Problemy transpozycji przepisów o odpadach do polskiego prawa wewnętrznego

Transkrypt

1

2 KONFERENCJA Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Ochrony Środowiska Lublin, maj 2011 Problemy transpozycji przepisów o odpadach do polskiego prawa wewnętrznego prof. dr hab. Marek Górski Uniwersytet Szczeciński Uniwersytet Łódzki Wydział Prawa i Administracji

3 Zagadnienia Główne wymagania nowej dyrektywy ramowej o odpadach (98/2008) Transpozycja poprzez przyjęcie nowej ustawy o odpadach Transpozycja poprzez przepisy dotyczące postępowania z określonymi rodzajami odpadów (odpady opakowaniowe) Transpozycja poprzez przepisy organizujące systemy postępowania z odpadami (odpady komunalne) Problemy bezpośredniego stosowania przepisów unijnych

4 dyrektywa PE i Rady DYR. 2008/98/WE 2006/1 O ODPADACH 2 z dnia 19 listopada dec. lista odpadów 94/ r. w sprawie DYR. odpady odpadów oraz 91/689 niebzpieczne uchylająca niektóre dyrektywy DYR. 99/31 składowanie odpadów DYR. 2000/76/EC DYR. 2000/53 DYR. 2002/96 spalanie odpadów wraki samochodowe DYR. 75/439 oleje odpadowe DYR. 78/176 przemysł tlenków tytanu DYR. 86/278 osady ściekowe w rolnictwie DYR. 91/157 baterie i akumulatory DYR. 96/59 usuwanie PCB i PCT DYR. 94/62 odpady z opakowań złom elektryczny i elektroniczny DYR. 2006/21 Odpady wydobywcze DYR. 2006/66 baterie i akumulatory Dec. 97/129 oznakowanie opakowań Dec. 97/138 sporządzanie informacji Marek Górski 1997 r. strategia EU w postępowaniu z odpadami ROZP. 259/93 przemieszczanie odpadów wewnątrz i na zewnątrz EU Dec. 94/575 kontrola przy wywozie poza OECD Dec. 94/774 dokumenty przy transporcie Dec. 97/640 ROZP /2006 DYR. 91/692 Dec. 94/741 ROZP /2002 przyjęcie zmian w Konw. Bazylejskiej przemieszczanie odpadów ujednolicenie raportów Państw w/s gospodarki odpadami kwestionariusze o implementacji dyrektyw statystyki odpadów 4

5 z 27 kwietnia 2001r. z 2 7 k w ie t n ia r. PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE PRZEPISY UZUPEŁNIAJĄCE PR A W OA TOM OW Ez2000 r. Marek Górski 5

6 z 13 września 1996 r. USTAWA O RECYKLINGU POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI z ? USTAWA O PORTOWYCH URZĄDZENIACH DO ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW z USTAWA O ZUŻYTYM SPRZĘCIE ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM z USTAWA O ODPADACH WYDOBYWCZYCH Z USTAWA O BATERIACH I AKUMULATORACH Z USTAWA O MIĘDZYNARODOWYM OBROCIE ODPADAMI z 29 czerwca 2007 USTAWA O NAWOZACH I NAWOŻENIU z USTAWA O SUBSTANCJACH ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ z Marek Górski 6 USTAWA O ZAKAZIE STOSOWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST z

7

8 a PRZEPISY NOWEJ USTAWY o ODPADACH

9 Podstawowe założenia projektu dyrektywy kompleksowe podejście do problemu odpadów wzmocnienie środków niezbędnych dla przeciwdziałania powstawaniu odpadów wprowadzenie podejścia uwzględniającego cały cykl życia produktów i materiałów, a nie tylko fazę odpadu wprowadzenie zachęt do poddawania odpadów odzyskowi oraz wykorzystywania odzyskanych materiałów uniknięcie powielania rozwiązań już przyjętych w innych aktach wspólnotowych konieczność wyjaśnienia kluczowych pojęć

10 Definicje podstawowych pojęć Produkty uboczne i utrata statusu odpadu Nowe definicje podmiotowe (dealerzy i brokerzy) Działania związane z postępowaniem z odpadami zapobieganie odzysk recykling przygotowanie do ponownego użycia przetwarzanie

11 SPOŁECZEŃSTWO RECYKLINGU IDEA SPOŁECZEŃSTWA RECYKLINGU dążącego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobu realizacja założenia wymaga zapewnienia segregacji u źródła zbierania i recyklingu priorytetowych strumieni odpadów Marek Górski 11

12 SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI HIERARCHIA POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI 2. zapobieganie 3. przygotowywanie do ponownego użycia 4. recykling 5. inne metody odzysku, np. odzysk energii

13 ZASADA ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI PRODUCENTA producent - każda osoba fizyczna lub prawna, która zawodowo opracowuje, wytwarza, przetwarza, obrabia, sprzedaje lub wwozi produkty elementy odpowiedzialności przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów pozostających po wykorzystaniu tych produktów późniejsze gospodarowanie tymi odpadami odpowiedzialność finansowa za te działania obowiązek podawania do wiadomości publicznej informacji o stopniu, w jakim można ponownie wykorzystać i przetworzyć dany produkt

14 Zapobieganie Zapobieganie - środki zastosowane, zanim dana substancja, materiał lub produkt staną się odpadami, które mają na celu zmniejszenie ilości przyszłych odpadów, w tym również przez ponowne użycie produktów lub wydłużenie okresu żywotności produktów; niekorzystnego oddziaływania wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzi; zawartości substancji szkodliwych w materiałach i produktach plany zapobiegania

15 Produkty uboczne substancje lub przedmioty, powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkowanie mogą być uznane za produkty uboczne (nie odpady), jeżeli zostaną łącznie spełnione kryteria wskazane w art.5 ust.1

16 Utrata statusu odpadu poprzez poddanie ich procesom odzysku, w szczególności recyklingu, jeżeli po zrealizowaniu takiego procesu będą spełniać kryteria ustalone w art.6 ust.1

17 Przygotowanie do ponownego użycia "Przygotowanie do ponownego użycia" oznacza procesy odzysku polegające na sprawdzeniu, czyszczeniu lub naprawie, w ramach których produkty lub składniki produktów, które wcześniej stały się odpadami, są przygotowywane do tego, by mogły być ponownie wykorzystywane bez jakichkolwiek innych czynności przetwarzania wstępnego formuła odzysku odpadów

18 PRZETWARZANIE ODPADÓW procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie prowadzenie przetwarzania zgoda przekazanie do wstępnego przetworzenia (co do zasady) nie przenosi odpowiedzialności

19 GOSPODAROWANIE ODPADAMI ZBIERANIE TRANSPORT ODZYSK UNIESZKODLIWIANIE R E L A CJ E PRZETWARZANIE ODPADÓW ODZYSK UNIESZKODLIWIANIE PROCESY PRZYGOTOWUJĄCE Marek Górski 19

20 REGLAMENTACJA GOSPODAROWANIA ODPADAMI Państwa członkowskie wymagają, aby wszystkie zakłady lub przedsięwzięcia, które zamierzają dokonywać przetwarzania odpadów, uzyskały zezwolenie od właściwego organu jeżeli właściwy organ uzna, że planowana metoda przetwarzania jest niedopuszczalna z punktu widzenia ochrony środowiska, odmawia udzielenia zezwolenia.

21 REGLAMENTACJA (2) wpis do rejestru zakłady lub przedsięwzięcia zajmujące się zawodowo zbieraniem lub transportem odpadów dealerzy lub brokerzy zakłady lub przedsięwzięcia, które podlegają zwolnieniom z wymogów posiadania zezwoleń

22 US T A W A OG ÓL N A

23 Nowa ustawa o odpadach ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU USTAWY O ODPADACH STANOWIĄCEJ TRANSPOZYCJĘ DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/98/WE Z DNIA 19 LISTOPADA 2008 R. W SPRAWIE ODPADÓW ORAZ UCHYLAJĄCEJ NIEKTÓRE DYREKTYWY Ministerstwo Środowiska Projekt przyjęty przez Radę Ministrów dnia 8 lipca 2010 r.

24 Nowa ustawa o odpadach PROJEKT USTAWY O ODPADACH z dnia 15 marca 2011 r. Ministerstwo Środowiska Projekt przygotowany przez Rządowe Centrum Legislacji

25 PROJEKT konstrukcja ustawy 1) przepisy ogólne, 2) zasady ogólne gospodarki odpadami, 3) plany gospodarki odpadami, 4) przepisy dotyczące uprawnień wymaganych dla prowadzenia gospodarowania odpadami; rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, 5) ewidencja odpadów, sprawozdawczość i bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami, 25 Marek Górski

26 PROJEKT konstrukcja ustawy 6) szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów (m.in. zawierającymi PCB i azbest, zużytymi olejami, komunalnymi osadami ściekowymi, medycznymi i weterynaryjnymi), 7) wymagania dotyczące określonych procesów przetwarzania odpadów (składowanie i termiczne przekształcanie), 8) instrumenty finansowe (opłaty i opłaty karne za składowanie i magazynowanie wraz z zasadami redystrybucji środków pochodzących z tych opłat), 9) przepisy karne i administracyjne kary pieniężne 26 Marek Górski

27 ODPADY OPAKOWANIOWE

28 Projekt założeń do ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych przyjęty przez Radę Ministrów 16 grudnia 2010 r. połączenie dwóch dotychczasowych ustaw zasadniczy cel - konieczność uszczelnienia systemu zagospodarowania odpadów opakowaniowych ułatwienie przedsiębiorcom stosowania przepisów przez konsolidację regulacji pełne uzgodnienie z prawem unijnym

29 Główne punkty zmian wprowadzenie rejestru podmiotów, do których są adresowane różne obowiązki związane z postępowaniem z odpadami opakowaniowymi rejestr działalności regulowanej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej utrzymana zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta opakowania wielomateriałowe rozliczanie obowiązku wg przeważającego rodzaju materiału

30 OD P A D Y K OM UN A L N E

31 Aktualny stan prawny ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Dz. U r. Nr 185 poz z późn.zm. ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (ustawa u.p.cz.) - Dz.U z późn.zm. projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw druk sejmowy nr 3670 Marek Górski

32 Ustawa u.p.cz. a ustawa o odpadach Art W sprawach dotyczących postępowania z odpadami komunalnymi w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243). Marek Górski

33 Główne założenia projektu Nowy system obowiązkowy dla wszystkich gmin, wdrażany z mocy ustawy w ciągu 2011 r. Mieszkańcy wnoszą na rzecz gminy obligatoryjną opłatę, służącą pokryciu kosztów odebrania i zagospodarowania odpadów Gmina organizuje system odbioru odpadów, wybierając firmy wywozowe w drodze przetargu i wskazując miejsce zagospodarowania Regionalny system gospodarowania Sankcje z tytułu nierealizowania obowiązków (organizowanie selektywnej zbiórki, osiąganie poziomów) Marek Górski

34 Systemy odbioru odpadów System gminny odbiera firma wybrana w drodze przetargu wytwórcy odpadów uiszczają na rzecz gminy opłatę dotyczy właścicieli nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy System umowny wytwórcy zawierają umowę z firmą wywozową usługa za opłatą określoną w umowie dotyczy właścicieli nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a prowadzona jest działalność, w związku z którą powstają odpady komunalne. Marek Górski

35 Konsekwencje dla gmin WSZYSTKIE ŚMIECI W RĘCE GMIN? gmina przejmuje pełne władztwo nad odpadami komunalnymi, a więc i pełną odpowiedzialność za ich odebranie od wytwórców oraz zagospodarowanie zgodnie z prawem.

36 Konsekwencje dla gmin Obowiązek wdrożenia Konsekwencje organizatorskie (zorganizowanie efektywnego systemu) Konsekwencje organizacyjne (zorganizowanie działań własnych i nadzoru) Konsekwencje odpowiedzialnościowe (sankcje z tytułu niewykonania obowiązków)

37 zamiast podsumowania?

38