Lista referatów na 43 Krajową Konferencję Badań Nieniszczących października 2014 roku, Kudowa Zdrój Nr Autor Tytuł Nr sesji Strona

Transkrypt

1 Lista referatów na 43 Krajową Konferencję Badań Nieniszczących października 2014 roku, Kudowa Zdrój Nr Autor Tytuł Nr sesji Strona R 01 R 02 R 03 R 04 R 05 Maciej Roskosz Krzysztof Fryczowski Stefan Griner Andrzej Katunin Politechnika Śląska Bronisław Cieśla RBM-NDT Spółka z o.o. Grzegorz Wojas Urząd Dozoru Technicznego Maciej Roskosz Krzysztof Fryczowski Marceli Majcherczyk Piotr Kuśmider Politechnika Śląska Władysław Michnowski Piotr Machała Jarosław Mierzwa Patryk Uchroński Analiza możliwości oceny procesu pełzania stali X12CrMoWVNbN na podstawie szumu Barkhausena Badania nieniszczące jako narzędzie w procesie sterowania jakością stalowych konstrukcji spawanych wg NORSOK M- 101 Badania nieniszczące w praktyce inspekcji dozorowej Badania wpływu warunków magnetycznych w trakcie procesu obciążania na własne magnetyczne pole rozproszenia próbek ferrytycznych Bezpieczeństwo eksploatacji osi kolejowych i badania ultradźwiękowe V 4 V 5 III 6 V 7 I 8 R 06 R 07 R 08 ZBM ULTRA Wrocław Marta Wojas Urząd Dozoru Technicznego Piotr Bojarczak Uniwersytet Technologiczno- Humanistyczny w Radomiu Kamil Załęgowski Tomasz Piotrowski Andrzej Garbacz Certyfikacja personelu badań nieniszczących. Normy PN-EN ISO 9712 oraz PN-EN ISO/IEC w języku polskim Detekcja wad SQUAT w szynach kolejowych Diagnostyka konstrukcji betonowych metodą ultradźwiękową pośrednią III 9 I 10 IV 11 R 09 Politechnika Warszawska, Małgorzata Siewicka ZNTK Oława Dostosowanie do wymagań w zakresie badań nieniszczących stawianych przez polskich i europejskich użytkowników kolejowego taboru towarowego na przykładzie Greenbrier Europe ZNTK Oława Sp. z o.o. I 12 R 10 Marta Wojas Urząd Dozoru Technicznego Krajowy system certyfikacji personelu badań nieniszczących. Historia III 13 R 11 Sławomir Czarnecki Łukasz Sadowski Jerzy Hoła Politechnika Wrocławska Michał Zaremba Zaremba Posadzki Sp. z o.o. Nieniszczące badania morfologii powierzchni betonowych podkładów betonowych z wykorzystaniem skanera 3D III 14 1

2 R 12 R 13 R 14 Tomasz Gorzelańczyk Krzysztof Schabowicz Instytut Budownictwa Politechnika Wrocławska Szymon Kubisiak Olympus Polska Sp. z o.o. Mirosław Chmieliński Akademia Marynarki Wojennej Artur Kułaszka Danuta Kowalska Marek Chalimoniuk Mariusz Wesołowski Nieniszczące badania wilgotności płyt włóknisto-cementowych metodą dielektryczną Nowoczesne badania nieniszczące luf armat morskich podstawą bezpieczeństwa eksploatacji techniki wojskowej Ocena możliwości wykorzystania tomografii komputerowej CT do badania betonów nawierzchniowych IV 15 V 16 IV 17 R 15 R 16 R 17 R 18 R 19 ITWL Warszawa Maciej Korneluk Ryszard Jawor Firma RBM-NDT Bogusław Ładecki AGH Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Jacek Szelążek IPPT PAN Warszawa Artur Wójcicki Politechnika Świętokrzyska Leonard Runkiewicz Instytut Techniki Budowlanej Politechnika Warszawska P.D. Pastuszak Problemy badawcze kolumn pras hydraulicznych do wyciskania profili z metali kolorowych Problemy związane z wykrywaniem pęknięć zmęczeniowych osi kolejowych Próbki szklane grawerowane laserowo jako wzorce dwójłomnosci akustycznej w badaniach ultradźwiękowych Rozkład wytrzymałości betonu w belkach żelbetowych za pomocą badań sklerometrycznych Stosowanie metod nieniszczących do oceny stanu technicznego budynków wielkopłytowych V 18 I 19 V 20 IV 21 III 22 R 20 R 21 R 22 R 23 R 24 Politechnika Krakowska Instytut Konstrukcji Maszyn, Wydział Mechaniczny Bohdan Stawiski Instytut Budownictwa Politechnika Wrocławska Sławomir Mackiewicz IPPT PAN Warszawa Andrzej Szczepankowski Janusz Szymczak Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Romuald Sztukiewicz Politechnika Poznańska Instytut Inżynierii Lądowej Termografia aktywna w analizie uszkodzeń cylindrycznych struktur kompozytowych Ultradźwiękowe badanie wytrzymałości wyrobów betonowych o złożonym kształcie geometrycznym Ultradźwiękowe pomiary modułów sprężystości w kompozytach metalowoceramicznych Uszkodzenia eksploatacyjne lotniczych silników turbinowych (LST) Współczesne badania nieniszczące konstrukcji nawierzchni drogowych V 23 III 24 V 25 IV 26 IV 27 2

3 R 25 R 25 R 26 Grzegorz Świt Aleksandra Krampikowska Politechnika Świętokrzyska Krzysztof SCHABOWICZ Politechnika Wrocławska Ignacy Góra Urząd Transportu Kolejowego Tadeusz Ryś Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych Wstępna analiza możliwości wykorzystania metody emisji akustycznej w ocenie trwałości konstrukcji betonowych IV 28 I I 3

4 R01 ANALIZA MOŻLIWOŚCI OCENY PROCESU PEŁZANIA STALI X12CrMoWVNbN NA PODSTAWIE SZUMU BARKHAUSENA Maciej ROSKOSZ Krzysztof FRYCZOWSKI Stefan GRINER Andrzej KATUNIN Politechnika Śląska, Politechnika Śląska, Politechnika Śląska, Politechnika Śląska, Przeprowadzono pomiary polowego efektu Barkhausena oraz pętli histerezy na cylindrycznych próbkach stali X12CrMoWVNbN o średnicy 4 mm i długości 15mm. Analizowano zmiany wielkości ilościowo opisujących badane efekty pomiędzy próbkami w stanie dostawy i po pełzaniu. Szukano takich wielkości magnetycznych, dla których wpływ zmian własności mechanicznych i mikrostruktury, zachodzących wskutek procesu pełzania, jest najbardziej widoczny. Dla polowego efektu Barkhausena procesy pełzania stali X12CrMoWVNbN powodują wzrost maksymalnej amplitudy składowych widma FFT oraz wzrost energii szumu Barkhausena. Analizując pętlę histerezy stwierdzono spadki pola koercji po procesie pełzania. Analiza falkowa pokazała, że sygnały dla próbek w stanie dostawy cechują się większą regularnością, niż sygnały dla próbek po pełzaniu. Proces pełzania powoduje pojawienie się impulsów o niższych częstotliwościach, które nie występują dla próbek w stanie dostawy. Stwierdzone zmiany parametrów magnetycznych są podstawą do prowadzenia dalszych badań wpływu procesów pełzania na ich zmiany. Końcowym celem tych badań jest określenie korelacji pomiędzy zmianami wartości parametrów magnetycznych a stopniem zaawansowania procesu pełzania. ANALYSIS OF THE POSSIBILITY OF EVALUATION OF THE CREEP PROCESS IN THE X12CrMoWVNbN STEEL USING BARKHAUSEN NOISE SIGNALS The Barkhausen effect and the hysteresis loop were measured on 15 mm long cylindrical X12CrMoWVNbN steel specimens with a diameter of 4 mm. An analysis was conducted of the changes that describe the effects under analysis quantitatively. New specimens (in the asdelivered state) and post-creep specimens (destroyed due to creep) were compared. The aim was to find magnetic quantities for which the impact of creep-related changes in the mechanical properties and microstructure is the most visible. For the Barkhausen effect, the steel X12CrMoWVNbN creep processes result in a rise in the maximum value of the amplitude of the components of the FFT spectrum and the Barkhausen noise energy. Analyzing the hysteresis loop, drops in coercivity were found after the creep process was completed. The results of the wavelet analysis showed that the as-delivered state specimens signals are more regular than for post-creep specimens. Creep process causes the appearance of the low-frequency pulses which are not present in the as-delivered state specimens. The results of the testing are the basis for further research on the impact of creep processes on changes in magnetic properties. The ultimate object of the research is to determine the correlations between changes in values of magnetic parameters and the progress of creep. 4

5 R02 BADANIA NIENISZCZĄCE JAKO NARZĘDZIE W PROCESIE STEROWANIA JAKOŚCIĄ STALOWYCH KONSTRUKCJI SPAWANYCH WG NORSOK M-101 Bronisław CIEŚLA RBM-NDT Spółka z o.o., info@rbm-ndt.pl Rola i znaczenie badań nieniszczących (NDT) w procesie sterowania jakością na etapie wytwarzania jest powszechnie znana i wystarczająco udokumentowana w literaturze. Natomiast zakres NDT w procesie produkcji konkretnych wyrobów nadal budzi wiele emocji i kontrowersji. Jest to związane przede wszystkim z kosztami i trudnościami wynikającymi z umiejscowieniem NDT w harmonogramach produkcyjnych: wydłużeniem czasu potrzebnego do otrzymania gotowego produktu, koniecznością użycia dodatkowego transportu technologicznego w celu wykonania specyficznych badań, logistycznego zgrania wykonania badań przez specjalistyczne firmy zewnętrzne (outsourcing), itp. Celem niniejszego referatu jest pokazanie gotowych rozwiązań w tym zakresie w produkcji konstrukcji stalowych przeznaczonych do wydobycia gazu i ropy naftowej na morzu (Offshore) zgodnie z normą norweską NORSOK M-101 [4]. NDT AS A TOOL IN PROCESS OF QUALITY CONTROL OF STEEL STRUCTURES BASED ON NORSOK M-101 The paper presents the principles for establishing the scope of NDT during fabrication of steel structures In accordance with NORSOK M-101 edition 5, It show either the possibility to implement the system for Civil Engineering as well as possibility of modification for other appliances. 5

6 R03 BADANIA NIENISZCZĄCE W PRAKTYCE INSPEKCJI DOZOROWEJ Grzegorz WOJAS Urząd Dozoru Technicznego, grzegorz.wojas@udt.gov.pl Referat głównie dotyczy stosowania badań nieniszczących w praktyce inspekcji dozorowej w celu oceny stanu eksploatowanych urządzeń technicznych. W diagnostyce urządzeń technicznych stosowane są najczęściej metody konwencjonalne, obecnie, coraz częściej tzw. techniki przesiewowe o charakterze jakościowym, stosowane głównie do wykrywania obszarów uszkodzeń, np. korozji w rurach i zbiornikach, a nie ich wielkości. Na wstępie referatu przedstawiona została krótka historia dozorowych badań diagnostycznych w Polsce. The paper describes non-destructive techniques and methods applied in inspection process. Diagnostic procedures of technical devices, vessels etc. are based on conventional NDT methods usage. Nowadays, there is a growing interest in qualitative screening techniques dedicated to identifying areas where degradation or discontinuities are expected. In this paper the short historical review of polish technical inspection is presented as well. 6

7 R04 BADANIA WPŁYWU WARUNKÓW MAGNETYCZNYCH W TRAKCIE PROCESU OBCIĄŻANIA NA WŁASNE MAGNETYCZNE POLE ROZPROSZENIA PRÓBEK FERRYTYCZNYCH Maciej ROSKOSZ Politechnika Śląska, maciej.roskosz@polsl.pl, Krzysztof FRYCZOWSKI Politechnika Śląska, krzysztof.fryczowski@polsl.pl, Marceli MAJCHERCZYK Politechnika Śląska Piotr KUŚMIDER Politechnika Śląska Przeprowadzono badania i analizę wpływu warunków magnetycznych w trakcie procesu obciążania na składowe WMPR i ich gradienty. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów przeprowadzonych na powierzchni próbek płytowych ze stali ferrytycznej do głębokiego tłoczenia. Warunki magnetyczne modyfikowano, zmieniając sposób mocowania próbek w szczękach maszyny wytrzymałościowej. Próbki mocowano bezpośrednio w szczękach lub pośrednio z wykorzystaniem przekładek ze stali austenitycznej, powodując zmianę reluktancji w obwodzie magnetycznym utworzonym pomiędzy próbką a maszyną wytrzymałościową. Stwierdzono znaczny wpływ warunków magnetycznych na otrzymywane wartości WMPR w badanych elementach. Różnice w rozkładach składowych WMPR wzdłuż próbki mają głównie charakter ilościowy, zachowując jakościowe podobieństwo. Stanowi to dodatkowy problem algorytmów ilościowej oceny stanu elementów maszyn, których warunki magnetyczne eksploatacji są najczęściej trudne do określenia. EXPERIMENTAL STUDIES OF THE IMPACT OF MAGNETIC CONDITIONS DURING LOADING PROCESS ON RESIDUAL MAGNETIC FIELD IN SAMPLES MADE OF FERRITIC STEEL The tests and analysis of the impact of the magnetic conditions during loading process on the residual magnetic field (RMF) components and their gradients were performed. The paper presents the results of measurements on the surface of plate samples made of ferritic steel to deep drawing. The magnetic conditions were modified by changing the method of fixing the samples in the grips of the testing machine. Samples were fixed directly in the grips or indirectly using the austenitic steel spacers, causing a change in the reluctance of the magnetic circuit formed between the sample and the testing machine. It was found a significant impact of the magnetic conditions on the RMF components values in testing elements. Differences in the distribution of RMF components along the samples are mainly quantitative, maintaining qualitative similarity. This is an additional problem of algorithms of the quantitative evaluation for machine elements whose magnetic conditions of exploitation are the most difficult to determine. 7

8 R05 BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI OSI KOLEJOWYCH I BADANIA ULTRADŹWIĘKOWE Władysław MICHNOWSKI Piotr MACHAŁA Jarosław MIERZWA Patryk Uchroński ZBM ULTRA, biuro@ultra.wroclaw.pl ZBM ULTRA, piotr.machala@ultra.wroclaw.pl Politechnika Wrocławska, jaroslaw.mierzwa@pwr.edu.pl ZBM ULTRA, patryk.uchronski@ultra.wroclaw.pl W artykule przedstawiono obecny stan badań nieniszczących osi kolejowych pełnych. Podano czynniki mające istotny wpływ na badania ultradźwiękowe prowadzące do poprawy niezawodności osi. Czynniki te opisano uwzględniając stan dzisiejszy oraz zaproponowano kroki prowadzące do jego poprawy w tym wykorzystanie nowoczesnej aparatury, przeprowadzanie analizy geometrycznej dla każdego typu osi, zobrazowania przestrzenne wyników badań, sposoby eliminacji fałszywych wskazań, usprawnienie organizacji i kontroli badań. SAFETY OF OPERATION OF RAILWAY AXLES AND ULTRASONIC TESTS In this article current state of non-destructive tests of railway axles is presented. Significant factors that have impact on ultrasonic test that are resulting in improving reliability of axles were given. Those factors were described (regarding current situation) and propositions for improvement were presented including usage of modern devices, conducting of geometrical analysis for each type of an axle, spatial visualisation of test results, methods of elimination of false indications, improving of organization and control of tests. 8

9 R06 CERTYFIKACJA PERSONELU BADAŃ NIENISZCZĄCYCH. NORMY PN-EN ISO 9712 ORAZ PN-EN ISO/IEC W JĘZYKU POLSKIM Marta WOJAS Urząd Dozoru Technicznego, marta.wojas@udt.gov.pl Referat dotyczy certyfikacji personelu badań nieniszczących w kontekście wdrożenia do normalizacji krajowej norm PN-EN ISO 9712 oraz PN-EN ISO/IEC w języku polskim. W referacie omówiono wymagania dotyczące zasad kwalifikacji i certyfikacji personelu NDT w oparciu o PN-EN ISO 9712:2012. Uwzględniono również wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17024:2012 w odniesieniu do jednostek certyfikujących osoby. Wskazano na najistotniejsze zmiany w procesie certyfikacji, które zostały wprowadzone w stosunku poprzednich wydań ww. norm. CERTIFICATION OF NDT PERSONNEL. PN-EN ISO 9712 ORAZ PN-EN ISO/IEC STANDARDS IN POLISH The paper concerns the certification of NDT personnel in the context of the implementation of the national standardization of PN-EN ISO 9712 and EN ISO / IEC in the Polish language. The paper discusses the requirements for eligibility rules and certification of NDT personnel based on PN- EN ISO 9712: Also included are the PN-EN ISO / IEC 17024: 2012 requirements for personnel certification bodies. Indicated on the most important changes in the certification process, which has been introduced in respect of the previous editions of the above standards. 9

10 R07 DETEKCJA WAD SQUAT W SZYNACH KOLEJOWYCH Piotr BOJARCZAK Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu p.bojarczak@uthrad.pl Stan toru kolejowego ma istotny wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Do tej pory na PKP stan toru był diagnozowany wyłącznie w oparciu o badania ultradźwiękowe. Pozwala to na wykrywanie wad znajdujących się wewnątrz szyny. Metoda ta jest zawodna gdy wady znajdują się na powierzchni szyny lub bezpośrednio pod jej powierzchnią. Wady typu squat należą do grupy wad które nie mogą być wykryte tradycyjną metodą ultradźwiękową. Skłoniło to autora do opracowania wizyjnych algorytmów detekcji tego typu wad. Wykorzystano do tego celu bank filtrów Gabora. W celu określenia najbardziej istotnych cech opisujących te wady wykorzystano technikę selekcji cech zależnych od rodzaju klasyfikatora. Klasyfikacja (detekcja) wad przeprowadzona została w oparciu klasyfikator SVM. Uzyskano 94% skuteczność klasyfikacji. DETECTION OF SQUAT FLAWS IN RAILWAY RAILS The state of the railway track has a significant impact on the safety of railway traffic. It is an important topic at the time of a steady increase in speed and the load of railway lines. Until now, the state of rails of the Polish Railway Lines has been verified exclusively by the ultrasonic method. It makes it possible to detect flaws occurring in the cross-section of the rail head. Unfortunately, it is useless when surface flaws are located on or a few millimeters beneath the surface of the rail head. Squat flaws belong to the group of flaws which are not detected by traditional methods. It has led the author to develop and verify algorithms allowing for automatic visual detection of squat flaws. A bank of Gabor filters was used to detect these flaws. In order to select the most informative features describing the squats, sequential feature selection methods based on the wrapper technique were used. Discrimination among areas with squat and areas without squat is performed. by an SVM (Support Vector Machine) classifier. In the case of this method, the detection rate was 94%. 10

11 R08 DIAGNOSTYKA KONSTRUKCJI BETONOWYCH METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ POŚREDNIĄ Kamil ZAŁĘGOWSKI Tomasz PIOTROWSKI Andrzej GARBACZ Politechnika Warszawska, Politechnika Warszawska, Politechnika Warszawska, W pracy przedstawiono wyniki badań betonu wykonane metoda ultradźwiękową pośrednią, zgodnie z normą PN-EN Badania wykonano opracowanym modułem UIR skanera do badań ultradźwiękowych. Przeanalizowano wpływ środka sprzęgającego oraz chropowatości powierzchni. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że moduł ultradźwiękowy UIR skanera do badań pośrednich pozwala na otrzymanie wyników porównywalnych z pomiarami bezpośrednimi. Potwierdzono możliwość wykorzystania wody jako środka sprzęgającego, co pozwala na obniżenie kosztu i czasu realizacji badań. CONCRETE CONSTRUCTION DIAGNOSTICS BY INDIRECT ULTRASONIC METHOD In the work the results of concrete testing by indirect ultrasonic method with accordance to standard PN-EN were presented. Studies were performed with a worked out UIR scanner module to ultrasonic measurements. Influence of type of coupling medium and surface roughness of concrete were analyzed. The examinations of UPV module shown that ultrasonic pulse velocities evaluated by indirect method could be comparable with results of direct one. It was also noticed that water may be used as coupling agent, that allows reduction of costs and time of tests. 11

12 R09 DOSTOSOWANIE DO WYMAGAŃ W ZAKRESIE BADAŃ NIENISZCZĄCYCH STAWIANYCH PRZEZ POLSKICH I EUROPEJSKICH UŻYTKOWNIKÓW KOLEJOWEGO TABORU TOWAROWEGO NA PRZYKŁADZIE GREENBRIER EUROPE ZNTK OŁAWA SP. Z O.O. Małgorzata SIEWICKA malgorzata.siewicka@gbrx.com Krzysztof SAS krzysztof.sas@gbrx.com Greenbrier Europe ZNTK Oława Sp. z o.o., Greenbrier Europe ZNTK Oława Sp. z o.o., Greenbrier Europe ZNTK Oława Sp. z o.o. jest usługodawcą w zakresie napraw głównych, rewizyjnych oraz przeglądów okresowych wszystkich typów wagonów towarowych i cystern. Zakład odpowiadając na zapotrzebowanie rynku na naprawy taboru kolejowego, przeprowadzane zgodnie z wymaganiami przewodnika VPI, specyfikacją techniczną TSO podjął się wdrożenia wymagań niniejszych przepisów. W referacie przedstawiono główne wymogi przewodnika VPI09, normy DIN , specyfikacji technicznej TSO oraz oczekiwania polskich przewoźników. Zwieńczeniem procesu wdrożenia wymagań normy DIN był pozytywny wynik audytu przeprowadzonego w październiku 2012 roku przez Werkstoff Service GmbH i przyznanie certyfikatu poświadczającego spełnienie wymagań w/w normy. Proces dostosowania się zakładowego Laboratorium Badań Nieniszczących do powyższych wymagań skłonił autorów do refleksji i ujawnił wiele problemów formalnych, organizacyjnych i technicznych, z którymi zmagają się podobne Laboratoria Badań Nieniszczących w branży kolejowej, w polskich realiach. Dotyczą one między innymi systemu szkoleń i certyfikacji personelu badań nieniszczących, minimalnych wymagań w stosunku do podmiotów przeprowadzających badania nieniszczące w branży kolejowej w Polsce lub jednolitych unormowań technicznych. ADJUSTMENT TO THE REQUIREMENTS OF NON-DESTRUCTIVE TESTING THAT HAVE TO BE MET BY POLISH AND EUROPEAN USERS OF RAIL FREIGHT ROLLING STOCK ON THE EXAMPLE OF GREENBRIER EUROPE ZNTK "OŁAWA" SP. Z O.O. Greenbrier Europe ZNTK "Oława" is a provider of major repairs, inspection and periodic testing of all types of railwagons and tankers. The company has responded to the new regulations laid out in the VPI guide in relation to rolling stock repair. The paper presents the main requirements of the VPI09 guide, DIN standards, TSO technical specifications and the expectations of Polish carriers. As a result of the implementation of the new standards an audit was undertaken on October 2012 by Werkstoff Service GmbH and resulted in the granting of a certificate to Greenbrier Europe ZNTK "Oława" certifying that the requirements of the above mentioned standard were met. As a result of the process of making the necessary changes to comply with the regulations for the Non-Destructive Testing Laboratory of the company The authors considered the lessons learned in relation to the formal, technical and organizational problems and how they could be applied to similar Non-Destructive Testing Laboratories in the Polish railway industry. They are concerned about a system of training and certification of personnel of nondestructive testing and compliance with the minimal requirements in relation to bodies carrying out non-destructive testing in the railway industry in Poland or uniform technical norms. 12

13 R10 KRAJOWY SYSTEM CERTYFIKACJI PERSONELU BADAŃ NIENISZCZĄCYCH. HISTORIA Marta WOJAS Urząd Dozoru Technicznego, Referat dotyczy historii krajowego systemu certyfikacji personelu badań nieniszczących w Polsce. W referacie zawarto opis zdarzeń w ramach Narodowego Programu Przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej, które przyczyniły się do powstania systemu. Podkreślono wiodącą rolę Urzędu Dozoru Technicznego w procesie tworzenia krajowego systemu certyfikacji personelu badań nieniszczących. UDT działał w tym zakresie z upoważnienia Ministra Gospodarki pełniącego wiodącą rolę w realizacji Narodowego Programu. THE NATIONAL POLISH SYSTEM FOR CERTIFICATION OF NDT PERSONNEL. HISTORY The paper relates the story of the national system of certification of NDT personnel in Poland. The paper presents an overview of events in the framework of the National Program of Preparation for membership in the European Union, which contributed to the creation of the system. Emphasized the leading role of UDT in the process of creating a national system of certification of NDT personnel. UDT acted in this respect the authority of the Minister of Economy, performing a leading role in the implementation of the National Program. 13

14 R11 NIENISZCZĄCE BADANIA MORFOLOGII POWIERZCHNI PODKŁADÓW BETONOWYCH Z WYKORZYSTANIEM SKANERA 3D Sławomir CZARNECKI Jerzy HOŁA Łukasz SADOWSKI Michał ZAREMBA Politechnika Wrocławska Politechnika Wrocławska Politechnika Wrocławska, lukasz.sadowski@pwr.edu.pl Zaremba Posadzki Sp. z o.o. W pracy przedstawione zostaną możliwości nieniszczącego badania morfologii powierzchni podkładów betonowych przy wykorzystaniu skanera laserowego 3D o nowej konstrukcji. Przedstawione zostaną też w układzie porównawczym wyniki badań dla powierzchni różniących się sposobami przygotowania na podkładach wykonanych z betonów różniących się składem. Zostaną one przedstawione w postaci trójwymiarowych obrazów oraz wielu możliwych do uzyskania tą metodą parametrów opisujących morfologię. This article presents the possibility of non-destructive testing of morphology of concrete substrates surfaces by means of newly designed 3D laser scanner. The results of the investigation of differently prepared surfaces will be presented and compared for substrates made out of different mixture of components. The results will be presented as three-dimensional images, and the table of morphology parameters achieved with this method. 14

15 R12 NIENISZCZĄCE BADANIA WILGOTNOŚCI PŁYT WŁÓKNISTO- CEMENTOWYCH METODĄ DIELEKTRYCZNĄ Tomasz GORZELAŃCZYK Politechnika Wrocławska Krzysztof SCHABOWICZ Politechnika Wrocławska W artykule przedstawiono nieniszczące badania wilgotności płyt włóknisto-cementowych, stosując metodę dielektryczną. Wilgotność tych płyt po całkowitym wysuszeniu jest istotnym parametrem określającym możliwość ich dalszej obróbki. Pomiary wilgotności wykonywano na płytach włóknisto-cementowych po zakończonym procesie produkcyjnym, po końcowym wysuszeniu. Na podstawie wyników badań nieniszczących wykonano mapy rozkładu wilgotności w płytach. W artykule została potwierdzona przydatność dielektrycznej metody nieniszczącej do określania zawartości wilgoci w płytach włóknisto-cementowych i wykrywania w nich nadmiernie zawilgoconych obszarów. NON-DESTRUCTIVE TESTING OF FIBER CEMENT BOARD MOISTURE USING DIELECTRIC METHOD This paper presents non-destructive testing of fiber cement board moisture using dielectric method. The moisture content of such boards after final curing is one of their vital parameters, determining their further treatment. The moisture content of cellulose fibre cement boards was tested after production process. Maps of board moisture distribution were plotted on the basis of the NDT results. The nondestructive testing method has been found useful for determining the moisture content in cellulose fibre cement boards and detecting defective areas in them. 15

16 R13 NOWOCZESNE BADANIA NIENISZCZĄCE LUF ARMAT MORSKICH PODSTAWĄ BEZPIECZEŃSTWA EKSPLOATACJI TECHNIKI WOJSKOWEJ Szymon Kubisiak Mirosław Chmieliński Olympus Polska Akademia Marynarki Wojennej Referat charakteryzuje możliwości oceny stanu technicznego wyrobów techniki wojskowej na przykładzie luf armat morskich poprzez zastosowanie badań endoskopowych. Prawidłowa ocena stanu technicznego wyrobów techniki wojskowej wymaga doświadczenia i wiąże się z dużą odpowiedzialnością, lecz prawidłowo wykonana może uchronić sprzęt przed ostateczną utratą własności, zminimalizować koszty, a w szczególności zapobiec nie rzadko śmiertelnym wypadkom. Badania wizualno-endoskopowe należą do grupy badań nieniszczących pozwalających na szybkie, dokładne i jednoznaczne określenie stanu technicznego wewnętrznych przestrzeni luf armat morskich. W referacie zwrócono uwagę na wdrażanie wybranych rozwiązań technologicznych w procesie eksploatacji uzbrojenia morskiego ze szczególnym uwzględnieniem wyrobów firm współpracujących z wojskiem, w których oferowane rozwiązania powstają w oparciu o najnowsze rozwiązania technologiczne i spełniające wysokie wymagania wojskowe. Zaprezentowany wideoskop iplex RT/RX spełnia stawiane wymagania ww. inspekcji, jak również jest nowoczesnym i wszechstronnym systemem kontroli, odpowiednim dla wymaganego zakresu wymagań inspekcyjnych szeroko rozumianej techniki wojskowej. 16

17 R14 OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ CT DO BADANIA BETONÓW NAWIERZCHNIOWYCH Artur KUŁASZKA Danuta KOWALSKA Marek CHALIMONIUK Mariusz WESOŁOWSKI ITWL Warszawa, ITWL Warszawa, ITWL Warszawa, ITWL Warszawa, Obecnie prowadzone są badania nad możliwością zastosowania tomografii komputerowej CT do oceny struktury całego spektrum materiałów, takich jak stopy metaliczne, polimery, kompozyty oraz do oceny całych zespołów o złożonej budowie i skomplikowanej konstrukcji. Metoda ta jest szeroko wykorzystywana w przemyśle w procesie kontroli jakości produkcji jako metoda nieniszcząca NDT oraz w ramach profilaktycznych badań diagnostycznych. Wykorzystując metodę rentgenowskiej tomografii komputerowej (X-ray CT) przeprowadzono także badania betonów nawierzchniowych w celu określenia jej przydatności i porównania z wynikami badań otrzymywanymi w tradycyjny sposób. Podstawową metodą badania struktury betonu jest jakościowa analiza obrazu jego struktury, a następnie komputerowa analiza obrazu, prowadząca do wyników ilościowych [2]. Korzystając z praw stereologii można uzyskać informacje o budowie przestrzennej na podstawie płaskich obrazów, uzyskanych na odpowiednio przygotowanych powierzchniach próbek. Obrazy płaskie otrzymane na różnych głębokościach, pozwalają ocenić przestrzenny rozkład badanych obiektów. Powszechnie stosowaną metodą badania struktury napowietrzenia dojrzałego betonu jest metoda opisana w normie europejskiej PN-EN :2008 [1] oraz amerykańskiej ASTM C457/C457M-12 [3]. Ocena rozkładu, rozmiaru i kształtu porów ma decydujący wpływ m.in. na wnioskowanie o trwałości betonu. Uważa się, że struktura powstałych porów stanowi skuteczne zabezpieczenie przed szkodliwym działaniem mrozu jeżeli całkowita zawartość powietrza w betonie zawarta jest między 4% 7%, średnia odległość do najbliższego pora powietrznego (spacing factor) L poniżej 0,20 mm lub 0,22 mm, powierzchnia właściwa systemu porów α w przedziale mm -1, minimalna zawartość powietrza w porach mniejszych niż 0,3 mm (A300) co najmniej 1,5 % [2]. Pory powstałe przypadkowo w wyniku nieodpowiedniego doboru składników lub niewłaściwej technologii mieszania i układania mieszanki betonowej są szkodliwe z uwagi na wytrzymałość i szczelność betonu oraz jego mrozoodporność. 17

18 R15 PROBLEMY BADAWCZE KOLUMN PRAS HYDRAULICZNYCH DO WYCISKANIA PROFILI Z METALI KOLOROWYCH Maciej KORNELUK Ryszard JAWOR Firma RBM-NDT, maciej.korneluk@rbm-ndt.pl Firma RBM-NDT, ryszard.jawor@rbm-ndt.pl Prasy hydrauliczne do wyciskania (ekstruzji) to maszyny służące do wytwarzania elementów o stałym profilu poprzecznym. Głównym ograniczeniem wielkości odkształceń możliwych do uzyskania podczas jednej operacji jest wytrzymałość narzędzi. Jednymi z najbardziej obciążonych elementów maszyny są kolumny. Pęknięcie kolumny oraz postój maszyny generuje ogromne straty finansowe oraz problemy logistyczne dla zakładu. Istotnym elementem przeciwdziałania tego typu awariom jest stosowanie okresowych badań nieniszczących. Na podstawie zgromadzonych doświadczeń oraz przy pomocy obliczeń możliwe jest prognozowanie pozostałego czasu pracy kolumn, w których zlokalizowano i określono wielkość nieciągłości materiałowej, co zapewnienia ciągłość procesu oraz bezpieczeństwo pracy dla pracowników obsługujących proces produkcyjny. PROBLEMS DURING INSPECTION OF COLUMNS IN EXTRUSION PRESS FOR COLOUR METALS Hydraulic press for extrusion is a device used to create objects with a fixed cross-sectional profile. Main limit of possible size of deformation during extrusion is durability of the machinery. The most tensed elements in press are the columns. Damage of the column and breakdown of the press can generate large amount of financial loss and logistic problems to production facility. Applying of periodically performed non-destructive testing methods can counteract to such situation. It is possible to forecast remained operational time of the columns by using collected data about location and size of located discontinuities and theoretical calculations. Such action provides continuity and safety during production process. 18

19 R16 PROBLEMY ZWIĄZANE Z WYKRYWANIEM PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH OSI KOLEJOWYCH Bogusław Ładecki AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, boglad@uci.agh.edu.pl Pomimo projektowania osi pojazdów szynowych w zakresie tzw. nieograniczonej wytrzymałości zmęczeniowej, wobec występowania szeregu złożonych zjawisk eksploatacyjnych, co roku rejestrowane są kolejne przypadki wykolejenia pojazdów szynowych spowodowane występowaniem pęknięć zmęczeniowych osi. W pracy poddano analizie przyczyny występowania kilku przypadków pęknięć osi w ostatnich latach, na podstawie dostępnych danych. Na tej podstawie, pomimo statystycznie niewielkiej liczby danych można wyciągnąć wniosek, że dla znaczącej liczby badań defektoskopowych osi wykonywanych techniką ultradźwiękową, pęknięcia o znacznych wymiarach mogą nie być wykrywane. Przeprowadzona analiza najistotniejszych czynników mających wpływ na wykrywalność pęknięć zmęczeniowych osi pojazdów szynowych, dała podstawę do opracowania zaleceń odnośnie prowadzenia badań defektoskopowych osi, których wykorzystanie może mieć znaczący wpływ na wykrywalność pęknięć. PROBLEMS RELATED TO DETECTION OF FATIGUE CRACKS OF RAILWAY AXLES Despite designing of axles of railway vehicles in terms of the so-called unlimited fatigue strength, and this with taking into account a number of complex operational phenomena, each year there are recorded new cases of derailment of rail vehicles due to the occurrence of fatigue cracks in axles. The present study gives the analysis of the reasons for the occurrence of several cases of axle cracks in recent years, based on available data. On the basis of this analysis, despite the statistically small number of data, it can be concluded that for a significant number of flaw detection examinations, performed using the ultrasound technique, cracks of considerable size may not be detected. The performed analysis of the most important factors affecting the detection of fatigue cracks in the axles of railway vehicles has given grounds for the development of recommendations for flaw detection examinations of axles, the use of which may have a significant impact on cracks detection. 19

20 R17 PRÓBKI SZKLANE GRAWEROWANE LASEROWO JAKO WZORCE DWÓJŁOMNOSCI AKUSTYCZNEJ W BADANIACH ULTRADŹWIĘKOWYCH Jacek SZELĄŻEK IPPT PAN Warszawa, jszela@ippt.gov.pl W pracy opisano nowy sposób wykonania próbki o określonej anizotropii akustycznej, przydatnej do badania głowic ultradźwiękowych przeznaczonych do pomiarów dwójłomności akustycznej. Do wykonania próbek wykorzystano szklane bryły i podpowierzchniowe grawerowanie laserowe Wymaganą w normach omawiających wzorce do ultradźwiękowych badań naprężeń w kołach kolejowych, wartość dwójłomności uzyskano stosując grawerowanie z podwojonymi, umieszonymi w linii mikrouszkodzeniami spowodowanymi działaniem lasera. Przedyskutowano również możliwości wykonania wzorca dwójłomności akustycznej ze stali, jak proponują to normy. GLASS SAMPLES LASER SUBSURFACE ENGRAVED AS A CALIBRATION BLOCKS FOR ULTRASONIC DETERMINATION OF ACOUSTIC BIREFRINGENCE Paper describes a new method do produce a sample presenting determined acoustic birefringences, useful in ultrasonic nondestructive testing. To produce a given acoustic anisotropy glass block was used and subsurface laser engraving technique. Anisotropy required in standard dealing with ultrasonic stress evaluation in railroad wheels, was obtained using engraving double, aligned along one line, microcracks. Paper discusses also the feasibility of acoustic birefringence pattern manufacturing of steel, as described in standards. 20