Chłopiec i świat reż. Alê Abreu

Transkrypt

1 Chłopiec i świat reż. Alê Abreu MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELI 1. Informacje o filmie. (str. 2) 2. Scenariusz lekcji dla klas 4 6 szkoły podstawowej. (str. 3) Temat: Podróż może oznaczać tak wiele

2 INFORMACJE O FILMIE NOTA O FILMIE Tytuł: Chłopiec i świat (O Menino e o Mundo) Reżyseria: Alê Abreu Kraj produkcji: Brazylia Rok produkcji: 2013 Gatunek: animacja Czas trwania: 80 min Cuca ma swój bezpieczny świat. To rodzinny dom na wsi, mama, tata, zabawa na łące i bieganie za motylami. Ale pewnego dnia ten bezpieczny i oswojony świat się zmienia. Cuca wyrusza w podróż, która zaprowadzi go w nieznane. Cuca tęskni za tatą, który opuścił swoją wioskę, by znaleźć pracę. Chłopiec rusza jego śladem i odkrywa, jak wielki i dziwny jest świat zdominowany przez maszyny, obcych ludzi, dziwne istoty oraz dyszące parą i spalinami wielkie miasta. W Chłopcu i świecie wszystko podporządkowane jest animacji, dzięki której możliwe było stworzenie wyjątkowych obrazów czasem pięknych i bezpiecznych, za chwilę groźnych i obcych. Cuca podróżuje w poszukiwaniu ojca, ale jednocześnie poznaje świat, który do tej pory dla niego nie istniał. Niezwykła animacja, łącząca wiele technik artystycznych, przedstawia złożoność świata z perspektywy dziecka. Film bez dialogów, oparty na wyjątkowych obrazach i muzyce pojawił się na wielu festiwalach animacji, zbierając nagrody i przede wszystkim zachwyty nad wyjątkową, oryginalną stylistyką. Premiera filmu odbyła się w Ottawie podczas Międzynarodowego Festiwalu Animacji. W uzasadnieniu wyróżnienia dla filmu jury napisało: ponieważ był pełen najpiękniejszych obrazów, jakie kiedykolwiek widzieliśmy. Film nominowany do Oscara w 2016 r. w kategorii najlepszy pełnometrażowy film animowany. NOTA O REŻYSERZE Alê Abreu (ur r.) brazylijski reżyser i scenarzysta. Już jako trzynastolatek uczestniczył w warsztatach animacji w Brazylijskim Muzeum Obrazu i Dźwięku. Alê Abreu pracował jako twórca reklam oraz ilustracji do prasy i książek. Tworzy filmy krótko- i pełnometrażowe (Passo, Espantalho, Garoto Cósmico). Za Chłopca i świat otrzymał wiele nagród, między innymi statuetkę za najlepszą animację w Annecy (Annecy International Animated Film Festival).

3 SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLASY 4 6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Opracowała: Wioletta Mrozek Temat: Podróż może oznaczać tak wiele CELE LEKCJI Uczeń: wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio; uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie, poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych; wyraża swój stosunek do postaci, charakteryzuje i ocenia bohaterów; odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym; dostrzega specyfikę artystyczną dzieła; rozpoznaje w tekście kultury przenośnię i objaśnia jej rolę. METODY I FORMY PRACY gra dydaktyczna podróż, przekład intersemiotyczny obraz, dyskusja, formy pracy: zbiorowa, grupowa. ŚRODKI DYDAKTYCZNE duża folia, czarny marker; paski papieru z nazwami przystanków; ceraty lub kartony i sztalugi, farby; kombinacja krzeseł; kartki z pytaniami o podróż do ćwiczenia z krzesłami. CZAS 120 minut

4 PRZEBIEG LEKCJI 1. Nauczyciel rysuje uproszczony obrazek chatki chłopca bohatera animacji. Prosi uczniów, by wyposażyli go w przedmioty lub sprzęty, które pamiętają z filmu: moskitiera, dzwonki, czajnik, piecyk, okno, zdjęcie rodziny itp. Uczniowie mogą rysować ten domek wspólnie na tablicy. Nauczyciel mówi, że obraz tego domu był przez cały czas w umyśle chłopca. Często go wspominał. Co dla niego oznaczał? Odpowiedzi uczniów: bezpieczeństwo, spokój, szczęście. Nauczyciel precyzuje i zapisuje dla uczniów definicję metafory. Metafora (przenośnia) środek stylistyczny, w którym obce znaczeniowo wyrazy wchodzą ze sobą w nową konstrukcję frazeologiczną. Z pomocą uczniów nauczyciel zapisuje metaforyczne określenia dla znaczenia słowa DOM, np.: cztery ściany mój kawałek podłogi domowe zacisze Nauczyciel przedstawia temat lekcji: Podróż może oznaczać tak wiele 2. Na środku klasy dzieci wspólnie z nauczycielem tworzą symboliczne torowisko (narysowane na folii markerem lub poukładane z pasków papieru). Na niektórych szynach, w znacznych odstępach, umieszczone zostają nazwy stacji: stacja nr 1 plantacja stacja nr 2 fabryka stacja nr 3 miasto nocą stacja nr 4 miasto w dzień stacja nr 5 wzgórze karnawału Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup i rozdaje im bilety (wydrukowane kartoniki ze wskazówkami w postaci metafor). Uczniowie odgadują, na której stacji muszą wysiąść po skojarzeniu metafor umieszczonych na bilecie. Przykładowe zestawy metafor na biletach w odpowiedniej kolejności: bilet nr 1 morze bawełny/drzewa pokryte dźwiękiem bilet nr 2 rytm maszyn/ materiał ludzki bilet nr 3 labirynt schodów/ nocne życie bilet nr 4 kalejdoskop miejski/ ludzkie mrowisko bilet nr 5 pojedynek dźwięków/ pochód radości Gdy grupy wybierają właściwe nazwy stacji, docierają do przygotowanego zaplecza. Przy każdej stacji rozstawione są sztalugi z kartonami lub rozłożone na podłodze ceraty do malowania farbami. Zadaniem uczniów jest zilustrować wskazany świat, o którym mówi nazwa stacji i metafora zapisana na bilecie. Uczniowie prezentują prace. Po omówieniu każdej z prac nauczyciel może sprowokować krótką dyskusję o tym, czego chłopiec nauczył się na danej stacji podróży, co tam odnalazł. Przykładowe odpowiedzi grup: Stacja nr 1 plantacja chłopiec przekonał się, że każdy w życiu pracuje, dostrzegł trud pracy. Zobaczył też bezkres plantacji, jej kosmiczny wymiar. Mimo znajomego dźwięku, który słyszał, nie mógł odnaleźć ojca. Przekonał się, że świat jest wielki. Stacja nr 2 fabryka chłopiec przekonał się, że świat jest podzielony na ludzi bogatych i biednych. Zobaczył, że praca może być cierpieniem, poświęceniem lub po prostu koniecznością. Zobaczył, że człowieka można zastąpić maszyną. Ludzka praca nie jest szanowana i podziwiana w świecie zdominowanym przez przemysł.

5 Stacja nr 3 miasto nocą chłopiec spotkał kolejny kosmos, tym razem miejski. Miasto jest ciasne i tłoczne. W nocy kryje się tu zło. Przerażają go nocne kluby i puby przebywający w nich ludzie krzyczą i są groźni. Stacja nr 4 miasto w dzień chłopiec zobaczył, że miasto w dzień żyje swoim życiem. Ludzie przemieszczają się w nim niczym mrówki w mrowisku. Budują i zasiedlają kolejne wolne miejsca. Na ulicach jest ciasno i duszno. Ludzie wciąż sprzedają i kupują. Stacja nr 5 wzgórze karnawału chłopiec zauważył, że ludzie potrzebują wytchnienia i radości. Muzyka przenosi ich w inny świat, daje wolność. Karnawał to kawałek ich państwa i ich kultury. Za wszelką cenę chcą zachować tę tradycję. Dźwięki karnawału są zagłuszane przez demonstrację wojska i policji. Pochody żołnierzy i czołgów budzą niepokój, a śpiew i taniec ludzi karnawału jest wołaniem o wolność. 3. Nauczyciel buduje z krzeseł symboliczny pociąg. Krzesła mogą być oddzielone od siebie, jakby tworzyły 3 wagoniki. Na każdym wagoniku (jednym z krzeseł) prowadzący nakleja kartkę z narysowaną postacią. Są to trzy postaci: mały chłopiec, chłopiec w czapce, staruszek. Na pozostałych krzesłach ponaklejane są puste kartki z pytaniami: Czym podróżują? Dokąd jadą? Czy znajdują w podróży cel? Następnie zadaje klasie te pytania po kolei. Każdy z uczniów, który zgłosi się do odpowiedzi, może wsiąść do pociągu, uzupełnić kartkę, a potem usiąść na krześle. W ten sposób pociąg wszystkie krzesła zapełnia się uczniami. Odpowiedzi będą wielokrotne. Na przykład: Chłopiec podróżował: wózkiem, pociągiem, rowerem, autobusem. Staruszek podróżował wózkiem, łódką. Staruszek odnalazł w podróży rozczarowanie. Stracił pracę. Wrócił do domu umierać w samotności i biedzie. Chłopiec w czapce odnalazł nowe życie w mieście, ale ono go rozczarowało. Też był tam samotny. Wciąż zarabiał na życie i tkał kobierzec, bo tylko karnawał był jego marzeniem. Mały chłopiec nie odnalazł w podróży ojca, ale odnalazł coś innego. Podróż pomogła mu dorosnąć, zmądrzeć i spotkać samego siebie. Pozwoliła mu przemyśleć jego życie. 4. Teraz nauczyciel pyta o temat lekcji. Podróż może oznaczać tak wiele Prosi klasę siedzącą w pociągu o odpowiedzi na pytanie: Co może oznaczać podróż w filmie? Odpowiedzi uczniów: podróż jako poznawanie świata odkrywanie jego wielkości i rozmaitości, ale również odkrywanie niebezpieczeństw; podróż jako poznawanie ludzi odkrycie niesprawiedliwego podziału między ludźmi, szukanie wśród ludzi dobroci, dostrzeżenie w mrowisku z pozoru takich samych ludzi ich wyjątkowości; podróż jako szukanie szczęścia ojca, pracy, życia w mieście; podróż w przeszłość wspominanie dzieciństwa; podróż w przyszłość wyobrażanie sobie własnej przyszłości, wyobrażanie sobie przyszłości Brazylii; podróżowanie jako wyścig z czasem starzenie się; podróż w głąb siebie odnajdywanie odpowiedzi na istotne pytania, dojrzewanie.