KAPLICZKI I KRZYŻE W NADODRZAŃSKIM KRAJOBRAZIE KULTUROWYM - NOŚNIK TRADYCJI

Transkrypt

1 KAPLICZKI I KRZYŻE W NADODRZAŃSKIM KRAJOBRAZIE KULTUROWYM - NOŚNIK TRADYCJI - Maria W i t e k w Szczecinie Waldemar W i t e k Oddział Terenowy w Szczecinie

2 KRAJOBRAZ KULTUROWY

3 OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO OBSZARY KULTUROWO-KRAJOBRAZOWE OKK 20 Skarpa Nadodrzańska - zachodnia nadodrzańska część gmin Cedynia i Mieszkowice. Pasmo, położonych na wysoko wyniesionej skarpie odrzańskiej, wsie o zabytkowych walorach: Stary Kostrzynek, Stara Rudnica, Siekierki, Stare Łysogórki, Gozdowice, Stary Błeszyn, Czelin. Tradycyjna ryglowa zabudowa mieszkalna i gospodarcza zachowana w większych zespołach w Starym Kostrzynku i Starych Łysogórkach. W Czelinie gotycki kościół granitowy dokumentuje XIII-wieczne dzieje terenu. Obszar o wybitnych walorach krajobrazowych. Krajobraz kulturowy - przestrzeń historycznie ukształtowana w wyniku działalności człowieka, zawierająca wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze krajobraz harmonijny: wszystkie elementy przestrzenne są dostosowane do lokalnej tradycji i środowiska naturalnego krajobraz zdegradowany: celowa lub nieświadoma działalność człowieka, która naruszyła pierwotną równowagę między elementami kulturowymi i przyrodniczymi

4 KAPLICZKI I KRZYŻE - NOŚNIK TRADYCJI - 1. Kapliczki oraz krzyże (przydrożne i kościelne) stanowią autentyczny przejaw ludowej religijności, a na obszarze Pomorza Zachodniego były i są elementem budowania tożsamości narodowej i religijnej po 1945 roku. 2. Są to akcenty architektoniczne, wkomponowane w historyczny krajobraz kulturowy, oswajające zastane dziedzictwo poprzednich pokoleń i narodów. 3. Przy krzyżach i kapliczkach (jeśli we wsi nie było kościoła) mieszkańcy modlili się o deszcz w czasie suszy, prosili o dobre plony, modlili się w intencjach osobistych. 4. Były także miejscami pożegnania ze zmarłymi, zwłaszcza w obliczu braku duchownych, czy kościołów nie konsekrowanych w obrządku rzymsko-katolickim. 5. Pozwalały na spotkania różańcowe, majowe, święcenie pokarmów w Wielką Sobotę. 6. W przestrzeniach przykościelnych (np. na historycznych cmentarzach) powszechnie stawiano krzyże misyjne, na pamiątkę odbytych tu rekolekcji misyjnych.

5 KAPLICZKI I KRZYŻE - ZESTAWIENIE -

6 KAPLICZKI I KRZYŻE - WEZWANIE - KAPLICZKI MB

7 KAPLICZKI I KRZYŻE - LOKALIZACJA - GM. CEDYNIA

8 KAPLICZKI I KRZYŻE - LOKALIZACJA - GM. MIESZKOWICE

9 KAPLICZKI I KRZYŻE - MOTYWACJA: DZIĘKCZYNNA - ORZECHÓW fot.

10 KAPLICZKI I KRZYŻE - MOTYWACJA: UPAMIĘTNIENIE MISJI ŚWIĘTYCH - CZELIN

11 KAPLICZKI I KRZYŻE - FUNKCJA: NABOŻEŃSTWA MAJOWE / BOŻE CIAŁO - STARY BŁESZYN SIEKIERKI

12 KAPLICZKI I KRZYŻE - OSTRZEŻENIE!? - STARE ŁYSOGÓRKI

13 KAPLICZKI I KRZYŻE - NA POMNIKACH WOJENNYCH -

14 KAPLICZKA NA POMNIKU WOJENNYM 1908 r. STARA RUDNICA przy d. kościele staroluterańskim 1905 r.

15 KAPLICZKA NA POMNIKU WOJENNYM STARA RUDNICA

16 KAPLICZKA NA POMNIKU WOJENNYM STARY KOSTRZYNEK

17 KAPLICZKA NA POMNIKU WOJENNYM STARY KOSTRZYNEK 1912 r.

18 KAPLICZKA NA POMNIKU I WS KŁOSÓW

19 KAPLICZKA NA POMNIKU I WS KŁOSÓW

20 KAPLICZKA NA POMNIKU I WS ZIELIN

21 ZIELIN KAPLICZKA NA POMNIKU I WS

22 KAPLICZKA NA MIEJSCU POMNIKA WOJENNEGO

23 ARCHITEKTURA KAPLICZEK

24 KAPLICZKA OBELISKOWA WNĘKOWA - MUROWANA MB Lubiechowskiej ORZECHÓW wzgórze (za wsią) fot.

25 KAPLICZKA OBELISKOWA SKRZYNKOWA - DREWNIANA MB Niepokalana STARY BŁESZYN plac wiejski

26 KAPLICZKA OBELISKOWA SKRZYNKOWA - DREWNIANA MB Niepokalana STARY BŁESZYN plac wiejski

27 KAPLICZKA GROTA (?) KAMIENNA MB Niepokalana SIEKIERKI - skrzyżowanie

28 KAPLICZKA GROTA (WNĘKA) KAMIENNA MB Niepokalana GOLICE działka kościelna

29 KAPLICZKA KOLUMNOWA FIGURA Serce Pana Jezusa MIESZKOWICE działka kościelna

30 Jan Paweł II KAPLICZKA POSTUMENTOWA FIGURA ZIELIN (działka kościelna)

31 KAPLICZKA POSTUMENTOWA FIGURA Serce Pana Jezusa WIERZCHLAS (działka kościelna)

32 KAPLICZKA KOLUMNOWA SKRZYNKOWA - DREWNIANA św. Antoni STARY KOSTRZYNEK (przy zagrodzie nr 7)

33 KAPLICZKA KOLUMNOWA SKRZYNKOWA - DREWNIANA św. Franciszek STARY KOSTRZYNEK (za wsią - droga)

34 KAPLICZKA ŚCIENNA WNĘKOWA MIESZKOWICE ul. Mieszka I STARE ŁYSOGÓRKI kościół MB Różańcowa MB Niepokalana

35 KRZYŻE PRZYDROŻNE

36 KRZYŻE Z KAPLICZKAMI KAMIONKA plac wiejski

37 KRZYŻE WIEJSKIE LOKALIZACJA ZIELIN

38 KRZYŻE WIEJSKIE DREWNIANE PRYZDROŻENE / SKRZYŻOWANIE KRZYŻE DREWNIANE STANOWIĄ OK. 65 % CAŁOŚCI KRZYŻY WIEJSKICH KURZYCKO za wsią MIESZKOWICE, ul. Warszawska CZACHÓW k/majątku

39 ZIELIN metal (odlew) KRZYŻE WIEJSKIE DREWNIANE PASJE / KORPUSY STARY KOSTRZYNEK - drewno ŻELICHÓW - żywica LUBIECHÓW G. - krucyfiks

40 KRZYŻE WIEJSKIE DREWNIANE DEKORACJA GOLICE - żłobkowanie KURZYCKO - profilowanie GOLICE - oświetlenie PIASEK ażur / fazowanie ŁUKOWICE - plakieta

41 KRZYŻE WIEJSKIE METALOWE KRZYŻE METALOWE STANOWIĄ OK. 35 % CAŁOŚCI KRZYŻY WIEJSKICH GOSZKÓW nawsie (rura) KURZYCKO skrzyżowanie (rura + płaskownik) NOWY KŁOSÓW skrzyżowanie (dwie rury)

42 KRZYŻE WIEJSKIE METALOWE - DEKORACJE CZELIN GOSZKÓW NOW KŁOSÓW

43 KRZYŻE WIEJSKIE METALOWE - KWIETNIKI CZELIN - kwietnik ZIELIN - półka LUBIECHÓW D. - półka

44 CEDYNIA, ul. Żymierskiego KRZYŻE WIEJSKIE / MIEJSKIE OGRODZENIA CZELIN GOSZKÓW GOLICE

45 KRZYŻE WIEJSKIE OGRODZENIA METALOWE (NOWE) KURZYCKO LUBIECHÓW D. LUBIECHÓW G. NOWY KŁOSÓW

46 KRZYŻE WIEJSKIE / MIEJSKIE ZIELEŃ NISKA CZACHÓW KAMIONKA LUBIECHÓW G. MIESZKOWICE, ul. Warszawska

47 KRZYŻE WIEJSKIE ZIELEŃ WYSOKA PIASEK MIESZKOWICE, ul. Kościuszki ZIELIN

48 KRZYŻE KOŚCIELNE

49 KRZYŻE KOŚCIELNE MISYJNE - DREWNIANE GOSZKÓW KŁOSÓW KURZYCKO

50 KRZYŻE KOŚCIELNE MISYJNE INSKRYPCJE NA KRZYŻU CZELIN W KRZYŻU NADZIEJA NASZEGO ZBAWIENIA ŁUKOWICE ORZECHÓW 1.IX.1997 PAMIĄTKA MISJI ŚW.

51 KRZYŻE KOŚCIELNE MISYJNE TABLICZKI CEDYNIA GOZDOWICE

52 KRZYŻE KOŚCIELNE MISYJNE TABLICZKI BIELINEK CZELIN STARE ŁYSOGÓRKI

53 Dziękujemy za uwagę