Urząd Gminy Dopiewo. Analiza kosztów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Dopiewo w ramach jej członkostwa w Związku Międzygminnym Selekt.

Transkrypt

1 Urząd Gminy Dopiewo ul. Leśna 1c, Dopiewo Analiza kosztów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Dopiewo w ramach jej członkostwa w Związku Międzygminnym Selekt. Sporządził: EECC EAST EUROPE CONSULTING COMPANY BERNHARD SKIBA Ul. Porzeczkowa 32 C Poznań Poznań, r. SPIS TREŚCI 1 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 1

2 Cel analizy 3 a) Analiza obecnych kosztów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Dopiewo w ramach jej członkostwa w Związku Międzygminnym Selekt 4 I.Koszty logistyki odpadów...4 II.Koszty zagospodarowania odpadów.5 III.Koszty administracyjne systemu 5 a) Wnioski 6 b) Prognoza kosztów dla nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych po rezygnacji Gminy Dopiewo z udziału w Związku Międzygminnego Selekt od r...9 c) Posumowanie..10 Załączniki: Nr. 1 9 stron kalkulacji wewnętrznych przekazanych przez związek międzygminny Selekt Nr. 2 - Ocena przyszłych kosztów i przychodów na podstawie kalkulacyjnego rachunku zysków i strat Nr. 3 - Wyciąg z SIWZ gminy Dopiewo dotyczący ilości zadeklarowanych nieruchomości niezamieszkałych Nr. 4 Uchwała Nr. 08/2012 Zarządu Związku Międzygminnego Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt z dnia r. 2 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 2

3 Cel analizy Celem analizy jest ustalenie poziomu opłat za odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych na terenie gminy Dopiewo od r. Regulacje zawarte w art. 6r ust. 2 ustawy z r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.), które stanowią współzależność pomiędzy wysokością wpływów z systemu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz ponoszonymi kosztami jego funkcjonowania, powodują, że określenie poszczególnych rodzajów kosztów związanych z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów staje się kluczową kwestią zarówno we właściwym zaprojektowaniu kształtu samego systemu (w tym przy kalkulowaniu wysokości stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi), jak i przy odpowiednim przygotowaniu procedur przetargowych. Poziom tych kosztów determinuje wysokość ustalonych stawek opłat, a także wskazuje na szacunkową wartość zamówienia na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub na odbiór i zagospodarowanie tych odpadów. Niniejsza analiza zgodnie z zawartą umową będzie zawierała następujące punkty: a) analizy obecnych kosztów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Dopiewo w ramach jej członkostwa w Związku Międzygminnym Selekt, b) opisania wyciągniętych wniosków c) prognozy kosztów dla nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych po rezygnacji Gminy Dopiewo z udziału w Związku Międzygminnego Selekt od r. na podstawie przekazanych dokumentów przez Zleceniodawcę stanowiących Załącznik nr 1 do niniejszej umowy. Analiza została oparta jedynie na danych przekazanych przez związek międzygminny Selekt. Do zadań autora nie należała merytoryczna ocena przekazanego materiału. 3 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 3

4 a) Analiza obecnych kosztów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Gminy Dopiewo w ramach jej członkostwa w Związku Międzygminnym Selekt Analizując koszty funkcjonowania obecnego systemu należy wymienić jego składowe, które wynikają z przekazanych dokumentów związku międzygminnego Selekt w tym szczególnie: I.Koszty logistyki odpadów wykazane w dokumencie; Załącznik nr 2 i wykazane w tabeli Firmy II.Koszty zagospodarowania odpadów wykazane dokumencie: Załącznik nr 2 i wykazane w tabelach Brama i PSZOK III.Koszty administracyjne systemu nie wykazane w załączonych dokumentach, wynikające z uchwały zarządu związku międzygminnego Selekt 08/2012 z dnia r. załącznik nr. 2 pozycja DOCHODY stanowiące stawkę 4 PLN od mieszkańca w roku 2013 i 1 PLN w latach następnych. Analiza nie obejmie następujących elementów kosztowych: Kosztów wyposażenia nieruchomości w pojemniki, ponieważ wg systemu obowiązującego w gminie Dopiewo, nieruchomości we własnym zakresie wyposażają się w odpowiednie pojemniki na odpady Kosztów tzw. odpadów ogólnych lub nierejestrowanych, które dotychczas były regulowane z budżetu gminy Dopiewo. Odn. I.) Koszty logistyki odpadów wykazane w dokumencie; Załącznik nr 2 i wykazane w tabeli Firmy Średnia kosztów logistycznych zebranej tony na terenie gminy Dopiewo w roku 2013 wynosi 142,89 PLN. Kwota wynika z sumy kosztów logistycznych w roku 2013 r. przypisanych gminie Dopiewo wynoszących ,20 PLN w podziale na sumę zebranych odpadów w ilości 3393,30 tony. Średnia kosztów logistycznych zebranej tony na terenie gminy Dopiewo w roku 2014 wynosi 171,04 PLN. Kwota wynika z sumy kosztów logistycznych w roku 2014 r. (do maja) przypisanych gminie Dopiewo wynoszących ,05 PLN w podziale na sumę zebranych odpadów w ilości 2791,36 tony. Różnica wynika ze zmiany operatora od r. oraz z rozszerzonego zakresu usług, polegającego na zwiększonej częstotliwości odbioru odpadów na terenie gminy Dopiewo. Biorąc pod uwagę średnią ilość odpadów na poziomie 560 ton/miesięcznie należy w przyszłości zakładać kwotę kosztów logistycznych na poziomie miesięcznie. Odn. II.) Koszty zagospodarowania odpadów wykazane dokumencie: Załącznik nr 2 i 4 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 4

5 wykazane w tabelach Brama i PSZOK Średnia kosztów zagospodarowania odpadów na terenie gminy Dopiewo w roku 2013 wynosi 256,82 PLN. Kwota wynika z sumy kosztów logistycznych w roku 2013 r. przypisanych gminie Dopiewo wynoszących ,02 PLN w podziale na sumę zebranych odpadów w ilości 3393,30 tony. Średnia kosztów zagospodarowania odpadów na terenie gminy Dopiewo w roku 2014 wynosi 259,77 PLN. Kwota wynika z sumy kosztów logistycznych w roku 2013 r. przypisanych gminie Dopiewo wynoszących ,32 PLN w podziale na sumę zebranych odpadów w ilości 2791,36 tony. Różnica jest symboliczna i wynika ze zwiększonej ilości odpadów na PSZOK. Wychodząc z zasady ostrożności kupieckiej należy w przyszłości kalkulować z miesięczną sumą zagospodarowania odpadów na poziomie PLN (stanowiącą iloczyn zaokrąglonej średniej zagospodarowania odpadów na poziomie 260 PLN oraz średniej ilości odpadów na poziomie 560 ton / miesięcznie). Odn. III.) Koszty administracyjne systemu nie wykazane w załączonych dokumentach, wynikające z uchwały zarządu związku międzygminnego Selekt 08/2012 z dnia r. załącznik nr. 2 pozycja DOCHODY stanowiące stawkę 4 PLN od mieszkańca w roku 2013 i 1 PLN w latach następnych. Zgodnie z w/w uchwałą koszty administracyjne, które poniosła gmina Dopiewo wyniosły w roku ,00 PLN oraz adekwatnie w roku ,00 PLN. Wyżej wymienione kwoty dotyczą sum rocznych, dlatego w bieżącej ocenie należy sumę z 2014 r. przyporządkować tylko do 5 miesięcy br. co oznacza, iż do kalkulacji należy przyjąć kwotę 8676,25 PLN. Sumując kwoty 83292,00 PLN oraz 8676,25 PLN otrzymujemy koszty całkowite na poziomie 91968,25 PLN, które dzieląc na 11 miesięcy przedstawionej analizy otrzymujemy obciążenie miesięczne na poziomie 8360,75 PLN. Wynik odpowiada także założeniom przyszłych kosztów administracyjnych w gminie, od czasu kiedy gmina przejmie pełną administrację nad obowiązkami związanymi z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina przejmując obowiązki od r. nie będzie musiała powtarzać procesu składania deklaracji a obecne zmiany dotyczące deklaracji to ok. 20 wniosków miesięcznie. Dlatego obowiązki nie powinny przekraczać jednego etatu lub dwóch stanowisk na ½ etatu. Dla kalkulacji w/w etatu lub dwóch ½ etatów należy przyjąć kwotę ok PLN miesięcznie zawierającej wszelkie składowe wynagrodzenia brutto plus amortyzację stanowiska pracy. Sukcesywna optymalizacja procesu wywozu i zagospodarowania odpadów będzie wymagało także inwestycji w nowoczesne narzędzia systemowe, które pozwolą na pełną kontrolę każdego elementu takiego procesu. 5 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 5

6 Koszty inwestycji takiego systemu łącznie z amortyzacją można oszacować na ok PLN miesięcznie. Łączne koszty administracyjne nie powinny przekraczać PLN miesięcznie. Od r. gmina Dopiewo nie będzie pokrywała już stawki członkowskiej na rzecz związku międzygminnego Selekt, co pozwoli na obniżenie kosztów administracyjnych o szacowane 1735,25 PLN miesięcznie. Odejmując od PLN wyżej szacowaną sumę 1735,25 PLN otrzymujemy kwotę kalkulacji kosztów administracyjnych na poziomie 8264,75 PLN, która tylko nieznacznie różni się od obecnie poniesionych kosztów administracyjnych na poziomie 8360,75 PLN. W przeliczeniu na tonę zbieranych odpadów można zakładać koszty administracyjne na poziomie ok. 15 PLN (8360,75 PLN / 560 ton) a) Wnioski Stwierdzenie czy uzyskane wyniki są dobre lub nie wymaga możliwości ich porównania z wynikami uzyskanymi w innych gminach. Takie porównanie może być obecnie trudne, ponieważ większość gmin niechętnie publikuje obecnie uzyskane wyniki. Dlatego dla oceny wyników gminy Dopiewo wykorzystano poniższą publikację Gazety Wyborczej z dnia r. dotyczącą kalkulacji średnich kosztów utylizacji jednej tony odpadów na terenie kraju sporządzonej na podstawie raportów KIG. Sumując wyniki Dopiewa z punktu a) bieżącej analizy można przedstawić następujący wynik na tonę zebranych odpadów: 6 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 6

7 LP Rodzaj kosztów Kwota kalkulacyjna (PLN / tona) 1 Koszty logistyki (zbieranie, odbiór, transport) 171 PLN Koszty przetworzenia odpadów 2 (przetwarzanie, sortowanie, składowanie) 260 PLN 3 Koszty administracyjne 15 PLN Suma 446 PLN Uzyskany wynik jest niższy od średniej krajowej i jego osiągnięcie już w pierwszym roku działalności można uznać za sukces. Sukcesem można także nazwać także ilość zadeklarowanych osób na nieruchomościach zamieszkałych. Z przekazanych dokumentów wynika, że obecnie deklaracje objęły osoby. Dla oceny tego sukcesu pozyskano poniższą informację ze strony urzędu gminy Dopiewo, dotyczącą aktualnej liczby mieszkańców: W porównaniu z liczbą mieszkańców zameldowanych na stałe można wykazać uszczelnienie systemu na poziomie 99,50 %. W porównaniu ze wszystkimi mieszkańcami 7 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 7

8 zameldowanymi na terenie gminy Dopiewo można wykazać wynik na poziomie 97,00 %. To bardzo dobry wynik w porównaniu z resztą kraju, gdzie średnie uszczelnienia systemu szacuje się na poziomie ok %. Aspektem budzącym pewne wątpliwości jest wysoka średnia kosztów zagospodarowania odpadów w roku 2014 na poziomie 259,77 PLN. Z wykazanej wysokiej średniej należy wnioskować, że segregacja odpadów na terenie gminy Dopiewo nie osiągnęła jeszcze oczekiwanego poziomu lub/i kontrola firm wywozowych oraz instalacji RIPOK w Czempiniu ze strony związku Selekt nie była na odpowiednim poziomie. Bieżąca kontrola tego składnika kosztowego jest kluczowa dla optymalizacji całego procesu wywozu odpadów i będzie miała kluczowe znaczenie na kształtowanie cen w przyszłości. Na końcu tego punktu należy także wymienić obecną różnicę pomiędzy sumami deklarowanymi i bieżącymi wpływami. Wg dokumentu o nazwie Załącznik nr 1 obecna średnia wartość deklarowana to ,82 PLN a średnie realne wpływy osiągają poziom ,82 PLN. Różnica tych sum może generować deficyt na poziomie PLN rocznie, który mógłby negatywnie wpływać na kształt opłat w gminie. Do r. realizacja zadań związanych z brakiem wpływów leży po stronie związku międzygminnego Selekt i gmina posiada jedynie pośredni wpływ bieżącą sytuację. Obecna sytuacja może zostać poprawiona od r. kiedy gmina Dopiewo przejmie realizację zadań związanych z płatnościami a szczególnie ich brakiem. b) Prognoza kosztów dla nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych po rezygnacji Gminy Dopiewo z udziału w Związku Międzygminnego Selekt od r. Ogólny i uśredniony charakter liczb w materiałach przedstawionych przez związek międzygminny Selekt umożliwia jedynie budżetową kalkulację za pomocą obecnie stosowanej struktury opłat. Jako budżetową kalkulację należy rozumieć, sytuację czy wpływy z obecnie stosowanych stawek pokryją w/w koszty całkowite po r. Wykonanie takiej kalkulacji wymaga analizy obecnej struktury dochodów związanych z realizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz realnych oczekiwanych wpływów do budżetu gminy w tym zakresie. Obecnie na terenie związku międzygminnego Selekt obowiązują dwie stawki dla nieruchomości zamieszkałych: 14 PLN / miesiąc dla osób, które rezygnują z segregacji śmieci, 10 PLN / miesiąc dla osób, które deklarują segregację śmieci. Z dokumentu o nazwie Załącznik nr 1 wynika, że zadeklarowana suma z nieruchomości zamieszkałych wynosi ,00. O ile stawki nieruchomości zamieszkałych nie budzą większych obiekcji powstaje problem z interpretacją stawek nieruchomości niezamieszkałych. Z dokumentu o nazwie Załącznik nr 1 wynika, że średnie wpływy z tych nieruchomości wynoszą 45661,00 PLN miesięcznie. Ponieważ dokument nie zawiera liczby zadeklarowanych nieruchomości niezamieszkałych uzupełniono tą informację na podstawie informacji wynikających z SIWZu gminy Dopiewo, gdzie liczbę nieruchomości niezamieszkałych ujęto w liczbie Dokonując uśrednienia 8 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 8

9 kosztów miesięcznych dla nieruchomości niezamieszkałych wynika, że średnie obciążenie nieruchomości niezamieszkałych w miesiącu to 19,83 PLN. Wykazana stawka jest bardzo niską stawką i nie odpowiada bieżącemu zdaniu ekspertów, wg których średnia stawka dla nieruchomości niezamieszkałych powinna odpowiadać minimum kosztom miesięcznym 4- osobowej rodziny, która deklaruje sortowanie odpadów. W przypadku gminy Dopiewo średnie obciążenie dla nieruchomości niezamieszkałych powinno więc osiągnąć średni poziom 40,00 PLN /miesięcznie, wtedy poziom wpływów z nieruchomości niezamieszkałych osiągnąłby poziom PLN. Z otrzymanych informacji wynika, że obecnie związek międzygminny Selekt zareagował na ten problem i odpowiednio skorygował ceny dla nieruchomości niezamieszkałych. Średnie wpływy z opłat osiągają obecnie poziom 89 %. Prognozując przyszłą strukturę kosztów i przychodów gminy, należy także uwzględnić przychody związane ze sprzedażą surowców wtórnych, które mogą w przyszłości mieć istotny wpływ na obniżenie opłat dla mieszkańców i nieruchomości niezamieszkałych. Obecnie związek generuje przychody w tym zakresie na poziomie ok PLN miesięczne, co w podziale na 20 gmin, generuje miesięczny przychód na gminę w wysokości 2500 PLN. Na podstawie obecnej struktury danych gmina Dopiewo powinna poddać dyskusji dwie opcje: 1. Opcja pierwsza: przejęcie struktury opłat związku międzygminnego Selekt obowiązujących do r. W załączniku 2 do niniejszej analizy przedstawiony zostaje kalkulacyjny rachunek zysków i strat, który porównuje stan do maja 2014 r. oraz sytuację z uwzględnieniem podwyżki cen dla nieruchomości niezamieszkałych po r. Z sytuacji do maja 2014 r. (pozycje A i B w załączniku nr. 2) wynika, iż gmina generuje wprawdzie zysk księgowy na poziomie 12098,92 (poz.13), jednakże ze względu na problemy wynikające z sytuacji, że wpływy osiągane są jedynie na poziomie 89 %, co realnie oznacza braki budżetowe na poziomie 16606,65 PLN / miesięcznie lub ,20 PLN / rocznie. Obecnie w/w sytuacja nie dotyczy budżetu gminy tylko związku międzygminnego Selekt. Od r. sytuacja będzie miała jednak bezpośredni wpływ na budżet gminy i na obecnym etapie trudno ocenić, czy system płatności będzie uszczelniony w 100 % i w jakim czasie gmina będzie takie uszczelnienie osiągnąć. Egzekucja należności to jeden z większych problemów w ramach wdrożenia ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na terenie kraju (np. w Opolu z tego powodu brakuje obecnie ok. 1,6 mln w budżecie miasta). Dlatego zaleca się unikanie takiej ewentualnej sytuacji. 2. Opcja druga: przejęcie struktury opłat związku międzygminnego Selekt obowiązujących od r. 9 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 9

10 Prognoza finansowa dla gminy kształtuje się bardziej optymistycznie, jeżeli uwzględni się korektę opłat dla nieruchomości niezamieszkałych po r. wdrożonych przez związek międzygminny Selekt.(poz. A i C) W takim przypadku gmina może osiągnąć zyski zarówno pod względem księgowym na prognozowanym poziomie 58518,00 PLN jak i realnym na poziomie 24706,00 PLN w skali miesiąca. (poz. 23 i 24) Nadwyżka może stanowić także rezerwę finansową na ewentualną podwyżkę struktury kosztowej procesu odbioru odpadów na terenie gminy Dopiewo po r. a) Podsumowanie Zakładając, iż wdrożenie nowego procesu systemu odbioru odpadów na terenie gminy Dopiewo od r. będzie generowało naturalne wstępne problemy związane z organizacją takiego procesu zalecana jest dla gminy ostrożność kupiecka oraz przyjęcie kalkulacji, która pozwoli uniknąć generowanie ewentualnych deficytów finansowych. Reasumując wszystkie omawiane aspekty można zarekomendować przejęcie cen dla nieruchomości zamieszkałych wg obecnego cennika obowiązującego w związku międzygminnym Selekt, czyli 10 PLN za osobę, która deklaruje segregowanie odpadów oraz 14 PLN dla osoby, która rezygnuje z segregacji. W przypadku nieruchomości niezamieszkałych zalecane jest przyjęcie cen obowiązujących po r. Z poważaniem Bernhard Skiba EAST EUROPE CONSULTING COMPANY 10 S t r o n a [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 10

11 [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 11

20 Załącznik nr. 2 Ocena przyszłych kosztów i przychodów na podstawie kalkulacyjnego rachunku zysków i strat w prognozie miesięcznej Poz. Wyszczególnienie Kwota A Prognozowane koszty systemu 1 Koszty logistyki (zbieranie, odbiór, transport) 95760,00 2 Koszty przetworzenia odpadów (przetwarzanie, sortowanie, składowanie) ,00 3 Koszty administracyjne 10000,00 4 Suma kosztów miesięcznych ,00 B Przychody bieżące 5 Nieruchomości zamieszkałe bez segregacji 24738,00 6 Nieruchomości zamieszkałe z segregacją ,00 7 Nieruchomości niezamieszkałe 45660,82 8 Suma przychodów miesięcznych z deklaracji ,82 9 Prognozowana wartość wpływów (89 % sumy przychodów miesięcznych) ,35 10 Prognozowane wpływy ze sprzedaży surówców wtórnych 2500,00 11 Suma przychodów miesięcznych (poz ) ,82 12 Prognozowana suma realnych wpływów miesięcznych (poz ) ,35 13 Zysk / Strata (poz. 11-4) księgowa 12098,82 14 Zysk / Strata ( poz. 12-4) realna ,65 C Przychody prognozowane * 15 Nieruchomości zamieszkałe bez segregacji 24738,00 16 Nieruchomości zamieszkałe z segregacją ,00 17 Nieruchomości niezamieszkałe 92080,00 18 Suma przychodów miesięcznych z deklaracji ,00 19 Prognozowana wartość wpływów (89 % sumy przychodów miesięcznych) ,42 20 Prognozowane wpływy ze sprzedaży surówców wtórnych 2500,00 21 Suma przychodów miesięcznych (poz ) ,00 22 Prognozowana suma realnych wpływów miesięcznych ,42 23 Zysk / Strata ( 23-13) księgowa 58518,00 24 Zysk / Strata ( 24-13) realna 24706,42 * Przychody prognozowane zawierają korektę cen dla nieruchomości niezamieszkałych obowiązującą na terenie związku międzydminnego Selekt od r. [Udostępnione na MojeDopiewo.pl] str. 20