20 Jahre Schulpartnerschaft Wyszków-Moormerland 20 lat partnerstwa szkół I LO w Wyszkowie i Schule Moormerland

Transkrypt

1 20 Jahre Schulpartnerschaft Wyszków-Moormerland 20 lat partnerstwa szkół I LO w Wyszkowie i Schule Moormerland / 1 1

2

3 Schule Moormerland Theodor Heuss Str Moormerland Tel Jahre Schulpartnerschaft Wyszków-Moormerland / lat partnerstwa szkół I LO w Wyszkowie i Schule Moormerland I Liceum Ogolnoksztalcace im. Cypriana Kamila Norwida, ul. 11 Listopada 1, Wyszkow tel szkola@1lowyszkow.home.pl

4 KÖNEKE CHACINSKI D

5 KÖNEKE CHACINSKI PL

6 Vorwort des Schulleiters Gerrit Boekelmann anlässlich des 20-jährigen Jubiläums des deutsch-polnischen Schüleraustausches zwischen der Haupt- und Realschule Moormerland und dem Lyzeum in Wyszków Wenn sich die Schulpartnerschaft zwischen dem Lyzeum in Wyszków und unserer Schule in diesem Jahr zum 20. Mal jährt, ist das ohne Frage ein besonderes Jubiläum und Anlass zu großer Freude. Was mich persönlich jedoch noch mehr freut als der runde Geburtstag, ist die Tatsache, dass diese Partnerschaft auch nach zwei Jahrzehnten lebendiger ist denn je Man spürt auf beiden Seiten ganz deutlich: Hier handelt es sich nicht um eine von oben verordnete Pflichtveranstaltung, nein hier wird Völkerverständigung wirklich gelebt und mit ehrlicher Begeisterung praktiziert. Die Schüler in Moormerland wie in Wyszków empfinden den Austausch, so habe ich es in den vergangenen Jahren erfahren dürfen, als wichtige Bereicherung ihres Lebens, die im Nachhinein keiner mehr missen möchte. Insofern kann man die ursprünglichen Initiatoren dieses Austausches nur beglückwünschen. Sie hatten in einer Zeit, zu der unser Europa noch ein ganz anderes Gesicht hatte als heute, das richtige Gespür für eine längst überfällige Maßnahme. Der Grundstein, der damals gelegt wurde, hat wichtige Impulse für die Aussöhnung zwischen Polen und Deutschland gesetzt und die Völkerverständigung auf sehr pragmatische Weise vorangebracht. In meiner Generation war immer von einem historisch bedingten, etwas schwierigen Verhältnis zwischen Deutschen und Polen die Rede. Wenn junge Menschen dies heute nur noch schwerlich nachvollziehen können, weil sie das Miteinander der benachbarten Länder von Anfang an als ganz normal, ja als friedlich und freundschaftlich, erleben dürfen, sind wir bereits einen großen Schritt weiter. Die Schüler aus Wyszków und Moormerland lernen Jahr für Jahr mehr über den jeweils anderen. Mit dem aktiven Erleben der anderen Kultur wächst auf beiden Seiten der Respekt, aber auch das Verständnis für die aktuelle Situation des Nachbarn. Diese guten Voraussetzungen für ein gesundes Zusammenwachsen Europas sollten wir nutzen und weiter ausbauen. Ich danke daher an dieser Stelle nochmals allen, die mit Ihrem Engagement und enormer Einsatzfreude in den letzten zwanzig Jahren zum Erfolg dieses Kooperationsprojektes beigetragen haben. Besonders danke ich Herrn Heiner Köneke und Herrn Wojciech Chaciński, die sich mit großem Einsatz für die Schulpartnerschaft beider Länder eingesetzt haben. Die Anstrengungen haben sich sicherlich gelohnt. Möge es auch künftigen Schülergenerationen vergönnt sein, die feste Freundschaft zwischen Wyszków und Moormerland aus eigener Anschauung zu erfahren! In diesem Sinne grüße ich Sie alle ganz herzlich.

7 Życzenia dyrektora szkoły Gerrita Boekelmanna z okazji 20 jubileuszu niemiecko-polskiej wymiany szkół pomiędzy Schule Moormerland a liceum w Wyszkowie. Partnerstwo szkolne istniejące pomiędzy liceum w Wyszkowie, a naszą szkołą odbywa się w tym roku po raz 20. Jest to bez wątpienia szczególny jubileusz i okazja do wielkiej radości. Cieszy mnie osobiście fakt, że partnerstwo to jest mimo okrągłych urodzin dzisiaj bardziej żywsze niż kiedykolwiek. Można bardzo konkretnie po obu stronach wyczuć, ze nie chodzi tutaj o jakiś określony z góry kurs. Wręcz przeciwnie - tutaj wyczuwa się zrozumienie międzykrajowe, które rzeczywiście żyje i jest praktykowane z uczciwym entuzjazmem. Uczniowie szkół z Wyszkowa i Moormerland odczuwają wymianę pomiędzy szkołami, o czym mogłem się osobiście przekonać i doświadczyć. Tego doświadczenia nie chcę już nigdy stracić. Dlatego tez trzeba bardzo wyróżnić inicjatorów tej wymiany. Mieli oni już wtedy właściwą intuicję dla tej sprawy, mimo zróżnicowania europejskiego oblicza. Fundamenty które zostały wówczas położone zostały ważnym impulsem pojednania miedzy Polską a Niemcami, a także pragmatycznie doprowadziły do zaawansowanego porozumienia pomiędzy krajami. W moim pokoleniu była zawsze mowa o historycznie nieco trudnych stosunkach pomiędzy Polakami i Niemcami. Dzisiejsza młodzież ma całkiem inne podejście do tych spraw. Od początku sąsiedzkie kontakty pomiędzy naszymi krajami są całkiem normalne, spokojne i miłe. Można powiedzieć, że postawiliśmy bardzo duży krok naprzód. Uczniowie z Wyszkowa jak i z Moormerland uczą się z roku na rok coraz więcej o swoim sąsiedzie. W aktywnych doświadczeniach innej kultury rośnie po obu stronach szacunek jak i zrozumienie aktualnej sytuacji sąsiada. Te dobre warunki dla europejskiej integracji powinniśmy dalej podtrzymywać i dalej rozwijać. Dlatego też po raz kolejny okazuje wdzięczność i dziękuję wszystkim, którzy w przeciągu ostatnich dwudziestu lat ogromnym zaangażowaniem i entuzjazmem przyczynili się do rozbudowy tego kooperacyjnego projektu jak i do sukcesu o którym możemy mówić. W szczególności dziękuję bardzo panom Heinerowi Köneke i Wojciechowi Chacińskiemu, którzy z wielkim zaangażowaniem pracowali nad wymianą i współpracą między szkołami. Wysiłki te naprawdę się opłaciły. Życzę, aby przyszła generacja szkolna mogła poznać i doświadczyć na własnej skórze silnej przyjaźni pomiędzy Wyszkowem i Moormerland. Kończąc, pozdrawiam wszystkich bardzo serdecznie.

8 Słowa Dyrektora I Liceum Ogolnoksztalcace im. C.K. Norwida Władysława Klimaszewskiego Zacznę od pytania. Czy partnerstwo między I Liceum Ogólnokształcącym im. Cypriana Kamila Norwida w Wyszkowie i SchuleMoormerland jest potrzebne? Jego trwanie przez 20 lat jest odpowiedzią, że TAK! Jesteśmy dwoma sąsiadującymi narodami. Jesteśmy sąsiadami. Granica czasem nas łączyła, czasem dzieliła. Wielkim cieniem na nasze wzajemne stosunki kładzie się czas rozbiorów, bardziej odległy, ale jeszcze bardzo niedawny czas drugiej wojny światowej, tragiczny dla naszego narodu, dla ludzi w tych czasach żyjących, ale też dla narodu niemieckiego. Chcemy zadbać o to, aby takie czasy nie miały prawa wrócić. Taki jest sens wspólnego działania. Służy temu wzajemne poznanie, budowanie ponad granicami mostów przyjaźni, znoszenie tego co nas dzieli. Myślę, że naszym dwóm szkołom to się udaje. Podczas spotkań w Moormerland i w Wyszkowie uczestnicy wymiany młodzieży poznają swoich rówieśników, tych u których mieszkają, poznają ich przyjaciół, znajomych; poznają ich zwyczaje, tradycje a przez to kulturę i historię ich ojczyzny północnej Fryzji i Niemiec, Mazowsza i Polski. Wspominają: Wydaje mi się, że jednym z ważniejszych walorów.,, jest właśnie możliwość poznania ludzi, którzy mimo dzielących nas różnic, są w gruncie rzeczy tacy sami... Nie byliśmy jedynie Polakami i Niemcami... Stanowiliśmy jedną doskonale zgraną grupę (Jakub Mrozowski uczestnik 10 wymiany). Te wspólne spotkania, doświadczenia dużo znaczą dla wzajemnego zrozumienia... są realną częścią porozumienia między narodami... Znaczą prawdopodobnie dużo więcej niż niejedna umowa ( H.L. HIlbrands były dyrektor szkoły w Moormerland ). Zgadzam się w całości z sądami zawartymi w tych cytatach. (To, że działanie przynosi korzyści, że ma wielki sens, że służy sprawom ważnym dla przyszłości naszych narodów, mobilizuje do podejmowania każdego roku na nowo zadania realizacji projektu wymiany młodzieży.) Te spotkania są tak po prostu potrzebne. I dlatego każdego roku podejmujemy się realizacji tego projektu. Wymaga to pracy wielu ludzi, którym chciałbym serdecznie podziękować. Przede wszystkim pani Irmi de Riese i Hansowi Ludwigowi Hillbrandsowi, ponieważ to oni wzięli na siebie ciężar organizacji wymiany w pierwszych latach, dziękuję dyrektorowi GerritowiBoekelmanniHeinerowiKoeneke, że podjęli się kontynuacji, dziękuję prowadzącym projekt nauczycielom Liceum: Krystynie Kowalkowskiej, Agnieszce Bajkowskiej, Annie Mróz i Wojciechowi Chacińskiemu, który dźwiga na swoich barkach ciężar wymiany przez ostatnie lata. Dziękuję wszystkim nauczycielom biorącym udział w realizacji projektu po jednej i po drugiej stronie. Lista jest długa. Dziękuje rodzicom. Oni w znaczący sposób wspierają wymianę. Dziękuję wspierającym przez 20 lat nasze starania Dyrektorowi i pracownikom Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, Starostom Wyszkowskim oraz Burmistrzom Wyszkowa.

9 Vorwort von Herrn W. Klimaszewski, Direktor des Liceums Ogolnoksztalcace im. Cypriana Kamila Norwida in Wyszków Ich fange mit der Frage an: ist die Partnerschaft zwischen dem Cyprian-Kamil-Norwid-Allgemeinbildenden Lyzeum in Wyszków und der Realschule in Moormerland notwendig? Ihre Dauer durch 20 Jahre ist die Ja-Antwort. Wir sind zwei benachbarte Staaten. Wir sind Nachbarn. Die Grenze hat uns manchmal verbunden, manchmal geteilt. Lange Schatten warf auf unsere gemeinsamen Beziehungen die vergangene Teilungszeit und die neuere Zeit des Zweiten Weltkriegs, die für unsere Nation, für die damals lebenden Menschen so wie für die deutsche Nation tragisch war. Wir wollen dafür sorgen, dass solche Zeiten nicht wieder zurückkehren. Das ist der Sinn der gemeinsamen Tätigkeit. Zu diesem Zweck dienen das gegenseitige Kennenlernen, das Bauen der Brücken der Freundschaft über die Grenzen hinweg, das Abbauen von dem Trennenden. Ich glaube, dass dies unseren beiden Schulen gelingt. Während der Besuche in Moormerland und in Wyszków lernen die Teilnehmer des Austausches ihre Gleichaltrigen, bei denen sie wohnen, ihre Freunde und Bekannte kennen. Sie werden mit ihren Sitten und Bräuchen und dadurch mit der Kultur und Geschichte ihrer Heimat - Ostfriesland und Deutschland, Masowien und Polen vertraut gemacht. Sie erinnern sich: Es scheint mir, dass einer der wichtigsten Vorteile eben die Möglichkeit des Kennenlernens von den Menschen ist, die trotz der uns trennenden Unterschiede im Grunde genauso sind wie wir Wir waren nicht allein, die Polen und die Deutschen. Wir bildeten eine perfekt eingespielte Gruppe (Jakub Mrozowski, Teilnehmer des 10. Austausches). Diese gemeinsamen Treffen, Erfahrungen bedeuten viel für das gegenseitige Verstehen sind ein reales Stück Völkerverständigung. Sie sind wahrscheinlich mehr wert, als mancher Vertrag. (H.L.Hillbrands -Festschrift zum 10jährigen Jubiläum der Partnerschaft) Ich stimme vollkommen mit den Urteilen in den beiden Aussagen überein. Dass diese Tätigkeit Nutzen bringt, dass sie großen Sinn hat, dass sie den für die beiden Völker wichtigen Angelegenheiten dient, mobilisiert alljährlich zur Aufnahme der Realisierung des Jugendaustauschprojektes. Diese Treffen sind einfach notwendig. Deswegen übernehmen wir jedes Jahr die Realisierung dieses Projektes. Das verlangt die Arbeit vieler Menschen, bei denen ich mich bedanken möchte. Vor allem bei Frau Irmi de Riese und bei Herrn Hans Ludwig Hillbrands, denn sie haben die Last der Organisierung des Austausches in den ersten Jahren auf sich genommen. Ich danke Herrn Schulleiter Gerrit Boekelmann und Herrn Heiner Köneke, dass sie die Fortsetzung übernommen haben, ich danke den Lehrern am Lyzeum, die das Projekt geführt haben: Krystyna Kowalkowska, Agnieszka Bajkowska, Anna Mróz und Wojciech Chaciński, der auf seinen Schultern die Last des Austausches durch die letzten Jahre trägt. Ich danke allen Lehrern, die sich an der Realisierung des Projektes auf der einen und auf der anderen Seite beteiligt haben. Die Liste ist lang. Ich danke den Eltern. Sie unterstützen bedeutsam den Austausch. Ich danke dem durch die 20 Jahre unsere Bemühungen fördernden Direktor und den Mitarbeitern des Deutsch-Polnischen Jugendwerkes, den Landräten und den Bürgermeistern von Wyszków.

10 10

11 11

12 Wiadomość z pozdrowieniami od Ministra Kultury, Dolnej Saksonii, dr. Bernd Althusmann z okazji 20-lecia Polsko-niemieckiej wymiany uczniow szkoly glownej i realnej w Moormerlandzie i uczniami liceum w Wyszkowie. Partnerstwo między szkołami w Moormerlandzie i w Wyszkowie istnieje od 20 lat, jest to szczegolny powod do swietowania ale takze do przekazania gratulacji. Partnerstwa szkol, w szczegolnosci wymiane uczniow mozna uznac jako praktykowanie porozumienia miedzynarodowego. Partnerstwa te sa wisienka na torcie zycia szkolnego a takze wazna czescia dla szkolnych pofili. Zwiazane z nimi dzialalnosci przyczyniaja sie do wzbogacenia szkolnego zycia i dodaja mu smaku i koloru. Zapoznanie się z tym innym wyostrza punkt widzenia wlasnej sytuacji, pobudza do refleksji i jest waznym wkladem innowacyjnego myślenia i działania, a dotyczy to zarówno uczniów jak i nauczycieli. Spotkanie z obcą kulturą i językiem rówieśników podwyzsza miedzykulturowe kompetencje młodzieży i jest aktywnym udzialem w edukacki pokoju. Ten, kto rozumie sposób myślenia i działania innych ludzi rozumie takze co to jest tolerancja. W coraz bliżej podchodzacej do siebie Europie są to warunki ktore powinna posiadac nowa generacja aby moc pozytywnie kształtować przyszłośc. Jest takze ważnym elementem edukacyjnym. Wgląd lub doswiadczenia z innymi pogladami pedagogicznymi jakii praca pozwalaja dac nauczycielom innowacyjne pomysly dla wlasnego rozwoju i dzialania pedagogicznego jak i przyczyniaja sie do rozwiniecia profili szkolnych. Ta współpraca miedzyszkolna jest juz tak stara, jak polsko-niemiecka umowa miedzysasiedzka ktorej podpis swietowac bedziemy w czerwcu 2011 roku. Umowa ta ma pionierski charakter i może na stale służyć jako dobry przykład aktywnej współpracy. Akurat poprzez niebezstresowe stosunki miedzy Niemcami a Polska ofiarowuje to partnerstwo szczegolna pomoc na rzecz pojednania i zrozumienia między mieszkańcami obu krajów. Przez tak dlugi okres czasu utrzymac przy zyciu partnerstwo szkolne wymaga wielkiego zaangazowania z obu stron; odpowiedzialnych nauczycieli, solidnego wsparcia ze strony kierownictwa szkoły, rodziców, opiekunów i pozaszkolnych osób i instytucji. Bez tej ideologicznej, organizacyjnej jak i materialnej pomocy nie moglby taki projekt przetrwac tak dlugi okres czasu. Z okazji tej rocznicy gratuluje wszystkim zainteresowanym na niemieckiej jak również po polskiej stronie. Chcialbym takze zlozyc podziekowania wszystkim, ktorzy udzielali przez tak dlugi okres czasu pomocy jak i wspolpracy. Zycze na przyszlosc obu szkola sily, I entuzjazmu, dobrych pomyslow jak i wsparcia na dalsze wzorowe utrzymanie tego zwiazku. Z powazaniem Dr. Bernd Althusmann 12

13 10 Plakate, die unsere Partnerschaft zwischen 1991 und 2000 dokumentieren. (Ausstellung 2000/2010) 13

14 Grußwort des Landrats von Wyszków, Herrn Bogdan Pągowski 14 Liebe junge Freunde, das zwanzigjährige Jubiläum der Partnerschaft zwischen den Schulen Moormerland und Wyszków bietet die Gelegenheit zu einer besonderen Würdigung. Wir können auf einen gemeinsam zurückgelegten Weg von etwa tausend jungen Menschen blicken, der unter historischem Vorzeichen, persönlicher Erfahrung und auf dem Gebiet der Entwicklung zur Selbständigkeit beurteilt werden kann. Sie haben gegenseitig polnische und deutsche Häuser besucht, sie haben gemeinsam Vieles unternommen, miteinander gesprochen, gelernt, Land und Leute kennengelernt. Oft wurden beim Lagerfeuer oder auf dem Ausflug feste Freundschaften geschlossen. Während der mehrmaligen Reisen nach Deutschland an die Nordsee ist die Jugend aus Wyszków freundlich empfangen und mit viel Verständnis und Interesse aufgenommen worden. Es gibt keinen besseren Ort für das gegenseitige Kennenlernen und die Erziehung als das Elternhaus und die Schule des Freundes aus dem Gastland. Solche Treffen haben es aufs Beste ermöglicht Vorurteile abzubauen. Die Schüler haben ein Wissen voneinander erworben, die Verständigung wurde immer besser. Die Teilnehmer des Austauschs haben ihre Sprachkenntnisse vertieft, die Alltagssitten kennengelernt und im Rhythmus der Gastfamilien gelebt. Der langjährige Austausch war möglich dank der Leidenschaft der Lehrer, der Bildungseinrichtung und der Eltern - und vor allem dank der Lust der Jugendlichen neue Freunde kennen zu lernen. Unsere kleine lokale Heimat ist Masowien mit der Landeshauptstadt Warschau. Wir freuen uns, dass wir der deutschen Jugend die schöne Stadt mit ihren Sehenswürdigkeiten, Sport- und Kultureinrichtungen und vor allem mit ihrer heroischen Geschichte näher bringen konnten. Unsere Gäste wurden von der Altstadt, der Königsstrecke (Trakt Królewski) und dem Łazienki-Schloss bezaubert. Sie waren auch von den schönen Landschaften Masowiens und von Masuren, von dem Wisentreservat und dem Sanktuarium in Swięta Lipka fasziniert. Sie haben das Wilanów-Schloss und Żelazowa Wola besichtigt. Gleichzeitig hat es an ernsten Diskussionen nach dem Besuch des KZ Treblinka und des Friedhofs Powązki nicht gefehlt. Die Jugendlichen haben Blumen auf den Gräbern der Soldaten von Szare Szeregi niedergelegt, sie haben den Warschauer Aufständischen und den Helden des Warschauer Ghettos Ehrerbietung erwiesen. Mit Zufriedenheit konnten wir den deutschen Gästen die Schönheit und die Vielfalt des Kreises Wyszków mit den sechs Gemeinden an den Flüssen Bug und Narew zeigen. Die Schüler aus Wyszków haben mit Interesse die Region um die Nordsee, in der auch das schöne Moormerland liegt, kennen gelernt. Die erste Reise wurde auf die Einladung der Schule Moormerland hin im Jahr 1991 organisiert. Man kann Dutzende von Verträgen und Erklärungen unterschreiben, aber man kann Freundschaft nicht auf dem Papier festschreiben. Der Austausch zwischen Moormerland und Wyszków hat gezeigt, auf welche Weise wir das Leben in einem Europa ohne Grenzen mit einem intensiven Austausch erfüllen können. Die Kreisselbstverwaltung unterstützt mit Anerkennung und Interesse die zwanzig Jahre dauernde Zusammenarbeit. Im Namen des Kreisvorstandes Wyszków bedanke ich mich bei den Schulleitungen von Wyszków und Moormerland, bei den Lehrern, Schülern, Eltern und der lokalen Verwaltung für die konsequente Arbeit, für viele verschiedene Initiativen und für den reichen Inhalt der polnisch-deutschen Beziehungen. Ich danke für das schöne Jubiläum und gratuliere den Schulen. Und besonders wünsche ich weitere Leistungen zur Festigung der polnisch-deutschen Freundschaft. Der Landrat von Wyszków Bogdan Pągowski Wyszków, den

15 15

16 16

17 Pozdrowienia z powiatu Leer W powiecie Leer żyje 436 Polakow. Raz do roku liczba ta wzrasta, zaledwie na kilka dni, regularnie w ciągu ostatnich 20 lat;ofiarujac duzo intensywnych doznań zarówno turystom i gospodarzom. Od 20 lat urzymuje szkola z Moormerlandu ze szkola z Wyszkowa partnerskie stosunki. Wszystko zaczelo sie w ciezkich czasach napiecia i niepewnosci. Mimo tego trudnego czasu zwiazek ten przetrwal. Mozemy za to podziekowac inicjatorom, nauczycielom rodzicom i uczniom. Zostaly pokonane nie tylko setki kilometrow, ale mury budowane przez wojne. To udane partnerstwo szkol przyczynilo sie takze do tak waznej konwergencji w Europie. Wymiana miedzyszkolna ma przede wszystkim kazdemu sprawiac radosc. Przed 20 laty szkoly te zobowiazaly sie do partnerstwa i staly sie poslancami Niemiec i powiatu Leer. Zadanie to potraktowaly i spelnily powaznie. Bardzo sie ciesze, ze udaje sie to obydwu szkolom dzieki zaangazowaniu nauczycieli, rodzicow i uczniow. Podtrzymywana przy zyciu wymiana jest europejskim pragnieniem pokoju i wolnosci. Za swoje wysilki jak i goscinnosc serdecznie dziekuje wszystkim zainteresowanym. Z okazji tej okraglej rocznicy, zycze wszystkim powodzenia i wspanialych doznan. Mam nadzieje, ze nasza wspolpraca i partnerstwo bedzie mialo dluga przyszlosc. Bernhard Bramlage Starosta Powiatu 17

18 20 Jahre Partnerschaft zwischen dem Lyceum in Wyszków und der Schule Moormerland Alles begann : Seit 20 Jahren pflegen nun das Lyceum in Wyszków und die Schule Moormerland ihre Partnerschaft. Seit 20 Jahren existiert ohne Unterbrechung der gemeinsame Schüleraustausch. Seit 20 Jahren besuchen sich jeweils im Frühling und im Herbst von jeder Schule etwa 20 Schülerinnen und Schüler. Seit 20 Jahren kümmern sich jedes Jahr etwa 40 Familien um ihren jeweiligen Gast. Seit 20 Jahren organisieren engagierte Lehrkräfte mit großer Verantwortung diesen Schüleraustausch. Seit 20 Jahren verwirklichen beide Schulen in hervorragender Weise den Gedanken der Völkerverständigung. In 20 Jahren: Weit mehr als zweimal km für die deutsch-polnische Freundschaft! 1 Die Idee In der Festschrift zum 10jährigen Jubiläum dieser Partnerschaft beschrieb der damalige Schulleiter Hillbrands die zugrunde liegende Idee folgendermaßen: 1990 knüpften beide Schulen die ersten freundschaftlichen Beziehungen Diese Besuche sind so bedeutsam, weil die Schülerinnen und Schüler im privaten Kreis viel über die Lebensweise ihrer Partner erfahren, Gemeinsamkeiten und Unterschiede beobachten, Vorurteile überprüfen und voneinander lernen. Für das gegenseitige Verständnis bilden solche Erfahrungen eine entscheidende Grundlage. Dieser Prozess gestaltet sich nicht einfach; denn auch heute noch wirft besonders die Zeit von 1939 bis 1946 mit Jahren des Grauens, der Verbrechen und der Leiden lange Schatten. Aber diese Vergangenheit darf nicht lähmen. Deshalb muss die heutige junge Generation, die die Augen nicht vor der Geschichte verschließt, neue Wege gehen, Brücken bauen, den Grenzen das Trennende nehmen und nach einem gemeinsamen Europa streben. Diese Ziele versuchen wir, das Lyceum in Wyszków und die Schule Moormerland, in die Tat umzusetzen. Wir danken allen, die diese Partnerschaft bisher unterstützt haben. Mögen sich in den kommenden Jahren noch viele Jugendliche beider Staaten kennenlernen. An anderer Stelle sagte er: Liebe Schülerinnen und Schüler aus Wyszków, ihr habt gesehen, wie wir wohnen und leben, wie wir unsere Freizeit gestalten, wie wir uns verhalten, wie unsere Heimat, unser Ostfriesland aussieht. Ihr habt beobachtet, dass wir eine friedliche Gesellschaft sind. Diese Erfahrungen bedeuten viel für das gegenseitige Verstehen. Deshalb bezeichne ich eure Begegnung als ein reales Stück Völkerverständigung. Sie ist wahrscheinlich mehr wert, als mancher Vertrag, der nur auf dem Papier steht. Ich danke euch für euer Engagement. Gegenseitige Besuche setzen Disziplin auf beiden Seiten voraus. Man muss auf seinen Partner zugehen, sich auf ihn einstellen, manchmal gar auch sein gewohntes Verhalten ändern und den gewohnten Trott verlassen. Das ist insgesamt gut gelungen. ( ) Schülerinnen und Schüler aus Moormerland, freut euch auf den Gegenbesuch bei euern Partnern in Wyszków. Seid dann ebenso gute Botschafter eures Landes, wie es jetzt die polnischen Schülerinnen und Schüler sind. 18

19 20 lat partnerstwa między liceum w Wyszkowie i szkołą w Moormerland Wszystko zaczęło się w latach : Od 20 lat Liceum w Wyszkowie i szkoła w Moormerland pielęgnują wspólne partnerstwo. Od 20 lat istnieje bez przerwy wspólna wymiana uczniów. Od 20 lat odwiedza się rokrocznie na wiosnę i na jesieni około 20 uczennic i uczniów z każdej szkoły. Od 20 lat około 40 rodzin troszczy się co roku o swojego gościa. Od 20 lat zaangażowani nauczyciele organizują z dużą odpowiedzialnością tę uczniowską wymianę. Od 20 lat obie szkoły doskonale urzeczywistniają ideę porozumienia między narodami. W 20 lat: dużo więcej niż dwa razy km dla niemiecko-polskiej przyjaźni. 1 Pomysł W księdze jubileuszowej z okazji 10 rocznicy tego partnerstwa tak opisał leżącą u jej podstaw ideę ówczesny dyrektor szkoły Hillbrands: W 1990 roku obie szkoły nawiązały przyjazne stosunki Te odwiedziny są tak znaczące, ponieważ uczennice i uczniowie dowiadują się dużo w prywatnym kręgu na temat stylu życia swoich partnerów, obserwują podobieństwa i różnice, sprawdzają stereotypy i uczą się od siebie nawzajem. Takie doświadczenia stanowią decydującą podstawę wzajemnego porozumienia. Proces ten nie toczy się prosto; ponieważ dziś jeszcze także cień rzuca zwłaszcza okres między 1939 a 1945 poprzez lata grozy, zbrodni i cierpienia. Ale ta przeszłość nie może paraliżować. Dlatego dzisiejsze młode pokolenie, które nie zamyka oczu przed historią, musi iść nowymi drogami, budować mosty, znosić na granicach to, co dzieli i dążyć do wspólnej Europy. Szkoła w Wyszkowie i w Moormerland próbują te cele wcielać w życie. Dziękujemy wszystkim, którzy do tej pory wspierali to partnerstwo. Oby w nadchodzących latach poznało się jeszcze dużo młodych ludzi z obydwu państw. W innym miejscu powiedział: Drodzy uczniowie i uczennice z Wyszkowa, widzieliście, jak mieszkamy i żyjemy, jak spędzamy czas wolny, jak się zachowujemy, jak wygląda nasza ojczyzna, nasza Wschodnia Fryzja. Obserwowaliście, że jesteśmy przyjaznym społeczeństwem. Te doświadczenia znaczą dużo dla wzajemnego zrozumienia. Dlatego określam wasze spotkanie jako realną część porozumienia między narodami. Ono jest prawdopodobnie więcej warte niż niejedna umowa, która istnieje tylko na papierze. Dziękuję wam za wasze zaangażowanie. Wzajemne wizyty wymagają dyscypliny po obu stronach. Trzeba podejść do partnera, dostosować się do niego, czasami nawet zmienić swoje dotychczasowe zachowanie i zrezygnować ze swoich przyzwyczajeń. To się w sumie dobrze udawało. Uczniowie i uczennice szkoły z Moormerland, cieszcie się na rewizytę u waszych partnerów w Wyszkowie. Bądźcie wówczas tak samo dobrymi ambasadorami waszego kraju, jak teraz są nimi polscy uczniowie i uczennice. 19

20 2.1 Erfahrungen einer Lehrerin Frau de Riese, die seitens der Schule Moormerland von Anfang an und viele Jahre diese Schüleraustausch hervorragend organisierte, berichtete vor 10 Jahren die folgenden interessanten Erfahrungen: Als wir im Schuljahr 1991/92 unseren ersten Austausch starteten erschien uns Wyszków so weit entfernt zu sein, dass wir eine Übernachtung in der Nähe Berlins einplanten. Dabei sind es nur 1200 km bis zu unserer Partnerschule Für die fünfte Fahrt wählten wir die Bahn Die Bequemlichkeit eines Liegewagens und die Waschräume wissen unsere Teilnehmer inzwischen zu schätzen. Die Preise für die Bahn sind außerdem günstiger als für die Fahrt mit einem Bus. Auf beiden Seiten herrschte anfangs große Ungewissheit, wie wir uns verständigen sollten. Für die Lehrkraft, die bei einer Lehrerin für Deutsch untergebracht war, bedeutete das kein Problem. Die Schüler stellten sehr schnell fest, dass sie sich auf Englisch gut verständigen konnten. Da in Polen Englisch bereits in der achtjährigen Grundschule unterrichtet wird, wenden die meisten Schüler ihre erste Fremdsprache gerne an. Eine deutsche Schülerin erzählte, dass sie Englisch nie mochte. Aber hier komme ich gut weiter damit. Das macht richtig Spaß. Wir sind immer wieder beeindruckt von der herzlichen Gastfreundschaft Besonders gut gefällt den Schülern, wenn sie sich an Wochenenden treffen oder an Feiern teilnehmen, zu denen möglichst die ganze Gruppe eingeladen wird. Sie entwickeln ein ausgeprägtes Gemeinschaftsgefühl. Das zeigen die herzzerreißenden Abschiedsszenen, wenn sich viele am Ende eines der beiden gegenseitigen Besuche weinend in den Armen liegen In den ersten Jahren knicksten die polnischen Mädchen, und die Jungen machten eine tiefe Verbeugung, wenn sie einer Lehrkraft begegneten. Heute sind die polnischen Jugendlichen daran nicht mehr sofort von deutschen Jugendlichen zu unterscheiden. Jedes Jahr besuchten wir ein Konzentrationslager, z. B. Treblinkla, Auschwitz oder Stutthoff. Fassungslos verließen die meisten Schülerinnen und Schüler diese Zeugnisse deutscher Gewaltherrschaft in Polen, und viele Schüler hatten den Wunsch, darüber für das Jahrbuch zu schreiben. Sie suchten eine Möglichkeit, sich mit ihrer persönlichen Erschütterung auseinanderzusetzen und sie zu verarbeiten Die freudigen Eindrücke überwiegen bei weitem. Am wichtigsten ist es, dass sich die Jugendlichen in ihrem häuslichen Umfeld kennenlernen, dass sie die Verschiedenheit akzeptieren und die Gemeinsamkeiten suchen und vertiefen. Oft habe ich bei dem Gegenbesuch den Eindruck, dass sich liebe Freunde wiedersehen. Viele Freundschaften haben über Jahre bestanden. Ich weiß von Besuchen der polnischen Jugendlichen in den Sommerferien in den Gastfamilien. Einige Gastfamilien haben sich auch nach dem Austausch besucht. Offenheit und Unbekümmertheit sind immer selbstverständlicher. Ich hoffe, dass sich diese Normalität bei allen Begegnung weiterhin fortsetzt. 2.2 Erinnerungen und Erfahrungen der Lehrerin Agnieszka Bajkowska Ich war achtmal mit dem Schüleraustausch in Deutschland. Jedes Jahr beteilige ich mich an dem Projekt in unserer Schule. Jedenfalls ist das für mich ein neues Erlebnis. Der Austausch bringt immer neue Erfahrungen mit. Für die Schülerinnen und Schüler ist das etwas Besonderes. Die Fahrt nach Deutschland, das Wohnen bei den Familien, die Teilnahme am Unterricht in der deutschen Schule und an den Ausflügen bleiben für immer in ihrer Erinnerung. Das würden sie bestimmt auf keinem anderen Ausflug erfahren. Die gemeinsamen Abendtreffen bleiben unvergesslich. Das beste Beispiel dafür sind die Verabschiedungen am Ende der beiden Besuche, wenn viele lange geweint haben. Am Anfang jedes Treffens herrschte groβe Ungewissheit, wie wir uns verständigen sollten, wie mein Partner/ meine Partnerin die Freizeit gestaltet, wie das Leben in der Familie aussieht. Die Befürchtungen haben sich als unnötig erwiesen. Die Verständigung verlief immer hervorragend. Wir waren auch von der herzlichen Gastfreundschaft begeistert. Es war sehr berührend, wenn unsere Schüler von den Gasteltern: meine Mutti und mein Vati gesagt haben. Am wichtigsten ist es, dass die Jugendlichen Toleranz gegeneinander gelernt haben. Es wurden Stereotype abgebaut und an ihrer Stelle neue Freundschaften geknüpft. Und ich weiß, dass viele von ihnen noch lange gepflegt wurden und über viele Jahre bestanden haben. 20

21 2 Doświadczenia nauczycielki Pani de Riese, która ze strony szkoły Moormerland od początku i przez wiele lat znakomicie organizowała tę wymianę uczniów, tak przedstawiała przed 10 laty swoje ciekawe doświadczenia: Gdy w roku szkolnym 1991/92 rozpoczynaliśmy naszą pierwszą wymianę, Wyszków wydawał nam się tak bardzo oddalony, że zaplanowaliśmy nocleg w pobliżu Berlina. Przy tym jest to już tylko 1200 km do naszej szkoły partnerskiej Na piątą podróż wybraliśmy pociąg Nasi uczestnicy nauczyli się w międzyczasie cenić wygodę wagonów kuszetkowych i toalet. Koszty za przejazd pociągiem są zresztą niższe niż podróż autobusem. Po obu stronach panowała na początku duża niepewność, jak mamy się porozumiewać. Dla nauczyciela, który był zakwaterowany u nauczycielki niemieckiego, nie stanowiło to żadnego problemu. Uczniowie szybko stwierdzili, że mogą się porozumiewać po angielsku. Ponieważ w Polsce angielski jest już nauczany w ośmioletniej szkole podstawowej, większość uczniów chętnie używa pierwszego języka obcego. Niemiecka uczennica opowiadała, że nigdy nie lubiła angielskiego. Ale tutaj robię postępy. To sprawia mi przyjemność. Ciągle jesteśmy pod wrażeniem serdecznej gościnności Szczególnie podoba się uczniom, gdy spotykają się w weekend lub biorą udział w imprezach, na które zapraszana jest możliwie cała grupa. Rozwijają wyraźne poczucie wspólnoty. Pokazują to rozdzierające serce sceny pożegnania, gdy wielu płacząc pada sobie w ramiona na koniec jednej z dwóch wizyt. Przez pierwsze lata polskie dziewczęta dygały, a chłopcy robili głęboki ukłon, gdy spotykali kogoś z nauczycieli. Dziś pod tym względem polska młodzież nie różni się już na pierwszy rzut oka od niemieckiej. Każdego roku zwiedzaliśmy obóz koncentracyjny, np. w Treblince, Oświęcimiu lub Sztutowie. Większość uczniów i uczennic z zakłopotaniem opuszczała te świadectwa niemieckiego despotyzmu w Polsce i wielu uczniów chciało o tym napisać w roczniku. Szukali możliwości, aby rozważyć swój osobisty wstrząs i go przetrawić. Radosne wrażenia przewyższają wszystkie. Najważniejsze, że uczniowie poznają się w swym domowym otoczeniu, że akceptują odmienność i szukają podobieństw oraz je pogłębiają. Często mam wrażenie przy rewizycie, że widzą się ukochani przyjaciele. Wiele przyjaźni przetrwało lata. Wiem o odwiedzinach polskiej młodzieży w wakacje u rodzin goszczących. Kilka rodzin goszczących odwiedzało sięrównież po wymianie. Otwartość i beztroska są coraz bardziej oczywiste. Mam nadzieję, że ta swoboda będzie kontynuowana przy wszystkich spotkaniach. 2.2 Wspomnienia i doświadczenia nauczycielki Agnieszki Bajkowskiej Osiem razy byłam z wymianą uczniowską w Niemczech. Co roku uczestniczę w projekcie w naszej szkole. Za każdym razem jest to dla mnie nowe przeżycie. Wymiana niesie ze sobą zawsze nowe doświadczenia. Dla uczniów jest to coś szczególnego. Podróż do Niemiec, mieszkanie w rodzinach, udział w lekcjach w niemieckiej szkole i w wycieczkach pozostaną na zawsze w ich wspomnieniach. Nie doświadczyliby tego na pewno na żadnym innym wyjeździe. Wspólne wieczorne spotkania pozostaną niezapomniane. Najlepszym przykładem na to są pożegnania na zakończenie obu wizyt, podczas których wiele osób długo płakało. Na początku każdego spotkania panowała duża niepewność, jak mamy się porozumiewać, jak mój partner/ moja partnerka organizuje swój wolny czas, jak wygląda życie w rodzinach. Obawy okazały się niepotrzebne. Porozumienie przebiegało zawsze wspaniale. Byliśmy także zachwyceni serdeczną gościnnością. Było bardzo wzruszające, gdy nasi uczniowie mówili o rodzicach swoich partnerów: moja mama i mój tata. Najważniejsze jest, że młodzież nauczyła się wzajemnej tolerancji. Zostały zburzone stereotypy, a na ich miejscu zostały zawarte nowe przyjaźnie. I wiem, że wiele z nich jeszcze długo było pielęgnowanych i przetrwało wiele lat. 21

22 3 Erfahrungen und Gedanken der Schülerinnen und Schüler aus Moormerland 3.1 Ankunft der Gäste: Wir begegnen uns. Seitdem ich wusste, dass es so etwas wie den Polenaustausch an unserer Schule gibt, war mir klar, dass ich mir das bestimmt nicht entgehen lassen wollte. Man erlebt ja nicht jeden Tag so etwas Wir mussten unsere Lieblingsmusikrichtung und unsere Hobbies auf einen Zettel kritzeln und danach wurde in Polen ausgesucht, wer wohl zu wem passen könnte. Es zog sich alles total lange hin Ich war so furchtbar aufgeregt an diesem Tag und habe schon am Vormittag das Bett für Marta (meine Austauschschülerin) gemacht und Kuchen gebacken, weil sie ja vielleicht hungrig sein könnte. Nun standen wir da also mitten in der Nacht vor der Schule und warteten Annika Hefft, 10rb (2003/04) Stockdunkel. 2 Uhr morgens. Niemand von uns war jemals um diese Uhrzeit bei der Schule gewesen. Mein Gott, waren wir aufgeregt! Nie mand wusste, was auf uns zukommen würde. Außerdem wussten wir nichts Genaues über unsere Gäste. Uns wurde vorher nur der Name mitgeteilt und was sie für Hobbies haben. Wie würde das weitergehen? Es war ja schließlich totales Neuland Silke de Freese, 10rb (2002/03) Mitten im Pulk steht ein Mädchen, das mir gleich aufgefallen ist. Kurze dunkle Haare, die Hose bis zu den Knien hochgekrempelt, geringelte Socken und einen Bundeswehrrucksack mit vielen Aufnähern von Rock-Bands. Ich hoffe, dass es Katarzyna ist und zu mir kommt, da wir allein durch das Aussehen sehr viel gemeinsam haben. Und so ist es auch! Herr Köneke ruft sie und mich auf. Die Freude ist groß! Zu Hause angekommen, macht uns meine Mutter einen Tee. Wir reden bis 4 Uhr, dann fallen uns die Augen zu und wir verschieben unsere Gespräche auf den nächsten Tag. Ivonne Kruse, 10rc (2004/2005) 3.2 Verständigung: Wie sprechen wir miteinander? Zu Hause unterhielten wir uns erst einmal, so mit gebrochenem Englisch und mit Händen und Füßen, über unsere Familien, Freunde und über unsere Vorstellungen, was den Austausch angeht. Ich zeigte Kasha, meiner Polin, einige Fotos und wir lachten dann über unsere sprachlichen Missverständnisse Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) An den ersten 2 Tagen waren wir sehr schweigsam. Das besserte sich bald. Ich habe nur Angst gehabt, mich zu blamieren, weil ich mir nicht zugetraut habe, etwas Vernünftiges auf Englisch zustande zu bringen. Silke de Freese, 10rb (2002/03) Das erste Problem war, dass wir uns auf Englisch verständigen mussten. Dabei kam es oft zu lustigen Versprechern. Nach einiger Zeit gewöhnte man sich an die Sprache, dachte teilweise schon in Englisch Außerdem erfanden wir Wörter für bestimmte Bezeichnungen. Ines de Buhr, 10rb (2000/01) 22 Während der ganzen schulischen und privaten Aktivitäten lernten wir uns immer besser kennen. Marta und ich wurden ein richtig gutes Team. Unsere Englischkenntnisse haben für die Verständigung völlig ausgereicht. Nicht schlecht mal mitzubekommen, dass man mit Schulkenntnissen richtig was anfangen kann. Annika Hefft, 10rb (2003/04)

23 3 Doświadczenia i myśli uczennic i uczniów z Moormerland 3.1 Przybycie gości: spotykamy się. Od kiedy wiedziałam, że w naszej szkole jest coś takiego jak wymiana, było dla mnie jasne, że nie chcę stracić tej okazji. Nie każdego dnia coś takiego się przeżywa Musieliśmy napisać na kartce nasz ulubiony gatunek muzyczny i zainteresowania i według tego w Polsce wyszukiwano, kto do kogo mógłby pasować. Wszystko ciągnęło się strasznie długo Strasznie się denerwowałam tego dnia i już przed południem posłałam łóżko dla Marty (mojej partnerki z wymiany) oraz upiekłam ciasto, bo mogła być przecież głodna. I tak staliśmy w środku nocy przed szkołą i czekaliśmy AnnikaHefft, 10rb (2003/04) Ciemno. 2 rano. Nikt z nas nie był nigdy przed szkołą o tej porze. Boże, jak byliśmy zdenerwowani! Nikt nie wiedział, co na spotka. Poza tym nic dokładnego nie wiedzieliśmy o naszych gościach. Wcześniej podano nam tylko imię oraz jakie mają hobby. Jak to się dalej potoczy? To był w końcu całkowicie nowy kraj. Silke de Freese, 10rb (2002/03) W środku gromady stoi dziewczyna, która od razu rzuciła mi się w oczy. Krótkie, ciemne włosy, spodnie podwinięte do kolan, skarpety w paski i plecak wojskowy z wieloma naszywkami zespołów rockowych. Mam nadzieję, że to jest Katarzyna i że przyjdzie do mnie, bo już z samego wyglądu miałyśmy ze sobą wiele wspólnego. I tak też jest! Pan Köneke wywołuje ją i mnie. Radość jest ogromna! Po przybyciu do domu mama robi nam herbatę. Rozmawiamy do godziny 4 rano, potem opadają nam powieki i przenosimy nasze rozmowy na następny dzień. IvonneKruse, 10rc (2004/2005) 3.2. Porozumienie: Jak rozmawiamy ze sobą? W domu rozmawialiśmy łamanym angielskim oraz rękami i nogami o naszych rodzinach, przyjaciołach i o naszych wyobrażeniach dotyczących wymiany. Pokazałam Kasi, mojej Polce, kilka zdjęć i śmiałyśmy się wtedy z naszych nieporozumień językowych. Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) Przez pierwsze 2 dni byłyśmy bardzo milczące. Wkrótce się to poprawiło. Bałam się tylko kompromitacji, ponieważ nie wierzyłam, że jestem w stanie powiedzieć coś sensownego po angielsku. Silke de Freese, 10rb (2002/03) Pierwszym problemem było to, że musieliśmy się porozumiewać po angielsku. Dochodziło przy tym do zabawnych przejęzyczeń. Po pewnym czasie przyzwyczaiło się do języka, częściowo myślało się już po angielsku Poza tym wymyślaliśmy słówka na pewne określenia. Ines de Buhr, 10rb (2000/01) Podczas wszystkich szkolnych i prywatnych zajęć coraz lepiej się poznawaliśmy. Marta i ja stałyśmy się naprawdę dobrym zespołem. Nasza znajomość angielskiego całkowicie wystarczała do porozumiewania się. Nieźle raz usłyszeć, że coś można osiągnąć swoimi szkolnymi umiejętnościami. Annika Hefft, 10rb (2003/04) 23

24 3.3 Was erlebten wir gemeinsam? Nach dem Unterricht trafen sich fast alle polnischen und deutschen Schüler am Badesee in Neermoor Irgendwie waren wir ziemlich überrascht, dass wir so viel Spaß mit unseren Gästen hatten und so wurde der Abend im Fehntjer Zentrum sehr lang, zu lang!... Am Dienstag wurde die ersten beiden Stunden abschließend an den Projekten gearbeitet und danach fand ein Sportvergleich statt, bei dem die polnischen Schüler die haushohen Gewinner waren Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) 24 Am war ein gemeinsames Grillen in Boekzetelerfehn mit unserem Bürgermeister geplant, das leider abgesagt werden musste, wegen des Terroranschlags auf das World Trade Center in New York. Wir alle waren sehr schockiert und somit war der Abend sehr ruhig, es herrschte eine gedrückte Stimmung. Es schwirrten viele Gedanken in uns herum und irgendwie auch eine gewisse Angst, was jetzt passieren würde Melanie Manssen & Imke Ramaker 10rc (2001/02) Silke: Einen Tag haben wir eine Tour nach Amsterdam gemacht. Das war nicht so gut. Wir fuhren 5 Stunden hin und hatten kaum noch Zeit für die Stadt. Allerdings hatten wir auch zwei dicke Staus. Sagt jedenfalls Herr Köneke. Wir alle haben vor lauter Quatscherei nichts davon mitbekommen Hanna: Justina fanden das Wellenbad total genial auch wenn mir persönlich das Wasser zu salzig war. Silke: Wir hatten auch noch Projekte, wie z.b. Hauswirtschaft, Musik, Theater und Kunst. Da sind richtig gute Sachen bei rausgekommen. Die Musikleute haben ein kleines Pausenkonzert mit Polen und Deutschen gegeben, in Hauswirtschaft konnten die Jungen plötzlich backen. Es war sogar essbar. Wie war es denn sonst mit deiner Polin zu Hause? Hanna: Bei mir war es eigentlich ganz gut. Justina hat das ganz normale Familienleben mitbekommen. Meine Schwestern und ich haben uns gekloppt und gegenseitig geneckt. Das fand sie immer ganz lustig. Ihr Lieblingsessen war bei uns Mehlpütt. Das hat sie morgens, mittags und abends gegessen, zwei Tage hintereinander Silke de Freese und Hanna Meinders, 10rb (2002/03) In der Schule lerne ich die anderen Schülerinnen und Schüler kennen und wir planen unseren Nachmittag. Wir fahren nach Leer um ihnen die Stadt zu zeigen und einkaufen zu gehen. Auf der Hintour sind wir zehn Mädchen, doch in der Stadt treffen wir noch mehr und schon sind wir zwanzig! Bei einer kleinen Pause sitzen wir alle am Denkmal und werden von vielen Leuten beobachtet, da wir so viele gutgelaunte Mädels sind. Am nächsten Tag soll es dann mit dem Fahrrad nach Nordloh gehen. Leider ist das Wetter zu schlecht und wir müssen den Bus nehmen! Am Abend ist eine Disko angesagt und alle stylen sich auf. Den ganzen Abend lang wird getanzt, gefeiert und Billard gespielt. Der nächste Morgen hat für mich zu früh angefangen und alle anderen sind auch noch sehr müde. Am Donnerstag geht es nach Papenburg zur Meyer-Werft. Abends treffen wir uns, wie fast jeden Abend, beim Orient Express um lecker zu essen und zu feiern. Es folgt ein weiterer schöner Tag: Norddeich und das Wellenbad stehen auf dem Programm. Das Wochenende verbringen wir in den Familien. Katarzyna, Maja (auch eine polnische Freundin), meine Eltern und ich fahren nach Wilhelmshaven. Wir haben Spaß und essen viel Eis. Am Abend gehen wir mit vielen Leuten ins JuKuZ Phönix, in dem ein lautes Rockkonzert stattfindet, von dem wir uns am Sonntag erholen müssen. Am Montag fahren wir dann gemeinsam nach Groningen um die Kletterhalle und die Stadt unsicher zu machen! Alle haben riesigen Spaß beim Erklimmen der Wände und beim Fliegen durch die Halle. Am Dienstag geht es zum Bunkermuseum und in den Emder Hafen. Die nächsten Tage stehen dann ganz im Zeichen der Projekte. Katarzyna Pekul und ich, Jannik und Karol, Okka, Imke und Denise sind auserwählt die Welt mit Musik zu belästigen. Wir haben viel Spaß beim Einüben der Stücke, gemeinsam mit Herrn à Tellinghusen. Die anderen basteln, fotografieren, machen Sport, arbeiten an der Homepage der Schule oder kochen. Ivonne Kruse, 10rc (2004/2005)

25 3.3. Co wspólnie przeżyliśmy? Po lekcjach prawie wszyscy polscy i niemieccy uczniowie spotykali się nad jeziorem Badesee w Neermoor Byliśmy dość zaskoczeni, że tak dobrze bawiliśmy się z naszymi gośćmi i tak wieczór w Centrum Fehntjer stał się bardzo długi, zbyt długi!... We wtorek dwie pierwsze lekcje pracowaliśmy nad ukończeniem projektów, a potem odbyły się zawody sportowe, w których polscy uczniowie byli zdecydowanymi zwycięzcami Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) było zaplanowane wspólne grillowanie w Boekzetelerfehn z naszym burmistrzem, które niestety musiało zostać odwołane z powodu ataku terrorystycznego na World Trade Center w Nowym Jorku. Byliśmy bardzo zszokowani, tak więc wieczór był bardzo spokojny, panowała przygnębiająca atmosfera. Dużo myśli kłębiło się w nas i pewien strach, co teraz się stanie Melanie Manssen & Imke Ramaker 10 rc (2001/02) Silke: Jednego dnia pojechaliśmy na wycieczkę do Amsterdamu. To nie było tak dobre. Jechaliśmy tam 5 godzin i na miasto nie mieliśmy prawie nic czasu. Zresztą staliśmy też w dwóch długich korkach. Mówi Hanna: Justina uważała, że basen ze sztucznymi falami był genialny, chociaż dla mnie woda była za słona. Silke: Mieliśmy też projekty, jak np. gospodarstwo domowe, muzyka, teatr i sztuka. Udały się z nich naprawdę dobre rzeczy. Grupa muzyczna dała w przerwie mały koncert z Polakami i Niemcami, na gospodarstwie domowym chłopcy nagle potrafili piec. Było to nawet jadalne. Jak było z twoją Polką w domu? Hanna: U mnie było właściwie całkiem dobrze. Justyna poznała normalne życie rodzinne... Jej ulubionym jedzeniem u nas był tzw. Mehlpütt. Jadła go rano, w południe i wieczorem, dwa dni pod rząd. Silke de Freese i Hanna Meinders, 10rb (2002/03) W szkole poznaję inne uczennice i uczniów i planujemy popołudnie. Jedziemy do Leer żeby im pokazać miasto i pójść na zakupy. W drodze do miasta jest nas dziesięć dziewczyn, jednak w mieście spotykamy ich jeszcze więcej i już jest nas dwadzieścia! W czasie przerwy siedzimy wszystkieprzy pomniku i obserwują nas ludzie, ponieważ jesteśmy grupą wesołych dziewczyn. Następnego dnia mamy jechać rowerami do Nordloh. Niestety jest zła pogoda i musimy jechać autobusem! Na wieczór jest zaplanowana dyskoteka i wszyscy się szykują. Cały wieczór tańczymy, świętujemy i gramy w billarda. Następny ranek zaczął się dla mnie zbyt wcześnie i pozostali też są jeszcze bardzo zmęczeni. W czwartek jedziemy do Pappenburgado stoczni Meyer. Wieczorem spotykamy się, jak prawie codziennie w Orient Expressie, żeby zjeść coś smacznego i spotkać się. Następuje kolejny piękny dzień: w programie jest Norddeich i basen ze sztucznymi falami. Weekend spędzamy w rodzinach. Katarzyna, Maja (również polska koleżanka), moi rodzice i ja jedziemy do Wilhelmshaven. Dobrze się bawimy i jemy dużo lodów. Wieczorem idzie nas dużo do JuKuZPhönx, w którym odbywa się głośny koncert rockowy, po którym musimy w niedzielę odpocząć. W poniedziałek jedziemy razem do Groningen, zobaczyć halę do wspinaczki i miasto. We wtorek jedziemy do muzeum i do portu w Ems. Następne dni to praca nad projektami. Katarzyna Pekul i ja, Jannik i Karol, Okka, Imke i Denise są wybrani do tworzenia muzyki. Mamy dużo zabawy przy ćwiczeniu kawałków, razem z panem a Tellinghusen. Inni majsterkują, fotografują, uprawiają sport, pracują nad stroną internetową szkoły albo gotują. IvonneKruse, 10rc (2004/05) 25

26 3.4 Abschied ist so schwer! Dann am Freitag ist es soweit! Wir dürfen unsere erlernten Musikstücke zum Besten geben. Wir haben viele Zuschauer, da alle neunten und zehnten Klassen dazu eingeladen sind. Das ist einfach irre! Ein schöner Abschluss. Ivonne Kruse, 10rc (2004/2005) Um Uhr trafen wir uns alle in den Hauswirtschaftsräumen zur allgemeinen Verabschiedung. Natürlich ließen wir es uns nicht nehmen, abends noch beim Rathaus ausgiebig zu feiern Wir versuchten uns auch an einem polnischen Lied, was wir schnell wieder aufgaben... Zum Abschied um Uhr waren wir wieder versammelt. Einige waren kurz vorm Weinen, als die letzten Fotos gemacht wurden. Schließlich stiegen unsere polnischen Freunde dann doch in den Bus und man konnte die Traurigkeit richtig vom Gesicht ablesen. Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) Hanna: Ich war ganz tapfer. Hab alle verabschiedet. Dann nahm mich Justina in den Arm und auf einmal fing ich an zu weinen. Silke: So war das auch bei mir. Dann fuhren sie los. Sabrina, Julia und ich waren noch im Bus. Doch der Busfahrer hat uns dann doch noch rausgelassen. Und alle freuen sich aufs Wiedersehen im Mai! Silke de Freese und Hanna Meinders, 10rb (2002/03) Das Ende des Besuchs raste dann auf uns zu und als die Zeit des Abschieds gekommen war, haben wir bitterlich geheult Annika Hefft, 10rb (2003/04) 3.5 Gastfreundschaft in Wyszków Am Abend des startete unsere Reise nach Polen. Mit 21 Schülern und 2 Lehrern, Frau de Riese und Herrn Frerichs, fuhren wir ca. 19 Stunden lang, bis wir endlich die Kleinstadt Wyszków erreichten. Während einer herzlichen Begrüßungsfeier in der Schule erhielten wir das Programm für die folgenden 10 Tage. Dann wurden wir in die Gastfamilien entlassen und wir waren alle äußerst positiv überrascht. Wir wurden mit einer Gastfreundlichkeit und Wärme empfangen, wie man sie nur selten erlebt Verständigungsprobleme gab es kaum, obwohl die meisten Eltern weder Deutsch noch Englisch sprachen. Aber ein herzliches Lächeln sagte manchmal mehr aus als Worte. Petra Bruinjes, 10rb (1993/94) In Polen angekommen wurden wir herzlich begrüßt und Marta und ich lagen uns freudestrahlend in den Armen. Martas Familie hat sich viel Mühe gegeben, mir den Aufenthalt so schön wie möglich zu machen und das hat sie auch geschafft. Annika Hefft, 10rb (2003/04) Von den Gastfamilien wurden wir superlieb empfangen. Sandra Janssen 10rc (2000/01) Ich habe mich in der Familie wie zu Hause gefühlt. Alle haben mich mit offenen Armen willkommen geheißen und mich wie ein Mitglied der Familie behandelt. Der Hund war am Anfang etwas skeptisch mir gegenüber, doch das hat sich mit der Zeit gelegt. Annas Mutter hatte sich für die Zeit des Austausches sogar beurlauben lassen Vor dem Polenaustausch hatte ich mich darauf vorbereitet, dass ich in manchen Fällen vielleicht auf Ablehnung stoßen würde. Doch ich habe keine schlechte Erfahrung gemacht. Auch Annas Großmutter war sehr freundlich zu mir. Anne Marie Schröder, 10rc (1994/95) 26

27 3.4 Pożegnanie jest tak ciężkie! W piątek jesteśmy gotowi! Możemy zaprezentować wyuczone utwory muzyczne. Mamy liczną publiczność, ponieważ zaproszone są wszystkie klasy dziewiąte i dziesiąte. To jest po prostu ekstra! Piękne zakończenie. IvonneKruse, 10rc (2004/05) O spotkaliśmy się wszyscy w pomieszczeniach naszej szkoły na ogólne pożegnanie. Naturalnie nie mogliśmy sobie darować długiego świętowania jeszcze przy ratuszu Próbowaliśmy też pewnej polskiej piosenki, z której zresztą szybko zrezygnowaliśmy Na pożegnanie o znów się zgromadziliśmy. Niektórzy prawie że płakali, gdy robiono ostatnie zdjęcia. Na koniec nasi polscy przyjaciele wsiedli jednak do autobusu i można było naprawdę odczytać smutek z twarzy. Nicole Günster, 10 rd (1999/2000) Hanna: Byłam bardzo dzielna. Wszystkich pożegnałam. Wtedy objęła mnie Justyna i nagle zaczęłam płakać. Silke: Tak też było ze mną.potem wyjechali. Sabrina, Julia i ja byłyśmy jeszcze w autobusie Potem jednak kierowca nas wypuścił.wszyscy cieszą się na ponowne spotkanie w maju! Silke de Freese i Hanna Meinders, 10rb (2002/03) Nadszedł koniec odwiedzin i przy pożegnaniu wszyscy gorzko płakaliśmy AnnikaHefft, 10rb (2003/04) 3.5 Gościnność w Wyszkowie Wieczorem rozpoczęła się nasza podróż do Polski. Wraz z 21 uczniami i 2 nauczycielami, panią de Riese i panem Frierichs, jechaliśmy ok. 19 godzin, aż wreszcie dotarliśmy do małego miasta Wyszkowa. Podczas serdecznej uroczystości powitalnej w szkole otrzymaliśmy program na najbliższe 10 dni. Potem zostaliśmy zwolnieni do rodzin goszczących i byliśmy wszyscy nad wyraz pozytywnie zaskoczeni. Zostaliśmy przywitani z gościnnością i ciepłem, jakie się rzadko przeżywa Problemów z porozumiewaniem się prawie że nie było, chociaż większość rodziców nie mówiła ani po niemiecku, ani po angielsku. Ale serdeczny uśmiech mówił czasem więcej niż słowa. Petra Bruinjes, 10rb (1993/94) Przyjechawszy do Polski zostaliśmy serdecznie powitani, a Marta i ja obejmowałyśmy się promieniejąc z radości. Rodzina Marty zadała sobie wiele trudu, żeby upiększyć mi pobyt jak to tylko możliwe i udało im się to. Annika Hefft, 10rb (2003/04) Przez rodziny zostaliśmy przyjęci bardzo serdecznie. Sandra Janssen 10rc (2000/01) Czułam się w rodzinie jak w domu. Wszyscy przywitali mnie z otwartymi ramionami i traktowali mnie jak członka rodziny. Pies był na początku trochę sceptyczny wobec mnie, ale z czasem się to ułożyło. Mama Anny wzięła nawet urlop na czas wymiany Przed wymianą z Polską przygotowywałam się na to, że w niektórych przypadkach spotkam się może z odrzuceniem. Jednak nie miałam złych doświadczeń. Również babcia Anny była bardzo uprzejma wobec mnie. Anne Marie Schröder, 10rc (1994/95) 27