POLITECHNIKA CZESTOCHOWSKA WYDZIAL INZYNIERII I OCHRONY SRODOWISKA PROGRAMY STUDIÓW. dla kierunku OCHRONA SRODOWISKA STUDIA STACJONARNE II STOPNIA

Transkrypt

1 POLITECHNIKA CZESTOCHOWSKA WYDZIAL INZYNIERII I OCHRONY SRODOWISKA PROGRAMY STUDIÓW dla kierunku OCHRONA SRODOWISKA STUDIA STACJONARNE II STOPNIA

2 Statystyka Wyklad, cwiczenia Jednostka: Katedra Inzynierii Energii Liczba godzin / tydzien 1W, 2C I 2 Status przedmiotu w programiestudiów: Przedmiot podstawowy, obowiazkowy na kierunku Ochrona Srodowiska. Podstawowe reguly obliczania prawdopodobienstw. Prawdopodobienstwo warunkowe i niezaleznosc zdarzen. Prawdopodobienstwo calkowite. Twierdzenie Bayesa. Pojecie zmiennej losowej funkcji gestosci. Przeglad najwazniejszych rozkladów i ich zastosowanie. Podstawowe statystyki próbkowe i ich rozklady. Podstawowe charakterystyki liczbowe. Wstepna analiza danych. Estymacja punktowa i przedzialowa. Testowanie hipotez parametrycznych. Jednokierunkowa analiza wariancji. Regresja prosta i korelacja. Poznanie podstawowych pojec i definicji oraz zdobycie podstaw z zakresu statystycznej analizy danych. Nabycie umiejetnosci poslugiwania sie metodami statystycznymi w opracowywaniu danych i analizach srodowiskowych; modelowania procesów i zjawisk w przyrodzie; przewidywania skutków zamierzonego oddzialywania na srodowisko. Wyklady, cwiczenia. Znajomosc podstaw matematyki z zakresu szkoly sredniej. Podreczniki z zakresu rachunku prawdopodobienstwa i statystyki matematycznej, materialy pomocnicze do cwiczen rachunkowych. Bez egzaminu. Bez zapisów. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów wszystkich kierunków technicznych 1. Aczel A.: Statystyka w zarzadzaniu. PWN, Warszawa Dabrowski A., Gnot S., Michalski A., Srzednicka J.: 15 godzin z pakietem Statgraphics. Wyd. AR we Wroclawiu, Wroclaw Gren J.: Statystyka matematyczna modele i zadania. PWN, Warszawa Koronacki J., Mielniczuk J.: Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. WNT, Warszawa Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M.: Rachunek prawdopodobienstwa i statystyka matematyczna w zadaniach. PWN, Warszawa Luszniewicz A., Slaby T.: Statystyka z pakietem komputerowym Statistica. PWN, Warszawa Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U.: Statystyka elementy teorii i zadania. Wyd. AEWroclaw, Rao C.R.: Statystyka i prawda. PWN, Warszawa 1994.

3 Modelowanie w naukach o srodowiska Wyklad, laboratorium Jednostka: Katedra Chemii, Technologii Wody i Scieków Liczba godzin / tydzien 2W, 2L I 2 Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy na kierunku Ochrona srodowiska. Modele fizyczne i laboratoryjne. Model konceptualny. Modele matematyczne i numeryczne. Rozwiazanie przyblizone symulacje. Kalibracja identyfikacja parametrów. Warunki brzegowe. Predykcja. Walidacja. Sposoby prezentowania wyników wizualizacja. Przyklady modelowania zjawisk zachodzacych w przyrodzie. Nabycie umiejetnosci modelowania procesów i zjawisk w przyrodzie; przewidywania skutków zamierzonego oddzialywania na srodowisko. Wyklady, cwiczenia laboratoryjne. Znajomosc zagadnien matematycznych w zakresie wykladanym w semestrze I i II. Podreczniki z zakresu modelowania, materialy pomocnicze do cwiczen laboratoryjnych. Bez egzaminu. Zaliczenie na podstawie pracy pisemnej. Bez zapisów. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów wszystkich kierunków technicznych. 1. Forys U., Matematyka w biologii, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa Holnicki-Szulc P., Modele propagacji zanieczyszczen atmosferycznych w zastosowaniu do ontroli k i sterowania jakoscia srodowiska, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa Markiewicz M., Podstawy modelowania rozprzestrzeniania sie zanieczyszczen w powietrzu atmosferycznym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa Szymkiewicz R., Modelowanie matematyczne przeplywów w rzekach i kanalach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Uchmanski J., Klasyczna ekologia matematyczna, PWN, Warszawa Adamski W., Modelowanie systemów oczyszczania wód, PWN Warszawa 2002.

4 Ekotoksykologia Wyklad, cwiczenia Liczba godzin/zjazd: 2W, 2C I 6 Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy dlakierunku Ochrona Srodowiska. Pojecie i klasyfikacja trucizn. Mechanizmy dzialania trucizn. Dawka. Mutagennosc, kancerogennosc i teratogennosc. Toksyny w srodowisku, ksenobiotyki. Intoksykacja srodowiska. Obrót, retencja, biokumulacja, biomagnifikacja i biotransformacja toksyn w srodowisku. Toksokinetyka i toksodynamika srodowiska. Eliminacja toksyn ze srodowiska. Detoksykacje i demutageneza. Testy i ocena toksycznosci. Analityka substancji toksycznych w srodowisku. Ryzyko zatrucia srodowiska. Antropogeniczne zródla toksyn. Prewencja intoksykacji. Uzyskanie umiejetnosci poslugiwania sie metodyka toksykologii w zakresie ochrony srodowiska; oceny potencjalnych zródel intoksykacji; racjonalnego i bezpiecznego stosowania substancji ekotoksycznych; oceny zatrucia i sposobów detoksykacji. Wyklady z wykorzystaniem przekazu multimedialnego, cwiczenia w formie zajec seminaryjnych. Podstawy chemii nieorganicznej i organicznej, biologii, biochemii, anatomii i fizjologii czlowieka, ekologii. Podreczniki i publikacje z zakresu toksykologii i ekotoksykologii. Bez egzaminu. Zapisy na zajecia i na egzamin: Bez zapisów. 1. Bezak-Mazur E., Elementy toksykologii srodowiskowej, Wydawnictwo Politechniki Swietokrzyskiej, Kielce Senczuk W., Toksykologia, PZWL, Warszawa Walker C.H., Hopkin S.P., Sibly R.M., Peakall B., Podstawy ekotoksykologii, PWN Zakrzewski Z., Podstawy toksykologii srodowiska, PWN. Warszawa 5. Sadowska A. i in., Ekotoksykologia, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, Aiba S., Humprey A.E., Mills N.F., Inzynieria biochemiczna, WNT, Warszawa Chmiel A., Biotechnologia, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, Warszawa PWN Stryer L., Biochemia, PWN, Warszawa 1986.

5 Polityka ochrony srodowiska Wyklad, cwiczenia Liczba godzin/zjazd: 1W, 1C I 3 Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska,, Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy dla kierunku Ochrona Srodowiska. Problemy strategiczne ochrony srodowiska na swiecie i w Polsce. Ochrona srodowiska, a polityka sektorowa w Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna panstwa. Regionalne i lokalne strategie i programy ochrony srodowiska. Zasady i metody prognozowania w ochronie srodowiska.instrumenty administracyjne i rynkowe. Podzial kompetencji. Odpowiedzialnosc w ochronie srodowiska. Udzial spoleczenstwa w realizacji celów polityki srodowiskowej. Pozarzadowe organizacje ekologiczne w Polsce i na swiecie. Programy ochrony srodowiska. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. Zapoznanie studenta ze zmianami w polityce ochrony srodowiska oraz uwarunkowaniami politycznymi i prawno-ekonomicznymi. Nauczenie tworzenia programów ochrony srodowiska na róznych poziomach. Przygotowanie do edukacji i ksztaltowania swiadomosci ekologicznej spoleczenstwa. Wyklady, cwiczenia, Znajomosci podstaw ochrony srodowiska i ekonomii na poziomie akademickim. Podreczniki, materialy pomocnicze rozdawane podczas zajec. Bez egzaminu. Zapisy na zajecia i na egzamin Brak zapisów. 1. Lisiecka H. Prawo i polityka ochrony srodowiska, Wyd. Biuro Doradztwa Ekologicznego Górka K., Poskrobko B., Radecki W., Ochrona srodowiska. Problemy spoleczne, ekonomiczne i prawne, PWN, Warszawa Alberski R. Polityka ochrony srodowiska w Polsce, Wroclaw Sitek M. Problemy ekologii w polityce prawnej i prawie Wspólnoty Europejskiej, Torun Perkowski M., Kiercel T.M., Finansowanie polityki ochrony srodowiska Unii Europejskiej, Wyd. Temida 2, 2005.

6 Planowanie przestrzenne Wyklad, cwiczenia, projekt Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Liczba godzin / tydzien 1W, 1C, 1P I 5 Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy na kierunku Ochrona Srodowiska. Przestrzenne jednostki przyrodnicze. Ocena i waloryzacja krajobrazu. Struktura wladania i uzytkowania przestrzeni. Zasady ksztaltowania ekotonów. Gospodarowanie przestrzenia w róznych typach krajobrazu polityka przestrzenna, planowanie. System planowania przestrzenneg o w Polsce i jego organizacja. Dokumentacja planistyczna. Procedury korzystania z przestrzeni (analiza studium uwarunkowan i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowe plany zagospodarowania, strategia rozwoju regionalnego, koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju). Planowanie przestrzenne jako narzedzie realizacji zasad zrównowazonego rozwoju i ochrony srodowiska. Skutki prawne planów zagospodarowania przestrzennego. Ograniczenia w korzystaniu z przestrzeni. Obszary szczególnego prze znaczenia. Konflikty przestrzenne. Nabycie umiejetnosci identyfikacji rodzajów krajobrazu; wspólpracy z planistami; analizy i interpretacji dokumentów planistycznych; oceny skutków srodowiskowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; sporzadzania czesci przyrodniczej studiów uwarunkowan i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Wyklady, cwiczenia, projekt. Podstawy grafiki inzynierskiej, rysunku technicznego, ekologii i ochrony srodowiska. Przykladowe plany zagospodarowania przestrzennego. Bez egzaminu Brak zapisów Brak uwag. 1. Chmielewski J.M. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) wraz z aktami wykonawczymi. 3. Prawo ochrony srodowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 i Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz i Nr 233, poz oraz z 2003 r. Nr 46, poz. 392). 4. Rozporzadzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadac budynki i ich usytuowanie Dz.U poz 690, wraz z pózniejszymi zmianami.

7 Termiczna utylizacja odpadów Wyklad, laboratorium Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Liczba godzin/tydzien 2W E, 2L I 4 Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy dla kierunku Ochrona Srodowiska. Odpady nosnikiem surowców i energii. Rys historyczny rozwoju instalacji spalania i pirolizy odpadów. Instalacje termicznej pirolizy tlenowej i beztlenowej odpadów komunalnych. Instalacje spalania odpadów przemyslowych i specjalnych. Piroliza i technologie kombinowane. Spalanie i piroliza jako elementy systemowej gospodarki odpadami. Analiza ekonomiczna podstawa wyboru wariantu realizowanej technologii. Oddzialywanie na srodowisko. Paleniska fluidyzacyjne (paleniska z warstwa stacjonarna oraz paleniska z warstwa cyrkulacyjna). Podstawowe wlasnosci fizykochemiczne odpadów (sklad morfologiczny; analiza elementarna; wlasnosci kaloryczne odpadów). Przetwarzanie odpadów na paliwo energetyczne (Stosowane technologie przerobu odpadów. Mozliwosci przetwarzania odpadów krajowych). Produkty procesów spalania (metale ciezkie i ich obecnosc w produktach stalych, wykorzystanie zuzla i popiolu). Odpady ciekle i ich charakterystyka. Uzyskanie wiedzy z zakresu gospodarki odpadami, metod termicznej utylizacji odpadów, nowoczesnych urzadzen do ich utylizacji. Wyklady, cwiczenia laboratoryjne. Znajomosc techniki cieplnej na poziomie akademickim. Podreczniki i skrypty. Egzamin pisemny. Termin egzaminu ustalany przez Dziekana. Bez zapisów 1. Kempa E.S.: Gospodarka odpadami miejskimi. Arkady, Warszawa Szymanski K.: Gospodarka i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, Wydawnictwo WSI, Koszalin Duszyc Z., Paluchiewicz Z.: Katalog maszyn i urzadzen do ut ylizacji odpadów, Instytut Gospodarki Odpadami, Katowice Piecuch T.: Utylizacja odpadów przemyslowych, Wydawnictwo WSI, Koszalin Bien J.: Niektóre aspekty zagospodarowania i utylizacji osadów sciekowych. Skrypt Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Bien J.B., Bien J.D., Wystalska K., Problemy gospodarki osadowej w ochronie srodowiska. Wydawnictwo Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Bien J.B., Bien J.D., Matysiak B., Gospodarka odpadami w oczyszczalniach scieków. Wydawnictwo Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa 1999.

8 Technologie bezodpadowe Wyklad, cwiczenia, projekt Liczba godzin /zjazd: 1W E, 2C, 1P I 5 Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska,, Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy dla kierunku Ochrona Srodowiska Wyszczególnienie odpadów powstajacych w róznych galeziach przemyslowych. Klasyfikacja i charakterystyka wytwarzanych odpadów. Przedstawienie ujemnego oddzialywania odpadów na srodowisko naturalne. Okreslenie definicji technologii bezodpadowych. Omówienie poszczególnych technologii bezodpadowych wykorzystywanych podczas procesów produkcyjnych i poprodukcyjnych. Przyklady wdrazanych technologii bezodpadowych w przemyslach: szklarskim, papierniczym, gumowym, tworzyw sztucznych, samochodowym, energetycznym, hutniczym, wydobywczym, cementowym i budowlanym Porównanie technologii bezodpadowych z technologiami konwencjonalnymi. Przedstawienie korzysci wynikajacych z zastosowania technologii bezodpadowych pod katem ochrony srodowiska naturalnego. Okreslenie zasad stosowanych podczas opracowywania i projektowania oraz wdrazania technologii bezodpadowych. Przedstawienie problemów zwiazanych z gospodarka odpadowa na swiecie. Uzyskanie wiedzy z zakresu najnowszych osiagniec technologicznych pozwalajacych na ograniczenie lub calkowite zagospodarowan ie powstajacych odpadów. Wyklad, cwiczenia z wykorzystaniem sprzetu audiowizualnego, cwiczenia projektowe. Znajomosc podstaw chemii, fizyki, matematyki i zasad projektowania. Schematy technologiczne i rysunki urzadzen stosowane w poszczególnych technologiach przedstawiane sa na foliach wraz z ich dokladnym opisem i zasada dzialania. Egzamin pisemny. Termin egzaminu ustalony przez Dziekana. Bez zapisów. 1. Jurasz F.: Kompleksowa gospodarka odpadami w gminie. Warszawa Ambrozewicz P.: Zwarty system zagospodarowywania odpadów. Wyd. Ekonomia i Srodowisko Bialystok Biedugnis S., Cholewinski J.: Optymalizacja gospodarowania odpadami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Rosik Dulewska Cz.: Gospodarka surowcami wtórnym. PWN, Warszawa Zegadlo M.: Gospodarka odpadami komunalnymi. Wyd. Politechniki Swietokrzyskiej Kielce Wojciechowski A.: Zintegrowane systemy gospodarki odpadami komunalnymi. Fundusz Wspólpracy Warszawa 1998.

9 Zarzadzanie srodowiskiem w podmiotach gospodarczych Liczba godzin/tydzien Wyklad, cwiczenia 1W, 2C I Liczba punktów ECST: 3 Jednostka: Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ochrony Atmosfery,, Przedmiot ogólny, obowiazkowy dla kierunku Ochrona Srodowiska. Zarzadzanie przedsiebiorstwem a koncepcja zrównowazonego rozwoju. Etyczne i socjologiczne aspekty ochrony srodowiska. Aspekty prawne i ekonomiczne ochrony srodowiska. Budowa nowoczesnego systemu zarzadzania srodowiskiem i jego ocena. Czysta produkcja jako filozofia i strategia ochrony srodowiska. Najlepsza dostepna technika jako cel wdrazania czystej technologii. Swiadectwo czystej produkcji jako forma dobrowolnego zobowiazania ekologicznego. Przedstawienie elementarnych podstaw systemów jakosci wprowadzanych w podmiotach gospodarczych celem zminimalizowania uciazliwosci dla srodowiska. Miedzynarodowe systemy jakosci: EMAS, ISO z serii 9000 i Elementy systemów jakosci, definicje, wdrazanie i funkcjonowanie systemów. Uzyskanie podstawowych wiadomosci z zakresu systemów srodowiskowych w podmiotach gospodarczych. Uzyskanie umiejetnosci rozumienia relacji miedzy produkcja i uslugami, a korzystaniem ze srodowiska; poslugiwania sie zasadami zrównowazonego rozwoju w dzialalnosci zawodowej. Wyklady, cwiczenia tablicowe. Znajomosc z zakresu podstawowych procesów srodowiskowych i przemyslowych. Podreczniki z zakresu technologii przemyslowych, normy ISO. Materialy pomocnicze rozdawane podczas wykladów i cwiczen. Bez egzaminu. Bez zapisów. 1. Paczuski R., Prawo ochrony srodowiska, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz Poskrobko B., Zarzadzanie srodowiskiem, Polskie Wydawnictow Ekonomiczne,Warszawa Budnikowski A., Ochrona srodowiska jako problem globalny. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Pochylok R., Grudowski P., Szymanski R.: Zasady wdrazania systemu zarzadzania srodowiskowego zgodnie z wymaganiami normy ISO Ekokonsultant, Gdansk Rothery B.: ISO i ISO 9000, Warszawa, Agencja Informacji Wydawniczych IPS, 1999, 6. PN-EN ISO : 2001, Systemy zarzadzania jakoscia -- Wymagania, 7. PN-EN ISO 14001: 2005, Systemy zarzadzania srodowiskowego -- Wymagania i wytyczne stosowania.

10 Oczyszczanie gazów Wyklad, cwiczenia, projekt Jednostka: Katedra Inzynierii Energii Liczba godzin/tydzien 1W E, 1C, 1P II 5 Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy na kierunku "Ochrona srodowiska". Analiza zaleznosci emisja/imisja i zagadnien rozprzestrzeniania zanieczyszczen w atmosferze Podzial metod oczyszczania gazów odlotowych. Podstawy teoretyczne procesów fizyko-chemicznych wykorzystywanych w technologiach odsiarczania spalin: absorpcja, adsorpcja, procesy z reakcja chemiczna, odpylanie, filtracja, bilans materialowy. Podzial metod odsiarczania spalin. Urzadzenia i aparaty wykorzystywane w technologiach odsiarczania spalin. Mokra metoda wapniakowa, wapienne odsiarczanie spalin: podstawy chemiczne, schemat technologiczny, aplikacje na swiecie, aplikacje w Polsce. Inne mokre metody odsiarczania spalin: podwójnie alkaliczna, Wellmana-Lorda, magnezytowe, firmy Walther. Suche metody odsiarczania spalin. Meto da pólsucha. Produkty koncowe i zagadnienia utylizacji odpadów. Wspólne usuwanie SO 2 i NO x z gazów odlotowych. Metody pierwotne redukcji emisji tlenków azotu z procesów spalania paliw. Uzyskanie wiedzy z zakresu podstaw teoretycznych i aplikacyjnychtechnologii odsiarczania i odazotowania spalin. Wyklady, cwiczenia rachunkowe i projektowe. Znajomosc matematyki, fizyki i chemii fizycznej zgodna z programem studiów. Podreczniki z zakresu inzynierii chemicznej oraz oczyszczania gazów odlotowych, materialy pomocnicze rozdawane podczas wykladów. Egzamin pisemny i ustny. Termin egzaminu ustalany przez Dziekana. Nie sa wymagane. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów wszystkich kierunków technicznych. 1. Konieczynski J.: Oczyszczanie gazów odlotowych. Wydawnictwo Politechniki Slaskiej, Gliwice Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczen gazowych. Urzadzenia i techn ologie, Wydawnictwo Politechniki Wroclawskiej, Wroclaw Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczen gazowych. Procesy podstawowe, Wydawnictwo Politechniki Wroclawskiej, Wroclaw Warych J.: Oczyszczanie przemyslowych gazów odlotowych. WNT, Warszawa 1988.

11 Gospodarka osadowa w oczyszczalniach Wyklad, cwiczenia Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Liczba godzin/zjazd: 2W E, 2C II 5 Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy dla kierunku Ochrona Srodowiska. Klasyfikacja procesów i urzadzen. Kondycjonowanie osadów sciekowych. Zageszczanie grawitacyjne i flotacyjne - urzadzenia. Stabilizacja osadów: tlenowa, beztlenowa - urzadzenia (komory stabilizacji tlenowej, osadniki gnilne, osadniki Imhoffa, WKF z, WKF o ). Odwadnianie osadów - urzadzenia (wirówki, prasy). Higienizacja osadów sciekowych. Ostateczne unieszkodliwianie osadów (maszyny i urzadzenia zwiazane z procesami: skladowania, kompostowania, suszenia, spalania). Cwiczenia: obliczanie zaleznosci miedzy objetoscia osadu a jego uwodnieniem, obliczanie ilosci osadów sciekowych powstajacych w poszczególnych etapach oczyszczania, przeliczanie bilansu masy osadu w oczyszczalniach scieków, ocena mozliwosci zagospodarowania osadów w zaleznosci od ich parametrów. Uzyskanie wiedzy dotyczacej wykorzystania procesów jednostkowych dla przeróbki i unieszkodliwiania powstajacych odpadów oraz umiejetnosci oceny i analizy pracy ciagów technologicznych. Wyklady z wykorzystaniem folii, cwiczenia rachunkowe. Znajomosc podstaw matematyki i fizyki, gruntowna wiedza z zakresu chemii i termodynamiki oraz procesów oczyszczania scieków komunalnych i przemyslowych.. Egzamin pisemny. Termin egzaminu ustalany przez Dziekana. Bez zapisów. Brak uwag. 1. Kempa E.S.: Gospodarka odpadami miejskimi. Arkady, Warszawa Bien J.: Niektóre aspekty zagospodarowania i utylizacji osadów sciekowych. Skrypt Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Bien J.B., Bien J.D., Wystalska K., Problemy gospodarki osadowej w ochronie srodowiska. Wydawnictwo Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Bien J.B., Bien J.D., Matysiak B., Gospodarka odpadami w oczyszczalniach scieków. Wydawnictwo Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Bien J., Osady sciekowe. Teoria i Praktyka, Wydawnictwa Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa 2002.

12 Nazwa przedmiotu Seminarium dyplomowe Rodzaj zajec Cwiczenia seminaryjne Jednostka: Katedra Chemii, Technologii Wody i Scieków Kod przedmiotu liczba godzin/tydzien 2C Semestr III Liczba punktów ECTS 2 Opis przedmiotu w programie studiów Przedmiot kierunkowy, obowiazkowy na kierunku Ochrona srodowiska. Konsultacje dyplomowe: 1. Merytoryczne. 2. W zakresie przygotowania pracy magisterskiej: plan i cel pracy, przeglad literatury, metodyka badan wlasnych, opis teoretyczny, analiza wyników eksperymentalnych, dyskusja wyników, wnioski i propozycje dalszych badan, cytowania. 3. W zakresie prezentacji: wybór materialu do prezentacji, sposoby prezentacji, elementy retoryki, korzystanie ze srodków audiowizualnych, elementy erystyki, rózne style prowadzenia dyskusji, omówienie typowych bledów przy prezentacji prac projektowych i badawczych. Prezentacje dyplomantów: przeglad literatury, plan i realizacja pracy, merytoryczne przedstawienie wyników, autoreferat. Uzyskanie wskazówek dotyczacych merytorycznej oraz formalnej strony przygotowania pracy magisterskiej. Nabycie umiejetnosci przygotowania i prezentowania autoreferatu oraz prowadzenia dyskusji. Cwiczenia seminaryjne. Wymagana wiedza z zakresu Znajomosc zagadnien zwiazanych z tematem pracy magisterskiej. Znajomosc jezyka angielskiego. Pomoce audiowizualne Bez egzaminu. Zaliczenie na podstawie ustnych prezentacji oraz postepów w realizacji pracy Uwagi Tematyka zajec odpowiednia dla studentów wszystkich kierunków technicznych Literatura 1. Schopenhauer A.: Sztuka prowadzenia sporów czyli dialektyka erystyczna. Sternik, Warszawa Wiszniewski A.: Jak przekonywujaco mówic i przemawiac. TEXT, Warszawa 1996.

13 Nazwa przedmiotu Finansowanie ochrony srodowiska Rodzaj zajec Wyklad, cwiczenia Jednostka: Katedra Chemii, Technologii Wody i Scieków Kod przedmiotu liczba godzin/tydzien 1W, 1 C Semestr III Liczba punktów ECTS 3 Przedmiot ogólny, obowiazkowy na kierunku Ochrona Srodowiska. Podstawy teoretyczne. System ochrony srodowiska: zasady ochrony srodowiska, organy administracji rzadowej wlasciwe w sprawach ochrony srodowiska. System finansowania przedsiewziec ekologicznych w Polsce. Znaczenie funduszy pozabudzetowych w systemie gospodarczym. Fundacje i ich rola. Pomoc zagraniczna i jej funkcje. Pojecie i klasyfikacja finansowania. Zródla finansowania projektów ekologicznych. Leasing. Koszt kapitalu przedsiebiorstwa. Rodzaje inwestycji ekologicznych.analiza ekonomiczna i finansowa projektów. Metoda wartosci biezacej netto NPV. Metody ekonomiczne wyceny srodowiska. Uzyskanie wiedzy ogólnej na temat inwestycji ekologicznych i mozliwosci ich finansowania, zarówno krajowych jak i zagranicznych. Wyklady, cwiczenia. Znajomosc podstaw z zarzadzania finansami w przedsiebiorstwie i podstawowych praw ekonomii oraz elementów srodowiskowych. Podreczniki i skrypty z finansów, materialy dotyczace funduszy UE, prawo ochrony srodowiska oraz materialy pomocnicze przedstawiane w czasie wykladów. Bez egzaminu. Bez zapisów 1. Bednarz J., Gostomski E.: Finansowanie dzialalnosci gospodarczej, Uniwersytet Gdanski, Gdansk Kawala J., Baginski T.: Sposób na finansowanie inwestycji komunalnych, LEMTECH, Kraków Nogalski B., Piwecki M.: Projektowanie przedsiewziec kapitalowych - inwestycje rzeczowe, TNOiK, Bydgoszcz Ostrowska E.: Ryzyko projektów inwestycyjnych, PWE, Warszawa Winpenny J.T.: Wartosc srodowiska. PWE, Warszawa

14 Informacja naukowo-techniczna Cwiczenia Jednostka: Katedra Chemii, Technologii Wody i Scieków Liczba godzin/tydzien 2C III 3 Przedmiot ogólny, obowiazkowy na kierunku Ochrona srodowiska. Rodzaje wydawnictw pozwalajacych na zapoznanie sie z literatura naukowa z dziedziny inzynierii i ochrony srodowiska, komputerowe bazy danych, metody doboru slów kluczowych, wyszukiwanie informacji naukowych na zadany temat. Umiejetnosc wyszukiwania informacji dotyczace konkretnych zagadnien w istniejacym systemie baz danych bibliotecznych ze szczególnym uwzglednieniem umiejetnosci doboru i laczenia slów kluczowych w celu uzyskania precyzyjnych informacji. Cwiczenia. Znajomosc podstawowego slownictwa z zakresu jezyka angielskiego oraz podstawowych zagadnien z zakresu ochrony srodowiska. Materialy dydaktyczne powielane, broszury informacyjne dotyczace sposobu i zakresu mozliwosci korzystania z bibliotecznych baz danych. Bez egzaminu. Zaliczenie. Nie sa wymagane. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów studiów magisterskich przygotowujacych sie do realizacji prac dyplomowych.

15 PRZEDMIOTY OBIERALNE

16 Systemy ochrony srodowiska Wyklad, cwiczenia Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska,, Przedmiot obieralny dla kierunku Ochrona Srodowiska. Kod przedmiot: Liczba godzin/zjazd: 2W, 2C II 4 System prawny w ochronie srodowiska. System ekonomiczny a ochrona srodowiska ekorozwój. Edukacja, opracowanie projektów edukacyjnych. System techniczny w ochronie srodowiska. Zachowawcza (konserwatorska) ochrona srodowiska. Ograniczenie zmian w srodowisku. Ograniczenie wytwarzania zanieczyszczen (technologie malo i bezodpadowe). Usuwanie (neutralizacja) powstalych odpadów (oczyszczanie scieków i gazów odlotowych). System kontrolii monitoringu. Rekultywacja srodowiska. Ochrona surowców. Ochrona srodowiska w zyciu codziennym. Zapoznanie studentów z wplywem systemu prawnego, ekonomicznego edukacyjnego i technicznego na efektywnosc ochrony srodowiska. Wyklady, cwiczenia. Znajomosci podstaw ochrony srodowiska i ekonomii na poziomie akademickim. Podreczniki, materialy pomocnicze rozdawane podczas zajec. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia. 1. Lisiecka H. Prawo i polityka ochrony srodowiska, Wyd. Biuro Doradztwa Ekologicznego Górka K., Poskrobko B., Radecki W., Ochrona srodowiska. Problemy spoleczne, ekonomiczne i prawne, PWN, Warszawa Alberski R. Polityka ochrony srodowiska w Polsce, Wroclaw Sitek M. Problemy ekologii w polityce prawnej i prawie Wspólnoty Europejskiej, Torun Perkowski M., Kiercel T.M., Finansowanie polityki ochrony srodowiska Unii Europejskiej, Wydawnictwo Temida, 2005.

17 Technologie biopaliw Wyklad, laboratorium Liczba godzin/tydzien 2W, 2L II 4 Jednostka: Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ochrony Atmosfery Wydzial Inzynieri i Ochrony Srodowiska Przedmiot obieralny dla kierunku Ochrona Srodowiska Pojecie biomasy i odpadów biologicznych w aspekcie ich energetycznego wykorzystania. Spalanie i wspólspalanie biopaliw w swietle prawa Polski i UE. E Produkcja biomasy. Plantacje energetyczne. Klasyfikacja oraz sklad chemiczny biomasy. Metody oceny wlasciwosci biomasy jako substratu procesu spalania do celów energetycznych. Podstawy procesów pirolizy, zgazowania i spalania bi omasy. Technologie wykorzystania biomasy: proces odgazowania i zgazowania, wytwarzanie energii elektrycznej, cieplnej oraz paliwa do ogniw paliwowych. Organizacja procesu spalania i wspólspalania biomasy w kotlach energetycznych. Sklad chemiczny biomasy, a problemy eksploatacyjne kotlów. Wykorzystanie biomasy w elektroenergetyce technologie przygotowania i wspólspalania z weglem kamiennym ibrunatnym. Zapoznanie z zagadnieniami spalania i wspólspalania biomasy, jako wiodacego zródla energii odnawi alnej w Polsce. Zdobycie umiejetnosci i kompetencji w zakresie energetycznego wykorzystania biopaliw. Wyklady, cwiczenia laboratoryjne. Znajomosc matematyki, fizyki, chemii oraz procesu spalania paliw, zgodn a z programem studiów. Podreczniki i publikacje naukowe z zakresu energetycznego wykorzystania biomasy, laboratorium biomasy, rzeczywiste obiekty energetyczne. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia. 1. Praca zbiorowa: Spalanie i wspólspalanie biopaliw stalych, Wydawnictwo Politechniki Wroclawskiej, Wroclaw KUBICA K.: Termochemiczne przetwórstwo wegla i biomasy,wydawnictwo ICHPW, Zabrze Kraków Dyrektywy UE i Ustawy RP w sprawie strategii rozwoju energii ze zródel odnawialnych, rozporzadzenia ministra srodowiska

18 Procesy membranowe Wyklad, laboratorium Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Przedmiot obieralny na kierunku Ochrona Srodowiska. Liczba godzin/tydzien 2W, 2L II 4 Podstawy teoretyczne. Wykorzystanie technik separacji w ochronie i zarzadzaniu srodowiskiem. Membrany pólprzepuszczalne. Membranowe techniki rozdzialu: odwrócona osmoza, nanofiltracja, ultrafiltracja, mikrofiltracja, separacja (permeacja gazów/par, perwaporacja, destylacja membranowa, membrany ciekle, elektrodializa, elektrodejonizacja. Rodzaje modulów membranowych. Techniczne aspekty procesów membranowych, opory transportu w systemach membranowych, polaryzacja stezeniowa, fouling membran, sposoby prowadzenia strumieni w modulach membranowych. Zastosowanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, oczyszczaniu scieków, w biotechnologii srodowiskowej i w oczyszczaniu powietrza. Cwiczenia laboratoryjne. Formowanie i testowanie pólprzepuszczalnych membran obojetnych, wyznaczanie wielkosci charakteryzujacych ich wlasciwosci. Procesy biomembranowe w oczyszczaniu scieków obciazonych ladunkiem zanieczyszczen organicznych metoda fermentacja metanowa. Uzyskanie wiedzy z zakresu podstaw teoretycznych procesów membranowych, mozliwosci ich zastosowania w ochronie i zarzadzaniu srodowiskiem, formowania pólprzepuszczalnych membran obojetnych oraz sposoby wyznaczania charakterystyki transportowo separacyjnych membran. Wyklady, cwiczenia laboratoryjne. Znajomosc podstaw matematyki fizyki i chemii oraz gruntowna wiedza dotyczaca oczyszczania scieków komunalnych i przemyslowych a takze uzdatniania wody. Podreczniki i publikacje tematycznie zwiazane z podstawami procesów membranowych i mozliwoscia ich wykorzystania w ochronie srodowiska, materialy pomocnicze rozdawane podczas wykladów. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia 1. Bodzek M., Bohdziewicz J., Konieczny K., Techniki membranowe w ochronie srodowiska, Wydawnictwo Politechniki Slaskiej, Gliwice Narebska A., Membrany i membranowe techniki rozdzialu, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Kopernika, Torun Rautenbach R., Procesy membranowe, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa Bodzek M., Konieczny K., Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Oficyna Wydawnicza Projprzem-Eko, Bydgoszcz 2005.

19 Czyste technologie Wyklad, cwiczenia, projekt Liczba godzin/zjazd: 1W, 2C, 1P II 4 Jednostka: Katedra Ogrzewnictwa Wentylacji i Ochrony Atmosfery Przedmiot obieralny dla kierunku Ochrona Srodowiska Najlepsze dostepne technologie w energetyce cieplnej. Analiza róznych paliw i urzadzen do ich spalania pod katem wplywu na srodowisko. Spalanie - podstawy teoretyczne, podstawy kinetyki spalania, metody organizacji procesów spalania dla róznych paliw, urzadzenia do spalania paliw, metody pólspalania i zgazowania paliw, podstawy termochemiczne procesów zgazowania i pólspalania, urzadzenia stosowane w procesach zgazowania i pólspalania paliw, podstawy termodynamiczne konwersji energii, rózne sposoby konwersji energii, sposoby wytwarzania energii i mozliwosci wplywania na poprawe sprawnosci obiegów energetycznych silowni cieplnych, silowni jadrowych, silowni gazowo-parowych, urzadzenia podstawowe i towarzyszace w elektrowniach, elektrocieplowniach i cieplowniach. Rozwiazywanie zadan w zakresie spalania zupelnego i calkowitego oraz niezupelnego i niecalkowitego róznych paliw. Uzyskanie wiedzy na temat podstaw teoretycznych i metod praktycznego dzialania w zakresie budowy i eksploatacji urzadzen cieplnych stosowanych w energetyce, cieplownictwie, inzynierii chemicznej i procesowej. Wyklady (z wykorzystaniem rzutnika, ewentualnie komputera), cwiczenia rachunkowe i projektowe. Znajomosc matematyki, fizyki, chemii, termodynamiki i mechaniki plynów zgodna z programem studiów. Podreczniki z zakresu energetyki cieplnej i jadrowej, gospodarki energia, inzynierii chemicznej i procesowej, tablice cieplne i matematyczno-fizyczne dostepne dla studentów w trakcie cwiczen rachunkowych. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów kierunków technicznych z uwzglednieniem specyfiki kierunku Ochrona Srodowiska. 1. Laudyn D., Pawlik M., Strzelczyk F.: Elektrownie. WNT, Warszawa Jarosinski J.: Techniki czystego spalania. WNT, Warszawa Pronobis M.: Modernizacja kotlów energetycznych. WNT, Warszawa 2002.

20 Metody biotechnologiczne w ochronie srodowiska Wyklad, cwiczenia Jednostka: Instytut Inzynierii Srodowiska Przedmiot obieralny na kierunku Ochrona Srodowiska. Liczba godzin/tydzien 2W, 2C II 4 Biotechnologia osadu czynnego w procesie oczyszczania scieków. Technologia przygotowania osadów sciekowych do fermentacji metanowej. Biotechnologia fermentacji metanowej osadów sciekowych. Zageszczanie i utylizacja osadów sciekowych przefermentowanych. Zasady technologiczne utylizacji odpadów. Odzysk surowców wtórnych i biogazu. Zagospodarowanie kompostu. Uzyskanie wiedzy z zakresu procesów biochemicznych i mikrobiologicznych w dziedzinie bio technologii. Wyklady, cwiczenia laboratoryjne. Znajomosc podstaw matematyki fizyki i chemii oraz gruntowna wiedza dotyczaca oczyszczania scieków komunalnych i przemyslowych a takze uzdatniania wody. Podreczniki z biotechnologii, mikrobiologii przemyslowej oraz materialy pomocnicze rozdawane podczas wykladu i cwiczen laboratoryjnych. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia 1. Chmiel A.: Biotechnologia, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, PWN, Warszawa Buraczewski G.: Biotechnologia osadu czynnego, PWN, Warszawa Stryer L.: Biochemia. PWN, Warszawa Aiba S., Humprey A.E., Mills N.F.: Inzynieria biochemiczna, WNT, War szawa Chmiel A.: Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa Zgirski A., Gondko R.: Obliczenia biochemiczne. PWN, Warszawa Bien J., Osady sciekowe. Teoria i praktyka., Wydawnictwa Politechniki Czestochowskiej, Czestochowa Klimiuk E., Lebkowska M., Biotechnologia w ochronie srodowiska, PWN, Warszawa 2005.

21 Zanieczyszczenia srodowiska ze zródel niestacjonarnych Liczba godzin/zjazd: Wyklad, cwiczenia, 2W, 2C II 4 Jednostka: Katedra Ogrzewnictwa Wentylacji i Ochrony Atmosfery Przedmiot obieralny dla kierunku Ochrona Srodowiska Skazenie motoryzacyjne srodowiska, toksyczne substancje w spalinach silników z zaplonem iskrowym i samoczynnym. Metody ograniczenia ich emisji na etapie tworzenia mieszaniny palnej i spalania oraz poprzez neutralizacje (katalizatory i dopalacze).emisja toksycznych substancji z aparatury paliwowej i skrzyni korkowej silnika spalinowego Metody pomiarów. Aparatura pomiarowa. Normy i testy pomiarowe - swiatowe, europejskie, krajowe. Rozwiazywanie zagadnien cieplnych obiegów rzeczywistych dot. silników spalinowych. Tworzenie mieszaniny palnej. Spalanie. Obliczanie temperatury obiegu na podstawie wykresu indykatorowego. Obliczanie ilosci substancji toksycznych metoda symulacyjna. Pomiary substancji toksycznych w spalinach wg testu europejskiego i norm krajowych (OBR Bielsko-Biala). Uzyskanie wiedzy na temat toksycznych substancji w spalinach silników spalinowych i metod ograniczania ich emisji, aparatury pomiarowej. Wyklady (z wykorzystaniem rzutnika, ewentualnie komputera), cwi czenia rachunkowe. Znajomosc chemii spalania, fizyki i wymiany ciepla zgodna z programem studiów. Podreczniki z zakresu spalania, emisji, wymiany ciepla, tablice i katalogi dostepne dla studentów w trakcie cwiczen rachunkowych i projektowych, materialy pomocnicze rozdawane podczas wykladów. Bez egzaminu. Wymagane zapisy na zajecia. Tematyka zajec odpowiednia dla studentów kierunków technicznych z uwzglednieniemspecyfiki kierunku Ochrona Srodowiska. 1. Gronowicz J.: Ochrona srodowiska w transporcie ladowym. Wydawnictwa Uczelniane Politechniki Szczecinskiej, Szczecin Markisz J.: Ekologiczne aspekty stosowania silników spalinowych. Wydawnictwo Poli techniki Poznanskiej, Poznan Materialy Konferencji Naukowej Pojazd a Srodowisko. Radom Merkisz J.: Wplyw motoryzacji na skazenie srodowiska naturalnego: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Politechniki Poznanskiej, Poznan 1993.

22