Spis treści. Słowo wstępu...str. 3. Rozdział I Wykaz aktów prawnych...str. 4. Rozdział II Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych...str.

Transkrypt

1 Spis treści Słowo wstępu str. 3 Rozdział I Wykaz aktów prawnych str. 4 Rozdział II Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych str. 7 Rozdział III Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych......str. 20 Rozdział IV Wolontariat str. 42 Rozdział V Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych. Wykaz organizacji zrzeszonych w Warmińsko-Mazurskim Sejmiku Osób Niepełnosprawnych str. 50 Rozdział VI Instytucje działające na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego z podziałem na powiaty......str. 77

2 KOORDYNATOR WYDANIA: Kamila Anacka ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Małgorzata Romaniuk, Arkadiusz Dowejko, Kamila Anacka KOREKTA: Jadwiga Lempke, Maria Anacka Wydawca: Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 7/9, Olsztyn KONCEPCJA GRAFICZNA, SKŁAD I PROJEKT OKŁADKI: Cezary D. Porycki DRUK Spręcograf Nakład: 400 egz. Wydanie I - OLSZTYN, grudzień 2007 r. Stan prawny: styczeń 2008 r. Copyright by Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych Wydawnictwo WPW Sp. J. ISBN

3 Szanowni Państwo, Oddajemy w Państwa ręce I wydanie informatora Vademekum niepełnosprawność. Książka ta jest wynikiem pilotażowego projektu, którego celem było opracowanie wydawnictwa zawierającego informacje prawne dotyczące sytuacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, a także aktualną bazę adresową instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych oraz organizacji pozarządowych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego. Niniejsze opracowanie powstało na bazie doświadczeń zespołu redakcyjnego, którego członkowie na co dzień w ramach prowadzonego Centrum Informacyjno Szkoleniowego udzielają porad i różnego rodzaju informacji dotyczących problemów środowiska niepełnosprawnych. Mając świadomość, jak trudno czasem znaleźć dostęp do aktualnej i rzetelnej wiedzy, staraliśmy się przygotować praktyczny przewodnik, który w sposób czytelny i przystępny pozwala zrozumieć poruszaną problematykę. Zagadnienia zostały pogrupowane w sześć rozdziałów tematycznych: wykaz aktów prawnych, ulgi i uprawnienia, wybrane programy celowe realizowane przez PFRON, podstawowe informacje o wolontariacie. Czytelnik znajdzie tu również rozdział poświęcony naszej organizacji oraz krótką charakterystykę stowarzyszeń w nim zrzeszonych, a także adresy wybranych instytucji i organizacji zajmujących się problemami osób niepełnosprawnych. Ze względu na pilotażowy charakter wydania i ograniczoną objętość informatora nie mogliśmy zawrzeć w nim wszystkich zagadnień związanych z niepełnosprawnością, wiele tematów jest tylko zasygnalizowanych, ale wskazujemy źródła tych informacji i adresy internetowe, pod którymi możecie Państwo tę wiedzę uzupełnić. Za opracowanie i wybór materiałów składam serdeczne podziękowania Pani Kamili Anackiej prawnikowi i koordynatorowi wydawnictwa oraz naszym konsultantom za fachowe porady, które w znacznym sposób wpłynęły na zawartość merytoryczną informatora. Po zapoznaniu się z treścią Vademekum liczymy na Państwa cenne uwagi i propozycje dotyczące rozszerzenia poruszanych zagadnień, aby kolejne wydanie w jeszcze lepszym stopniu mogło służyć pracownikom organizacji i instytucji, których zadaniem jest praca na rzecz osób niepełnosprawnych. Małgorzata Romaniuk Koordynator Centrum Informacyjno-Szkoleniowego W-MSON

4 Rozdział I - Wykaz aktów prawnych Rozdział I Wykaz aktów prawnych Informator powstał w oparciu o najważniejsze akty prawne regulujące sytuację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych. Główne źródło informacji oraz kryterium ich zestawienia w niniejszej publikacji stanowiły: 1) ustawa z dnia 27. sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.), która reguluje: tryb orzekania o niepełnosprawności; rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych mającą na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy; rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych mającą na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym (warsztaty terapii zajęciowej, turnusy rehabilitacyjne); katalog uprawnień przysługujący osobom niepełnosprawnym dotyczący korzystania z usług i instrumentów rynku pracy, podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, rolniczej oraz norm wykonywania pracy przez osoby niepełnosprawne; katalog szczególnych obowiązków i uprawnień pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne (w tym SOD) z uwzględnieniem zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności zawodowej; zadania i organizację służb działających na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nowe brzmienie ustawy wchodzi w życie z dniem 1. stycznia 2008 r. 2) ustawa z dnia 12. marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.) określająca: a) zadania realizowane w zakresie pomocy społecznej; b) rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; c) organizację pomocy społecznej; zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej. 3) ustawa z dnia 24. kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.) regulująca: zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe i korzystania z tej działalności przez organy administracji publicznej w celu wykonywania zadań publicznych; zasady uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego, a także sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego; zasady tworzenia i funkcjonowania Rad Działalności Pożytku Publicznego; 4

5 Vademekum niepełnosprawność warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadczeń. Nowelizacja ustawy, mająca na celu wzmocnienie efektywnego współdziałania organizacji pozarządowych z administracją publiczną poprzez wzmocnienie instytucji, zasad i form dialogu obywatelskiego oraz zwiększenie racjonalności realizacji zadań publicznych wchodzi w życie z dniem 1. stycznia 2008 r. Celem uszczegółowienia informacji zawartych w powyższych aktach prawnych bazowano na: rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18. września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (Dz. U. nr 124 poz. 820 z późn. zm.) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29. maja 2003 r. w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 104 poz. 969) rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15. września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. nr 215, poz z późn. zm.) rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26. kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy na szkolenia pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. nr 76, poz. 497) rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. nr 194, poz. 1404) rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. nr 194, poz. 1403) rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne (Dz. U. nr 194, poz. 1405) a także na: ustawie z dnia 13. października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 137 poz. 887 z późn. zm.) ustawie z dnia 20. grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U nr 7, poz. 25 z późn. zm.) ustawie z dnia 29. sieronia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) 5

6 Rozdział I - Wykaz aktów prawnych ustawie z dnia 26. lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. nr 80, poz. 350 z późn. zm.) ustawie z dnia 12. stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.) ustawie z dnia 7. grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 249, poz. 1828) ustawie z dnia 16. lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. nr 171, poz z późn. zm.) ustawie z dnia 12. czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. nr 130, poz z późn. zm.) ustawie z dnia 21. kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. nr 85, poz. 728) ustawie z dnia 20. czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. nr 54, poz. 254 z późn. zm.) ustawie Prawo o ruchu drogowym z dnia 20. czerwca 1997 r. (Dz. U. nr 98, poz. 602 z późn. zm.) Więcej aktualnych informacji prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych znaleźć można na stronie Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej www. sejm. gov. pl. 6

7 Vademekum niepełnosprawność Rozdział II Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych. PRACA podstawa prawna: ustawa z dnia 27. sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25. czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15. września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26. kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy na szkolenia pracowników niepełnosprawnych rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17. października 2007 r. w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne A) UPRAWNIENIA PRACUJĄCYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1) Czas pracy Czas pracy osoby niepełnosprawnej (bez względu na stopień niepełnosprawności) nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie mogą pracować ponad 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Należy również pamiętać, że osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Wymiar czasu pracy ustalony dla osób niepełnosprawnych obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. Przepisów o czasie pracy osób niepełnosprawnych nie stosuje się do: a) osób zatrudnionych przy pilnowaniu lub b) gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników (a w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą) wyrazi na to zgodę. Koszty badań ponosi pracodawca. Stosowanie norm czasu pracy przewidzianych dla osoby niepełnosprawnej nie powoduje obniżenia wysokości wy- 7

8 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych nagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Osobie, która otrzymywała wynagrodzenie w stałej miesięcznej stawce i przedstawiła orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje wynagrodzenie w dotychczasowej wysokości. Jeżeli wysokość wynagrodzenia określana jest w stawce godzinowej przy przechodzeniu na skrócony wymiar czasu pracy stawkę wynagrodzenia zasadniczego podwyższa się w stosunku w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm. 2) Przerwy w pracy Pracownik, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi minimum 6 godzin ma prawo do co najmniej 15 minutowej przerwy w pracy. Osoba niepełnosprawna (bez względu na dobowy wymiar czasu pracy) ma ponadto prawo do dodatkowej 15 minutowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek wliczanej do czasu pracy. 3) Dodatkowy urlop wypoczynkowy Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia do jednego z wyżej wymienionych stopni niepełnosprawności. Dodatkowy urlop z tytułu niepełnosprawności nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba że jego wymiar jest niższy niż 10 dni roboczych, wtedy zamiast tego urlopu, przysługuje urlop dodatkowy z tytułu niepełnosprawności w wymiarze 10 dni. 4) Zwolnienia od pracy Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym na wniosek lekarza, nie częściej niż raz w roku; w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. 5) Utrata zdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest zobowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie 3 m-cy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości do przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno 8

9 Vademekum niepełnosprawność nastąpić w ciągu 1 m-ca od dnia uznania osoby za niepełnosprawną. Jeżeli wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub w wyniku jego stanu nietrzeźwości udowodnione przez pracodawcę pracodawca jest zwolniony z powyższych obowiązków. B) WSPARCIE SAMOZATRUDNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1) Środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może otrzymać jednorazowo ze środków PFRON środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie zawartej ze Starostą, nie więcej niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeśli nie otrzymała środków publicznych na ten cel. Osoba niepełnosprawna, która otrzymała jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej jest zobowiązana do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, jeżeli z przyczyn leżących po jej stronie zostały naruszone warunki umowy zawartej ze Starostą. 2) Dofinansowanie odsetek od kredytów bankowych zaciągniętych na kontynuowanie działalności gospodarczej lub na prowadzenie dzierżawionego gospodarstwa rolnego Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać ze środków PFRON dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli: nie korzystała z pożyczki ze środków PFRON oraz z Funduszu Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej; zaciągnięta pożyczka została spłacona albo w całości umorzona. Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej ze Starostą. C) UPRAWNIENIA PRACODAWCÓW 1) Zwrot kosztów przystosowania tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 m-cy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające określone warunki, może otrzymać na wniosek ze środków PFRON zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; 2) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych; 3) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy; 4) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb związanych z przystosowa- 9

10 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych niem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Możliwość zwrotu kosztów, o których mowa w pkt 1-3, dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych: a) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy; b) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. Maksymalna wysokość pomocy finansowej ze środków PFRON nie może przekraczać dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osób niepełnosprawnych. Zwrotu kosztów dokonuje Starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że: 1) zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy; 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Umowy z pracodawcą, którym jest Starosta, zawiera Prezes Zarządu PFRON. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek Starosty. Zwrot kosztów jednostkom budżetowym następuje na wydzielony rachunek dochodów własnych, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 30. czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Warunkiem zwrotu kosztów jest ich poniesienie przez jednostkę budżetową ze środków uprzednio zgromadzonych na tym rachunku. Gdy okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 m-cy, pracodawca jest zobowiązany zwrócić PFRON za pośrednictwem Starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu wymagalnego minimalnego okresu zatrudnienia, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 m-cy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca środków, jeżeli zatrudni w terminie 3 m-cy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do wymaganego minimalnego okresu zatrudnienia. 2) Zwrot pracodawcom kosztów wyposażenia stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych: Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 m-cy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotną albo poszukującą pracy 10

11 Vademekum niepełnosprawność niepozostającą w zatrudnieniu może otrzymać na wniosek ze środków PFRON zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Zwrotu kosztów dokonuje Starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy. Umowy z pracodawcą, którym jest Starosta, zawiera prezes Zarządu PFRON. Zwrot kosztów jednostkom budżetowym następuje na wydzielony rachunek dochodów własnych, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 30. czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Warunkiem zwrotu kosztów jest ich poniesienie przez jednostkę budżetową ze środków uprzednio zgromadzonych na tym rachunku. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku, wydanej na wniosek Starosty. Gdy okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 m-cy, pracodawca jest zobowiązany zwrócić PFRON za pośrednictwem Starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu wymagalnego minimalnego okresu zatrudnienia, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 m-cy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca środków, jeżeli zatrudni w terminie 3 m-cy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotną lub poszukującą pracy i niepozostającą w zatrudnieniu, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do wymaganego minimalnego okresu zatrudnienia. 3) Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków PFRON zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. Zwrotu kosztów dokonuje Starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy. Umowy z pracodawcą, którym jest Starosta, zawiera prezes Zarządu PFRON. 11

12 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych 4) Zwrot pracodawcom kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych Pracodawca, który zatrudni przez okres co najmniej 12 m-cy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotną albo poszukującą pracy w zatrudnieniu, może otrzymać na wniosek ze środków PFRON zwrot 60%: 1) jej wynagrodzenia przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz 2) obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne od tego wynagrodzenia - za okres jednego roku od dnia jej zatrudnienia. Zwrotu dokonuje Starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają kwoty wypłacone przez pracodawcę za okres sprzed dnia podpisania umowy. Gdy okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 12 m-cy, pracodawca za pośrednictwem Starosty jest obowiązany zwrócić PFRON w pełnej wysokości kwoty otrzymane z PFRON, chyba że umowa o pracę: 1) uległa rozwiązaniu z przyczyn określonych w art pkt 1 ustawy z dnia 26. czerwca 1974 Kodeks pracy albo 2) uległa rozwiązaniu za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika albo 3) wygasła. D) SZKOLENIA LUB PRZEKWALIFIKOWANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Szkolenie osób niepełnosprawnych odbywa się w formach pozaszkolnych w celu nauki zawodu, przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji. O dofinansowanie ze środków PFRON szkoleń lub przekwalifikowania osób niepełnosprawnych mogą ubiegać się osoby niepełnosprawne albo pracodawcy po spełnieniu odpowiednich wymogów. Kierownik powiatowego urzędu pracy inicjuje i organizuje szkolenia dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności w razie: a) braku kwalifikacji zawodowych; b) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia; c) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. Szkoleniem mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn nie dotyczących pracowników. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę. Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków PFRON do wysokości 90% tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. Zwrotu kosztów dokonuje Starosta na warunkach i w wysokościach określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. Wysokość dofinansowania kosztów szkolenia i przekwalifikowania osób niepełnosprawnych wynosi: 12

13 Vademekum niepełnosprawność a) 100% kosztów szkolenia i przekwalifikowania osoby niepełnosprawnej w placówkach szkolących, nie więcej niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia; b) do 75% kosztów szkolenia i przekwalifikowania organizowanego przez pracodawcę dla zatrudnionych osób niepełnosprawnych, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę lub do 60% tych kosztów, w przypadku gdy wysokość dofinansowania udzielonego pracodawcy z tego tytułu w ciągu kolejnych 3 lat poprzedzających dzień udzielenia tego dofinansowania przekracza kwotę będącą równowartością euro. KARTA PARKINGOWA podstawa prawna: ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20. czerwca 1997 r. Kartę parkingową (dokument uprawniający do parkowania na kopertach oraz niestosowania się do niektórych znaków drogowych) mogą uzyskać osoby posiadające wydane przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności ważne orzeczenia o zaliczeniu do znacznego, umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności kod R lub N. O kartę mogą również ubiegać się osoby posiadające orzeczenia równoważne z orzeczeniami o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Osoby posiadające orzeczenie równoważne z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności mogą uzyskać kartę po dostarczeniu zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego ograniczoną sprawność ruchową. Uprawnienia wynikające z karty, która powinna być umieszczona za przednią szybą pojazdu samochodowego w sposób umożliwiający jej odczytanie, dotyczą osób niepełnosprawnych o obniżonej sprawności ruchowej kierujących pojazdem samochodowym oznaczonym kartą parkingową oraz kierujących pojazdem przewożących osobę o obniżonej sprawności ruchowej, a także pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek. Kartę parkingową wydaje Starosta. Za wydanie karty parkingowej pobiera się opłatę w wysokości ustalonej przez ministra właściwego do spraw transportu. ULGI W PRZEJAZDACH PKP i PKS podstawa prawna: ustawa z dnia 20. czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności (inwalidzi I grupy) mają prawo na podstawie biletów jednorazowych do: a) 49% ulgi na przejazdy pociągami osobowymi i PKS oraz 37 % ulgi na przejazdy pociągami pospiesznymi, ekspresowymi, IC, EC (bilety jednorazowe); b) 95% ulgi na przejazdy PKP i PKS dla opiekuna lub przewodnika towarzyszącego w podróży (bilety jednorazowe). Renciści, emeryci i ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne, mają prawo w ciągu roku kalendarzowego do 2 przejazdów jednorazowych pociągami osobowymi, pospiesznymi i ekspresowymi z ulgą 37% (bilety jednorazowe); 13

14 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych Osoby niewidome nie będące osobami o znacznym stopniu niepełnosprawności mają prawo do: a) 37% ulgi na przejazdy PKP oraz PKS (bilety jednorazowe oraz miesięczne imienne); b) 95% ulgi na przejazdy PKP i PKS dla przewodnika lub opiekuna towarzyszącego w podróży (bilety jednorazowe). Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczające do szkoły, nie dłużej jednak niż do ukończenia 24. roku życia a studenci do 26. roku życia (bilety jednorazowe i miesięczne), jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (bilety jednorazowe) mają prawo do 78% ulgi na przejazdy PKP oraz PKS na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do: przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki oświatowo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającego dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, a także na turnus rehabilitacyjny i z powrotem. UWAGA! Uprawnienia do ulgowych przejazdów PKP przysługują wyłącznie w 2 klasie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów i dokumentów. Należy pamiętać o tym, że bilet na przejazd "tam i z powrotem" jest traktowany jako dwa oddzielne przejazdy. Opiekunem może być osoba pełnoletnia, a przewodnikiem osoby niewidomej osoba, która ukończyła 13 lat, albo pies-przewodnik. ZWOLNIENIE Z OPŁAT ABONAMENTOWYCH podstawa prawna: ustawa z dnia 21. kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych Z opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych zwolnione są: 1) osoby z orzeczoną I grupą inwalidzką; 2) osoby z orzeczoną całkowitą niezdolnością do pracy i samodzielnej egzystencji; 3) osoby z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności; 4) osoby z orzeczoną trwałą lub okresową całkowitą niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje dodatek pielęgnacyjny; 5) osoby, które ukończyły 75 lat; 6) osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne lub rentę socjalną z ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego; 7) osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu (mierzone na częstotliwości Hz o natężeniu od 80 db); 8) osoby, których ostrość wzroku nie przekracza 15 %; 9) inwalidzi wojenni i wojskowi; 10) kombatanci oraz niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu po- 14

15 Vademekum niepełnosprawność wojennego, a ponadto wdowy i wdowcy po kombatantach, pod warunkiem że sami są emerytami lub rencistami. Zwolnienie od opłat abonamentowych nie przysługuje wyżej wymienionym osobom, które mieszkają we wspólnym gospodarstwie domowym z co najmniej 2 osobami, które ukończyły 26. rok życia, nie spełniającymi warunków do uzyskania tych zwolnień. Zwolnienia od opłat abonamentowych przysługują od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono w urzędzie pocztowym, właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, oświadczenie o spełnianiu warunków do korzystania z tych zwolnień i przedstawiono dokumenty potwierdzające uprawnienie do tych zwolnień. Osoby korzystające ze zwolnień obowiązane są zgłosić w placówce Poczty Polskiej zmiany stanu prawnego lub faktycznego, które mają wpływ na uzyskane zwolnienia w terminie 14 dni od dnia, w którym taka zmiana nastąpiła. ULGI W TELEKOMUNIKACJI Telekomunikacja Polska S. A.: 1) oferuje osobie niepełnosprawnej przy zawieraniu umowy o świadczenie usługi powszechnej oraz na każde żądanie telefon przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych (wzmacniacz słuchawkowy z możliwością regulacji wzmocnienia, pętla indukcyjna w słuchawce, klawiatura wybieracz z co najmniej jednym przyciskiem wyróżnionym w sposób umożliwiający jego rozpoznanie przez osoby niewidome i słabowidzące); 2) rozmieszcza specjalnie oznakowane i przystosowane budki telefoniczne umieszczone w sposób i w miejscu umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej, poruszającej się na wózku inwalidzkim lub korzystającej z aparatu słuchowego. Aparaty telefoniczne w budkach wyposażone są we wzmacniacz słuchawkowy z możliwością regulacji wzmocnienia, pętlę indukcyjną w słuchawce, specjalną klawiaturę z co najmniej jednym przyciskiem wyróżnionym w sposób umożliwiający jego rozpoznanie przez osoby niewidome i słabowidzące, wlot karty lub monety, a także wylot karty, oznaczone w sposób umożliwiający identyfikację jego położenia przez osoby niewidome i słabowidzące, zapowiedzi słowne informacji sygnalizowanych sygnałami świetlnymi lub na wyświetlaczu aparatu; 3) znakuje karty telefoniczne w sposób pozwalający na samodzielne posługiwanie się nimi przez osoby niewidome oraz słabowidzące; 4) wydziela stanowiska przystosowane do obsługi osób niepełnosprawnych, które są wyposażone w urządzenie przekazu tekstu (komputer), umożliwiające kontakt z osobą niesłyszącą lub niemą; 5) przystosowuje punkty obsługi klienta do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo; 6) udostępniania informacje o miejscach zainstalowania aparatów publicznych przystosowanych do używania przez osoby niepełnosprawne; 7) informuje na żądanie osoby niewidomej oraz słabowidzącej o danych zawartych na fakturze wraz z podstawowym wykazem wykonanych usług telekomunikacyjnych, które powinny być sporządzane w alfabecie Braille'a lub przy użyciu dużej czcionki, dodatkowo mogą być one wysyłane pocztą elektroniczną w formacie tek- 15

16 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych stowym. Żądanie powinno być potwierdzone okazaniem przez osobę niepełnosprawną dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność; 8) na żądanie osoby niewidomej oraz słabowidzącej udostępnia cennik, regulamin świadczenia usługi powszechnej oraz szczegółowy wykaz wykonanych usług telekomunikacyjnych sporządzone przy użyciu dużej czcionki albo w formie elektronicznej w formacie tekstowym. Niezależnie od powyższych ustawowych obowiązków TP S. A. oferuje 50% ulgę na podłączenie do sieci oraz abonament (oprócz planów: Darmowe Weekendy i Darmowe Wieczory i Weekendy) osobom posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w związku z chorobą wzroku oraz osobom z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu w związku z zaburzeniami głosu, mowy i chorobami słuchu. Do ulgi tej uprawnione są jedynie osoby posiadające orzeczenia z powiatowych lub wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności (symbol 04-O choroby narządu wzroku lub symbol 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu). UWAGA! Osobom, które nabyły prawo do rabatu na podstawie rozporządzenia Ministra Łączności z 21. października 1996 r. w sprawie określenia zakresu dostępu osób niepełnosprawnych do świadczonych usług pocztowych lub telekomunikacyjnych o charakterze powszechnym posiadającym orzeczenie na stałe ulga przysługuje bez konieczności okazywania nowego orzeczenia, a w przypadku osób z orzeczeniem czasowym rabat przysługuje na czas w nim określony. ULGI POCZTOWE podstawa prawna: ustawa z dnia 12. czerwca 2003 r. Prawo pocztowe Przesyłka dla ociemniałych nadana przez: 1) osobę legitymującą się orzeczeniem właściwego organu orzekającego o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z tytułu uszkodzenia narządu wzroku i adresowana do biblioteki lub organizacji osób niewidomych lub ociemniałych bądź do organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych; 2) bibliotekę, organizację osób niewidomych lub ociemniałych bądź organizacje, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych, i adresowana do osoby niewidomej lub ociemniałej; 3) osobę niewidomą lub ociemniałą bądź skierowaną do tej osoby zawierającą wyłącznie informacje utrwalone pismem wypukłym - jest zwolniona od opłaty pocztowej (nie obejmuje opłaty za potwierdzenie odbioru przesyłki rejestrowanej). Poczta Polska zapewnia osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczonych powszechnych usług pocztowych poprzez: 1) organizację pracy placówek umożliwiającą osobom poruszającym się za pomocą wózka inwalidzkiego na korzystanie z usług świadczonych przez te placówki; 2) tworzenie w placówkach odpowiednio oznakowanych stanowisk obsługi osób nie- 16

17 Vademekum niepełnosprawność pełnosprawnych; 3) umieszczanie nadawczych skrzynek pocztowych w sposób i w miejscu umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej, poruszającej się za pomocą wózka inwalidzkiego, w szczególności nadawczych skrzynek pocztowych instalowanych w placówce lub na nieruchomości użytkowanej przez tę placówkę; 4) doręczanie osobom: a) z uszkodzeniem narządu ruchu powodującym konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego, b) niewidomym lub ociemniałym - na ich wniosek i bez pobierania dodatkowych opłat przesyłek listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym przesyłek z zadeklarowaną wartością oraz kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych, z pominięciem oddawczej skrzynki pocztowej oraz bez konieczności odbierania przesyłki w placówce operatora; 5) przyjmowanie od osoby niepełnosprawnej w miejscu jej zamieszkania prawidłowo opłaconej przesyłki nie będącej przesyłką rejestrowaną. PODATEK DOCHODOWY podstawa prawna: ustawa z dnia 26. lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych polegające na odliczeniu od dochodu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych ponoszonych przez osobę niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne przysługują na: 1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego; 4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności; 5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne; 6) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł; 7) utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł; 17

18 Rozdział II - Katalog ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych 8) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa; 9) opłacenie tłumacza języka migowego; 10) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia; 11) leki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł w roku podatkowym, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo); 12) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: a) osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego, b) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 również innymi środkami transportu; 13) używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne do lat 16, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł; 14) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na: a) turnusie rehabilitacyjnym, b) leczeniu sanatoryjnym w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, c) koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych. Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu jeżeli nie zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, PFRON lub ze środków NFZ, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek innej formie. W przypadku, gdy wydatki były częściowo finansowane z tych funduszy, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z tych funduszy lub zwróconą z jakichkolwiek innych środków. Podstawą do odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne jest posiadanie dowodu poniesienia tych wydatków (faktury, pokwitowania, rachunki, bilety za przejazdy itp.), z wyjątkiem wydatków, o których mowa pkt. 6, 7 i 13. Warunkiem odliczenia wydatków jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek: 1. orzeczenia o zakwalifikowaniu do znacznego, umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności (dawniej I, II lub III grupa inwalidów) lub 2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo 3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia. Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu 18

19 Vademekum niepełnosprawność pozostają następujące osoby niepełnosprawne: małżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice małżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 9120 zł. PODATKI LOKALNE podstawa prawna: ustawa z dnia 12. stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych ustawa z dnia 7. grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz zmianie niektórych innych ustaw Osoby niewidome oraz ich przewodnicy zwolnieni są z opłaty miejscowej oraz opłaty uzdrowiskowej. Nie pobiera się opłaty od posiadania psów od osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z tytułu posiadania jednego psa. 19

20 Rozdział III - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Rozdział III Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 1. Co to jest PFRON? Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych to państwowy fundusz celowy, którego środki przeznaczane są na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz ich zatrudnianie. 2. Jakie są główne źródła przychodów PFRON? Głównymi przychodami PFRON są środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat od pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6 %. Z wpłat na rzecz PFRON zwolnieni są: a) pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% 1 ; b) pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo których upadłość ogłoszono; c) publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi; 3. Czym zajmuje się PFRON? Środki PFRON przeznaczane są m. in. na: - zatrudnianie osób niepełnosprawnych; - dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych; - przystosowanie nowych i istniejących miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych; - wsparcie edukacji osób niepełnosprawnych; - zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny; - likwidację barier architektonicznych i komunikacyjnych; - sport i rekreację osób niepełnosprawnych; - finansowanie badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych; - realizację programów celowych; - realizację zadań wynikających z programów rządowych; - realizację programów wspieranych ze środków pomocowych UE na rzecz osób niepełnosprawnych. Realizacja poszczególnych zadań odbywa się w Biurze i Oddziałach PFRON, a także w samorządzie wojewódzkim i powiatowym. 2 Od 1. stycznia 2008 r. wskaźnik ten dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, a także instytucji kultury wynosi 6%, a dla państwowych i niepaństwowych szkół różnego stopnia 2%. 20