Posen Geschichte, Architektur und Stadtentwicklung Poznań historia, architektura i rozwój miasta

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Posen Geschichte, Architektur und Stadtentwicklung Poznań historia, architektura i rozwój miasta"

Transkrypt

1 Posen Geschichte, Architektur und Stadtentwicklung Poznań historia, architektura i rozwój miasta Der Name der Stadt Poznań geht der Sage nach auf eine Begegnung der legendären slawischen Vorfahren Lech, Czech und Rus zurück, die sich in der Region nach langer Trennung wieder begegneten. Poznanie heißt auf polnisch wieder erkennen, auch kennen lernen. In Posen entstanden nicht nur das erste Bistum und die erste Domkirche Polens, hier wurde auch der Grundstein für die polnische Eigenstaatlichkeit gelegt. Die Anfänge Posens reichen bis ins 8./9. Jahrhundert zurück. Binnen 100 Jahren entwickelt sich die kleine Wehrsiedlung am Flussübergang der Warthe zur mächtigen Festung der Westpolanen. 966 lässt sich Fürst Mieszko I. hier taufen. Die günstige Lage Posens an der Kreuzung wichtiger Handelswege trägt wesentlich zum wirtschaftlichen Aufschwung bei erhält Posen das Magdeburger Stadtrecht. Der älteste Teil der Stadt ist die Dominsel mit dem gotischen Dom St. Petrus und Paulus, der Kirche der Heiligen Jungfrau Maria und dem Psalmenhaus. Das Posener Rathaus auf dem mittelalterlichen Marktplatz, erbaut von dem italienischen Architekten Giovanni Battista di Quadro, ist eines der schönsten Renaissance-Gebäude Mitteleuropas. Neben dem Rathaus stehen die Krämerhäuser mit ihren charakteristischen Laubengängen. Katedra w Poznaniu Dom von Posen Bürgerhäuser aus verschiedenen Epochen umgeben den Altmarkt, darunter das Palais der Familie Dzialynskich (1808) mit dem Roten Saal, in dem bis heute Veranstaltungen in der Tradition der literarischen Salons stattfinden. Die St.-Stanislaus-Pfarrkirche, eine dreischiffige Basilika mit Querhaus, gilt als Juwel des polnischen Barocks. Im 16. Jahrhundert wird Posen zu einer wichtigen Handelsstadt in Polen. Der Wohlstand der Bürger fördert dabei nicht nur die architektonische Entwicklung der Stadt, sondern macht Posen auch zu einem wissenschaftlichen und kulturellen Zentrum: 1511 wird die erste Hochschule Posens, die Lubranski-Akademie gegründet, 1573 das renommierte Jesuiten-Kolleg. Großbrände, der Dreißigjährige Krieg, aber vor allem die Änderung des Verlaufs der Haupthandelsrouten im 17. und frühen 18. Jahrhundert haben verheerende Folgen: Um den fortschreitenden Bevölkerungsrückgang zu stoppen, werden Bauern aus dem Raum Bamberg im Volksmund Bambrzy genannt in der Stadt und der Umgebung angesiedelt. Zum Erbe der Bamberger gehören unter anderem die typischen Bauernhöfe und die Betstöcke. Seit 1915 erinnert die Brunnenfigur Bamberka auf dem Posener Altmarkt an die Siedler. Nazwa miasta Poznań wywodzi się, jak głosi legenda, od spotkania trzech przodków słowiańskich Lecha, Czecha i Rusa, którzy po długiej rozłace spotkali (poznali) się w tych okolicach. W Poznaniu powstało nie tylko pierwsze biskupstwo i pierwszy kościół katedralny w Polsce, lecz narodziły się tutaj również zręby samodzielnej państwowości polskiej. Początki Poznania sięgają VIII i IX wieku. W ciągu stu lat ta niewielka osada obronna nad Wartą przemieniła się w potężne, chronione umocnieniami grodzisko, zamieszkałe przez zachodnich Polan. Książę Mieszko I tu właśnie kazał się ochrzcić w 966 r. Korzystne położenie Poznania na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych istotnie przyczyniło się do jego rozwoju gospodarczego. W 1253 r. Poznaniowi nadano prawa miejskie na prawie magdeburskim. Najstarszą częścią miasta jest Ostrów Tumski z gotycką katedrą św. Piotra i Pawła, kościołem Najśw. Marii Panny i Psałterią. Ratusz poznański na średniowiecznym rynku, zbudowany przez włoskiego architekta Giovanniego Battista di Quadro, jest jedną z najpiękniejszych budowli renesansowych w Europie Środkowej. Obok ratusza wznoszą się kamienice kupieckie z charakterystycznymi podcieniami. Stary Rynek otaczają zaś kamienice mieszczańskie z różnych epok. Jest wśród nich m.in. pałac rodziny Działyńskich (1808 r.), w którego Czerwonej sali do dziś odbywają się imprezy nawiązujące do tradycji salonów literackich. Kościół farny św. Stanisława, będący trójnawową bazyliką z budynkiem poprzecznym, uważany jest za perłę polskiego baroku. W XVI wieku Poznań staje się ważnym miastem handlowym w Polsce. Zamożność jego mieszkańców sprzyja nie tylko rozwojowi architektonicznemu, lecz czyni Poznań również ośrodkiem życia naukowego i kulturalnego. W 1511 r. założona zostaje pierwsza wyższa uczelnia Poznania Akademia Lubrańskiego, w 1573 r. powstaje renomowane Kolegium Jezuickie. Wybuchające w późniejszym czasie wielkie pożary, wojna trzydziestoletnia, a przede wszystkim zmiana przebiegu ważnych szlaków handlowych w XVII i XVIII stuleciu mają dla miasta zgubne skutki. Chcąc zahamować postępujący spadek liczby ludności, w mieście i jego okolicach osiedlani są rolnicy sprowadzeni z okolic Bambergu, odtąd popularnie nazywani Bambrami. Do ich spuścizny należą typowe gospodarstwa rolne oraz krzyże modlitewne (Betstock), jak również słynna figura Bamberki z 1915 r. przy fonntanie na Starym Rynku. Stary Browar

2 Posen Geschichte, Architektur und Stadtentwicklung Poznań historia, architektura i rozwój miasta Nach der zweiten Polnischen Teilung 1793 werden Großpolen und die Stadt Posen durch Preußen besetzt. Die Besiedlungspolitik Anfang des 19. Jahrhunderts zielt darauf ab, den Anteil der deutschen Bevölkerung zu erhöhen. Im Gegenzug gründen die polnischen Einwohner wirtschaftliche, soziale, religiöse und kulturelle Vereine und bewahren auf diese Weise ihre nationale Identität. Wichtige Orte des Widerstands aus dieser Zeit sind die Raczynski-Bibliothek, das Hotel Bazar, das Polnische Theater oder das Dzialynski-Palais. Nach dem gescheiterten polnischen Aufstand von 1848 wird die Region in Provinz Posen umbenannt, die 1871 Provinz des Deutschen Reiches wird. Wirtschaftlich entwickelt sich Posen ab Mitte des 19. Jahrhunderts zu einem Zentrum der Nahrungsmittel-, Metall- und Maschinenindustrie. Einen erneuten Aufschwung bringen die Eröffnung der Eisenbahnlinien Posen Stettin 1848 mit der weiteren Anbindung nach Berlin und Breslau Posen 1856, die Einführung der elektrischen Pegaz na Teatrze Wielkim Pegasus auf der Oper Straßenbahn sowie neue Gas-, Wasserund Elektrizitätswerke. Der Erste Weltkrieg lässt Posen auf die Befreiung vom Deutschen Reich hoffen: Nach dem Aufstand im Dezember 1918 gehört Posen wieder zu Polen wird die Adam-Mickiewicz-Universität gegründet, zwei Jahre später findet die erste Posener Messe statt. Der Zweite Weltkrieg unterbricht diese Entwicklung: Posen wird Hauptstadt des Reichsgaus Wartheland und erst im Februar 1945 befreit. 40 Prozent der städtischen Bausubstanz gehen während des Krieges in Flammen auf. In den Nachkriegsjahren erfolgt der Wiederaufbau zahlreicher historischer Gebäude, nach sozialistischen Architekturstandards werden neue Bauwerke und Komplexe errichtet. Ein bekanntes Beispiel für die konstruktivistische Architektur der 1950er Jahre ist das Warenhaus Okraglak (Rundhaus). Po drugim rozbiorze Polski w 1793 r. Wielkopolskę i Poznań zajmują Prusy. Polityka osiedleńcza z początków XIX wieku zmierza do zwiększenia udziału ludności niemieckiej. W odpowiedzi ludność polska tworzy organizacje i stowarzyszenia gospodarcze, społeczne, religijne i kulturalne, walcząc w ten sposób o zachowanie swej tożsamości narodowej. Ważnymi ośrodkami oporu stają się w tym czasie Biblioteka Raczyńskich, Hotel Bazar, Teatr Polski oraz pałac Działyńskich. Po niepowodzeniu powstania polskiego w 1848 r. region przemianowany zostaje na Prowincję Poznańską, która w 1871 r. została wcielona do Rzeszy Niemieckiej. Gospodarczo Poznań rozwija się od połowy XIX wieku głównie w zakresie przemysłu spożywczego, metalowego i maszynowego. Przyspieszenie tempa rozwoju przynosi uruchomienie w 1848 r. linii kolejowej Poznań Szczecin z odgałęzieniem do Berlina, a następnie linii kolejowej Poznań Wrocław w 1856 r. W mieście pojawiają się tramwaje elektryczne, powstają nowe zakłady gazownicze, wodociągi i elektrownie. Pierwsza wojna światowa przynosi poznaniakom nadzieje na niepodległość. Po powstaniu w grudniu 1918 r. Poznań powraca w granice Polski. W 1919 r. założony zostaje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, a w dwa lata później odbywają się pierwsze Targi Poznańskie. Rozwój miasta przerywa wybuch drugiej wojny światowej. Poznań staje się stolicą regionu administracyjnego Wartheland (Kraj Warty), zaś na wyzwolenie miasto czekać musi aż do lutego 1945 r. Wskutek wojny 40 procent zabudowy miasta zostało zburzone i zniszczone. W latach powojennych następuje odbudowa licznych zabytkowych obiektów, a jednocześnie powstają nowe budowle i obiekty według standardów architektonicznych okresu socjalizmu. Znanym przykładem konstruktywistycznej architektury lat 50-tych jest dom towarowy Okrąglak. Most św. Rocha Brücke des heiligen Rochus

3 Posen Geschichte, Architektur und Stadtentwicklung Poznań historia, architektura i rozwój miasta W czerwcu 1956 r. 120 tys. poznaniaków demonstruje przeciwko niskim płacom. 76 z nich przypłaca to życiem. Pamięci tamtych wydarzeń poświecony jest pomnik wziesiony na Placu Adama Mickiewicza. Ten zaprojektowany w XIX wieku, centralnie położony plac należy do najbardziej prestiżowych miejsc w Poznaniu. Wznosi się przy nim wiele ważnych budynków publicznych, jak np. zbudowane w stylu holenderskiego renesansu Collegium Minus (dziś Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), opera (Teatr Wielki), Collegium Maius (obecnie Akademia Medyczna), neoromański zespół Zamku Cesarskiego (dziś Centrum Kultury Zamek ). W pobliżu placu, w gmachu Collegium Altum, ma dziś siedzibę Akademia Ekonomiczna. Z tarasów tego najwyższego budynku w mieście rozpościera się rozległy widok na Poznań i jego okolice. Przy Placu Wolności mieszczą się dziś siedziby banków jak również wiele ekskluzywnych sklepów. Posiadając liczne centra handlowe i sklepy Poznań z sukcesem kontynuuje swe tradycje miasta handlowego. Jednym z najatrakcyjniejszych obiektów jest Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu Stary browar, na terenie dawnego browaru. W 2005 r. International Council of Shopping Centers uznało to centrum za najlepsze na świecie w kategorii obiektów usługowych średniej wielkości. Stary Browar Teatr Wielki Oper Posen Im Juni 1956 demonstrieren rund Posener gegen die niedrigen Löhne und das kommunistische Regime, 76 von ihnen kommen bei den Unruhen ums Leben. An die Ereignisse erinnert heute das Denkmal am Adam-Mickiewicz-Platz. Der im 19. Jahrhundert entworfene, zentral gelegene Platz gehört zu den renommierten Adressen der Stadt: Hier befinden sich viele öffentliche Gebäude, darunter das Collegium Minus im holländischen Renaissance-Stil (heute Adam-Mickiewicz-Universität), die Oper (Teatr Wielki), das Collegium Maius (heute Medizinische Akademie), das neoromanische Kaiserschloss (heute Kulturzentrum Zamek ) und in der Nähe des Platzes das Collegium Altum als Sitz der Ökonomischen Akademie. Von den Altum-Terrassen, Posens höchstem Gebäude, bietet sich ein weiter Blick auf die Stadt und das Umland. Am Freiheitsplatz (Plac Wolnosci) haben sich mehrere Banken und exklusive Geschäfte niedergelassen. Mit seinen zahlreichen Einkaufszentren und Boutiquen macht Posen heute seiner Tradition als Handelsstadt alle Ehre: Eine prominente Adresse ist das Handels-, Kunst- Businesszentrum Stary Browar auf dem Gelände einer ehemaligen Brauerei. Das Zentrum erhielt 2005 vom International Council of Shopping Centers die Auszeichnung für das weltweit beste Zentrum im mittleren Dienstleistungssektor.

4 Kultur in Posen Kultura w Poznaniu Eine facettenreiche Geschichte und eine Vielzahl von Einrichtungen, Initiativen und Ereignissen, aber auch die Neugier und Experimentierfreudigkeit der in Posen lebenden Künstler und Einwohner prägen die kulturelle Atmosphäre der Stadt. Traditionell haben Musik, Tanz und Theater in Posen einen hohen Stellenwert: Zu den musikalischen Höhepunkten gehören neben den Aufführungen in der Posener Oper und der Staatlichen Philharmonie auch die Konzerte der Posener Nachtigallen. Der Männer- und Knabenchor steht unter der Leitung von Stefan Stuligrosz, der die Posener Chortradition maßgeblich beeinflusste. In Posen hat auch das Polnische Tanztheater Posener Ballett seinen Sitz. Gegründet wurde es von Konrad Drzewiecki, einem Choreographen und bedeutenden Protagonisten der polnischen Tanzszene. Jedes Jahr veranstaltet das Theater die Reihe Modern Dance Biennale / Modern Dance Workshop, Stary Rynek Altmarkt die sich zu einer Plattform für Tänzer und Choreographen aus aller Welt entwickelt hat. Zum Gedenken an den polnischen Komponisten Henryk Wieniawski findet alle fünf Jahre in Posen der nach ihm benannte Violinisten- und Geigenbauwettbewerb statt, eine der ältesten Initiativen dieser Art. Zum Treffpunkt für Straßentheatergruppen und experimentelle Projekte im Freien wird Posen einmal jährlich beim internationalen Theaterfestival Malta. Neben zwei renommierten Bühnen, dem Teatr Nowy und dem Teatr Polski, hat sich in Posen auch das avantgardistische Theater etabliert: Zu nennen ist hier das Teatr Ósmego Dnia, das aus dem Umfeld des studentischen, regimekritischen Theaters der 1970er Jahre entstanden ist. Fortgeschrieben wird diese Tradition von der eigenwilligen, provokativen Ästhetik der Theatergruppe Porywacze Cial und des Biuro podrozy, das 1995 in Edinburgh mit dem Fringe First Award ausgezeichnet wurde. Nie tylko bogata historia Poznania, lecz również działalność licznych placówek i instytucji, kretywność środowisk twórczych oraz żywe zainteresowanie poznaniaków sztuką i kulturą kształtują szczególną atmosferę tego miasta. Tradycyjnie ważną rolę odgrywają w Poznaniu muzyka, taniec i teatr. Do najciekawszych wydarzeń kulturalnych, obok spektakli Opery i koncertów Filharmonii Poznańskiej, należą występy Poznańskich Słowików. Ten chłopięcy i męski chór pod dyrekcją Stefana Stuligrosza wywarł wielki wpływ na chóralne tradycje Poznania. W mieście tym ma też swą siedzibę Polski Teatr Tańca Balet Poznański, założony przez Konrada Drzewieckiego, wybitnego choreografa i protagonistę polskiego tańca współczesnego. Każdego roku teatr ten organizuje Modern Dance Biennale/Modern Dance Workshop, impreza pa stała się miejscem spotkań artystycznych i warsztatów tancerzy i choreografów z całego świata. Ku czci polskiego kompozytora Henryka Wieniawskiego organizowany jest w Poznaniu co pięć lat konkurs skrzypcowy oraz konkurs lutniczy jego imienia, jedna z najstarszych tego rodzaju inicjatyw na świecie. Miejscem spotkań teatrów ulicznych i eksperymentów w plenerze jest doroczny Międzynarodowy Festiwal Teatralny Malta. Obok dwóch renomowanych teatrów Teatru Nowego i Teatru Polskiego szczególną rolę odgrywają również w Poznaniu sceny awangardowe. Wymienić tu należy m.in. Teatr Ósmego Dnia, który powstał w środowisku studenckiego teatru lat 70-tych, krytycznego wobec ówczesnych władz. Kontynuacją tej tradycji, jej swoistej, prowokacyjnej estetyki są spektakle teatrów Porywacze ciał oraz Biuro podróży. Ten ostatni został w 1995 r. wyróżniony w Edynburgu nagrodą Fringe First Award. Domki budnicze na Starym Rynku Krämerhäuser am Altmarkt

5 Kultur in Posen Kultura w Poznaniu Jezioro Malta Malta-See Auch Posens Museumslandschaft ist vielfältig: Die Sammlungen des Nationalmuseums umfassen neben Gemälden bekannter polnischer Künstler wie Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański oder Jan Matejko auch Werke italienischer Maler des 15. bis 17. Jahrhunderts, des niederländischen und flämischen Barocks sowie spanische Kunst. Den geschichtlichen Ursprüngen Großpolens widmet sich das Museum für Archäologie, das zusätzlich auch Sammlungen aus Ägypten und dem Sudan beherbergt. Europaweit einmalig ist die Sammlung des Posener Musikinstrumenten- Museums. In den letzten Jahrzehnten hat sich in Posen zudem eine lebhafte Galerienszene mit zeitgenössischer Kunst entwickelt. Ein beliebter Ort für Ausstellungen, Konzerte und Lesungen ist das Kulturzentrum Zamek im ehemaligen Kaiserschloss. Centrum kultury Zamek Kulturzentrum Zamek Darüber hinaus bietet die Stadt mit ihren zahlreichen Grünanlagen und Seen viele Möglichkeiten für Sport und Erholung. Beliebte Orte des Verweilens sind der Botanische Garten, das Palmenhaus sowie das 100 Hektar große Parkareal rund um die Zitadelle mit den berühmten Skulpturen von Małgorzata Abakaniwicz. Der Erholungspark Malta rund um den künstlich angelegten Malta- See am Stadtrand verfügt mit Bademöglichkeiten, Golfplätzen, Tennisanlagen sowie einer internationalen Regattastrecke über ein attraktives Freizeitangebot. Wintersportler kommen im Sportcenter Malta-Ski am Südufer des Sees auf ihre Kosten: Die 150 Meter lange Skipiste und die 560 Meter lange Rodelbahn sind ganzjährig in Betrieb. Bogaty jest również krajobraz poznańskich muzeów. Zbiory Muzeum Narodowego obejmują obok obrazów tak wybitnych polskich malarzy, jak Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański i Jan Matejko, również dzieła malarzy włoskich od XV do XVII wieku, prace przedstawicieli baroku holenderskiego i flamandzkiego oraz obrazy artystów hiszpańskich. Początkom dziejów Wielkopolski poświęcone są zbiory Muzeum Archeologii, w którym ponadto podziwiać można eksponaty z Egiptu i Sudanu. Nie spotykane gdzie indziej w Europie są zbiory poznańskiego Muzeum Instrumentów Muzycznych. W ostatnich latach rozwijają się tu z powodzeniem galerie sztuki współczesnej. Ulubionym miejscem wystaw, koncertów i spotkań autorskich jest Centrum Kulturalne Zamek, mieszczące się w dawnym zamku cesarskim. Poznań, posiadający rozległe tereny zielone i jeziora, oferuje ponadto wiele możliwości sportu i wypoczynku. Mieszkańcy miasta chętnie odwiedzają Ogród Botaniczny, Palmiarnię i liczący 100 hektarów powierzchni park Cytadela, którego atrakcją sa rzezby Malgorzaty Abakanowicz. Park wypoczynkowy Malta, rozciągający się wokół sztucznego jeziora o tej samej nazwie, posiada kąpielisko, place golfowe, boiska do tenisa. Na jeziorze rozgrywane są międzynarodowe regaty, a całości dopełniają liczne i atrakcyjne oferty rekreacyjne. Do ośrodka sportowego Malta-Ski na południowym brzegu jeziora chętnie zaglądają narciarze i saneczkarze. Licząca 150 metrów długości trasa zjazdowa oraz 560-metrowy tor saneczkowy są do ich dyspozycji przez cały rok.

6 Posen Wirtschafts- und Handelsstandort Poznań centrum gospodarcze i handlowe Posen und die Woiwodschaft Großpolen verfügen über das größte wirtschaftliche Potenzial landesweit. Die Restrukturierung von Industriezweigen nach 1989, ein dynamischer Dienstleistungssektor, eine gut ausgebaute Infrastruktur, die schnelle Entwicklung des Handels vor allem mit Deutschland sowie zahlreiche Hochschulen und Forschungseinrichtungen wirken sich positiv auf die wirtschaftliche Situation und die Perspektiven von Stadt und Region aus. Die Wirtschaft verfügt über hohe Zuwachsraten, die Arbeitslosigkeit ist niedrig, und der Haushalt der Stadt verzeichnet eine positive Bilanz. Internationale Analysten bescheinigen der Region um Posen eine hohe finanzielle Glaubwürdigkeit. Die Stadt ist investorenfreundlich und bei Neuansiedlungen führend in Polen. Die gute Erreichbarkeit auf der Achse Berlin Warschau, qualifizierte Arbeitskräfte sowie eine Vielzahl internationaler Messen tragen wesentlich dazu bei. Als Kornkammer des Landes hat Großpolen eine lange Tradition. Der Anbau von Obst, Gemüse und Getreide erbringt im Landesvergleich hohe Erträge. Eine wichtige Branche in Posen ist die Lebensmittelindustrie, die sehr gut ausgebaut ist und europäischen Standards entspricht. Targ w Poznaniu Auf dem Markt Wirtschaftliche Entwicklung 2005 Die positive Entwicklung der Posener Wirtschaft, die sich bereits seit 2003 abzeichnet, setzte sich auch im Jahr 2005 fort. Begünstigt wird der Aufschwung durch sinkende Arbeitslosenzahlen, eine wachsende Anzahl von Unternehmen und steigende Absätze in der Industrieproduktion. Im Vergleich zum Jahr 2004 sind ebenso erhebliche Zuwächse im Wohnungsbausektor zu verzeichnen, die Investitionen sind um ein Drittel gestiegen. Im vierten Quartal 2005 registrierte Posen einen Zuwachs von rund Unternehmen. Im Dezember 2005 betrug damit die Gesamtzahl aller in Posen tätigen Firmen Jedes dritte Unternehmen in Posen kommt aus der Dienstleistungsbranche, jedes fünfte ist im Bereich Immobilienhandel tätig und jedes zehnte im Produktionssektor.Die Absätze in der produzierenden Industrie verzeichnen weiterhin eine positive Tendenz. Im Jahr 2005 beliefen sie sich auf mehr als 27 Milliarden Złoty und lagen damit um 35 Prozent höher als im Vorjahr. Das durchschnittliche Bruttomonatseinkommen von Złoty ist im Vergleich zum Jahr 2004 um 102 Złoty gestiegen. Zum Jahresende betrug die Arbeitslosenquote in Posen 6,1 Prozent und war damit die niedrigste seit fünf Jahren. Poznań i Województwo Wielkopolskie dysponują jednym z największych potencjałów gospodarczych w skali ogólnopolskiej. Zrestrukturyzowane po 1989 r. gałęzie przemysłu, dynamiczny sektor usługowy, rozwinięta infrastruktura, szybki rozwój handlu w tym głównie z Niemcami oraz liczne wyższe uczelnie i placówki naukowo-badawcze oddziałują pozytywnie na sytuację i perspektywy gospodarcze miasta oraz regionu. Tutejsza gospodarka wykazuje wysokie wskaźniki wzrostu i niskie bezrobocie, zaś budżet Poznania zamyka się pozytywnym bilansem. Międzynarodowe agencje ratingowe przyznają regionowi poznańskiemu i miastu wysoką wiarygodność finansową. Miasto jest przyjazne dla inwestorów i przoduje w Polsce pod względem zakładania nowych firm. Przyczynia się do tego korzystne położenie na osi Warszawa Berlin, wysoka jakość lokalnego rynku pracy oraz duża liczba międzynarodowych imprez targowych. Wielkopolska szczyci się wspaniałymi tradycjami rolniczymi. Uprawa owoców, warzyw i zbóż daje jedne z najwyższych w kraju zbiory i plony. Ważną branżą jest zatem w Poznaniu silnie rozwinięty przemysł spożywczy, w pełni odpowiadający europejskim standardom. Rozwój gospodarczy w 2005 r. Pozytywny rozwój poznańskiej gospodarki, który zarysował się już przed dwoma laty, utrzymywał się także w 2005 r. Korzystnie wpływają nań takie czynniki, jak spadające bezrobocie, rosnąca liczba przedsiębiorstw i coraz wyższa produkcja przemysłowa. W porównaniu z rokiem 2004 należy również wskazać na wzrost budownictwa mieszkaniowego. W czwartym kwartale 2005 r. w Poznaniu przybyło ok. tysiąca nowych firm. W grudniu 2005 r. łączna liczba działających w mieście przedsiębiorstw wyniosła 90,7 tys. Co trzecie z nich prowadzi działalność usługową, co piąte działa na rynku nieruchomości, zaś co dziesiąte reprezentuje sektor przemysłowy. Pozytywne tendencje wykazuje nadal sprzedaż wyrobów przemysłowych. W 2005 r. jej wartość wyniosła ponad 27 miliardów złotych, przekraczając wyniki ubiegłoroczne o 35 procent. Przeciętna miesięczna płaca brutto wynosi złotych i jest o 102 złote wyższa niż w 2004 r. Na koniec 2005 r. stopa bezrobocia wynosiła w Poznaniu 6,1 procent i była najniższa od pięciu lat. Stary Browar

7 Posen Wirtschafts- und Handelsstandort Poznań centrum gospodarcze i handlowe Ausländische Investitionen Ein bedeutender Standortvorteil Posens ist seine Internationalität, die vor allem auf die vielfältigen Geschäftsverbindungen und weltweiten Vernetzungen der Posener Messe zurückzuführen ist. Rund 50 Banken, darunter 20 internationale Finanzinstitute, haben sich in Posen niedergelassen und treiben Wirtschaft und Handel voran. Neben der grenznahen Lage und der modernen Infrastruktur machen vor allem die aufgeschlossene Atmosphäre der Stadt und das Angebot gut qualifizierter Arbeitskräfte den Standort für ausländische Investoren und internationale Firmen attraktiv. Größter ausländischer Investor in Posen ist der Automobilkonzern Volkswagen. Unter den ausländischen Firmen mit einem Investitionsvolumen von mehr als einer Millionen US-Dollar sind über 30 deutsche Firmen, darunter die deutsche Holzverarbeitungsfirma Kronospan und der Kosmetikkonzern Beiersdorf. Messestadt Posen Die Bedeutung Posens als internationaler Messestandort bestimmt wesentlich die Ausstrahlung der Stadt und hat eine lange Tradition: Das erste Handelsprivileg wurde bereits im Jahr 1254 erlassen, Gewerbetreibende, Handwerker und Kaufleute prägten die Bevölkerungsstruktur von Beginn an und bestimmten die Entwicklung der Stadt entscheidend mit. Die erste Posener Messe fand im Jahr 1921 statt, 1947 wurde die Internationale Messe Posen gegründet. Sie gehört heute zu den wichtigsten Kommunikations- und Handelsplätzen in Europa. Jährlich werden hier rund 40 große Fachmessen und -ausstellungen organisiert. Mehr als die Hälfte der internationalen Aussteller auf dem polnischen Markt beteiligen sich an Messen in Posen. Rund drei Viertel davon kommen aus Ländern der Europäischen Union. Die bekanntesten Veranstaltungen der Internationalen Messe Posen sind die Internationale Fachmesse für die Lebensmittelindustrie Polagra Food, die Internationale Baumesse Budma oder die Internationale Fachmesse Tour Salon die größte polnische Messe für die Tourismusbranche. Zusätzlich veranstaltet das Kongresszentrum der Internationalen Messe Posen jährlich rund 100 Fachkonferenzen, Tagungen und Seminare. Dafür stehen auf dem Messegelände mit einer Ausstellungsfläche von Quadratmetern 14 hochmodern ausgestattete Hallen sowie zahlreiche Konferenzräume, Restaurants und Lounges zur Verfügung. Międzynarodowe Targi Poznańskie Internationale Messe Posen Inwestycje zagraniczne Dużym walorem gospodarki Poznania jest jej międzynarodowy charakter, wynikający przede wszystkim z różnorodnych powiązań biznesowych i kontaktów z gospodarką światową, które miasto zawdzięcza Targom Poznańskim. W mieście ma swe siedziby około 50 banków, w tym ponad dwadzieścia banków międzynarodowych, które skutecznie stymulują rozwój gospodarki i handlu. Niewielka odległość od granicy i nowoczesna infrastruktura, a przede wszystkim otwarta atmosfera tego miasta i liczna oferta wykwalifikowanej siły roboczej, czynią Poznań atrakcyjnym dla zagranicznych inwestorów oraz dla firm międzynarodowych. Największym zagranicznym inwestorem w Poznaniu jest obecnie koncern samochodowy Volkswagen. Wśród firm zagranicznych, które zainwestowały tu ponad 1 mln dolarów USA, jest ponad 30 firm niemieckich, m.in. zajmująca się obróbką drewna spółka Kronospan oraz koncern kosmetyczny Beiersdorf. Poznań miasto targów Znaczenie Poznania jako ośrodka targów międzynarodowych współdecyduje o promieniowaniu miasta na zewnątrz i ma wielowiekowe tradycje. Pierwszy przywilej handlowy miasto otrzymało już w 1254 r., zaś strukturę ludności od samego Stare miasto nocą Die Posener Altstadt bei Nacht początku kształtowali ludzie parający się rzemiosłem, handlem i produkcją, wywierając decydujący wpływ na rozwój miasta. Pierwsze Targi Poznańskie odbyły się w 1921 r., zaś w 1947 r. zainaugurowano Międzynarodowe Targi Poznańskie (MTP). Należą one dzisiaj do najważniejszych miejsc komunikacji i handlu w Europie. Co roku odbywa się tu ok. 40 wielkich specjalistycznych imprez targowych i wystaw. Ponad połowa wystawców zagranicznych, odnotowywanych na polskim rynku, kieruje swe kroki na Targi Poznańskie. Dwie trzecie z nich pochodzi z krajów Unii Europejskiej. Do najbardziej znanych imprez, prezentowanych na MTP, należą Międzynarodowe Targi Przemysłu Spożywczego Polagra Food, Międzynarodowe Targi Budownictwa Budma oraz Międzynarodowy Salon Turystyczny Tour Salon, największa turystyczna impreza targowa w Polsce. Centrum Kongresowe MTP organizuje dodatkowo około 100 specjalistycznych konferencji, sesji i seminariów rocznie. Do tych celów służy łącznie ok. 110 tys. metrów kwadratowych powierzchni wystawowej, 14 nowocześnie wyposażonych hal wystawowych oraz liczne sale konferencyjne, restauracje i pomieszczenia biznesowe.

8 Investieren in Posen Warto inwestować w Poznaniu In Posen sind zahlreiche Einrichtungen tätig, deren Ziel die wirtschaftliche Entwicklung des Standortes durch die Förderung von Firmengründungen und Unternehmensansiedlungen ist. Dabei zeichnen sich die Posener Institutionen durch effiziente Organisationsstrukturen, kompetentes Personal und ein breites Angebotsspektrum aus. In landesweit durchgeführten Rankings belegt Posen seit Jahren eine Spitzenposition. Darüber hinaus erhielt die Stadt bereits drei Auszeichnungen als investorenfreundlichster Standort Polens. Die Rating-Agentur Moody s Investor Service bescheinigt Posen seit 2001 die Kreditglaubwürdigkeit Baa1. Eine wichtige Informations- und Beratungsstelle für Investoren ist das Biuro Promocji Inwestycji, eine Abteilung der Posener Stadtverwaltung. Das Büro vermittelt Kontakte zu Behörden und Partnern in Polen, unterstützt und begleitet die Verhandlungen, erstellt Dokumentationen und organisiert Informationsveranstaltungen und Präsentationen. Im Bereich der Partner- und Kooperationsvermittlung sowie der gezielten Förderung der Zusammenarbeit mit ausländischen Unternehmen sind unter anderem die Polnische Wirtschaftskammer der Importeure, Exporteure und Kooperationen, die Großpolnische Industrie- und Handelskammer und die Großpolnische Kammer für Bauwesen tätig. Für die Beratung und Vergabe von Investitionskrediten ist die Großpolnische Agentur für Unternehmensentwicklung zuständig. Ein umfassendes Serviceangebot und wichtige Impulse auf den Gebieten Innovationen und Technologietransfer erhalten Wirtschaftsunternehmen im hochmodern ausgestatteten Posener Technologiepark der Adam-Mickiewicz-Universitätsstiftung. Die Interessen deutscher und polnischer Unternehmen vertritt der Deutsch-Polnische Wirtschaftskreis Posen (DWK). Die Interessengemeinschaft versteht sich als Bindeglied zwischen deutschen und polnischen Investoren und regionalen Fachpartnern. Zu den Mitgliedern des Wirtschaftskreises gehören Unternehmen aus der Region Großpolen, vor allem mit deutsch-polnischer Kapitalbeteiligung, sowie Vertreter lokaler Institutionen und Verbände. Die Regionalsektion Zentrum-West der Deutsch-Polnischen Industrie- und Handelskammer in Warschau ist eine Plattform für den Austausch zwischen deutschen und polnischen Unternehmen und vertritt die Interessen ihrer Mitgliedsfirmen aus der Woiwodschaft Großpolen gegenüber der Lokalverwaltung. Auskünfte zu polnischen Rechtsvorschriften,Visa- und Konsularfragen erteilt das Deutsche Generalkonsulat in Breslau, das für Posen zuständig ist. Weitere Informationen: W Poznaniu działają liczne instytucje, stawiające sobie za cel rozwój gospodarczy miasta poprzez wspieranie powstawania nowych firm i działalności przedsiębiorstw. Instytucje te wyróżniają się skutecznymi formami swej organizacji, kompetentnym personelem oraz szeroką paletą ofert. W ogólnokrajowych rankingach Poznań już od lat zajmuje czołową pozycję. Miasto ma na swym koncie m.in. wyróżnienia jako najbardziej przyjazna dla inwestorów lokalizacja w Polsce. Agencja ratingowa Moody s Investor Service przyznaje Poznaniowi od 2001 r. wiarygodność kredytową Baa1. Ważnym partnerem w zakresie informacji i doradztwa dla inwestorów jest Biuro Promocji Inwestycji, będące jednym z wydziałów Urzędu Miasta. Biuro to pośredniczy w kontaktach z urzędami i partnerami w Polsce, udziela pomocy w przygotowaniu dokumentacji i prowadzeniu rozmów, jak również organizuje imprezy informacyjne i prezentacje. Pośrednictwem w znalezieniu partnerów i podjęciu kooperacji, jak również wspieraniem współpracy z przedsiębiorstwami zagranicznymi zajmują się m.in. Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eksporterów i Kooperacji, Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa oraz Wielkopolska Izba Budownictwa. Doradztwem i udzielaniem kredytów inwestycyjnych zajmuje się Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Przedsiębiorstwa mogą korzystać z obszernej oferty serwisowej oraz transferów technologii nowocześnie wyposażonego Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Interesy niemieckich i polskich przedsiębiorstw reprezentuje Polsko-Niemieckie Koło Gospodarcze w Poznaniu (DWK). DWK jest ogniwem pomiędzy polskimi i niemieckimi inwestorami a wyspecjalizowanymi partnerami z regionu. Do członków Koła należą przedsiębiorstwa z terenu Wielkopolski, w tym głównie firmy z mieszanym kapitałem polsko-niemieckim, jak również przedstawiciele lokalnych instytucji i stowarzyszeń. Działająca w Poznaniu Sekcja Regionalna Centrum-Zachód Polsko- Niemieckiej Izby Przemysłowo- Handlowej z siedzibą w Warszawie stanowi platformę wymiany pomiędzy przedsiębiorstwami polskimi i niemieckimi oraz reprezentuje interesy swoich firm członkowskich z terenu Województwa Wielkopolskiego w stosunku do władz lokalnych. Informacji w zakresie polskich przepisów prawnych oraz w sprawach wizowych i konsularnych udziela Niemiecki Konsulat Generalny we Wrocławiu, który jest terytorialnie właściwy dla Poznania. Dalsze informacje:

9 Posen Zentrum für Wissenschaft und Forschung Poznań ośrodek nauki i badań Mit 27 Hochschulen und Studierenden ist Posen einer der bedeutendsten Standorte für Wissenschaft und Forschung in Polen. Zu den größten akademischen Einrichtungen der Stadt gehören die Adam-Mickiewicz- Universität, die Ökonomische Akademie, die Technische Universität, die Karol-Marcinkowski-Medizinhochschule, die August-Cieszkowski-Landwirtschaftshochschule und die Eugeniusz-Piasecki-Hochschule für Sport. In Posen wurde auch Polens erste private Hochschule für Logistik gegründet. Mit seinen 50 außeruniversitären Forschungsinstituten nimmt Posen eine Schlüsselposition auf dem Gebiet der Forschung ein. Molekulare Physik, angewandte Chemie, Biochemie, neue Technologien und Telekommunikation bilden die Schwerpunkte. Renommierte Einrichtungen sind die Institute für Naturfasern, für Logistik und Lagerung sowie für Schienenverkehr TABOR, das Zentrale Labor für Akkumulatoren und Zellen, das Institut für Telekommunikation und Informatik sowie das Luft- und Raumfahrtinstitut. Vielfältige Impulse erhält die Wissenschaft in der Region vom Posener Technologiepark sowie von der Polnischen Akademie der Wissenschaften, die hier mit 18 renommierten Einrichtungen vertreten ist, unter anderem mit den Instituten für Bioorganische Chemie, für Molekulare Physik und für Humangenetik sowie mit dem Forschungszentrum für Land- und Forstwirtschaft. Der Wissenschafts- und Forschungsstandort Posen zeichnet sich nicht nur durch eine Vielzahl wissenschaftlicher Einrichtungen, sondern auch durch die hohe Qualität der Forschung aus. Günstige Bedingungen dafür bieten ein modernes, hoch leistungsfähiges Rechenzentrum mit 170 Kilometern Glasfaserkabel sowie die umfangreiche Sammlung des Staatlichen Archivs Posen und zahlreiche Wissenschaftsverlage. Durch Austauschprogramme und Kooperationsprojekte ist Posen weltweit hervorragend in wissenschaftliche Netzwerke und in die internationale Forschungslandschaft eingebunden. Das 1945 gegründete Instytut Zachodni (Westinstitut) verfügt über eine profunde Forschungstradition im Bereich der Deutschlandkunde. Im Mittelpunkt stehen die verschiedenen Aspekte der deutsch-polnischen Beziehungen, Deutschland in Geschichte und Gegenwart, die Westund Nordgebiete Polens, die europäischen Integrationsprozesse sowie transatlantische Beziehungen. Neben zahlreichen Studien und Ausgaben der interdisziplinären Fachzeitschrift Przeglad Zachodni gibt das Institut seit 1993 gemeinsam mit der Universität Potsdam die Zeitschrift WeltTrends heraus mit Beiträgen aus und über Mittel- und Osteuropa. Weitere Beispiele für Kooperationen mit Deutschland sind das Forschungsprojekt Europäische und nationale Faktoren der Erinnerungspolitik in Polen und in Deutschland an der Schwelle des 21. Jahrhunderts, gemeinsam mit der Europa-Universität Viadrina Frankfurt/Oder, sowie die im September 2005 veranstaltete Sommerakademie zum Thema Mit der Geschichte im Dialog. Zwischen Ostpreußen und Warmia und Mazury. Poznań ze swymi 27 wyższymi uczelniami i w których kształci się 120 tys. studentów zalicza się bezsprzecznie do najważniejszych ośrodków naukowo-dydaktycznych w Polsce. Jego największe placówki akademickie to Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Akademia Ekonomiczna, Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego, Politechnika Poznańska, Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego oraz Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego. W Poznaniu powstała również pierwsza w Polsce prywatna Wyższa Szkoła Logistyki. Ponad 50 działających w mieście pozauczelnianych instytutów naukowo-badawczych potwierdza kluczowe znaczenie Poznania w polskiej nauce, w tym w takich dziedzinach jak fizyka molekularna, chemia stosowana, biochemia, nowe technologie oraz telekomunikacja. Do najbardziej renomowanych placówek należą Instytuty Włókien Naturalnych, Logistyki i Magazynowania oraz Transportu Szynowego TABOR, Centralne Laboratorium Akumulatorów i Ogniw oraz Instytut Telekomunikacji i Informatyki. Źródłem wielorakich impulsów jest poznański Park Naukowo- Technologiczny, jak również Polska Akademia Nauk, która jest tu reprezentowana przez 18 renomowanych placówek, w tym m.in. Instytuty Chemii Bioorganicznej, Fizyki Molekularnej oraz Genetyki Człowieka. Poznań jako ośrodek naukowobadawczy wyróżnia się nie tylko bogactwem placówek naukowych lecz przede wszystkim wysoką jakością prowadzonych tu badań. Korzystne warunki pracy zapewnia naukowcom Poznańskie Centrum Superkomputerowe-Sieciowe ze 170 kilometrami kabli światłowodowych, Archiwum Państwowe w Poznaniu dysponujące bogatymi zbiorami oraz obecność wielu oficyn wydawniczych o profilu naukowym. Poprzez programy wymiany i przedsięwzięcia kooperacyjne Poznań w doskonały sposób włączony jest do międzynarodowych sieci naukowobadawczych. Założony w 1945 r. Instytut Zachodni szczyci się znakomitym tradycjami naukowymi w dziedzinie badań niemcoznawczych. Skupia się on na różnych aspektach stosunków polsko-niemieckich w przeszłości i dobie obecnej, na problematyce polskich ziem zachodnich i północnych, procesach integracji europejskiej oraz stosunkach transatlantyckich. Obok licznych opracowań studyjnych i kolejnych edycji interdyscyplinarnego czasopisma Przegląd Zachodni, Instytut od 1993 r. wydaje wraz z Uniwersytetem Poczdamskim czasopismo WeltTrends, publikujące materiały na temat Europy Środkowej i Wschodniej. Dalsze przykłady współpracy z Niemcami to projekt naukowy Europejskie i narodowe czynniki polityki wspomnieniowej w Polsce i Niemczech u progu XXI stulecia, realizowany wspólnie z Uniwersytetem Europejskim Viadrina z Frankfurtu n. Odrą oraz zorganizowana we wrześniu 2005 r. Akademia Letnia na temat Dialog z historią. Między Prusami Wschodnimi oraz Warmią i Mazurami.

10 Messen und Kongresse in Posen Targi i kongresy w Poznaniu JANUAR STYCZEŃ MAI MAJ SEPTEMBER WRZESIEŃ OKTOBER PAŹDZIERNIK Budma Internationale Baumesse Międzynarodowe Targi Budownictwa MÄRZ MARZEC Salmed Internationale Fachausstellung für medizinische Ausrüstung Międzynarodowy Salon Medyczny Securex Internationale Sicherheitsfachmesse Międzynarodowa Wystawa Zabezpieczeń Instalacje Internationale Fachmesse für Installationstechnik Międzynarodowe Targi Techniki Instalacyjnej APRIL KWIECIEŃ Drema Internationale Fachausstellung für Holzbearbeitungsmaschinen und Holzverarbeitungsgeräte Międzynarodowe Targi Maszyn i Narzędzi do Obróbki Drewna Euro-Reklama Internationale Fachmesse für Werbeartikel und Dienstleistungen Międzynarodowe Targi Artykułów i Usług Reklamowych Logistics Kongress und Messe Kongres i targi Saldent Internationale Fachmesse für Zahnmedizin Międzynarodowe Targi Dentystyczne JUNI CZERWIEC IV. Internationale Konferenz Medien und Bildung IV. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Media a Edukacja ITM POLSKA Innovationen Technologien Maschinen Polen Innowacje Technologie Maszyny Polska Energia Fachausstellung für Energiewirtschaft und Gasversorgung Salon Energetyki i Gazownictwa Surfex Fachausstellung für Technologien und Oberflächenbearbeitung Salon Technologii Obróbki Powierzchni Infosystem Neue Technologien für Industrie, Wirtschaft und Verwaltung Informatyka dla przemysłu, biznesu i administracji Modetage Poznań Fachmesse für Bekleidung und Stoffe Poznańskie dni mody Targi Odzieży i Tkanin V. Internationaler Kongress für chemische Technologie V. Międzynarodowy Kongres Technologii Chemicznej / /VKongres.php Polagra-Food Internationale Fachmesse für Lebensmittelindustrie Międzynarodowe Targi Przemysłu Spożywczego Taropak Internationale Fachausstellung für Verpackungstechnik und Logistik Międzynarodowy Salon Techniki Pakowania i Logistyki Polagra-Farm Internationale Fachmesse für Landwirtschaft Międzynarodowe Targi Rolnicze Fachtagung für Gynäkologie Kongres Ginekologiczny Fachtagung für Onkologie Kongres Onkologiczny NOVEMBER LISTOPAD Poznan Game Arena Treffpunkt für Computerspiele-Fans. Wettbewerbe,Turniere Spotkania miłosników gier komputerowych. Zawody, turnieje Poleko Internationale Fachausstellung für Ökologie Międzynarodowe Targi Ekologiczne Weitere Messetermine im Internet unter Terminy kolejnych imprez targowych w Internecie, na stronie: Poznańskie Koziołki Die Posener Ziegenböcke, Wahrzeichen der Stadt

11 60 Kultur- und Sportveranstaltungen in Posen Kultur- und Sportveranstaltungen in Posen Kalendarium imprez kulturalnych i sportowych w Poznaniu APRIL KWIECIEŃ Internationales E.T.A. Hoffmann-Festival Międzynarodowy Operowy Festiwal Hoffmannowski World Press Photo Internationale Fotoausstellung World Press Photo Międzynarodowa wystawa fotograficzna MAI MAJ XI. Internationaler Henryk-Wieniawski- Lautenwettbewerb XI. Międzynarodowy Konkurs Lutniczy Imienia Henryka Wieniawskiego JUNI CZERWIEC Johannismarkt Jarmark Świętojański Weltmeisterschaften im Rudern Puchar Świata w wioślarstwie Jahrestag des Posener Juni 1956 Uraufführung der Oper Gaira von Roger Waters 50-lecie Poznańskiego Czerwca 1956 roku Prapremiera Opery Gaira Rogera Waters V. Wettkampf Europa ohne Grenzen. Sportler begegnen Sportlern mit Behinderungen V. Edycja Europy bez barier. Sportowcy pełnosprawni rywalizują ze sportowcami niepełnosprawnymi XVI. Internationales Theaterfestival MALTA XVI Międzynarodowy Festiwal Teatralny MALTA JULI LIPIEC Leichtathletik-Europa-Meisterschaften (Senioren) Mistrzostwa Europy Weteranów w Lekkoatletyce Sommerkonzerte im Rathaus Letnie Koncerty Ratuszowe Jazzkonzerte im Rathaus Jazzowe Spotkania z Muzyka Koncerty jazzowe na schodach Ratuszowe AUGUST SIERPIEŃ XIII. Modern Dance Biennale Modern Dance Workshop XIII. Modern Dance Biennale Międzynarodowe Warsztaty Tańca Współczesnego OKTOBER PAŹDZIERNIK XIII. Internationaler Henryk-Wieniawski- Violin- und Geigenbauwettbewerb XIII. Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy Imienia Henryka Wieniawskiego NOVEMBER LISTOPAD Sankt-Martins-Tag Dni Świętomarcińskie Internationales Theaterfestival MASKEN Międzynarodowy Festiwal Teatralny MASKI

12 Posen_neu :30 Uhr Seite 64

13 Wirtschaftsadressen Berlin Adresy przedstawicieli sektora gospodarki w Berlinie Wirtschaftsadressen,Verbände, Institutionen Adresy przedstawicieli sektora gospodarki, stowarzyszeń i instytucji Botschaft der Republik Polen Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej Lassenstraße 19-21, Berlin Tel.: , Fax: Wirtschafts- und Handelsabteilung der Botschaft der Republik Polen Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP Glinkastraße 5-7, Berlin Tel.: Fax: Berlin Partner GmbH Ludwig Erhard Haus Fasanenstraße 85, Berlin Tel.: , Fax: IHK Berlin Service-Center Centrum Serwisowe Izby Przemysłowo-Handlowej w Berlinie Ludwig Erhard Haus Fasanenstraße 85, Berlin Tel.: , Fax: Handwerkskammer Berlin Berlińska Izba Rzemieślnicza Blücherstraße 68, Berlin Tel.: Fax: ZAK Zentrale Anlauf- und Koordinierungsstelle für Unternehmen ZAK Centralna Placówka Kontaktowo- Koordynacyjna dla Przedsiębiorstw Senatsverwaltung für Wirtschaft, Arbeit und Frauen Martin-Luther-Straße 105, Berlin Tel.: , Fax: Investitionsbank Berlin (IBB) Berliński Bank Inwestycyjny Bundesallee 210, Berlin Tel.: , Fax: ZukunftsAgentur Brandenburg ZAB Steinstraße , Potsdam Tel.: , Fax: BERPOL Verein der polnischen Kaufleute und Industriellen in Berlin e.v. Stowarzyszenie Polskich Handlowców i Przemysłowców w Berlinie Kaiser-Friedrich-Straße 19, Berlin Tel.: Fax: Investitionsbank Berlin (IBB) Berliński Bank Inwestycyjny Wirtschaftsadressen,Verbände, Institutionen Adresy przedstawicieli sektora gospodarki, stowarzyszeń i instytucji Internationales Gründerzentrum Berlin-Adlershof OWZ Międzynarodowe Centrum Założycielskie Rudower Chaussee 29, Berlin Tel.: , Fax: Deutsch-Polnische Juristenvereinigung e.v. Niemiecko-Polskie Stowarzyszenie Prawników Littenstraße 11, Berlin Tel. /Fax: Ost-West-Contact Wirtschaftsmagazin für Ost-West-Kooperation Ost-West-Contact Magazyn Gospodarczy Współpracy Wschód-Zachód Ritterstraße 2b, Berlin Tel.: , Fax: Polnisches Institut Berlin Instytut Polski w Berlinie Burgstraße 27, Berlin Tel.: , Fax: Deutsch-Polnische Gesellschaft Bundesverband e.v. Federalny Związek Towarzystw Niemiecko-Polskich Rauchstraße 17-18, Berlin Tel.: , Fax: Deutsch-Polnische Gesellschaft Landesverband Towarzystwo Niemiecko-Polskie w Berlinie Schillerstraße 59, Berlin Tel.: , Fax: Polnisches Fremdenverkehrsamt Deutschland Polskie Centrum Informacji Turystycznej w Niemczech Kurfürstendamm 71, Berlin Tel.: , Fax: PAP Polnische Presseagentur Polska Agencja Prasowa PAP Wilhelmstraße 74, Berlin Tel. /Fax: Polnischer Sozialrat e.v. Polska Rada Społeczna Oranienstraße 34, Berlin Tel.: Fax: Im Polnischen Institut W Polskim Instytucie w Berlinie

14 Wirtschaftsadressen Posen Adresy przedstawicieli sektora gospodarki w Poznaniu Wirtschaftsadressen,Verbände, Institutionen Adresy przedstawicieli sektora gospodarki, stowarzyszeń i instytucji Stadtverwaltung Posen Amt für Investitionsförderung Urząd Miasta Poznania Biuro Promocji Inwestycji (BPI) Plac Kolegiacki 17, Poznań Tel.: , Fax: Deutsches Generalkonsulat (Breslau) Konsulat Generalny Niemiec Konsul Generalny dr Helmut Schöps ul. Podwale 76, Wrocław Tel.: Fax: Honorarkonsul der BRD in Posen Konsul Honorowy Niemiec w Poznaniu Konsul Honorowy Marian Kareński-Tschurl ul. Ratajczka 44, Poznań Tel.: Fax: Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer (DP IHK) Regionalsektion Zentrum-West Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo- Handlowa (PNIPH) Sekcja Centrum-Zachód ul. Bałtycka 6, Poznań Tel.: Fax: Großpolnische Industrie- und Handelskammer Wielkopolska Izba Przemysłowo- Handlowa ul. Głogowska 26, Poznań Tel.: , Fax: Großpolnische Handwerkskammer Wielkopolska Izba Rzemieślnicza al. Niepodległości 2, Poznań Tel.: , Fax: Polnische Wirtschaftskammer der Importeure, Exporteure und Kooperationen Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eksporterów i Kooperacji ul. Św. Marcin 80/ Poznań Tel.: , Fax: Großpolnische Agentur für Unternehmensentwicklung Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o. ul. Piekary 19, Poznań Tel.: , Fax: Wissenschafts- und Technologiepark Posen Poznanski Park Naukowo- Technologiczny ul. Rubież 46, Poznań Tel.: Fax: Wirtschaftsadressen,Verbände, Institutionen Adresy przedstawicieli sektora gospodarki, stowarzyszeń i instytucji Zentrum für Innovationsförderung Centrum Wspierania Innowacji ul. Rubież 46, Poznań Tel.: Fax: Europäisches Informationszentrum Großpolen Wielkopolskie Centrum Informacji Europejskiej ul. Mostowa 27, Poznań Tel.: Fax: Deutsch-Polnischer Wirtschaftskreis in Posen Polsko-Niemieckie Koło Gospodarcze w Poznaniu ul. Bałtycka 6, Poznań Tel.: Fax: Großpolnischer Kapitalklub Wielkopolski Klub Kapitału ul. Św. Marcin 80/ Poznań Tel.: Fax: Polnische Gesellschaft der Innovationsund Unternehmenszentren Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce ul. Rubież 46, Poznań Tel.: Fax: Vereinigung der Wissenschaftlich- Technischen Gesellschaften Federacja Stowarzyszeń Naukowo- Technicznych NOT ul. Wieniawskiego 5/ Poznań Tel.: Fax: Steuerberaterkammer Großpolen Wielkopolski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych ul. Wawrzyniaka 10, Poznań Tel.: Fax: Business Centre Club Loża Wielkopolska BCC ul. Szarych Szeregów Poznań Tel.: Fax: World Trade Center Poznań ul. Bukowska 12, Poznań Tel.: Fax: Zentrum für Businessförderung Centrum Promocji Biznesu ul. Wergiliusza 72/1, Poznań Tel.: , Fax: Großpolnischer Verband der privaten Arbeitgeber Wielkopolski Związek Pracodawców Prywatnych ul. Za Groblą 3/ Poznań Tel.: Fax:

15 Notruf und Servicenummern in Berlin Numery alarmowe i usługowe w Berlinie Notruf- und Servicenummern in Berlin Numery alarmowe i usługowe w Berlinie Polizei / Notruf Policja 110 Feuerwehr / Notfall-Rettung Straż pożarna 112 Berliner Polizei / Bürgertelefon Policja Berlina (030) Ärztlicher Bereitschaftsdienst Pogotowie ratunkowe (030) Zahnärztlicher Notfalldienst Pogotowie stomatologiczne (030) Giftnotruf Środki toksyczne numer alarmowy (030) Apothekennotdienst Pogotowie aptekarskie (mind. min. 1,19 Euro) Call a doc e.v. (01804) (0,24 Euro/Anruf poł.) Telefonauskunft Informacja telefoniczna Fundbüro Biuro Rzeczy Znalezionych (030) Touristeninformation und Hotelreservierung Informacja turystyczna i rezerwacja hoteli (030) Info-Hotline der Berliner Museen Infolinia Muzeów Berlińskich (030) Berliner Verkehrsbetriebe BVG Berlińskie Zakłady Komunikacyjne BVG (030) S-Bahn Berlin Kolej miejska S-Bahn Berlin (030) Auskunft Deutsche Bahn Informacja kolejowa Deutsche Bahn (0,03 Euro/Sek.) Auskunft Berliner Flughäfen Informacja Berlińskie Porty Lotnicze (0180) (0,12 Euro/Min.) Notruf- und Servicenummern in Berlin Numery alarmowe i usługowe w Berlinie ADAC Pannenhilfe ADAC pomoc drogowa (0180) (0,062 Euro/Anruf poł.) Autovermietungen (Auswahl) Wynajem samochodów (wybrane numery) AVIS (01805) (0,12 Euro/Min.) Europcar (0180) (0,12 Euro/Min.) Sixt (0180) (0,12 Euro/Min.) Taxiruf (Auswahl) Taksówki (wybrane numery) Würfelfunk (0800) TaxiFunk (030) Funk Taxi Berlin (030) City-Funk (030) EC-/ Kreditkartenverlust W przypadku utraty karty bankomatowej/kredytowej American Express (069) EC-Karte (01805) Visacard/Mastercard (069) Barclaycard (089) Deutsche Post Poczta Deutsche Post Kundentelefon Telefon obsługi klienta (01802) 3333 (0,06 Euro/Anruf poł.) Spätschalter (Auswahl) Okienko nocne (wybrane numery): Joachimstaler Straße 7 (Nähe Bahnhof Zoologischer Garten niedaleko dworca Zoologischer Garten) täglichdziennie Uhr Georgenstraße 12 (Nähe S-Bahnhof Friedrichstraße werktags Uhr, samstags/sonntags Uhr Georgenstraße 12 (w pobliżu dworca S-Bahn Friedrichstraße) w dni robocze , w soboty i niedziele DHL Packstation Poczta kurierska DHL, placówka zbiorcza Bahnhof Zoologischer Garten Hardenbergplatz 9-15, Berlin Botschaft der Republik Polen Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej (030) Vorwahl aus Polen nach Berlin Numer kierunkowy z Polski do Berlina Olympiastadion Stadion Olimpijski Oberbaumbrücke Most Oberbaum

16 Numery alarmowe i usługowe w Poznaniu 71 polityka Politik gospodarka Wirtschaft kultura Kultur turystyka Touristik sport Sport Notruf- und Servicenummern in Posen Numery alarmowe i usługowe w Poznaniu Polizei/Notruf Policja 997 Feuerwehr Straż pożarna 998 Rettungsdienst (Unfälle) Pogotowie ratunkowe 999 Pannenhilfe Pomoc drogowa 981 Taxiruf Taksówki 919, (061) , (061) Ärztlicher und zahnärzlicher Bereitschaftsdienst Nagłe zachorowania (061) Apothekenbereitschaft Pogotowie aptekarskie (061) Telefonauskunft Informacja telefoniczna Polnische Bahn Informacja PKP 9436, (061) Internationale Busverbindungen Międzynarodowa informacja autobusowa (061) Polnische Fluggesellschaft LOT Polskie linie lotnicze LOT , Postamt (geöffnet 24 h) poczta (czynna 24 h) Im Hauptbahnhof Dworzec główny Autovermietung Wynajem samochodów Hertz (061) National Car Rental (061) Avis (061) Bei Verlust der EC-/Kreditkarte W przypadku utraty karty bankomatowej/kredytowej American Express Poland, EC-Karte, Visacard (061) Städtisches Informationszentrum (CIM) Informacja miejska 9431 (061) Touristeninformation Informacja turystyczna (061) Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczny (PLOT) (061) Generalkonsulat der Bundesrepublik Deutschland (Breslau) Generalny Konsulat Republiki Federalnej Niemiec (Wrocław) (071) , (071) Botschaft der Bundesrepublik Deutschland (Warschau) Ambasada Federalnej Republiki Niemiec (Warszawa) (022) Vorwahl aus Deutschland nach Posen Numer kierunkowy z Niemiec do Poznania

17 Hotels in Berlin Hotele w Berlinie Hotel Adlon Kempinski ***** Unter den Linden Berlin-Mitte Tel.: , Fax: swissôtel Berlin ***** Augsburger Straße Berlin-Charlottenburg Tel.: , Fax: Mövenpick Hotel Berlin **** Schöneberger Straße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Ibis Hotel Berlin Potsdamer Platz ** Anhalter Straße Berlin-Kreuzberg Tel.: , Fax: Hotel Concorde ***** Augsburger Straße Berlin-Charlottenburg Tel.: , Fax: The Westin Grand Berlin ***** Friedrichstraße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Park Inn Berlin Alexanderplatz **** Alexanderplatz Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Circus Hostel Weinbergsweg 1a Berlin-Mitte Tel.: , Fax: InterContinental Berlin ***** Budapester Str Berlin-Tiergarten Tel.: , Fax: Best Western Hotel President **** An der Urania 16-18, Berlin Tel.: Fax: Astoria *** Fasanenstraße Berlin-Charlottenburg Tel.: , Fax: East Seven Schwedter Straße Berlin-Prenzlauer Berg Tel.: , Fax: Grand Hyatt Berlin ***** Marlene-Dietrich-Platz Berlin-Tiergarten Tel.: , Fax: Bleibtreu **** Bleibtreustraße Berlin-Charlottenburg Tel.: , Fax: Mercure Hotel Berlin Tegel Airport *** Gotthardstraße Berlin-Reinickendorf Tel.: , Fax: Jugendgästehaus St.-Michaels-Heim Bismarckallee Berlin Tel.: , Fax Fax: Hilton Berlin ***** Mohrenstraße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Marriott Hotel ***** Inge-Beisheim-Platz Berlin-Tiergarten Tel.: , Fax: Radisson SAS Hotel Berlin ***** Karl-Liebknecht-Straße Berlin Tel.: , Fax: The Ritz-Carlton Berlin ***** Potsdamer Platz Berlin Tel.: , Fax: Estrel Hotel & Convention Center **** Sonnenallee 225, Berlin-Neukölln Tel.: Fax: Maritim Hotel Berlin **** Stauffenbergstraße Berlin-Tiergarten Tel.: , Fax: Maritim proarte Hotel Berlin **** Friedrichstraße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Mercure Hotel Checkpoint Charlie **** Schützenstraße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Ibis Hotel Berlin Messe ** Messedamm Berlin-Charlottenburg Tel.: Fax: Mitte s Backpacker Hostel Chausseestraße Berlin-Mitte Tel.: , Fax: Informationen und Reservierung unter oder Informacje i rezerwacja pod lub The Westin Grand Berlin

18 74 Hotels in Posen Hotele w Poznaniu 75 Hotels in Posen Hotele w Poznaniu Green Hotel **** ul. Jeziorna 1a, Komorniki Tel.: Fax: Hotel Mercure **** (Accor Hotels) ul. Roosevelta 20, Poznań Tel.: Fax: Hotel Trawiński **** ul. Żniwna 2, Poznań Tel.: Fax: Hotel Vivaldi **** ul. Winogrady 9, Poznań Tel.: Fax: Blues Hotel*** ul. Prusimska 7, Poznań Tel.: Fax: Hotel Batory *** ul. Leszczyńska Poznań Tel.: Fax: Hotel Brovaria*** Stary Rynek 73-74, Poznań Tel.: Fax: Hotel Dorrian *** ul. Wyspiańskiego 29, Poznań Tel.: Fax: Hotel Gromada *** ul. Babimojska 7, Poznań Tel.: Fax: Hotel HENLEX *** ul. Spławie 43, Poznań Tel.: Fax: Hotel HP Park *** ul. Majakowskiego Poznań Tel.: Fax: Hotel IKAR *** ul. Kościuszki 118, Poznań Tel.: Fax: Hotel Kortowo*** ul. Kotowo 62, Poznań Tel.: Fax: Hotel Lech *** ul. Św. Marcin 74, Poznań Tel.: Fax: Hotel Mats *** ul. Bułgarska 115, Poznań Tel.: Fax: Hotels in Posen Hotele w Poznaniu Hotel Polonez-Orbis *** al. Niepodległości Poznań Tel.: Fax: Hotel-Restauracja Zagroda Bamberska *** ul. Kościelna 43, Poznań Tel.: Fax: Hotel Royal *** ul. Św. Marcin 71, Poznań Tel.: Fax: Hotel Rzymski *** al. Marcinkowskiego Poznań Tel.: Fax: Hotel Stare Miasto *** ul. Rybaki 36, Poznań Tel.: Fax: Hotel System Premium*** ul. Umultowska 2, Poznań Tel.: Fax: Hotel T&T *** ul. Metalowa 4, Poznań Tel.: Fax: Kongresszentrum Hotel IOR*** ul. Miczurina 20a, Poznań Tel.: Fax: Novotel Poznań Centrum*** (Accor Hotels) pl. Wł. Andersa 1, Poznań Tel.: Fax: Novotel Poznań Malta *** (Accor Hotels) ul. Warszawska 64/ Poznań Tel.: Fax: Hotel 222 ** ul. Grunwaldzka Poznań Tel.: Fax: Hotel Campanile ** ul. Św. Wawrzyńca Poznań Tel.: Fax: Hotel Grodzki ** ul. Ostrowska 442, Poznań Tel.: Fax: Hotel Ibis ** (Accor Hotels) ul. Kazimierza Wielkiego Poznań Tel.: Fax:

19 Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim Brückenfest in Frankfurt/Oder Święto na moście we Frankfurcie nad Odrą Die Zusammenarbeit zwischen den Bundesländern Berlin und Brandenburg sowie den grenznahen Woiwodschaften Westpommern, Großpolen, Lebuser Land und Niederschlesien entwickelte sich in den vergangenen Jahren dynamisch. Einen Einblick in das dichte Netz bestehender Kontakte auf politischer, wirtschaftlicher, wissenschaftlicher und vor allem auf kultureller Ebene gab unter anderem das Deutsch-Polnische Jahr 2005/2006, eine gemeinsame Initiative der Regierungen beider Länder mit dem Ziel, die nachbarschaftlichen Beziehungen zwischen Deutschen und Polen zu intensivieren. Im Mai 2005 präsentierte sich Posen mit der Reihe Posen kommt! Poznan w Berlinie in der deutschen Hauptstadt. Im Mittelpunkt des umfangreichen Programms standen dabei nicht die Wirtschaftsmetropole und Messestadt Posen, sondern die vielfältige Kulturszene in der Stadt an der Warthe, die, ähnlich wie in Berlin, von der Mischung aus etablierter und Off- Szene geprägt ist. Weiterhin ist das renommierte Hoffmann-Festival in Posen, ein deutsch-polnisches Opernfestival, das jedes Jahr zu Ehren von E.T.A. Hoffmann veranstaltet wird, das Ergebnis der kulturellen Zusammenarbeit zwischen Berlin und Posen. Gemeinsamer Wirtschaftsraum Mit dem EU-Beitritt Polens im Mai 2004 wurden die Voraussetzungen für einen grenzüberschreitenden Wirtschaftsraum in der Oderregion geschaffen, der sowohl die direkt an der Oder liegenden urbanen Zentren als auch die zum Einzugsbereich der Oder gehörenden Gebiete umfasst. Zur Stärkung der regionalen Wirtschaft bieten sich aus Berliner Sicht vor allem Kooperationen mit Posen, Breslau und Stettin an, Städte, die über wirtschaftliche Dynamik und ein hohes wissenschaftliches Potenzial verfügen.umgekehrt genießt Berlin in Mittel- und Osteuropa als Wirtschaftsmetropole ein hohes Ansehen. Gemeinsame Konferenzen, Messebeteiligungen oder regelmäßige Branchentreffen tragen ebenso wie gegenseitige Besuche von Vertretern aus Politik und Verwaltung dazu bei, die Partner diesseits und jenseits der Oder stärker zu vernetzen und den Wirtschaftsraum wettbewerbsfähig zu machen. Regelmäßig werden von Berlin aus Unternehmerreisen nach Posen organisiert. Mit dem Ziel, die grenzüberschreitenden Kontakte zwischen Berlin, Brandenburg und Großpolen zu intensivieren, gibt es bereits seit April 2004 ein trilaterales Arbeitsprogramm, das einen regelmäßigen Erfahrungsaustausch sowie konkrete Projekte der Zusammenarbeit vorsieht. Eine Maßnahme im Rahmen dieses Arbeitsprogramms ist der Arbeitskreis Wirtschaft und Verkehr. Współpraca pomiędzy krajami związkowymi Berlinem i Brandenburgią oraz położonymi przy lub niedaleko granicy województwami Zachodniopomorskim, Wielkopolskim, Lubuskim oraz Dolnośląskim rozwijała się w ostatnich latach dynamicznie. Odbiciem ścisłej sieci istniejących kontaktów na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej, naukowej, a przede wszystkim kulturalnej, stał się m.in. Rok Polsko-Niemiecki 2005/2006, będący wspólną inicjatywą rządów obu krajów, podjętą w celu zintensyfikowania sąsiedzkich stosunków pomiędzy Polakami i Niemcami. W maju 2005 r. Poznań zaprezentował się cyklem imprez Posen kommt! Poznan w Berlinie w stolicy Niemiec. W centrum bogatego programu znalazł się przy tym nie Poznań jako metropolia gospodarcza i targowa lecz jako miasto o niezwykle bogatym życiu kulturalnym, które, podobnie jak w Berlinie, cechuje obecność zarówno renomowanych propozycji kulturalnych, jak i eksperymentów artystycznych. Cieszący się wielką popularnością polsko-niemiecki Festiwal Operowy im. E.T.A. Hoffmanna w Poznaniu jest co roku ważnym wydarzeniem we współpracy kulturalnej pomiędzy Berlinem i Poznaniem. Wspólny obszar gospodarczy Przystąpienie Polski do UE w maju 2004 r. stworzyło przesłanki dla ukształtowania w regionie nadodrzańskim transgranicznego obszaru gospodarczego, obejmującego zarówno położone bezpośrednio nad Odrą ośrodki miejskie, jak i tereny położone w dorzeczu Odry. Z berlińskiego punktu widzenia umocnieniu gospodarki regionu służyć może przede wszystkim kooperacja z Poznaniem. Szczecinem i Wrocławiem, jako ośrodkami o wysokiej dynamice gospodarczej i znaczącym potencjale naukowym. Z drugiej strony Berlin jako metropolia gospodarcza cieszy się wysokim uznaniem w Europie Środkowej i Wschodniej. Wspólne konferencje, udziały w imprezach targowych czy też regularne spotkania branżowe przyczyniają się na równi z wzajemnymi wizytami przedstawicieli władz politycznych i administracyjnych do budowania coraz ściślejszych kontaktów pomiędzy partnerami z obu stron Odry i do podnoszenia konkurencyjności całego obszaru gospodarczego. Regularnie organizowane są w Berlinie wyjazdy przedsiębiorców do Poznania. W celu zintensyfikowania transgranicznych kontaktów pomiędzy Berlinem, Brandenburgią i Wielkopolską realizowany jest od kwietnia 2004 r. trójstronny program roboczy, przewidujący regularną wymianę doświadczeń oraz podejmowanie konkretnych wspólnych projektów. Jednym z takich działań jest utworzenie zespołu roboczego Gospodarka i komunikacja. Ausstellungseröffnung im Ludwig Erhard Haus Otwarcie wystawy w Ludwig Erhard Haus

20 Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim Wirtschaftliche Zusammenarbeit Um die gemeinsamen Wirtschaftsinteressen von Unternehmen aus der Region länderübergreifend zu vertreten und Firmen und Institutionen aus Wirtschaft,Wissenschaft und Politik zusammenzubringen, haben sich über 30 Industrie- und Handelskammern aus Deutschland, Polen und Tschechien zur Kammerunion Elbe/Oder zusammengeschlossen. Die Kooperation besteht seit April Unter den Mitgliedern sind unter anderem die Industrie- und Handelskammer zu Berlin und die Großpolnische Industrie- und Handelskammer. Der inhaltliche Schwerpunkt liegt auf den Bereichen Verkehr, Umwelt und EU-Projekte. Im Vordergrund steht dabei das Zusammenwachsen der Region insbesondere durch den Ausbau der Verkehrsinfrastruktur oder die Unterstützung der polnischen Partner bei der Anpassung an EU-Richtlinien. Seit Frühjahr 2005 unterstützt TEICO- Net (Technology Enterprises Innovation Cooperation-Network) unter der Federführung der Investitionsbank Berlin (IBB) innovative kleine und mittlere Firmen aus der Ostseeregion bei der Erschließung neuer Märkte. Zu den teilnehmenden acht Regionen gehören neben Berlin-Brandenburg auch die Stadtregionen Posen, Breslau und Stettin. Das Netzwerk TEICO-Net TEICO-Net Workshop versteht sich als Plattform für den grenzüberschreitenden Technologieund Wissensaustausch mit dem Ziel, die wirtschaftliche Entwicklung durch Kooperation in der Region voranzutreiben und neue Arbeitsplätze zu schaffen. Themenspezifische Workshops und Kooperationsbörsen, unter anderem im November 2005 in Posen, unterstützen bei der Aufnahme grenzüberschreitender Kooperationen. Partner des EU-geförderten Projektes sind neben der IBB auch die Berlin Partner GmbH, die Berliner Senatsverwaltung für Wirtschaft, Arbeit und Frauen und das Marschallamt der Woiwodschaft Großpolen. Die Belange deutscher Unternehmer in der Region um Posen vertritt seit 2004 auch der Deutsch-Polnische Wirtschaftskreis. Anfang der 1990er Jahre als informeller Treffpunkt für deutsche Investoren in Posen gegründet, widmet er sich heute dem Austausch zwischen deutschen und polnischen Firmen und dem Aufbau eines Kontaktnetzwerks mit Behörden und Institutionen vor Ort. Die Posener Regionalsektion der Deutsch-Polnischen Industrie- und Handelskammer fördert die Ansiedlung von deutschen Unternehmen in Großpolen. Współpraca gospodarcza W dążeniu do zapewnienia transgranicznej reprezentacji wspólnych interesów gospodarczych przedsiębiorstw zlokalizowanych w tym regionie, jak również wzajemnego zbliżenia firm oraz instytucji ze sfery gospodarki, nauki i polityki, 30 izb przemysłowo-gospodarczych z Niemiec, Polski i Czech połączyło się w Unię Izb Łaba/Odra. Ta forma kooperacji istnieje od kwietnia 2000 r. Wśród członków są m.in. Izba Przemysłowo-Handlowa w Berlinie oraz Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa. Merytorycznie działania Unii Izb koncentrują się na transporcie, ochronie środowiska oraz na projektach UE. Na pierwszym planie postawiono dalsze jednoczenie się regionu w szczególności poprzez rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej oraz pomoc dla partnerów polskich i czeskich w dostosowaniu się do dyrektyw UE. Od wiosny 2005 r. TEICO-Net (Technology Enterprises Innovation Cooperation-Network), działający pod auspicjami Investitionsbank Berlin (IBB), wspiera proinnowacyjne małe i średnie firmy z krajów nadbałtyckich w otwieraniu dostępu na nowe rynki. Wśród ośmiu regionów, które partycypują w tej sieci, są obok Berlina i Brandenburgii również regiony miejskie Poznania, Wrocławia, i Szczecina. TEICO-Net rozumie to platforma dla transgranicznej wymiany technologii i wiedzy, wspierająca w ten sposób wzrost gospodarczy i tworząca nowe miejsca pracy w regionie. Pomocne w podejmowaniu transgranicznej kooperacji są branżowe warsztaty i giełdy kooperacyjne (m.in. w pażdzierniku 2005 r. w Poznaniu). Partnerami w ramach tego wspieranego przez UE projektu są obok IBB również Berlin Partner GmbH, Zarząd Senatu Berlina ds. Gospodarki, Pracy i Kobiet oraz Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Interesy przedsiębiorstw niemieckich w regionie poznańskim reprezentuje od 2004 r. Polsko-Niemieckie Koło Gospodarcze. Gremium to, powstałe na początku lat 90-tych jako nieformalna płaszczyzna spotkań dla niemieckich inwestorów w Poznaniu, poświęca się dzisiaj rozwojowi wymiany pomiędzy firmami polskimi i niemieckimi oraz tworzeniu sieci kontaktów z miejscowymi urzędami i instytucjami. Poznańska Regionalna Sekcja Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej czyni nie mało dla pozyskania nowych firm niemieckich do działalności na terenie Wielkopolski. Kolegium Pojezuickie Jesuiten-Kolleg

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Posen bietet seinen Bewohnern und allen Touristen kostenlose WLAN-Hotspots. Für Gäste, die geschäftlich in der Stadt sind, ist es ein wesentliches Kommunikationsmittel,

Bardziej szczegółowo

Steuerberaterin Ria Franke

Steuerberaterin Ria Franke Polnische Arbeitnehmer mit Wohnsitz in Polen Polscy pracownicy z miejscem zamieszkania w Polsce Steuerberaterin Ria Franke Verdienst > 450 / Monat Wynagrodzenie > 450 /miesięcznie Entscheidung über die

Bardziej szczegółowo

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Geschichte Gedenkstätte zur Erinnerung an die Opfer deutscher Verbrechen im ehemaligen Artilleriegefechtsstand der Festung Zamość, an der ul. Męczenników [Straße

Bardziej szczegółowo

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983-2013 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983 Poznań 1983 - Posen Wymianę szkolną pomiędzy Bismarckschule z Hanoweru a V Liceum Ogólnokształcącym im. Klaudyny Potockiej w Poznaniu zapoczątkowali:

Bardziej szczegółowo

BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ

BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ MANGELNDE GRENZÜBERGÄNGE ALS DIE BREMSE DER WIRTSCHAFTLICHEN ENTWICKLUNG DER REGION AUF BEISPIEL

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Rodzin i Osób Niepełnosprawnych 44-280 Rydułtowy ul. Obywatelska 50/3

Stowarzyszenie Rodzin i Osób Niepełnosprawnych 44-280 Rydułtowy ul. Obywatelska 50/3 Stowarzyszenie Rodzin i Osób Niepełnosprawnych 44-280 Rydułtowy ul. Obywatelska 50/3 Die Familien- und Behindertenverei 44-280 Rydułtowy ul. Obywatelska 50/3 ata utworzenia SRiON - 26.03.1997r. - Gründung

Bardziej szczegółowo

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung BMUB, 9 Dezember 2014 Zainstalowana moc - Energia wiatrowa Installierte

Bardziej szczegółowo

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań 20 Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań Europäische Begegnungsstätten Zusammenfassung Ausbau der Infrastruktur von Begegnungsstätten und deren Betrieb zwecks Realisierung gemeinsamer

Bardziej szczegółowo

Wspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin

Wspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin Wspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin Zdefiniowane potrzeby: Definierte Bedürfnisse: Koniecznośd promocji wymiany turystycznej między województwem lubuskim a Berlinem

Bardziej szczegółowo

LEGENDE / OPIS MAPY. 1 Naumburger Dom

LEGENDE / OPIS MAPY. 1 Naumburger Dom LEGENDE / OPIS MAPY 1 Naumburger Dom Der evangelische Naumburger Dom St. Peter und Paul in Naumburg stammt größtenteils aus der ersten Hälfte des 13. Jahrhunderts. Bis zum 1564 war der Dom der Bischofssitz

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji z języka niemieckiego

Scenariusz lekcji z języka niemieckiego Scenariusz lekcji z języka niemieckiego Temat: In den Sommerferien fahren wir nach Berlin (W wakacje pojedziemy do Berlina). Klasa: szósta szkoły podstawowej Główny cel lekcji: Uczniowie powinnni sporządzić

Bardziej szczegółowo

EU-Net Oderpartnership

EU-Net Oderpartnership EU-Net Oderpartnership Netzwerktreffen Stettin, 23.01.2009 Das Projekt EU-Net Oderpartnership wird vom Land Berlin gefördert und aus Mitteln des Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung (EFRE) kofinanziert.

Bardziej szczegółowo

Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy?

Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy? Spotkanie dyskusyjne Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy? 19 maja 2011 r. ////// godz.17 20 Endorfina Foksal, ul. Foksal 2, Warszawa Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko

Bardziej szczegółowo

Projekt. Dolnośląsko-Saksońska Akademia Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Niederschlesisch-Sächsische Akademie für Landwirtschaft und Umweltschutz

Projekt. Dolnośląsko-Saksońska Akademia Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Niederschlesisch-Sächsische Akademie für Landwirtschaft und Umweltschutz Projekt Dolnośląsko-Saksońska Akademia Rolnictwa i Ochrony Środowiska Niederschlesisch-Sächsische Akademie für Landwirtschaft und Umweltschutz Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Konferencja

Bardziej szczegółowo

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8 Unsere Homepage www.juwoe.de Kein Medium ist so aktuell wie das Internet In dieser Preisliste finden Sie alle unsere neuen und bekannten Produkte. Aber was ist mit Ziegeln, die erst nach dem Druck entwickelt

Bardziej szczegółowo

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Einführung durch Berlin wird den Erwartungen seiner polnischen Nachbarn bislang nicht gerecht Ergebnisse des 85. Stadtforums am 5. Oktober 2001 Unter dem

Bardziej szczegółowo

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu O nas / Über uns Firma założona w 1991 w Duisburgu, od roku 2001 we Frankfurt nad Odrą. Jesteśmy zespołem międzynarodowych doradców, trenerów i moderatorów

Bardziej szczegółowo

Przyimki. Präpositionen

Przyimki. Präpositionen Przyimki Präpositionen Przyimki to słowa współpracujące z rzeczownikiem lub z zaimkiem: pod stołem do szkoły w pokoju dla ciebie z rodzicami od babci Tak samo funkcjonują przyimki w języku niemieckim.

Bardziej szczegółowo

Seminarium / Seminar Rolnictwo ekologiczne produkcja roślinna Ökolandbau Schwerpunkt Pflanzenproduktion

Seminarium / Seminar Rolnictwo ekologiczne produkcja roślinna Ökolandbau Schwerpunkt Pflanzenproduktion Seminarium / Seminar Rolnictwo ekologiczne produkcja roślinna Ökolandbau Schwerpunkt Pflanzenproduktion Kowary, 19-20.05.2011 Dolnośląsko-Saksońska Akademia Rolnictwa i Ochrony Środowiska Niederschlesisch-Sächsische

Bardziej szczegółowo

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Instytucje otoczenia biznesu w subregionie krakowskim L.p. Instytucja Adres www Rodzaje oferowany usług 1. Agencja Rozwoju Miasta S.A. www.arm.krakow.pl ul. Floriańska 31 31-019 Kraków 12/ 429-25-13 12/

Bardziej szczegółowo

nr prezentacji MDW-049/SPD

nr prezentacji MDW-049/SPD nr prezentacji MDW-049/SPD STUDIENBESUCH BIO-LANDWIRTSCHAFTSBETRIEB JUCHOWO 13. September 2016. MARIAN MARYNOWSKI Die Fläche der Wojewodschaft beträgt 2 289 248 ha, was 7,3 % der Landesfläche ausmacht.

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow a Odrą Wer und was ist perspektywa? Die Akteure von perspektywa sind die Bewohnerinnen und Bewohner

Bardziej szczegółowo

Demographischer Wandel in Polen, Deutschland und Europa. Przemiany demograficzne w Polsce, Niemczech i Europie. Interdisciplinary Polish Studies 2

Demographischer Wandel in Polen, Deutschland und Europa. Przemiany demograficzne w Polsce, Niemczech i Europie. Interdisciplinary Polish Studies 2 Demographischer Wandel in Polen, Deutschland und Europa Przemiany demograficzne w Polsce, Niemczech i Europie Interdisciplinary Polish Studies 2 Tim Buchen, Dagmara Jajeśniak-Quast, Mark Keck-Szajbel,

Bardziej szczegółowo

Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz

Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz Geschichte Das Museum befindet sich in der ehemaligen Fabrik von Samuel Abbe an der Ecke der Straßen ul. Sowińska und ul. Zgierska. Ab Dezember

Bardziej szczegółowo

Lubuskie Metall Cluster

Lubuskie Metall Cluster Lubuskie Metall Cluster (LUBUSKI KLASTER METALOWY) ul. Jagiellończyka 17/1 66-400 Gorzów Wlkp. Tel./fax: +48 95 722 75 30 E-mail: biuro@lubuskiklaster.pl www.lubuskiklaster.pl INITIATIVEANFÄNGE POCZĄTKI

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow i Odrą für die Region, für uns dla regionu, dla nas Sie möchten sich für das Zusammenleben in

Bardziej szczegółowo

2. Thematischer Workshop der Schülerreiseagenturen am März 2017 in Hoyerswerda Erarbeitung eines regionalen touristischen Angebots

2. Thematischer Workshop der Schülerreiseagenturen am März 2017 in Hoyerswerda Erarbeitung eines regionalen touristischen Angebots RegionalManagement. Berufskompetenzen und -perspektiven in der sächsisch-polnischen Grenzregion RegionalManagement. Kompetencje i perspektywy zawodowe w polsko-saksońskim regionie przygranicznym 2. Thematischer

Bardziej szczegółowo

KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIGO I. BERLIN. 1. Proszę podać nazwę stolicy Niemiec i podać rok, w którym to miasto zostało stolicą...

KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIGO I. BERLIN. 1. Proszę podać nazwę stolicy Niemiec i podać rok, w którym to miasto zostało stolicą... KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIGO I. BERLIN 1. Proszę podać nazwę stolicy Niemiec i podać rok, w którym to miasto zostało stolicą.... 2. Jaka rzeka przepływa przez Berlin? 3. Podaj datę upadku Muru Berlińskiego.

Bardziej szczegółowo

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski...

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski... TEXT DER POLNISCHER NATIONALHYMNE Z tekstu Hymnu Polski Mazurka Dąbrowskiego przetłumaczonego na język niemiecki usunięto wyrazy. Uzupełnijcie luki wyrazami z ramki. Policzcie ile wyrazów, którymi uzupełniliście

Bardziej szczegółowo

W centrum Polski W centrum Europy

W centrum Polski W centrum Europy W centrum Polski W centrum Europy Atrakcyjność inwestycyjna regionu łódzkiego Departament ds. Przedsiębiorczości Urząd Marszałkowski w Łodzi Panie i Panowie, Mamy przyjemność zaprosić Państwa do regionu

Bardziej szczegółowo

Erinnerung an die Opfer Pamięci Ofiar

Erinnerung an die Opfer Pamięci Ofiar Erinnerung an die Opfer Pamięci Ofiar Krematorium w Sachsenhausen. Foto: Archiv. Einladung Die Konzentrationslager des Dritten Reiches Erinnerung an die Opfer Ort: Gedenkstätte und Museum Sachsenhausen

Bardziej szczegółowo

Europäische Territoriale Zusammenarbeit nach dem Jahre 2013 im Kontext der deutsch-polnischen Zusammenarbeit PO PL-BB

Europäische Territoriale Zusammenarbeit nach dem Jahre 2013 im Kontext der deutsch-polnischen Zusammenarbeit PO PL-BB Europejska Współpraca praca Terytorialna po roku 2013 w kontekście współpracy pracy polsko-niemieckiej / Europäische Territoriale Zusammenarbeit nach dem Jahre 2013 im Kontext der deutsch-polnischen Zusammenarbeit

Bardziej szczegółowo

Entwicklung Beschäftigte aus den 8 neuen EU-Mitgliedstaaten in Deutschland/ Wzrost liczby zatrudnionych z 8 nowych państw członkowskich w Niemczech

Entwicklung Beschäftigte aus den 8 neuen EU-Mitgliedstaaten in Deutschland/ Wzrost liczby zatrudnionych z 8 nowych państw członkowskich w Niemczech Bilanz des geöffneten deutschen Arbeitsmarktes für polnische Arbeitnehmer/innen und Engagement für Faire Mobilität Bilans całkowitego otwarcia niemieckiego rynku pracy dla polskich pracowników i uczestnictwo

Bardziej szczegółowo

Raport Ergotest. Raport Ergotest. Arbeit und Gesundheit Das polnische Forum für Arbeitssicherheit

Raport Ergotest. Raport Ergotest. Arbeit und Gesundheit Das polnische Forum für Arbeitssicherheit Arbeit und Gesundheit Das polnische Forum für Arbeitssicherheit Das Entscheider-Magazin für den polnischen Arbeitsschutz MEDIADATEN Titelporträt Kurzcharakteristik Arbeitsschutz in Polen Verstärkte Initiativen

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWE OGNISKO PLASTYCZNE im. L. Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach DAS LUDWIK-KONARZEWSKI- SENIOR-KULTURZENTRUM FÜR KUNST IN RYDUŁTOWY

PAŃSTWOWE OGNISKO PLASTYCZNE im. L. Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach DAS LUDWIK-KONARZEWSKI- SENIOR-KULTURZENTRUM FÜR KUNST IN RYDUŁTOWY PAŃSTWOWE OGNISKO PLASTYCZNE im. L. Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach DAS LUDWIK-KONARZEWSKI- SENIOR-KULTURZENTRUM FÜR KUNST IN RYDUŁTOWY HISTORIA PLACÓWKI Geschichte der Schule 1 grudnia 1945 roku

Bardziej szczegółowo

Kalendarium targów: Kontakt. POLAGRA - PREMIERY Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa 2014-01-30 2014-02-02

Kalendarium targów: Kontakt. POLAGRA - PREMIERY Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa 2014-01-30 2014-02-02 Kalendarium targów: POLAGRA - PREMIERY Międzynarodowe Targi Mechanizacji Rolnictwa 2014-01-30 2014-02-02 ARENA DESIGN Europejski Design dla Biznesu 2014-02-18 2014-02-21 HOME DECOR Targi Wnętrz 2014-02-18

Bardziej szczegółowo

Działania WPHI na rzecz polskich przedsiębiorców w Niemczech

Działania WPHI na rzecz polskich przedsiębiorców w Niemczech Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec Tomasz Salomon Radca Działania WPHI na rzecz polskich przedsiębiorców w Niemczech Wrocław, 20.06.2013

Bardziej szczegółowo

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ WARSZAWA, 31.03.2017 AGENDA 1. WPROWADZENIE Seite 2 2. O PROJEKCIE DHK/NMK 3. PARTYCYPACJA W DHK/NMK 4. PROJEKT DHK/NMK W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Bardziej szczegółowo

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014 WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014 Józef T. Finster O projekcie PRACTPLANT Über das Projekt PRACTPLANT Historia projektu

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt - Allgemeines Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt Jakie opłaty obowiązują za korzystanie z obcych

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt - Allgemeines Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land

Bardziej szczegółowo

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken - Hilfeleistung bei Notständen und bei Unfällen -Pomoc w stanach zagrożenia i w wypadkach -Brandbekämpfung und Menschenrettung - Zwalczanie pożarów i ratownictwo ludzi -Brandschutzaufklärung

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-092 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I

Bardziej szczegółowo

WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014

WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014 PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014 Projekt PRACTPLANT (nr projektu 0855.01.J2.2.280813.1.10) jest dofinansowany

Bardziej szczegółowo

GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT:

GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT: Deutschkurse im Ausland im Auftrag der Republik Österreich GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT: Seite 1 AM ÖSTERREICH INSTITUT: FüR WEN?: Mikro-, kleine und mittlere Unternehmen und Selbstständige,

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2012 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny

Bardziej szczegółowo

III Oś priorytetowa Programu Współpracy INTERREG. Polska Saksonia

III Oś priorytetowa Programu Współpracy INTERREG. Polska Saksonia III Oś priorytetowa Programu Współpracy INTERREG Polska Saksonia 2014-2020 Priotitätsachse III des Kooperationsprogramms INTERREG Polen Sachsen 2014-2020 Wspólny Sekretariat Programu Współpracy INTERREG

Bardziej szczegółowo

SPOTKANIE ŚWIĄTECZNE Z PRZEDSTAWICIELAMI MEDIÓW 12 GRUDNIA 2014 LATA 2009-2014 WYNIKI DZIAŁALNOŚCI

SPOTKANIE ŚWIĄTECZNE Z PRZEDSTAWICIELAMI MEDIÓW 12 GRUDNIA 2014 LATA 2009-2014 WYNIKI DZIAŁALNOŚCI SPOTKANIE ŚWIĄTECZNE Z PRZEDSTAWICIELAMI MEDIÓW 12 GRUDNIA 2014 LATA 2009-2014 WYNIKI DZIAŁALNOŚCI Statystyka targów zorganizowanych w latach 2009 2014 POWIERZCHNIA SPRZEDANA (m 2 ) 500 000 467 951 400

Bardziej szczegółowo

NIEMCY. Oficjalna nazwa: Republika Federalna Niemiec Ustrój: Republika Federalna Stolica: Berlin Język: niemiecki Waluta: Euro

NIEMCY. Oficjalna nazwa: Republika Federalna Niemiec Ustrój: Republika Federalna Stolica: Berlin Język: niemiecki Waluta: Euro PODRÓŻE Reisen NIEMCY Oficjalna nazwa: Republika Federalna Niemiec Ustrój: Republika Federalna Stolica: Berlin Język: niemiecki Waluta: Euro InterCityExpress- szybki pociąg na terenie Niemiec, luksusowo

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015

WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015 WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015 Krystyna Adaśko - dyrektor PCE i PPP w Wołowie Ewa Mazurek - psycholog Poradni Wychowawczej w

Bardziej szczegółowo

Bildungszusammenarbeit in der Grenzregion. Współpraca w edukacji na pograniczu

Bildungszusammenarbeit in der Grenzregion. Współpraca w edukacji na pograniczu Bildungszusammenarbeit in der Grenzregion Współpraca w edukacji na pograniczu Bildungszusammenarbeit in der Grenzregion Współpraca w edukacji na pograniczu Berufliche Kompetenzen kompetencje zawodowe Kooperation

Bardziej szczegółowo

Aus der Geschichte Posens Z kart historii Poznania

Aus der Geschichte Posens Z kart historii Poznania Aus der Geschichte Posens Z kart historii Poznania Katedra w Poznaniu Dom von Posen Aus der Geschichte Posens Die Anfänge Posens liegen im 8. Jahrhundert. Der Sage nach geht der Name der Stadt auf eine

Bardziej szczegółowo

Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy

Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy Informationen für polnische Staatsbürger Informacje dla obywateli polskich Gesund werden, wo die Familie lebt Rehabilitation in Polen Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy Rehabilitacja w Polsce

Bardziej szczegółowo

Niemiecki Serwer Edukacyjny

Niemiecki Serwer Edukacyjny Niemiecki Serwer Edukacyjny Informations- und Arbeitsmittel Srodek przekazu i poszukiwania informacji www.bildungsserver.de / www.eduserver.de Der Deutsche Bildungsserver - Niemiecki Serwer Edukacyjny

Bardziej szczegółowo

Arbeitnehmerfreizügigkeit zwischen Deutschland und Polen. Swobodny przepływ pracowników między Polską a Niemcami. Interdisciplinary Polish Studies 1

Arbeitnehmerfreizügigkeit zwischen Deutschland und Polen. Swobodny przepływ pracowników między Polską a Niemcami. Interdisciplinary Polish Studies 1 Arbeitnehmerfreizügigkeit zwischen Deutschland und Polen Swobodny przepływ pracowników między Polską a Niemcami Interdisciplinary Polish Studies 1 Dagmara Jajeśniak-Quast, Laura Kiel, Marek Kłodnicki (Hg./red.)

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej

Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej 40 Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej Konsument - Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Zusammenfassung

Bardziej szczegółowo

Geburtseintrag aus dem Jahr 1849 aus Kalisch

Geburtseintrag aus dem Jahr 1849 aus Kalisch Geburtseintrag aus dem Jahr 1849 aus Kalisch Ort, Datum und Zeit wo der Eintrag erfolgte. Działo się w Kaliszu dnia drugiego/czternastego Stycznia przed południe o godzinie pół do dwanasty Roku tysiąc

Bardziej szczegółowo

Internationales Symposium. Strategien der Geschichtspolitik in Europa seit 1989 Deutschland, Frankreich und Polen im internationalen Vergleich

Internationales Symposium. Strategien der Geschichtspolitik in Europa seit 1989 Deutschland, Frankreich und Polen im internationalen Vergleich Internationales Symposium Strategien der Geschichtspolitik in Europa seit 1989 Deutschland, Frankreich und Polen im internationalen Vergleich Büro des Symposiums: Kornelia Kończal Zentrum für Historische

Bardziej szczegółowo

SkrzyŜowanie ulic Wołyńskiej i Wojska Polskiego Budynki Akademii Rolniczej, w pobliŝu przystanek autobusowy i tramwajowy

SkrzyŜowanie ulic Wołyńskiej i Wojska Polskiego Budynki Akademii Rolniczej, w pobliŝu przystanek autobusowy i tramwajowy Załącznik do pkt. 4 (Parkingi Rowerowe) Programu Rozwoju Infrastruktury Rowerowej na terenie Miasta Poznania na lata 2007-2015 ZAŁĄCZNIK 1 1. SkrzyŜowanie ulic Wołyńskiej i Wojska Polskiego Budynki Akademii

Bardziej szczegółowo

Kancelaria EU&P Towers Property ORBI GROUP PRESENTATION

Kancelaria EU&P Towers Property ORBI GROUP PRESENTATION Kancelaria EU&P Towers Property ORBI GROUP PRESENTATION NAJWIĘKSZY deweloper w regionie! 22 biura w 8 krajach 6000 sprzedanych apartamentów 6000 pracowników Wszystkie projekty finansowane wyłącznie z kapitału

Bardziej szczegółowo

Lehrerfachnetzwerk Sieć fachowej współpracy nauczycieli

Lehrerfachnetzwerk Sieć fachowej współpracy nauczycieli 16 Lehrerfachnetzwerk Sieć fachowej współpracy nauczycieli Lehrerfachnetzwerk Zusammenfassung Netzwerk für Spracherwerb und Vermittlung von Kenntnissen über das Nachbarland für sächsische Lehrer Einreicher

Bardziej szczegółowo

Podstawy teoretyczne Cel analizy Zakres czasowy i przestrzenny badań Algorytm postępowania Metody analizy Wyniki Znaczenie badań

Podstawy teoretyczne Cel analizy Zakres czasowy i przestrzenny badań Algorytm postępowania Metody analizy Wyniki Znaczenie badań Podstawy teoretyczne Cel analizy Zakres czasowy i przestrzenny badań Algorytm postępowania Metody analizy Wyniki Znaczenie badań Metropolia duże miasto charakteryzujące się znacznym potencjałem ekonomicznym

Bardziej szczegółowo

Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech

Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech InterEurope AG European Law Service Spółka akcyjna Oddział w Polsce ul. Królowej Marysieńki 90 02-954 Warszawa Presented by: Łukasz Piechula, Managing

Bardziej szczegółowo

Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora

Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora Polska mi^dzy Niemcami arosja Materiaty z mi^dzynarodowych kolokwiöw Gödelitz, 27-29 marca 2009 Pultusk, 24-26 wrzesnia 2010 pod redakcjq Karola Czejarka

Bardziej szczegółowo

Warschau Gefängnismuseum Pawiak

Warschau Gefängnismuseum Pawiak Warschau Gefängnismuseum Pawiak Geschichte Das Museum befindet sich am Ort des zwischen 1830 und 1835 von den russischen Machthabern während der Teilung Polens erbauten Gefängnisses Pawiak, zwischen der

Bardziej szczegółowo

Firmenname / Nazwa firmy: Rechnungsadresse / Adres do wystawienia rachunku: Straße / Ulica: PLZ / Kod pocztowy: Ort / Miejscowość:

Firmenname / Nazwa firmy: Rechnungsadresse / Adres do wystawienia rachunku: Straße / Ulica: PLZ / Kod pocztowy: Ort / Miejscowość: Halle B7, Stand B7. 319 Anmeldeformular für den Polnischen Gemeinschafsstand auf der WindEnergy Hamburg 2016, 27.-30. September, Hamburg Formularz rejestracyjny na polskie wspólne stoisko podczas WindEnergy

Bardziej szczegółowo

MAZOWSZE PARTNEREM DLA TWOJEGO BIZNESU

MAZOWSZE PARTNEREM DLA TWOJEGO BIZNESU MAZOWSZE PARTNEREM DLA TWOJEGO BIZNESU POLSKA Centralna lokalizacja Międzynarodowy partner handlowy MOSKWA 1200 km LONDYN 1449 km BERLIN PRAGA WILNO RYGA KIJÓW 590 km 660 km 460 km 660 km 690 km POLSKA

Bardziej szczegółowo

1. Zoo-Aquarium Berlin

1. Zoo-Aquarium Berlin 1. Zoo-Aquarium Berlin wielki ogród zoologiczny połączony z akwariami, terrariami czy insektariami pełne ryb, gadów, płazów i bezkręgowców z najdalszych zakątków Ziemi. Otwarte: von 18.00-24.00 Uhr pokazy

Bardziej szczegółowo

Prospects in Dolnośląskie. Dariusz Ostrowski

Prospects in Dolnośląskie. Dariusz Ostrowski Wrocław, 13 maja 2010 Prospects in Dolnośląskie Inwestycje infrastrukturalne aglomeracji jako impuls do dalszego rozwoju gospodarczego nowe kierunki na regionalnym rynku Dariusz Ostrowski Czy inwestycje

Bardziej szczegółowo

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Dr. Ing. Aleksander Niemczyk, Mag. Tomasz Janiak Institut für Logistik und Lagerwirtschaft 2 Pressestimmen Die neuesten Zahlen des Statistischen

Bardziej szczegółowo

Vertrag Nr. / Umowa nr:

Vertrag Nr. / Umowa nr: 1 Ort und Datum Vertrag Nr. / Umowa nr: zwischen: Suwałki Miejscowość i data / pomiędzy: der Jobagentur / agencją zatrudnienia: Lingua Germanica ul. Noniewicza 10/444 16 400 Suwałki Polska Nr. der Genehmigung

Bardziej szczegółowo

Perspektiven der Eisenbahnverbindungen nach Polen Perspektywy połączeń kolejowych do Polski

Perspektiven der Eisenbahnverbindungen nach Polen Perspektywy połączeń kolejowych do Polski Ministerium für Infrastruktur und Landwirtschaft Perspektiven der Eisenbahnverbindungen nach Polen Perspektywy połączeń kolejowych do Polski Minister für Infrastruktur und Landwirtschaft des Landes Brandenburg

Bardziej szczegółowo

Einkommensteuergesetz Körperschaftsteuergesetz Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

Einkommensteuergesetz Körperschaftsteuergesetz Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych Zweisprachige Textausgabe Tekst dwuj zyczny Einkommensteuergesetz Körperschaftsteuergesetz Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych T umaczenie Rödl &

Bardziej szczegółowo

Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP. Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa - metoda stacji.

Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP. Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa - metoda stacji. KONSPEKT LEKCJA OTWARTA KLASA: V d PROWADZĄCY: EWA SZÓSTAK 14.01.2010 Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa -

Bardziej szczegółowo

Nazwa projektu: Nowe czasy nowe zagrożenia wspólne wyzwania. Polsko-niemiecka specjalistyczna grupa ratownictwa wysokościowego.

Nazwa projektu: Nowe czasy nowe zagrożenia wspólne wyzwania. Polsko-niemiecka specjalistyczna grupa ratownictwa wysokościowego. Nazwa projektu: Nowe czasy nowe zagrożenia wspólne wyzwania. Polsko-niemiecka specjalistyczna grupa ratownictwa wysokościowego. Projektbezeichnung: Neue Zeiten Neue Gefahren gemeinsame Herausforderungen.

Bardziej szczegółowo

Program IV Europejskie Forum Gospodarcze - Łódzkie 2011 Środa, 9 listopada 2011r. andel s Hotel Łódź, ul. Ogrodowa 17

Program IV Europejskie Forum Gospodarcze - Łódzkie 2011 Środa, 9 listopada 2011r. andel s Hotel Łódź, ul. Ogrodowa 17 PROGRAM Program IV Europejskie Forum Gospodarcze - Łódzkie 2011 Środa, 9 listopada 2011r. andel s Hotel Łódź, ul. Ogrodowa 17 09:00-10:00 Rejestracja gości 10:15-10:30 Sala Satin Uroczyste otwarcie Witold

Bardziej szczegółowo

Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie

Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie Marek Kubik p.o. Dyrektor Wydziału Obsługi Inwestorów i Biznesu Urząd Miasta Szczecin Szczecin, dnia 09.10.2014 r. Stolica Euroregionu

Bardziej szczegółowo

KALENDARZ WYDZIAŁU KULTURY, SPORTU I WSPÓŁPRACY Z SEKTOREM POZARZĄDOWYM ROK 2015

KALENDARZ WYDZIAŁU KULTURY, SPORTU I WSPÓŁPRACY Z SEKTOREM POZARZĄDOWYM ROK 2015 KALENDARZ WYDZIAŁU KULTURY, SPORTU I WSPÓŁPRACY Z SEKTOREM POZARZĄDOWYM ROK 2015 STYCZEŃ 6 styczeń 11 styczeń 16 styczeń Orszak Trzech Króli. WOŚP. Akcja Krwiodawstwa PCK. LUTY 2,16 luty 3 luty 10 luty

Bardziej szczegółowo

KALENDARZ IMPREZ GMINA PISZ. Lp. Miesiąc Rodzaj imprezy Data Miejsce Nazwa imprezy Pełna nazwa i dane organizatora

KALENDARZ IMPREZ GMINA PISZ. Lp. Miesiąc Rodzaj imprezy Data Miejsce Nazwa imprezy Pełna nazwa i dane organizatora 1. Styczeń Kulturalna 6.01 Piski Przegląd Grup Kolędniczych HERODY 2. Styczeń Kulturalna 10.01 Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy 3. Styczeń Sportowa 10.01 Pływalnia Miejska Test Coopera w ramach 24 finału

Bardziej szczegółowo

Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka

Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka Das Projekt wird von der Europäischen Union aus Mitteln des Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung im Rahmen des Operationellen Programms der grenzübergreifenden

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK MIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM (S8) Czas pracy: 45 minut Czas pracy będzie wydłużony zgodnie z

Bardziej szczegółowo

Radwegenetz im Landschaftskorridor Berlin-Szczecin-Świnoujście Krajobraz kulturowy sieci ścieżek rowerowych Berlin-Szczecin-Świnoujście

Radwegenetz im Landschaftskorridor Berlin-Szczecin-Świnoujście Krajobraz kulturowy sieci ścieżek rowerowych Berlin-Szczecin-Świnoujście 27 Radwegenetz im Landschaftskorridor Berlin-Szczecin-Świnoujście Krajobraz kulturowy sieci ścieżek rowerowych Berlin-Szczecin-Świnoujście Radwegenetz im Landschaftskorridor Berlin- Szczecin- Świnoujście

Bardziej szczegółowo

W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z

W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z W okresie programowym 2009-2013 zrealizowany został przez miasto Zduńska Wola największy w dotychczasowej historii samorządu terytorialnego projekt z dofinansowaniem z funduszy unijnych. Dzięki umiejętnemu

Bardziej szczegółowo

Entwicklung des Schienenverkehrs zwischen Deutschland und Polen Rozwój transportu szynowego między Polską a Niemcami

Entwicklung des Schienenverkehrs zwischen Deutschland und Polen Rozwój transportu szynowego między Polską a Niemcami Entwicklung des Schienenverkehrs zwischen Deutschland und Polen Rozwój transportu szynowego między Polską a Niemcami Berlin, 14. Mai 2013 Hans-Werner Franz Geschäftsführer VBB Verkehrsverbund Berlin-Brandenburg

Bardziej szczegółowo

Inicjatywy subregionalne wspierające rozwój gospodarczy. Prof. dr hab. Kazimierz Pająk

Inicjatywy subregionalne wspierające rozwój gospodarczy. Prof. dr hab. Kazimierz Pająk Inicjatywy subregionalne wspierające rozwój gospodarczy Prof. dr hab. Kazimierz Pająk Społeczno-gospodarczy potencjał regionu na tle kraju Wartość Liczba ludności 3 475 323 3 Powierzchnia [km2] 29 826

Bardziej szczegółowo

RYNEK PRACY W NIEMCZECH

RYNEK PRACY W NIEMCZECH RYNEK PRACY W NIEMCZECH 1. UNIWERSYTETY W NIEMCZECH 2. ZATRUDNIENIE W NIEMCZECH NAJWIĘKSZE UNIWERSYTETY Uniwersytet Ludwiga Maximiliana w Monachium.WYDZIAŁY; 1. Teologia katolicka 2. Teologia ewangelicka

Bardziej szczegółowo

Die FGSV und der Welt-Straßenverband PIARC Geschichte und Gegenwart

Die FGSV und der Welt-Straßenverband PIARC Geschichte und Gegenwart Die FGSV und der Welt-Straßenverband PIARC Geschichte und Gegenwart Dr.-Ing. Sven-Martin Nielsen 0 Die Vorsitzende der FGSV Frau Dir.'in Dipl.-Ing. Elfriede Sauerwein-Braksiek 1 FGSV 2 Was ist die FGSV?

Bardziej szczegółowo

Polen und Deutsche in Europa- Polacy i Niemcy w Europie

Polen und Deutsche in Europa- Polacy i Niemcy w Europie Schriften des Zentrums für Osteuropa-Studien (ZOS) der Universität Kiel 6 Polen und Deutsche in Europa- Polacy i Niemcy w Europie Beiträge zur internationalen Konferenz, 25. und 26. Oktober 2012, Kiel-

Bardziej szczegółowo

Chris Schmidt - istockphoto. Bezpłatne konsultacje inwestycyjne dla polskich przedsiębiorców zainteresowanych udanym wejściem na niemiecki rynek

Chris Schmidt - istockphoto. Bezpłatne konsultacje inwestycyjne dla polskich przedsiębiorców zainteresowanych udanym wejściem na niemiecki rynek Chris Schmidt - istockphoto Bezpłatne konsultacje inwestycyjne dla polskich przedsiębiorców zainteresowanych udanym wejściem na niemiecki rynek Niemcy oferują polskim przedsiębiorcom optymalne warunki

Bardziej szczegółowo

Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf

Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf 43 Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście

Bardziej szczegółowo

Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676

Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676 Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676 Gesetzlich ist der Eigentümer für die Installation von Rauchwarnmeldern verantwortlich. Objekt: Einfamilienhaus mit insgesamt 3 Etagen. Objektanschrift: Beispielweg

Bardziej szczegółowo

Klaster Edukacji Lubuskie-Brandenburgia

Klaster Edukacji Lubuskie-Brandenburgia Klaster Edukacji Lubuskie-Brandenburgia dr Bogusław Bukowski 1 Biuro Obsługi Inwestora BranŜe przemysłu w Gorzowie W Gorzowie funkcjonuje około 18 000 firm, z tego blisko 500 z kapitałem zagranicznym Bezrobocie

Bardziej szczegółowo

FILM 5 Nazwy miesi cy

FILM 5 Nazwy miesi cy FILM 5 Nazwy miesi cy Lekcja zosta a opracowana z myêlà o grupie uczniów znajàcych s ownictwo zwiàzane z kalendarzem: miesiàce, pory roku. Te zaj cia warto zrealizowaç po rozdziale 7. podr cznika Das ist

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Arkusz III POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III GRUDZIEŃ ROK 2005 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 8 ponumerowanych

Bardziej szczegółowo

Wolontariat w Polsce podstawowe fakty. Ehrenamt in Polen -Grundlegende Fakten. Anna Pytlik 30.08.2014, Rydułtowy

Wolontariat w Polsce podstawowe fakty. Ehrenamt in Polen -Grundlegende Fakten. Anna Pytlik 30.08.2014, Rydułtowy Wolontariat w Polsce podstawowe fakty Ehrenamt in Polen -Grundlegende Fakten Anna Pytlik 30.08.2014, Rydułtowy Podstawa prawna Rechtsgrund Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z

Bardziej szczegółowo

CENTRALNE BIURO ŚLEDCZE KOMENDY GŁÓWNEJ POLICJI

CENTRALNE BIURO ŚLEDCZE KOMENDY GŁÓWNEJ POLICJI CENTRALNE BIURO ŚLEDCZE KOMENDY GŁÓWNEJ POLICJI Działania podejmowane przez CBŚ mają na celu zwalczanie przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym, kryminalnym, narkotykowym i ekonomicznym

Bardziej szczegółowo

2. SÄCHSISCH-POLNISCHER INNOVATIONSTAG

2. SÄCHSISCH-POLNISCHER INNOVATIONSTAG 2. SÄCHSISCH-POLNISCHER INNOVATIONSTAG PERSONALISIERTE BIOMEDIZIN UND MEDIZINTECHNIK Eröffnung Mittwoch 19. September 2018 Beginn 19 Uhr Verbindungsbüro des Freistaates Sachsen in Breslau Rynek 7, 50-106

Bardziej szczegółowo