FUNDACJA MAMY I TATY. Podsumowanie efektów kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem

Transkrypt

1 FUNDACJA MAMY I TATY ZDĄŻYŁAM zrobić karierę ZDĄŻYŁAM być w Paryżu ZDĄŻYŁAM kupić dom ale... NIE ZDĄŻYŁAM zostać mamą Nie odkładaj macierzyństwa na potem. FUNDACJA MAMY I TATY Podsumowanie efektów kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem Warszawa, 3 lipca 2015 r.

2

3 Spis treści Główne wnioski z kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem 5 Polaryzacja opinii na temat spotu 9 Ocena kampanii - raport z badania ilościowego przeprowadzonego przez Dom Badawczy Maison 11 Znajomość kampanii 11 Ocena kampanii 11 Emocjonalność reklamy 12 Perswazyjność przekazu kampanii 13 Ocena głównego komunikatu reklamowego 13 Ocena odbiorcy kampanii 14 Ocena skuteczności kampanii przez branżę marketingową 15 Porównanie najlepszych kampanii społecznych 17 Odbiór Kampanii Mamy i Taty w mediach 19 Artykuł Jana Hartmana Make babies, not war w Polityce 21 Rezonans kampanii w social mediach 22 Komentarze użytkowników FB udostepniających film opublikowany przez Fundację Mamy i Taty 24 Kampania zdaniem gwiazd polskiego ekranu 26 Występowanie motywu kampanii w innych kontekstach 30 List Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania do Prezesa Fundacji Mamy i Taty 31 Petycja do Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania prof. Małgorzata Fuszary przeciwko próbie ograniczania wolności słowa 32 Główne przyczyny odkładania macierzyństwa w Polsce 33 I. Brak stabilizacji zawodowej 33 II. Niedojrzałość mężczyzn 35 III. Niewystarczająca polityka prorodzinna państwa 38 Pozostałe powody opóźniania macierzyństwa 41 Niskie dochody 41 Trudne warunki mieszkaniowe 42 Kryzys wartości 43 Presja kariery 44 Postrzeganie macierzyństwa 46 Afirmacja macierzyństwa 47 Spojrzenie feministyczne 48 Konsekwencje odkładania macierzyństwa 49 Koszty odkładania macierzyństwa 50 Mity i fakty na temat płodności kobiet 51 3

4

5 Główne wnioski z kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem Niestabilność zatrudnienia, niedojrzałość mężczyzn do założenia rodziny oraz niewystarczająca aktywność państwa w obszarze polityki prorodzinnej - to główne przyczyny opóźniania przez kobiety decyzji o urodzeniu dziecka - wynika z debaty publicznej, która rozgorzała po starcie kampanii społecznej Nie odkładaj macierzyństwa na potem przygotowanej przez Fundację Mamy i Taty. Rozpoczęcie ogólnopolskiej dyskusji, na niespotykaną dotąd skalę, na temat przyczyn pogłębiającego się kryzysu demograficznego kraju, Fundacja uważa za największy sukces kampanii. Przez kilkanaście dni dziennikarze, gwiazdy, a także tysiące obecnych i przyszłych matek i ojców dyskutowało nad wartością macierzyństwa, powodami i konsekwencjami jego odkładania, a także nad tym, co jako społeczeństwo powinniśmy zrobić, aby rodziło się u nas więcej dzieci. Trudności ze znalezieniem pracy po studiach, zatrudnienie w oparciu o umowy cywilnoprawne, problemy z powrotem do pracy po urodzeniu dziecka, to główne przyczyny poczucia braku stabilności zawodowej, które przekłada się na decyzje o odkładaniu macierzyństwa. Dyskusja po kampanii potwierdziła, że stabilność zatrudnienia ma dla decyzji prokreacyjnych Polaków jeszcze większe znaczenie niż wysokość zarobków. Tymczasowe formy zatrudnienia nie gwarantują, przewidzianych w kodeksie pracy, świadczeń i przywilejów dla matek oraz utrudniają uzyskanie zdolności kredytowej. Problemy ze znalezieniem odpowiedzialnego mężczyzny lub niechęć partnera do decyzji o dziecku to kolejne z głównych przyczyn odkładania macierzyństwa przez Polki. W dyskusji wokół kampanii często pojawiał się wątek braku dojrzałości mężczyzn, ich niechęci do zobowiązań i nieliczenia się z faktem, że okres zdolności prokreacyjnych u kobiet jest krótszy. Z przeanalizowanego materiału wynika, że mamy do czynienia z kryzysem męskości i ojcostwa. W dyskusji po starcie kampanii Fundacji Mamy i Taty, jako jeden z głównych powodów opóźniania macierzyństwa wymieniany był brak spójnej polityki państwa, nakierowanej na wspieranie rodziny. Państwo jest beneficjentem narodzin nowego podatnika, natomiast ryzyko związane z tym faktem przerzuca na pracodawców. Przed nowym parlamentem będzie stało wiele wyzwań: nowelizacja prawa pracy, zwiększenie liczby placówek opiekuńczych, programy mieszkaniowe dla rodzin, poprawa jakości służby zdrowia. Pamiętajmy też, że rok wyborczy to najlepszy czas na przekazywanie politykom naszych postulatów w zakresie polityki prorodzinnej. Inne powody odkładania macierzyństwa, które stosunkowo często pojawiały się w debacie, to niskie dochody i brak własnego mieszkania. Barierą dla decyzji o dziecku jest także kryzys wartości, który powoduje, że zamiast sensu towarzyszy nam pustka, a sprawy uznawane tradycyjnie za ważne zastępuje konsumpcjonizm i poszukiwanie wygody. Tym, co jeszcze niekorzystnie wpływa na gotowość do urodzenia dziecka jest presja społeczna wywierana na kobiety, aby realizowały się w wielu obszarach, łącząc życie prywatne z rozwojem kariery. Biologiczne ograniczenia płodności kobiety to temat, który dotychczas nie był często eksponowany w mediach, a bardzo mocno wybrzmiał w debacie po kampanii. Dużo mówiło się także o innych, niż spadek płodności, konsekwencjach opóźniania macierzyństwa, takich jak zwiększone ryzyko chorób i wad genetycznych płodu, a także duży dystans pokoleniowy między rodzicami a dziećmi i wynikające z tego dalsze implikacje. Podczas dyskusji w internecie przewijała się refleksja, że na wszystko jest w życiu określony czas i nie warto przegapić momentu na to, co najważniejsze. 5

6 W przestrzeni publicznej, w odpowiedzi na negatywny wydźwięk kampanii, zaczęto akcentować potrzebę pozytywnej promocji macierzyństwa, pokazywania jego blasków oraz tworzenia klimatu szacunku dla kobiet, które w danym okresie swojego życia zdecydowały poświęcić się wyłącznie wychowaniu dzieci. Równocześnie zwracano uwagę na to, że dyskusja wokół spotu może być przykra dla osób, które z powodów medycznych lub osobistych nie mogą mieć dzieci. Paradoksalnie te głosy przyczyniały się do wzmocnienia głównego komunikatu kampanii, ponieważ przywołanie cierpienia towarzyszącego brakowi dziecka tym bardziej pokazywało wartość i szczęście rodzicielstwa. Fundacja Mamy i Taty przed startem kampanii postawiła sobie trzy cele: 1. Przedstawić macierzyństwo jako szczególną wartość. Nie jako obowiązek czy opresję, ale naturalne pragnienie wielu kobiet, które współczesny świat mocno ogranicza. 2. Osadzić antykoncepcję hormonalną w kontekście w jakim rzadko pojawia się w dyskursie publicznym. Nie jako źródło wolności, ale jako narzędzie opresji wobec pragnienia bycia mamą. 3. Wywołać debatę na temat macierzyństwa jako coraz trudniej dostępnego dobra społecznego i niezaspokojonego pragnienia wielu współczesnych kobiet. Podsumowując można stwierdzić, że w najpełniejszy, przekraczający oczekiwania sposób, osiągnięty został cel trzeci. Udała się również promocja macierzyństwa jako wartości, w stopniu który można określić jako zadawalający. Natomiast prawie w ogólnie nie zaistniał w przestrzeni publicznej temat negatywnych skutków stosowania antykoncepcji. Zastanawiające jest, dlaczego media nie były zainteresowane tym problemem i dlaczego w Polsce nie mówi się o kwestii, która jest szeroko dyskutowana w krajach takich jak USA, Kanada czy Francja. Postawienie w spocie kontrowersyjnej i niepełnej tezy na temat przyczyn odkładania macierzyństwa przez Polki skłoniło media, osoby publiczne i internautów do budowania całościowego obrazu tego zjawiska. Rozdźwięk między własnymi doświadczeniami, a historią opowiedzianą w filmie, sprawiał, że kampania była często określana jako odrealniona i wywoływała silne emocje. Pokazanie głównej bohaterki w sposób bliski rzeczywistości, prawdopodobnie sprawiłoby, że kampania przeszłaby bez echa. Dzięki sprzeciwowi wobec zaprezentowanej narracji zostały wyartykułowane prawdziwe przyczyny braku rodzicielstwa wraz z propozycjami rozwiązań. Na temat kampanii wypowiedziały się liczne gwiazdy, dziennikarki, aktorki i celebrytki, które głównie zabierały głos, aby wyrazić swoje oburzenie, jednocześnie przyczyniając się do jej rozgłosu. Krytykując spot, wiele gwiazd mówiło o pominiętych w nim problemach przeciętnych polskich kobiet, takich jak niepewna praca, niskie zarobki czy brak mieszkania. To duża zmiana kontekstu, w jakim polskie celebrytki mówią o macierzyństwie. Zazwyczaj robiły to w czasie pozowanych sesji zdjęciowych w luksusowych magazynach, w których występowały w markowych ubraniach wraz ze swoimi urodzonymi w okolicach czterdziestki dziećmi, podkręcając jednocześnie aspiracje oglądających je Polek. Kampania wzbudzała silne, niejednokrotnie skrajne emocje i polaryzowała opnie. Najczęściej krytykowano ją za: oderwanie od rzeczywistości; skierowanie przekazu do 1% kobiet; brak pokazania prawdziwych przyczyn odkładania macierzyństwa; pominięcie osoby ojca; rzekome potępianie bezdzietnych kobiet i wzbudzanie u nich poczucia winy; sugerowanie, że wychowanie dzieci, praca zawodowa i podróże to wykluczające się wartości; utrwalanie stereotypowego postrzegania roli kobiet; brak wyraźnego związku między spotem a stroną kampanii, na której są informacje o szkodliwości antykoncepcji; a także publiczne poruszanie tematów należących do strefy intymnej każdego człowieka. 6

7 Od startu kampanii 8 czerwca 2015 r. do końca miesiąca ukazało się w mediach prawie pół tysiąca materiałów na jej temat. W mediach społecznościowych (m.in. na Facebooku, Twitterze i na blogach) opublikowano około 5 tysięcy unikalnych wpisów. Wraz z komentarzami do wpisów w social media i pod artykułami na temat kampanii w internecie, ilość unikalnych opinii na temat kampanii mogła sięgnąć kilkuset tysięcy. O skali zainteresowania inicjatywą Mamy i Taty świadczy też masowa produkcja memów inspirowanych motywem kampanii. Informacje w mediach i aktywność internautów na portalach społecznościowych były monitorowane przez Fundację Mamy i Taty i stały się podstawą przygotowania tego raportu. Z badania ilościowego przeprowadzonego przez Dom Badawczy Maison wynika, że kampania miała bardzo duże dotarcie blisko połowa Polaków miała już z nią kontakt. Aż 71% badanych ocenia kampanię jako zrozumiałą, a 56% jako potrzebną. Większość respondentów uważa, że kampania Nie odkładaj macierzyństwa na potem jest skuteczna i zachęci Polki do refleksji nad życiowymi priorytetami. Głównym postrzeganym przekazem kampanii jest idea, że kobiety nie powinny zwlekać z macierzyństwem i rezygnować z niego dla własnego rozwoju zawodowego. Kapania zyskała entuzjastyczne oceny branży marketingowej dzięki ogromnemu zasięgowi jaki zbudowała. Wyrazistość kreacji i wywoływanie silnych, w tym negatywnych emocji potraktowano jako jej atut, zwiększający skuteczność przekazu i trwałość jego zapamiętywania. 7

8 Znani i lubiani o kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem Dzieci są fajne i lepiej mieć je w porę, niż potem męczyć się z in vitro. Może i będzie się biedniejszym i kariera nie potoczy się wartko. Ale czy to jest w życiu najważniejsze? Tak trzymać, Mama i Tata! To mówiłem ja, Hartman Jan, filozof drugiej klasy. J. Hartman, Make babies, not war!, Polityka, , s (cytat i zdjęcie) Zacznijmy od tego, kobieta, która chce mieć dzieci, musi mieć najpierw odpowiedzialnego mężczyznę, z którym będzie mogła je mieć. A o takich ciężko. Fot: Dorota Rabczewska, Pudelek.pl, , kampania-dla-mezczyzn-wydymalem-wszystkie-laski-mieszkam-u-rodzicow-i-nie-mam-rodziny- marcin-prokop,51.html 9212/ (cytat i zdjęcie) Łatwo jest tę kampanię wyśmiać, ona rzeczywiście podsuwa parę pretekstów, żeby z niej szydzić. Łatwo jest zrobić z niej zabawne memy, ale trudniej jest dotrzeć do sedna, czyli o co chodzi, po co ta kampania, czemu ma służyć i na co chcieliście zwrócić uwagę. M. Prokop, Pytanie na śniadanie, TVP2, Fot: Mają kredyty we frankach i nerwicę. Po 30. zaczynają się serio zamartwiać, czy uda się im tak to wszystko poukładać, żeby jednak urodzić dziecko, może nawet dwójkę. Marzą otym. Ale paraliżuje je strach. Babcie daleko, godnego zaufania, publicznego żłobka w pobliżu brak. Niani trzeba zapłacić tyle, ile się samej zarabia. Przestać pracować na trzy lata? I co potem? Jak wrócić do pracy? A co gdyby coś poszło nie tak z ojcem dziecka? P. Młynarska, Auu! Suki odkładają macierzyństwo na potem, , Fot: Jestem zażenowana zbyt emocjonalnymi i skrajnymi wypowiedziami kobiet, których ta kampania tak naprawdę nie dotyczy, z uwagi na fakt posiadania przez nie dzieci, bądź deklarację o braku chęci zostania mamami. Jeżeli ktoś czuje się dotknięty tą kampanią, to albo chce walczyć z upływem czasu płodności u kobiet (a to walka z wiatrakami), lub też został dotknięty w swój czuły punkt. I. Łukomska-Pyżalska, Zdążyłam, nigdzie się nie spiesząc, Mamadu.pl, , (cytat i zdjęcie) 8

9 Polaryzacja opinii na temat spotu Kampania Fundacji Mamy i Taty była żywo dyskutowana w internecie, mediach, a także w czasie codziennych rozmów Polaków. Mało kto pozostał wobec niej obojętny, kampania wywoływała skrajne emocje i prowokowała do wyrazistych ocen. Aby oddać ducha tego sporu zacytujemy poniżej fragmenty artykułów dwóch publicystek młodego pokolenia - Marty Brzezińskiej-Waleszczyk w Przewodniku Katolickim 1 i Ewy Kiedio w Magazynie Dywiz 2. Panie nie zgadzają się praktycznie w żadnej kwestii dotyczącej kampanii, jednak dochodzą do zaskakująco podobnych wniosków na temat tego, czego potrzebują kobiety, aby bez lęku podejmowały decyzję o urodzeniu dziecka. fot: martabrzezinska1 Marta Brzezińska-Waleszczyk Twórcy kampanii właściwie nie określają swojej grupy docelowej. Teoretycznie nie jest ona skierowana do młodych kobiet, które mają jeszcze czas na dziecko. Nie jest dla singielek z wyboru, które jeszcze nie dorosły do decyzji o wejściu w związek. Nie jest do tych, którzy, mając świadomość upływającego czasu, świadomie wybierają w życiu inne priorytety. Powstaje więc pytanie, do kogo właściwie kierowany jest spot? Twórcy wrzucili wszystkie kobiety, które jeszcze nie są matkami, do jednego worka egoistki i karierowiczki. Ewa Kiedio Autorzy spotu wyraźnie zwracają się do kobiet, które decyzję o macierzyństwie odkładają na później ze względu na pragnienie osiągnięcia pewnego statusu społecznego i materialnego potrzebę wcześniejszej realizacji w innych dziedzinach. fot: zdazylam-nie-zdazylam ( ) sama jestem młodą mężatką, która dziecka jeszcze nie urodziła i dlatego odnoszę wrażenie, że najnowsza kampania Fundacji Mamy i Taty piętnuje także mnie i stawia na straconej pozycji jestem gorsza, bo jeszcze nie rodziłam, bo odkładam macierzyństwo, a przecież zegar biologiczny tyka... Jako kobieta, która zdecydowała się na dziecko dość późno, w wieku 30 lat, a podjęcie się roli matki odwlekała m.in. właśnie z powodów sytuujących mnie wśród adresatek kampanii, muszę wyrazić swoją wdzięczność wobec tych, którzy przypominali mi, że czas na rodzenie dzieci jest ograniczony tych, którzy robili to w sposób nienachalny i nie naciskali, ale dawali do myślenia. Sądzę, że te cechy spełnia także spot Fundacji Mamy i Taty. I wreszcie ostatni problem stygmatyzowanie. Spot do mnie nie przemawia, bo wpisuje się w schemat kampanii negatywnych, których istotą jest tworzenie podziałów, ocenianie, a nawet piętnowanie. Czy naprawdę ktoś łudzi się, że w taki sposób jest w stanie kogokolwiek zachęcić do podjęcia decyzji o dziecku? Czy nie lepiej byłoby podejść do tematu w sposób pozytywny? 1 M. Brzezińska -Waleszczyk, Jeszcze nie rodziłam, Przewodnik Katolicki, , s E. Kiedio, Zdążyłam Nie zdążyłam, Magazyn Dywiz, , 9

10 Gdzie tu jednak opresja i obrażanie? Gdzie odbieranie wolności? Spot mówi tyle: być może znajdziesz się w takiej sytuacji, że na dziecko będzie za późno. Być może będziesz żałować swoich decyzji. Można się nad tym zastanowić. Można też sobie spokojnie odpowiedzieć, np.: Wiem, co robię, wcale nie chcę mieć dziecka (tak jak deklarowały kobiety oburzone spotem, które jednak robiły to w zupełnie innym tonie, dalekim od spokoju). Człowiek wolny i świadomy siebie potrafi skonfrontować się z proponowanymi mu treściami, po czym jeśli się w nich nie odnajduje, to o spocie zapomina, pozwalając mu działać wobec tych, którym naprawdę jest potrzebny i których może doprowadzić do pozytywnej dla nich zmiany decyzji. Kampania i jej twórcy, zamiast odkłamywać takie stereotypy i minimalizować lęki powiększają je. Pokazują, że kobieta staje przed wyborem 0:1 albo wykształcenie, albo dziecko; albo podróże, albo macierzyństwo. Dyskusja wokół kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem wydaje się mieć posmak nonsensu podobny do tego, jaki miałyby protesty wobec kampanii społecznej promującej bieganie rzekomo oburzającej, bo przecież nie każdy może biegać i nie każdy też ma na to chęć. Dlaczego zmusza się nas do biegania? Dlaczego piętnuje się za to, że nie biegamy?! Opresja czai się wszędzie jeśli tylko wszędzie jej sami szukamy. Jak zauważa dwudziestokilkuletnia kobieta: Nie Paryże i Tokia stanowią problem w znaczącej większości, a śmieciówki i brak prorodzinnej polityki państwa. Wzrost dzietności Polek ogranicza m.in. znikoma liczba żłobków czy powszechność zatrudniania kobiet na umowy śmieciowe, które nie gwarantują im żadnych przywilejów w wypadku zajścia w ciążę. Przeszkodą na drodze do macierzyństwa jest brak opieki socjalnej oraz niskie zasiłki i ulgi dla rodzin. Kolejnym wielkim przemilczanym tematem są... mężczyźni ( ) wiele kobiet nie zostaje matkami nie ze względu na swoje wybujałe ambicje, ale dlatego, że ich partnerzy to mężczyźni, którzy nie wyrośli z przysłowiowych krótkich spodenek, w związku z czym nie są w stanie wziąć na swoje barki odpowiedzialności za nowe życie. Oczywiście są tematy związane z macierzyństwem, które w spocie Fundacji Mamy i Taty nie zostały poruszone, m.in. to, jak ważne jest wspieranie kobiety przez ojca dziecka, oraz pomoc ze strony państwa. Z pewnością są to dwa istotne punkty, które pozwalają nie tylko zdecydować się na macierzyństwo, ale także połączyć je ze zrobieniem specjalizacji, kupnem mieszkania i jeśli nie wyprawą do Tokio, to przynajmniej wczasami w Zakopanem. 10

11 Ocena kampanii - raport z badania ilościowego przeprowadzonego przez Dom Badawczy Maison Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna. Badanie przeprowadzono w dniach czerwca 2015 roku na próbie reprezentatywnej ze względu na płeć, wiek, miejsce zamieszkania oraz wykształcenie (dla populacji Polski), liczącej 1018 osób. Znajomość kampanii W porównaniu do innych kampanii społecznych obecnych w mediach w ostatnim czasie kampania Nie odkładaj macierzyństwa na potem ma bardzo duże dotarcie blisko połowa Polaków miała z nią kontakt. Czy ta reklama była Ci znana wcześniej choćby tylko ze słyszenia? Czy Ty osobiście obejrzał(eś/aś) wcześniej tę reklamę w całości? Tak 46% Nie 54% Tak 42% Nie 58% Ocena kampanii Większość Polaków przyznaje, że Kampania jest poruszająca, interesująca oraz potrzebna. 11

12 Na poziomie subiektywnych odczuć reklama Nie odkładaj macierzyństwa na potem jest polaryzująca kobiety w wieku lata niemające dzieci albo oceniają ją negatywnie albo pozytywnie. Z odpowiedzi otwartych dowiadujemy się, że część kobiet utożsamia się z bohaterką kampanii przyznając, że jest w podobnej sytuacji. Druga część respondentek natomiast oburza się argumentując swoją negatywną ocenę reklamy faktem, że to nie tylko od kobiet zależy decyzja o rodzicielstwie, ale również od sytuacji materialnej. Emocjonalność reklamy Dominującymi emocjami odczuwanymi w trakcie oglądania reklamy są smutek oraz współczucie. Jest to spójne z oceną pierwszych wrażeń na temat reklamy, w których również u osób, którym kampania się podoba przeważają te dwie emocje. W jakim stopniu oglądając tę reklamę odczuwał(eś/aś) tę emocję? 12% 27% 45% 16% 18% 38% 30% 13% 15% 28% 46% 11% 35% 43% 13% 9% Smutek Irytacja Współczucie Obrzydzenie 48% 48% 51% 49% 20% 23% 9% 19% 28% 6% 30% 14% 5% 30% 18% 3% Złość Zaskoczenie Radość Strach Zdecydowanie nie Raczej nie Raczej tak Zdecydowanie tak 12

13 Perswazyjność przekazu kampanii Większość Polaków uważa, że kampania Nie odkładaj macierzyństwa na potem jest skuteczna i zachęci Polki do refleksji nad posiadaniem dzieci. Jednak kobiety, do których skierowany jest przekaz tej reklamy w wieku 18-44, niemające dzieci w zdecydowanie mniejszym stopniu kampania ta zachęca do myślenia o posiadaniu dzieci. Ponownie okazuje się, że kampania ta wzbudza w Polakach mieszane i nieraz skrajne emocje. Czy ta reklama zachęca Ciebie osobiście do myślenia o posiadaniu dzieci - żeby mieć dzieci albo żeby mieć więcej dzieci? Cała próba 25% 18% 39% 17% Kobiety w wieku 18-44lat nieposiadające dzieci 35% 15% 30% 20% Zdecydowanie nie zachęca Raczej nie zachęca Raczej zachęca Zdecydowanie zachęca Czy Twoim zdaniem ta reklama zachęci Polki do myślenia o posiadaniu dzieci - żeby mieć dzieci albo żeby mieć więcej dzieci? Cała próba 21% 28% 40% 11% Kobiety w wieku lat nieposiadające dzieci 29% 23% 31% 17% Zdecydowanie nie zachęci Raczej nie zachęci Raczej zachęci Zdecydowanie zachęci Ocena głównego komunikatu reklamowego Głównym postrzeganym przekazem kampanii jest idea, że kobiety nie powinny zwlekać z macierzyństwem i rezygnować z niego dla własnego rozwoju zawodowego. Przekaz kampanii jest odczytywany zgodnie z zamysłem autorów. Jednak na drugim miejscu wskazywane jest stwierdzenie, które pokazuje, że dla wielu osób kampania odwołuje się do wyboru między pracą/ karierą a posiadaniem dzieci. Prawdopodobnie odczytywanie tej dychotomii w przekazie kampanii spowodowało tak wiele negatywnych reakcji. 13

14 Jaki Twoim zdaniem jest główny przekaz tej reklamy? Co twórcy tej reklamy chcieli przez nią powiedzieć? Kobiety nie powinny odkładać macierzyństwa zbyt długo Tak 45% Nie 55% Kobiety nie powinny rezygnować z dzieci dla kariery Tak 40% Nie 60% Pogoń za pieniędzmi jest plagą naszych czasów Tak 29% Nie 71% Kobieta, która nie ma dzieci jest nieszczęśliwa i cierpi Tak 18% Nie 82% Kobieta może osiągnąć prawdziwe spełnienie tylko w macierzyństwie Tak 8% Nie 92% Kobieta nastawiona na karierę jest nieszczęśliwa Tak 7% Nie 93% Miejsce kobiety jest w domu, a nie zdobywanie kolejnych szczebli kariery Tak 3% Nie 97% Ocena odbiorcy kampanii Najczęściej Polacy odbierają tę kampanię jako skierowaną do kobiet, które żyją w pogoni za pieniądzem. Co ciekawe znikoma liczba Polaków (4%) uważa, że poruszany w kampanii problem jest związany z mężami i partnerkami kobiet. Może to wynikać zarówno z nieobecności mężczyzny w samym spocie, jak i również z postrzegania problemu jako kwestii dotyczącej wyłącznie lub przede wszystkim kobiet. Do kogo Twoim zdaniem jest kierowana ta kampania? Do kobiet, które żyją w pogoni za pieniądzem Tak 36% Nie 64% Do młodych dziewczyn, które odkładają decyzję o macierzyństwie Tak 29% Nie 71% Do wszystkich Polek Tak 22% Nie 78% Do wszystkich Polaków Tak 21% Nie 79% Do karierowiczek Tak 19% Nie 81% Do kobiet sukcesu Tak 15% Nie 84% Do mężów i partnerów kobiet Tak 4% Nie 95% Do kobiet, które mają problem z zajściem w ciążę Tak 3% Nie 97% 14

15 Ocena skuteczności kampanii przez branżę marketingową Kampania społeczna Nie odkładaj macierzyństwa na potem spotkała się z krańcowo różnymi opiniami wśród specjalistów z agencji reklamowych, marketingowych, public relations i domów mediowych. Zachodziła jednak pewna prawidłowość, negatywne opinie częściej odnosiły się do subiektywnego odbioru samej treści kampanii, pozytywne dotyczyły przeważnie profesjonalizmu i skuteczności marketingowej jej twórców. Po kilku dniach, gdy okazało się jaki zasięg zbudował spot, w wypowiedziach specjalistów z branży pojawił się szacunek. Niejeden marketer marzy o rozpoznawalności kreacji sięgającej prawie 50% populacji. W artykule Branża reklamowa krytykuje Nie odkładaj macierzyństwa na potem : oderwana od realiów, uprzedmiotawia kobiety i dzieci z 10 czerwca Marcin Kalkhoff partner w BrandDoctor stwierdza, że kampania budzi w nim mieszane uczucia, jednak przyznaje, że zna osobiście kilka osób, które mówią w chwilach szczerości to samo co bohaterka spotu. Jednocześnie zauważa dużą ilość negatywnych, a nawet wulgarnych komentarzy wobec kampanii. Ale czy to przeszkadza? A może buduje zasięg? Od dawna powtarzam, że negacja w długiej perspektywie rzadko kiedy szkodzi markom, a na pewno nie w takim stopniu, na jaki mogłoby wskazywać emocjonalne komentarze. W tym przypadku nawet jeśli film wzbudza chęć sprzeciwu, to powoduje zapamiętanie - nie mam dzieci bo i tu kobiety nie zgadzają się z wygłoszonymi tezami, bo nie identyfikują z bohaterką, ale wyrażają zdanie, że nie mają dzieci bo ich na nie nie stać, nie mają odpowiedniego partnera itd. itp. Jeśli założeniem było zwrócenie uwagi na to, że kobiety nie rodzą bo tu wstawić dowolną materialną, czasową, behawioralną przyczynę, to ta kampania jest sukcesem. 3 W podobnym tonie wypowiada się dr Tomasz Baran z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Podkreśla, że reklama nie musi być pozytywna aby była skuteczna, ważniejsza jest jej wyrazistość. Reklama przede wszystkim powinna być skuteczna i wcale nie musi się podobać. Reklamy społeczne nierzadko mają z tym problem. Bywają miałkie, nijakie i słabo zauważalne. Wyniki badania wskazują, że spot przygotowany przez Fundację Mamy i Taty jest skuteczny, zrozumiały i skłania do refleksji. Sam należałem do osób, które żartowały sobie z treści tej reklamy. Ale chylę czoła przed uzyskanymi wskaźnikami. 4 Swojego zaskoczenia rzeczywistym postrzeganiem kampanii nie kryje prof. Dominika Maison szefowa Domu Badawczego Maison, który przeprowadził niekomercyjnie badanie ilościowe spotu Fundacji Mamy i Taty. 3 B. Goczał, Branża reklamowa krytykuje Nie odkładaj macierzyństwa na potem : oderwana od realiów, uprzedmiotawia kobiety i dzieci, Witrualnemedia.pl, , 4 Spot Nie odkładaj macierzyństwa na potem - wbrew krytyce branży - odbierany jest pozytywnie?, Interaktywnie.com, , 15

16 Przeprowadziliśmy to badanie z zawodowej ciekawości i raczej spodziewaliśmy się danych niezbyt przychylnych kampanii. Ale najwyraźniej sami ulegliśmy skrajnie negatywnym opiniom, jak się okazuje, niewielkiej grupy hejterów, która nadała ton dyskusji w mediach społecznościowych. 5 Justyna Bakalarska, w artykule pt. Kampanie społeczne nie mogą pozwolić sobie na nudę pisze jak najprościej sprawdzić czy kampania na temat macierzyństwa zakończyła się sukcesem. Zdążyłeś już w towarzystwie, w pracy, w sieci wyrazić swoją opinię na temat kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem? Jeśli tak, to można uznać, że kampania w pewnym stopniu odniosła sukces. Bo kampanie społeczne powinny wzbudzać kontrowersje, wzruszenie czy uśmiech na twarzy. Emocje sprzyjają lepszemu zapamiętywaniu przekazu jaki niosą za sobą. Pamiętać przy tym trzeba o jednym - kampanie społeczne nie powinny być nudne. Inaczej przejdzie się obok nich obojętnie. 6 Serwis AdMonkey zwraca uwagę, że pod adresem produkcji Mamy i Taty można formułować wiele uwag krytycznych, ale na pewno nie można zarzucić jej braku skuteczności. Miarą sukcesu jest rozmiar dyskusji jaką wywołała Fundacja. Na jej niekorzyść nie świadczy również brak obiektywizmu, ponieważ kampanie społeczne wcale nie muszą go zachowywać. Z marketingowego punktu widzenia przebieg kampanii jest wręcz wzorcowy wzbudziła zainteresowanie, wywołała dyskusję i sprawiła, że zagadnienie odkładania macierzyństwa w czasie zaistniało w publicznym dyskursie, W tym kontekście twórcom spotu należą się gratulacje, ponieważ wzorowo wywiązali się z powierzonego im zadania. Dyskusja towarzysząca kampaniom społecznym jest miarą ich sukcesu i może wywołać bardzo pozytywne skutki. 7 Bardziej krytyczna w ocenie kampanii jest Paulina Krasińska z Lemon Sky J. Walter Thompson Poland, która widzi przyczynę hejtu z jakim, z jakim się spotkał spot w internecie w błędach popełnionych przez samych twórców. Największe zastrzeżenia mam jednak do samej tonacji spotu, która jest jednoznacznie negatywna. Pouczanie przez straszenie, bez pokazywania rozwiązań (innych niż zrób sobie dziecko! ), potępianie życiowych wyborów i niedostrzeganie realnych przyczyn odkładania macierzyństwa przez młode kobiety, postawienie w opozycji dziecka i samorealizacji, uprzedmiotowienie zarówno matki (jako stworzonej do rodzenia), jak i dziecka (jako sposobu na samotność)... Lista jest długa, a jej efekt prosty. Mamy dyskusję i emocje, ale to hejt, a nie babyboom. 8 5 Tamże. 6 J. Bakalarska, Kampanie społecznie nie mogą pozwolić sobie na nudę, Brief.pl, spoleczne_nie_moga_pozwolic_sobie_na_nude.html 7 Przedwczesny hejt na spóźnione macierzyństwo, Admonkey.pl, , 8 Spot Nie odkładaj macierzyństwa na potem - wbrew krytyce branży - odbierany jest pozytywnie?, Interaktywnie.com, , 16

17 Porównanie najlepszych kampanii społecznych Porównując kampanię Nie odkładaj macierzyństwa na potem z kampaniami innych organizacji pozarządowych można zaryzykować stwierdzenie, że jest to kampania NAJ: o największym zasięgu; z największym buzzem w social mediach; ciesząca się największym zainteresowanie mediów; z największą ilością memów. Badacze z Domu Badawczego Maison, z czystej zawodowej ciekawości, jako działanie pro publico bono, postanowili już w 4 dobie po starcie kampanii sprawdzić zasięg wyprodukowanego spotu. 46% badanych, czyli blisko 15 milionów dorosłych Polaków zetknęło się w ciągu tych kilku dni z informacjami o kampanii. Biorąc pod uwagę dalsze powstawanie memów, kolejne wypowiedzi gwiazd, artykuły w mediach i aktywności w social mediach końcowy zasięg kampanii będzie znacznie większy. Organizacje pozarządowe zazwyczaj nie badają kampanii ex post, z czego wynika trudność w dokładnym przedstawieniu wyników kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem na tle innych kampanii społecznych. Na podstawie zebranych danych bezpośrednio możemy porównać jedynie liczbę cytowań w mediach tradycyjnych, choć i tu nie wiadomo, czy porównujemy wyniki zbierane podobną metodologią. Można jednak zaryzykować stwierdzenie, że kampania Mamy i Taty będzie prawdopodobnie oceniana jako najbardziej efektywna kampania społeczna prowadzoną przez organizację pozarządową w Polsce. Kampania Fundacji Mamy i Taty kontra zwycięzcy konkursu Kampania społeczna roku w kategorii Kampanie organizacji pozarządowych z lat Nazwa kampanii: Nie odkładaj macierzyństwa na potem; Nadawca: Fundacja Mamy i Taty 46% dorosłych Polaków słyszało o kampanii (wg Dom Badawczy Maison) wyświetleń spotu na YouTube Trudny do policzenia zasięg przeróbek spotu i memów, oraz serwisów i mediów, które umieszczały artykuły, memy i komentarze oraz dyskusji o kampanii, które odbywały się na różnych fanpage ach, stronach, forach itd. Publikacje w social media: >5000 impresji ( wg Brand24) Publikacje w mediach tradycyjnych: 500 wzmianek Nazwa kampanii: Szacun Tropików; Nadawca: Fundacja Integracja odsłon komunikatu ( wyświetleń samych aukcji oraz wyświetleń artykułów na stronach, które zamieszczały całą treść aukcji wraz z komunikatem na swoich łamach np. joemonster, demotywatory, ect.) Publikacje w social media: Publikacje w mediach tradycyjnych: kilkadziesiąt Dane za: 17

18 Nazwa kampanii: Bardzo Dobre Maniery; Nadawca: Polski Czerwony Krzyż Fan page Bardzo Dobrych Manier oraz serię filmów z M. Zbrojewiczem, obejrzano ponad razy, zaś film reklamujący Bardzo Dobre Maniery wyemitowano m.in. w Faktach TVN. Kampania dotarła do ponad Polaków (wg danych Instytutu Monitorowania Mediów) Publikacje w mediach tradycyjnych: 250 Dane za: Nazwa kampanii: Zbieramy na cycki, nowe fryzury i dragi; Nadawca: Fundacja Rak n Roll Zasięg: ponad 12 mln osób Publikacje w mediach tradycyjnych: 150 Dane za: Liczba publikacji w mediach tradycyjnych nt. kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem i trzech porównywanych innych kampanii społecznych Fundacja Mamy i Taty Fundacja Integracja Polski Czerwony Krzyż Fundacja Rak n Roll 18

19 Odbiór Kampanii Mamy i Taty w mediach Kampania Fundacji Mamy i Taty Nie odkładaj macierzyństwa na potem odbiła się dużym echem w mediach tradycyjnych i elektronicznych. Od dnia premiery, 8 czerwca do końca czerwca w prasie, radiu, telewizji i na portalach internetowych pojawiło się około prawie 500 artykułów, programów i audycji na temat kampanii. 9 czerwca jako jedne z pierwszych mediów poinformowało na swojej stronie Radio Zet, określając ją przymiotnikiem szokująca. Te i podobne określenia - kontrowersyjna, absurdalna - często pojawiały w nagłówkach tekstów o inicjatywie. W kolejnym dniu po starcie kampanii poinformowała o niej większość programów informacyjnych w radiu i telewizji, jednak to co było akcentowane to negatywny odbiór z jakim spotkała się kampania. W głównym wydaniu Faktów 9 czerwca Anita Werner tak zapowiedziała materiał: Zdążyłam zrobić karierę, zdążyłam wyremontować dom, ale nie zdążyłam zostać mamą. Atrakcyjna kobieta w luksusowym wnętrzu jest sama i smutna, społeczna kampania jest nowa i kontrowersyjna. Ma zachęcać do macierzyństwa, ale niektórzy są już zniechęceni do kampanii. 9 O skomentowanie materiału poproszono dwie feministki, które oceniły m.in. że ośmiesza on kobiety. Adela Jurkowska stwierdziła: Ta kampania sprowadza się do tego, żeby wpędzać kobiety w wyrzuty sumienia. Natomiast Katarzyna Barczyk odnosząc się do bohaterki spotu ironicznie skomentowała: Jest po prostu okrutna egoistką, która nie chce się rozmnażać dla narodu. To jest bardzo niesprawiedliwe. Dopiero potem założenia kampanii wyjaśniła przedstawicielka Fundacji Mamy i Taty. Mimo widocznego w materiale krytycyzmu wobec kampanii, jego autorka Magda Łucjan na koniec stwierdziła: A jest o czym dyskutować, jak wynika z diagnozy społecznej Polacy odkładają albo rezygnują z rodzicielstwa głównie z powodów ekonomicznych, jako przyczyny podają brak pracy lub własnego mieszkania, wysokie koszty wychowania dzieci w tym wysokie koszty opłaty za żłobki i przedszkola. 10 Artykuły w internecie na temat spotu były komentowane rekordowa ilość razy np. tekst na portalu gazeta.pl pt. Nie zdążyłam zostać mamą. Żałuję. Ten spot wywołał falę oburzenia został skomentowany prawie tysiąc razy. Po kilku dniach od rozpoczęcia, zainteresowanie mediów nie słabło, ponieważ uwagę przyciągał nie tyle sam spot, ale ogromny zasięg jaki zyskał w mediach społecznościowych, a także temperatura debaty jaką wywołał. Dziennikarze widząc jak bardzo temat interesuje Polaków zaczęli do niego wracać i głębiej analizować z zaproszonymi gośćmi przyczyny odkładnia przez Polki macierzyństwa. Jako przykład może posłużyć dyskusja 14 czerwca w studiu TVN24. Do programu Wstajesz i weekend była zaproszona ta sama feministka Adela Jurkowska, tym razem mniej krytyczna wobec samego spotu, a bardziej analizująca najczęstsze przyczyny odkładania decyzji o dziecku: Jest to problem wyścigu szczurów, jest to problem neoliberalnej ekonomii, która taką właśnie presję stwarza na pracowników zarówno mężczyzn jak i kobiety, że nie mogą sobie tak naprawdę pozwolić na swoje wybory, na swoje życie na to czym chcieliby się zająć, ponieważ muszą cały czas walczyć o swoje miejsce w szeregu. I chciałabym jeszcze zapytać co jest złego w tym, że podejmujemy odpowiedzialną decyzję, że chcemy zapewnić swojemu dziecku wszystko co najlepsze, że mówimy teraz nie bo nie mam mieszkania, mieszkam z rodzicami, pracuję na niepewną umowę o dzieło czy na tak zwanym samozatrudnieniu, w związku z tym nie mogę sobie pozwolić na dziecko. Myślę, że wiele kobiet odkłada decyzje o dziecku, właśnie dlatego, że troszczą się o swoje przyszłe dzieci, chcą im zapewnić jak najlepsze wychowanie, jak najlepszy start w życiu. 9 A. Werner, Fakty, TVN, M. Łucjan, tamże. 19

20 Prowadzący program Marcin Żebrowski odpowiedział głęboką refleksją: Tylko się zastanawiam czy czasem, czy wszystko to co najlepsze dla dziecka to jest właśnie własne mieszkanie jak największe, możliwość pójść do przedszkola z angielskim, francuskim i baletem, a czasu nie ma na przykład na przytulenie, na ciepło. Mówię o tym na podstawie rozmów, kiedy do nas przychodzą psychologowie i mówią, że w dzisiejszym świecie jest tak, że uważamy, że zapewniamy dziecku to co jest najlepsze, bo zrzucamy z siebie odpowiedzialność materialną, czyli że oprócz tego, że dziecko chodzi do przedszkola, to jeszcze jeździ konno, ma quada na komunie, no to przecież musi być szczęśliwe. 11 Jeszcze głębiej temat zanalizował Krzysztof Ziemiec, prezenter głównego wydania Wiadomości TVP1, w felietonie dla tygodnika Idziemy. Kiedy ma się trochę więcej lat, to już się wie, że sukces może nie przyjść nigdy, a nawet jeśli, to może być tylko chwilowy i iluzoryczny, za to okupiony życiowymi turbulencjami, których w pewnym wieku nie da się zniwelować. Tak samo jak nie da się oszukać organizmu. Nie da się też zaprzeczyć, że natura wyposażyła nas w pewien instynkt, silniejszy od nie wiem jak modnych trendów. Na koniec coś dla opornych panów. Wiek to wiek Możemy żyć statystycznie dłużej niż kiedyś. Ale wiem po sobie dochodząc do pięćdziesiątki, nie mamy już w sobie tylu sił, zapału i cierpliwości do opieki nad dziećmi co dwadzieścia lat wcześniej. A tatuś, który ciągle przegrywa z synem na boisku czy na stoku, który nie ogarnia, to po prostu obciach! Pamiętajcie o tym, bo będzie za późno M. Żebrowski, Wstajesz i weekend, TVN24, K. Ziemiec, Bo będzie za późno, Idziemy, , s

21 Artykuł Jana Hartmana Make babies, not war w Polityce J. Hartman, Make babies, not war, Polityka, , s

22 Rezonans kampanii w social mediach Kampania Fundacji Mamy i Taty rozgrzała do czerwoności Polski internet. Do końca czerwca 2015 r. w mediach społecznościowych pojawiło się około 5 tysięcy unikalnych wpisów dotyczących kampanii. Liczba wszystkich komentarzy pod wpisami, na formach internetowych, na blogach oraz pod artykułami na portalach internetowych mogła osiągnąć szacunkowo kilkaset tysięcy. Największy zasięg w internecie kampania uzyskała następnego dnia po starcie, czyli 9 czerwca. Tego dnia pojawiło się 1325 nowych wpisów, a kontakt z informacjami o kampanii miało osób. Na kanale Fundacji na YouTube spot został obejrzany prawie 400 tys. razy, ok osób dodało pod nim swoje komentarze. W serwisie pojawiło się też kilkanaście parodystycznych wersji spotu. Wpisy dotyczące kampanii Fundacji Mamy i Taty w social mediach, k k k k Zasięg Wyników Zasięg Social Media Wykres: Liczba wyników i zasięg kampanii, w dniach 7-16 czerwca 2015 r. Źródło danych: Brand 24 Kolejnym dowodem dużej popularności jaką cieszyła się kampania,,nie odkładaj macierzyństwa na potem były produkowane przez internautów memy, wykorzystujące motyw kampanii: Zdążyłam, zdążyłam, zdążyłam, nie zdążyłam Mem, który cieszył się największą ilością lajków, komentarzy i udostępnień dotyczył Jarosława Kaczyńskiego. Na fanpage Krytyki Politycznej polubiło go 3895 osób, 1369 udostępniło, a 115 skomentowało. Ten sam mem opublikował też rozrywkowy fanpage Vogule Poland, polubiło go 3938 uzytkowników Facebooka, 256 osób udostępniło a 65 skomentowało. 22

23 Najciekawsze dane na temat kampanii Nie odkładaj macierzyństwa na potem Źródło: Brand24.pl, badany okres 7-30 czerwca 2015 r. Najczęściej używane słowa w kontekście dyskusji nad kampanią Mamy i Taty: 390 Tweety: Frelka@FrelkaWasowska Dopisuję happy end dla smutnej pani z Tokio. Dopisujcie i Wy :) wp.me/p3qdgv-79 #niezdążyłam #byłamwtokio #głupieklisze Prorodzinny klimat za 17,77 zl. Może dlatego #niezdążyłam a nie dlatego że byłam w Tokio? blogojciec.pl/dzieci/kobiety-do-garow-a-nie-firmy-zakladac/ Karol Jun 13 Zachęcam do podpisania się pod protestem mamaitataorgpl ws. słów minister Fuszary o #nieodkładaj mamaitata.org.pl/petycje/przeciwko-probie-ograniczania-wolnoscislowa kataryna@katarynaaa Oburzamy się! Przecież 65-latka Nie odkładaj macierzyństwa na potem... Co myślicie o kampanii? fb.me/svywbsla popydo Fundacja Mamy i Taty jest bardzo dumna, że internet toczy bekę z ich kretyńskiego spotu. Brawko. Facebook 3490 wpisów Podział wg segmentów wyników wyników w social media 904 wyników poza social media 42,5% 57,5% Negatywne Pozytywne wyników dodanych przez kobiety 819 wyników dodanych przez mężczyzn zasięgu social media 28% interakcji w social media udostępnień w social media polubień w social media 72% Mężczyżni Kobiety komentarzy w social media pozytywów 770 negatywów 23

24 Komentarze użytkowników Facebooka udostepniających film opublikowany przez Fundację Mamy i Taty Post na Facebooku, w którym Fundacja Mamy i Taty opublikowała link do spotu kampanii został udostępniony 238 razy. Poniżej publikujemy wybrane komentarze internautów do udostępnianego materiału: Świetne Kampania szyta na miarę potrzeb współczesności... o opóźnianiu macierzyństwa i roli jaką pełni w nim antykoncepcja hormonalna. Bardzo kontrowersyjna kampania... A może macierzyństwo trzeba promować inaczej. Brutalna prawda o pracy w korporacji i dążeniu do kariery...? Co sądzicie o tej kampanii? Jedna z moich ulubionych fundacji wsadziła kij w mrowisko ;) Przyznam, że mam bardzo mieszane uczucia odnośnie tej kampanii i póki co uważam ją za najgorszą, jaka wyszła tejże fundacji. Brak mężczyzny obok, brak połączenia z pigułkami (dopiero po wejściu na stronę dowiadujemy się, że w kampanii chodzi także o pigułki) i wiele innych niedoróbek. A Wy, jak uważacie? No to kij w mrowisko. Podoba się Wam taka kampania? Dziwi mnie ilość negatywnych komentarzy. Więc tak, skrytykujmy kampanie, która ma uświadomić tym, którzy mogą sobie pozwolić na dziecko, że nie można czekać w nieskończoność. 24

25 Oczywiście TVN24 już krytykuje nowy spot i działania Fundacji Mamy i Taty wraz z ich najnowszym spotem. A co Wy sądzicie o tym video? Fakt jest taki: w Polsce rodzi się coraz mniej dzieci.. Kampania społeczna, która już zdążyła wywołać niemałe oburzenie m.in. za niedostosowanie do naszych realiów. A Wy co o niej sądzicie? WOW! Nic tylko wpłacać na taką fundację, która takie piękne spoty kręci. Rozumiem, że grupa docelowa kampanii to rodzina Kulczyka, Grycanki i 5% kobiet w Polsce? No i oczywiście tatuś ze spotu wypadł, bo decyzję o posiadaniu dziecka i pełną odpowiedzialność za jego dalsze losy ponosi oczywiście zdaniem Fundacji Mamy i (o zgrozo) Taty tylko kobieta? I ja jestem przeciwnikiem odkładania na nie wiadomo kiedy. Urodziłam dziecko w wieku 17 lat. Nie zobaczę Tokio ani Paryża. Nie wyremontuję domu ani nie kupię mieszkania. Ba, nawet specjalizacji nie zrobię. Bo zostałam mamą i za 10 lat to już będę mogła powoli myśleć o wnukach, a nie o robieniu kariery. Na dziecko nigdy nie ma idealnego momentu. Jestem mamą, to moja kariera Ważna kampania uświadamiająca skutki antykoncepcji hormonalnej. Oglądajcie i udostępniajcie, niech przyszłe mamy dowiedzą się prawdy! Rodzina może zastąpić cały świat, ale świat nigdy nie zastąpi rodziny 25

26 Kampania zdaniem gwiazd polskiego ekranu W dyskusji wokół kampanii Mamy i Taty wzięły udział znane aktorki, dziennikarki i celebrytki. Ocena spotu w tej grupie była emocjonalna i jednoznacznie negatywna. Jednocześnie można było odnieść wrażanie, że gwiazdy zeszły na ziemię i zamiast o dietach, najnowszych kreacjach i zabiegach na cellulit, zaczęły zastanawiać się nad problemami, z jakimi muszą konfrontować się każdego dnia zwykłe Polki. Najmocniej w internecie wybrzmiały wypowiedzi dziennikarki Pauliny Młynarskiej. W pełnym pasji felietonie dla serwisu Onet stwierdziła, że trudno o większy absurd niż kampania Fundacji Mamy i Taty. Jednak w tym samym tekście zdiagnozowała sytuacje, z którymi musi zmagać się wiele kobiet w naszym kraju. Zastanawia tylko dlaczego jako jedną z recept na to aby w Polsce rodziło się więcej dzieci wymienia refundowanie antykoncepcji: Tymczasem w supermarketach całej Polski, na kasie siedzą kobiety, które, owszem, chętnie zrobiłyby jakąś specjalizację, ale niestety tak się składa, że każda z nich już zdążyła być mamą. Wpadka, brak wiedzy o tym jak się zabezpieczać, a jeśli nawet - brak kasy na tę cholerną pigułkę. One też ryczą i gadają do siebie, kiedy po wypłacie zostaje im w kieszeni tyle, że może nie zdechną, ale życiem też nie za bardzo można to nazwać. One by chętnie zobaczyły Paryż, nie mówiąc już o mieście Tokio, ale, chwilowo, nie mają na bilet PKS, żeby z dzieciakiem pojechać do lekarza w Wołominie. Natomiast alimenciarze, którzy te dzieci spłodzili są dla Państwa Polskiego zupełnie nieuchwytni. W Polsce ściągalność alimentów jest najniższa w całej UE. One by chętnie wyremontowały jakiś dom, serio, ale na razie cieszą się, że mogą kątem mieszkać ze starymi. Rodzice mają emerytury, więc jakoś się wiąże ten koniec z końcem. One ich mieć nie będą. Jak pomogą swoim dzieciom w przyszłości? Nijak. Inne z kolei, uszły cało przed przedwczesną ciążą, więc zdołały zdobyć wykształcenie. Zasuwają w korpo. Mają nawet etaty: Kochana! 1000 innych osób czeka na Twoje miejsce. Nie ma ludzi niezastąpionych!. Mają kredyty we frankach i nerwicę. Po 30. zaczynają się serio zamartwiać, czy uda się im tak to wszystko poukładać, żeby jednak urodzić dziecko, może nawet dwójkę. Marzą o tym. Ale paraliżuje je strach. Babcie daleko, godnego zaufania, publicznego żłobka w pobliżu brak. Niani trzeba zapłacić tyle, ile się samej zarabia. Przestać pracować na trzy lata? I co potem? Jak wrócić do pracy? A co gdyby coś poszło nie tak z ojcem dziecka? 14 Na koniec artykułu dziennikarka wskazuje kila grup, które powinny poczuć się odpowiedzialne za problem małej liczby urodzeń. Mężczyznom wyznacza program minimum, mają płacić alimenty. Od polityków i samorządowców oczekuje powszechnej dostępności tanich żłobków i przedszkoli. Zadaje też pytanie czy Kościół zdążył obłożyć ekskomuniką powyższe grupy, które nie wywiązują się ze swoich zadań. 14 P. Młynarska, Auu! Suki odkładają macierzyństwo na potem, , 26

27 Karolina Korwin-Piotrowska, dziennikarka lifestylowa, ograniczyła się do lakonicznej uwagi nt. kampanii na Facebooku i udostępniła mem opublikowany przez Paulinę Młynarską. Justyna Steczkowska, wokalistka i matka trójki dzieci w wywiadzie dla programu Druga Kawa skrytykowała kampanię jako nietrafioną i negatywną, a potem wskazała na ważną role mężczyzn w decyzjach prokreacyjnych kobiet oraz zaapelowała do polityków o bardziej zdecydowane działania na rzecz rodziny. Dobrze jeśli ma bratnią duszę, mężczyznę, który ją wspiera, kogoś, kto idzie z nią przez życie razem z tym maleństwem, które się pojawi na świecie. To jest bardzo ważna decyzja, tym bardziej że jesteśmy za dziecko już do końca swojego życia odpowiedzialni. Rząd powinien stworzyć rodzinie warunki do rozwoju, a nie straszyć tym, że ktoś z czymś nie zdąży, bo zdąży, jeśli mu pomożemy. Kobiety chcą mieć dzieci, zakładać rodziny, bo wiedzą, że jeśli się już wyszaleją, to dzieci są największą wartością. Najważniejsza jest mądra polityka prorodzinna i niższe podatki, gdyż zbyt wysokie zabijają rodziny - ludzie muszą wtedy więcej pracować, by mieli na wakacje, książki, odpoczynek, a w konsekwencji coraz mniej czasu spędzają z dziećmi. 15 Modelka Joanna Horodyńska powiedziała, że zabolała ją ta kampania, jednocześnie przyznała, że ma poczucie, że jest adresowana do niej i wskazała kilka innych niż zaprezentowane w spocie powodów opóźniania macierzyństwa. Jestem wkurzona na tę kampanię. Nie zawsze jest tak, że nie chcemy. Czasami nie możemy. Boimy się też, co się stanie z dzieckiem, jeśli nie będziemy mieć budżetu. Odpowiedzialność nowych czasów nas blokuje, nie niechęć do bycia matką. Sama walczę o to, żeby mieć teraz dziecko. Można mnie zaliczyć do tej grupy, że nie, że kariera, że się spóźniłam, a może przez wiele lat próbowałam? Zabolała mnie ta kampania Justyna Steczkowska apeluje do rządu: Zamiast kampanii, stwórzcie kobietom warunki, by rodziły!, Pomoponik.pl, , 16 Horodyńska o kampanii Nie odkładaj macierzyństwa : ZABOLAŁA MNIE! TO O MNIE, że kariera, że się spóźniłam, Pudelek.pl, , 27

28 Celebrytka Natalia Siwiec stwierdziła, że czuje się naciskana przez kampanię i przyznała, że nie wie jaki ma być jej skutek. Spot był jednak dla niej okazją do zastanowienia się nad przyczynami małej liczby urodzeń w Polsce. Sytuacja w Polsce jest jaka jest. Wiele osób nie ma pieniędzy. Czasami nawet chcą mieć dzieci, ale nie mogą sobie na nie pozwolić. 17 Aktorka i tancerka Edyta Herbuś stwierdziła, że kampania wywiera presję, a ona chciałaby być wolna w swych wyborach. Zastrzegła, że nie zrezygnowała zupełnie z macierzyństwa, ale musi tego rodzaju plany odłożyć w czasie ze względów zawodowych, ponieważ dostała rolę teatralną o której marzyła. Te pragnienia nadal są aktualne i wierzę, że we właściwym czasie się spełnią. Jeśli kobieta podejmuje ważne decyzje, kierując się oczekiwaniami innych, to zatraca siebie i swoją prawdę. To ją ogranicza. O tym był m.in. poprzedni spektakl Barocco. Nadal chcę być kobieta wolną w swoich wyborach, która przekracza ograniczenia i ma odwagę spełniać swoje pragnienia, bez względu na to, co myślą o tym inni. To ja zdecyduję, który moment będzie właściwy na macierzyństwo. 18 Na tym tle odróżnia się wypowiedź Izabelli Łukomskiej-Pyżalskiej, matki sześciorga dzieci, businesswoman, prezes Warty Poznań i byłej modelki, która w czasie programu Świat się kręci w TVP1 przekonywała że połączenie macierzyństwa z karierą jest możliwe. Jako przykład podała to, że sama zaszła w pierwszą ciążę w czasie gdy otwierała własną firmę. Jednocześnie przyznała, że głównym problemem kobiet w Polsce, młodych ludzi i małżeństw jest brak mieszkania i brak stałej pracy. Zgodziła się z autorami kampanii, że zegar biologiczny u kobiet tyka i jeśli nie zdecydują się w odpowiednim momencie na dziecko, to może się okazać, że będzie już zbyt późno. Aktorka Ada Fijał 15 czerwca nakręciła własną wersję spotu parodiującą kampanię. Materiał filmowy był uzupełniony napisami: Byłam w Tokio i w Paryżu. Byłam w Kielcach i w Płocku. W Budapeszcie i Magnitogorsku. Skończyłam stomatologię i aktorstwo. Urodziłam syna. Nagrywam też filmiki na YouTube. Ale nie zdążyłam na zielonym. Żałuję 19 Dwa tygodni później zmieniła zdanie i powiedziała, że cieszy się z tego, że temat odkładania macierzyństwa został poruszony. Cieszę się, że ten temat w ogóle został poruszony. Można wiele mówić o tej kampanii, ale zadziałała. I to dobrze, chyba właśnie o to chodziło. Oczywiście można dyskutować o tym jak ta kampania została zrealizowana. Myślę, że mogła uderzyć w czułe struny osób, które dzieci nie mają i nie mogą ich mieć. 20 Odeta Moro, dziennikarka i prezenterka powiedziała, że spot może być nieprzyjemny dla osób, które starają się bez powodzenia o urodzenie dziecka. Podkreśliła też rolę ojca w wychowaniu dzieci oraz nawiązała do osobistych doświadczeń stosunkowo wczesnego macierzyństwa. Tatusiowie coraz częściej mają bardzo ważną rolę w wychowaniu i pielęgnacji takiego małego człowieka. Na dzieci nigdy nie jest pora. One po prostu jak chcą, to się pojawiają i są największym szczęściem każdego rodzica. Ja urodziłam dziecko, kiedy miałam 24 lata Siwiec o dzieciach i kampanii: CZUJĘ SIĘ NACISKANA. Chciałabym, żeby to był mój wybór!, Pudelek.pl, , Herbuś o macierzyństwie: To ja zdecyduję, który moment będzie właściwy, Dziennik.pl, , rozrywka/plotki/herbus-o-macierzynstwie-to-ja-zdecyduje-ktory-moment-bedzie-wlasciwy 19 A. Fijał, Żałuję DYI, YouTube.com , 20 Fijał broni kampanii o macierzyństwie: ZADZIAŁAŁA! Mówi się o niej i o to właśnie chodziło, Pudelek.pl, , O. Moro, Na dzieci nigdy nie jest pora. One jak chcą, to się pojawiają, Mpolska24.pl, , wiadomosc/ /odeta-moro-o-kontrowersyjnym-spocie-na-dzieci-nigdy-nie-jest-pora-one-jak-chca-to-sie-pojawiaja. 28