I co po UEFA Euro 2012? Kwalifikacje zawsze na czasie. str Zwiedzamy zamki jednośladem. Tropem regionalnych smaków. str str.

Transkrypt

1 ISSN Egzemplarz bezpłatny POMORSKIE Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu W UNII Nr 2 lato 2012 Kampania unijna 2012 str. 8 Tropem regionalnych smaków str Rozdajemy stypendia str. 19 Na dwóch kó³kach przez Pomorskie rozwijamy trasy rowerowe str Publikacja finansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata

2 SPIS TREŚCI EURONEWSY Jesienne atrakcje dla łasuchów Program Kapitał Ludzki Konsultacje społeczne projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 str EUROROZMOWA O konsultacjach społecznych Strategii 2020 rozmawiamy z Mieczysławem Strukiem, marszałkiem województwa pomorskiego EUROFLASH Projekt TransBaltic rozwój pomorskiego transportu Inicjatywa JEREMIE bliżej przedsiębiorców podsumowanie Pomorskiej Giełdy Produktów Finansowych Wielkie zmiany w Pomorskiem, czyli kampania unijna 2012 Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu RAPORT Rozwijamy Regionalną Sieć Szlaków Rowerowych Zwiedzamy zamki jednośladem Tropem regionalnych smaków Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano kilka projektów dla rowerzystów, w tym Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu. str Zwiedzamy zamki jednośladem Tropem regionalnych smaków Zapraszamy w kulinarną podróż Siecią Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie. I co po UEFA Euro 2012? Kwalifikacje zawsze na czasie BIZNES I EDUKACJA Mama może wszystko! Case Simulator innowacje na UG I co po UEFA Euro 2012? Kwalifikacje zawsze na czasie Zdolny na dobrym kursie Korzyści dla Pomorskiego z Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. str. 18 Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu ISSN Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Redakcja: Departament Promocji Województwa UMWP Departament Programów Regionalnych UMWP Zespół redakcyjny: Maciej Wiśniewski, Janusz Mosakowski, Maciej Grzywacz, Adam Moczulski, Aleksandra Cieplińska, Małgorzata Matkowska, Marcin Twardokus, Anita Brzostowska, Joanna Speiser, Agnieszka Kobus, Bartosz Kozicki, Teresa Suchodolska, Iwona Gajewska-Michnik, Iwona Naliwajek, Joanna Bogdziewicz-Wróblewska, Bożena Micun-Gusman, Małgorzata Okulewicz, Katarzyna Kaparska, Joanna Oberbek, Monika Kazimierczak Przygotowanie: Agape. Agencja doradcza i wydawnicza ul. Lazurowa 183 lok. 3, Warszawa tel./faks: biuro@agape.com.pl Adres do korespondencji: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Departament Promocji Województwa ul. Długi Targ 1/7, Gdańsk tel.: faks: promocja@pomorskie.eu Nakład: 2000 egzemplarzy. Egzemplarz bezpłatny. Fot. na okładce: 123RF 2 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

3 EURONEWSY Jesienne atrakcje dla łasuchów Koniec lata to nie koniec atrakcji na Pomorzu. Pierwsze dni jesieni warto spędzić na Kaszubach i Kociewiu, które o tej porze roku przyciągają bogatą ofertą wydarzeń nawiązujących do lokalnych tradycji. Kaszëbsczé Jestku w Ostrzycach oraz O jeściu na Kociewiu w miejscowości Subkowy to propozycje dla miłośników kaszubskiej i kociewskiej kuchni regionalnej. Można spróbować lokalnych przysmaków i uczestniczyć w ich przygotowaniu. FUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Karolina Litka Festiwal Potraw Kaszubskich Kaszëbsczé Jestku ju od czterech lat przyci¹ga t³umy do Ostrzyc, nad Jezioro Ostrzyckie na Kaszubach. Podczas imprezy organizowany jest konkurs kulinarny, którego uczestnicy przygotowuj¹ potrawy z tradycyjnych produktów kaszubskich. W zawodach startuj¹ zarówno zawodowi kucharze, jak i uczniowie szkó³ gastronomicznych. Zespo³y bêd¹ rywalizowaæ 22 wrzeœnia o Z³ot¹, Srebrn¹ i Br¹zow¹ y kê. Kulinarne zmagania odbêd¹ siê w du ym namiocie, otwartym dla publicznoœci. Kucharzy bêdzie mo na podgl¹daæ przy pracy w godz To niepowtarzalna okazja do poznania tajemnic przyrz¹dzania potraw i technik ich dekorowania, a na koniec posmakowania tradycyjnych kaszubskich specja³ów. Zwolenników kuchni kociewskiej zapraszamy natomiast na sympozjum kulinarne O jeœciu na Kociewiu. Odbêdzie siê ono 6 paÿdziernika w Domu Kultury w miejscowoœci Subkowy. Sympozjum jest po³¹czeniem wyk³adów, warsztatów i konkursów poœwiêconych lokalnym tradycjom kulinarnym. W tym roku na sto- ³ach królowaæ bêd¹ miody. Ich znaczenie i wykorzystanie w kuchni kociewskiej bêdzie motywem przewodnim imprezy. Tradycj¹ sympozjum jest konkurs kulinarny na najsmaczniejsz¹ potrawê kociewsk¹. Tym razem bêd¹ to miêsa w miodzie. Najlepsze danie otrzyma tytu³: Hit Sympozjum Kulinarnego. Bêdzie te prezentacja kalendarza kulinarnego na 2013 rok. Znajd¹ siê w nim przepisy na dania, które w minionych latach by³y serwowane podczas sympozjum. Fot. Emilia Laskowska Najm³odsi bêd¹ mogli wzi¹æ udzia³ w konkursie plastycznym Moja przygoda z miodem. Dodatkowa atrakcja to wystêp grupy teatralnej z Domu Kultury w Pszczó³kach, która przedstawi legendê o miodzie. Nie zabraknie te tradycyjnych kociewskich œpiewów i tañców, a przede wszystkim degustacji najró niejszych specja³ów, przygotowanych zgodnie z tradycj¹ kuchni kociewskiej. Na zakoñczenie przygotowano muzyczn¹ niespodziankê. Szczegó³owy program i informacje dotycz¹ce uczestnictwa w konkursach dostêpne s¹ na stronie internetowej: Kaszëbsczé Jestku i O jeœciu na Kociewiu to prawdziwa uciecha dla podniebienia mi³oœników kuchni regionalnej. Warto przyjœæ i spróbowaæ najsmaczniejszych rodzimych potraw! Wydarzenia na sta³e wpisa³y siê do kalendarza imprez wspieranych przez Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich dla Województwa Pomorskiego. Kaszëbsczé Jestku i O jeœciu na Kociewiu kolejny raz s¹ wspó³finansowane ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Planu Dzia³ania Sekretariatu Regionalnego KSOW na lata Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 3

4 EURONEWSY Departament Europejskiego Funduszu Społecznego (DEFS) prowadzi działania promocyjno-informacyjne dotyczące możliwości pozyskania i rozliczania unijnych dotacji. Przygotowuje m.in. spotkania dla osób, które chcą skorzystać z tego rodzaju wsparcia oraz dla beneficjentów realizujących projekty. Program Kapitał Ludzki D Magdalena Rak Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego DEFS w Urzêdzie Marsza³kowskim Województwa Pomorskiego w Gdañsku jest instytucj¹ poœrednicz¹c¹ we wdra aniu Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki, dotowanego przez fundusze europejskie. Uczestniczenie w dzia³aniach promocyjnych w zakresie komponentu regionalnego POKL i informowanie o mo liwoœciach wspó³finansowania projektów ze œrodków EFS to tylko czêœæ dzia³añ departamentu. DEFS jest gospodarzem ró nego rodzaju spotkañ, których celem jest podniesienie œwiadomoœci mieszkañców o mo liwoœciach skorzystania z unijnych dotacji. Systematycznie organizuje od 2007 roku dwa rodzaje spotkañ informacyjnych. Pierwsze z nich skierowane jest do osób zainteresowanych sk³adaniem wniosków aplikacyjnych w ramach konkursów og³aszanych przez instytucjê poœrednicz¹c¹. Uczestnikami s¹ przedstawiciele jednostek samorz¹du terytorialnego, przedsiêbiorców, fundacji, stowarzyszeñ itp. Udzia³ w spotkaniu jest pierwszym krokiem do zapoznania siê z obowi¹zuj¹cymi dokumentami, wytycznymi oraz zasadami pisania wniosków. Prelegentami s¹ nie tylko eksperci wewnêtrzni (pracownicy departamentu, osoby bezpoœrednio zajmuj¹ce siê obs³ug¹ i kontrol¹ projektów), lecz tak e zewnêtrzni. W niezwykle przystêp- ny sposób przekazuj¹ oni praktyczn¹ wiedzê zwi¹zan¹ z koordynowaniem i wdra aniem projektu. Ka de spotkanie jest bezp³atne i podzielone na kilka bloków tematycznych, a uczestnicy mog¹ zadawaæ ekspertom pytania. Drugim rodzajem spotkañ s¹ zebrania beneficjentów realizuj¹cych projekt, których celem jest omówienie najwa niejszych kwestii zwi¹zanych z jego realizacj¹. Spotkania organizowane przez DEFS charakteryzuj¹ siê wysok¹ frekwencj¹. Zgodnie z oczekiwaniami beneficjentów informacji dotycz¹cych jednego konkursu mo na zasiêgn¹æ w dwóch terminach. Wszystko po to, by zainteresowani mogli przedyskutowaæ swoje w¹tpliwoœci z ekspertami. Na zakoñczenie uczestnicy proszeni s¹ o wype³nienie ankiet ewaluacyjnych. Uzyskane dane s¹ bardzo cenne i pozwalaj¹ udoskonalaæ kolejne konferencje. Prezentacje ze spotkañ dostêpne s¹ na stronie internetowej: W pierwszym i drugim kwartale 2012 roku odby³o siê 8 spotkañ informacyjnych oraz konferencja Eurosprawni. Prowadzi³ j¹ Jan Mela, prezes Fundacji Jaœka Meli Poza Horyzonty. W eventach uczestniczy³o ponad 400 osób zainteresowanych zagadnieniami zwi¹zanymi z POKL. Byli to przedstawiciele ró nych grup zawodowych, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Do koñca roku przewidziano jeszcze ponad 5 spotkañ. Konsultacje społeczne projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 Konsultacje zakończyły się 22 czerwca 2012 roku. Umożliwiały bezpośredni udział w debacie o przyszłości Pomorza. W związku z tym zarząd województwa postanowił nadać im wyjątkową rangę. Bartosz Kozicki, Małgorzata Sobolew Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Konsultacje spo³eczne trwa³y 12 tygodni. Obejmowa³y konferencje inauguracyjn¹ (Gdañsk) i podsumowuj¹c¹ (Gdynia). Dodatkowo tak e cztery debaty subregionalne (w Starogardzie Gdañskim, Cz³uchowie, S³upsku oraz Kartuzach) i liczne spotkania tematyczne (np. z formalnymi gremiami o charakterze regionalnym, z prezesami najwiêkszych firm Pomorza oraz rektorami uczelni publicznych i niepublicznych). Ze wzglêdu na ponadregionalny charakter zagadnieñ rozwojowych odby³y siê tak e robocze konsultacje z innymi regionami, zarówno polskimi, jak i ba³tyckimi. Kolejnym krokiem w procesie aktualizacji bêdzie opracowanie projektu Strategii. Ma on uwzglêdniaæ wnioski z konsultacji spo³ecznych oraz rekomendacje p³yn¹ce z ocen eksperckich (oceny ex-ante i prognozy oddzia³ywania na œrodowisko). Nastêpnie odbêdzie siê pog³êbiona debata na forum Sejmiku Województwa Pomorskiego (lipiec wrzesieñ tego roku). Ostateczn¹ decyzjê w sprawie zaktualizowanej Strategii podejmie Sejmik Województwa we wrzeœniu 2012 roku. 4 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

5 EUROROZMOWA O konsultacjach społecznych Strategii 2020 rozmawiamy z Mieczysławem Strukiem, marszałkiem województwa pomorskiego Pomorskie w Unii: Panie Marsza³ku, jak ocenia Pan przebieg konsultacji spo³ecznych projektu Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020? Mieczys³aw Struk: Oceniam je jako udane. Moim zdaniem ich krêgos³up stanowi³y konferencje inauguracyjna w Gdañsku, podsumowuj¹ca w Gdyni, a przede wszystkim cztery konferencje subregionalne. Dziêki du emu zainteresowaniu spe³ni³y rolê debat spo³ecznych o kierunkach rozwoju poszczególnych czêœci województwa. PwU: Czy uda³o siê zaktywizowaæ pomorsk¹ spo³ecznoœæ do w³¹czenia siê w proces konsultacji? M.S.: W mojej ocenie tak. Najlepiej œwiadczy o tym liczba uczestników konsultacji blisko 1500 osób. Wp³ynê³o do nas tak e ponad 160 opinii pisemnych. Pochodzi³y zarówno od instytucji publicznych, jak i organizacji pozarz¹dowych, przedsiêbiorstw oraz osób prywatnych. Chcia³bym serdecznie podziêkowaæ wszystkim uczestnikom konsultacji za w³o ony trud, aktywnoœæ oraz przede wszystkim za ciekawe propozycje. PwU: Jak zmieni siê projekt Strategii po konsultacjach spo³ecznych? M.S.: W trakcie konsultacji nie zosta³y zakwestionowane podstawowe za³o enia Strategii: jej syntetyczny charakter oraz najwa niejsze wybory strategiczne. Sprzeciwów nie budzi tak e problemowy, a nie sektorowy charakter dokumentu. To wa - ne, gdy elementy te maj¹ znaczenie fundamentalne. Stanowi¹ punkt wyjœcia dla dalszej polityki rozwoju Pomorza. Bez wzglêdu na tê zasadnicz¹ konkluzjê nale y podkreœliæ, e projekt Strategii zmieni siê w wyniku konsultacji spo³ecznych. Jako przyk³ad mog¹ pos³u yæ kwestie gospodarczego wykorzystania zasobów morza, edukacji czy kultury i dziedzictwa kulturowego. Choæ w intencji autorów projektu Strategii by³y w nim obecne, to wymagaj¹ jednak wyraÿniejszego zaadresowania. Wydaje siê tak e, e w dokumencie nale y precyzyjniej okreœliæ zasady i kryteria, które bêd¹ obowi¹zywa³y w procesie wdra- ania. Nale y to zrobiæ tak, aby Strategia sta- ³a siê co wielokrotnie podkreœla³em narzêdziem pozytywnych zmian w regionie. PwU: Co wydarzy siê po przyjêciu Strategii przez Sejmik Województwa? M.S.: Uchwalenie Strategii przez Sejmik we wrzeœniu nie bêdzie zakoñczeniem procesu jej aktualizacji. Tak naprawdê dopiero wtedy rozpoczn¹ siê prace nad dokumentami, zawieraj¹cymi szczegó³owe zapisy w poszczególnych obszarach tematycznych (rozwoju gospodarczego, aktywnoœci zawodowej i spo³ecznej, zdrowia, atrakcyjnoœci turystycznej i kulturalnej, infrastruktury transportowej i transportu zbiorowego, energetyki i œrodowiska). Dokumenty te bêd¹ powstawaæ przy udziale wszystkich zainteresowanych osób i podmiotów. Poddane zostan¹ równie szerokim konsultacjom spo³ecznym. Bardzo liczê na aktywne zaanga owanie naszych partnerów, które zaowocuje powstaniem dobrych dokumentów strategicznych, definiuj¹cych kierunki rozwoju Pomorza. PwU: Dziêkujemy za rozmowê. Pomorskie w Unii 5

6 EUROFLASH TransBaltic w kierunku zintegrowanego systemu transportowego w Regionie Morza Bałtyckiego. Projekt TransBaltic rozwój pomorskiego transportu TransBaltic, którego jednym z partnerów jest Samorząd Województwa Pomorskiego, to projekt realizowany w ramach Programu Współpracy Transnarodowej Region Morza Bałtyckiego TUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Monika Cholewczyńska TransBaltic uzyska³ status przedsiêwziêcia strategicznego ze wzglêdu na realizacjê celów zawartych w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Ba³tyckiego oraz z powodu silnego poparcia ze strony ministerstw transportu i infrastruktury z krajów partnerskich. W projekcie bierze udzia³ ponad 20 partnerów. S¹ to g³ównie jednostki administracji publicznej i instytucje sektora naukowego z pañstw le ¹cych w Regionie Morza Ba³tyckiego oraz podmioty z bran y transport spedycja logistyka (TSL) i sektor biznesowy jako partnerzy stowarzyszeni. Cele Za³o enia projektu opieraj¹ siê na dwóch p³aszczyznach. Pierwsza odnosi siê do poprawy wewnêtrznej dostêpnoœci regionu Morza Ba³tyckiego, jako uzupe³nienie podejmowanych inicjatyw w³adz narodowych. Rozwi¹zania wdra ane w TransBaltic maj¹ na celu przyspieszenie rozwoju Regionu Morza Ba³tyckiego (RMB) poprzez stworzenie modelu zintegrowanego i dobrze funkcjonuj¹cego systemu transportu multimodalnego. Dzia³ania realizowane w ramach drugiej p³aszczyzny dotycz¹ poprawy zewnêtrznej dostêpnoœci ca³ego obszaru RMB. Kluczowe jest przygotowanie poszczególnych regionów na wzrost przep³ywów transportu interkontynentalnego, jak równie zwiêkszonych przep³ywów towarowych miêdzy RMB a pozosta³ymi krajami Unii. Dlatego te bezpoœrednim celem projektu jest integracja po³¹czeñ na Morzu Ba³tyckim z drogami i liniami kolejowymi w jeden spójny system i koordynacja wspólnych dzia³añ strategicznych. Polskie regiony charakteryzuj¹ siê stosunkowo s³ab¹ dostêpnoœci¹ transportow¹. Dlatego te niezmiernie wa ny jest ich udzia³ w tego typu inicjatywach w celu wyartyku³owania w³asnych potrzeb i stworzenia koncepcji rozwoju. Realizacja Projekt ma odzwierciedlenie w pierwszym celu strategicznym priorytetu 3: Efektywny i bezpieczny system transportowy, wpisanym w Strategiê Rozwoju Województwa Pomorskiego W zwi¹zku z tym Samorz¹d Województwa Pomorskiego zobowi¹za³ siê do czynnego udzia- ³u w tworzeniu za³o eñ projektu oraz realizacji pewnych, kluczowych dla województwa zadañ: Studium stanu i potencja³u po³¹czenia kolejowego: Szczecin Koszalin S³upsk Gdañsk Olsztyn E³k w jego ramach przeprowadzono ocenê stanu, znaczenia gospodarczego, oddzia³ywania regionalnego oraz perspektyw rozwoju przedmiotowego po³¹czenia kolejowego w kontekœcie jego w³¹czenia do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Ocena oddzia³ywania portów morskich w Gdañsku i Gdyni na sytuacjê spo- ³eczno-gospodarcz¹ w województwie pomorskim jej g³ównym celem by³o okreœlenie skali oddzia³ywania portów w Gdañsku i Gdyni oraz ich znaczenia dla gospodarki województwa pomorskiego, powi¹zañ kooperacyjnych (klastrowych) wewn¹trz portów i miêdzy nimi oraz identyfikacjê skali efektów mno nikowych, wywo- ³anych funkcjonowaniem portów. Studium potencja³u i uwarunkowañ przestrzennych funkcjonowania w Polsce zielonego korytarza transportowego na osi TransBaltic Budżet całkowity projektu wynosi prawie 5,5 mln euro. Projekt realizowany jest w latach W projekcie bierze udział 20 partnerów z 9 krajów oraz 29 organizacji stowarzyszonych. Projekt posiada silne poparcie szczebla rządowego poszczególnych krajów Regionu Morza Bałtyckiego. pó³noc-po³udnie celem by³a ocena obecnych i potencjalnych warunków infrastrukturalnych i ekonomicznych dla stworzenia konkurencyjnej oferty przewozów towarowych w multimodalnym korytarzu Ba³tyk-Adriatyk na obszarze Polski, ze szczególnym uwzglêdnieniem mo liwoœci przekszta³cenia tego korytarza w tzw. zielony korytarz transportowy. W ramach przeprowadzonych badañ odby³ siê równie cykl debat, w których wziê³o udzia³ ponad dwustu przedstawicieli administracji portowej, firm transportowych, operatorów infrastruktury Polskę reprezentuje 5 instytucji: Instytut Logistyki i Magazynowania z Poznania, Instytut Morski w Gdańsku, Samorząd Województwa Pomorskiego, Samorząd Województwa Warmińsko- -Mazurskiego, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu. Źródło: 6 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

7 EUROFLASH oraz œrodowisk naukowego i biznesu. Spojrzenie sektora prywatnego jest szczególnie wa ne. Zw³aszcza w czasie, kiedy w kluczow¹ fazê wchodzi dyskusja na temat celów, zadañ i instrumentów dzisiejszej i przysz³ej polityki spójnoœci, trwaj¹ prace nad strategicznymi dokumentami zwi¹zanymi z kwestiami transportu. S¹ nimi np. rewizja sieci TEN-T i utworzenie instrumentu ¹cz¹c Europê. Unia Europejska stawia sobie ambitne cele œrodowiskowe. Jednoczeœnie stara siê tworzyæ warunki do ³¹czenia si³ wszystkich sektorów dla podniesienia konkurencyjnoœci, zwiêkszenia tempa wzrostu gospodarczego i podniesienia poziomu zatrudnienia. Rozwój Województwo pomorskie chce aktywnie uczestniczyæ w dzia³aniach maj¹cych na celu poprawê dostêpnoœci transportowej oraz realizacjê za³o eñ polityki spójnoœci. Ma na uwadze d³ugofalowy rozwój regionów, a wiêc wieloletni horyzont czasowy. Jedn¹ z inicjatyw, które wdra a w tym kierunku, jest z pewnoœci¹ pilna realizacja koncepcji korytarza Ba³tyk-Adriatyk. Stanowi strategicznie istotn¹ kwestiê dla regionów kluczowych dla rozwoju handlu w pó³nocnej, wschodniej i po³udniowo-wschodniej czêœci Europy, a jednoczeœnie stanowi¹cych si- ³ê napêdow¹ dla zrównowa onego rozwoju systemu transportowego oraz gospodarczego. Obecnie mo emy zaobserwowaæ zmianê trendów w transporcie i przesuniêcie czêœci ³adunków z Morza Pó³nocnego na Morze Ba³tyckie. Du y udzia³ mia³ w tym rozwój terminali kontenerowych w Gdañsku i Gdyni oraz uruchomienie sta- ³ego po³¹czenia oceanicznego. Odnotowywany z roku na rok wzrost prze³adunków stawia porty Zatoki Gdañskiej w roli bramy na rynki Europy Wschodniej. Natomiast efektywne korytarze multimodalne na osi pó³noc-po³udnie i wschód-zachód wp³yn¹ na wzmocnienie spójnoœci terytorialnej i spo³ecznej, poprawê konkurencyjnoœci gospodarczej i zwiêkszenie zatrudnienia w naszym regionie. Informacje o projekcie Więcej informacji o projekcie oraz raporty końcowe z przeprowadzonych analiz dostępne są na stronach internetowych: oraz Inicjatywa JEREMIE bliżej przedsiębiorców podsumowanie Pomorskiej Giełdy Produktów Finansowych Pierwsza edycja Giełdy Produktów Finansowych JEREMIE jako atrakcyjna forma finansowania pomorskich mikro- i małych przedsiębiorstw w ramach środków unijnych odniosła sukces. Z Monika Kazimierczak Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Zgromadzi³a ponad 190 przedstawicieli przedsiêbiorców, poœredników finansowych i instytucji otoczenia biznesu. Spotkanie, zorganizowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego i Urz¹d Marsza³kowski Województwa Pomorskiego, uroczyœcie otworzy³ Ryszard Œwilski, cz³onek Zarz¹du Województwa Pomorskiego. Eksperci Banku Gospodarstwa Krajowego zaprezentowali ofertê produktów JEREMIE, na któr¹ sk³adaj¹ siê atrakcyjnie oprocentowane po yczki, kredyty oraz porêczenia kredytów bankowych. Wœród prelegentów znaleÿli siê równie m.in. prof. Witold Or³owski, g³ówny doradca ekonomiczny PwC, Jeremi Mordasewicz, doradca zarz¹du Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych LEWIATAN oraz przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Zaproszeni goœcie przedstawili szanse i bariery rozwoju sektora MŒP w Polsce. Wskazali tak e mo liwe globalne trendy, mog¹ce wp³yn¹æ na dzia³alnoœæ mikro-, ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw. Dziêki obecnoœci przedsiêbiorców, którzy ju skorzystali z inicjatywy JEREMIE, uczestnicy konferencji mieli okazjê zasiêgn¹æ informacji u Ÿród³a. Osoby poszukuj¹ce kapita³u na rozwój mog³y indywidualnie skonsultowaæ swoje plany z pracownikami instytucji, oferuj¹cymi wsparcie w ramach JEREMIE, zapoznaæ siê z warunkami i zasadami udzielania po yczek oraz porêczeñ. W trakcie Gie³dy Bank Gospodarstwa Krajowego podpisa³ kolejne umowy z poœrednikami finansowymi. S¹ nimi: Pomorski Regionalny Fundusz Porêczeñ Kredytowych, IKB Leasing oraz Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne. ¹czna kwota umów to 21 mln z³. Dziêki poszerzeniu sieci dystrybucji o nowe instytucje pomorscy przedsiêbiorcy bêd¹ mieli jeszcze lepszy dostêp do produktów JEREMIE. Pe³na lista poœredników finansowych zaanga owanych w realizacjê inicjatywy JEREMIE w województwie pomorskim jest dostêpna na stronie: Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 7

8 EUROFLASH Wielkie zmiany w Pomorskiem, czyli kampania unijna spotów radiowych, 160 spotów telewizyjnych, ponad 30 artykułów informacyjnych w prasie ogólnopolskiej, ponadto strony internetowe, billboardy, plakaty oraz eventy dla mieszkańców regionu, organizowane w siedmiu miastach naszego regionu kampania informacyjna Zmieniamy się z Pomorskiem 2012 rusza na początku sierpnia. Bartosz Kraszewski Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego O tym, e fundusze unijne s¹ motorem napêdowym rozwoju województwa pomorskiego, wiadomo nie od dziœ. Podkreœlaj¹ to politycy, dzia³acze samorz¹dowi, pracownicy punktów informacyjnych i urzêdów. Jednak, kiedy zapytamy statystycznego mieszkañca regionu o przyk³ady wykorzystania unijnych pieniêdzy, z którymi spotyka siê on w yciu codziennym, odpowiedÿ rodzi pewne problemy. Ten stan rzeczy zmieniæ ma tegoroczna regionalna kampania informacyjna poœwiêcona efektom wdra ania funduszy UE. adne opisy nie przemawiaj¹ do œwiadomoœci Pomorzan tak, jak konkretne liczby, dlatego te w tym roku postawiono na przeliczniki. Œledz¹c przebieg kampanii w mediach, internecie oraz podczas organizowanych dla mieszkañców pikników informacyjnych, mieszkañcy województwa i odwiedzaj¹cy je turyœci dowiedz¹ siê miêdzy innymi, i : ponad 7 tys. osób otworzy³o pierwszy raz w³asn¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, a ponad 800 ju istniej¹cych firm uzyska³o pieni¹dze na dalszy rozwój, unijne pieni¹dze umo liwi³y zakup sprzêtu i budowê infrastruktury dla 32 tys. studentów, ponad 100 tys. uczniów wziê³o udzia³ w zajêciach dodatkowych, a 9 tys. seniorów w wieku lat mog³o uczestniczyæ w kursach poszerzaj¹cych wiedzê i umiejêtnoœci, sieæ internetowa w Pomorskiem jest d³u sza ni dystans z Gdañska do Pary a i wynosi ponad 1500 km! To tylko kilka faktów, które uzupe³nione zostan¹ licznymi przyk³adami inwestycji i realizacji, wykorzystywanych w yciu codziennym. Jeœli chodzi o formê te- Co, gdzie, kiedy, czyli kampanijny rozkład jazdy: Strzelinko 12 sierpnia Krynica Morska 18 sierpnia Władysławowo 25 sierpnia Puck 1 września gorocznej kampanii, nowoœci¹ w stosunku do dzia³añ podejmowanych w innych województwach, bêd¹ promocyjno-informacyjne pikniki rodzinne. W sierpniu i wrzeœniu siedem pomorskich miejscowoœci odwiedzi mobilne miasteczko namiotowe, na terenie którego nie zabraknie rozrywek dla najm³odszych, ciekawo- Bytów 8 września Pruszcz Gdański 15 września Kwidzyn 22 września stek dla nieco starszych oraz szczegó³owych informacji dla wszystkich zainteresowanych rozwojem i przemianami zachodz¹cymi w najbli szym otoczeniu. Unijna karawana rusza 12 sierpnia w Strzelinku, s³yn¹cym z miêdzynarodowego festiwalu Legendy Rocka, który odbywaæ siê bêdzie tam w tym samym czasie. 8 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

9 Wilhelm II w Garnizonie, 15 września 1911 EUROFLASH Źródło: Das Bundesarchiv Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Za trzy lata na byłych terenach wojskowych w Gdańsku Wrzeszczu swe podwoje otworzy Garnizon Kultury. Nowe Centrum promocji kultury i sztuki w Gdańsku Wrzeszczu. Projekt zostanie zrealizowany dzięki wsparciu Unii Europejskiej. Umowę o udzielenie pożyczki ze środków europejskich w ramach inicjatywy JESSICA podpisano 15 czerwca tego roku. PUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Co to jest JESSICA? JESSICA jest inicjatywą Komisji Europejskiej umożliwiającą finansowanie trwałych inwestycji na obszarach miejskich w formie zwrotnych instrumentów wsparcia (np. pożyczek). Projekty finansowane w tej formule mają charakter zintegrowany, łącząc w swej istocie aspekt biznesowy (umożliwiający spłatę pożyczki) z elementami społecznymi, pożądanymi z punktu widzenia lokalnej społeczności (np. realizacja inwestycji, która pozwala wyprowadzić dany obszar z sytuacji kryzysowej). Inicjatywa JESSICA realizowana jest w woj. pomorskim ze środków europejskich dostępnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Nr 2 lato 2012 Maciej Grzywacz Projekt dotyczy rewitalizacji obszaru powojskowego zlokalizowanego w Gdañsku- -Wrzeszczu przy ul. S³owackiego. W wyniku tych prac udostêpniona zostanie nowoczesna powierzchnia us³ugowa, przeznaczona na dzia³alnoœæ targowo-wystawiennicz¹ i konferencyjn¹. Wewn¹trz znajd¹ siê tak e miejsca na lokale gastronomiczne, klub muzyczny ze scen¹ oraz kameralne kino. Garnizon Kultury ma szansê byæ nie tylko miejscem integracji mieszkañców Wrzeszcza i ca³ego Gdañska, ale tak e wa nym punktem na kulturalnej mapie Trójmiasta. Istotne jest równie to, e po- yczka w ramach inicjatywy JESSICA pozwoli uchroniæ przed dalsz¹ degradacj¹ rewitalizowane obiekty, które wpisane s¹ do rejestru zabytków. Garnizon Kultury to nie tylko ciekawy biznesowo projekt, ale te istotny z punktu widzenia elementów prospo- ³ecznych, dziêki czemu mogliœmy uzyskaæ atrakcyjne wspó³finansowanie ze œrodków inicjatywy JESSICA wyjaœnia Iwona Ziemianowicz, wiceprezes zarz¹du spó³ki Hossa Biz, która realizuje projekt. Mamy ju spore doœwiadczenie w zakresie rewi- Źródło: materiały prasowe inwestora Wizualizacja Garnizonu Kultury Skąd pojawiło się wojsko w Gdańsku Wrzeszczu? Początki garnizonu sięgają czasów pruskich zaborów. Tereny przekazano wojsku 14 września 1901 roku. Uroczystość wmaszerowania 1 i 2 Pułku Huzarów Straży Przybocznej zaszczycił Wilhelm II. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego ostatnie pruskie oddziały opuściły wrzeszczańskie koszary 9 lutego 1920 roku. W okresie Wolnego Miasta Gdańska koszary zajmowała policja. Do wojska teren powrócił po wojnie. W połowie lat 90. XX wieku podjęto decyzję o likwidacji jednostek wojskowych. talizacji budynków zabytkowych. Na terenie Garnizonu w latach przywrócono œwietnoœæ kilku budynkom pe³ni¹cym obecnie funkcje biurowe zaznacza pani wiceprezes i dodaje: Efekt naszej pracy zosta³ uhonorowany bran ow¹ nagrod¹ Polskiego Zwi¹zku In ynierów i Techników Budownictwa Budowa Roku 2009 w kategorii rewitalizacji budynków zabytkowych. Po yczki w wysokoœci 19,2 mln z³ ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata udzieli³ Bank Gospodarstwa Krajowego, który we wspó³pracy z Agencj¹ Rozwoju Pomorza SA pe³ni rolê Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich. Pomorskie w Unii 9

10 RAPORT TUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Marta Chełkowska Turystyka rowerowa jest coraz popularniejsz¹ form¹ spêdzania wolnego czasu. Staje siê alternatyw¹ dla pieszych czy samochodowych wycieczek. Województwo pomorskie, widz¹c potrzeby u ytkowników rowerów i wzrost popularnoœci turystyki rowerowej, podjê³o prace nad stworzeniem Koncepcji Rozwoju Turystyki Rowerowej w Województwie Pomorskim na lata Ide¹ koncepcji jest zbudowanie zintegrowanej sieci szlaków rowerowych tak, by tworzy³y atrakcyjn¹, bezpieczn¹ i ³atw¹ komunikacyjnie, spójn¹ ca³oœæ. Prace nad dokumentem poprzedzi³y serie spotkañ w regionie z lokalnymi œrodowiskami rowerowymi oraz przedstawicielami samorz¹dów. By³y one doskona- ³¹ okazj¹ do debaty nad kszta³tem docelowej sieci szlaków oraz do wymiany doœwiadczeñ. Dyskutowali praktycy, pasjonaci, przedsiêbiorcy turystyczni oraz dzia³acze organizacji pozarz¹dowych. Spotkania w formie warsztatów prowadzone by- Samorząd Województwa Pomorskiego rozpoczął prace nad Koncepcją Rozwoju Turystyki Rowerowej w Województwie Pomorskim na lata Głównym założeniem dokumentu jest stworzenie spójnej sieci szlaków rowerowych w regionie. Zakończono właśnie serię warsztatów, na których omówione zostały pomysły, jak rozbudować i zintegrować ze sobą trasy rowerowe w naszym województwie. ³y przez eksperta dokumentów planistycznych i jednoczeœnie praktyka rowerowego oraz przedstawiciela Departamentu Turystyki UMWP. Wypracowano model powi¹zañ szlakowych z rowerowymi trasami miêdzynarodowymi. Omówiono te potrzeby w zakresie niezbêdnej infrastruktury. Pomys³y, którymi dzielili siê uczestnicy, znajd¹ siê w przygotowywanej koncepcji oraz zostan¹ poddane szerszej konsultacji. Najciekawsze propozycje to poprowadzenie dróg rowerowych po starych nasypach zlikwidowanych linii kolejowych oraz wykorzystanie wiejskich œwietlic jako obiektów noclegowych dla rowerzystów. Otwarta dyskusja i nieograniczone pomys³y pozwoli³y na wypracowanie ciekawych zapisów w dokumencie. Ponadto przyczyni³y siê do stworzenia lokalnych zespo³ów ds. rozwoju turystyki rowerowej. Wspó³pracuj¹c, bêd¹ one tworzyæ sieæ wsparcia dla opracowywanego dokumentu strategicznego. Spotkaniom towarzyszy³y tak e przejazdy rowerowe, które pozwoli³y na praktyczne spojrzenie na turystykê rowerow¹. 10 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

11 RAPORT Zwiedzamy zamki jednośladem Fundusze europejskie pozwoliły nam przypomnieć, że jazda na rowerze może być atrakcyjną alternatywą dla komunikacji miejskiej i samochodu, a ponadto wspaniałą formą wypoczynku dla całych rodzin. Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano kilka projektów dla rowerzystów, między innymi Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu. Fot. Kamil Markowski RUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Maciej Grzywacz Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Powiœlu liczy 157 km. Biegnie przez trzy powiaty województwa pomorskiego: malborski, sztumski i kwidzyñski. Na ca³ej jego d³ugoœci wprowadzono spójny system oznakowania, wskazuj¹cy na zwi¹zek ze Szlakiem Zamków Gotyckich. Trasa zosta³a po³¹czona z istniej¹cym systemem dróg rowerowych na Powiœlu, w tym ze szlakiem rowerowym R1, co umo liwi turystom poruszanie siê po 240 km tras pomiêdzy zamkami w Malborku, Sztumie, Kwidzynie, Gniewie i innymi atrakcjami Powiœla. Dla bezpieczeñstwa turystów ruch rowerowy zosta³ wyprowadzony z drogi krajowej. Trasa biegnie po drogach o najmniejszym natê eniu ruchu samochodowego i po niezwykle atrakcyjnych krajobrazowo terenach leœnych. We wszystkich gminach wzd³u tras rowerowych powsta³y lub zosta³y przebudowane miejsca wypoczynkowe (³awy i sto³y, kosze na œmieci, stojaki na rowery, tablice informacyjne) oraz rekreacyjne (wyposa one dodatkowo w toalety i infrastrukturê rekreacyjn¹, np. plac zabaw dla dzieci). Gmina Mikołajki Pomorskie, łączna długość szlaku 34 km Krasna Łąka Balewo Dworek Mikołajki Pomorskie WKrasnej Łące w pobliżu XIV-wiecznego kościoła św. Anny znajduje się punkt wypoczynku i plac zabaw. Wyjeżdżając z tego miejsca, skręcamy w lewo. Kierujemy się asfaltową drogą około 150 m. Następnie na napotkanym skrzyżowaniu skręcamy w prawo. Jedziemy tą drogą prosto do skrzyżowania, na którym skręcamy w lewo, ku Balewu. Jedziemy prosto. Po kilku kilometrach ukazują się nam pierwsze zabudowania Balewa, a po prawej stronie Jezioro Balewskie. W ramach projektu nad Jeziorem Balewskim został utworzony punkt wypoczynku i rekreacji. Kierujemy się do Mikołajek Pomorskich przez Dworek, do którego wracamy trasą, którą przyjechaliśmy. Mijamy skrzyżowanie na Krasną Łąkę i kierujemy się prosto ku Mikołajkom Pomorskim. Przy wjeździe do wsi po lewej stronie mijamy leśniczówkę. Na pierwszym skrzyżowaniu skręcamy w prawo, gdzie naprzeciwko urzędu gminy usytuowany został punkt wypoczynku i rekreacji. Dworek Perklice Stążki Rodowo Prabuty To najdłuższy odcinek do pokonania. Z Mikołajek Pomorskich wracamy do Dworku. Dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym stoi tablica kierunkowa. Informuje, że do Stążek mamy 3 km. Trasa wiedzie na początku do Perklic. Jedziemy asfaltową nawierzchnią między polami. Po trzech kilometrach ukazują się nam zabudowania Stążek, w których znajduje się neorenesansowy dwór. Ze Stążek mamy dwa kilometry do Rodowa. Ścieżka prowadzi asfaltem między polami i nielicznymi gospodarstwami. W drodze do Rodowa nie sposób nie zauważyć stojącego w polu wysokiego przekaźnika radiowo-telewizyjnego. W Rodowie, skręcając w lewo, skierujemy się do Prabut. Warto na chwilę zjechać w prawo, by zobaczyć wioskę cudów z rzeźbami i formami przestrzennymi. Wracając na szlak, kierujemy się polną drogą w stronę Prabut. Warto wybrać ten odcinek chociażby dla widoku jeziora Dzierzgoń. Ze względu na swój rozmiar i ukształtowanie terenu towarzyszy nam ono niemal do samych Prabut. Przejeżdżamy przez Górowychy i na skrzyżowaniu Prabuty Mikołajki Pomorskie skręcamy w lewo do Prabut. Wjeżdżając do miasta, kierujemy się ulicą Parkową, która doprowadzi nas do placu Wolności centrum miasta. Alternatywne odcinki szlaku rowerowego w gminie Mikołajki Pomorskie: Balewo Cieszymowo, Cieszymowo Stążki, Cieszymowo Obrzynowo, Cieszymowo Matule. Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 11

12 RAPORT Miasto i gmina Sztum, łączna długość szlaku 22 km Wielbark Gościszewo Węgry Uśnice Sztumskie Pole Jezioro Białe Sztum Jadąc lasem, dojeżdżamy do punktu wypoczynkowego nad Nogatem, na odpowiednio zabezpieczonej skarpie. Wracając na ścieżkę, jedziemy lasem, który kończy się przy pobliskich polach. Skręcamy w prawo i jedziemy polną drogą, na końcu której skręcamy w lewo. Docieramy do niewielkiego skrzyżowania, na którym droga polna zbiega się z asfaltową. Skręcamy w prawo. Jedziemy do najbliższego skrzyżowania, jedziemy prosto. Po lewej stronie znajduje się nieco oddalona farma wiatrowa w miejscowości Koniecwałd. Dojeżdżając do najbliższego skrzyżowania, skręcamy w prawo. Jedziemy asfaltową nawierzchnią, na kolejnym skrzyżowaniu nadal jedziemy prosto. Warto w tym miejscu zatrzymać się na chwilę i zboczyć w prawo. Jest tam rezerwat przyrody Parów Węgry. Wracając na ścieżkę i kierując się od wspomnianego skrzyżowania prosto, przejeżdżamy przez zabudowania wsi Węgry. Zaraz za nimi czeka na nas zadaszony punkt wypoczynkowy ze stojakami na rowery. Po chwili odpoczynku jedziemy w kierunku lasu. Na rozwidleniu dróg skręcamy w lewo, gdzie ukazuje się przed nami kolejny punkt wypoczynkowy (w Uśnicach). Możemy usiąść przy zadaszonym stole z ławami, a rower postawić na stojaku. Jedziemy dalej prosto do następnego, leśnego skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo, wjeżdżając na drogę pożarową. Jadąc około 200 metrów drogą pożarową, dojeżdżamy do ścieżki rowerowej. Biegnie ona przez las, równolegle do pobliskiej, asfaltowej drogi. Jedziemy nią niemal cztery kilometry aż do Jeziora Białego. Od niego ścieżka prowadzi początkowo drogą asfaltową (ul. Żeromskiego, droga wojewódzka), przechodzącą potem w ułożoną z kostki ścieżkę rowerową, stanowiącą część chodnika. Odcinek od Jeziora Białego do przejazdu kolejowego ma trzy kilometry. Po minięciu przejazdu skręcamy w prawo i jedziemy prosto około 700 metrów ulicą Reja. Za budynkiem szkoły podstawowej (a przed kinoteatrem) skręcamy w prawo, kierując się na bulwar nad Jeziorem Sztumskim. Sztum (bulwar Zamkowy nad Jeziorem Sztumskim) Trafimy w ten sposób na zmodernizowaną plażę miejską, na której można wypocząć, popływać, wypożyczyć latem sprzęt wodny. Z plaży możemy wyruszyć w dwóch kierunkach. Pierwszą opcją jest skierowanie się w prawo (stojąc twarzą do jeziora) ku torom kolejowym. Za drewnianym mostkiem skręcamy w lewo, dojeżdżając na teren rekreacyjny w Zajezierzu. Zlokalizowany jest on przy staropolskim dworku, w którym gościł w 1920 roku Stefan Żeromski. Jadąc drogą przy dworku, w górę, możemy objechać całe Jezioro Sztumskie. Wyjedziemy przy ulicy Kwidzyńskiej. Wariant drugi z plaży miejskiej jedziemy w lewo bulwarem Zamkowym nad Jeziorem Sztumskim. Zmodernizowany trakt zachęca turystów, by pozostali tu na dłużej. Na skwerku postawiono stoły do popularnych gier. Dzieci mogą pobawić się na placach zabaw. Bulwar wzbogacony jest w 16 granitowych tablic, zawierających informacje o warowniach znajdujących się na Szlaku Zamków Gotyckich. Jadąc ścieżką, kierujemy się w stronę zamku krzyżackiego. Jezioro Sztumskie cały czas mamy po prawej stronie. Odcinek ten charakteryzuje się wieloma ciekawostkami historycznymi. Wracając na ścieżkę i zostawiając za sobą zamek, jedziemy prosto. Przejeżdżamy przez drewniany mostek, gdzie bulwar się kończy. Fot. Janusz Ryszkowski Fot. Janusz Ryszkowski Sztum Barlewice Pietrzwałd Kalwa Zbulwaru podjeżdżamy w lewo pod niewielką górkę do ulicy Władysława Jagiełły. Skręcamy tu w prawo. Jadąc chodnikiem około 150 m, dojeżdżamy do skrzyżowania na Kalwę, na którym skręcamy w lewo. Ruszamy dalej prosto, drogą powiatową na Barlewice. Odcinek do Kalwy ma długość około siedmiu kilometrów. Trasa prowadzi tu częściowo jezdnią i ścieżką rowerową, stanowiącą część chodnika. Zostawiając za sobą ostatnie zabudowania Barlewic, zaczyna rozpościerać się przed nami wiejski krajobraz pobliskich pól. W oddali, po lewej stronie, widać farmę wiatrową w Koniecwałdzie. Natomiast na horyzoncie pojawia się Pietrzwałd i górująca nad nim wieża kościoła pw. św. Piotra w Okowach. Wjeżdżając do wsi, na pierwszym zjeździe w prawo warto zatrzymać się i odpocząć przy pobliskich ławach i stołach oraz na placu zabaw. Wracając na naszą ścieżkę, z Pietrzwałdu kierujemy się do Kalwy. Jadąc prosto nawierzchnią asfaltową, mijamy otaczające ten teren pola. Przejeżdżamy przez przejazd kolejowy. Po lewej stronie widać w oddali Jurkowice niewielką wieś, przez którą przepływa Kanał Juranda (budowla hydrotechniczna z czasów krzyżackich). Wjeżdżając do Kalwy, skręcamy w prawo, żeby zobaczyć znajdujący się tam kościół pw. św. Marii Magdaleny z XIII wieku. Fot. Janusz Ryszkowski Gmina Malbork, łączna długość szlaku 2,5 km Malbork Wielbark Bulwar nad Nogatem stanowi jednocześnie początek Rowerowego Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu. Na ścieżkę rowerową można dotrzeć bezpośrednio od zamku krzyżackiego. Na wysokości cmentarza powstał podjazd prowadzący do lasu wielbarskiego. Jadąc tym odcinkiem, przejeżdżamy przez las, który kończy się przy pobliskich polach. Przejeżdżamy przez nie, by po chwili ponownie wjechać do lasu, gdzie biegnie nasza ścieżka. W okolicy warto zobaczyć poniemieckie bunkry, znajdujące się w lesie wielbarskim oraz Śluzę Szonowo na Nogacie, będącą jedną z czterech występujących na tej rzece. Do dziś obsługiwana jest ręcznie. 12 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

13 RAPORT Gmina Stary Targ, łączna długość szlaku 29 km Kalwa Stary Targ Wracając na ścieżkę i zostawiając kościół za sobą po prawej stronie, przejeżdżamy przez gospodarcze zabudowania Kalwy. Mijamy również znajdujący się za kościołem punkt wypoczynku. Na końcu drogi skręcamy w prawo, wjeżdżając na asfaltową drogę. Tym samym opuszczamy wioskę. Kierujemy się poprzez pola na Stary Targ. Odcinek ten nie jest ruchliwy, w związku z czym możemy podziwiać ładną okolicę. Wreszcie zaczynają ukazywać się zabudowania Starego Targu. Z drugiej strony towarzyszą nam wspomniane wcześniej wiatraki. Na końcu tego odcinka czeka skrzyżowanie. Jedziemy prosto i wjeżdżamy do Starego Targu. Stary Targ Waplewo Wielkie WStarym Targu, jadąc prosto ulicą Świerczewskiego, mijamy miejscowe zabudowania, w tym kościół pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza oraz budynek urzędu gminy. Ustawiony został przed nim kamień upamiętniający podpisanie w 1629 roku rozejmu pomiędzy Rzeczpospolitą a Szwecją. Mijamy urząd. Na skrzyżowaniu odbijamy w lewo (główną drogą) w kierunku Waplewa Wielkiego. Czeka tu punkt wypoczynku. Dojeżdżając do skrzyżowania, skręcamy w prawo w kierunku Waplewa. Jadąc tym odcinkiem, mijamy pozostałości po przejeździe kolejowym. Tędy przebiegała linia Malbork Małdyty. Dojeżdżamy do skrzyżowania Ramoty Morany, na którym skręcamy w lewo. Wjeżdżamy do Waplewa. Waplewo Wielkie Tulice Nowy Targ Krasna Łąka Przejeżdżamy przez wieś. Na końcu drogi znajduje się XIX-wieczna kolumna, zwieńczona współczesną figurką Matki Boskiej. Kierując się w jej stronę, dojedziemy do świetlicy wiejskiej. Zlokalizowany jest tu punkt wypoczynku, stanowiący dobrą bazę wypadową do zwiedzenia okolicy. Z tego miejsca widać już park z zespołem pałacowym rodziny Sierakowskich pomorskiego Soplicowa. Przy kolumnie skręcamy w lewo do prywatnej kaplicy Sierakowskich. Obecnie pełni ona funkcję kościoła parafialnego. Wracamy na ścieżkę. Mijamy pałac Sierakowskich, jadąc na wspomniane wcześniej skrzyżowanie Ramoty Morany. Skręcamy na Morany w kierunku Tulic (gdzie warto odpocząć w punkcie wypoczynkowym koła łowieckiego Cyranka). Ścieżka biegnie drogą o dobrej nawierzchni. Przejeżdżamy przez okoliczne pola. Zwiedziwszy punkt wypoczynkowy, wyjeżdżamy z lasu na drogę. Po prawej stronie mijamy Tulice, za którymi skręcamy w prawo. Jedziemy plażą w kierunku lasu. Prowadzi on do drogi asfaltowej, kierującej nas do Krasnej Łąki w gminie Mikołajki Pomorskie. Alternatywne odcinki szlaku rowerowego w gminie Stary Targ: Stary Targ Tropy Sztumskie Bukowo,Tulice Morany. Gmina Stary Dzierzgoń, łączna długość szlaku 22,5 km Matule Stary Dzierzgoń ZMatul do Starego Dzierzgonia wiedzie asfaltowa nawierzchnia. Jadąc prosto, dojedziemy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo. Jedziemy przez pola i mijamy okoliczne gospodarstwa. Dojeżdżamy do Starego Dzierzgonia. Po drodze mijamy Piaski Morąskie. Z bocznej drogi wyjeżdżamy przy Urzędzie Gminy w Starym Dzierzgoniu. Przejeżdżamy przez wieś, kierując się na Folwark. Stary Dzierzgoń Folwark Ścieżka w tym miejscu prowadzi asfaltową nawierzchnią drogi wojewódzkiej. Będąc w Folwarku, warto skierować się do znajdującego się niedaleko Przezmarka. Folwark Przezmark Droga do Przezmarka wiedzie częściowo brukiem i asfaltem. Z Folwarku jedziemy cały czas prosto. Minąwszy zabudowania wsi, wyjeżdżamy na drogę otoczoną polami. Jedziemy tak ponad dwa kilometry, docierając do Przezmarka. Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo. Jadąc prosto drogą wojewódzką, dojedziemy do znajdującego się tam jeziora. Po naszej prawej stronie zobaczymy wieżę jedyny zachowany w tak dobrym stanie element zamku w Przezmarku. Docierając do Przezmarka, warto zatrzymać się w utworzonym tam punkcie wypoczynku. Do dyspozycji rowerzystów jest murowany grill i zadaszone stoły z ławami. Dzieci mogą wypocząć na placu zabaw. Folwark Prakwice ZFolwarku do Kielm jedziemy około pięciu kilometrów. Droga prowadzi przez pola asfaltową nawierzchnią, a następnie gruntową drogą. Mijamy po kolei okoliczne wsie (Nowy Folwark, Protajny). Odcinek ten charakteryzuje się piękną okolicą. Z pewnością jest jednym z najciekawszych krajobrazowo miejsc. Inne ścieżki rowerowe powstałe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Szlak w gminie Dzierzgoń, wiodący od Prakwic do Bukowa (łączna długość 28,5 km). Trasa w gminie Prabuty: Prabuty Cieszymowo (łączna długość szlaku 18,5 km). Gdańsk realizuje warty prawie 80 mln zł projekt Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej w latach Mapę ze ścieżkami znajdziesz na stronie: Powiat Chojnice, realizując projekt Budowa tras rowerowych i infrastruktury turystycznej w powiecie chojnickim w ramach programu Kaszubska Marszruta, wybuduje blisko 50 km szlaków i punkty wypoczynku. Powiat otrzyma 9,8 mln zł dofinansowania z funduszy europejskich. Szlakiem Menonitów przez powiat gdański budowa i modernizacja infrastruktury pieszo-rowerowej na terenie gmin Pruszcz Gdański, Suchy Dąb i Cedry Wielkie" to projekt powiatu gdańskiego. Prawie 11 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego przekazano na realizację projektu Turystyczny Szlak Północnych Kaszub budowa/przebudowa publicznej infrastruktury turystycznej stworzenie spójnego szlaku rowerowego na terenie gmin powiatów wejherowskiego i puckiego. Cysterski Trakt Rowerowy. Budowa ścieżki rowerowej na trasie Pszczółki Żelisławki to projekt gminy Pszczółki, która otrzymała na jego realizację blisko 1 mln zł. W tekście wykorzystano materiały Urzędu Miasta i Gminy Sztum. Szczególne podziękowania dla Pani Daii Wojtaś. Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 13

14 RAPORT Tropem regionalnych smaków Lista Produktów Tradycyjnych województwa pomorskiego prezentuje bogactwo żywności tradycyjnej, wytwarzanej w naszym regionie od pokoleń. T Teresa Suchodolska, Edyta Klasa Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Tradycje kulinarne s¹ czêœci¹ dziedzictwa kulturowego oraz stanowi¹ element to samoœci spo³ecznoœci lokalnej. Produkty wpisane na Listê Produktów Tradycyjnych mo na kupiæ, kieruj¹c siê na szlak Sieci Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie. Jego logo pos³uguj¹ siê podmioty, które uzyska³y licencjê Marsza³ka Województwa Pomorskiego w ramach Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego. W naszym regionie funkcjonuje ona od 2009 roku. Logo informuje turystów i konsumentów o ywnoœci wysokiej jakoœci, oferowanej przez lokalne sklepiki, gospodarstwa agroturystyczne i restauracje w województwie pomorskim. Mapa podmiotów nale ¹cych do sieci, które uzyska³y licencjê na chroniony znak Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie, znajduje siê na stronie: wza- k³adce Regions (wybraæ: Pomorski, flaga: Polska, zak³adka: mapa ). Kulinarn¹ podró mo na rozpocz¹æ w ka dym miejscu na mapie od gospodarstwa agroturystycznego, poprzez sklepiki lokalne, na restauracji koñcz¹c. Polecamy miejsca, gdzie mo na spróbowaæ produktów i potraw zg³oszonych do Sieci Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie. Przedstawiamy tak e lokalne specja³y z Listy Produktów Tradycyjnych (LPT). Gospodarstwo agroturystyczne Goœcina w Kaliskach Koœcierskich: potrawka 1. z kury (kura z w³asnego gospodarstwa) oraz na s³odko ruchanki z ciasta dro d owego i m¹ki pszennej z cukrem. Inne potrawy: zupa rybna wdzydzka (ryba pochodzi z jeziora Dobrogoszcz, urawina (pochodzi z bagien powiatu koœcierskiego), grzyby ma- rynowane (zbierane w lasach kaszubskich, powiat koœcierski), powid³a œliwkowe (œliwka wêgierka z w³asnych sadów), zupa brzadowa (produkty z w³asnych sadów i lasów kaszubskich), kaczka z urawin¹ (kaczki z w³asnego chowu), œwiñska noga w kapuœcie z kasz¹. Kwatera Agroturystyczna Pokoje u Dagmary w Mermecie (powiat starogardzki): konfitura lecznicza z urawiny po mermecku, mermecka przystawka z urawiny do miês, mermecka galaretka z urawiny i urawinówka po mermecku. Zajazd Bursztyn w Nowym Dworze Gdañskim: okonek w cieœcie, dorsz z patelni, œledÿ w cieœcie i w zalewie, golonka po u³awsku. Restauracja Gdañska w Gdañsku: bitki dominikañskie, zupa rakowa, pieczona kaczka. Restauracja Gothic na Zamku w Malborku: kurczak panierowany w pra onym czarnym sezamie z plackami piwnymi (receptura z XII w.) i kurczak panierowany w pietruszce, zwany kurczakiem zielonym. Na deser: pudding ry owy na mleku migda³owym z karmelizowanymi p³atkami fio³ków. Dania s¹ w³asnej produkcji. Opieraj¹ siê na produktach z regionu i okolic Malborka. Zio³a pochodz¹ ze Starego Targu, warzywa z Koœcieleczek, sery ze S³upska i Skarszew. Miód jest z Goœciszewa, runo leœne z Fungopolu z Brus. Powid³a s¹ w³asnego wyrobu. W menu znajdziemy tak e deskê serów regionalnych, pasztet z dziczyzny z powid³ami œliwkowymi. Restauracja Piano w Hotelu Chopin w centrum Pruszcza Gdañskiego: golce kociewskie pierogi z gomó³k¹, Kommst borscht zupa z kapusty i pomidorów na obfitym bulionie miêsnym, filet pstr¹ga z pieca z sosem borowikowym, zraziki z cielêciny w sosie kasztanowym. Restauracja Bia³y Dwór w Kwidzynie: marynowane piersi z gêsi z dodatkiem œwie ego imbiru, u³o one na sosie malinowym, garniec grzybów leœnych z ziemniakami i pachn¹cym boczkiem, pieczona pierœ z gêsi, podana na czerwonej kapuœcie z sosem pieprzowo-figowym, udziec z sarny marynowany w ubrówce, u³o ony na piramidzie z kopytek oraz konfitura z buraczków. Restauracja Tawerna Mestwin w Gdañsku: œledzie, 8. pulki ze œledziami, kwaœna na maœlance, rosó³, brukwiowa na gêsinie, szmurowone œwini miêso, ryby znad morza, potrawka z kury, racuchy ruchanki, plince, zasma ane ziemniaki z maœlank¹, surówki na s³odko, napój ze œwie ych ogórków, ciasta domowe, dro - d ówka, truskawka na ró ne sposoby. Piekarnia Graczyk z Gdañska. Wypieka naturalny chleb na zakwasie, bez dodatku polepszaczy i konserwantów. Pieczywo powstaje na podstawie oryginalnych, tradycyjnych receptur z u yciem wy³¹cznie naturalnych sk³adników. Wyrabiane rêcznie chleby trafiaj¹ do ceramicznego pieca, gdzie proces wypieku przebiega tak, jak przed 100 laty. Gospodarstwo rolne Ferma Gêsi w Dêbogórzu: kukle kaszubskie, pierœnik dêbogórski, tuszki gêsie, surowe piersi, udka, podroby, pierœnik dêbogórski wêdzony na zimno i gor¹co, pasztet z gêsi, smalec z gêsi. Gospodarstwo rolne Marian Stenzel w ukowie: kapusta kiszona, ogórki kiszone, kapusta bia³a, marchew, buraczki, seler, por, pietruszka, cebula, ziemniaki. Gospodarstwo ekologiczne Brygida i Andrzej K¹kol w Sierakowicach: kaszanka po kaszubsku, w¹trobianka (Léberka), czarny salceson (Blutka), kie³basa worszta. Gospodarstwo Agroturystyczne Izba Smaku i Trunków Domowych w Parparach. Gospodarz oferuje goœciom warsztaty przyrz¹dzania miodów pitnych, warsztaty masarstwa z krêceniem kie³basy lub peklowania i wêdzenia szynki. Pasj¹ w³aœciciela jest robienie owocowych miodów pitnych, g³ównie z owoców leœnych. Gospodarstwo agroturystyczne Kaszubski Zapiecek w Ostrzycach: hylyng opiekany z cebul¹ œledÿ po kaszub Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

15 RAPORT Nr 2 lato 2012 sku, ikra sma ona z Kaszub, klopsiki z pomuchla (dorsza) po kaszubsku, w¹troba dorsza lub miêtusa po kaszubsku, wêgorz wêdzony po kaszusku, kaszubski chleb ytni na ziemniakach, kaszubski sernik z ziemniakami, mleko gdañskie, m³odzowy kuch z kruszonk¹ (dro dzówka), kaszubska jajecznica na wêgorzu pra nica, kaszubska polewka z kminkiem, kaszubskie kluski ziemniaczane, plince kaszubskie, polewka grzybowa po kaszubsku, polewka kaszubska, polewka z ryb po kaszubsku, pulki kaszubskie, szadolce i kulanki kaszubskie, sztuka miêsa z Gdañska w cieœcie francuzkiem, zupa kaszubska, kaszubska nalewka bursztynowa, kawa brejka. Masarnia Herold ze Zblewa: kie³basa polska i kaszubska, metka, metka cebulowa, kie³basa bia³a surowa, boczek surowy, boczek parzony, pachwina wêdzona, eberka wêdzone, pasztetowa wiejska, w¹trobianka, salceson bia³y, salceson czarny, kaszanka, pasztet zapiekany. Firma MIK Sklepik lokalny Swojska Szafarka w Kowalach, Gdañsk. Znajduje siê na terenie gospodarstwa, w którym prowadzona jest pozarolnicza dzia³alnoœæ gospodarcza t³oczenie rzepakowego oleju na zimno. W³aœcicielka oferuje w sklepiku produkty spo ywcze: lokalne, ekologiczne, tradycyjne i regionalne. Piekarnia SPO EM w Koœcierzynie. Oferuje chleb wiejski z ziemniakami, dziêki którym osi¹ga przed³u on¹ przydatnoœæ do spo ycia (niemal do tygodnia). Pieczywo wypiekane jest na zakwasie, na podstawie oryginalnych, tradycyjnych receptur, z u yciem wy³¹cznie naturalnych sk³adników. Chleby wyrabiane rêcznie trafiaj¹ do ceramicznego pieca i s¹ wypiekane zgodnie z procesem sprzed 100 lat. Spó³dzielnia Mleczarska w Skarszewach: ser szeneker i skarszewski, mas³o skarszewskie, kefir, mleko zsiad³e. Pasieka Dêbowa z Dêbogórza. Oferuje miody z dodatkami owocowymi i bakaliami, pierzgê, kit pszczeli, œwiece z wosku pszczelego, a tak e miody tradycyjne. Bogata oferta miodów z pasieki Dêbowej to równie unikalne miody kremowane z przyprawami, miody z owocami, miody balsamiczne. Restauracja w obiekcie Kozi Gród w Pomlewie ko³o Gdañska. Kucharz poleca dania kaszubskie, polskie i kuchni œwiatowej oraz specjalnoœæ dziczyznê. Goœcie mog¹ sami z³owiæ rybê w prywatnym stawie i poprosiæ kucharza o jej przyrz¹dzenie. W ofercie znajduj¹ siê m.in.: bulion drobiowy z domowym makaronem, schab po ch³opsku nadziewany farszem z kapusty i grzybów z sosem staropolskim, pasztet z dzika, zupa bulion z ba anta z domowym makaronem, zraziki z jelenia nadziewane darami lasu z sosem ubrówkowym, podane z dodatkami, plastry fileta z gêsi marynowane w pieprzu, podane na sa³atce z jab³ek i roszponki, tatar z sarny na sa³acie z marynowanymi grzybami, udko z ba anta marynowane w tymianku i estragonie, podane z zasma an¹ kiszon¹ kapust¹. Restauracja Pod Go³êbnikiem w Nowêcinie (powiat lêborski): œledÿ ba³tycki w œmietanie, fl¹dra przez ³ebskich rybaków ³owiona, urek z jajkiem i bia³¹ kie³bas¹, ch³odnik nowêciñski, królik pomorski z plackami ziemniaczanymi i zasma- an¹ kapust¹, pierogi z okras¹ w³asnego wyrobu, bigos z leœnymi grzybami. Restauracja Kania w Przodkowie. Specjalnoœæ szefa kuchni, zg³oszona do Sieci Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie, to pliñce po przodkowsku. Restauracja w ZajeŸdzie Ostoja w Rzeczenicy (powiat cz³uchowski): pstr¹g wêdzony dymiony w drzewie bukowo-olchowym, miêsa i wyroby m¹czne w postaci pierogów, swojskiego pieczonego chleba, s³odkich rogali i wykwintnego sernika z prawdziwie wiejskiego twarogu. Restauracja w Goœciñcu pod Rowoko³em w Smo³dzinie (powiat s³upski): golonka po smo³dziñsku, duszona w wywarze piwnym z miêt¹ oraz sza³wi¹. Potrawa przygotowywana jest wed³ug staropolskiej receptury. Serwowana z ziemniakami i gotowanymi warzywami. Restauracja w Karczmie Pod Wygod¹ w Starogardzie Gdañskim: gulandzie (kluski ziemniaczane z miêsem), kluski w rosole, szandar, ruchanki, kaczka z kapust¹ modr¹ sznurowan¹, potrawka z kury po kociewsku, szarpaki (kociewska zupa z kapusty), buraczki z kminkiem Gospodarstwo Rolne 26. El biety w Rakowcu. Przygotowywana jest tu powiœlañska œliwka w occie. Gospodarstwo ekologiczne Leœna Spi ar- 27. nia w Wandzinie (powiat cz³uchowski). Oferuje syrop z mniszka lekarskiego wpisany na LPT. Jest gêsty, klarowny, konsystencj¹ przypomina miód. Nie zawiera konserwantów i sztucznych barwników. Gospodarstwo agroturystyczne U Marysi w Dêbnicy Kaszubskiej: pierogi domowej roboty, dostêpne zarówno na miejscu, jak i na wynos (pierogi z farszem z kurek, pierogi z kapust¹ s³odk¹ z kurkami, pierogi z twarogiem, kasz¹ pêczak i twarogiem); potrawy, których g³ównym sk³adnikiem jest dynia: zupa krem z dyni, zupa z dyni na mleku z kluskami z ziemniaków tartych, d em z dyni, kompot z dyni, dynia na ostro. Gospodarstwo Agroturystyczne Jêdruœ w S³ajszewie. Specjalnoœæ gospodyni to kaczka z jab³kami i polêdwiczki wieprzowe w sosie kurkowym. Gospodarstwo agroturystyczne Pod Lipami w Goœciêcinie.Gospodarze oferuj¹ specjalnoœæ gospodyni sernik z ros¹ oraz paszteciki z kapust¹ i grzybami. Gospodarstwo agroturystyczne Ola w S³ajszewie: kaczka po pomorsku, pasztet z pomuchla, pasztet z gêsi pomorskiej, sa³atka œledziowa, szczupak faszerowany, czernina kaszubska, polewka grzybowa po kaszubsku, urek, rosó³ pomorski, pulki kaszubskie, duszona kapusta na wêdzonce, zylc galaretka z nó ek. Gospodarstwo Agroturystyczne Haliny i Stanis³awa uc w S³ajszewie. Na terenie gospodarstwa znajduje siê piec do wêdzenia serów i wêdlin. Specjalnoœæ gospodyni: kaszubski kuch marchwiowy i golonka z urawinami œwinioszpyra, wianuszek gdañski, pasta ze œledzia z boczkiem, œledÿ w kwasie chlebowym, smalec z urawin¹, przystawka kaszubska na gêsinie. Gospodarstwo agroturystyczne Gawryœ w Sasinie: œledÿ po ba³tycku, pierogi z kapust¹ i grzybami babci Marysi, kaczka po pomorsku, pasztet z królika, pasztet z gêsi pomorskiej, okrasa z gêsiny. Kwatera agroturystyczna Goœciniec u Gieni w Sasinie: œledÿ pomorski solony z beczki, sasiñska wêdzonka z boczku, pychotki sasiñskie chruœciki Pomorskie w Unii 15

16 BIZNES I EDUKACJA Mama może wszystko! Powrót do pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowywaniem dzieci może być łatwiejszy dzięki unijnym funduszom. Zadbało o to Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. PUrząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Joanna Speiser Po raz pierwszy spotkanie dla kobiet na temat mo liwoœci otrzymania dotacji w ramach unijnego Programu Kapita³ Ludzki zosta³o zorganizowane przez resort w 2009 roku. Tradycja takich spotkañ praktykowana jest do dzisiaj, miêdzy innymi przez Sieæ Informacyjn¹ Funduszy Europejskich w województwie pomorskim. Nikt tak dobrze jak m³ode mamy nie wie, jak ciê ko jest pogodziæ ycie domowe z zawodowym. Czêsto kobiety dla dobra swoich pociech porzucaj¹ marzenia zwi¹zane z rozwojem osobistym, a tym bardziej dotycz¹cym pracy. Mamy obiecuj¹ sobie, e stan ten nie bêdzie trwa³ d³ugo i jak tylko bêd¹ gotowe, powróc¹ do obowi¹zków zawodowych. Nie zawsze siê to udaje. Im d³u sza przerwa zwi¹zana z urodzeniem i wychowaniem dzieci, tym ciê szy powrót do pracy. Temu bardzo powszechnemu problemowi postanowi³o zaradziæ Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, organizuj¹c spotkania Mama mo e wszystko. Na nich kobiety dowiaduj¹ siê, czym s¹ fundusze unijne, które z priorytetów kierowane s¹ w³aœnie do nich i jakie projekty aktywizuj¹ce je zawodowo s¹ obecnie realizowane. Ostatnie spotkanie dotycz¹ce tych kwestii zosta³o zorganizowane 14 czerwca przez G³ówny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich oraz Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Bytowie. M³odym mamom przedstawione zosta³y dzia³ania obejmuj¹ce wsparciem kobiety, które powracaj¹ na rynek pracy po urlopie macierzyñskim i wychowawczym. Zaprezentowano przyk³adowe projekty wspó³finansowane z Europejskiego Funduszu Spo³ecznego. Konsultanci opowiedzieli uczestniczkom o dotacjach na rozpoczêcie dzia³alnoœci gospodarczej. Przedstawili tak e ofertê funduszy po yczkowych i porêczeniowych. Ponadto przygotowano spotkanie z prawnikiem. Przedsiêwziêcie Mama mo e wszystko organizowane jest w taki sposób, aby zapewniæ kobietom jak najwiêkszy komfort uczestnictwa. W czasie, gdy m³ode mamy dowiaduj¹ siê, gdzie i w jakich projektach mog¹ braæ udzia³, ich pociechy s¹ pod opiek¹ profesjonalnych animatorów. Zajmuj¹ siê oni dzieæmi w specjalnie przygotowanym k¹ciku b¹dÿ pokoju do zabaw. Po zakoñczeniu spotkania odbywaj¹ siê indywidualne konsultacje. Uczestniczki mog¹ zadawaæ pytania i porozmawiaæ z ekspertami. Zapraszamy wszystkie mamy do uczestnictwa. Informacje na temat nowych spotkań można znaleźć na stronie internetowej Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, w zakładce Sieć Informacyjna Funduszy Europejskich: Udział w spotkaniach jest bezpłatny. Ile kobiet skorzystało już z Funduszy Europejskich? W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki do końca 2011 roku udział w projektach rozpoczęło ponad 2,6 mln kobiet (56 proc. wszystkich uczestników). Blisko 2 mln z nich zakończyło już szkolenia, a ponad 574 tys. będzie je kontynuować. Z Programu Rozwój Zasobów Ludzkich skorzystało ponad 1 mln kobiet. 16 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

17 BIZNES I EDUKACJA Case Simulator innowacje na UG Choć trwają wakacje, na Uniwersytecie Gdańskim praca wre! Wykładowcy przygotowują się do jesiennych zajęć, których celem jest przetestowanie nowych metod nauczania przedsiębiorczości. ZZajêcia bêd¹ prowadzone zgodnie z innowacyjnymi rozwi¹zaniami, na podstawie najlepszych wzorców œwiatowych. Wiedza studentów zostanie wykorzystana w ramach gry symuluj¹cej prowadzenie firmy w œrodowisku rzeczywistym. Dziêki temu bêd¹ mogli zweryfikowaæ w praktyce informacje pozyskane w trakcie studiów. Naucz¹ siê m.in. identyfikowaæ zagro enia i podejmowaæ samodzielne decyzje o rozwoju firmy. Projekt jest œciœle zwi¹zany z popraw¹ sytuacji absolwentów uczelni wy szych na rynku pracy. Wed³ug danych Wojewódzkiego Urzêdu Pracy w Gdañsku udzia³ osób bezrobotnych do 27. roku ycia, które ukoñczy³y szko³ê wy sz¹ w okresie do 12 miesiêcy od dnia ukoñczenia nauki, w liczbie osób bezrobotnych w okresie do 12 miesiêcy od dnia ukoñczenia nauki, zwiêkszy³ siê i 30 kwietnia 2012 roku wyniós³ 30,1 proc. (1) Wp³yw na sytuacjê absolwentów na rynku pracy ma z pewnoœci¹ wiele czynników. Jednak pracownicy UG postawili sobie pytanie: Co mo na zmieniæ w ofercie uczelni, aby lepiej przygotowywa³y studentów do podejmowanej pracy?. W poszukiwaniu odpowiedzi oraz w³aœciwych narzêdzi do rozwi¹zania tego problemu UG wraz z instytucjami partnerskimi przyst¹pi³ do realizacji projektu innowacyjnego Case Simulator. Jak wynika z badañ (2), wiêkszoœæ studentów chcia³aby za³o yæ w³asn¹ firmê. Nie realizuj¹ jednak swoich planów z takich powodów, jak: brak kapita³u, doœwiadczenia, wysokie ryzyko i biurokracja. W odpowiedzi na te problemy zespó³ projektowy wypracowa³ nowe metody nauczania w zakresie przedsiêbiorczoœci dla studentów ostatniego roku nauki. Ich skutecznoœæ zostanie zweryfikowana w proce- Joanna Bogdziewicz-Wróblewska Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku sie testowania. Na poszczególnych wydzia³ach UG powstan¹ grupy, które zostan¹ podzielone na rywalizuj¹ce zespo³y. Zajêcia bêd¹ prowadzone pod okiem ekspertów (studia przypadków) oraz zdalnie (symulacja w sieci). Interesuj¹ce jest to, e model zosta³ stworzony dla studentów wszystkich kierunków (w tym kierunków nieekonomicznych!), a symulacja zosta³a osadzona w realiach charakterystycznych dla rynku Trójmiasta. Podczas zajêæ studenci bêd¹ bezpoœrednio zaanga owani w rozwi¹zywanie realnych problemów. Pomo e to wykszta³ciæ w nich takie cechy, jak: decyzyjnoœæ, szerokie postrzeganie problemu, zdolnoœci analityczne, indywidualne oraz umiejêtnoœæ wspó³pracy w grupie. Maj¹ one korzystnie wp³yn¹æ na rozwój postawy przedsiêbior- czej i zachêciæ studentów do podejmowania dzia³alnoœci gospodarczej. Model zosta³ opracowany w ramach projektu innowacyjnego, realizowanego przez Uniwersytet Gdañski, Wydzia³ Ekonomiczny w Priorytecie VI Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego. W testowaniu innowacyjnego narzêdzia weÿmie udzia³ 165 studentów i 11 nauczycieli, reprezentuj¹cych 11 wydzia³ów UG. Je eli model siê sprawdzi, istnieje du a szansa na to, e zajêcia wejd¹ do programu nauczania UG oraz innych uczelni wy szych wszystkich, które bêd¹ zainteresowane wdro eniem tego rozwi¹zania. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie internetowej: [1] Informacja miesięczna o rynku pracy, Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, kwiecień 2012, s. 4 [2] Jak wspierać rozwój przedsiębiorczości? Badanie mechanizmów wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce oraz rekomendacje ich zmian, red. Paweł Dobrowolski, Warszawa 2011; Raport z wywiadów pogłębionych przeprowadzonych wśród studentów Uniwersytetu Gdańskiego w ramach projektu Case Simulator, Gdańsk 2011 (w:) Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego Case Simulator, s. 4 5 fot. kasprzol Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytetu Gdańskiego Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 17

18 BIZNES I EDUKACJA I co po UEFA Euro 2012? Kwalifikacje zawsze na czasie Kibice wyjechali, emocje opadły Co pozostało w Pomorskiem po zakończeniu Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, poza rozbudowaną infrastrukturą oraz zwiększonymi przychodami właścicieli hoteli, restauracji i sklepów z pamiątkami? W dobie kryzysu gospodarczego korzyści dla regionów, w których rozgrywane były mecze, są bardzo duże. Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad WJoanna Bogdziewicz-Wróblewska Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku W zwi¹zku z organizacj¹ UEFA Euro 2012 zwiêkszy³o siê zapotrzebowanie na us³ugi z bran y budowlanej oraz turystycznej. Porównuj¹c np. liczbê ofert pracy zg³oszonych do powiatowych urzêdów pracy w województwie pomorskim w pierwszej po³owie 2010 roku w stosunku do tego samego okresu w roku 2009, mo na zanotowaæ 55 proc. wzrost ofert pracy w budownictwie (1). Pozytywne efekty na pomorskim rynku pracy mo na ogólnie podzieliæ na trzy kategorie: przed UEFA Euro 2012, w trakcie mistrzostw oraz po ich zakoñczeniu. Niew¹tpliwie do pierwszej grupy mo na zaliczyæ wzrost zapotrzebowania na us³ugi budowlane, do drugiej te zwi¹zane z obs³ug¹ imprezy. Jakie jeszcze korzyœci odnios³o Pomorskie dziêki organizacji turnieju? W powszechnym odbiorze inwestycje zwi¹- zane z przygotowaniem mistrzostw kojarz¹ siê g³ównie z budow¹ stadionów, dróg oraz hoteli. Rzadko jednak zwraca siê uwagê na tzw. korzyœci miêkkie, takie jak nabycie nowych kompetencji przez osoby, które wziê³y udzia³ w szkoleniach dla osób bezrobotnych. W pierwszej po³owie tego roku mobilizacja miast-gospodarzy siêgnê³a zenitu! Aby zrealizowaæ planowane inwestycje oraz zapewniæ obs³ugê kibiców, wzros³o zapotrzebowanie na fachowców z odpowiednimi kwalifikacjami. W trakcie przygotowañ do mistrzostw wiele osób zadawa³o sobie pytanie: Czy mamy wystarczaj¹ce kadry, aby uda³o siê zrealizowaæ wszystkie zadania na czas?. W zwi¹zku z powy szym, dobrze siê sta³o, e wysok¹ ocenê w konkursie og³oszonym przez Wojewódzki Urz¹d Pracy w Gdañsku uzyska³ projekt Zawód z przysz³oœci¹. Nowe kwalifikacje w budownictwie i turystyce wsparciem aktywnoœci zawodowej w regionie. Uczestnicy szkolenia zorganizowanego w ramach projektu Zawód z przyszłością W jego ramach osoby bezrobotne zosta³y przeszkolone w zawodach zwi¹zanych z budownictwem (operator koparki, operator koparko- -³adowarki, operator spycharki, monter rusztowañ, operator sprzêtu ciê kiego, brukarz) oraz turystyk¹ (recepcjonista, sprzedawca ulicznych pami¹tek, pracownik ochrony, barista). Zdobyte umiejêtnoœci stanowi¹ du y atut, poniewa czêsto przeszkod¹ w znalezieniu zatrudnienia jest brak wymaganych kwalifikacji. W ramach projektu przeszkolono 160 osób d³ugotrwale bezrobotnych (80 w zawodach zwi¹zanych z budownictwem i 80 w zawodach zwi¹zanych z turystyk¹). Wœród wielu korzyœci, jakie zyska³o Pomorskie w zwi¹zku z organizacj¹ UEFA Euro 2012, mo na zatem wymieniæ równie zdobycie przez osoby bezrobotne kwalifikacji, które na rynku pracy s¹ zawsze potrzebne. Projekt realizowany jest przez Centrum Doradztwa Europejskiego EURO-FUN- DUSZ s.c. A. Klusek, P. Kanarski, w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego w Priorytecie VI Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki Rynek pracy otwarty dla wszystkich. Wiêcej informacji na temat przedsiêwziêcia mo na znaleÿæ na stronie internetowej: Ze wsparcia Europejskiego Funduszu Spo³ecznego skorzysta³o do koñca 2011 roku ponad 4,6 mln osób w ca³ym kraju. Ponad 711 tys. osób zakoñczy³o udzia³ w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI, z tego 468 tys. stanowi³y osoby w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy (2). [1] Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie pomorskim w I półroczu 2010 r., Gdańsk 2010 [2] Sprawozdanie z realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki według stanu na 31 grudnia 2011 r.; /POKL_stan_realizacji_ aspx 18 Pomorskie w Unii Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

19 BIZNES I EDUKACJA Zdolny na dobrym kursie Wybitnie uzdolnieni uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z województwa pomorskiego mogą liczyć w nowym roku szkolnym na 300 zł stypendialnego wsparcia miesięcznie. Od września nowe rozdanie stypendiów w ramach projektu Pomorskie dobry kurs na edukację. Monika Gawin Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego U Urz¹d Marsza³kowski Województwa Pomorskiego od 2008 roku prowadzi kolejne edycje projektu Pomorskie dobry kurs na edukacjê. Program pomocy stypendialnej dla uczniów szczególnie uzdolnionych z obszaru województwa pomorskiego. Jest on realizowany w ramach Poddzia³ania Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki Do tej pory przyznano 1680 stypendiów. W roku szkolnym 2012/2013 wsparcie stypendialne obejmie 400 uczniów gimnazjów i szkó³ ponadgimnazjalnych z województwa pomorskiego. Pomoc kierowana jest do osób szczególnie uzdolnionych, zw³aszcza z przedmiotów matematyczno- -przyrodniczych i technicznych. Liczyæ na ni¹ mog¹ uczniowie, którym bariery œrodowiskowe, ekonomiczne czy geograficzne utrudniaj¹ pog³êbianie edukacji. Istotne jest tak e wzmocnienie zainteresowania uczniów przedmiotami œcis³ymi i podniesienie ich atrakcyjnoœci w procesie edukacji. Ponadto wa ne jest zachêcenie uczniów do œwiadomej pracy nad rozwojem kompetencji kluczowych. Intencj¹ w³adz samorz¹dowych jest, by projekt sprzyja³ wyrównywaniu szans edukacyjnych wœród uzdolnionej m³odzie- y z ca³ego województwa pomorskiego. W Pomorskiem stawiamy na zdolnych mówi Mieczys³aw Struk, marsza- ³ek województwa pomorskiego. Jeœli chcemy byæ konkurencyjnym regionem, z gospodark¹ opart¹ na wiedzy, musimy zadbaæ o kapita³ ludzki: wybitnie zdolne dzieci i m³odzie dodaje marsza³ek. Szko³y zainteresowane uzyskaniem wsparcia dla zdolnych uczniów sk³ada³y wnioski stypendialne do 16 lipca 2012 roku. Obecnie trwa weryfikacja dokumentów. Wy³oniona przez Komisjê Stypendialn¹ lista osób zostanie zatwierdzona uchwa³¹ Zarz¹du Województwa Przyznanie stypendiów na rok szkolny 2011/2012 Pomorskiego. Objêci projektem uczniowie bêd¹ otrzymywali przez 12 miesiêcy po 300 z³ stypendialnego wsparcia. Wszyscy stypendyœci bêd¹ mogli poszerzyæ swoj¹ wiedzê w interesuj¹cych ich dziedzinach oraz rozwijaæ indywidualne zainteresowania. Ka dy z nich bêdzie realizowa³ Indywidualny Program Edukacyjny Ucznia (IPEU), którego za³o enia opracuje wspólnie z nauczycielem opiekunem merytorycznym. Opiekunowie bêd¹ ukierunkowywaæ proces kszta³cenia swoich podopiecznych, monitorowaæ osi¹gane przez nich rezultaty. Maj¹ pomagaæ w skutecznym i racjonalnym wykorzystaniu otrzymanego stypendium. Efektem udzia³u ucznia w projekcie oraz jego wspó³pracy z nauczycielem jest z³o enie sprawozdañ z realizacji IPEU. Stypendyœci, którzy wyka ¹ siê szczególnymi osi¹gniêciami, bêd¹ mogli liczyæ na wyró nienia. W dotychczasowych edycjach projektu przyznano 120 wyró nieñ. W organizo- wanych przez Departament Edukacji i Sportu UMWP obozach naukowych w Kroœcienku nad Dunajcem i Rabce- -Zdroju uczestniczy³o 40 stypendystów. Dziêki wspólnemu dzia³aniu wszystkich odpowiedzialnych œrodowisk bêdziemy w stanie wyraÿnie poprawiæ efekty kszta³cenia i cieszyæ siê sukcesami naszych stypendystów mówi Adam Krawiec, dyrektor Departamentu Edukacji i Sportu UMWP. Wicemarszałek Wiesław Byczkowski wyróżnia najlepszych stypendystów roku szkolnego 2011/2012 Nr 2 lato 2012 Pomorskie w Unii 19

20 Dowiedz się więcej o funduszach europejskich Główny Punkt Informacyjny Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Departament Programów Regionalnych ul. Augustyńskiego 2 pokój nr 18, Gdańsk tel.: , , faks: punktinformacyjny@pomorskie.eu, pomorskiewunii@pomorskie.eu Informacja o lokalnych Punktach Informacyjnych dostępna jest na stronie: Regionalne ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego udzielają informacji nt. możliwości pozyskiwania środków z EFS oraz udzielają kompleksowego wsparcia przy pisaniu, wdrażaniu i rozliczaniu projektów POKL ROEFS GDAŃSK Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych Gdańsk Aleja Grunwaldzka 5, Gdańsk Antonina Paplińska, tel.: info_gdansk@roefs.pl Dla powiatów: m. Gdańsk, m. Gdynia, m. Sopot, sztumskiego, kwidzyńskiego, nowodworskiego, malborskiego, tczewskiego, gdańskiego, starogardzkiego ROEFS SŁUPSK Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA SŁUPSK ul. Poznańska 1A, Słupsk Iwona Fedon, tel info_slupsk@roefs.pl Dla powiatów: bytowskiego, lęborskiego, puckiego, wejherowskiego, słupskiego, m. Słupsk ROEFS CHOJNICE Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno ul. Ogrodowa 26, Debrzno Jolanta Neyman, tel info_chojnice@roefs.pl Dla powiatów: człuchowskiego, chojnickiego, kościerskiego, kartuskiego Publikacja sfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata