie: Centrum Organizacji Pozarządowych Dokumenty Centrum. Krok 2. Jeśli jesteś przedstawicielem grup inicjatywnych lub nowopowstałych organizacji, wypełnij Porozumienie o współpracy i umów się z pracownikiem COP-u w celu jego zawarcia. Porozumienie dostępne jest: 38

40 Centrum Organizacji Pozarządowych kluczowy podmiot współpracy w siedzibie Centrum, przy ul. A. Struga 1, na stronie: Centrum Organizacji Pozarządowych. Jeśli Twoja organizacja jest już zarejestrowana, możesz skorzystać z całego pakietu usług wsparcia bądź pojedynczego elementu. Wykaz form wsparcia wraz z obowiązującą dokumentacją znajdziesz w Księdze Standardów Usług Współpracy Gminy Miasta Radomia z Organizacjami Pozarządowymi. Krok 3. Twoja organizacja może umawiać się na spotkania swojej grupy. W tym celu: zapoznaj się z kalendarzem COP-u, sprawdź wolne terminy sal. Kalendarz dostępny jest na stronie: Centrum Organizacji Pozarządowych Kalendarz Spotkań, wypełnij Formularz zapotrzebowania na pomieszczenie dostępny na stronie: www. radom.pl/cop Centrum Organizacji Pozarządowych Dokumenty COP. Krok 4. Korzystaj z bezpłatnych usług COP-u. Centrum w swojej ofercie posiada 5 stałych zakresów porad: porady prawne, porady księgowe, porady informatyczne, porady z zakresu BHP i PPOŻ, porady z zakresu rozliczania dotacji udzielonych przez Gminę Miasta Radomia. Krok 5. Korzystaj ze szkoleń organizowanych przez COP. Jak zakończyć współpracę? Rozpoczęcie współpracy z Centrum nie oznacza trwałego powiązania. Organizacje mają pełną autonomię i w każdym momencie mogą ze współpracy zrezygnować. Jeśli nie podpisywałeś porozumienia o współpracy, to po prostu przestaniesz korzystać z oferowanych usług wsparcia. Nie wyklucza to nawiązania ponownego kontaktu w dowolnym momencie w zależności od potrzeb organizacji. Jeśli podpisałeś porozumienie, to wygasa ono po upływie okresu, na który zostało zawarte, chyba że organizacja wystąpiła z wnioskiem o jego przedłużenie. Porozumienie może zostać wypowiedziane przez COP w przypadku niewywiązywania się przez grupę z warunków porozumienia albo naruszania Regulaminu Pracy COP. Grupa może wypowiedzieć pisemnie porozumienie o współpracy w dowolnym momencie. Budowanie współpracy międzysektorowej i rozwijanie kultury partnerstwa jest procesem długookresowym. Wymaga woli obu stron, a także wiedzy i umiejętności. Na przestrzeni ostatnich lat zauważalne są korzystne zmiany przedstawicieli trzeciego sektora, widać, że jest chęć konsultacji i współpracy. Jednak specyfika współpracy ujawnia także jej paradoks 39

41 Centrum Organizacji Pozarządowych kluczowy podmiot współpracy im więcej i intensywniej współpracujemy, tym bardziej rosną oczekiwania wobec partnerów, tym szerszego katalogu instrumentów współpracy oczekujemy. Współpraca trzeciego sektora z samorządem Miasta Radomia ma solidne fundamenty. Są nimi zarówno wprowadzone zinstytucjonalizowane formy współpracy, zestandaryzowane formy tej kooperacji, jak i dobre relacje o charakterze osobistym. Te podstawy sprawiają, iż obie strony będą ciągle poszukiwały nowych rozwiązań. Można więc mieć nadzieję, że skorzysta na tym nie tylko trzeci sektor, ale przede wszystkim beneficjenci ich działań. 40

42 EUROPEJSKI DOM SPOTKAŃ FUNDACJA NOWY STAW ul. Przechodnia 4; Lublin tel ; fax URZĄD MIEJSKI W RADOMIU KANCELARIA PREZYDENTA Referat Centrum Organizacji Pozarządowych ul. A. Struga Radom tel ; tel. kom cop@umradom.pl BIURO PROJEKTU ul. Piękna 3a; Warszawa tel./fax Publikacja naturalni partnerzy Przewodnik po możliwych formach współpracy została zrealizowana w ramach projektu Radom siła współpracy Publikacja bezpłatna współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego