Krzyże, kapliczki i figura w Cekanowie.

Transkrypt

1 Krzyże, kapliczki i figura w Cekanowie. Wieś już od 1260 roku była własnością kapituły płockiej. W XVI wieku osadzeni w niej kmiecie uprawiali około 380 ha gruntów ornych, a ks. Michał Prażmowski ówczesny posesor wykupił w niej wójtostwo. W końcu XVIII wieku Cekanowo było uposażeniem archidiakonów pułtuskich, liczyło 26 dymów i 151 poddanych. Po II rozbiorze Polski, od 7 kwietnia 1793 roku znalazło się w powiecie płockim Kamery Łęczyckiej Departamentu Piotrkowskiego Prus Południowych. Po III rozbiorze, z roku 1795, wieś kupił Leon Grzebski. Należała do parafii Imielnica i gminy Bielino w powiecie płockim departamentu płockiego w Prusach Nowopołudniowych 1. W okresie pruskiego panowania do listopada 1806 roku królem dla naszych ziem był król Prus Fryderyk Wilhelm III 2. Po wyzwoleniu Płocka i okolicznych ziem przez armię francuską w grudniu 1806 roku powstał departament płocki i do lipca 1807 roku byliśmy poddanymi cesarza Napoleona Bonapartego. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego w strukturach administracyjnych utrzymany został departament płocki a naszym królem został Sas Fryderyk August. Od 1815 do 1914 roku Cekanów i gmina Bielino była w Królestwie Polskim w zaborze rosyjskim w Guberni Płockiej a, królami byli carowie Rosji poczynając od Aleksandra I do Mikołaja II. W 1892 dobra stały się własnością Jana Jakuba Rościszewskiego, a później jego syna Antoniego 3. W 1899 majątek trafił do Rajmunda Kasperkiewicza 4. W 1900 roku Cekanów kupił Józef Jaworski, a od 1929 był w posiadaniu Władysława Jaworskiego. W drugiej połowie XIX wieku w 1879 roku wieś zamieszkiwało 36 rodzin, mieli kowala z wyodrębnioną działką, szkołę wiejską z własną ziemią i wiejskie pastwisko. Z zachowanych dokumentów możemy przeczytać nazwiska właścicieli poszczególnych gospodarstw i numery ich posesji. Tak więc zapisany jest: 1. Zalewski Antoni, 21.? 2. Gąsiorowski Jan, 22. Jakubowski Łukasz 3. Jakubowski Piotr, 23. Kuźnia i warsztat kowala 4. Sikora Łukasz, 24. Szkoła wiejska, 5. Jakubowski Jan, 25. Wiejskie pastwisko 6. Sobczak Stepan (Stefan?), 26. Lisiak Paweł, 7. Kujawa Marcin, 27. Żmijewski Walenty, 8. Bańka Andrzej, 28. Majchrzak Mariusz, 9. Krawczyk Wojciech, 29. Świderek Józef, 10. Bańka Adam, 30. Zadroga Józef, 11. Karolak Jan, 31.? 12. Stańczak Walenty, 32.? 13. Skoczylas Józefa, 33. Stańczak Andrzej, 14.? 34. Dziecinny Andrzej, 15. Koziczyńska Marianna, 35. Bańka Mikołaj, 16.? 36.? 17. Janczak Piotr, 37.? 18. Kalinowski Franciszek, 38. Wiśniewski Jan, 19. Zalewski Jan, 39. Ziółkowski Józef. 20. Stańczak Piotr, 1 1. J.B. Nycek, Płock ulicami tysiącletniego miasta, Płock 2005, s. 54., 2. Ks. A. Gretkowski, Dzieje więziennictwa w Płocku w latach , Płock 2012., s A. J. Nowowiejski, Płock Monografia historyczna, Płock 1930, s Opowiadania historyczne, Poznań 1860, s J. Łempicki, Herbarz mazowiecki, t.ii, 1. Województwo płockie, 10. Ziemia płocka, 100.Powiat płocki. Poznań 2004, s Kalendarz informator płocki, Płock 1899, s. 77.

2 Rys. 1. Lista mieszkańców Cekanowa z 1879 roku. (ze zbiorów Zbigniewa Dziecinnego z Cekanowa).

3 Jak widzimy z tabeli największe gospodarstwo ponad 38 mórg posiadała Koziczyńska Marianna. Po II wojnie światowej folwark i ziemie dworskie zostały rozparcelowane. Obecnie Cekanowo od zachodu graniczy z Mirosławiem i Starym Gulczewem, od północy z Miszewkiem Strzałkowskim, a od wschodu i południa ze Słupnem i Borowiczkami Pieńki. Rys. 2. Plan Cekanowa z oznakowanymi miejscami usytuowania krzyży, kapliczek i figury. We wsi swoje miejsca znalazły prywatne firmy, ośrodki wczasowe, rekreacyjne, pokoje hotelowe, zajazd, Gminny Ośrodek Kultury, Ochotnicza Straż Pożarna i inne. Jadąc od Mirosławia drogą w kierunku ulicy Płockiej znajdujemy na skrzyżowaniu z ulicą Mazowiecką na ziemi Pani Małgorzaty Kazimierowskiej kapliczkę [1] z 1904 roku z napisem, którego pierwsze litery brzmią MAT NIE OP NAS (MATKO NIE OPUSZCZAJ NAS). Na trzypoziomowej kamiennej podstawie na szczycie ostrosłupa ściętego umieszczony jest krzyż z ukrzyżowanym Jezusem i kolisty daszek zabezpieczający figurę przed deszczem i słońcem. We frontowej ścianie ostrosłupa wykuta nisza, w której dawniej umieszczony był obraz z wizerunkiem Matki Boskiej. Całość otoczona ogródkiem i parkanem, ufundowanym przez

4 opiekunów kapliczki Barbarę i Eugeniusza Bańków mieszkających nieopodal przy ulicy Mazowieckiej. W tym roku kapliczka była konserwowana przez sołtysa Cekanowa Andrzeja Kanię. Rys. 3. Kapliczka z 1904 roku przy ul. Mazowieckiej. Rys. 4. Krzyż przy skrzyżowaniu z ul. Płocką Jadąc dalej z Mirosławia na skrzyżowaniu z ulicą Płocką, drogą krajową nr 62, stoi krzyż [2]. Opiekują się nim Państwo Michalscy i jak sami mówią krzyż tu jest od zawsze. Opiekowali się nim jeszcze w latach międzywojennych XX wieku też ich dziadkowie Jan i Rozalia Przybyłowie. Kierując się drogą krajową nr 62 w kierunku do Słupna na 124 kilometrze i 150 metrach po prawej stronie spotykamy kapliczkę [3] ufundowaną około 1920 roku przez Magdalenę i Stanisława Jankowskich przybyłych ze Szczytna pod Płońskiem jako dowód wdzięczności za ziemię i szczęśliwe założenie tu swojego nowego siedliska 5. Dzisiaj opiekują się nią spadkobiercy fundatorów Teresa i Marek Siwanowiczowie. Tuż przy skrzyżowaniu ulicy Płockiej i Królewskiej na sztucznie usypanym wzgórzu na prywatnej posesji stoi kapliczka [4] poświęcona zmarłym na cholerę mieszkańcom cekanowskiego folwarku i Cekanowa w początkach XIX wieku 6. 5 M. Siwanowicz, Moje cekanowskie wędrówki,[w] Korzenie Płock 2012, nr 3, s Tamże.

5 Rys. 5. Kapliczka przy ul. Płockiej na 124 km Rys. 6. Kapliczka przy ul. Królewskiej 1A. Kilkaset metrów dalej przy ogrodzeniu posesji na Królewskiej 6 jest ceglana kapliczka [5]. W części dolnej u podstawy wymurowana nisza, dzisiaj pusta, jakby na tablicę opisującą fundatora, określenie czasu jej wystawienia i intencji. Część środkowa ma białe duże pomieszczenie z figurą Matki Bożej ustrojone pękiem kwiatów. Góra kapliczki to czterosłupowa altana, w przestrzeni której figura Matki Boskiej przykryta daszkiem czterech lukarni i metalowym krzyżem. Poruszając się dalej wzdłuż ulicy Królewskiej na posesji 16 posadowiony jest duży metalowy krzyż [6] ufundowany przez naczelnika Ochotniczej Straży Pożarnej wsi Cekanowo Zbigniewa Dziecinnego i jego druhów. Zastąpił on, stary już zmurszały krzyż drewniany pamiętający jeszcze czasy międzywojenne XX wieku. W ogródku go okalającym prócz kwiatów leży duży kamień z tablicą i napisem 01 maja 2009 r. ks. Ryszard Paradowski, proboszcz parafii Imielnica poświęcił krzyż metalowy wykonany przez kowala Andrzeja Kania. Krzyż stanął w miejscu krzyża drewnianego. Krzyż ufundowała OSP wsi Cekanowo. Ulica Królewska kończy swój bieg na styku z ulicą Miszewską i w tym punkcie stoi ostatni cekanowski krzyż [7]. Otoczony zielenią w ogródku i ładnym metalowym ogrodzeniem jest widoczny dla każdego przechodnia i kierowcy. Nikt z okolicznych mieszkańców nie pamięta czasów jego postawienia, ale jest pod opieką jednej z rodzin w pobliżu mieszkającej i dzięki nim niesie swoją religijną misję.

6 Rys. 7. Królewska 6. Rys.8. Królewska 16. Rys.9. Skrzyżowanie ul. Królewskiej i Miszewskiej. Rys. 10. Skrzyżowanie ul. Spacerowej i Cichej.

7 Przemieszczając się ulicą Miszewską w kierunku Słupna zaraz spotykamy skrzyżowanie z ulicą Spacerową i kilkaset metrów dalej na węźle Spacerowej, Sosnowej i Cichej jest figura Matki Boskiej [8] stojąca przy ogrodzeniu prywatnej posesji. Ufundowali ją i o nią dbają państwo Halina i Karol Kisielewscy. Figura została poświęcona w 2006 roku przez ks. proboszcza Marka Jarosława Zaborowskiego z kościoła św. Marcina ze Słupna. Kontynuując nasz spacer ulicą Spacerową w kierunku Płocka, pokonujemy ulicę Płocką w pobliżu ulicy Fiołkowej i wjeżdżamy na ulicę św. Huberta. Przy niej w zaciszu drzew na polanie wśród lasu znajduje się największa cekanowska kapliczka [9] poświecona św. Hubertowi. Św. Hubert urodzony w 655 roku w Gaskonii, był pasjonatem polowań i prowadził dość hulaszcze życie. Zmienił swój tryb postępowania w wieku 40 lat, gdy podczas polowania w Wielki Piątek spotkał białego jelenia z promieniejącym krzyżem w wieńcu i usłyszał głos Stwórcy nakazujący mu opamiętanie się. Po rozmowie z biskupem Lambertem z Maastrich Tongres został jego sługą i poświęcił się Bogu. Po ukończeniu studiów teologicznych prowadził działalność misyjną w Ardenach i Brabancji. W 700 roku został biskupem, zmarł 30 maja 727 roku. Za krzewienie chrześcijaństwa został świętym i później patronem myśliwych. Rys. 11. Kapliczka św. Huberta przy ul. Św. Huberta. Kapliczka-pomnik został postawiony 10 sierpnia 1938 roku dla uczczenia 40 lat działalności Płockiego Towarzystwa Racjonalnego Polowania i jak zapisano w akcie w hołdzie i czci patrona łowiectwa, Bogu na chwałę, myśliwym na zachętę i otuchę, przechodniom na pobożne westchnienie. Ufundował ją prezes Towarzystwa Bolesław Włodkowski przy

8 wydatnej pomocy leśniczego Rudolfa Spitzerego, a projektował i wykonał rzeźbiarz G. I. Chmielewski. Pomnik, czworościenny obelisk lekko stożkowy wysokości 6 metrów zakończony jest krzyżem ustawionym na kuli. Na ścianie frontowej podzielonej na trzy części widzimy dwie płaskorzeźby i tablicę. Płaskorzeźba górna pokazuje nam Chrystusa Zmartwychwstającego w otoczeniu promieni światła, dolna św. Huberta klęczącego wśród drzew i jelenia z dużym wieńcem, w środku którego błyszczy krzyż. Tablica najniżej położona informuje o fundatorach i o roku wystawienia pomnika. Ostatnim zapomnianym, i ostatnim dostrzeżonym przeze mnie przydrożnym znakiem religijnym jest krzyż [10] przy wiejskiej drodze wśród pól i hal zakładów w cekanowskiej strefie przemysłowej przy ulicy Płockiej drodze krajowej 62. Nikt nie pamięta kiedy został Rys. 12. Krzyż na polu Pani Ogieniewskiej. ufundowany i w jakiej intencji. Stoi samotnie, bez wyznaczonego ogródka, bez daszku chroniącego figurę Jezusa na polu swojej opiekunki nieżyjącej już Pani Ogieniewskiej. Konrad Jan Waluś, Jan Henryk Waluś.