Profesjonalni w każdym calu

Transkrypt

1 Niezależenie od rodzaju instalacji czy też chronionego obiektu istotną rzeczą jest samo wykonanie prac. Nawet najlepiej zaprojektowane systemy nie będą spełniały swojej roli oraz funkcji, gdy zostaną wykonane niewłaściwie. Niechlujstwo, lenistwo czy też brak zwykłej ludzkiej wyobraźni często niweczy wielogodzinne planowanie projektantów. Nie należy również zapomnieć o aspekcie finansowym. Niestety przeważnie związanym z czasem na wykonanie wszelkich prac. Bo wszyscy wiedzą, że czas to pieniądz. Ale czy tędy droga? Profesjonalni w każdym calu Sebastian HAŁDUN Chciałbym przedstawić klika rażących przykładów niewłaściwego wykonania prac instalacyjnych. Wynikają one zapewne z sumy wszystkich wymienionych we wstępie aspektów. Jednakże odpowiadając na zadane pytanie. Nie, nie tędy droga! Przepisy Wytyczne jakimi posługują się producenci urządzeń oraz projektanci ściśle określają zasady których należy przestrzegać wykonując danego typu instalację. Pomimo, że wykonywane są w obiektach o zróżnicowanym przeznaczeniem to mają cech wspólne. Ale istnieją pewne specyficzne wymagania dotyczące wyłącznie danego rodzaju obiektu. Na pewno inne będą dla obiektów przemysłowych a inne dla serwerowni. Dlatego też nie można podchodzić do tematu zabezpieczeń maszynowo. Każdy system oraz każda instalacja wymagają innego myślenia oraz planowania. Nawet jeżeli jest to osiedle identycznych domków jednorodzinnych. Nie ma przecież dwóch identycznych instalacji technicznego zabezpieczenia osób i mienia! Estetyka Wydawać się może, że system czy to w obiekcie przemysłowym czy to w użyteczności publicznej lub serwerowni ma po prostu działać niezawodnie. Oczywiste jest, że ma tak działać, ale diabeł tkwi w szczegółach. Zapewne krzywo powieszony manipulator nie ma wpływu na poprawne działanie systemu alarmowego. Jednak przygniecione, a nawet zmiażdżone przewody owym manipulatorem już tak. Oczywiście niestaranne mocowanie klawiatury wynika z braku chęci wkucia przewodów w ścianie. Co skutkuje przyciśnięciem przewodu do ściany, a to może doprowadzić do całkowitego ich przecięcia. Oczywiście w domu, klient nie dopuściłby do takiej sytuacji, ale w zakładzie pracy lub garażu czemu nie? Szkoda tych pięciu minut na mały rowek w ścianie, bo czas to pieniądz. Naturalne jest, że można wykonać całą pracę estetycznie, co do której inwestor nie będzie miał zastrzeżeń, ale można wykonać ją nieprawidłowo. Montaż urządzeń niezgodnie z założeniami producenta, to niestety częste przypadki błędów instalacyjnych. Estetyka nie tylko dotyczy tego co widać. Istnieją elementy systemu, które zgodnie z przepisami należy ukryć przed osobami postronnymi. Są one poza wzrokiem klienta i użytkownika. Niestety daje to bardzo duże pole do popisu dla instalatora. Plątanina przewodów, krzyżowanie się przewodów teletechnicznych niskonapięciowych z liniami energetycznymi, partyznackie metody montażu urządzeń czy też przewodów, to niestety dość częste zjawisko. Podstawowe błędy Możemy tu wyodrębnić dwie grupy błędów. Pierwsza grupa to nieprawidłowości wynikające z braku specjalistycznej wiedzy. Druga to klasyczne niechlujstwo, lenistwo czy też zwykły pośpiech. Fot. 1. Przykład błędnego zainstalowania sygnalizatora alarmowego 1. Montaż urządzeń niezgodnie z przeznaczeniem Niestety standardem stało się instalowanie urządzeń do zastosowań wewnętrznych w warunkach zewnętrznych. Mamy tu do czynienia z pozornym oszczędzaniem. W małym procencie błędy tego typu wynikają z niewiedzy o możliwościach zastosowań elementów systemu. Najbardziej popularne w tym zakresie są sygnalizatory systemu alarmowego. Nie ma większego znaczenia czy są wykonane jako mieszane (optyczno-akustyczne) czy też pojedyncze (optyczne lub akustyczne) (przykład fot. 1). Koleją grupą urządzeń są kamery. Niestety w przypadku tej grupy nie pomagają również producenci. Zachwalają swoje produkty jako te, które można instalować również na zewnątrz. Czasami mijają się z prawdą. Można nie zawsze oznacza, że trzeba. Instalator decyduje, a raczej jego zdrowy rozsądek. Przy omawianiu instalowania kamer nieodzowne staje się przedstawienie błędów podczas montażu przewodów łączący je z systemem. Dokładnie mowa o tym jak to zrobić i gdzie. Szczytem lenistwa jest sytuacja na fot. 2. Fot. 2. Przykład błędnego podłączenia kamery zewnętrznej Brak fachowej wiedzy nie usprawiedliwia fatalnie wykonanej instalacji. Nawet najmniejsi producenci urządzeń do zabezpieczeń elektronicznych i mechanicznych dołączaj instrukcję montażu. Nawet jeżeli jest ona w języku dalekowschodnim, to znajdujące się na niej obrazki powinny ułatwić montaż. Fotografie nr 3a i 3b przedstawiają błędy wynikające z braku pod- 2 Ochrona Mienia i Informacji 2/2014

2 instalacje Fot. 3. Przykłady błędnego montażu czujek PIR stawowej wiedzy dotyczącej montażu czujek alarmowych. Co gorsza czujka dymu na zdjęciu nr 4 raczej nie zadziała w momencie zaistnienia zagrożenia. Nieszczęście gotowe! 2. Brak wyobraźni O gustach ponoć się nie dyskutuje, ale wyobraźnię każdy z nas ma. Powinien ją mieć projektant, a w szczególności wykonawca, czyli instalator. Wynika to z faktu, że jego praca przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo klienta. Poprawnie zaprojektowany, a następnie wykonany system zabezpieczeń technicznych ma za zadanie nie tylko chronić mienie, ale również zdrowie i życie osób. Dlatego też tak ważne jest poprawne jego funkcjonowanie. Niestety w niektórych przypadkach brakuje zdrowego rozsądku. Fotografia nr 4 przedstawia zewnętrzny sygnalizator optyczno-akustyczny zamontowany na przewodach energetycznych 230 V AC. Naprawdę niewiele trzeba, aby podczas przepięcia, zwarcia czy też wyładowania atmosferycznego impuls wtargnął do centrali alarmowej i ją uszkodził. Podobnie jest w przypadku na fotografii nr 5. Kamera zewnętrzna umieszczona tak blisko zwodu pionowego systemu odgromowego łatwo ulegnie uszkodzeniu w przypadku wyładowania atmosferycznego. Szczególnie rażący jest tu sposób mocowania przewodu sygnałowego i zasilającego kamerę. Wciśniecie peshla pod odgromówkę załatwiło sprawę. 3. Kombinowanie Twardy charakter i spryt pozwalający wybrać z trudnej sytuacji to zaleta. Często jednak spotyka się instalacje przekombinowane. Wszyscy szczęśliwi, że działa, a najbardziej monter, ponieważ wybrnął z trudnej sytuacji. Maksyma Polak potrafi dotyczy również i tej branży. Świetnie obrazuje to fotografia nr 6. Jak widać mamy klasyczny zewnętrzny sygnalizator optyczno-akustyczny. reklama Fot. 4. Sygnalizator optyczno-akustyczny Fot. 5. Kamera zamontowana zbyt blisko zamontowany na przewodach 230 V AC zwodu pionowego instalacji odgromowej Fot. 6. Pomysł na sygnalizator optyczno-akustyczny Ochrona Mienia i Informacji 2/2014 3

3 Fot. 7. Pomysł na łatwe zwiększenie kąta obserwacji kamery Natomiast na fotografii nr 7 instalator wybrnął w beztroski sposób ze zbył małego kąta widzenia kamery. Naprawdę niewiele trzeba, aby tak długie ramię całkowicie wyrwało się łącznie z dyblami ze ściany. Stanowi oczywiste zagrożenie dla przechodniów, a miało zabezpieczać. Nagminna staje się również minimalizacja. Czyli jeżeli trzyma się to zostawiamy przykład na fotografii nr 8. Fot. 9. Nieprawidłowe mocowanie przewodów przyłącza kamery 4. Oprzewodowanie Teoria głosi, że ilu instalatorów tyle metod i sposobów układania przewodów. A praktyka? Praktyka potwierdza, co gorsza przykłady z tego punktu można również umieścić w punkcie o braku wyobraźni, a raczej o braku rozsądku. Dlaczego? Dlatego, że naprawdę jest źle. Obserwując wiele prac instalacyjnych, czasami stwierdzam, że bardzo dobrze, że inwestor nie widzi co ma pod tynkiem, ale są i takie instalacje, które widać. Wytyczne i normy w sposób jasny określają w jaki sposób należy prowadzić przewody w instalacjach zabezpieczenia technicznego. Dotyczy to zarówno systemów alarmu pożarowego, jak i systemu sygnalizacji włamania i napadu. Oczywiście inne wytyczne będą w przypadku dozoru wizyjnego. Kolejne fotografie obrazują kilka fachowych sposobów prowadzenia przewodów. Na fotografii nr 9 widać nieprawidłowe mocowanie przewodów, a raczej jego brak. Silniejszy wiatr czy też zalegający śnieg najprawdopodobniej uszkodzą przewody. Fotografia nr 10 prezentuje niestaranność w montażu przewodów w instalacji SAP. Instalacja ta ma za zadanie alarmować o zagrożeniu życia, dlatego też poprawne jej funkcjonowanie powinno być priorytetowe! jest instalator!). Uszkodzenie tego przewodu to tylko kwestia czasu. Kolejna fotografia nr 11 przedstawia studzienkę komunikacyjną. A raczej tylko ślad, że jest coś w tym miejscu. Prowadzenie przewodów ziemią to trudny temat. Istotne staje się zatem utrzymanie prawidłowego środowiska dla tego typu oprzewodowania. Brak czasu na poprawne wykonanie instalacji to bardzo często spotykane zjawisko. Konsekwencje tego mogą być dwojakie. Coś na pewno nie będzie poprawnie zrobione lub będzie wyglądało po prostu brzydko. Fotografie nr 12a i 12b prezentują co się dzieje, kiedy monter miał mało czasu. Fot. 8. Niedbałe montowanie routera Instalator uznał, że przewód antenowy jest wystarczająco sztywny i utrzyma ciężar routera. Estetyka? To tylko magazyn, wiec nikt nie zobaczy. Fot. 10. Nieprawidłowe prowadzenie przewodów systemu sygnalizacji pożarowej Pozostawienie takiej instalacji powinno dyskwalifikować osobę wykonującą tę instalację w oczach właściciela budynku (bo to nie Fot. 11. Miejsce, które powinno być studzienką telekomunikacyjną Fot. 12. Instalacje wykonane w pośpiechu W pierwszym przypadku wystający przewód może aż tak nie szpeci witryny jubilera, ale na pewno staje się pomocy w uciszenia sygnalizatora. O ile wcześniej nie zaleje go woda deszczowa w wyniku nieprawidłowego zainstalowania. Drugi przypadek to ewidentny brak kunsztu instalacyjnego. Ładna, góralska chata, a tu przez pół ściany białe plastikowe coś. Kolejny przykład nie wiem jak nawet skomentować. Do fotografii nr 13 dodam tylko, że jest to centrum jednego z większych miast na Pomorzu! Firma zewnętrzna podłączała monitorowanie systemu alarmowego za pośrednictwem linii telefonicznej. Wygląda na to, że dokonali włamania do przyłącza telefonicznego! 4 Ochrona Mienia i Informacji 2/2014

4 Fot. 13. Błędnie podłączone monitorowanie systemu alarmowego przez sieć telefoniczną Idąc po najniższej linii oporu szukamy skrótów. W branży instalacyjnej spotykane bardzo często. Wszelkie kanały wentylacyjne i szachty energetyczne czy też hydrauliczne są mile widziane przez instalatorów. Fotografia nr 14 prezentuje takie właśnie skróty. stosowanie przewodów koncentrycznych lub typu skrętka do zastosowań wewnętrznych, na zewnątrz. Co gorsza narażone są one często na uszkodzenia spowodowane nie tylko promieniowanie UV, temperaturą czy też wilgocią. Stosowanie okablowania w powłoce nie przystosowanej do pracy na zewnątrz powoduje również uszkodzenia mechaniczne. Fotografie nr 16a i 16b przedstawiają powyższy problem. Łączenie dwóch różnych przewodów koncentrycznych zostało pewnie podyktowane brakiem w danej chwili odpowiedniego na zewnątrz. Kamera pewnie działa nadal. Drugi przypadek to zastosowanie klasycznego przewodu telefonicznego spiralnego. Jak widać w bramie przemysłowej sprawuje się bardzo dobrze. Oby długo działał! 5. Czego nie widać Użytkownik ma dany system obsługiwać. Centrala często jest poza jego zainteresowaniem. W związku z tym nie wie on jak to wszystko może wyglądać od kuchni. Centrale, jako mózgi całych systemów powinny być objęte szczególną troską. Czy tak jest? Jak widać na fotografiach nr 17a, 17b nie zawsze. Często spotykane widoki. Nieład i wielki bałagan w obudowach centrali. Nadmiar przewodów uniemożliwia swobodny prze- Fot. 14. Skrót przez wentylację Izolacja na przewodzie przeszkadzała, gdyż zwiększała średnicę. Kratka odstawała więc zdjęto izolację! W kolejnym przypadku prezentowanym na fotografiach nr 15a i 15b instalator świadomie wykorzystał przewód koncentryczny antenowy do podłączenia sygnalizatora zewnętrznego. Grunt, że działa! Instalowanie przewodów niezgodnie z przeznaczeniem niestety można spotkać i w branży zabezpieczeń. Nagminne staje się Fot. 16. Nieprawidłowe łączenie przewodów Fot. 15 Fot. 17. Błędy w montażu central alarmowych Ochrona Mienia i Informacji 2/2014 5

5 Fot. 18 pływ powietrza. Przez co następuje przegrzewanie się samej centrali oraz transformatora. Wiszące luźno karty rozszerzeń to prosta droga do awarii całego systemu. Fot. 19. Nietrwałe mocowanie centrali do ściany Zwarcie na magistrali powoduje błędną pracę całego systemu alarmowego! Fotografia nr 18 przedstawia jak w prosty sposób monter wybrnął z niekompatybilności złącza na przewodzie ze stykiem akumulatora. Na pewno akumulator jest w pełni doładowywany. Kolejny przykład to brak fachowości i wyobraźni. Fotografie nr 19a i 19b przedstawiają zdemontowany manipulator systemu alarmowego. Jak widać demontaż nie był trudny, gdy całe urządzenie grzecznie wyszło ze ściany wraz z mocującymi go kołkami. Dodatkowo widać kawałek papieru włożonego w obudowę w celu zamknięcia obwodu sabotażowego. Najwidoczniej podczas użytkowania manipulatora luz na kołkach powiększał się co powodowało przerwanie obwodu sabotażowego. Świadczyć o tym fakcie mogą również kołki mocujące, oklejone taśmą w celu zwiększenia średnicy. Monter wybrnął z sytuacji. Wysoka temperatura to wróg urządzeń elektronicznych. Każdy instalator to wie. W XXI wieku standardem staje się wyposażanie w klimatyzację serwerowni czy centrów zarządzania bezpieczeństwem. A co w przypadku oszczędzania? Fotografia nr 20 przedstawia łatwy i szybki sposób na wybrnięcie z tej sytuacji. 6. Monitoring firm zewnętrznych Świadczenie usług monitorowania stanu systemu to odpowiedzialna rola firmy. Istotne zatem staje się, aby sygnał o zaistniałym zdarzeniu dotarł jak najszybciej do centrum monitorowania. A co się stanie jak nie będzie anteny nadawczej? Sygnał nie dotrze! Fotografie nr 21a i 21b przedstawiają błędnie zainstalowana antenę nadajnika radiowego. Dlaczego błędnie? Bo zdjęcie jej przez intruza lub uszkodzenie przewodu Fot. 20. Klimatyzacja urządzeń zabezpieczenia technicznego Fot. 21. Błędnie zainstalowana antena nadajnika radiowego 6 Ochrona Mienia i Informacji 2/2014

6 to tylko chwila! Wysokość trzy metrowa to nie przeszkoda. A jak nie ma anteny to nie ma sygnału. 7. Trudne instalacje Istnieją przedsięwzięcia, które wymagają kompromisu. Często wybieramy pomiędzy estetyką, a funkcjonalnością. Pomiędzy wizerunkiem a skutecznością. Jednakże możemy mieć wpływ na to, aby było i ładne, i estetyczne, i skuteczne, i funkcjonalne. Przykładem jest starówka Wrocławia. Dbając o historyczny wygląd i bezpieczeństwo tego co najlepsze zainstalowano kamery monitoringu miejskiego. Na nieszczęście było to proces kilkuetapowy. Niestety ktoś przeoczył istotne do harmonii całego planu elementy. Dlatego dziś mamy to co mamy kolorowo. Fotografia nr 22 prezentuje owy problem. Fot. 23. Prawidłowo dostosowany wygląd kamery do zabytkowego otoczenia Fot. 22. Nieprzemyślany rozwój systemów miejskiego monitoringu Czy można inaczej? Oczywiście, że można. A nawet trzeba. Wszystko zależy od projektanta, wykonawcy, ale w dużej mierze od inwestora. Niestety cena często jest jedynym wyznacznikiem wszelkich prac, ale dla chcącego nic trudnego. Fotografia nr 23 przekonuje, że można zrobić to dobrze i estetycznie. Obecnie coraz częściej spotyka się zalecenia projektowe, aby urządzenia zastosowane w systemach bezpieczeństwa były w kolorze podłoża, na którym są instalowane. Od kilku lat czujki w systemach SAP producenci mogą wykonać w dowolnym kolorze na zamówienie. Inną metodą doboru kolorystyki są specjalne wymienne pierścienie które powodują, że detektor dymu jest praktycznie niewidoczny. Dzisiaj tendencja malowania obudów wkracza również w dział monitoringu. Tu widać jak w prosty sposób można kamerę zrobić prawie niewidoczną. Dodam tylko, że kamera umieszczona była wysoko i naprawdę trudno ją dostrzec. Widać z powyższego, że kamuflaż był skuteczny. Podsumowanie Powyższy tekst nie miał za zadanie wyśmiać kogokolwiek. Nad nikim też nie miał się znęcać. Miał tylko przedstawić w sposób częściowy, co jest do poprawy i czego należy unikać instalując elementy zabezpieczenia technicznego mające na celu ochronę nie tylko majątku i dobytku człowieka, ale również jego zdrowia i życia. Jeżeli będziemy robili to dobrze i profesjonalnie, to ryzyko, że coś nie zadziała staje się minimalne. A wszystkim nam powinno na tym zależeć. Chciałbym tym artykułem rozpocząć omawianie tematyki błędów podczas instalacji oraz jak ich unikać. Galeria zdjęć (ich jakość może nie być najlepsza, ale chwytamy perełki instalatorskie, więc nigdy nie jesteśmy przygotowani na fotografowanie), którą zmierzam przedstawić będzie zawierała nie tylko fatalne i złe instalacje. Będę chciał również zaprezentować, te które zasługują na uwagę te które zostały wykonane zgodnie z wymogami oraz estetyczne i cieszą oko. Będzie to także okazja do zaprezentowania instalacji, które wymagały naprawdę tęgich głów, szczególnie podczas integracji. Nie zamierzam wytykać komukolwiek palcem złego i niefachowego wykonawstwa robót. Chcę tylko uświadomić, ze robiąc to dobrze oszczędzamy i czas i pieniądze, oraz że na pewno na tym wszyscy skorzystają. Zapraszam do przesyłania Państwa spostrzeżeń i dyskusji, a szczególnie zdjęć obrazujących błędne i prawidłowe montaże. mgr inż. Sebastian HAŁDUN absolwent Inżynierii Systemów Bezpieczeństwa na Wydziale Elektroniki WAT, nauczyciel i pasjonat elektroniki, projektant i wykonawca elektronicznych systemów bezpieczeństwa SEBMED ELEKTRONIK, Elektroniczne Systemy Bezpieczeństwa kontakt: serwisrtvpisz@wp.pl Ochrona Mienia i Informacji 2/2014 7