Część I biogazownie rolnicze. Materiały szkoleniowe na potrzeby seminariów dla rolników. Wyzwania związane z budową biogazowni rolniczej

Transkrypt

1 Materiały szkoleniowe na potrzeby seminariów dla rolników Stefan Pawlak Stefan Pawlak WAZE Część I biogazownie rolnicze Wyzwania związane z budową biogazowni rolniczej wysoki koszt wykonania instalacji (12-16 mln zł/mw zainstalowanej mocy) złożony proces inwestycyjny (m.in. ilość wymaganych pozwoleń) konieczność całorocznego zapewnienia podaży substratów częsty brak akceptacji społeczności lokalnej dla tego typu instalacji 1

2 Przesłanki za wspieraniem małych biogazowni rolniczych łatwiej zabezpieczyć i transportować wsad do biogazowni biogazownia może w gospodarstwach pełnić funkcję instalacji utylizacyjnej utylizacja odpadów z produkcji rolniczej u źródła (zmniejsza koszty produkcyjne) wykorzystanie substratu pofermentacyjnego jako nawozu w gospodarstwie na miejscu Biogazownie rolnicze w dokumentach i przepisach Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009, Monitor Polski Nr 2, poz. 11) Załącznik 3 do Polityki energetycznej Polski do 2030 r. Program działań wykonawczych na lata Działanie 4.5. Wdrożenie kierunków budowy biogazowni rolniczych, przy założeniu powstania do roku 2020 średnio jednej biogazowni w każdej gminie Działanie 4.5. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku realizacja działania poprzez: - Przyjęcie przez Radę Ministrów dokumentu Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce - Usuwanie barier rozwoju biogazowni rolniczych - Sporządzenie przewodnika dla inwestorów - Przeprowadzenie we współpracy z samorządem lokalnym kampanii informacyjnej - Monitorowanie wdrażania programu 2

3 Zrealizowane działania: Opracowanie dokumentu Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach dokument przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki we współpracy z MRiRW, przyjęty przez Radę Ministrów r. Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach teoretyczny potencjał surowcowy szacowany na 5 mld m 3 biogazu (w tym ok. 700 tys. ha upraw energetycznych) rozwiązanie problemu odpadów organicznych ograniczenie emisji CO 2 (>3mln t w roku 2020) Zrealizowane działania cd: Przewodniki dla inwestorów: PRZEWODNIK DLA INWESTORÓW ZAINTERESOWANYCH BUDOWĄ BIOGAZOWNI ROLNICZYCH Ministerstwo Gospodarki (oprac. IEO Warszawa) BUDOWA I EKSPLOATACJA BIOGAZOWNI ROLNICZYCH poradnik dla inwestorów zainteresowanych budową biogazowni rolniczych - opracowanie ITP O/Poznań, 2011r. 3

4 Oczekiwane działania Działania informacyjno-edukacyjne w zakresie budowy i eksploatacji biogazowni rolniczych, adresowane do: społeczeństwa, producentów rolnych, samorządów i przedsiębiorców Wprowadzenie tematyki instalacji biogazowych do programów kształcenia w dziedzinie odnawialnych źródeł energii oraz zarządzania energetyką lokalną Uchwalenie i wejście w życie ustawy o OZE Zmiany przepisów dotyczące energetyki odnawialnej, w tym biogazowni: Ustawa Prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997r. z późn. zmianami (m.in. ze stycznia 2010) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku potwierdzenia danych dotyczących wytwarzania biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Zmiany prawne cd. Propozycje nowych aktów prawnych projekt nowelizacji ustawy O nawozach i nawożeniu (wprowadzenie nowej kategorii produktów pofermentacyjnych) projekt nowelizacji Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie 4

5 Wielkopolska: elektrownie biogazowe - stan obecny Rodzaj Ilość Moc [MW] Biogaz z oczyszczalni ścieków 7 5,34 Biogaz rolniczy Biogaz z wysypisk 3 2,79 7 5,1 dane URE, stan na dzień r. Teoretyczne możliwości zabezpieczenia substratu dla biogazowni (opracowanie MRiRW) Zainstalowana moc Zapotrz. na biogaz [m 3 ] Kiszonka stanowi 70% substratu, pozostałe 30% gnojowica Zapotrzebowanie na kiszonkę Zapotrzebowanie na gnojowicę ton ha ton SD 1 MW kwe kwe kwe , kwe , kwe , Potencjał biogazowy Wielkopolski - produkcja rolnicza i substraty pochodzenia rolniczego 5

6 Produkcja zwierzęca w Wielkopolsce Populacja trzody chlewnej tys. sztuk (31,5% krajowej populacji trzody chlewnej, średnie zagęszczenie 269 sztuk/100 ha) Populacja bydła 844 tys. sztuk Populacja drobiu kurzego 28,7 mln sztuk, >18% z ogólnej populacji drobiu w kraju Nawozy naturalne jako substrat do produkcji biogazu Wielkopolska (% prod. krajowej) obornik gnojowica 16,4% 15,5% (Igras, Kopiński 2007) Gnojowica lub obornik jako substrat często stanowią darmowy wsad uszlachetnianie nawozu po przetworzeniu azot w postaci łatwo przyswajalnego jonu amonowego zmniejszenie uciążliwości zapachowej nawozów naturalnych 6

7 Liczba ferm trzody chlewnej o obsadzie powyżej 500 sztuk Na podstawie danych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Liczba ferm bydła o obsadzie powyżej 100 SD: Na podstawie danych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Liczba ferm drobiu o obsadzie powyżej 5000 sztuk Na podstawie danych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego 7

8 Inne potencjalne substraty Trawy i kiszonki z całych roślin zbożowych (GPS) Powierzchnia zasiewów zbóż w Wielkopolsce w roku 2010 wynosiła ok tys. ha (1.125 tys. ha w 2009r.) Powierzchnia użytków zielonych: ~220 tys. ha Buraki cukrowe Produkcja (dane GUS): rok Polska (tys. t) Wielkopolska (tys. t) Powierzchnia uprawy (tys. ha) (% produkcji krajowej) ,8 19,2% 19,3% 19,9% 22,3% 21% Ziemniaki Produkcja (dane GUS): rok Polska (tys. t) Wielkopolska (tys. t) Powierzchnia uprawy (tys. ha) ,4 40,2 (% produkcji krajowej) 8,8% 10,2% 7,4% 10,1% 11,3% 8

9 Kukurydza na kiszonkę: Powierzchnia zasiewów kukurydzy na pasze w Polsce w roku 2010 wynosiła 396 tys. ha (blisko 700 tys. ha pod koniec lat 70-tych) Możliwości wykorzystania odpadów z produkcji owocowo-warzywnej (dane za rok 2010) Wielkopolska Zbiór owoców drzew owocowych 94,4 tys. t (4,25% prod. krajowej) Krzewy owocowe i plantacje jagodowe ok ha Warzywa gruntowe uprawiane na powierzchni ok ha Zbiór kapusty 120 tys. t (22,8% udział w produkcji warzyw gruntowych) Cebula zbiór 133 tys. t (25,3% udział w produkcji warzyw gruntowych) Część II biomasa na cele grzewcze 9

10 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 34 poz. 182) określa biomasę jako: stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji, oraz ziarna zbóż niespełniające wymagań jakościowych dla zbóż w zakupie interwencyjnym. wg rozporządzenia Ministra Środowiska z 20 grudnia 2005 (Dz. U. nr 260, Poz. 2181), dotyczącego standardów emisyjnych z instalacji /uchylone / paliwem może być biomasa rozumiana jako: produkty składające się w całości lub w części z substancji roślinnych pochodzących z rolnictwa lub leśnictwa spalane w celu odzyskania zawartej w nich energii, odpady roślinne z rolnictwa i leśnictwa, odpady roślinne z przetwórstwa spożywczego z których odzyskuje się energię cieplną, włókniste odpady roślinne oraz drewno niezanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi. Główne kierunki energetycznego wykorzystania biomasy technologie oparte na spalaniu duża zawartość włókna i suchej masy fermentacja beztlenowa biomasy stałej i płynnej o wysokiej zawartości suchej masy organicznej i podwyższonej wilgotności produkcja paliw pędnych 10

11 Biomasa źródło energii, które można kontrolować na poziomie lokalnym konkurencyjna ekonomicznie w stosunku do innych paliw? /dopłaty do upraw energetycznych do końca 2009/ ograniczenie uzależnienia od paliw kopalnych aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi potencjalnie źródło ciepła sieciowego na wsi Ciepło spalania a wartość opałowa biomasy Ciepło spalania - ilość ciepła, powstająca w wyniku całkowitego spalenia jednostki masy paliwa stałego w bombie kalorymetrycznej w atmosferze tlenu Wartość opałowa paliwa stałego = ciepło spalania paliwa - ciepło parowania wody uwolnionej w czasie spalania i wilgoci higroskopijnej źródło: 11

12 Paliwo Wartość opałowa w GJ/t gaz propan-butan 45 lekki olej opałowy 42 węgiel koks 25 drewno opałowe suche 19 słoma zrębki 6-16 pelety Różne rodzaje biomasy przeznaczonej do spalania Energetyczne wykorzystanie słomy szacowana nadwyżka słomy w Wielkopolsce do zagospodarowania: 500 tys. t do ponad 1 mln t wartość opałowa 1 tony słomy GJ 12

13 Materia organiczna w glebie Uwzględnić należy również zużycie słomy niezbędnej do reprodukcji substancji organicznej w glebie, które ustala się na podstawie odrębnych analiz obejmujących strukturę zasiewów, jakość gleb oraz saldo substancji organicznej. Należy mieć na uwadze proporcję pomiędzy roślinami, które poprawiają zasobność gleby w substancję organiczną (strączkowe, motylkowate, trawy), a tymi, które degradują materię organiczną w glebie (zboża, okopowe, przemysłowe). Wzrost lub ubytek substancji organicznej można mierzyć za pomocą współczynników określających jej reprodukcję albo degradację. Biomasa z upraw energetycznych rośliny drzewiaste i krzewiaste szybkorosnące (np. wierzba, topola, ślazowiec pensylwański) szybkorosnące rośliny trawiaste (np. miskant olbrzymi) inne rośliny (np. rzepak, topinambur) Biomasa leśna stopień zalesienia Wielkopolski: około 25% rocznie pozyskuje się ok. 2 mln m 3 tzw. grubizny do przemysłowego wykorzystania przy pozyskiwaniu drewna oraz zabiegach pielęgnacyjnych powstaje tzw. drobnica gałęziowa i chrust, które można przeznaczyć na cele energetyczne 13

14 Powierzchnie użytków rolnych potencjalnie przydatnych pod uprawę roślin energetycznych (tys. ha) Województwo Kompleks przydatności rolniczej gleb * Razem z tys. ha % UR Dolnośląskie 29,7 40,5 15,7 0,4 2,0 88,3 6,8 Kujawsko-pomorskie 0,2 7,5 0,0 0,0 0,4 8,1 0,6 Lubelskie 16,2 26,9 0,0 0,0 25,7 68,8 3,1 Lubuskie 10,3 32,3 2,3 2,0 6,6 53,4 6,5 Łódzkie 25,0 42,8 0,0 1,4 11,0 80,2 4,9 Małopolskie 9,5 1,4 3,9 0,2 0,1 15,1 2,3 Mazowieckie 38,4 30,3 8,8 1,2 34,6 105,2 3,3 Opolskie 13,9 13,0 13,9 6,7 2,4 49,9 7,2 Podkarpackie 12,5 59,4 4,5 0,1 15,8 92,2 10,3 Podlaskie 24,1 13,7 0,5 1,1 16,8 56,2 3,6 Pomorskie 10,0 15,1 2,6 1,2 20,2 49,1 3,8 Śląskie 22,4 29,9 3,5 0,6 14,4 70,8 9,0 Świętokrzyskie 5,7 14,2 0,1 0,0 2,0 21,9 2,3 Warmińsko-mazurskie 6,4 10,8 6,8 0,0 18,5 42,6 2,3 Wielkopolskie 12,4 19,8 0,1 1,6 9,1 42,9 1,8 Zachodniopomorskie 28,5 27,3 2,3 1,5 49,7 109,4 6,5 Polska 265,0 385,0 57,1 17,7 229,3 954,1 4,6 * 5 - żytni dobry, 6 - żytni słaby, 8 - zbożowo-pastewny mocny, 9 - zbożowo-pastewny słaby, 3z - użytki zielone słabe i bardzo słabe. Źródło: Kuś J., Faber A. 2009: Produkcja roślinna na cele energetyczne a racjonalne wykorzystanie przestrzeni produkcyjnej Polski. Plony wieloletnich roślin energetycznych [t s.m./ha/rok] a) zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie plonów reprezentatywnych roślin energetycznych w 2009 roku Dz. U. nr 36, poz.283; b) na podstawie różnych źródeł literaturowych. Wskazania rejonizacyjne dla plantacji roślin uprawianych na cele energetyczne: odłogi i nieużytki tereny zdegradowane przez eksploatację surowców naturalnych grunty orne (klasy V-VI) strefy buforowe - wzdłuż dróg - wokół wysypisk odpadów - wokół użytków ekologicznych i oczek wodnych - na glebach zagrożonych erozją wietrzną i wodną - korzeniowe oczyszczalnie ścieków 14

15 Biomasa z upraw energetycznych uprawy energetyczne głównie rośliny charakteryzujące się dużym przyrostem rocznym i niskimi wymaganiami glebowymi wysoki współczynnik transpiracji wielu roślin energetycznych Kotły na drewno w komorze zasypowej drewno jest suszone i odgazowane drewno nie jest spalane w tradycyjny sposób - spalany jest gaz drzewny gaz drzewny zasysany jest do komory spalania, gdzie mieszany jest z powietrzem i ulega czystemu spaleniu kocioł pracuje z wysoką sprawnością Automatyczny kocioł na drewno kocioł na drewno z rotacyjną komorą spalania od 100 do 540 kw przeznaczenie: domy wielorodzinne, użytkowe, przemysłowe możliwe spalanie peletów, zrębków, trocin paliwo dostarczane na ruchomy ruszt w celu jego odgazowania maksymalna wilgotność drewna opałowego do 35% 15

16 Spalanie biomasy energetyka zawodowa (Dalkia Poznań) Kocioł wodno-parowy zasilany biomasą 46 Biomasa stała dla energetyki zawodowej Największe zakłady energetyczne i ich strefy zainteresowania biomasą agro w promieniu 40 i 100 km. Źródło: R. Pudełko, A. Faber21, 2010 Część III biopaliwa 16

17 paliwa - paliwa stałe, ciekłe i gazowe będące nośnikami energii chemicznej (ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r.) biopaliwa to paliwa wyprodukowane z biomasy Biomasa: stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji, oraz ziarna zbóż niespełniające wymagań jakościowych dla zbóż w zakupie interwencyjnym (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 lutego 2010 r. Dz.U. Nr 34 poz. 182) Rodzaje biopaliw (podział tradycyjny) stałe, np.: słoma w postaci brykietów, tzw. pelet, drewno, siano i inne przetworzone odpady roślinne; ciekłe - otrzymywane w drodze fermentacji alkoholowej (np. bioetanol) lub otrzymywane z olejów roślinnych (np. estry metylowe oleju rzepakowego); gazowe: biogaz powstały w wyniku fermentacji beztlenowej ciekłych i stałych odpadów z produkcji rolniczej oraz upraw celowych, gaz powstały w procesie zgazowania biomasy. Wg dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych biopaliwa - oznaczają ciekłe lub gazowe paliwa dla transportu, produkowane z biomasy biopłyny - oznaczają ciekłe paliwa dla celów energetycznych, innych niż w transporcie, w tym do wytwarzania energii elektrycznej oraz energii ciepła i chłodu, produkowane z biomasy 17

18 Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U nr 169 poz. 1199) Wybrane definicje biokomponenty bioetanol, biometanol, ester, dimetyloeter, czysty olej roślinny oraz węglowodory syntetyczne ester ester metylowy albo ester etylowy kwasów tłuszczowych wytwarzany z biomasy czysty olej roślinny olej roślinny wytwarzany z roślin oleistych przez tłoczenie, ekstrakcję lub za pomocą porównywalnych metod, czysty lub rafinowany, niemodyfikowany chemicznie biopaliwa ciekłe: a) benzyny silnikowe zawierające powyżej 5% objętościowo biokomponentów lub powyżej 15% objętościowo eterów, b) olej napędowy zawierający powyżej 7% objętościowo biokomponentów, c) ester, bioetanol, biometanol, dimetyloeter oraz czysty olej roślinny - stanowiące samoistne paliwa i inne 18

19 Narodowy Cel Wskaźnikowy minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony według wartości opałowej paliwa do silników spalinowych wymagania właściwy transport wewnętrzny paliwa (układ zasilania) prawidłowe rozpylenie i odparowanie paliwa właściwe spalanie dopuszczalne oddziaływanie na środowisko wymagania związane z magazynowaniem, transportem i dystrybucją Biopaliwa płynne (do silników z zapłonem iskrowym) Bioetanol alkohol etylowy wytwarzany z biomasy, wykorzystywany jako paliwo. Etanol (bioetanol) jest produkowany na skalę przemysłową przez fermentację biomasy, najczęściej w procesie fermentacji cukrów przy udziale drożdży. Najważniejszymi źródłami cukrów stosowanych w procesie fermentacji są melasa oraz skrobia zawarta w zbożach lub ziemniakach. 19

20 Przykład największej w Europie wytwórni bioetanolu Origny-Sainte-Benoîte (Francja) Produkcja: m 3 bioetanolu w 5 destylarniach Biopaliwa płynne (do silników z zapłonem samoczynnym) Estry metylowe kwasów tłuszczowych (ang. fatty acid methyl ester - FAME) stosowane bezpośrednio lub w mieszaninie z ON jako paliwo do zasilania silnika wysokoprężnego (Diesla), produkowane z tłuszczów roślinnych i zwierzęcych Biodiesel-100 czyste estry metylowe kwasów tłuszczowych stosowane jako paliwo do silników wysokoprężnych z dodatkiem lub bez komponentów uszlachetniających Biopaliwa płynne (do silników z zapłonem samoczynnym) Biodiesel-n gdzie n określa procentowy udział FAME w mieszaninie z ON RME (ang. raps methyl ester) estry metylowe z oleju rzepakowego 20

21 Zbiory, ceny skupu i powierzchnia zasiewów rzepaku w Polsce cena skupu zł/t 1500 zbiory rzepaku [tys.t] pow. zasiewów [tys. ha] Wymagania stawiane biopaliwom ciekłym: występowanie w dostatecznie dużych ilościach, koszt wyprodukowania i dystrybucji porównywalny z paliwami konwencjonalnymi, brak konieczności wprowadzania zasadniczych zmian konstrukcyjnych w silnikach, bezpieczeństwo użytkowania silników, łatwość magazynowania, niska toksyczność paliwa i produktów jego spalania. Różnice w parametrach fizykochemicznych paliw rzepakowych i ON 21

22 Zalety wprowadzania biopaliw złagodzenie skutków ograniczonych zasobów ropy naftowej zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery Zalety cd. lepsze spalanie w silniku RME nie zawierają siarki, benzolu i związków aromatycznych bezpieczne; temperatura zapłonu RME 170 C dodatek RME podnosi właściwości smarne ON Zalety cd. biodegradowalne możliwość zagospodarowania nieużytków pod uprawy rzepaku poprawa bilansu pasz białkowych rozwój rolnictwa i przetwórstwa rolnego 22

23 Zastrzeżenia wyższa cena RME niż oleju napędowego niższa wartość opałowa (o 8-17%) wyższa lepkość estrów w porównaniu do ON możliwość tworzenia się w silniku osadów powstawanie w spalinach formaldehydu i akreoliny Zastrzeżenia zwiększona emisja NO x podczas spalania mniejsza odporność na utlenianie higroskopijność zwiększona podatność na rozwój mikroorganizmów możliwość blokowania systemu filtrującego paliwo Zastrzeżenia działanie rozpuszczające wobec niektórych materiałów możliwość rozcieńczania oleju silnikowego konieczność częstszej wymiany filtra oleju 23

24 Estryfikacja - (metanoliza) proces chemiczny polegający na zamianie triacylogliceroli na estry wyższych kwasów tłuszczowych w reakcji z alkoholem metylowym lub etylowym w obecności KOH lub NaOH. Olej roślinny Tłuszcz zwierzęcy Alkohol metylowy Alkohol etylowy Wodorotlenek potasu Wodorotlenek sodu ESTRYFIKACJA Faza estrowa Faza glicerynowa metanoliza jest reakcją równowagową, dlatego w celu przesunięcia jej przebiegu na korzyść produktów należy zastosować nadmiar alkoholu lub Warunki procesu: przeprowadzać reakcję etapami, odbierając po każdym etapie produkt uboczny (glicerol). Warunki procesu: Alkoholiza biegnie do chwili ustalenia się stanu równowagi zależnej od stosunku ilościowego związków biorących udział w reakcji. W rzeczywistości reakcja przebiega z tworzeniem produktów pośrednich, kolejno: diacylogliceroli i monoacylogliceroli. 24

25 Olej rzepakowy przeznaczony na biodiesel musi spełniać określone wymagania, a szczególnie powinien być: dokładnie osuszony (woda w oleju powoduje hydrolizę triacylogliceroli powstają wolne kwasy tłuszczowe) pozbawiony wolnych kwasów tłuszczowych powodujących powstawanie mydeł, które zmniejszają ilość katalizatora i powodują problemy z oddzieleniem frakcji glicerynowej i estrowej. USTAWA z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych ( Dz.U nr 169 poz z późn. zmianami) USTAWA z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Art. 1. Ustawa określa zasady: 1) wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biokomponentów; 2) wytwarzania przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek; 3) wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wprowadzania do obrotu biokomponentów i biopaliw ciekłych oraz określania i realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego; 4) przeprowadzania kontroli; 5) sporządzania sprawozdawczości i tryb przedkładania sprawozdań. 25

26 Art Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania, magazynowania lub wprowadzania do obrotu biokomponentów jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej i wymaga wpisu do rejestru wytwórców. 2. Organem prowadzącym rejestr wytwórców jest Prezes Agencji Rynku Rolnego, zwany dalej organem rejestrowym. Rozdział 3 Zasady wytwarzania przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek Art Rolnicy mogą wytwarzać biopaliwa ciekłe... na własny użytek, po uzyskaniu wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe na własny użytek, zwanego dalej rejestrem rolników. 2. Rejestr rolników prowadzi organ rejestrowy. Art. 14. Rolnik wytwarzając biopaliwa ciekłe na własny użytek jest obowiązany spełniać następujące warunki: 1) dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymi i obiektami budowlanymi, spełniającymi wymagania określone w szczególności w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i o ochronie środowiska, umożliwiającymi prawidłowe wytwarzanie biopaliw ciekłych; 2) posiadać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. 26

27 wiejska wytwórnia paliwa ciągnikowego z oleju rzepakowego o wydajności 400 l/dobę (wdrożenie PIMR) Przykład instalacji do estryfikacji oleju roślinnego Art. 21. Dla estru oraz czystego oleju roślinnego stanowiących samoistne paliwo, roczny limit ustala się na 100 litrów na hektar powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu rolnika. 3. Dla biopaliw ciekłych: bioetanolu, biometanolu, dimetyloeteru, biogazu, biowodoru oraz biopaliw syntetycznych, a także biopaliw, o których mowa w art. 2 ust. 2, roczny limit ustala się jako objętość odpowiadającą pod względem wartości opałowej 100 litrom oleju napędowego na hektar powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu rolnika. Art Dystrybutory używane na stacjach paliwowych do biopaliw ciekłych, oznakowuje się w sposób umożliwiający identyfikację rodzaju biopaliwa ciekłego i udziałów objętościowych, wyrażonych w procentach, biokomponentów zawartych w tym biopaliwie. 2. Wymóg oznakowania dystrybutorów, o którym mowa w ust. 1, dotyczy także dystrybutorów na stacjach zakładowych. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, sposób oznakowania dystrybutorów, o których mowa w ust. 1 i 2, biorąc pod uwagę w szczególności możliwość wyraźnego rozróżnienia rodzajów paliw. 27

28 Art. 29. Organ rejestrowy jest uprawniony do kontroli: 1) wykonywania działalności gospodarczej, o której mowa w art. 4 ust. 1; 2) wytwarzania przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek; 3) przestrzegania wymagań, o których mowa w art. 21 ust Czynności kontrolne wykonują pracownicy organu rejestrowego na podstawie pisemnego upoważnienia oraz po okazaniu legitymacji służbowej. Art. 29. cd. 4. Osoby upoważnione do przeprowadzania kontroli są uprawnione do: 1) wstępu na teren nieruchomości, obiektów, lokali lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność, o której mowa w art. 4 ust. 1, a także wytwarzanie przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek; 2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępniania danych mających związek z przedmiotem kontroli.... Art. 29. cd. 5. Czynności kontrolne przeprowadza się w obecności: 1) przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej, w przypadku kontroli działalności, o której mowa w art. 4 ust. 1; 2) rolnika lub osoby przez niego upoważnionej, w przypadku kontroli wytwarzania przez tego rolnika biopaliw ciekłych. 28

29 Rozdział 7 Kary pieniężne Art. 33. Karze pieniężnej podlega ten, kto: 1) wytwarza, magazynuje lub wprowadza do obrotu biokomponenty bez wpisu do rejestru, 2) będąc przedsiębiorcą wykonującym działalność, o której mowa w art. 4 ust. 1, utrudnia czynności kontrolne, o których mowa w art. 29;... 4) wprowadza do obrotu biokomponenty niespełniające wymagań jakościowych;... 6) nie oznakowuje dystrybutora na stacji paliwowej lub stacji zakładowej, w sposób, o którym mowa w art. 25 ust. 1;... 8) nie złożył w terminie sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 1 lub 2, lub podał w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane; 9) będąc rolnikiem wytwarzającym biopaliwa ciekłe na własny użytek: a) wytwarza biopaliwa ciekłe bez wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 13 ust. 1, b) sprzedaje biopaliwa ciekłe lub zbywa je w innej formie, c) wytworzył biopaliwa ciekłe w ilości przekraczającej w ciągu roku limit określony w art. 21, d) utrudnia czynności kontrolne, o których mowa w art. 29, e) nie złożył w terminie sprawozdania rocznego, o którym mowa w art. 31, lub podał w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane. 29

30 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 czerwca 2010 r. w sprawie sposobu oznakowania dystrybutorów używanych na stacjach paliwowych i stacjach zakładowych do biopaliw ciekłych ( Dz.U nr 122 poz. 830 ) Dystrybutor używany do biopaliw ciekłych stanowiących mieszankę paliw ciekłych i biokomponentów oznacza się: oznaczeniem określającym rodzaj paliwa ciekłego stanowiącego składnik biopaliwa ciekłego dozowanego z dystrybutora Umieszczonym w widocznym miejscu na dystrybutorze znakiem identyfikacji wizualnej. Znakiem tym jest kwadrat o minimalnej długości boku 60 mm, w którym na niebieskim tle znajduje się napis w kolorze białym składający się z: oznaczenia BIO liczby całkowitej oznaczającej % udział objętościowy biokomponentów Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. ul. Piekary POZNAŃ tel. (61) , fax. (61) spawlak@waze.pl 30