AgroLas Co. sp.j. SYSTEMY KOMPOSTOWANIA W SZKÓŁKARSTWIE Skierniewce ul. Mszczonowska 33/35 Polska

Transkrypt

1 AgroLas Co. sp.j Skierniewce ul. Mszczonowska 33/35 Polska tel fax SYSTEMY KOMPOSTOWANIA W SZKÓŁKARSTWIE Copyright 2011 AgroLas Co.

2 Wstęp Kompostowanie jest procesem biologicznym, w którym mikroorganizmy przetwarzają materię organiczną w humus. Podobny proces przemiany materii organicznej odbywa się w przyrodzie. Zastosowanie kompostów zwiększa potencjał produkcyjny gleb, wpływa na ich jakość oraz zmniejsza ryzyka związane ze skażeniem środowiska. W procesie kompostowania w pryzmach generowane jest ciepło, które stymuluje cyrkulację wody poprzez jej odparowanie, niszczy patogeny chorobotwórcze oraz nasiona chwastów. 1.0 Warunki i korzyści związane z procesem kompostowania Prawidłowy przebieg kompostowania odbywa się z udziałem tlenu zawartym w powietrzu w warunkach kontrolowanych. Aktywny kompost generuje znaczne ilości ciepła, dwutlenku węgla oraz pary wodnej. Kompostowanie redukuje masę oraz objętość użytych surowców. Schemat procesu kompostowania Dojrzały kompost jest doskonałym uszlachetniaczem gleby, uzupełniającym materię organiczną i poprawiającym jej strukturę. Rośliny rosnące na glebach zasilanych kompostem wykazują mniejsze potrzeby nawozowe. Gleba wzbogacana kompostem jest mniej podatna na erozję. Kompost łatwiej jest przechowywać oraz aplikować do gleby, praktycznie o każdej porze roku, przy minimalnych stratach głównie azotu. W procesie kompostowania azot zawarty w surowcach i nawozach naturalnych jest przetwarzany w bardziej stabilne formy organiczne.

3 -2- Dobrej jakości komposty mogą być wsparciem w rozwiązywaniu problemów chorób roślin, rozwijających się w wyniku nadmiernego rozmnażania się patogenów chorobotwórczych w glebie. Kompost jest skutecznym sposobem zagospodarowania surowców i nawozów naturalnych, pomaga w rekultywacji gleb zdegradowanych i skażonych na terenach: przemysłowych, klęsk żywiołowych, poligonach wojskowych, itp. 2.0 Charakterystyka surowców do kompostowania Zasadą dobrego kompostowania jest taki dobór surowców, aby zasobne w azot były łączone z zasobnymi w węgiel o odpowiedniej wilgotności, z zachowaniem struktury i porowatości mieszaniny. Dla uzyskania ekonomicznych efektów kompostowania zużywane surowce powinny być względnie tanie i łatwo dostępne. Kora, zrębki drzewne, trociny, biomasa pozrębowa to surowce o wysokiej zawartości węgla zapewniające odpowiednią strukturę i porowatość w procesie biodegradacji. Biomasa roślinna i nawozy naturalne zawierają dużo azotu, który w warunkach beztlenowych może łatwo uwalniać się do atmosfery. Odpowiednie rozdrobnienie surowców wpływa na czas kompostowania oraz wydajność i jakość kompostu. Młyn bijakowy do przerabiania biomasy na kompost Oborniki z ferm zwierzęcych i kurzych są nawozami naturalnymi o wysokiej zawartości azotu. W swoim składzie mogą również zawierać duże ilości nasion chwastów i patogenów chorobotwórczych. Oborniki te są jednak powszechnie dostępne, głównie w rejonach koncentracji produkcji rolniczej i zwierzęcej. Torf jest surowcem bogatym we włókna powstałym w wyniku wieloletniego biologicznego beztlenowego rozkładu materii organicznej w warunkach naturalnych. Torf jest ubogi w azot, posiada wysoką pojemność wodną oraz dobrze absorbuje substancje odżywcze niezbędne dla rozwoju roślin. Ze względu na rosnącą cenę oraz ograniczenia w jego pozyskiwaniu może być jedynie używany jako dodatek poprawiający jakość kompostów. Liście i ściółka to surowce bogate w węgiel łatwo ulegające kompostowaniu, Charakteryzuje je niska zawartością wody i potencjał jej absorpcji. Liście dostępne są głównie jesienią, a ze względu na objętość oraz koszty pozyskania nie są powszechnie używane. Nawozy sztuczne głównie azotowe są stosowane jako dodatek do mieszanin kompostowych o wysokiej zawartości węgla. Zawarty w nich azot jedynie w krótkim czasie poprawia stosunek C:N i jest stosunkowo łatwo i szybko uwalniany oraz częściowo tracony poprzez emisję do atmosfery.

4 Kompostowanie w pryzmach napowietrzanych samoczynnie W kompostowaniu tą metodą wykorzystuje się pasywne napowietrzanie pryzm przy pomocy perforowanych rur umieszczonych u jej podstawy. Warunkiem uzyskania dobrego kompostu jest staranne rozdrobnienie i wymieszanie komponentów, z uzyskaniem stabilnej struktury i tekstury utrzymującej względną porowatość mieszaniny. System przewietrzania powinien być ułożony na podsypce ze zrębek, a pryzmy zaopatrzone w system nawadniania ze stałym przykryciem matami. Metoda kompostowania jest przydatna w małych kompostowniach z wykorzystaniem posiadanych na wyposażeniu maszyn i urządzeń rolniczych. Schemat pryzmy kompostowej samoczynnie napowietrzanej Do korzyści związanych z tą metodą kompostowania należy zaliczyć oszczędności na kosztach mechanicznego przerabiania pryzm. Wadą tej metody jest trudność w utrzymaniu stabilności i ciągłości procesu kompostowania, szczególnie w przypadku błędów popełnionych podczas przygotowywania surowców lub doborze i łączeniu składników.

5 Kompostowanie w pryzmach napowietrzanych mechaniczne Kompostowanie w pryzmach napowietrzanych mechanicznie odbywa się na powierzchni otwartej. Do cyklicznego napowietrzania pryzm używa się aeratora z napędem ciągnikowym. Napowietrzanie mechaniczne pryzmy za pomocą aeratora z napędem ciągnikowym Przez mechaniczne przerabianie pryzmy następuje: odbudowa porowatości, obniżenie jej temperatury i wilgotności oraz uaktywnienie wymiany gazowej. Przerabianie przemieszcza materiał zgromadzony u podstawy do partii szczytowej, czym zapewnia stabilizację procesu w całej objętości. Ponadto, mechaniczne przerabianie ułatwia rozpad większych frakcji kompostowanego materiału na mniejsze, co zwiększa dostępną powierzchnię dla nowych kolonii mikroorganizmów. Surowce podlegające szybkiej biodegradacji mogą wymagać w początkowym stadium zwiększonej częstotliwości przerabiania, aż do czasu ustabilizowania się procesu. Pomiary temperatury, wilgotności oraz zawartości tlenu i dwutlenku węgla w pryzmie powinny być dokonywane przed przed każdą decyzją o jej przerabianiu, nawadnianiu, itp.

6 5.0 Organizacja kompostowni Kompostownia powinna być zlokalizowana na płaskim, osłoniętym terenie o uregulowanych stosunkach wodnych. Wielkość kompostowni powinna wynikać z zapotrzebowania na kompost i stosowanej technologii produkcji.

7 -5- Schemat organizacyjny kompostowni (przykład)

8 -6- Poletka kompostowania, składowania surowców, przesiewania oraz blendowania należy zakładać na gruncie: ustabilizowanym i zdrenowanym, z odbiorem nadmiaru wód opadowych i odcieków z pryzm. Drogi i uliczki dla pojazdów i maszyn powinny być utwardzone, teren ogrodzony, oświetlony z przyłączami elektrycznymi i dostępem do wody dla instalacji nawodnieniowej Pozostałe maszyny, urządzenia, przyrządy kontrolno-pomiarowe i materiały w kompostowani. Ładowacz samobieżny z wysięgnikiem teleskopowym Ładowacz samobieżny jest przeznaczony do prac przeładunkowych na powierzchni otwartej i utwardzonej. Maszyna posiada udźwig 2300 kg i wysokości podnoszenia do 5m.

9 -7- Ciągnikowy mieszalnik z bocznym przenośnikiem Maszyna jest zaczepiana do ciągnika rolniczego z napędem z wałka odbioru mocy. Urządzenie o poj. 7-14m3 służy do łączenia surowców i nawozów naturalnych przeznaczonych na kompost. Ponadto może być wyposażone w wagę elektroniczną oraz boczny przenośnik rozładunkowy do układania pryzm kompostowych. Elektryczne sito bębnowe Maszyna jest napędzana silnikiem elektrycznym i służy do przesiewania surowców lub kompostu. Urządzenie posiada zasobnik dozujący o poj. 1m3 oraz wymienne sita bębnowe ze szczotką czyszczącą. Dodatkowo może być wyposażone w dwa przenośniki do transportu na pryzmy surowców lub kompostu po przesianiu. Tester kompostów

10 -8- Tester jest przeznaczony do badania kompostów na zawartość amoniaku i dwutlenku węgla. Na podstawie otrzymanych wyników można oceniać zawansowanie procesu kompostowania w pryzmie. Dodatkowo tester może być wyposażony w elektroniczny czytnik do określania procentowej zawartości ww. gazów w kompoście. Analiza procesu kompostowania na podstawie zawartości: CO 2 i NH 3 Walizkowy zestaw przyrządów kontrolno-pomiarowych Walizkowy zestaw przyrządów kontrolno-pomiarowych jest przeznaczony do monitorowania procesów zachodzących w pryzmie kompostu. Laboratorium umożliwia odczyt: temperatury, wilgotności, zawartości tlenu i dwutlenku węgla, azotanów i azotynów oraz siarczków w trakcie procesu kompostowana. Interpretacja wyników ułatwia podejmowanie prawidłowych decyzji związanych z: nawadnianiem, przerabianiem pryzm, przesiewaniem kompostu, blendowaniem, itp.

11 -9- Maty do przykrywania pryzm kompostowych Maty do przykrywania pryzm są ważnym i przydatnym narzędziem w kompostowaniu. Tkanina pozwala utrzymać optymalną wilgotność kompostu z odprowadzaniem nadmiaru wód opadowych. Ponadto chroni pryzmy przed nadmiernym wysuszaniem przez wiatr i słońce. Maty zapewniają właściwy przebieg procesu z utrzymaniem stabilnej wymiany gazowej i wyrównanej temperatury w całym przekroju pryzmy. Kompostowanie pod matami zdecydowanie poprawia jakość kompostu i eliminuje wypłukiwanie najcenniejszych jego składników. Instalacje nawadniania kropelkowego Instalacja nawadniania kropelkowego pozwala utrzymywać wymaganą wilgotność kompostu w przedziale 50-60%. System nawilża składniki kompostu w sposób kontrolowany z zachowaniem wymaganych parametrów koniecznych dla utrzymania ciągłości procesu. W instalację mogą być również wbudowane zawory z programowaniem cykli nawodnieniowych. Składowane surowce kierowane do kompostowania powinny być intensywnie nawadniane przy pomocy instalacji kropelkowej lub zraszaczy obrotowych.

12 Kompostowanie w programach edukacyjnych i szkoleniowych Szkolna kompostowania Kurs praktycznego kompostowania Rolnictwo, ogrodnictwo i leśnictwo mają najlepsze warunki do produkcji nawozu organicznego jakim jest kompot, w warunkach przyjaznych dla środowiska. W programach edukacyjnych i szkoleniowych prowadzonych w wielu krajach promuje się kompostowanie jako tani i efektywny sposób zagospodarowania surowców i nawozów naturalnych dla otrzymywania wartościowych nawozów organicznych Informacje końcowe Ustawa o nawozach i nawożeniu (Dz. Ustaw nr 147 poz.1033 z dnia r.) i przepisy wykonawcze zawarte w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. Ustaw nr 224 poz.1804 z dnia r.) klasyfikują komposty w grupie nawozów organicznych i określają zasady produkcji, dystrybucji i składowania. Zapisy tej ustawy wprowadzają regulacje prawne przyjęte na terenie Unii Europejskiej związane z nawozami i nawożeniem. Z kolei ustawa o odpadach reguluje zasady produkcji, dystrybucji i składowania kompostów wytwarzanych w gospodarce komunalnej, przetwórstwie rolno-spożywczym, itp. Do przygotowania prezentacji wykorzystano materiały informacyjne firm i instytucji: AgroLas Co. sp.j. Egedal a/s Loma a/s Luxor sp.z.o.o Manitou Ltd. Polyfeldt GmbH Sano GmbH Soldrip sp.z.o.o The University of Maine Woods End Laboratories, Inc. Copyright 2011 AgroLas Co.