kwiecień 2011ZAWARTOŚĆ

Transkrypt

1

2

3 kwiecień 2011ZAWARTOŚĆ MANAGER 360 O WIESŁAW WŁODARSKI NO TO FRUGO! STR. 14 Ryszard Kunicki str. 20 Maria Wiśniewska str. 26 Artur Jarczyński str. 46 Thomas Klindt str. 30 Peugeot 201 lat na rynku str. 78 Maurice Beurskens str. 34 Bandyci amatorzy str. 42 BIZNES DZISIAJ 6 Cezary Stolarczyk: Japonia trzęsie światem 8 Dariusz Jarosz: Polskie tsunami, czyli Ącki reklamuje bank 10 Wojciech Giełżyński: Libio! Ciebie błyskotkami łudzą! 11 Andrzej Mroziński: Przesilenie wiosenne 12 Wiktor Legowicz: Co zagraża światu? 13 Andrzej Nierychło: Drogi kawałek podłogi MANAGER Wiesław Włodarski: No to FRUGO! RYNEK 20 Ryszard Kunicki: Ciech na wznoszącej 26 Maria Wiśniewska: Kreatywność oznacza sukces 30 Thomas Klindt: W zgodzie z prawem 34 Maurice Beurskens: Pizza w skali Makro 36 Pieniądze i więzy krwi 38 Choroba USA: Kuba 40 Elżbieta Nowosad i Mirosław Jaxa Kwiatkowski: Wino made in Poland LUDZIE 46 Artur Jarczyński: Przepis na sukces 52 Andreas Goldberger: Kariera po ostatnim skoku INWESTYCJE 56 Inwestycje po tsunami 58 Kredyt na PIT RAPORT 60 Bankowość dla zamożnych 64 Wolność fi nansowa? NAUKA 66 Pszczela korporacja TECHNOPOLIS 72 Peugeot 508 Finezja i solidność 76 Adam Bazydło: Zgnieciony rysunek lat na rynku 84 Mercedes CLS Drapieżny i elegancki JUST QUALITY 86 Wyspa na czas kryzysu 90 Centralny sekundnik 92 Dojrzały wybór 94 Ambasady luksusu DUTY FREE 97 Brzuchomówca: Bulwa z brytfanny 98 Mariusz Gzyl: Uśmiech przed kamerą kwiecień

4 M BIZNES DZISIAJ Złoto w miejsce dolara 80 lat temu w USA przestano używać złotych monet. W roku 1971 prezydent Nixon podjął decyzję o wycofaniu się z tzw. gold standard, czyli pokrywania wartości pieniądza złotem. Teraz złoto przeżywa renesans, nie tylko w aspekcie rosnącej wciąż ceny. Legislatura Utah przyjmuje właśnie ustawę uznającą monety złote i srebrne za legalny środek płatniczy na terenie stanu. Ma to pozwolić obywatelom płacić podatki złotem i srebrem. Papierowe dolary pozostałyby w obiegu jako alternatywa. Inicjatywa jest autorstwa legislatorów z ramienia nieformalnego, ultrakonserwatywnego ugrupowania tea party, ale opór przeciwko jej legalizacji nie jest spodziewany. Utah to nie jedyny stan, który planuje wprowadzenie złota do obiegu pieniężnego: podobne pomysły pojawiły się w 12 innych stanach, zarówno konserwatywnych, i jak bardzo liberalnych, np. Vermont. Prezes Banku Rezerwy Federalnej Ben Bernanke oświadczył, że nie dojdzie do przywrócenia gold standard, bo w obiegu nie ma dostatecznej ilości złota, która pokryłaby dolary znajdujące się w obiegu. (ces) EDYTORIAL Redaktor naczelny Wybieram Palermo Kontakty z większym bratem nie zawsze są miłe. Wybierając się ostatnio na przedłużony weekend, miałem zamiar polecieć do Nowego Jorku, ale wylądowałem w Palermo. Dlaczego? Zadałem sobie pytanie: czy naprawdę muszę wydawać ciężko zarobione pieniądze w kraju, który z łaski daje mi wizę? Czy muszę się narażać na dociekliwe pytania immigration officera zanim wkroczę do rzekomego Edenu? Co prawda, miło pospacerować po Central Parku, posiedzieć w kawiarence Metropolitan Museum, zajrzeć do sąsiedniego Guggenhaima, ale przecież zima na Sycylii PIOTR CEGŁOWSKI jest łagodna, restauracje należą do najlepszych i najtańszych na świecie, a pałace i muzea są o tej porze roku puste. W dodatku sklepy kuszą prawdziwymi przecenami, na poziomie 70 proc., oferując towary, o których tak popularne wśród naszych rodaków nowojorskie outlety nawet nie mają co marzyć. Do podobnego wniosku doszedłem usiłując po raz kolejny bezskutecznie skorzystać z wadliwej wyszukiwarki transakcji na portalu Citibanku, który niedawno szumnie chwalił się wprowadzeniem nowego systemu informatycznego Czy naprawdę muszę być klientem amerykańskiego banku, który już nieraz potraktował mnie równie podejrzliwie, jak immigration officer i pomimo moich usilnych prób nie jest w stanie odnotować, że nie życzę sobie telefonów od bankowych akwizytorów. Przecież i w tym przypadku mogę wybrać inne rozwiązanie. Właśnie rozwiązanie umowy. Redaktor naczelny Piotr Cegłowski p.ceglowski@managermba.pl Zast. red. naczelnego Dział Ludzie Andrzej Mroziński a.mrozinski@managermba.pl Manager.inwestycje.pl Tomasz Miarecki t.miarecki@managermba.pl Sekretarz redakcji Grzegorz Stech g.stech@managermba.pl Dyrektor artystyczny Maja Hałko m.halko@managermba.pl Rynek Leszek Cieloch l.cieloch@managermba.pl Inwestycje, Nauka Piotr Stefański p.stefanski@managermba.pl Technopolis, Just Quality Barbara Grabowska b.grabowska@managermba.pl Felietony, komentarze Wojciech Giełżyński, Mariusz Gzyl, Dariusz Jarosz, Andrzej Nierychło, Wiktor Legowicz, Maciej Siembieda Korespondenci zagraniczni Cezary Stolarczyk (USA) Günter Starzinger (Austria) Oliver Stollorcz (Niemcy) Dział foto Tomasz Kuczyński t.kuczynski@managermba.pl Mariusz Szachowski m.szachowski@managermba.pl Studio Krzysztof Krawczyk k.krawczyk@managermba.pl Management Business Association Prezes Maciej Siembieda m.siembieda@managermba.pl Wydawnictwo Business Magazine Manager ul. Zagorzycka Warszawa biuro@managermba.pl Siedziba redakcji ul. Srebrna 3 lok Warszawa tel CEO & Dyrektor Biura Reklamy Jarek Dotka j.dotka@managermba.pl Reklama Mariusz Malinowski kom m.malinowski@managermba.pl Joanna Biedrzycka kom j.biedrzycka@managermba.pl Maria Bugajska kom m.bugajska@managermba.pl Kamil Krukowski kom k.krukowski@managermba.pl Krzysztof Łabuszewski kom k.labuszewski@managermba.pl Kontakt: tel , fax kwiecień 2011

5 Zalecamy oleje C 180 CDI 5,2 l/100 km, emisja CO g/km Nowa Klasa C. O klasę wyżej. Przekonaj się, jak bardzo zmienił się Mercedes Klasy C. Nowa, bardziej sportowa, dynamiczna sylwetka. Na nowo zaprojektowane wnętrze: elegancka deska rozdzielcza, najwyższej jakości materiały wykończeniowe i elementy ozdobne. Najnowocześniejsza technologia: nowa 7-biegowa automatyczna skrzynia biegów 7G TRONIC i aż 10 zaawansowanych systemów bezpieczeństwa (w tym po raz pierwszy w Klasie C ATTENTION ASSIST i PRE-SAFE )*. Nowy system nawigacji Becker Map Pilot z językiem polskim*. *niektóre elementy wyposażenia dostępne jako opcja

6 M BIZNES DZISIAJ Japonia trzęsie światem FELIETON JAPOŃSKA APOKALIPSA ODBIJA SIĘ ECHEM NA CAŁYM ŚWIECIE. W USA WYWOŁAŁA PRZESTRACH NA ZACHODNIM WYBRZEŻU WYKUPIONO Z APTEK PREPARATY Z JODEM ORAZ ICH OSZUKAŃCZE PODRÓBKI, KTÓRE POJAWIŁY SIĘ W INTERNECIE NATYCHMIAST PO KATASTROFIE. Kolejne efekty to decyzja o kontroli 104. amerykańskich reaktorów nuklearnych oraz debata o przyszłości energetyki jądrowej w USA. Prezydent Obama stara sią uspokajać społeczeństwo zapewnieniami, że wzrost promieniowania do poziomu niebezpiecznego dla zdrowia nie jest spodziewany. To nie brzmi dostatecznie krzepiąco; scenariusz japoński nie został jeszcze napisany do końca i w miarę upływu czasu, przed końcem marca, sytuacja z dnia na dzień się pogarszała, a nie polepszała. Nie poprawiały nastrojów wieści, że prawie wszystkie reaktory amerykańskie są przestarzałe i skłonne do awarii, a 24 są tego samego typu, co 40-letnie reaktory japońskie. Na dodatek wyszło na jaw, że akumulatory włączane po awarii systemu chłodzenia mogą działać tylko przez 5 godzin (Japońskie 8 godzin). Ożywają wspomnienia o Three Mile Island najpoważniejszej dotąd awarii elektrowni atomowej w Stanach, która zdarzyła się w Pennsylwanii w roku Elektrownie atomowe w USA dostarczają 20 proc. energii elektrycznej. Nawracające paroksyzmy rynku naftowego oraz rosnące ceny ropy torowały drogę mniemaniu, że jest to źródło energii, na którym można budować bezpieczną przyszłość. Ekipa George a Busha w pewnym momencie bez dokładnego rozpoznania kosztów i zagrożeń podjęła decyzję o postawieniu na energetykę jądrową. W efekcie idea budowy nowych elektrowni jądrowych zmartwychwstała przed 5 laty, ale niedługo potem znalazła się w martwym punkcie. Koszty konstrukcji drastycznie wzrosły, stawiając pod znakiem zapytania opłacalność przedsięwzięcia. Wiele firm zwróciło się do rządu federalnego o wsparcie, a niebawem nadciągnęła recesja. Awaria systemu chłodzenia reaktora nie jest jedynym problemem, jaki może się wydarzyć w elektrowni. Wciąż nie wiadomo, gdzie przechowywać i jak skutecznie zabezpieczać zużyte pręty paliwa nuklearnego. Plany utworzenia centralnego składowiska w podziemiach pustynnych gór Newady rozbiły się o protesty lokalnej bardzo nielicznej ludności. Wypowiadający się w telewizjach amerykańscy eksperci od energetyki nuklearnej, niepokojąco często na pytania, co może się stać w Japonii, jakie kroki podjąć, by zakończyć kryzys, odpowiadają bezradnym spojrzeniem, bo tego dotąd jeszcze nigdy nie przerabiano. A przecież może dojść do katastrofy zupełnie innej. Zagrożenie atakami terrorystycznymi nie maleje i elektrownie jądrowe są bez wątpienia potencjalnym celem. Agencja rządowa Nuclear Regulatory Commission stwierdza, że pod wpływem silnego uderzenia, spowodowanego np. pikującym samolotem, osłona reaktora najnowszej generacji AP1000 może roztrzaskać się jak szklanka. Obama, mimo budzącej grozę sytuacji w Japonii, wciąż pozostaje zwolennikiem energetyki jądrowej; wskazując katastrofę platformy wiertniczej BP przypomina, że inne źródła energii również nie gwarantują bezpieczeństwa. Jeszcze przed ostatnią katastrofą, prezydent wezwał do potrojenia federalnych gwarancji dla energetyki jądrowej, do kwoty 54 mld. dol. Teraz ta inicjatywa nie będzie zapewne możliwa do przeforsowania. Tragedia Japonii wywołała szok na rynkach finansowych świata, indeksy poszły ostro w dół. Nerwowa reakcja jest usprawiedliwiona, bo potrójna katastrofa nałożyła się na napięcia w Afryce i Bliskim Wschodzie i na czas mozolnego wychodzenia z recesji. Jednak oczekuje się, że szkody i zakłócenia dla gospodarki światowej będą przejściowe i umiarkowane. Ekonomista Bank of America Ethan Harris szacuje, że katastrofa zredukuje globalny wzrost gospodarczy o 0,1 proc., przy obecnym 4,2 proc. Spodziewane są skutki pozytywne. Rosnąca szybko cena ropy naftowej zatrzymała się i zaczęła spadać, w oczekiwaniu mniejszego popytu gospodarki japońskiej. Rekonstrukcja zniszczeń na północno-wschodnim wybrzeżu kosztować ma co najmniej 200 mld dol. ale da pozytywny impuls ekonomii. Oczekuje się obniżki cen innych surowców i produktów, bo Japonia była dotąd dużym importerem, a teraz ograniczy zakupy, bo CEZARY STOLARCZYK publicysta, mieszka w USA inwestuje na rynku nieruchomości Obama, mimo budzącej grozę sytuacji w Japonii, wciąż pozostaje zwolennikiem energetyki jądrowej. wiele przedsiębiorstw nie działa. Unieruchomienie wytwórni samochodów już zakłóca produkcję montowni modeli japońskich w innych krajach, zwłaszcza w USA. Amerykańscy dilerzy japońskich aut, zwłaszcza Toyoty, spodziewając się zmniejszenia podaży części zamiennych oraz aut, podnoszą zawczasu ceny. Toyota i Subaru w Stanach odwołały nadgodziny dla pracowników, bo macierzyste firmy japońskie nie dostarczą odpowiedniej liczby podzespołów. Na zapaści japońskiego przemysłu motoryzacyjnego skorzystają producenci amerykańscy. Zakłócenia odnotuje się w produkcji podzespołów elektronicznych, zwłaczcza czipów flash memory ; Japonia jest potentatem w ich produkcji. Spekulanci giełdowi ożywili się, oczekując najpierw spadku, a potem zwyżki wartości jena. Przezwyciężanie konsekwencji trzęsienia ziemi, tsunami i emisji promieniowani radioaktywnego odbije się na gospodarce Japonii, która już przed wypadkiem odnotowywała alarmujący poziom długu: 225 proc. wartości produkcji przemysłowej kraju. 6 kwiecień 2011

7

8 M BIZNES DZISIAJ Polskie tsunami, czyli Ącki reklamuje bank INFORMACJA O TYM, ŻE ZA REKLAMĘ PAŃSTWOWEGO BANKU SZYMON MAJEWSKI MOŻE DOSTAĆ 3,32 MLN ZŁ, DO CZERWONOŚCI ROZGRZAŁA INTERNETOWE FORA DYSKUSYJNE. PO OBU STRONACH BARYKADY WALCZĄCYCH NA ARGUMENTY USTAWILI SIĘ ZWOLENNICY PIS I PO-ZOSTAŁYCH PARTII. FELIETON Oczywiście, ci pierwsi atakują z siłą tsunami wywołanego wysokością honorarium. Bo z zasady przechodzą do ataku, gdy pojawiają się kontrowersyjne decyzje wokół firm kontrolowanych przez Skarb Państwa. Oprócz tego, naprzeciwko siebie stanęli zwolennicy i przeciwnicy talentu Szymona Majewskiego. Ci pierwsi z szacunkiem odnoszą się do jego umiejętności negocjacyjnych oraz geniuszu satyryka, ci drudzy odsądzają go od czci i wiary, nazywając naczelnym klaunem Rzeczypospolitej oraz wypominając kreowaną przez niego postać nieco głupawego polityka Edwarda Ąckiego. Gaża dla Szymona jest rzeczywiście imponująca, biorąc pod uwagę fakt, że Vistula & Wólczanka zapłaciła swego czasu Pierce'owi Brosnanowi, wielokrotnie odtwarzającemu kultową postać Jamesa Bonda, 700 tys. zł. Rafał Bauer, były prezes tej giełdowej spółki, zrobił dobry interes zatrudniając gwiazdę światowego formatu za czterokrotnie niższą gażę od tej, którą wyłożyło PKO BP. Nic dziwnego więc, że na barykadę walczących rzucili się także byli, obecni i potencjalnie przyszli klienci banku. I tutaj możemy się dowiedzieć, że reklamowane konto zero w PKO BP, czyli m.in. zero opłat za prowadzenie, za kartę debetową, przelewy internetowe, nie jest całkowicie wypukłym zerem i zawartość zera w zerze nie jest 100-procentowa. I tak, oprócz 50 zł opłaty za otwarcie (zwolnieni tylko niektórzy dotychczasowi właściciele wybranych kont), za prowadzenie nic nie zapłacimy, jeśli na rachunek wpłynie co najmniej 2 tys. zł miesięcznie. Jeśli zaś nie wpłynie, to stawka z zera rośnie do 6,9 zł miesięcznie. Karta debetowa faktycznie kosztuje zero, ale już oprocentowanie debetu jest wyższe niż w pozostałych typach Naprzeciwko siebie stanęli zwolennicy i przeciwnicy talentu Szymona Majewskiego. kont oferowanych przez bank i wynosi 17,5 proc. Czyli koszt naszego debetu z pewnością nie będzie zerowy. Niestety, podobne chwyty, polegające na lekkich niedomówieniach, stosuje konkurencja, więc nie ma co się dziwić PKO. Dziwić może jedynie forma, w jakiej bank rozpoczął kampanię reklamową, która docelowo ma skonsumować do 62 mln zł. Szymon po prostu wyskoczył jak królik z kapelusza, śpiewając znaną pieśń Jestem wesoły Romek, mam na przedmieściu domek i do pełni szczęścia brakuje mu tylko konta w PKO BP. Zaskoczył totalnie wszystkich. Gdyby kierownictwo banku zorganizowało konferencję i oświadczyło, że po długiej analizie strategii marketingowej wyszło im, że najlepszą osobą do reklamowania produktów banku będzie Szymon, bo jego wizerunek jest zbieżny z pozyskaniem takiej to, a takiej grupy docelowej i utrzymaniem dotychczasowej, to ja albo się zgadzam z tą logika, albo nie. DARIUSZ JAROSZ prezes Martis CONSULTING, wieloletni prezes i redaktor naczelny Gazety Giełdy Parkiet Ponieważ tego nie zrobiono i w dodatku na rynku pojawił się przeciek ujawniający wysokość gaży satyryka, podbijając poziom gorączki wśród komentatorów, powstał medialny chaos, w którym kasa Ąckiego przykrywa korzyści z otwarcia konta zerowego. Od tego, czy Szymon potrafi surfować na falach medialnego tsunami, będzie zależała zarówno dalsza skuteczność kampanii, jak i wiarygodność samego zainteresowanego. Sam bank powinien już dawno wyciągnąć wnioski z dziurawego systemu obiegu informacji. Duże pieniądze lubią ciszę. Liczba przecieków z PKO BP tego nie potwierdza. 8 kwiecień 2011

9 Business Superbrand 2010 w kategorii Business Development w konkursie na najsilniejsze marki B2B Od 25 stycznia 2011 r. w portfelu RESPECT Index warszawskiej GPW

10 M BIZNES DZISIAJ Libio! Ciebie błyskotkami łudzą! FELIETON PRZED PÓŁWIECZEM SŁAWNY PISARZ I GLOBTROTER AMERYKAŃSKI JOHN GUNTHER PRZEMIERZAŁ AFRYKĘ WZDŁUŻ I WSZERZ, CZEGO OWOCEM JEST KSIĘGA AFRYKA OD WEWNĄTRZ, KTÓREJ POLSKA EDYCJA (1958) LICZY 1092 STRONY. LIBII POŚWIĘCIŁ W NIEJ DUŻY ROZDZIAŁ, ZATYTUŁOWANY LIBIA, CZYLI DZIECKO UCZĄCE SIĘ CHODZIĆ. Trafnie z ówczesnej perspektywy! Wtedy Libia była cytuję prawdopodobnie najbiedniejszym krajem świata. Teraz dziecko nieźle się dorobiło na ropie. I dorosło, choć nadal można je uważać za nieznośnego wisusa, który mąci spokój sąsiadom; za nieodpowiedzialnego wyrostka. Ale jeśli spojrzeć głębiej w dzieje, to można by powiedzieć, że tysiącletnia dziś Polska była kiedyś oseskiem przy Libii. Nawet ta jej nazwa jest prastara: Libją zwano niegdyś całą starożytną Afrykę! Zanim wyliczę rozliczne przygody, jakie przechodzili antyczni i nieco późniejsi Libijczycy, jeszcze jedna uwaga wstępna. Przed półwieczem, gdy dotarł tam Gunther, Libia liczyła na terytorium prawie czterokrotnie większym od Polski 1,15 mln mieszkańców; a Polska 30 razy więcej. Teraz proporcja zupełnie inna: Libia ma 7,5 mln mieszkańców, Polska tylko pięć razy więcej. Przejdźmy do résumé z historii. Kiedy nasi pradziadowie (czy aby na pewno nasi?), ludzie kultury łużyckiej, budowali udaną osadę w Biskupinie, przodkowie Libijczyków, zapewne Berberowie, już od paru wieków byli skolonizowani przez przedsiębiorczych Fenicjan. Potem miejsce ich zajęli Grecy. Po nich Kartagińczycy. Następnymi włodarzami Libii byli Rzymianie; za ich czasów wyodrębniły się trzy prowincje Trypolitania, Cyrenajka i Fezzan istniejące do dziś. W roku 431 ziemie te podbili Wandalowie, a następnie Bizancjum. W VII wieku Libia wesz ła w skład kalifatu Umajjadów i Abbasydów, potem podlegała dynastii Aghlabidów, następnie Fatymidów (oni przywrócili islam sunnicki po wielu latach panowania szyitów)... Po nich przejęły władzę arabskie plemiona Banu Hilal i Banu Sulajm. Doszło do podziału, który do dzis jest zauważalny, na trzy wymienione wyżej krainy: Trypolitanią władali piraci, Cyrenajką Egipcjanie, a Fezzanem, kompleksem oaz Tunezja. Gdy runęła potega Turcji, po jej wojnie z Włochami w 1911 roku zawłaszczyli Libię Włosi, zaś w czasie II wojny światowej Trypolitania i Cyrenajka znalazły się pod okupacją brytyjską, zaś Fezzan francuską. Wreszcie w 1949 roku ONZ postanowiła nadać całej Libii niepodległość, co się ziściło dwa lata później; i zapanował nad nią król Idris I, który się jako tako trzymał na tronie, póki nie obalił go w 1969 roku Muhamar al-kaddafi. On wkrótce ogłosił Trzecią Teorię Światową (obok kapitalizmu i komunizmu), która stała się zarazem czymś w rodzaju Konstytucji Libii i swoistej biblii pod tytułem Zielona Książka. Lektura jej jest kształcąca, daje do myślenia. Na przykład nie podlega dyskusji, że zarówno kobieta, jak mężczyzna jest człowiekiem. To ważna konstatacja. Dalej: Kobieta je i pije tak samo, jak je i pije mężczyzna. Tu stwierdzenie najbardziej stanowcze i rzec można filozoficzne: Kobieta jest rodzaju żeńskiego, a mężczyzna rodzaju męskiego. Czy jest na to dowód? Jest: Mężczyzna ani nie zachodzi w ciążę, ani nie karmi. Podobnych spostrzeżeń genetycznych jest w Zielonej Książce moc. A w kwestiach estetycznych też Kadafi ma wyrobiony pogląd: Samica w świecie roślin, zwierząt i wśród ludzi jest piękna i delikatna. Takie to oczywiste, a czy jakikolwiek inny filozof to dostrzegł? A oto parę stwierdzeń z Kaddafiego Trzeciej teorii światowej w kwestiach ekonomicznych: Kto produkuje, ten konsumuje, Pracownicy najemni są czymś w rodzaju niewolników, Pieniądze nie będą potrzebne. Tak rozwiną się stosunki w Wielkiej Arabskiej Libijskiej Dżamahiriji Ludowo-Socjalistycznej, co po arabsku brzmi: Al-Jamahiriyyah al-arabiyyah al-libiyyah ash-sha biyyah al- Ishtirakiyyah al-uzma. Przed półwieczem wegetowały jeszcze w Libii grupki Troglodytów jaskiniowców, mieszkających pod ziemią. Do oazy Kufra na południowym wchodzie pierwszy podróżnik europejski dotarł w 1881 roku, po czterdziestu dniach jazdy WOJCIECH GIEŁŻYŃSKI autor 66 książek i kilku tys. artykułów, promotor wielu pokoleń dziennikarzy na wielbłądzie. Ale podczas II wojny było tam dwóch oficerów brytyjski i francuski których zadaniem była wzajemna obserwacja Ostatnie dziesięciolecia uczyniły z Libii, pod tyrańską władzą Kaddafiego, jedną z wylęgarni terroryzmu. Szczytowym jego aktem był w grudniu 1988 roku zamach na samolot Pan Am na Lockerbie w Szkocji, w którym zginęło 270 osób, w tym 11 mieszkańców tego miasteczka. Rada Bezpieczeństwa nałożyła podówczas ostre sankcje na Libię. Po kilku latach Kaddafi przyznał się do winy, zamachowców uwięziono, a rodziny ofiar dostały ponoć kwotę 10 milionów dolarów każda, łącznie grubo ponad dwa miliardy! Ogłosił też Kaddafi, że będzie zdecydowanie terroryzm zwalczał. Rzeczywiście. Aktów terroru od tamtej pory było w Libii lub jej okolicach mniej. Jak obecnie potoczą się losy tego kraju, wstrząś niętego rewoltą, którą (gdy piszę te słowa) Kaddafi skutecznie gasił, zaś Rada Bezpieczeństwa skutecznie wsparła? Nikt tego nie zdoła przewidzieć. Wydaje się, że rozwiązaniem optymalnym byłoby rozdzielenie Libii na Trypolitanię i Cyrenajkę, których ludność od pokoleń serdecznie się nienawidzi. 10 kwiecień 2011

11 FELIETON Przesilenie wiosenne BIZNES DZISIAJ M PRZESILENIE WIOSENNE RÓŻNIE SIĘ OBJAWIA. OSTATNIE TYGODNIE ZIMY SĄ DLA NAS TRUDNYM OKRESEM, PONIEWAŻ ODCZUWAMY SPADEK OGÓLNEJ KONDYCJI I GORSZE SAMOPOCZUCIE. OSŁABIENIE, BÓLE GŁOWY I KOŃCZYN, SENNOŚĆ, ŁATWE MĘCZENIE, TRUDNOŚCI Z KONCENTRACJĄ, CHWIEJNE NASTROJE I ROZDRAŻNIENIE, TO CZĘSTE W TYM CZASIE DOLEGLIWOŚCI. Wtakim właśnie nastroju otworzyłem szeroko oczy i od razu poczułem się lepiej, kiedy przeczytałem marcowe wyniki sondażu brytyjskiego Guardiana. Otóż dziennikarze przepytali reprezentantów pięciu wiodących narodów Unii Europejskiej: Niemców, Polaków, Francuzów, Hiszpanów i Brytyjczyków. I okazało się, że największymi optymistami jesteśmy my i Hiszpanie. O ile naszych rodaków można jeszcze zrozumieć, bo od dawna karmieni jesteśmy zielonym kolorem, którym zamalowano kontury naszego kraju, panoptymizmem i mającym za chwilę nastąpić kolejnym cudem gospodarczym, to Hiszpanie mają tak źle, że w ich przypadku optymizm jest związany prawdopodobnie z przekonaniem, że jest już tak strasznie, iż tylko może być lepiej. Ale wyniki te zadały kolejny kłam obiegowym opiniom, że jesteśmy narodem malkontentów. Otóż nie. To właśnie inni widzą przyszłość w czarnych kolorach. Ten pesymizm najbardziej widoczny jest we Francji. Porównuje się to do kaca po zimniej wojnie. Wtedy to Francja, zgrabna polityczna panna do wzięcia, umiejętnie lawirowała pomiędzy wschodem a zachodem. Była wielokrotnie ich łącznikiem, inicjatorem przeróżnych politycznych pomysłów. Dzisiaj niestety, wbrew frankofilom muszę to podkreślić grzęźnie w politycznym marazmie, traci coraz bardziej światową pozycję, której powoli grabarzem miało być wunderwaffe francuskiej sceny politycznej prezydent Nicolas Sarkozy. Nie chcę tutaj w żaden sposób wyrażać swojego schadenfreude, ale narzekają, i to jak,nasi zachodni sąsiedzi. Tęsknią za modelem państwa socjalnego i pomimo przyspieszenia gospodarczego, z niepokojem zerkają w przyszłość. Jest jednak niepokojąca sprawa, która łączy wszystkich. Brak zaufania do rządzących, i to zarówno tych unijnych, jak i narodowych. Zaledwie ułamek procenta wierzy, że są w stanie zaradzić kryzysowi. Bardzo źle wypada także wiara w uczciwość polityków. Tutaj to z kolei Polacy wiodą prym. Aż 89 proc. przepytanych Polaków nie wierzy politykom; mało, zaledwie 3 proc. wierzy w ich uczciwość W obliczu zbliżających się wyborów, przetasowań na prawej i lewej stronie sceny politycznej, takie badania powinny wpłynąć na opamiętanie się elit politycznych w Polsce. To swoista czerwona kartka i czytelny sygnał w ich stronę. I to nie jest tak, że badania można zlekceważyć, jak wyniki reprezentacji polskiej w 1973 roku przed Mundialem w Niemczech, kiedy to przegrywaliśmy wszystkie mecze wysoko, a w końcu zdobyliśmy srebrny medal. Te badania pokazują nastrój, który jest wszechobecny i wszech wyczuwalny. I nie wolno go lekceważyć. Bo chociaż przesilenie wiosenne mamy już za sobą, to pochyliłbym się nad tymi nastrojami i wyciągnął wnioski. Może i znajdzie się miejsce na podium, może i pojawi się szansa na medal. A zwycięzcami będziemy wszyscy. Andrzej Mroziński kwiecień

12 M BIZNES DZISIAJ FELIETON Co zagraża światu? HASŁO RÓWNOŚCI ZACHĘCIŁO NIEWOLNIKÓW DO BUNTÓW I POWSTAŃ. HASŁO RÓWNOŚCI W STOSUNKU DO NOWO POWSTAŁEGO PRODUKTU ZACHĘCI OFIARY GLOBALIZACJI DO WYJŚCIA NA ULICE. A ICH PRZYWÓDCY SZYBKO SIĘ ZNAJDĄ. Józef Slużałek ekonomista z Australii uważa, że Zresztą przeczytajcie państwo sami. Osobiście nie podzielam jego poglądów, ale warto poznawać różne stanowiska. WL: Powiedział już nam pan o globalizacji, o broni antyglobalizacyjnej, o władzy i o rządach. No to kto właściwie dziś rządzi tym światem? JS: Grupa bankierów, która kontroluje emisje pieniądza. Managerowie tych instytucji globalizacyjnych, które decydują o systemie kontroli, no i pracownicy centrali, które koordynują proces globalizacji. Ta grupa ludzi jest bardziej ochraniana niż politycy. Ci zresztą są tylko ich rzecznikami. WL: Dlaczego? JS: Bo to są ludzie, którzy decydują o wojnach i kryzysach. A na tym polega cała strategia globalizacji. WL: Mówiąc krótko oni są nietykalni. Oni stoją ponad prawem. JS: Na szczęście, nie ponad każdym prawem. Jednym z elementów broni antyglobalizacyjnej jest osądzenie ich jako ludobójców, zbrodniarzy wojennych, czy po prostu zwyczajnych oszustów. WL: Wiadomo, że dyktatorzy i tyrani preferują polityków intelektualnie niepełnosprawnych. JS: Sądząc po przywódcach państw już zglobalizowanych, jest pan blisko prawdy. WL: A na czym polega ich błąd? JS: Na tym, że przyjaciół, państwa zaprzyjaźnione od razu degradują do roli niewypłacalnych dłużników, cały system kontroli przejmują w swoje ręce i narzucają rządy z ludzi powiązanych z instytucjami globalizacyjnymi. A ci z kolei coraz więcej własnych obywatel spychają poza margines społeczny. WL: No to do czego to doprowadzi? Jak to sie skończy? JS: Jest tylko kwestią czasu, kiedy oprócz strajków i demonstracji ruszą marsze ofiar globalizacji. Bezrobotni, ci z czarnej listy dłużników, chorzy czekający w nieskończoność na wizytę u lekarza i matki z ułomnymi dziećmi. Oni nie pójdą pod domy partii, ale pod banki i siedziby korporacji. Hasło równości zachęciło niewolników do buntów i powstań. Hasło równości w stosunku do nowo powstałego produktu zachęci ofiary globalizacji do wyjścia na ulice. A ich przywódcy szybko się znajdą. WL: Ale kiedyś dyktatorzy i tyrani, tacy jak Hitler czy Stalin, lubili przemawiać do tłumów i pokazywać im swoją twarz. JS: Bo oni wierzyli w swoje idee i w swoją misję. A architekci globalizacji są świadomi tego co robią. Dlatego żyją w ukryciu, pod zmienionymi nazwiskami i wielu z nich cierpi na zaburzenia psychiczne. WL: Mamy w Polsce wielu takich, którzy przeczytali Ukryte tyranie H.W. Rozenthala i całą winę za globalizację przypisują Żydom. JS: To są ci, którzy szukają winnych, a nie znają mechanizmu globalizacji. A przecież na ten temat jest już bardzo bogata literatura. WIKTOR LEGOWICZ autor jest publicystą ekonomicznym radiowej Trójki WL: A jak to jest z tymi wojnami globalizacyjnymi? JS: To są najbrudniejsze ze wszystkich wojen. Tam nie ma linii frontu. Nie samoloty czy rakiety, ale narkotyki, dopalacze, broń biologiczna i chemiczna są najczęściej stosowane. Ich cel to biologiczne wyniszczenie przeciwnika. Już dziś w USA ponad 70 proc. ludzi ma poważne zmiany psychiczne. WL: Te wojny to święte wojny? JS: Dokładnie tak jest. Tam są ofiary, a nie ma zwycięzców. Globalizacja to już dziś czarna karta w historii naszej cywilizacji, a globaliści za kilka lat, nie mając godnych następców, i tak oddadzą władzę w ręce zglobalizowanych. WL: Gorzkie zwycięstwo JS: Na tym pobojowisku nie będzie radosnego okrzyku zwycięstwa. 12 kwiecień 2011

13 FELIETON Drogi kawałek podłogi NAJTRUDNIEJSZE BYWAJĄ ODPOWIEDZI NA NAJPROSTSZE PYTANIA. JEDNYM Z TAKICH PYTAŃ JEST: ILU MIESZKAŃ BRAKUJE W POLSCE? BIZNES DZISIAJ M Odpowiedzi zaczynają się od jednego miliona, ale są i tacy, którzy wymieniają 3, a nawet 3,5 miliona tych brakujących mieszkań. Taka rozbieżność nie może być skutkiem zwykłego błędu rachunkowego. Musi chodzić o poważniejsze różnice, na przykład o to, czy patrzymy z punktu widzenia rynku mieszkaniowego, czy może przyjmujemy perspektywę socjalną. Istnieją standardy europejskie, które mówią, że mieszkań powinno być o 2-3 procent więcej niż gospodarstw domowych. Według GUS, w Polsce mamy ponad 14 mln gospodarstw domowych i prawie 13,5 mln mieszkań. Stąd właśnie bierze się ów brakujący milion mieszkań, najmniejsza z wymienianych liczb. Ale odczyt danych gusowskich można i trzeba nieco skomplikować. Wśród zaliczonych do kwoty 13,5 mln mieszkań jest bardzo wiele takich, które na określenie mieszkanie nie zasługują. To tak zwane stare zasoby, lokale w upiornych, zapuszczonych kamienicach, zawilgocone i zagrzybione, wyposażone w kran z ledwie ciurkającą zimną wodą i z wychodkiem w korytarzu lub na podwórzu. Tak wyglądają spore kwartały dużych miast i prawie całe mniejsze miasteczka. Szacuje się, że z eksploatacji powinno zostać wycofanych kilkaset tysięcy substandardowch mieszkań. Prawdziwych mieszkań jest więc znacznie mniej niż te statystyczne 13,5 miliona. Z drugiej strony, trzeba pamiętać, że trzecia część narodu mieszka na wsi, a tam standardy są nieco inne. Obok rozpaczliwie biednych chałup nierzadkie są także domy duże, wielopokojowe, zamieszkane przez rodziny dwu- i trzypokoleniowe. Sejm przyjął właśnie bez większych kontrowersji, przedstawiony przez premiera, dokument dotyczący polityki mieszkaniowej rządu po 2020 roku (od razu dodaję, że jakiejkolwiek spójniej koncepcji trudno się tu doszukać). Można tam wyczytać, że deficyt mieszkań wynosi obecnie 1,5 mln, a co gorsza ostatnio wzrósł. W latach przybyło w Polsce 950 tys. mieszkań i 1,1 mln gospodarstw domowych, czyli nożyce się otworzyły. ANDRZEJ NIERYCHŁO Dziennikarz TV Biznes, wieloletni szef Pulsu Biznesu Można wreszcie wgryźć się głębiej, rozłożyć realia na czynniki pierwsze i policzyć pokoje w mieszkaniach oraz uwzględnić wyposażenie w łazienki i toalety, a dodatkowo doważyć do rachunku wszystkie te gomółkowskie komunałki o powierzchni 18 metrów kwadratowych zasiedlone przez czteroosobowe rodziny. Jeśli następnie zderzyć to z europejskimi średnimi, to uzyskamy 3-3,5 mln brakujących w Polsce mieszkań. Tyle bowiem powinno przybyć, aby Polak mieszkał jak Europejczyk. Mamy zatem dane w przedziale od 1 do 3,5 mln i wszystkie są prawdziwe. Może zatem pytanie jest źle postawione? Może nie należy pytać, ilu mieszkań brakuje, ale jaki jest popyt, czyli ile mieszkań może wchłonąć rynek? Niestety, to pułapka logiczna. Oznacza bowiem przyjęcie założenia, że jedyną drogą do mieszkania jest jego zakup. Miło to brzmi dla deweloperów i agencji nieruchomości, ale nie musi być prawdziwe. Są bowiem inne formy zamieszkiwania, a to wynajem, lokale komunalne i socjalne. Zwłaszcza ta pierwsza forma, czyli wynajem, jest w Polsce niedoceniona, a przy tym zmitologizowana i wypaczona. Kojarzy się z czymś pokątnym i wstydliwym. Wynajmuje się z konieczności, jak najtaniej a nie najwygodniej i jak najkrócej. A przecież w krajach zachodnich zamieszkiwanie rodziny przez całe życie, nieraz przez pokolenia, w wynajętym mieszkaniu jest czymś zwykłym. Tak też było w Polsce przed wojną i wcześniej. Co się stało? Dlaczego lekarz, adwokat czy urzędnik nie zawiera umowy o wynajem na 10, 15 czy 20 lat? Przyczyny są skomplikowane, chodzi o brak wzajemnego zaufania, niedostatek tzw. kapitału społecznego. Zza grobu chichocze też komuna, która wynajem tępiła jako spekulację i krwiopijstwo. Wynajmowi nie służy dzisiaj cała organizacja rynku. Przedsiębiorca, który postawił kamienicę, zwykle posiłkując się kredytowaniem, chce i musi z tej inwestycji jak najszybciej wyjść, to znaczy sprzedać lokale, wziąć gotówkę, rozliczyć się z bankiem. Czerpanie pożytków z wynajmowania mieszkań przez kilkadziesiąt lat to zupełnie inny model biznesowy, który dzisiaj najzwyczajniej się nie dopina. A szkoda. Wspomniane mieszkania komunalne to odmiana wynajmu, forma dzisiaj w zaniku, bo gminy widzą tu nie interes, ale uciążliwy obowiązek i chcą się go jak najszybciej pozbyć. Wreszcie mieszkania socjalne, potencjalnie bardzo ważne w społeczeństwie, którego 25 proc. klepie biedę. Jest to jednak obecnie pojęcie czysto teoretyczne, wystarczy podać, że wszystkie gminy w Polsce mają do dyspozycji zaledwie 57 tys. mieszkań socjalnych. Chciał nie chciał, jedyną realną możliwością zdobycia mieszkania jest jego zakup. Zakup, dodajmy, na kredyt. Tymczasem przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce wystarcza obecnie na 0,8 mkw. powierzchni mieszkania. Jednak w największych miastach za przeciętną pensję można kupić tylko 0,5-0,6 mkw. W krajach zachodnioeuropejskich za przeciętną pensję można kupić 2-3 metry mieszkania. Przy takich cenach metra, branych dzisiaj z kosmosu, młode rodziny, zadłużając się na 30 i więcej lat, dramatycznie ograniczają inne możliwości rozwojowe. W tym czasie rata kredytu będzie ich najważniejszą pozycją budżetu, nieraz ściskającą za gardło. Nie kupią nowego samochodu, co najwyżej starego rzęcha, bo do mieszkania w odległej dzielnicy jakoś trzeba się dostać. Nie wydadzą na kształcenie dzieci, kulturę, podróże. To jest zła strona mitycznego wolnego rynku. Można tylko żałować, że państwo umywa ręce i tylko udaje, że coś robi. kwiecień

14 14 kwiecień 2011

15 MANAGER 360 o M FRUGO! ROZMOWA Z WIESŁAWEM WŁODARSKIM TWÓRCĄ FOODCARE GROUP Wierzę jednak, iż konsumenci pozostaną wierni naszemu produktowi bez względu na to, czy nazywa się on Tiger, czy Black. Smak jest tylko jeden, a twórcą oryginalnej receptury i marki jest właśnie FoodCare. kwiecień

16 M MANAGER 360 O Należy pan do wąskiej grupy polskich przedsiębiorców, którzy tworzyli prawdziwy biznes już w latach 80. Szkoda, że mając tak bogate doświadczenia, rzadko wypowiada się pan publicznie. Koncentruję się na zarządzaniu swoimi firmami. Aby rozdzwoniły się telefony z propozycjami wywiadów, musi się wydarzyć coś negatywnego. Mam jednak nadzieję, że to się wkrótce zmieni i dziennikarze zainteresują się kolejnymi naszymi pomysłami rynkowymi. A tak dzieje się ostatnio w związku ze sporem o prawo do marki napoju energetycznego Tiger. Z mojego punktu widzenia, jest to ciekawy materiał na case study na temat nieuczciwej konkurencji. Krótko mówiąc: bronię się przed coraz bardziej agresywnymi atakami ludzi, którzy usiłują odebrać mi moje własne dziecko, czyli produkt, jaki stworzyłem od podstaw. A ja na to nie zamierzam pozwolić, choćby nawet miało mnie to drogo kosztować. Czy warto podejmować taką walkę? Przecież już 20 lat temu mógł pan wyjechać na Florydę i zostać zamożnym rentierem. To niezgodne z moim charakterem. Nie umiem przestać pracować. Nic mnie bardziej nie nakręca niż kolejne wyzwania; nawet wtedy, gdy moi przeciwnicy chwytają się gangsterskich metod. Ostatnio ktoś włamał się do mojego mieszkania. Zginęły dwa laptopy zawierające ważne informacje biznesowe i telefon komórkowy z moimi kontaktami. Włamywacze nawet nie zainteresowali się innymi, znacznie cenniejszymi przedmiotami. Jak interpretować to zdarzenie? Materiały, które były w komputerach, niespecjalnie mogą się przydać mojej konkurencji. Była to więc próba zastraszenia. Ale ja się nie boję, co więcej umacnia to we mnie chęć walki. Marka Tiger w sporcie jednoznacznie kojarzy się z megagwiazdą światowego golfa Erickiem Tigerem Woodsem. W Polsce to marka, która odniosła gigantyczny sukces i osiągając 38-procentowy udział w polskim rynku, znacznie wyprzedziła Red Bulla. 10 lat temu, przyglądając się rynkowi napojów energetycznych, doszedłem do wniosku, że jest na nim miejsce dla mojej firmy. Ceny tego rodzaju napojów były bardzo wysokie. Postanowiłem zainteresować odbiorców tanią wersją w proszku. Odezwał się gigant branży, Red Bull, który w groźnym tonie zaczął domagać się wycofania naszego produktu z rynku. Kłopoty to moja specjalność, więc atak ten zmotywował mnie do stworzenia napoju konkurencyjnego pod każdym względem dla Red Bulla. Długo myślałem nad nazwą, chciałem, żeby kojarzyła się ze zwierzęciem silniejszym i sprawniejszym od byka. Wracając samochodem z Austrii, nagle pomyślałem: Mógłby to być tygrys, jest silny i groźny, a jednocześnie kochany przez dzieci. W każdym ZOO najwięcej osób stoi przed klatkami z tygrysami i małpami Od początku myślałem o szerszym rynku niż tylko krajowy, stąd też zdecydowałem się na angielską nazwę Tiger. Wbrew rozpowszechnionej opinii, pierwszego miliona wcale nie trzeba ukraść. Można go zdobyć ciężką pracą. Zdjęcia Foodcare 16 kwiecień 2011

17 Jak doszło do współpracy z Dariuszem Michalczewskim i dlaczego jest teraz pana przeciwnikiem procesowym? Przecież w świecie jest mnóstwo produktów z tygrysem w logo, a kariera Dariusza Michalczewskiego to już zamknięty rozdział. Był rok 2003, a ja szukałem osoby, która pomogłaby mi we wprowadzeniu Tigera na niemiecki rynek. Ówczesny szef marketingu firmy znał osobiście Dariusza Michalczewskiego, który już wprawdzie kończył sportową karierę, ale znał w Niemczech mnóstwo osób. Współpracownicy przekonywali mnie, że to dobry pomysł sportowiec używał przecież przydomka Tiger. Szybko doszliśmy do porozumienia, tym bardziej że pieniądze z zysku, które zdecydowałem się wypłacać, miały trafić na konto fundacji Równe Szanse, wspierającej jak mi się wówczas wydawało młodych utalentowanych sportowców. Jednym z elementów umowy był udział boksera w promocji napoju Tiger. Kampania reklamowa okazała się kompletnym niewypałem. Sprzedaż Tigera była tak fatalna, że po kilkunastu miesiącach musieliśmy zbierać przeterminowane opakowania. Byłem bliski decyzji, by zakończyć produkcję. A jednak stało się inaczej. Przekonałem zespół, że należy wybrać nową formułę komunikacji. Zmieniliśmy więc całkowicie treść przekazu marketingowego, koncentrując się na sprawności fizycznej, seksualnej, słowem na wszystkim, co pozytywnie kojarzy się z energią. Zmiana strategii przyniosła błyskawiczne efekty. ciężką pracą. nie trzeba ukraść. Można go zdobyć opinii, pierwszego miliona wcale Z pewnym niedowierzaniem patrzyłem na wykres sprzedaży, który przez półtora roku był poziomą kreską, a nagle wystrzelił w górę. Skojarzenie z boksem, który w Polsce jest mało popularną dyscypliną, działało na naszą niekorzyść. To była słuszna decyzja, że usunęliśmy wizerunek D. Michalczewskiego z puszki i z naszej strategii. Myślę, że właśnie to doprowadziło do obecnego sporu. Bokser, który miał najlepsze lata już za sobą, liczył na obecność w mediach. Mówi się, że sukces ma wielu ojców Kiedy wyprzedziliśmy Red Bulla, co dotychczas wszystkim ekspertom wydawało się nierealne, skupiliśmy na sobie uwagę konkurencji. A zgodnie z powiedzeniem, które pan przypomniał, za ojca sukcesu najzupełniej niesłusznie uznał się D. Michalczewski. Pomimo że miał szanse jeszcze przez wiele lat pobierać bardzo wysokie wynagrodzenie, postanowił zmienić warunki umowy i zażądał ponad trzykrotnej stawki. Nie tylko odmówiłem, ale też poprosiłem o rozliczenie wydatków fundacji Równe Szanse. To ona była stroną umowy, chciałem więc zorientować się, jaka część pieniędzy rzeczywiście wykorzystywana jest na rzecz utalentowanych dzieci. Zamiast tego D. Michalczewski postanowił wystąpić w roli właściciela naszej marki i udzielił licencji na używanie zarejestrowanej nazwy Dariusz Tiger Michalczewski naszemu bezpośredniemu konkurentowi, który kopiuje nasz produkt, ale na puszce nie umieszcza wizerunku D. Michalczewskiego... może warto zapytać dlaczego? Wierzę jednak, iż konsumenci pozostaną wierni naszemu produktowi bez względu na to czy nazywa się on Tiger, czy Black. Smak jest tylko jeden, a twórcą oryginalnej receptury i marki jest właśnie FoodCare. Wbrew rozpowszechnionej Co dalej? Mam nadzieję, że po raz kolejny problemy mnie wzmocnią. Na pewno bardziej skoncentruję się na promocji napoju energetycznego n gine, który wspierał wizerunkowo ogólnie lubiany i poważany sportowiec, Robert Kubica. Duże nadzieje wiążę również ze sponsoringiem piłkarskiej reprezentacji Polski. Proszę pamiętać, że naszą drużynę, gdy wygrywa, kochają wszyscy Polacy, a gdy przegrywa dalej darzy ją sympatią przynajmniej połowa narodu. A to na pewno nie pozostanie bez wpływu na sprzedaż napoju 4 Move. Proszę nie zapominać, że napoje energetyczne to tylko 35 proc. naszej produkcji. Dostarczamy na rynek desery, ciasta w proszku, dodatki do pieczenia, kakao, czekoladę do picia, herbatki granulowane, dodatki kuchenne wszystko pod marką Gellwe, oraz bardzo popularne musli, płatki śniadaniowe i przekąski Fitella. Zbudował pan od podstaw firmę, dzięki której mogą zarabiać mieszkańcy całego miasta. Od czego pan zaczynał? Wbrew rozpowszechnionej opinii, pierwszego miliona wcale nie trzeba ukraść. Można go zdobyć ciężką pracą. kwiecień

18 Pochodzę ze skromnej rodziny, jako młody człowiek dorabiałem pomagając znajomym, którzy prowadzili cukiernię na Krupówkach w Zakopanem. Zebrane w ten sposób pieniądze przeznaczyłem na zakup własnej maszyny do lodów. Działo się to w roku 1981, maszyna kosztowała 8 tys. zł, a ja dysponowałem 4 tys. zł, które zarobiłem pracując w wakacje. Pomogli mi rodzice, przekazując brakującą kwotę. Interes doskonale się kręcił latem, a ja myślałem, co będę robił zimą. Wpadłem na pomysł, by zacząć produkować chipsy ziemniaczane. Z pieniędzy, które zarabiałem, połowę przeznaczałem na rozwój firmy. Kamienie milowe pańskiego biznesu? Było ich kilka. Jedną z moich najważniejszych wczesnych decyzji sprowokowało ogłoszenie prasowe. Instytut Chemii Przemysłowej sprzedawał technologię produkcji zapachowych gumek do mazania. Natychmiast złożyłem propozycję. W tamtych czasach chyba wszystkie dzieci w Polsce używały takich gumek. Interes rozwijał się do czasu, gdy Sanepid zabronił nam dodawania substancji aromatycznych, ponieważ maluchy zachwycone zapachem zjadały gumki. Wtedy zrodził się pomysł na aromaty w galaretkach. I w tym przypadku również odniosłem znaczący sukces. Symbolem pańskiego sukcesu jest jedna z najpiękniejszych nieruchomości w Polsce Pałac Bonerowski przy Rynku Głównym w Krakowie. Pałac Bonerowski to wyjątkowe miejsce. Gdy dokonywałem transakcji, przez chwilę miałem prawo poczuć się jak bohater Procesu Kafki, ale patrząc na to z perspektywy czasu, była to bardzo dobra decyzja. Z okien Pałacu rozpościera się magia Krakowa, widok na Bazylikę Mariacką, Sukiennice, Rynek Główny. W najbliższym czasie zapraszam również na niezapomniane słodkości w naszej nowo otwieranej cukierni z ogródkiem na Rynku Głównym. Należy pan to tych top managerów, którzy sami uczyli się zarządzania dużymi firmami. Uważam, że o sukcesie decydują indywidualne predyspozycje. Nie lubię i nie rozumiem ludzi, którzy nie chcą być wielcy. Nie akceptuję średniaków. Ambitnemu pracownikowi jestem skłonny wybaczyć nawet 10 błędów. Kiedy spotykam swoich byłych najbliższych współpracowników, którzy obecnie pracują na kierowniczych stanowiskach w różnych firmach, zwykle słyszę, że dałem im dobrą szkołę. Czy jednak maksymalna koncentracja na sukcesie nie prowadzi czasem na manowce? Sam jestem przykładem na to, że ambicja może wszystko zdziałać. Oczywiście, manager musi też mieć intuicję, która pozwala umiejętnie korygować drogę do celu. Chętnie słucham tego, co mówią moi współpracownicy. Zdarza się, że dzięki ich argumentacji zmieniam swój punkt widzenia. CO LUBI? CO LUBI WIESŁAW WŁODARSKI? ZEGARKI IWC, jedyne które naprawdę mu się podobają UBRANIA do pracy garnitury, w weekendy stroje sportowe WYPOCZYNEK podróże połączone z realizacją pasji kulinarnej KUCHNIA sam dobrze gotuje zawsze dla większej grupy. Do niedawna fascynowała go kuchnia włoska, obecnie tajska RESTAURACJE ukoronowaniem własnych fascynacji kulinarnych jest dla niego Milano w Pałacu Bonerowskim w Krakowie SAMOCHÓD szybki i bezpieczny HOBBY wędkarstwo w Szwecji lub na Dominikanie, gdzie niedawno spędził 2 noce podczas połowów. Bardzo lubi zbierać grzyby, ale brak mu na to czasu. Jest miłośnikiem enologii, ulubione wina: Amarone od najlepszych producentów z Veneto i gewurztraminery z Alzacji Ponieważ kieruję własnym biznesem, mogę sobie pozwolić na luksus podejmowania decyzji intuicyjnych, zwłaszcza wtedy, gdy porządna analiza ryzyka nie jest możliwa. Pamiętam, jakim szokiem dla części zespołu kierowniczego była moja decyzja, że zaczynamy produkować napoje energetyczne. Dwie osoby powiedziały mi wtedy: nie będziemy się tym zajmować, ponieważ jesteśmy skazani na porażkę. Choć podobała mi się odwaga tych pracowników, musiałem się z nimi pożegnać. Zespół, który ma osiągnąć ambitny cel, nie może mieć wątpliwości, czy wygra. 18 kwiecień 2011

19

20 22 kwiecień 2011

21 RYNEK M CIECH NA WZNOSZĄCEJ ROZMOWA Z RYSZARDEM KUNICKIM PREZESEM CIECH SA kwiecień

22 Kilka tygodni temu ogłosiliśmy konkurs zapytaliśmy użytkowników portalu manager.inwestycje.pl, jakiego managera chcieliby zobaczyć na łamach naszego magazynu. Został pan bezapelacyjnym zwycięzcą. Myślę, że decyzję internautów sprowokował nie tylko spektakularny sukces zarządzanej przez pana firmy, ale też zwykła ciekawość, ponieważ bardzo rzadko pojawia się pan w mediach. Rzeczywiście, należę do osób, które wolą działać niż mówić. Ale przecież nie miał pan żadnych problemów z tym, żeby się ze mną spotkać Nie kryję, że bardzo mnie cieszy reakcja rynku, a zwłaszcza inwestorów giełdowych, na zmiany jakie zaszły w Ciechu. Firma nie tylko odzyskała równowagę, ale również otworzyły się przed nią szanse na dynamiczny rozwój. A jak to wyglądało w 2008 roku, kiedy trafił pan do Ciechu? Zdawałem sobie sprawę, że nie będzie łatwo, ale nawet nie podejrzewałem, jak poważne czekają mnie wyzwania. Dokładnie trzy lata temu, na początku kwietnia, zostałem zaakceptowany przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy jako członek zarządu. Podkreślam to, ponieważ Ciech należy do nielicznych firm, w których zarządu nie zatwierdza rada nadzorcza, tylko właśnie walne. W niedługim czasie, bo już w lipcu 2008 roku, otrzymałem propozycję objęcia funkcji prezesa. A przy okazji został pan szefem straży pożarnej i ekipy ratunkowej Mocno powiedziane, ale tak to właśnie wyglądało. Narastający kryzys gospodarczy odsłaniał ogniska zapalne i intensyfikował problemy, które czekały od dawna na rozwiązanie. Moi poprzednicy trzy lata wcześniej podjęli opłakaną w skutkach decyzję o wejściu w opcje walutowe. Już samo to wystarczyło, żeby firma znalazła się na krawędzi. Chwalenie się, jako bardzo opłacalnymi, inwestycjami w sodę niemiecką i rumuńską okazało się delikatnie mówiąc na wyrost. Byliśmy więc zmuszeni zweryfikować wyniki za poprzedni rok. Co gorsza z tygodnia na tydzień pogarszała się sytuacja na światowym rynku chemicznym. Prognoza wyników za 2008 rok przygotowana przez poprzedni zarząd wymagała poważnej korekty. Komunikat był prosty: zysk niższy o dwie trzecie, na co inwestorzy patrzyli z rosnącym przerażeniem. Szybko zrozumieliśmy, że jedyną szansą dla firmy była głęboka restrukturyzacja, którą powinniśmy przeprowadzić w błyskawicznym tempie. Najpierw musieliśmy porozumieć się z bankami. Sytuację komplikowało to, że banków było aż 17 wcześniej szefowie poszczególnych podmiotów Grupy Ciech sami negocjowali z nimi umowy. Po 9. miesiącach niezwykle skomplikowanych negocjacji, podpisaliśmy jedną umowę na finansowanie całej naszej działalności. Jednocześnie konsekwentnie likwidowaliśmy wszystkie nierentowne przedsięwzięcia. W Rumunii ograniczyliśmy zatrudnienie z do 880 osób, zwiększając przy tym dwukrotnie wydajność. W Niemczech uporządkowaliśmy sytuację własnościową dokupując 10 proc. akcji i wreszcie zyskując kontrolę operacyjną. Sprzedaliśmy Zakłady Fosforowe w Gdańsku, a także PTU, za które uzyskaliśmy cenę znacznie wyższą, niż przewidywali eksperci. Analityków zaskoczyła też cena, za jaką udało nam się sprzedać nieruchomość przy ul. Powązkowskiej w Warszawie. A jak oszczędności odczuła centrala firmy? Myślę, że redukcja 70 spośród 330 etatów w samej centrali mówi sama za siebie. W sumie dzięki restrukturyzacji uzyskaliśmy 950 mln zł i nie powiedzieliśmy jeszcze ostatniego słowa. Zredukowaliśmy zadłużenie o 400 mln zł, osiągając na koniec zeszłego roku poziom, który zakładaliśmy na rok Dzięki temu mogliśmy zawrzeć nową umowę z bankami, zapewniającą finansowanie działalności na kolejnych 5 lat. Oczywiście, na normalnych rynkowych zasadach. Jest takie powiedzenie: co nie zabije, to wzmocni, które nieźle ilustruje walkę Ciechu. Od początku wiedziałem, że nam się uda. Należę do ludzi, których sytuacja kryzysowa dodatkowo motywuje do działania. To samo dotyczy moich współpracowników. Wiedzieliśmy, że musimy doprowadzić do tego, by Ciech w szybkim tempie stał się prężną finansowo grupą o mocnych podstawach i jasno określonych celach przynajmniej na kolejne 5 lat. Działaliśmy bardzo radykalnie, niektórzy analitycy nie mogli uwierzyć, że jako manager kojarzony z rynkiem nawozów, zdecyduję się sprzedać Puławom nasze Zakłady Fosforowe. Ale w biznesie nie ma miejsca na sentymenty. Trzeba działać szybko i zdecydowanie. Pojawiały się głosy, że Ciech rozpędził się z wyprzedażą majątku. Dziś można powiedzieć: nikt nie sądzi zwycięzców. Proszę nie zapominać, że jeszcze kilkanaście miesięcy temu wiele osób zastanawiało się, kiedy Ciech upadnie. Tymczasem w 2010 roku nie tylko zanotowaliśmy zysk netto, ale też nasze przychody były najwyższe w 65-letniej historii firmy. W samym tylko IV kwartale ubiegłego roku wypracowaliśmy 80 mln złotych zysku. Najlepszym potwierdzeniem naszego sukcesu była reakcja inwestorów giełdowych, która przełożyła się na wzrost ceny naszych akcji. Właśnie ten argument skłonił zwycięzcę wspomnianego na początku konkursu Szymona Kucharskiego ze Swarzędza do tego, by głosować na pana. Na marginesie okazało się, że jest to student, który od kilku lat z sukcesem inwestuje na GPW. Miło mi to słyszeć, tym bardziej że sam wspieram młodych ludzi, którzy mają potencjał i dobre przygotowanie zawodowe. Podczas rozmów z pracownikami Ciechu, którzy mnóstwo lat przepracowali w branży, mówią kilkoma językami, świetnie znają światowe rynki, nierzadko słyszę, że przydałby się nam dopływ świeżej krwi. Zespół, 24 kwiecień 2011

23 RYNEK M Należę do ludzi, których sytuacja kryzysowa dodatkowo motywuje do działania. To samo dotyczy moich współpracowników. Zdjęcia Ciech w którym doświadczenie i wiedzę wspomaga energia i kreatywność, ma największe szanse na sukces. A w jakim wieku zaczynał pan karierę managerską? Żartobliwie mówiąc zacząłem swą przygodę z zarządzaniem już jako drużynowy w ZHP, a potem przewodniczący samorządu szkolnego w liceum. Podczas studiów na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, gdzie ukończyłem ekonomikę i organizację, byłem przewodniczącym Rady Wydziału ZSP. Po studiach od razu trafiłem na kierownicze stanowisko do Człuchowskiego Przedsiębiorstwa Przemysłowo-Rolniczego. Mając 26 lat byłem zastępcą dyrektora i kierowałem 350 osobami. Dyrektorem zostałem 3 lata później. W jednym z naszych wywiadów wybitny manager Konrad Jaskóła stwierdził, że okres przed 1989 rokiem był świetną szkołą zarządzania. Manager musiał umieć to samo co dziś, a dodatkowo był zmuszony radzić sobie w sytuacji, gdy wszystkiego brakowało. Zgadzam się z tą opinią. Wielu managerów, którzy zdobyli doświadczenie w tamtym okresie, radziło sobie dobrze w nowej sytuacji gospodarczej zarówno w Polsce, jak i za granicą. Nie oznacza to jednak, że nie należy się dokształcać. Sam ukończyłem studia MBA. Milowy kamień pańskiej kariery? W 1991 roku przed wyjazdem na wakacje przeczytałem ogłoszenie, że duży zagraniczny koncern chemiczny poszukuje pracowników. Wysłałem aplikację. Po powrocie do domu okazało się, że zostałem zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną przez koncern Norsk Hydro. Niestety, wyznaczony termin już minął. Kiedy zadzwoniłem, usłyszałem od sekretarki, że to już nieaktualne. Wsiadłem więc do auta i pojechałem osobiście porozmawiać ze Szwedem prowadzącym nabór. Udało mi się go przekonać i tak zostałem zakwalifikowany do grupy 70 osób wyłonionych spośród 400, które się zgłosiły na początku. Po kolejnych eliminacjach zostało 20 kandydatów, a w końcu tylko 5, z których jeden miał być zastępcą szefa. Po trzech miesiącach dowiedziałem się, że wybrano mnie. kwiecień