APB-DynaSonics. ProRack H1020

Transkrypt

1 TEST DVD\Artykuły zł PRODUCENT APB-DynaSonics DOSTARCZYŁ Arcade Audio Kraków tel Pasmo przenoszenia: 20 Hz 20 khz (od dowolnego wejścia do dowolnego wyjścia, +0/ 0,5 db). THD + szum: <0,01% (od wejścia mikrofonowego do wyjścia). Charakterystyka fazowa: +10/ 15 stopni (w paśmie 20 Hz 20 khz, od wejścia mikrofonowego do wyjścia). Równoważnik szumu przedwzmacniacza (EIN): 128 dbu (czułość 60 db, impedancja wejścia 150 Ω). Szum na wyjściu: 85 dbu (wyjścia główne, tłumiki kanałowe na minimum, tłumiki sumy na 0). Impedancja: >3 kω (wejście mikrofonowe), >20 kω (wejście liniowe), 100 Ω (wyjście Direct, wyjścia główne, grupy, Auksy). Poziom nominalny/maksymalny: +4 dbu/+22 dbu (insert w kanałach, wyjście Direct), +4 dbu/+26 dbu (wyjścia XLR), 2 dbu/+22 dbu (insert na torach wyjściowych). Zasilanie: sieciowe, pobór mocy 72 W maks. Wymiary: (złożony panel)/265 (rozłożony panel). Waga: 15,5 kg. APB-DynaSonics ProRack H1020 mikser analogowy Artur Kraszewski Amerykańska firma APB-Dyna- So nics to nowy gracz na rynku hiendowych konsolet analogowych dedykowanych do pracy live. Jej sztandarowy produkt miksery z serii Spectra zdobyły już zaufanie użytkowników na kontynencie amerykańskim, a teraz zaczynają zdobywać je w Europie. Model ProRack H1020 zbudowany jest na bazie modułów zapożyczonych z flagowej Spectry. Założyciele firmy APB-Dyna- So nics to weterani przemysłu pro-audio. Chuck Augustowski był w latach 80. wiceprezesem Allen & Heath, a razem z aktualnymi konstruktorami APB-DynaSonic Johnem Petruccelim i Tazem Bhogalem szefował Crest Consoles oddziałowi Cresta zajmującemu się produkcją mikserów. Tam wspólnie zaprojektowali takie klasyki jak seria Century, seria X, seria XR, seria HP i V12. W 2004 roku trzej panowie założyli własną firmę, której nazwa wzięła się od początkowych liter ich nazwisk. W serii ProRack znajdziemy dwa miksery omawiany tu H1020 przeznaczony do pracy w charakterze miksera głównego (H house) oraz monitorowy M1016 (M monitor). Miksery mają po 16 wejść każdy, przy czym wersja H1020 oferuje 12 wlotów mono i 4 stereo, które mogą także pracować w trybie dual mono, obsługując sygnał z mikrofonów (w sumie 20 przedwzmacniaczy mikrofonowych). Sygnał z wejść miksuje się do 68 Estrada i Studio czerwiec 2008

2 torów głównych L-R, Mono i Center, czterech podgrup (1 2, 3 4, indywidualnie komutowanych do torów głównych) oraz sześciu torów Aux, w tym dwóch konfigurowanych do trybu stereo. Do ProRack H1020 pasuje określenie wielki duch w małym ciele. Jest to mikser o wymiarach 10U oferujący taką liczbę funkcji, że można nimi swobodnie obdzielić przynajmniej dwie konsolety w większym formacie. Wszystkie złącza, za wyjątkiem słuchawkowego, wyprowadzone są na oddzielnym panelu, który może być zamocowany równolegle do tylnej płyty miksera, z myślą o pracy w panelu rak, lub prostopadle, umożliwiając pracę miksera w pozycji pochylonego pulpitu sterowniczego (tabletop). Wewnętrzna konstrukcja bazuje na strukturze płyty głównej służącej do transferu sygnałów oraz montowanych na niej aktywnych płytek córek, realizujących funkcje torów wejściowych i sumy. Wszystkie płytki aktywne oraz wewnętrzny moduł zasilacza można łatwo wymienić, co znacząco usprawnia ewentualną naprawę. Konstrukcja wejść Każdy z dwunastu kanałów monofonicznych ma wyprowadzone na panel przyłączeń wejście mikrofonowe XLR, liniowe TRS 1/4, złącze insertowe (przez wewnętrzną przeróbkę można je ustawić przed lub po korekcji) oraz wyjście Direct (te z kolei można zdefiniować po preampie, po tłumiku, przed tłumikiem i po insercie). Na panelu regulacyjnym, w każdym torze wejściowym znajdziemy indywidualne wyłączniki napięcia fantomowego, przełącznik wyboru wejścia mikrofon/linia, przycisk zmiany polaryzacji sygnału oraz przycisk aktywujący 26-decybelowy tłumik dla wejścia mikrofonowego. Regulacja czułości działa w zakresie 50 db, oferując wzmocnienie od 15 db. Korekcja w kanałach mono, zapożyczona z konsolet Spectra, jest czterozakresowa, z dwoma przestrajanymi filtrami szczytowymi (800 Hz 2 khz i 400 Hz 8 khz) o szerokości ok. jednej oktawy. Półkowe filtry niskich i wysokich tonów dostrojone są do częstotliwości 60 Hz i 10 khz, i podobnie jak filtry środka regulowane w zakresie ±15 db. Korektor można włączyć i wyłączyć dedykowanym przyciskiem EQ ON. Towarzyszy mu dioda sygnalizująca aktywność korekcji. Kanały mono wyposażone są także w niezależny od korektora, znany z wielkoformatowych stołów filtr dolnozaporowy, regulowany gałką HPF od całkowitego wyłączenia do 400 Hz. Sześć dostępnych w każdym kanale wysyłek Aux skonfigurowano tak, by można je było parami przełączać przed lub po tłumiku. Dwie ostatnie wysyłki (5 6) można włączyć w tryb stereo. Gałka wysyłki 5 pracuje wówczas jako regulator panoramy sygnału wysyłanego na parę szyn Aux 5/Aux 6, a gałka wysyłki 6 przejmuje funkcję regulatora poziomu tej wysyłki. Stereofoniczną wysyłkę Aux można wykorzystać np. do sterowania monitorów dousznych, stereofonicznych efektów lub stworzenia niezależnego miksu na potrzeby rejestracji. Każdy z kanałów ma podświetlany przycisk MUTE, wyciszający sygnał wysyłany na Auksy i na tory główne, niemający wpływu na wysyłkę na tor PFL i wskazania 6-diodowej ścieżki poziomu sygnału znajdującej się w każdym kanale wejściowym. 10-centymetrowy tłumik poziomu sygnału pracuje bardzo płynnie, dokładnie tak jak w najwyższej klasy konsoletach, praktycznie bez żadnych luzów bocznych. W obszarze działania tłumików umieszczono przyciski komutacji kanałów do grup Każdy kanał wejściowy może być komutowany do trzech głównych torów wyjściowych oraz dwóch grup. Bez względu na pozycję panelu z gniazdami modułowy zasilacz sieciowy zawsze znajduje się w dolnej części miksera. Tam też, obok gniazda sieciowego, umiejscowiony jest wyłącznik zasilania. Estrada i Studio czerwiec

3 TEST APB-DynaSonics ProRack H1020 Widok na panel przyłączeń miksera. Dwa znajdujące się tam gniazda w formacie DIN5 to nie są gniazda MIDI, ale złącza służące do podłączenia innych mikserów z serii ProRack lub Spectra w celu umożliwienia korzystania z systemu podsłuchu AFL/PFL na jednej parze słuchawek lub monitorów. + doskonałe brzmienie (na szczególne wyróżnienie zasługuje korektor) + wysoka funkcjonalność 20 wejść mikrofonowych w obudowie rak + ergonomiczny panel czołowy + możliwość pracy w raku lub w pozycji tabletop + przestrajany filtr dolnozaporowy + inserty i wejścia zewnętrzne na wszystkie szyny miksera brak optycznej sygnalizacji włączenia podsłuchu zewnętrznego źródła stale pracujący wentylator zasilacza zaskakująco duża waga mało szczęśliwe umiejscowienie wyłącznika zasilania Wejścia stereo Wejścia stereo w konsolecie H1020 rozwiązano tak, by można było z nich korzystać na kilka sposobów, używając jako powrotów efektów, pełnoprawnych wejść liniowych stereo, podwójnych lub pojedynczych wejść mikrofonowych. Do konfiguracji każdego z czterech torów służą dwa przyciski STEREO/MONO L/R. Jeśli żaden z nich nie jest wciśnięty, wówczas tor działa jak konwencjonalne wejście stereo. Zostaje zachowana pełna separacja kanałów lewego i prawego przy jednoczesnej współbieżnej regulacji barwy dźwięku, poziomu głośności (za wyjątkiem czułości wejściowej, która jest rozdzielna dla obu kanałów), komutacji i balansu. Jeśli wciśniemy oba przyciski, wówczas sygnały z lewego i prawego kanału sumują się do trybu mono, ale dopiero po wejściowych przedwzmacniaczach. Tor działa wówczas w trybie dual mono z niezależną regulacją czułości dwóch wejść (mikrofonowych lub liniowych). Wspólna jest natomiast korekcja, a regulator balansu funkcjonuje jako regulator panoramy. Z funkcji tej korzystamy wtedy, gdy chcemy omikrofonować dwa podobne źródła sygnału, jak np. dwa tomy zestawu perkusyjnego, dwóch chórzystów, parę skrzypiec w sekcji itp. Jeśli wciśnięty jest tylko jeden przycisk, to działa tylko jedno wejście przypisane do tego przycisku, a cały tor pracuje w trybie mono. Kiedy chcemy korzystać z tego trybu, wówczas warto aktywować wejście lewe, gdyż współpracuje z nim przycisk odwrócenia biegunowości sygnału. wyjściowych oraz podgrup (każdy kanał można wysłać niezależnie do każdego wyjścia osobno i razem). Wszystkie przyciski PFL i AFL w całym mikserze są żółte i podświetlane. Dodatkowo wciśnięcie któregokolwiek z nich aktywuje jasno świecącą diodę SOLO znajdującą się w obszarze linijkowych mierników poziomów sum M, C oraz L-R, pełniących też funkcję wskaźników poziomów wyjściowych grup 1 4, podczas gdy dwie ostatnie linijki pracują również jako wskaźniki PFL. Wejścia stereofoniczne (patrz ramka Wejścia stereo ) różnią się od wejść 1 12 w kilku elementach. Ich korektor został zredukowany do trzyzakresowego, z jednym środkiem przestrajanym w paśmie 200 Hz 6 khz. Zachowana została funkcja aktywowania stereofonicznego trybu pracy Auksów 5 6, przy czym w trybie stereo gałka AUX 5 70 Estrada i Studio czerwiec 2008

4 służy do regulacji wysyłki z kanału lewego, a gałka AUX 6 kanału prawego (domyślnie z obu tych Auksów wysyłana jest suma kanałów lewego i prawego). Różnica dotyczy także diodowego wskaźnika poziomu, który w kanałach podzielony jest na dwie 3-diodowe sekcje (prawą i lewą) umieszczone jedna nad drugą. Mikser monitorowy APB-DynaSonics ProRack-Monitor M1016 to brat bliźniak opisywanego tu modelu H1020, dedykowany do pracy w charakterze miksera monitorowego. Za jego pomocą można wykreować 8 miksów stereo plus dwa miksy mono. Tory wejściowe w M1016 są identyczne jak w H1020, ale wzbogacone o funkcję pasywnych spliterów na wejściu z możliwością odłączenia końcówki nr 1 dla rozpięcia ewentualnej pętli masy. Z uwagi na zastosowanie ośmiu torów wysyłkowych z panoramowaniem zrealizowanym na małych potencjometrach suwakowych (z wyczuwalnym punktem środkowym) zabrakło miejsca na długie tłumiki w kanałach, które zostały zastąpione przez potencjometry obrotowe. Na wyjściach stereo znajdują się 60-milimetrowe tłumiki, 6-diodowe wskaźniki oddzielne dla kanału lewego i prawego oraz podświetlane przyciski MUTE i AFL. Wszystkie 18 wyjść (8 miksów stereo i 2 miksy mono) mają symetryczne wyjścia XLR oraz inserty TRS. 8 stereofonicznych powrotów (wejścia TRS 1/4 ) ma własne regulatory poziomu w postaci małych suwaków umiejscowionych tuż obok głównych suwaków wyjściowych. Mikser M1016 kosztuje tyle samo co H1020. Tory wyjściowe O tym, że H1020 to mikser o ponadprzeciętnej funkcjonalności, świadczy m.in. fakt wyposażenia torów Aux w symetryczne wejścia BUS IN (z których sygnał można domiksować do sygnałów wysłanych na dany Aux ze wszystkich wejść) oraz gniazdo insertowe (umiejscowione przed regulatorem sumarycznego poziomu wyjściowego Aux), pozwalające wpiąć korektor lub kompresor. Same wyjścia Aux zrealizowano na symetrycznych gniazdach XLR (nb. wszystkie XLR-y pochodzą z renomowanej firmy Amphenol). Wejście BUS IN, gniazdo INSERT oraz wyjścia XLR znajdziemy także w grupach 1 4 oraz wyjściach głównych: Mono, Center i Left-Right. Wyjścia główne mają ponadto rzadko spotykaną funkcję polegającą na indywidualnym przełączeniu ich poziomu wyjściowego z liniowego +4 dbu na mikrofonowy ( 25 dbu). Funkcja ta może się przydać w przypadku konieczności kaska dowego łączenia systemów lub współpracy z zewnętrznymi urządzeniami akceptującymi wyłącznie sygnał o takim poziomie. Panel manipulatorów sumy z konieczności został dość istotnie zmniejszony, choć trzeba przyznać, że wszystkie regulatory rozmieszczono bardzo rozsądnie, zmniejszając wymiary tłumików grupowych i ścieżek LED, ale zachowując normalne wymiary suwaków wyjść głównych. Znaleziono nawet miejsce na gniazdo 12-woltowej lampki oświetleniowej z towarzyszącym jej trymerem regulującym jasność świecenia oraz dwa gniazda słuchawkowe TRS 1/4 i TRS 1/8 ze wspólnym regulatorem głośności. Słuchawki sterowane są tym samym sygnałem co wyjścia monitorowe (kanał lewy, prawy oraz ich suma, którą można podać np. na stojący przy realizatorze monitor podłogowy, wyprowadzone na gniazdach TRS 1/4 ze sztuczną symetrią). Słuchawki i wyjścia monitorowe mają oddzielną regulację głośności. Do tak skonstruowanego toru odsłuchu możemy kierować sygnał z pięciu źródeł: głównych wyjść Mono, Center i Left-Right, Auksów 5 6 oraz wejścia EXTERNAL MONITOR, na które można Estrada i Studio czerwiec 2008

5 TEST APB-DynaSonics ProRack H1020 zrealizowane na gniazdach TRS 1/4 i zasilanych sygnałem mniejszym o 12 db gniazdach RCA. Na wyjściach tych występuje taki sam sygnał jak na wyjściach głównych Left-Right, ale można tam też dodać sygnał z wyjścia Center i wyjścia Mono. Struktura miksera jest bardzo przejrzysta i pozwala na sprawną obsługę praktycznie bez czytania instrukcji obsługi. Zespół manipulatorów i wskaźników odpowiedzialnych za obsługę grup wygląda dość skromnie, ale oferuje wszystkie funkcje, jakich oczekujemy od miksera wysokiej klasy. wprowadzić sygnał np. z konsolety monitorowej czy toru zleceniowego innego systemu. Na tor monitorowy jest także kierowany sygnał PFL/ AFL z poszczególnych torów wejściowych, przy czym hierarchia jest następująca: aktywowanie podsłuchu z wejścia EXTERNAL MONITOR wyłącza wszystkie inne sygnału z miksera, a aktywowanie jakiegokolwiek przycisku PFL/AFL wyłącza odsłuch wyjść głównych i Auksów (sygnały z tych ostatnich można ze sobą miksować). Nie wspomniałem o jeszcze jednym przydatnym wyjściu, w jakie wyposażono H1020 STEREO ALT. Jest to alternatywne wyjście z własnym regulatorem głośności, którego można użyć np. do nagrywania, W praktyce Mikser oferuje duże możliwości w zakresie współpracy z zewnętrznymi źródłami i odbiornikami sygnału przy jednoczesnej prostej i przejrzystej strukturze. Mimo dość gęstego upakowania regulatorów korzystanie z nich, przynajmniej tych najważniejszych, jest dość wygodne. Cieszy fakt, że nie szczędzono przestrzeni na tłumiki i nie ma żadnych ograniczeń w dostępie do przycisków MUTE i PFL. Komutacja kanałów, zwłaszcza przy suwakach ustawionych w dole, nie jest już jednak taka prosta. Dość istotną wadą miksera jest brak sygnalizacji wciśnięcia przycisku EXT IN. Gdy do przypisanego doń wejścia nie jest skierowany żaden sygnał, wówczas w odsłuchu słuchawkowym i w odsłuchu podłączonych do wyjścia monitorowego nie usłyszymy zupełnie nic. Pulsująca dioda lub przynajmniej podświetlanie przycisku bardzo by się tutaj przydały, tak jak ma to miejsce w przypadku sygnalizacji wciśnięcia przycisków PFL/AFL oraz sygnalizacji zmiany trybu pracy linijek LED. Drugi problem to stale pracujący wentylator zasilacza miksera, który wytwarza szum o głośności porównywalnej z niezbyt głośnym komputerem stacjonarnym. Należy się też przygotować na sporą wagę miksera wynoszącą 15,5 kg, stawiającą spore wymagania wytrzymałościowe przed skrzynią rak, w której planujemy zamontować mikser. Przedwzmacniacze konsolety sprawują się doskonale. Są praktycznie bezszumne, mają odpowiednią czułość, dynamikę i zakres regulacji. Na słowa pochwały zasługuje także korekcja miękko brzmiąca, doskonale reagująca na ruchy regulatorów, pozwalająca natychmiast uzyskać oczekiwany efekt brzmieniowy. Bardzo przypadł mi do gustu filtr najwyższych tonów, który w obie strony działa wręcz urokliwie. Za jego pomocą można otworzyć każdy dźwięk, a jego góra zabrzmi słodko i jedwabiście. Można też sprawić, by stał się matowy, ale w korzystny 72 Estrada i Studio czerwiec 2008

6 brzmieniowo sposób. W połączeniu z równie świetnie brzmiącym przestrajanym filtrem dolnozaporowym korekcja w kanałach to wymarzone narzędzie dla realizatorów, którzy wiedzą, jak je wykorzystać. Dynamika sumy miksera nie budzi żadnych zastrzeżeń. Można podać mocny sygnał na wszystkie 16 kanałów bez obawy, że przy optymalnych ustawieniach doprowadzimy do przesterowania na wyjściu. System komutacji został zorganizowany tak, że wybrane kanały można kierować na sumę jednocześnie na dwa sposoby: wysyłając je na tor L-R i jednocześnie na wybraną grupę, którą także kierujemy na L-R. Są realizatorzy, którzy preferują taki sposób miksowania dający w ich opinii bardziej nasycony i dynamiczny dźwięk. Przy okazji warto zwrócić uwagę na fakt, który w takiej konfiguracji odgrywa niepoślednią rolę. Konsoleta ma bardzo wyrównaną charakterystykę fazową. Od wejścia mikrofonowego do wyjścia głównego odchyłki fazy nie przekraczają +10/ 15 stopni w całym zakresie audio (20 Hz 20 khz), gdy mierzy się w odniesieniu do 1 khz. Podsumowanie Pod względem brzmienia, funkcjonalności i ogólnej konstrukcji H1020 to niezwykle udany produkt. Możliwość podłączenia 20 mikrofonów do konsolety, która zajmuje 10 jednostek w raku, oferując jednocześnie funkcje, możliwości regulacji i brzmienie hi-endowej konsolety analogowej to wyjątkowe osiągnięcie. Konstruktorzy z APB-DynaSonics wykonali świetną robotę. Wobec takiego stanu rzeczy trzeba wybaczyć lekko chwiejące się, choć mocno osadzone gałki, brak osłony wnętrza długich tłumików (krótkie mają takową) oraz nieznaczne trzaski przy przełączaniu źródła sygnału (mikrofon/linia) w torach wejściowych. Mikser nie jest tani ( zł) i wiele osób zacznie się zastanawiać, czy takiej kwoty nie można przeznaczyć np. na mikser cyfrowy lub mniej funkcjonalny, ale oferujący więcej kanałów mikser tabletop innej firmy. Nie da się jednak ukryć, że APB-Dy na- Sonics wkracza ze swoim produktem w rejon, na którym do tej pory niepodzielnie królował Midas Venice 160, chcąc zawalczyć z nim m.in. niższą ceną, większą liczbą kanałów mono i przestrajanym filtrem HPF w każdym kanale. Walka o klienta zapowiada się więc interesująco, choć trudno dać jednoznaczną odpowiedź kto wygra wszystko zależy od potrzeb i preferencji potencjalnego nabywcy. EiS Mikser z rozłożonym panelem przyłączeniowym, gotowy do pracy w pozycji tabletop lub w raku z gniazdami umieszczonymi w górnej części. Estrada i Studio czerwiec