PROGRAM UPOWSZECHNIANIA ZNAJOMOŚCI PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZWIERZĄT WŚRÓD ROLNIKÓW WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr 984/14 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 11 września 2014 r. PROGRAM UPOWSZECHNIANIA ZNAJOMOŚCI PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZWIERZĄT WŚRÓD ROLNIKÓW WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA

2 I. WSTĘP Opracowanie Programu uzasadnione jest koniecznością upowszechnienia wśród rolników w województwie małopolskim wiedzy na temat aktualnych przepisów dotyczących ochrony zwierząt, obowiązków wynikających z tych przepisów i kształtowania postaw zgodnych z duchem ustawodawstwa krajowego i unijnego. Podstawowym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku O ochronie zwierząt. W przepisach ogólnych wymienionej ustawy (rozdział 1 Art.1) zawarte jest stwierdzenie kluczowe dla współczesnego prawodawstwa dotyczącego traktowania zwierząt: Zwierzę, jako istota Ŝyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę oraz wynikające z tego stwierdzenia zadania dla organów administracji publicznej na rzecz ochrony zwierząt, które powinny być realizowane we współdziałaniu z odpowiednimi instytucjami oraz organizacjami krajowymi i międzynarodowymi. Zgodnie z artykułem 3 cytowanej ustawy, za realizację przepisów ustawy odpowiada Inspekcja Weterynaryjna oraz inne właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego, które współdziałają z samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. W programie przedstawiono działania w aspekcie przestrzegania przepisów ustawy o ochronie zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem dobrostanu zwierząt i standardów technologicznych produkcji. PoniewaŜ przedmiotowy program skierowany jest do rolników, swoim zakresem obejmuje głównie zwierzęta gospodarskie, domowe i wolno Ŝyjące, a zagadnienia w nim zawarte uwzględniają w szczególności: postępowanie, utrzymywanie zwierząt (dobrostan), transport, ubój i uśmiercanie zwierząt oraz zabiegi na zwierzętach. II. CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 1. Informacje podstawowe Rolnictwo w województwie małopolskim opiera się w przewaŝającej części na niewielkich obszarowo gospodarstwach rolnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa w regionie wyniosła wg danych ARiMR 3,92 ha w 2013 r. DuŜe rozdrobnienie agrarne i rodzinny charakter gospodarowania przyczyniają się do ekstensyfikacji małopolskiego rolnictwa, przy znacznym udziale gospodarstw ekologicznych i nastawieniu na produkcję Ŝywności tradycyjnej. 1

3 Zgodnie z danymi Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 r., na terenie województwa funkcjonuje 283,3 tys. gospodarstw rolniczych. W większości prowadzą one zarówno produkcję roślinną, jak i zwierzęcą. W 42 % prowadzona jest tylko produkcja roślinna, a jedynie w 1,3% wyłącznie produkcja zwierzęca. Ogólna powierzchnia zasiewów w Małopolsce wyniosła w 2010 r. 306,7 tys. ha. Głównymi uprawianymi roślinami są zboŝa (121 tys. ha) i ziemniaki (104 tys. ha). WaŜnymi gałęziami produkcji rolniczej są równieŝ: warzywnictwo (19,6 tys. ha w roku 2009) i sadownictwo. Małopolska jest jednym z największych producentów warzyw i owoców w kraju. 2. Produkcja zwierzęca w Małopolsce Produkcja zwierzęca w Małopolsce jest raczej słabo rozwinięta. Hodowlę bydła cechuje od wielu lat tendencja spadkowa. Na podstawie danych Spisu Rolnego w 2010 r. odnotowano spadek pogłowia zwierząt na poziomie prawie 30% w stosunku do roku Tym samym redukcji uległa liczba pastwisk stałych o prawie 50%. W województwie Małopolskim chowem i hodowlą bydła mlecznego zajmuje się 59 tysięcy gospodarstw utrzymujących ponad 110 tys. krów, co stanowi 11,3% ogółu gospodarstw z bydłem w Polsce. Największa koncentracja hodowli bydła mlecznego znajduje się w powiatach: nowotarskim obór, nowosądeckim obór i gorlickim obór. W Małopolsce oceną wartości uŝytkowej bydła mlecznego objętych było 720 gospodarstw, co daje nam 8 miejsce w Polsce pod względem ilości ocenianych obór. Na początku 2014 r., wg danych Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, przeciętna wydajność ocenianej krowy w gospodarstwie hodowlanym wynosiła 5758 kg mleka. Pod oceną wartości uŝytkowej znajdowało się 11 tys. krów mlecznych. 2

4 Pogłowie bydła w Małopolsce w latach w szt. bydła ogółem wg GUS Niekorzystna koniunktura dotyczy równieŝ hodowli owiec. Co prawda region jest głównym producentem owiec w kraju (30% pogłowia krajowego), jednak utrzymanie owiec jest uznawane za nieopłacalne. Tłumaczy to obserwowaną od kilku lat stagnację w tej gałęzi produkcji rolniczej. W latach pogłowie owiec utrzymywało się w okolicach 60 tys. sztuk. Głównymi kierunkami produkcji owczarskiej jest produkcja jagniąt rzeźnych na eksport, oraz regionalnych specjałów z mleka owczego (oscypki, bundz itp.) Pogłowie owiec w Małopolsce w latach w szt. wg GUS Istotna tendencja spadkowa dotyczy równieŝ produkcji trzody chlewnej. Na przestrzeni lat odnotowano drastyczny spadek liczby świń z 538 tys. szt. w 2003 r. do 213 tys. w roku Redukcja pogłowia jest spowodowana przede wszystkim rachunkiem ekonomicznym, na który składają się wysokie ceny pasz, istotne koszty dostosowania gospodarstw do restrykcyjnych przepisów weterynaryjnych, ale przede wszystkim brak moŝliwości osiągnięcia dostatecznie duŝej skali produkcji. Ma na to wpływ rozdrobnienie 3

5 agrarne, niedostateczna ilość bazy paszowej i kapitału własnego rolników. W Małopolsce przewaŝają gospodarstwa utrzymujące, głównie na własne potrzeby 1 2 szt. świń ( 51 % gospodarstw), a te posiadające więcej niŝ 20 szt. stanowią zaledwie ok. 14 %. Pogłowie trzody chlewnej w Małopolsce w latach w szt. wg GUS NaleŜy stwierdzić, Ŝe pomimo niekorzystnych wskaźników produkcja zwierzęca w województwie małopolskim jest istotnym elementem produkcji rolniczej w kontekście pozyskiwania dochodów dla rodzin rolniczych. W związku z tym podejmuje się szereg działań mających na celu zahamowanie dalszego spadku pogłowia zwierząt. WaŜnym elementem tych działań jest wsparcie producentów zdrowej, tradycyjnej, regionalnej Ŝywności najwyŝszej jakości. III. CEL OPRACOWANIA PROGRAMU Celem ogólnym programu jest poprawa warunków utrzymania zwierząt gospodarskich, domowych i wolno Ŝyjących na terenie województwa małopolskiego oraz ograniczenie do minimum przypadków niehumanitarnego traktowania zwierząt. Osiągnięcie tego celu wymaga pogłębienia wiedzy i umiejętności rolników w zakresie prowadzenia produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnym w sposób zgodny z przepisami ustawy O ochronie zwierząt oraz dostosowania gospodarstw do standardów unijnych w zakresie ochrony środowiska. NaleŜy teŝ zwrócić uwagę na dostosowanie do wymogów UE standardów technologicznych w nowo budowanych budynkach inwentarskich, w procesie modernizacji juŝ istniejących obiektów, jak i adaptacji innych pomieszczeń na cele produkcyjne. W szczególności w programie załoŝono osiągnięcie następujących celów: 4

6 1. Przekonanie posiadaczy zwierząt gospodarskich, Ŝe zapewnienie dobrostanu zwierząt jest nie tylko kwestią humanitaryzmu, który powinien cechować kaŝdego człowieka, ale jest to takŝe problem efektywności ekonomicznej produkcji zwierzęcej. Bowiem dobrze czujące się zwierzęta są zdrowsze na skutek większej naturalnej odporności, co sprawia, Ŝe zwierzęta takie efektywniej produkują przy jednocześnie mniejszych nakładach na ich leczenie. 2. Przekonanie posiadaczy zwierząt domowych, Ŝe kaŝdy ich podopieczny niezaleŝnie od gatunku, ma określone potrzeby co do warunków utrzymania i Ŝe trzeba je najpierw poznać, a potem je stworzyć tak, Ŝeby ani zaniedbania, ani nadgorliwość w dogadzaniu nie były zaprzeczeniem właściwej opieki i ochrony. 3. Uświadomienie, Ŝe ochrona zwierząt bezdomnych jako zadanie własne gminy, pociąga za sobą koszty dla budŝetu gminy, czyli koszty dla kaŝdego jej mieszkańca. Dlatego kaŝdy jej mieszkaniec winien dbać o to, aby sam nie przysparzał takich zwierząt i jednocześnie na co dzień prezentował dezaprobatę dla kaŝdego, kto w sposób beztroski to czyni. 4. Uświadomienie, Ŝe zwierzęta wolno Ŝyjące (dzikie) teŝ podlegają ochronie prawnej, która nie dopuszcza do samowoli człowieka lub kłusownictwa. 5. Uświadomienie, Ŝe ochrona zwierząt to nie zakaz uśmiercania zwierząt, ale zakaz uśmiercania nieuzasadnionego i niehumanitarnego. VI. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Głównymi formami upowszechniania przepisów ustawy O ochronie zwierząt zaplanowanymi w ramach przedmiotowego programu są: szkolenia, pokazy/wyjazdy studyjne, konferencje, seminaria, doradztwo indywidualne, wydawnictwa (specjalistyczne publikacje, artykuły), wystawy oraz pokazy zwierząt, strona oraz współpraca z instytucjami. 5

7 Doskonalenie kadry doradczej Doradztwo rolnicze ma charakter interdyscyplinarny i korzysta z osiągnięć róŝnych dziedzin nauki (rolnictwo, ekonomia, zarządzanie psychologia, pedagogika, socjologia). Jednym z elementów realizacji przedmiotowego programu będzie doskonalenie zawodowe doradców MODR w Karniowicach w celu ich właściwego przygotowania do pełnionych funkcji oraz aktualizacji posiadanej wiedzy i umiejętności (świadczenie doradztwa indywidualnego, organizacja i prowadzenie szkoleń, opracowywanie specjalistycznych materiałów edukacyjnych itp.) Szkolenie Szkolenie jest formą kształcenia pozwalającą na przekazanie niezbędnej wiedzy i doskonalenie prostych umiejętności, w krótkim czasie w odniesieniu do znacznej grupy odbiorców. Planowane w ramach realizacji programu szkolenia kierowane będą do szerokiego grona odbiorców (szkolenia informacyjne upowszechniające zapisy ustawy o ochronie zwierząt) oraz producentów rolnych poszczególnych gatunków zwierząt (szkolenia specjalistyczne - określające standardy technologiczne poszczególnych kierunków produkcji zwierzęcej z wyeksponowaniem czynników decydujących o poziomie dobrostanu zwierząt. Nabór uczestników na szkolenia będzie przebiegać w sposób celowy. Terminy i miejsca realizacji szkoleń zarówno informacyjnych jak i specjalistycznych zostaną dostosowane do grupy odbiorców. Wykładowcami na szkoleniach będą głównie pracownicy Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach. Tematyka realizowanych szkoleń specjalistycznych stanowić będzie odpowiedź na potrzeby edukacyjne producentów rolnych ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych technologii produkcji, dobrostanu zwierząt, systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt, zasad zapobiegania chorobom zakaźnym i postępowania ze zwierzętami chorymi, zranionymi, wymogów dla pomieszczeń inwentarskich. Konferencja Jest formą kształcenia polegającą na wymianie doświadczeń oraz umoŝliwiającą zapoznanie się z jakimś konkretnym problemem teoretycznym lub praktycznym. W ramach realizacji programu organizowane będą konferencje kierowane do hodowców trzody chlewnej oraz bydła mlecznego. W trakcie spotkań poruszone zostaną zagadnienia związane z nowoczesnymi technologiami produkcji, zdrowotnością i dobrostanem zwierząt. Seminarium Celem tej formy kształcenia jest poszukiwanie przez specjalistów (zarówno teoretyków jak i praktyków) właściwego rozwiązania dla pojawiającego się problemu lub teŝ 6

8 uzyskanie, uzupełnienie wiedzy na określony temat. W przypadku realizacji przedmiotowego programu realizowane będą seminaria dla określonych grup producentów rolnych. Tematyka spotkań dotyczyć będzie nowoczesnych technologii produkcji poszczególnych gatunków zwierząt z uwzględnieniem przepisów ustawy o ochronie zwierząt. Pokaz Jest formą kształcenia pozwalającą zdobywać wiedzę poprzez bezpośrednie postrzeganie rozwiązań w odniesieniu do danych warunków. Organizowane w ramach realizacji programu pokazy będą miały ściśle określony cel i odpowiednio skonstruowany program, pozwalający w jak najbardziej efektywny sposób przekazać informacje związane z zagadnieniami dotyczącymi ochrony zwierząt. Doradztwo indywidualne Polega na wspólnym rozwiązywaniem problemów (rolnik, doradca). Taka forma działalności doradczej, w dłuŝszej perspektywie, pozwala na kształtowanie postaw oraz motywuje do działania. Bezpośredni kontakt z rolnikiem, wizyta w gospodarstwie daje moŝliwość wypracowania rozwiązań technologicznych adekwatnych do moŝliwości danego gospodarstwa. Doradztwo indywidualne realizowane będzie przez pracowników Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach na terenie całego województwa małopolskiego. Miejscem świadczenia doradztwa będą biura Zespołów Powiatowych, a takŝe gospodarstwa rolne. Współpraca z instytucjami Realizacja przedmiotowego programu oparta zostanie na współpracy pomiędzy Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Inspekcją Weterynaryjną, związkami i stowarzyszeniami branŝowymi zrzeszającymi hodowców, uczelniami i instytutami naukowymi, Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego, właściwymi organami administracji rządowej, samorządowej oraz instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Pozwoli to na skuteczne wzmocnienie i uzupełnienie podejmowanych działań zarówno na płaszczyźnie instytucjonalnej jak i społecznej w zakresie ochrony zwierząt w Małopolsce. Forma współpracy uzaleŝniona będzie od realizowanych zadań (np. wymiana doświadczeń, informacji, budowanie i pozytywne wykorzystywanie potencjału społecznego). NajwaŜniejsi partnerzy współpracujący z MODR przy wdraŝaniu programu: Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Przedstawicielstwo w Krakowie, 7

9 Krajowy Związek Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego w Jodłowniku, Małopolskie Towarzystwo Hodowców Bydła w Krakowie, Małopolski Związek Hodowców Koni w Krakowie, Wojewódzki oraz Powiatowe Inspektoraty Weterynarii, Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Małopolskie Centrum Biotechniki w Krasnem, Krajowy Związek Hodowców Szynszyli z siedzibą w Myślenicach, Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz w Nowym Targu, Stowarzyszenie Proszowickich Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza ZielononóŜka, Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS, przedst. w Krakowie, firmy paszowe: Ekoplon, Polmass, Dossche, Schaumann, Josera, spółki inseminacyjne: PH Konrad. Wydawnictwa/strona oraz Istotnym elementem realizacji programu będzie prowadzona przez MODR w Karniowicach działalność wydawnicza oraz informacyjna. Oparta ona zostanie o róŝnorodne narzędzia promocji i komunikacji w celu dotarcia do jak najszerszej grupy odbiorców. Miesięcznik Doradca (11 numerów/rocznie, średni miesięczny nakład 3100 egz.) Czasopismo adresowane do rolników, mieszkańców wsi, liderów wiejskich, pracowników organizacji branŝowych, samorządów terytorialnych. Będzie ono dystrybuowane na terenie całego województwa małopolskiego poprzez kolportaŝ własny, prenumeratę indywidualną oraz instytucjonalną. Tematyka publikowanych artykułów dotyczyć będzie równieŝ zagadnień związanych w sposób bezpośredni lub pośredni z ustawą o ochronie zwierząt. Publikacje specjalistyczne MODR (broszury, ulotki w średnim nakładzie 1000 egz./tytuł) Wydane broszury i ulotki będą prezentowane i nieodpłatnie udostępniane zainteresowanym na stoiskach promocyjnych i w siedzibie MODR Karniowice. Celem prowadzonej działalności wydawniczej jest transfer wiedzy i innowacyjnych rozwiązań w zakresie technologii produkcji rolniczej, mechanizacji, ochrony środowiska, ekonomiki oraz zarządzania gospodarstwem rolnym. 8

10 Imprezy promocyjne (masowe). Pozwalają na dotarcie z ofertą doradzą i wydawniczą do szerokiego grona odbiorców w terenie. Budują takŝe bezpośrednie relacje miedzy doradcami a rolnikami i mieszkańcami wsi. Narzędzia marketingu sieciowego takie jak strona www czy media społecznościowe. Pozwalają na dotarcie do młodszej grupy odbiorców. Na stronie będą na bieŝąco zamieszczanie specjalistyczne artykuły oraz informacje dotyczące zagadnień związanych z technologią produkcji zwierzęcej i ochroną zwierząt (dobrostan, profilaktyka chorób zakaźnych, system Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt, bezpieczeństwo pasz, normy ochrony poszczególnych gatunków, standardy budynków inwentarskich, ubój zwierząt itp.). UŜytkownicy będą mogli tworzyć sieci oraz dzielić się informacjami, w tym zakresie. Strona ma równieŝ za zadanie promować imprezy związane z promocją hodowli zwierząt gospodarskich oraz ich właściwym traktowaniem (wystawy, konkursy dla hodowców). Prezentacja multimedialna Będzie stanowić kompendium wiedzy z zakresu ustawy o ochronie zwierząt, które posłuŝy do popularyzacji tego zagadnienia w trakcie szkoleń organizowanych przez MODR w Karniowicach. Prezentacja zostanie opracowana przez pracowników Działu Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa i prezentowana będzie podczas szkoleń dla rolników realizowanych przez Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego. Kurs Stanowi proces kształcenia ukierunkowany na wiadomości i umiejętności skupione wokół wąskiego zagadnienia (działu), określonego poprzez cel i program. Kurs baców i juhasów przygotowuje uczestników do wykonywania konkretnego zawodu oraz wyposaŝa ich w wiedzę z zakresu: specyfiki hodowli owiec, ustawy o ochronie zwierząt, technologii produkcji serów owczych, dobrostanu i uboju zwierząt, przepisów BHP i wymogów sanitarnych w produkcji serowarskiej oraz dorobku kulturowego związanego z tradycją pasterską w Małopolskich Karpatach. Gospodarstwo wzorcowe Innowacyjnym sposobem realizacji programu będzie utworzenie wzorcowego modelu gospodarstwa hodowlanego nastawionego na produkcję tuszek gołębi rasy Ryś Polski. Gospodarstwo powstanie zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi w zakresie 9

11 dobrostanu i ochrony zwierząt. Opracowana zostanie równieŝ instrukcja dotycząca chowu i hodowli gołębi, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki weterynaryjnej. Wystawy zwierząt Gromadzą zarówno hodowców jak i miłośników zwierząt, przez co stanowią doskonałą okazję do popularyzacji zagadnień związanych z warunkami utrzymania, transportu i ochrony zwierząt. W trakcie wystaw zwierzęta zapewniony będą miały niezbędny komfort dostosowany do ich potrzeb gatunkowych i fizjologicznych, otoczone będą opieką dyŝurnych lekarzy weterynarii. Konkurs dla hodowców Do udziału w konkursie zgłaszani są hodowcy, których gospodarstwa spełniają wysokie wymagania technologiczne, umoŝliwiające przede wszystkim zapewnienie zwierzętom wysokiego standardu bytowania. Jednym z najwaŝniejszych kryteriów konkursu jest dbałość o zachowanie moŝliwie najwyŝszego dobrostanu zwierząt. Gospodarstwa te są prezentowane jako dobry przykład na łamach naszego wydawnictwa. Podczas szkoleń, seminariów oraz konferencji, których odbiorcami są rolnicy hodowcy zwierząt gospodarskich, omawiane będą m.in. zasady dobrostanu zwierząt i standardy technologiczne, które bezpośrednio wynikają z przepisów ustawy o ochronie zwierząt oraz powiązanych z nią aktów legislacyjnych. Zapewnienie właściwych warunków bytowania, zgodnych z uwarunkowaniami gatunkowymi oraz behawioralnymi zwierząt gospodarskich, jest nie tylko elementem wysokiej świadomości hodowlanej i humanitarnego traktowania zwierząt, wywiera ono równieŝ niebagatelny wpływ na efekty ekonomiczne i jakość uzyskiwanych produktów zwierzęcych. Dobrostan zwierząt stanowi równowagę pomiędzy osobnikiem i środowiskiem zapewniając brak odczuć negatywnych (strach, ból) i obecność odczuć pozytywnych (komfort, przyjemność). Standardy technologiczne określają natomiast szereg wymagań, w tym parametry techniczne, rozwiązania funkcjonalne, wyposaŝenie techniczne i technologiczne oraz elementy ochrony środowiska. Działania te oparto na analizie aktualnego stanu produkcji zwierzęcej w województwie małopolskim. Zgodnie z Kodeksem Dobrostanu Zwierząt Gospodarskich poziom dobrostanu jest tym wyŝszy im w większym stopniu zapewnia się chowanym zwierzętom pięć wolności. Są to: wolność od głodu i pragnienia, wolność od dyskomfortu, 10

12 wolność od bólu, urazów i chorób, wolność od strachu i stresu, wolność do zamanifestowania naturalnych zachowań. Zatem zwierzętom trzeba zapewnić: dostateczną ilość świeŝej wody i paszy, pokrywającej potrzeby w zakresie wzrostu, zdrowotności i Ŝywotności, wygodną powierzchnię do wypoczynku, moŝliwość schronienia się przed niekorzystnymi warunkami, prewencję, profilaktykę, szybką diagnostykę i skuteczne leczenie, eliminację czynników stresogennych, odpowiednią przestrzeń Ŝyciową, Ŝyczliwy stosunek ludzi do obsługiwanych zwierząt. Istotne jest takŝe szczególne uwraŝliwienie rolników na rolę zdrowotności domowych zwierząt towarzyszących, takich jak psy i koty, obecnych w gospodarstwach rolnych. Zwierzęta te poprzez kontakt ze zwierzętami gospodarskimi, stają się wektorami chorób zakaźnych i pasoŝytniczych, a takŝe odzwierzęcych, przenoszonych na człowieka. Dlatego tak waŝne jest uświadamianie hodowcom roli profilaktyki występowania chorób, w tym znaczenia szczepień ochronnych i odrobaczania równieŝ zwierząt towarzyszących. Wymienione wyŝej formy edukacji rolników realizowane będą z udziałem specjalistów z branŝy hodowlanej, w tym: lekarzy weterynarii praktyków oraz pracowników Inspekcji Weterynaryjnej, zootechników specjalistów ds. Ŝywienia i rozrodu zwierząt, pracowników naukowych z uczelni rolniczych oraz instytutów branŝowych. V. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU L.p. Liczba Termin Rodzaj działań działań realizacji 1. Szkolenia rolników z uwzględnieniem obowiązujących regulacji prawnych związanych z ochroną zwierząt, zapewnieniem dobrostanu zwierząt i konsekwencje ich 16 szkoleń nieprzestrzegania 2. Artykuły związane z ochroną i dobrostanem zwierząt jeden artykuł zamieszczone w miesięczniku Doradca oraz na stronie na kwartał internetowej MODR Karniowice

13 3. Organizacja konferencji na temat dobrostanu, prawidłowego Ŝywienia, wymagań zdrowotnych zwierząt gospodarskich w świetle ustawy o ochronie zwierząt 4. Szkolenie dla kadry doradczej w zakresie ustawy o ochronie zwierząt oraz zagadnień związanych z technologią produkcji zwierzęcej i przepisami BHP 5. Współorganizowanie Ogólnopolskiego Konkursu na Producenta Trzody Chlewnej 6. Doradztwo oraz wizytacje gospodarstw w ramach realizowanych zadań mające na celu upowszechnianie wiedzy na temat zapisów ustawy o ochronie zwierząt 7. Informowanie odpowiednich słuŝb o raŝących zaniedbaniach w utrzymaniu zwierząt 8. Porady indywidualne w zakresie przestrzegania ustawy o ochronie zwierząt 9. Utworzenie wzorcowego modelu gospodarstwa hodowlanego gołębi 10. Kurs dla baców i juhasów z uwzględnieniem tematyki uboju zwierząt gospodarskich 11. Pokazy z zakresu transportu oraz utrzymania zwierząt podczas organizowanych wystaw: Międzynarodowa Wystawa Rolnicza AGROPROMOCJA, Podhalańska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Ludźmierzu, Szlakiem Konia Huculskiego, Święto Konia Małopolskiego, Klikowska Parada Konna. 12. Współpraca z Inspekcją Weterynaryjną oraz innymi instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym obowiązkiem jest ochrona zwierząt. 3 konferencje według potrzeb zgłoszenia według potrzeb w sytuacjach koniecznych oraz według pojawiającej się potrzeby według potrzeb grudzień grudzień według potrzeb 13. Broszury i ulotki informacyjne

14 VI. ZAKŁADANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU Podniesienie wśród rolników oraz mieszkańców obszarów wiejskich województwa małopolskiego poziomu wiedzy z zakresu ustawy o ochronie zwierząt oraz skutków nieprzestrzegania jej przepisów. 1. Zmiana w sposobie postrzegania zwierząt zgodnie z zapisem ustawy - Zwierzę, jako istota Ŝyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę 2. Zwiększenie świadomości rolników odnośnie korzyści wynikających z zapewnienia zwierzętom dobrostanu i właściwej opieki. 3. Wskazanie rolnikom konkretnych rozwiązań adekwatnych do moŝliwości danego gospodarstwa, które pozwolą im na dostosowanie do obowiązujących regulacji prawnych w zakresie dobrostanu i ochrony zwierząt. 4. Zapoznanie rolników z nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi w produkcji zwierzęcej oraz alternatywnymi sposobami uŝytkowania zwierząt w gospodarstwie z uwzględnieniem wymogów ustawy o ochronie zwierząt. 5. Zmotywowanie rolników do podjęcia konkretnych działań zmierzających do poprawy warunków bytowych zwierząt (dostosowanie budynków inwentarskich do wymogów prawa budowlanego i budownictwa inwentarskiego oraz zasad dobrostanu zwierząt, uświadomienie rolnikom znaczenia systematycznego wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych, dbałości o higienę w budynkach inwentarskich, prowadzenia ksiąg leczenia zwierząt, zapewniania zwierzętom prawidłowego Ŝywienia uwzględniającego ich fizjologiczne potrzeby bytowe i produkcyjne). VII. PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU 1. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 1997 roku Nr 111, poz. 724). 2. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287 z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.). 13

15 4. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt (Dz. U. Nr 205, poz z późn. zm.). 5. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 września 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla chowu lub hodowli zwierząt dzikich utrzymywanych przez człowieka jak zwierzęta gospodarskie (Dz. U. Nr 215, poz. 2188). 6. Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r., Nr 17, poz. 127 z późn. zm.). 7. Ustawa z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2004 roku Nr 251, poz z późn. zm.). 8. Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz.U nr 144 poz z późn. zm.). 9. Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 921). 10. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2007 r. w sprawie powoływania komisji egzaminacyjnej, która przeprowadza egzamin kończący szkolenie osób wykonujących czynności w zakresie transportu lub obsługi zwierząt (Dz. U. Nr 98, poz. 654). 11. Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 116, poz. 976). 12. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania. 13. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U Nr 56, poz. 344 z późn. zm.). 14. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niŝ te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 116, poz.778). 15. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na uŝytek własny (Dz. U. Nr 207, poz. 1370). 16. Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 230, poz. 1373). 14

16 17. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 września 2011 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia dokumentacji lekarsko-weterynaryjnej i ewidencji leczenia zwierząt (Dz. U. Nr 224, poz. 1347). 18. Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2014, poz. 29). VIII. UWAGI KOŃCOWE Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach będzie dokonywał aktualizacji i uszczegóławiania przedmiotowego programu w zaleŝności od środków, jakie będą w dyspozycji Ośrodka oraz bieŝących oczekiwań rolników i mieszkańców wsi. Program opracował: Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa, Dział Metodyki Doradztwa Organizacji, Kadr i Szkoleń MODR w Karniowicach. 15