AUTORSKIE BIURO ARCHITEKTONICZNE ARCHITEKCI BARBARA I JANUSZ TARGOWSCY

Transkrypt

1 AUTORSKIE BIURO ARCHITEKTONICZNE ARCHITEKCI BARBARA I JANUSZ TARGOWSCY Warszawa ul. Zgrupowania Żmija 3 p.21 tel./fax (22) biuroaba@wp.pl TEMAT: REMONT ELEWACJI BUDYNKU ZACHĘTY PRZY PLACU MAŁACHOWSKIEGO W WARSZAWIE ELEWACJA WSCHODNIA FAZA: PROJEKT BUDOWLANY DZIAŁKA: INWESTOR: PROJEKTANCI: NR EWID. 6/1, 6/2 OBRĘB NARODOWA GALERIA SZTUKI ZACHĘTA PLAC MAŁACHOWSKIEGO 3, WARSZAWA ARCHITEKTURA MGR INŻ. ARCH. ALEKSANDRA STĘPIŃSKA SPRAWDZIŁ: MGR INŻ. ARCH.ZBIGNIEW STĘPIŃSKI PROGRAMY PRAC KONSERWATORSKICH WYSTROJU KAMIENNEGO I SZTUKATORSKIEGO MGR PIOTR GRZEGORZ MĄDRACH ELEMENTÓW DEKORACJI METALOWEJ DR. INŻ. SŁAWOMIR SAFARZYŃSKI DATA: 15 MARZEC 2013 R.

2 1 Zawartość opracowania 1. Opis techniczny. 2. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia 3. Oświadczenia mgr inż. arch. Aleksandry Stępińskiej oraz mgr inż. arch. Zbigniewa Stępińskiego o zgodności projektu z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. 4. Uprawnienia budowlane mgr inż. arch. Aleksandry Stępińskiej nr St-443/75 5. Zaświadczenie Mazowieckiej Izby Okręgowej Architektów o członkostwie mgr inż.arch Aleksandry Stępińskiej pod nr MA Zaświadczenie Wojewódzkiego konserwatora Zabytków nr 1 z 1994 roku Aleksandry Stępińskiej. 7. Uprawnienia budowlane mgr inż.arch. Zbigniewa Stępińskiego nr St-865/72 8. Zaświadczenie Mazowieckiej Okręgowej Izby Architektów o członkostwie mgr inż. arch. Zbigniewa Stępińskiego pod nr.ma Zaświadczenie Wojewódzkiego konserwatora Zabytków nr 437 z 1996 roku Zbigniewa Stępińskiego. 10. Zaświadczenie WKZ Nr 13/94 mgr Piotra Mądracha 11. Dyplom ASP NR 3523 mgr Piotra Mądracha 12. Zaświadczenie nr 148 Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków Dr. inz. Sławomira Safarzyńskiego 13. Zalecenia konserwatorskie BSKZ pismo KZ-IUA ADR(2) z dnia r Sytuacja skala 1:500 rys nr Elewacja wschodnia -frontowa. Skala 1:100- rys. nr Elewacja południowa /z fragmentem związanym z elewacją frontową./ - skala 1:100 rys nr Elewacja północna -/z fragmentem związanym z elewacją frontową./ -skala 1:100 rys nr 4

3 Widok Elewacji wschodniej Zachęty po remoncie w roku

4 3 Opis techniczny projekt budowlany remontu elewacji budynku Narodowej Galeriii Sztuki Zachęta 1. Dane ogólne i podstawy opracowania. 1.1 Zamawiający: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki Pl. Małachowskiego Warszawa 1.2 Projektant: ABA Warszawa ul. Zgrupowania Żmija 3 lok Umowa z dnia roku. 1.4 Archiwalny, z sierpnia 1994 roku Projekt rewaloryzacji elewacji frontowej budynku galerii Zachęty przy Placu Małachowskiego 3 w Warszawie autorstwa mgr inż. arch. Aleksandry Stępińskiej. 1.5 Dokumentacja fotograficzna wykonana przez projektanta dla celów niniejszego opracowania. 1.6 Uzgodnienia zakresu opracowania z Zamawiającym. 1.7 Dokumentacja zgodna z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia r /Dz. U. Nr.202. poz /. 2. Położenie, informacje o obiekcie oraz cel i zakres opracowania. 2.1 Położenie i informacje o obiekcie. Budynek Narodowej Galerii Sztuki Zachęta położony jest przy pl. Małachowskiego 3 w Warszawie. Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.a decyzja z dnia r. 2.2 Cel opracowania. W związku z planowanym remontem elewacji niniejsze opracowanie ma ułatwić Zamawiającemu podjęcie decyzji, co do rodzaju i parametrów technicznych projektowanych prac oraz warunków wykonania i odbioru robót a jednocześnie umożliwiające przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Niniejszy projekt budowlany zostanie przedłożony do uzgodnienia w BSKZ a następnie w Delegaturze Biura Architektury i Planowania Przestrzennego w Dzielnicy Śródmieście w celu zatwierdzenia i uzyskania pozwolenia na budowę. 2.3 Zakres opracowania. Zamawiający zlecił wykonanie 4 projektów budowlanych remontu elewacji oddzielnie dla każdej strony budynku - wschodniejj, południowej,zachodniej i północnej. Opracowanie elewacji wschodniej /frontowej/ z uwagi na powiązania przestrzenne i architektoniczne obejmuje również fragmenty elewacji południowej i północnej. Ujęty w umowie z Zamawiającym punkt 1, który dotyczący remontu wszystkich elewacji przewiduje następujący zakres prac: naprawę tynków

5 4 przełożenie głównych schodów kamiennych z wykonaniem ogrzewania kablowego renowację krat okiennych renowacje dwóch metalowych kandelabrów kolorystykę elewacji(malowanie) wymianę podokienników blaszanych inne drobne prace opis techniczny z uwzględnieniem wytycznych wykonania wykonanie kosztorysu inwestorskiego i przedmiaru robót do celów przetargowych wykonanie specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót wykaz materiałów Opracowania związane: projekt budowlany remontu dachu projekt budowlany elektryczny ogrzewania kablowego głównych schodów wejściowych. Opracowanie niniejsze zawiera część historyczną, opis stanu technicznego elewacji, zakres prac konserwatorsko-remontowych dotyczących tynków, sztukaterii, elementów kamiennych, elementów wystroju metalowego, kolorystyki oraz informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Przewidywane roboty budowlane nie wymagają sporządzenia projektu zagospodarowania działki. 3. Część historyczna -opisowa. 3.1 Geneza powstania Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Po powstaniu listopadowym 1931 roku zamknięty zostaje Uniwersytet Warszawski. Aleksander Kokulor i Feliks Piwowarski zakładają prywatna szkołę malarską, która działa do roku, 1843 czyli do momentu otwarcia w Warszawie Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W roku 1853 zorganizowana została 1 ogólnopolska wystawa prac artystów polskich. Następne, organizowane w różnych miejscach czy to przez profesorów Szkoły Sztuk Pięknych czy też przez poszczególnych artystów m.in. Wojciecha Gersona i Józefa Simmlera zrodziły myśl o utworzeniu stałej instytucji artystycznej popierającej sztukę polska, propagująca ja wśród najszerszych warstw społeczeństwa polskiego. W opracowaniu statutu tej instytucji brali udział m.in. Wojciech Gerson, Aleksander Lesser, Alfred Schouppe i Ksawery Kamiński. Po uzyskaniu jesienią 1860 roku zatwierdzenia przez Radę Administracyjną Królestwa polskiego Ustawy Towarzystwa 13grudnia tego roku w sali-... Cesarsko Królewskiej Medyko-Chirurgicznej Akademii... odbyło się pierwsze konstytucyjne, walne zebranie

6 5 Członków rzeczywistych Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Artykuł statutu głosił: Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych jest zjednoczeniem artystów i miłośników sztuki i ma na celu rozkrzewianie sztuk pięknych w kraju i niesienie pomocy artystom, a zwłaszcza młodzieży wychodzącej ze Szkoły Sztuk Pięknych. 3.2 Zarys historii budowy i rozbudowy Gmachu Zachęty. W działaniu Towarzystwa Zachęty na plan pierwszy wysuwa się naturalnie sprawa uzyskania własnej siedziby, stałego miejsca na organizowanie wystaw i codzienną działalność. Potrzeba wybudowania własnej siedziby ma swe odbicie w corocznych sprawozdaniach Komitetu. Pierwszy lokal na wystawę Towarzystwo objęło po Wystawie Krajowej.. 5 sal i 1 małego pokoju jednooknowego... w pałacu Makronowskich, następny to hotel Gerlacha na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Czystej, by po Powstaniu Styczniowym znaleźć miejsce na lat 15, do roku1884 w klasztorze pobernardyńskim. Nie były to pomieszczenia odpowiadające potrzebom wystawienniczym wziąwszy pod uwagę ile te warunki przeszkadzały otrzymaniu wrażenia, jakiego się autorowie po swych pracach spodziewać mieli prawo. Utworzono fundusz budowlany, który w roku 1883 wzrósł do rs. Po oddaniu Gmachu pobernardyńskiego Towarzystwo na 12 lat przenosi się do pawilonu wystawowego Gracjana Ungra a następnie, a od 1896 r. znajduje swą siedzibę w Resusie Obywatelskiej, gdzie znów było złe światło. Od roku 1886 czyniono jednocześnie starania o pozyskanie części skweru na placu Ewangelickim- na koniec z pomyślnym skutkiem. 3.3 Konkursy, budowa i przebudowa Gmachu Zachęty. W 1894 roku Komitet Zachęty ogłosił konkurs na projekt budowy swego własnego gmachu na placu Ewangelickim. Sąd złożony z 5 architektów i 2 członków Komitetu przyznał z 7 nadesłanych prac nagrody Stefanowi Szyllerowi i Mikołajowi Tołwińskiemu. Oba projekty wykonane były w stylu polskiego odrodzenia. Z wielu względów a głównie...gdy dowiedziano się, że właścicielka sąsiedniej posesji, p. Górecka ma zamiar zapisać ją testamentem na własność Towarzystwa uznano za stosowne projekt tak przerobić, by gmach, zbudowany na placu przez Magistrat użyczonym, można było w przyszłości powiększyć dobudowana na placu p.góreckiej, organicznie z nim w jedną całość związaną; i odwrotnie by w razie niedojścia do skutku oczekiwanej ofiary, gmach budujący się stanowił sam w sobie całość skończoną.

7 6 Mikołaj Tołwiński :projekt konkursowy gmachu Tow.Zachety Sztuk Pieknych I wersja 1894r. elewacja frontowa. Stefan Szyller :projekt konkursowy gmachu Tow.Zachety Sztuk Pięknych Rok 1984 elewacja frontowa. Stefan Szyller :projekt konkursowy z 1884r. gmachu Tow.Zachety Sztuk Pięknych zmieniony w 1986 r. elewacja frontowa. Stefan Szyller, III projekt /realizacyjny/, fasada.:

8 7 Ostatecznie komisja zatwierdziła nowy projekt Stefana Szyllera i Towarzystwo powierzyło mu budowę gmachu przy współudziale architektów Franciszka Baumana i Artura Goebla. Budowę gmachu rozpoczęto w 1898 roku a 15 grudnia 1890 roku nastąpiło otwarcie uroczyste lecz ciche. W roku 1903 dobudowano lewe skrzydło, przeznaczone na zbiory muzealne Zachęty. W roku 1912 sale frontowe uzyskały oświetlenie górne ( arch. Artur Goebel) i zainstalowano oświetlenie elektryczne w miejsce gazowego. II wojnę światową i Powstanie Warszawskie budynek Zachęty przetrwał w stanie prawie nieuszkodzonym. Po wojnie Towarzystwo nie zostało reaktywowane a budynek przejęło C.B.W.A Zachęta. W 1946 dobudowano tymczasowe garaże przy okazji niszcząc klasycystyczną bramę z dwiema furtkami i żelaznym ogrodzeniem. W 1958 Minister Kultury i Sztuki występuje z inicjatywą rozbudowy Zachęty. Powstaje projekt Oskara Hansena, Stanisława Zamecznika i Lecha Tomaszewskiego prosty sześcian o stalowej konstrukcji i szklanych elewacjach. Projekt nie został zrealizowany. W latach 80-tych ubiegłego wieku zespól P.P. PKZ Warszawa w składzie: arch. arch. Feliks Dzierżanowski, Aleksandra Stępińska i Andrzej Piłatowski przedstawił 2 koncepcje elewacji przy rozbudowie Zachęty. Współczesną, szklaną konstrukcje oraz drugą- ostatecznie zrealizowaną, nawiązującą do rozwiązań Szylerowskich. 3.4 Opis ogólny budynku Zachęty Powstał budynek ozdobiony wieloma kompozycjami rzeźbiarskimi oraz bogatymi dekoracjami rzeźbiarskimi autorstwa Zygmunta Otto. Eklektyczna kompozycja architektoniczna budynku została oparta głównie na klasycznych motywach antycznych. Fasadę tworzy portyk z kolumnami i filarami, wspartymi na okazałych rustykalnych bazach, zwieńczonych kapitelami korynckimi. Dwie centralnie umieszczone kolumny są wykute w całości, w piaskowcu szydłowieckim. Na parterze,dookoła całego budynku cokól kamienny z piaskowca opasuje okna piwnic.nad cokołem na ścianie parteru wystepują dwa typy boni.na osi okien parteru znajdują sie dekoracyjne kroksztyny z liści akantu.piętro elewacji frontowej i północnej zdobia półkolumny oraz bogaty wystrój sztukatorski. Pomiędzy filarami i kolumnami zlokalizowano wysokie schody prowadzące do głównych drzwi wejściowych. Schody są wykute z bloków szarego granitu.

9 8 Gówne drzwi wejsciowe do gmachu Zachęty-kolor ciemny orzech Portyk zwieńczony jest tympanonem, którego wnętrze ozdobione jest bogatą rzeźbiarską kompozycją alegoryczną z dominującą postacią uskrzydlonego Geniusza. Kompozycja ta wykonana jest w narzucie sztukatorskim. Obramienia tympanonu udekorowane są typowymi motywami dekoracji architektonicznych zrealizowanymi w technologiach sztukatorskich. We wnętrzu portyku oraz nad oknami ryzalitu umieszczono kompozycje rzeźbiarskie. z portretami wybitnych malarzy polskich. Kompozycje te są wykonane w technice narzutu sztukatorskiego. Po obu stronach tympanonu znajduje okazała attyka wykonana z piaskowca szydłowieckiego ozdobiona na narożach kamiennymi akroterionami. Elewacje boczne i tylna są skromniejsze. Ozdobione są: wysokim, boniowanym kamiennym cokołem, sztukatorskimi pilastrami zwieńczonymi kamiennymi kapitelami, ozdobnymi sztukatorskimi obramieniami okien, sztukatorskim boniowaniem zdobiącym obramienia wnęk okiennych, kamiennymi portalami drzwi wejściowych oraz p gzymsem koronującym.

10 9 4. Tynki i sztukaterie- program prac remontowych i konserwatorskich. Uwaga ogólna. Przed rozpoczęciem wszelkich prac remontowych otwory okienne i drzwiowe należy zabezpieczyć folią. Ilekroć wymienione są w opracowaniu materiały konkretnej firmy jest to jedno z możliwych rozwiązań. Wykonawca może użyć materiałów o podobnych właściwościach technicznych innych producentów, jednak nie gorszych jakościowo. Dokładny zakres prac związanych z renowacją elewacji może zostać określony po postawieniu rusztowań. 4.1Opis ogólny- stan zachowania. Dokładny zakres prac związanych z renowacją tynków i przyczyny ewentualnych lokalnych uszkodzeń mogą zostać określone po postawieniu rusztowań elewacyjnych i oczyszczeniu elewacji. Generalnie stan techniczny elewacji i dekoracji architektonicznych jest dobry. Nie został stwierdzony brak przyczepności tynków na elewacji za wyjątkiem kilku miejsc gdzie nastapiło odrewanie lub pękniecie zewnetrznej ozdobnej, głeboko fakturowanej powłoki na boniach. Na powierzchniach tynków i boniowanych tynkach w strefie parteru lokalnie widoczne są złuszczenia oraz pęknięcia szpachlówek i farb oraz zabrudzenia odchodami gnieżdżących się na gzymsach gołębi. Obserwowane na elewacji uszkodzenia nie wynikają tylko z naturalnego starzenia materiałów lub szkodliwego działania czynników atmosferycznych; niektóre z nich spowodowane zostały przez uszkodzenia mechaniczne, znaczna część spowodowana jest przez wodę wnikającą w mur przez nieszczelne obróbki blacharskie. Tynki oraz sztukatorskie dekoracje rzeźbiarskie i architektoniczne wykonane zostały w zaprawach standardowych; wapienno - piaskowych lub cementowo wapienno - piaskowych. Możliwy do wykonania z poziomu chodnika ogląd wskazuje na stosunkowo niewielkie ubytki oraz brak krytycznych pęknięć. Widoczne spękania wskazują głównie na pękanie i odspajanie się warstwy zewnętrznej lub mechaniczne uszkodzenia tynków. Występują one przede wszystkim na parterze, na stykach z obróbkami blacharskimi lub przy gzymsach i w glifach okiennych. 4.2 Technologia renowacji wypraw tynkarskich. Po ustawieniu rusztowań należy dokonać dokładnego przeglądu całej elewacji. Istniejące tynki należy przebadać oraz delikatnie skuć w miejscach stwierdzonego braku przyczepności do murów. Zabezpieczyć na czas prac renowacyjnych wszystkie okna i drzwi.

11 10 Na początku działań konserwatorskich trzeba wykonać zabiegi biobójcze na całej elewacji... Miejsca widocznych ciemnych plam pleśni i zielonych nalotów glonów - zdezynfekować preparatem niszczącym życie mikrobiologiczne:np koncentrat Grunbelag Entferner rozcieńczony z wodą a dla większej skuteczności zabieg powtórzyć Całą elewację oczyścić z zabrudzeń metodą hydro dynamiczną z użyciem ciepłej wody oraz np.preparatu Schmutzloser dozowanego automatycznie.nie przywierające do tynków warstwy szpachlowe zostaną usunięte w trakcie mycia lub mechaniczne po jego zakończeniu. Wykonać naprawy w miejscach stwierdzonych uszkodzeń konstrukcyjnych widoczne w murze szczeliny między zdobionymi okleinami bonii skleić konstrukcyjnie mineralnym materiałem iniekcyjnym np. Injektionsleim 2K. Pęknięcia w tynkach, w dekoracjach architektonicznych oraz na gzymsach gzymsach naciąć ( jeżeli są węższe ) na szerokość min. 3 mm. Krawędzie szczelin zagruntować np.preparatem Haftfest rozcieńczonym 1 : 5 z wodą i w chwilę po jego wyschnięciu wypełnić masą Verbundmortel. Masa ta może być stosowana do wypełniania ( w jednym zabiegu ) ubytków o grubości do 50 mm. W miejscach ubytków w dekorowanych powierzchnich na boniach możliwe jest wykonanie odlewów z masy sztukatorskiej; po wykonaniu form odlewy elementów dekoracyjnych najlepiej wykonać masą mineralną Stuckmortel Jest to zaprawa sztukatorska fabrycznie mieszana, sucha zaprawa sztukatorska z mineralnymi spoiwami oraz naturalnymi, mineralnymi kruszywami. Płynna, szybkowiążąca i mająca niewielką gęstość objętościową. Przepuszczalna dla pary wodnej. Zaprawa do fabrycznego wytwarzania profili, rdzeni sztukaterii i gzymsów. Do naprawy i renowacji elewacji i sztukaterii na elewacjach. Montaż profili wykonać masą Verbundmortel po zagruntowaniu podłoża preparatem Haftfest tak by między profilami i tynkiem nie występowały pęcherze powietrza; możliwe jest zastosowanie prętów kotwiacych ze stali nierdzewnej. Po wykonaniu renowacji tynków, przed ewentualnym malowaniem elewacji, miejsce styku cokołowych okładzin kamiennych z tynkiem należy wypełnić trwale elastycznym kitem poliuretanowym np. REMMERS ALBON PU150. Wykaz czynności, które należy wykonać w miejscach wykazujacych destrukcję warstw tynkarskich tam gdzie może zaistnieć konieczność skucia odspojonych powłok tynkarskich lub wystroju sztukatorskiego: 1. na powierzchniach standardowych wypraw tynkarskich po odsłonięciu murów, aż do wątku ceglanego, oczyszczeniu powierzchni muru należy nanieść obrzutkę pod tynk z materiału REMMERS SPRITZBEWURF.

12 11 2. lokalne, punktowe uzupełnianie ubytków w murach oraz zamaskowanie bruzd po instalacjach najlepiej wypełnia mineralna, lekka i nie wykazująca skurczu masa REMMERS FACHWERKMÖRTEL 3. po całkowitym wyschnięciu obrzutki należy nałożyć metodą delikatnego naciągania pacami od dołu w górę masę tynkarską REMMERS 1L SANIERPUTZ WTA w kolorze białym, posiadającą dodatki włókien poliestrowych zapewniających odpowiednią trwałość warstwy tynkarskiej, ze zwiększoną odpornością na pękanie oraz uszkodzenia mechaniczne tynk taki jest porowaty i bardzo lekki (dla wykonania warstwy grubości 20 mm należy nałożyć 16 kg masy tynkarskiej na 1 m 2 ściany). 4. należy pamiętać o wykonaniu szczelin dylatacyjnych pomiędzy poszczególnymi kamienicami i wypełnienie tych szczelin trwale elastyczną poliuretanową masą kitującą REMMERS ALBON PU napraw uszkodzeń elementów sztukaterii o bogatym rysunku można dokonać w oparciu o system produktów na spoiwach mineralnych wzbogacanych żywicami organicznymi REMMERS STÜCKMÖRTEL. 6. wykonanie napraw sztukatorskich elementów prostych (obramień okiennych, gzymsów) proponujemy wykonać przy użyciu mineralnych zapraw modyfikowanych wzbogaconych jedynie dodatkiem poprawiającym elastyczność i przyczepność do podłoża, przeznaczonych do wykonania profili ciągnionych REMMERS GROBZUGMÖRTEL i REMMERS FEINZUGMÖRTEL, posiadających różne uziarnienie (od 0,5 mm i do 1,3 mm). 7. ostatnim zabiegiem jest nałożenie powłoki barwnej w odpowiednio dobranym kolorze, 7.1. powłoka barwna może zostać wykonana poprzez nałożenie wybarwionej w masie gładzi mineralnej REMMERS FEINPUTZ i barwnej gładzi tynkarskiej preparatem krzemoorganicznym REMMERS WS albo poprzez malowanie farbą wapienno - krzemoorganiczną REMMERS HISTORIC - LASUR (farba ta doskonale imituje powłoki historycznych farb wapiennych, a jednocześnie posiada wysoką trwałość wynikającą z obecności spoiwa krzemoorganicznego 7.3. najpierw w celu ustabilizowania pudrowania podłoży tynkarskich, w tym przede wszystkim pozostawionych partii w miarę dobrze trzymających się starych tynków, należy nasączyć je gruntem REMMERS HAFTFEST 5. Kolorystyka elewacji. Elewacja budynku posiada bogaty wystrój architektoniczny i kolorystyka różnicuje te elementy. Użyte farby elewacyjne powinny posiadać świadectwo dopuszczenia do stosowania na terenie Polski.

13 12 Rodzaj farby do uzgodnienia w trybie nadzoru autorskiego. Kolorystyka ogranicza się do podania koloru według próbnika farb KEIM, natomiast sposób kładzenia, rodzaju podkładu, krotności malowania będą wynikały każdorazowo z zaleceń producenta farb użytych do malowania. Winna to być farba wysokiej jakości, odporną na światło, przepuszczalną dla pary wodnej, przeznaczoną na powłoki kryjące. jak np. farba krzemo organiczna Siliconharzfarbe LA. Całą elewację po wyschnięciu wszystkich napraw wykonanych masa Verbindmortel malujemy dwukrotnie preparatemi silikonowymi. Po zagruntowaniu powierzchni roztworem preparatu Haftfest z wodą.i nie czekając na wyschniecie tego gruntu nakładamy pedzlem silokonową farbę zawierającą maczkę kwarcową ( dla pozostawienia chropowatej powierzchni elewacji ) i włókna poliestrowe ( dla maskowania włoskowatych peknięć) Silikonharz Fullfarbe Po wyschnięciu warstwy podkładowej nakładamy pedzlem druga warstwę- farbę silkonową o charakterze laserunkowym Historick Lasur. Celem zastosowania tej techniki jest wyraz estetyczny, który powinien być zbliżony do starych powłok wapiennych. Przed wykonaniem projektu kolorystyki w ramach rewaloryzacji elewacji budynku Zachęty w roku 1994 wykonane zostały badania z natury nawarstwień kolorystycznych elewacji budynku /pkt 1.5 opisu technicznego projektu/. Proponowane na podstawie tych badań ówczesne rozwiązanie kolorystyczne elewacji uzyskało w dniu roku pozytywną akceptacje Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jak również rzeczoznawcy Ministra Kultury i Sztuki prof. Andrzeja Kossa. W obecnym opracowaniu przyjęto odtworzenie kolorystyki z tego projektu. Oznaczenia przyjęte na rysunkach elewacji /kolory wg próbnika farb KEIM LEGENDA OZNACZENIA NA RYSUNKU ELEWACJI 1 w/g KEIM nr w/g KEIM nr w/g KEIM nr 9312.K -ELEMENTY KAMIENNE M -ELEMENTY METALOWE WYSTROJU

14 13 Kolor nr 1 - Nr 9396 wg próbnika KEIM Kolor nr 2 -Nr 9314 wg próbnika KEIM Kolor nr 3 - Nr 9312 wg próbnika KEIM Oznaczenie literą M elementy metalowe, czarny mat. Oznaczenie literą K elementy kamienne /granit lub piaskowiec/. Okna istniejące białe Drzwi istniejące dębowe kolor ciemny orzech Obróbki blacharskie blacha miedziana. Uwaga. Podczas realizacji kolorystyki elewacji należy wykonać próbki kolorystyczne na ścianie o powierzchni minimum 1,0 m 2 i dokonać wyboru z udziałem nadzoru autorskiego i konserwatorskiego. 6. Kamienne elementy wystroju architektonicznego- program prac remontowych i konserwatorskich. Wszystkie elementy kamienne w latach 90-tych były poddane kompleksowym zabiegom konserwatorskim w tym przesączeniu preparatem hydrofobowym. Zabieg ten powinien być powtarzany co 3-5 lat. Wszystkie elementy wykonane z kamieni naturalnych należy poddać kompleksowym zabiegom konserwatorskim Wykaz czynności 1. pierwszym i podstawowym zabiegiem przed przystąpieniem do pracy przy elewacjach oraz innych powierzchniach, które są porażone biologicznie jest wykonanie zabiegów biobójczych, do których można zastosować preparat REMMERS BFA albo preparat BORAMON ALTAX 2. następnie miejsca osłabione należy wzmocnić strukturalnie przed przystąpieniem do zabiegów mających na celu oczyszczenie elewacji, poprzez przesączenie preparatem krzemoorganicznym REMMERS KSE dotyczy to wszystkich oryginalnych elementów wykonanych z kamieni naturalnych i mineralnych materiałów sztukatorskich (proces wzmacniania strukturalnego wymaga zachowania szczególnych warunków klimatycznych oraz trzytygodniowego okresu żelowania preparatu w strukturze materiału kamiennego - należy to uwzględnić w harmonogramie działań konserwatorskich oraz w odpowiednim skosztorysowaniu tego zadania) 3. w przypadku wyjątkowo osłabionej struktury materiału budowlanego należy wzmocnić działanie preparatu KSE 100 poprzez zastosowanie preparatu REMMERS KSE 300, działanie tego preparatu jest takie same jak działanie preparatu KSE 100 i wymaga trzech tygodni żelowania w odpowiednich warunkach klimatycznych

15 14 4. następnie powierzchnie elewacji należy delikatnie oczyścić z wszelkich wtórnych nawarstwień i nalotów szkodliwych dla struktury naturalnych materiałów budowlanych - czyszczenie należy przeprowadzić następującymi metodami: - przy użyciu precyzyjnej mikroczyszczarki strumieniem ekologicznego ścierniwa pod starannie regulowanym ciśnieniem w technologii EURORUBBER-IBIX, z użyciem super delikatnych ścierniw o gradacji typu MESCH doczyszczając ręcznie z użyciem delikatnych materiałów ściernych oraz narzędzi cyzelerskich UWAGA: - w procesie czyszczenia nie należy używać urządzeń czyszczących strumieniem wody pod ciśnieniem. - dopuszczalne jest lokalne czyszczenie przy użyciu przegrzanej pary podawanej z profesjonalnego urządzenia do jej wytwarzania przy odpowiednio regulowanym ciśnieniu - czyszczenie parą może być wspomagane preparatem chemicznym FASSADENREINIGER - PASTE - REMMERS Wykluczenie wody, jako medium czyszczącego oraz stała kontrola efektów oczyszczania dają możliwości optymalnego zachowania i wydobycia pierwotnych walorów oryginalnych powierzchni. Jednocześnie unika się niekontrolowanej migracji związków chemicznych znajdujących się w strukturach materiałów mineralnych, które będąc rozpuszczalnymi w wodzie migrują na powierzchnię, zanieczyszczając ją chemicznie, kolorystycznie i fakturalnie. 5. w miejscach większych ubytków w elementach kamiennych należy wykonać rekonstrukcje (fleki) z odpowiednio dobranych materiałów kamiennych (fakturalnie, kolorystycznie, strukturalnie), fleki wklejać przy pomocy klejów na bazie żywic poliestrowych na przykład uniwersalnej szpachli NOVOL UNI 6. do wypełnienia mniejszych ubytków należy zastosować masę renowacyjną REMMERS RESTAURIERMÖRTEL z odpowiednio dobraną kolorystyką oraz uziarnieniem, masy te dają uzupełnienia o trwałej kolorystyce i parametrach mechanicznych dostosowanych do uzupełnianego podłoża 7. w przypadku gdy łączenia elementów kamiennych lub fugi muszą wykazywać elastyczność oraz gdy istnieją pustki rozpojenia mogą być sklejone zastrzykami dobrze penetrującej żywicy epoksydowej o niskiej lepkości REMMERS INJEKTIONSHARZ przy fugowaniu elementów kamiennych należy najpierw dokładnie usunąć pozostałości istniejących fugowań, nowe fugi należy założyć przy użyciu zaprawy o wysokiej

16 15 9. porowatości zarabianej emulsją żywicy epoksydowej w wodzie REMMERS ECC - FUGENMÖRTEL materiał należy dobrać kolorystycznie do naturalnej barwy kamienia, materiał ten nie ulega wykruszaniu przy naprężeniach występujących przy dobrze położonych płytach posadzkowych 10. w razie konieczności wykonania scaleń kolorystycznych wtórnych uzupełnień, z powierzchniami oryginalnymi pierwotnych fragmentów można posłużyć się odpowiednio przygotowanym preparatem laserunkowym REMMERS HISTORIC - LASUR zabarwionym pastami na spoiwie siloksanowm REMMERS LA SILICONFARBE rozcieńczonym mikroemulsją silikonową REMMERS WS 11. wzmocnione, oczyszczone, uzupełnione elementy elewacji należy poddać zabezpieczeniu przed wnikaniem wilgoci, zabrudzeniem strukturalnym i wzmocnieniem przypowierzchniowym poprzez nałożenie warstwy hydrofobowej przy użyciu preparatu krzemoorganicznego REMMERS FUNCOSIL SL (jest to roztwór niskocząsteczkowego oligomeru siloksanowego w benzynie lakowej o wysokiej zdolności penetracji również w materiałach relatywnie zbitych, do jakich należą piaskowce, nie powoduje żadnej zmiany koloru impregnowanego materiału). Bardzo ważną sprawą jest prawidłowe spoinowanie elementów kamiennych. Układ spoin musi być szczelny, tak aby chronić mur przed wnikaniem wody i zanieczyszczeń chemicznych. Materiał użyty do spoinowania powinien być elastyczny, aby spoiny nie wykruszały się podczas występowania naprężeń mechanicznych, głównie termicznych. Do tego należy zastosować specjalną zaprawę do spoinowania okładzin z płyt kamiennych REMMERS ECC - FUGENMÖRTEL, modyfikowanej uelastyczniającą domieszką emulsji żywicy epoksydowej w wodzie. Finalnie okładzinę kamienną należy zabezpieczyć przed wnikaniem wody opadowej i brudzeniem strukturalnym poprzez wykonanie przesączenia metodą mokre na mokre zabezpieczającego przed wnikaniem wilgoci, preparatem REMMERS FUNCOSIL SL Po wykonaniu renowacji tynków, przed ewentualnym malowaniem elewacji, miejsce styku cokołowych okładzin kamiennych z tynkiem należy wypełnić trwale elastycznym kitem poliuretanowym REMMERS ALBON PU Schody główne Podczas remontu w 1994 roku nie przeprowadzono również kompleksowego remontu granitowych schodów w portyku głównym gmachu. Przeprowadzona była jedynie interwencyjna renowacja. W trakcie tych prac zrobiono sondażową odkrywkę kilku stopni granitowych. Okazało się, że pod schodami jest gruz i rumosz, który jest całkowicie przesiąknięty wilgocią. Granitowe schody są nieszczelne i do tej podsypki dostaje się swobodnie woda opadowa Spowodowalo to zawilgocenie obu baz kolumn oraz dwóch podestów pod latarnie wykonanych z piaskowca szydłowieckiego.

17 16 Elementy te są przez to podatne na uszkodzenia mechaniczne. Granitowe elementy schodów należy rozebrać i wykonać naprawę podłoża,układając jednoczesnie elementy grzejne zgodnie z projektem elektrycznym. Wykorzystujqac fakt demontazu granitowych okładzin schodów należy dokonac wymiany okładzin obu baz kolumn na nowe, wykonane z piaskowca szydłowieckiego.. Baza kolumny 1 Uszkodzonamechanicznie baza kolumny 2. Po zdjęciu okładzin i odsłonięciu podłoża widoczny będzie zakres ewentualnych i koniecznych napraw. Po wykonaniu instalacji z kabli grzewczych i zalaniu ich betonem. Naprawy ubytków w betonie wykonujemy przez zagruntowanie preparatem Aida Kiesol i pomalowanie masą izolacyjną Dichtschlamme

18 17 Bezpośrednio po takim gruntowaniu nie czekając na wyschniecie masy Dichtschlamme - wszystkie ubytki, pęknięcia i nierówności naprawić masą Dichtspachtel. Wykonane izolacje pozostawiamy do wyschniecia na min. 1 dobę. Jeżeli powierzchnia płyt granitowych od strony którą są one mocowane do betonowych schodów jest nierówna należy zastosować klej grubo-warstwowy np.marmorkleber. Jęśli powierzchnia ta jest równa należy zastosowac cienko-warstwową masę klejową np. Multikleber Okładziny granitowe spoinować masą epoksydową np.ep Colporfuge w kolorze granitu. 7. Stolarka okienna i drzwiowa 7.1 Stolarka okienna Okna z tworzywa PCV jednoramowe, podwójnego szklenia w kolorze białym. W czasie remontu elewacji stolarkę okienną należy starannie ochronić przy pomocy folii budowlanej. Stolarka okienna nie jest przedmiotem opracowania. 7.2 Stolarka drzwiowa Prace konserwatorskie przy elementach drewnianych muszą polegać przede wszystkim na scaleniu kolorystycznym i fakturowym powierzchni drewnianych zarówno pod względem konstrukcyjnym, fakturowym oraz kolorystycznym. Należy też poddać renowacji powierzchnie materiałów drzewnych tak by ujednolicić ich estetykę i odpowiednio zabezpieczyć powierzchnię. Drzwi wejściowe główne oraz boczne od strony północnej wymagają zabiegów renowacyjnych. Od strony południowej elewacji frontowej na ukończeniu są prace związane z dobudową windy dla osób niepełnosprawnych. Program prac konserwatorskich drzwi 1. Demontaż skrzydeł drzwi w celu przeprowadzenia prac konserwatorskich w pracowni konserwatorskiej 2. Sklejenie elementów popękanych i rozklejonych klejem skórnym zgodnie z tradycyjną technologią stolarską 3. Uzupełnienie materiałem drzewnym zbliżonym wyglądem oraz właściwościami (kolorem, gatunkiem drewna, usłojeniem) wszystkich ubytków oraz szczelin 4. Scalenie kolorystyczne uzupełnionych elementów poprzez nałożenie odpowiednio dobranych bejc z oferty REMMERS NC HB-005-HOLZBEIZE 5. Uzupełnienie drobnych ubytków drewna odpowiednio dobranymi kitami drewnopodobnymi SYNTILOR BLANCHON 6. Nałożenie warstw wykańczających (lakier) odpowiednio dobranych do pierwotnie zastosowanych na danych drzwiach

19 18 7. Przeszlifowanie powierzchni ościeżnic i przeprowadzenie konserwatorskiego postępowania analogicznego jak przy drzwiach 8. Uzupełnienie ubytków poprzez flekowanie z użyciem odpowiedniego materiału drzewnego dobranego pod względem gatunku drewna i usłojenia. 9. Uzupełnienie drobnych ubytków KITEM DO DREWNA np. SYNTILOR firmy BLANCHON służącym do uzupełnień zadrapań i rys zastosować kit woskowy odpowiednio barwiony. 10. Scalenie kolorystyczne poprzez nałożenie odpowiednio dobranych bejc np.firmy REMMERS AGE ABBEIZER 11. Zamontowanie skrzydeł drzwi w miejscach ich pierwotnego eksponowania 12. Wszystkie drzwi scalone kolorystycznie w/g koloru drzwi głównych tj.ciemnego orzecha. Doboru koloru dokonać przy udziale nadzoru autorskiego i konserwatorskiego. 8 Obróbki blacharskie. Stan obróbek blacharskich jest generalnie dobry. W kilku miejscach widoczne są nieszczelności, które spowodowały wnikanie pod chronione tymi obróbkami gzymsy wody deszczowej. Planowana jest kopmleksowa wymiana obróbek blacharskich na nowe, miedziane. Przed montażem nowych obróbek blacharskich należy wykonać powłokę izolacyjną. Izolacja ta wykonywana jest przez zagruntowanie powierzchni np.płynem Kiesol i w chwilę po jego wniknięciu na podłoże należy nanieść poprzez malowanie masą izolacyjna mineralną np. Elastoschlamme 2K Szczeliny między blachą i tynkiem oraz futrynami okien należy wypełnić trwale elastyczną masą poliuretanową np.ms150 9 Zabezpieczenie przed ptakami Na części elementów architektonicznych zastosowane zostały odstraszacze tj. tasmy z kolcami. Ilość ich jest jednak niewystarczajaca i należałoby je uzupełnić w miejscach szczególnie narażonych na przesiadywanie ptaków jak gzymsy, górne części głowic, parapety okienne Proponuje się zamocowanie taśm z kolcami np. firmy ECOPIC, dobranymi odpowiednio do wielkości miejsca zabezpieczanego.

20 19 10 Elementy metalowe wystroju architektonicznego Program prac konserwatorskich elementów metalowych wystroju architektonicznego Na fasadzie budynku od strony placu Małachowskiego (strona wschodnia) umieszczono wiele elementów wykonanych z żelaza techniką metaloplastyki. Są to kraty na oknach parteru i w drzwiach wejściowych. Przed budynkiem postawiono dwie latarnie wykonane w okresie późniejszym niż pozostałe elementy metalowe (lata 70. ubiegłego wieku). Oddzielną grupą elementów wystroju architektonicznego są mosiężne okucia przy drzwiach. Rodzaj elementu Zastosowany metal Liczba elementów Latarnia Żelazo 2 Krata w oknie Żelazo 10 Krata w drzwiach Żelazo 8 Zawiasy Mosiądz 24 Uchwyt poziomy Mosiądz 8 Uchwyt pionowy Mosiądz 4 Szyld zamka Mosiądz Ocena stanu zachowania Ocena stanu zachowania elementów stalowych Obecny stan zachowania stalowych elementów, szczególnie krat okiennych wymaga interwencji konserwatorskiej. Zniszczenia korozyjne spowodowane są: soleniem chodników, aby zlikwidować ich oblodzenie zimą, a następnie odgarnianiem śniegu i usypywanie zwałów ze śniegu przy oknach. Okna znajdują się bardzo nisko w stosunku do chodników, brak procedur okresowego przeglądu stanu zachowania obiektów