Nr 10 (173) październik 2009 ISSN X Cena 2,50 zł. Spotkanie po latach. Jednogłośnie za Orlikiem. Duchy spod Walichnów.

Transkrypt

1 Miesięcznik informacyjno-publicystyczny 8 Jednogłośnie za Orlikiem 19 Spotkanie po latach 22 Duchy spod Walichnów Nr 10 (173) październik 2009 ISSN X Cena 2,50 zł VideoArtKluk Jubileusz OSP Tegoroczne święto miasta przybrało wyjątkowy charakter. Gniewska OSP obchodziła 160-lecie istnienia: były odznaczenia dla zasłużonych strażaków i życzenia dalszej owocnej pracy.

2 Miesięcznik informacyjno-publicystyczny miasta i gminy Gniew Nr 10 (173) październik 2009 r. Spis treści Słuchaj nas w Radiu Głos! 17 Pelplin, 91,4 GHz tel biuro@radioglos.pl W telegraficznym skrócie ]]Jest decyzja! Zaprotestują? Wójt gminy Kwidzyn, Ewa Nowogrodzka, wydała decyzję środowiskową w sprawie budowy mostu łączącego Kwidzyn z Opaleniem. Jeśli decyzja nie zostanie oprotestowana, kolejne posunięcie będzie należało do wojewody, który ma wydać pozwolenie na budowę przeprawy. Uzgodnienie środowiskowe dotyczące budowy mostu oraz dróg dojazdowych zostało podpisane 23 września. Nie oznacza to jednak, że budowa będzie mogła na pewno się rozpocząć. Procedura jest skomplikowana. i przyjaciółmi, wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe. Przesłaniem przedstawienia było również uświadomienie im, że używki nie rozwiązują ich problemów, ale je pogłębiają. Spektakl wskazywał także drogi pomocy osobom uzależnionym i wsparcie, którym jest przede wszystkim drugi człowiek przyjaciel. Przedstawienie zostało sfinansowane przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gniewie, za co gorąco dziękujemy. B. Gacek-Pek Nowiny Gniewskie 3 ]]Marek Kamiński w Gniewie Ekspedycja Wisła, czyli wyprawa kajakowa ostatnią dziką rzeką Europy, to najnowsze przedsięwzięcie polarnika Marka Kamińskiego. Podróżnik wraz z grupą przyjaciół w środę, 23 września, przypłynął do Gniewu. Tu zwiedził zamek, przenocował i szukał fryzjera. Ekspedycja Wisła to wyprawa Wisłą od jej źródeł do ujścia. Międzynarodowa grupa, składająca się z młodzieży i znanych podróżników, 25 sierpnia 2009 roku wyruszyła spod Baraniej Góry do Gdańska. Są z nami przede wszystkim harcerze i skauci. Dopływając tutaj, do Gniewu, pokonaliśmy osiemset siedemdziesiąt siedem kilometrów naszej wyprawy mówił Marek Kamiński. Na zamku podróżników przywitali rycerze, którzy pozwolili znanemu polarnikowi między innymi wystrzelić z armaty. Dzięki tej wyprawie poznajemy historię takich miejsc jak to. Przecież wzdłuż Wisły rozgrywała się niemal cała historia Polski opowiadał Marek Kamiński. 4 3 W telegraficznym skrócie lat OSP 6 W telegraficznym skrócie 7 Radosna szkoła 8 Jednogłośnie za Orlikiem 9 Tropem burmistrza 10 Pisarz pierwszy raz w Walichnowach 10 Gniew pełen tajemnic 11 Śpiew niosący się echem znad Niemna 12 Syberia, tam się urodziłam Podziękowanie za pamiątkową tablicę 13 Minęło już dziesięć lat 14 Co słychać w kniei we wrześniu? 15 Potrafimy pomagać 15 Miłość to życie 16 Przeszedł, dobrze czyniąc Szkoła z tradycją 18 Za pamięć o Gniewie 19 Spotkanie po latach 20 Europejski Dzień bez Samochodu w Gniewie 20 Zapraszamy na szlak! 21 Nie marnuj energii w Gniewie! 22 Duchy spod Walichnów 23 I wywieźli nas do lagru w Gniewie 24 Kroniki 25 Potrzebna świetlica 25 Laureaci z Kolonii Ostrowickiej 26 Dziękczynienie za plony u tronu Piaseckiej Pani 27 Ogłoszenia 29 Pieniądze do wzięcia 30 Sport 34 Inwestycyjny Gniew Wydawca: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. ks. Fabiana Wierzchowskiego w Gniewie Adres redakcji: pl. Grunwaldzki 16/17, Gniew, tel , nowiny-redaktor@gniew.pl, nowiny@gniew.pl Redaktor naczelna: Agnieszka Świercz-Hyska, sekretarz redakcji: Magdalena Dworakowska Współpraca: Longin Nagórski, Emilia Rulińska, Andrzej Lipka, Barbara Rajkowska, Justyna Chudyka Druk: Drukarnia Wydawnictwa Bernardinum Sp. z o.o., ul. Biskupa Dominika 11, Pelplin, tel ISSN X Nakład: 1000 egz. Skład komputerowy, opracowanie graficzne: Agnieszka Piecuch, Marcin Lipiński Zdjęcia niepodpisane pochodzą z archiwum redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian, skrótów i niepublikowania nadesłanych tekstów. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Materiały można dostarczać do 30. każdego miesiąca. Decyzja uprawomocni się po czterech tygodniach od podania do wiadomości publicznej. Wówczas dokumentacja trafi do inwestora Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która przekaże ją wojewodzie. Ten będzie miał 90 dni na wydanie pozwolenia na budowę obiektu. Kolejnym krokiem będzie ogłoszenie przetargu na realizację inwestycji. Jeśli procedury przebiegną płynnie, budowa długo oczekiwanej przez mieszkańców z obu brzegów Wisły przeprawy może ruszyć na wiosnę przyszłego roku. W ciągu dwóch tygodni od wydania decyzji środowiskowej można zgłaszać protesty, jednak decyzja ma rygor natychmiastowej wykonalności. OTOP, jedyna organizacja, która do tej pory zgłaszała zastrzeżenia co do budowy mostu, może jeszcze wnieść skargę do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Ornitolodzy w przypadku niepowodzenia w SKO będą mogli skierować sprawę do kolejnych instancji odwoławczych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, które mają prawo do skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia. ]]Siła przyjaźni 23 września uczniowie Szkoły Podstawowej w Gniewie obejrzeli spektakl Siła przyjaźni, przygotowany przez Teatr Kurtyna z Krakowa. Spektakl miał na celu uświadomienie dzieciom, jak negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie człowieka wywierają wszelkiego rodzaju uzależnienia. Jak wpływają na relacje z rodziną ]]Zawiesili kursy Zarząd firmy Veolia Transport Pomorze 16 września poinformował pisemnie władze Miasta i Gminy Gniew o zawieszeniu 19 i skróceniu 12 kursów na terenie gminy. Od 1 października pasażerowie jadący do Opalenia i Smętowa dojadą tylko do Gniewu. W złożonym piśmie zarząd firmy transportowej uzasadnia swoją decyzję tym, że wszystkie zmiany w gminie Gniew spowodowane są zbyt małym zainteresowaniem pasażerów, co wiąże się z niskimi przychodami. Według analizy firmy, wpływy ze sprzedanych biletów już od dawna są bardzo niekorzystne, a średni przychód w odniesieniu do 1 km nie pokrywa kosztów związanych z wykonywaniem działalności. W takiej sytuacji większość pasażerów będzie musiała się decydować na usługi prywatnego przewoźnika, który przez ostanie kilka lat szeroko rozwinął swoją działalność między innymi na terenie gminy Gniew. MD W ekspedycji wzdłuż Wisły uczestniczyli Polacy, Amerykanie, Norwedzy, Litwini i Białorusini. Wisła może się w najbliższym czasie stać ikoną Polski. Nie trzeba jechać nad Amazonkę, żeby przeżyć przygodę, ona czeka na nas tutaj tłumaczył Kamiński. Celem ekspedycji jest uświadomienie opinii społecznej problemów środowiska, a także promowanie aktywności, zwłaszcza tej związanej z wodą. Międzynarodowa ekspedycja starała się za pomocą sonarów i nadajników GPS mapować dno Wisły. Wszystko po to, aby móc ją później badać i odkrywać. Podróżnicy spotykali się też z lokalnymi władzami oraz młodzieżą. Nigdy wcześniej nie byłem w Gniewie. Ale teraz, skoro już zobaczyłem, jak mili ludzie tu mieszkają, na pewno tu wrócę tymi słowami zakończył środowe spotkanie polarnik. Redakcji Nowin udało się go jeszcze spotkać dzień później, kiedy to spacerując po Gniewie, szukał fryzjera. Czy mu się udało, nie wiemy...

3 4 Nowiny Gniewskie Nowiny Gniewskie 5 VideoArtKluk Finał Gniewinek 160 lat OSP Tegoroczne święto miasta miało wyjątkowo bogatą oprawę. Byli goście z Milicza, pogoń za gniewską mewą, kabaret Spotkanie z Balladą oraz występy zespołów muzycznych. Gniewinkowa sobota rozpoczęła się o godz turniejem piłki siatkowej absolwentów o Puchar Dyrektora Szkoły Podstawowej w Gniewie. Zawody zorganizowane w hali widowiskowo-sportowej wygrali Seniorzy i Seniorki (szczegóły str. 31). Druga część imprezy zainicjowana została przy budynku Szkoły Podstawowej o godz , gdzie zebrali się uczestnicy uroczystego pochodu. Stamtąd gniewscy strażacy, w towarzystwie swoich kolegów z całego województwa, kompanii honorowej Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu oraz żołnierzy Żółtego Regimentu Piechoty ALARMTECH wyruszyli ulicami starego miasta w stronę rynku. Tam zaczęły się główne uroczystości tegorocznych Gniewinek. Prowadzący imprezę Stanisław Szmit odczytał treść aktu lokacyjnego Gniewu z 1297 roku, wręczając pergamin symbolizujący tenże akt Burmistrzowi Miasta i Gminy Gniew Bogdanowi Badziongowi, który na czas inscenizacji wcielił się w postać sołtysa Konrada z Radzynia. W równie historycznej konwencji nastąpiło podpisanie listu intencyjnego o współpracy pomiędzy gminą Gniew a gminą Milicz. W Miliczu w roku 1282 został wystawiony ważny Pięknie zaprezentowała się kompania honorowa Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu. Podczas tegorocznych Gniewinek wystąpiły lokalne zespoły artystyczne oraz znany z telewizji kabaret Strażak z Kopydłowa. dokument międzypaństwowy zwany ugodą milicką, zawarty pomiędzy Księstwem Pomorskim a Zakonem Krzyżackim. To tam ziemia gniewska oddana została Krzyżakom wyjaśniał burmistrz Badziong. Jednak my gniewianie urazy ni gniewu do miliczan nie czujemy, dlatego też pragniemy podpisać list o współpracy, który odtąd zwać się będzie ugodą gniewską kontynuował. Nasza wspólna historia zaczęła się już dawno temu, nie była ona jednak specjalnie szczęśliwa. Tak mi wstyd z tego powodu. Nie podpiszę tej umowy, dopóki nam nie wybaczycie mówił ze sceny przebrany w historyczny strój wiceburmistrz Milicza, Tomasz Kasprolewicz. W odpowiedzi na jego zawołanie gniewanie chórem odkrzyknęli: Wybaczamy!. Aby zacieśnić więzy nowej współpracy między gminami, delegacja Milicza wręczyła na ręce burmistrza Bogdana Badzionga akwarelę najlepszej milickiej malarki, Krystyny Mielnik przedstawiającą ruiny milickiego zamku. Tyle zostało z miejsca, w którym dopuszczono się tak haniebnego uczynku dodał burmistrz Kasprolewicz. Milickim akcentem podczas Gniewinek był również występ Milickiej Orkiestry Dętej, która swoimi aranżacjami znanych utworów rozkołysała gniewską publiczność, oraz tamtejszy zespół KWAAO. Przywieźliśmy też ze sobą 25 kilogramów ryby wędzonej, naszego znaku Odznaczeni z okazji 160-lecia OSP Gniew: Złotym Znakiem Związku Ochotniczych Straży Pożarnych: Jacek Czerwiński, Medalem Honorowym im. Bolesława Chomicza: Ochotnicza Straż Pożarna w Gniewie i Henryk Truszczyński, Złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa: Piotr Jabłoński, Zenon Rajman, Tomasz Truszczyński, Srebrnym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa: Bogdan Badziong, Stanisław Kłodda, Sebastian Struczyński, Tomasz Szymczyk, Brązowym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa: Łukasz Cyssewski, Grażyna Czerwińska, Grzegorz Konieczny, Mariusz Lodko, Krystian Mróz, Odznaką Wzorowy Strażak: Dariusz Kijowski, Andrzej Kośminski, Mateusz Makowski, Bartłomiej Rulewski, Mateusz Rużała. rozpoznawczego, które pragniemy rozdać gniewianom. Niech i z dobrym jedzeniem kojarzy się wam Milicz dodał burmistrz Milicza. Gniewinki 2009 to jednak przede wszystkim obchody 160-lecia powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Gniewie, najstarszej OSP na Pomorzu. Najbardziej uroczystym momentem imprezy było wręczenie odznaczeń zasłużonym strażakom. Uhonorowany Złotym Znakiem Związku Ochotniczych Straży Pożarnych został między innymi druh Jacek Czerwiński. Tutejsza OSP zabezpiecza południowe rubieże naszego województwa. Bierze aktywny udział w akcjach ratowniczych od bardzo dawna i robi to naprawdę dobrze. Przez dwadzieścia lat byłem komendantem powiatowym w Tczewie i wiem, że na gniewskich strażaków zawsze można liczyć mówił gen. Piotr Świeczkowski, prezes zarządu Powiatowego Związku OSP w Tczewie. Pięknych słów nie żałował strażakom też starosta tczewski. To zaszczyt mieć taką OSP. Ci strażacy zwiększają nasze poczucie bezpieczeństwa i są na naszym terenie niezbędni mówił Witold Sosnowski, jak również zastępca komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie Marek Kowalski powiedział z kolei: Życzę świętującym tu dziś ochotnikom, jak to my mówimy, mało wyjazdów, ale i bezpiecznych powrotów do domu. Oczywiście życzę też wszystkiego najlepszego, bo widzę, że tutejsi strażacy to wspaniali ludzie. Na imprezie nie mogło zabraknąć parady strażackich wozów bojowych, w której udział wziął również nowy wóz Mercedes Atego GBA 2,5\24, który gniewska straż otrzymała w darze od Urzędu Miasta i Gminy Gniew, Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Warszawie, Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. KWAAO pokazał rockowe oblicze dolnośląskiego miasta Milicz. Pokaz laserów był widowiskiem, którego nie powstydziłyby się znacznie większe miasta. Sobota była też dniem, kiedy Gminny Ośrodek Sportu w Gniewie zorganizował bieg W pogoni za gniewską mewą, w którym udział wzięło ponad stu uczestników w różnych grupach wiekowych z terenu całej gminy (szerzej o wynikach na stronie 32), zaś w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej odbyły się liczne zabawy plastyczne, wystawa prac twórców kociewskich oraz kiermasz literatury regionalnej. Jak przystało na święto miasta, nie zabrakło też tego dnia występów artystycznych. Na scenie zaprezentowali się chór pod kierownictwem Wojciecha Górskiego, działający przy Gimnazjum w Gniewie, reagowy zespół Jordan, dziecięca grupa kuglarska działająca przy Stowarzyszeniu Centrum Aktywnych Gniew oraz wyczekiwany przez wszystkich kabaret z Kopydłowa. Wiedzieliśmy kogo zaprosić. Występ Strażaka z Kopydłowa wspaniale rozbawił gniewską publiczność mówił Jacek Czerwiński, naczelnik OSP Gniew. Na zakończenie sobotniego wieczoru odbył się pokaz laserów. Ostatnim akcentem Gniewinek 2009 były manewry strażackie pod nazwą Niespodziewany pożar budynku na starówce w Gniewie. Czy był on rzeczywistym zaskoczeniem dla uczestników nabożeństwa niedzielnego o godz , nie wiemy. Pewne natomiast jest, że podczas akcji ratowniczej było na co popatrzeć tylu wozów i strażaków w jednym miejscu w Gniewie nie było już dawno. Z okazji urodzin życzymy naszemu miastu wszystkiego co najpiękniejsze! Główny organizator: Urząd Miasta i Gminy Gniew Współorganizatorzy: Stowarzyszenie CAG, Ochotnicza Straż Pożarna w Gniewie, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Gniewie, Gminny Ośrodek Sportu w Gniewie, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Gniewie, Szkoła Podstawowa w Gniewie, Gniewskie Centrum Edukacji Ekologicznej Helanthus, Parafia Św. Mikołaja w Gniewie. Przedsięwzięcie dofinansowane ze środków Samorządu Gminy Gniew i Starostwa Powiatowego w Tczewie w ramach programu Rozwój Kultury w Powiecie Tczewskim Sponsor strategiczny: Vattenfall Poland Sp. z o.o.

4 6 Nowiny Gniewskie W telegraficznym skrócie Aktualności ]]Kamizelki dla najmłodszych Trwa akcja Bezpieczna droga do szkoły. We wtorek, 29 września, strażnicy miejscy z Gniewu odwiedzili trzy kolejne miejscowości, gdzie rozdali kamizelki i opaski odblaskowe. Pierwszaki z Pieniążkowa i Ostrowitego były zachwycone, obdarowane przedszkolaki z Nicponi również. To już kolejne spotkanie strażników miejskich z maluchami z gminy Gniew. Komendant Janusz Mateja wytłumaczył uczniom, na czym polega praca fotoradaru, na której ręce należy nosić opaski odblaskowe i kiedy należy chodzić w kamizelce. Tutaj chodzi o bezpieczeństwo dzieci. Dzięki fotoradarom kierowcy zwalniają, a dzięki kamizelkom maluchy są dużo bardziej widoczne tłumaczył mł. insp. Stanisław Kamiński. Strażnicy odwiedzili też przedszkole w Nicponi. Tam pomogli najmłodszym przymierzyć kamizelki i pokazali, jak nosić opaski. Kolejna akcja gniewskich strażników już wkrótce. ]]Rowerami do Pelplina Uczniowie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. ks. Henryka Mrossa wybrali się na wycieczkę rowerową. W czwartek, 17 września, wraz z wychowawcą klasy II a Krzysztofem Frątczakiem wyruszyli trasą przez Gogolewo, Morzeszczyn, Nową Cerkiew, aby dojechać do Pelplina. Celem wycieczki było popularyzowanie zdrowego trybu życia i ekologicznego sposobu podróżowania. Uczniowie chcieli także poznać bliżej katedrę pelplińską i odwiedzić grób patrona szkoły. Cykliści pokonali łącznie 50 kilometrów. Do Gniewu wrócili zmęczeni, ale szczęśliwi. Red. Uczestnicy wycieczki gorąco dziękują panom Krzysztofowi Frątczakowi i Grzegorzowi Bettinowi za opiekę. Klasa II a ]]Święto Pieczonego Ziemniaka w Opaleniu Jak co roku w opaleńskiej świetlicy obchodzono Święto Pieczonego Ziemniaka. W tym roku inicjatorem imprezy byli Młodzi Aktywni nieformalna grupa młodzieżowa, która już po raz kolejny otrzymała środki z gminy Gniew za pośrednictwem Stowarzyszenia Centrum Aktywnych w Gniewie. Impreza była skierowana w szczególności do najmłodszych, dzieci chętnie recytowały wierszyki. Dzięki współpracy wielu osób zorganizowano bogaty program artystyczny i kulinarny. Organizatorzy oferowali ziemniaki z ogniska, pyzy ziemniaczane, marcepanowe kartofelki i zapiekanki ziemniaczane. Ziemniaczanym Królem Tartuflem został Tomasz Graban, a Królową Bulwichą Kinga Klepinowska. Odbyło się wiele się konkursów ziemniaczanych, a prawie wszyscy aktywnie włączyli się do zabaw integracyjnych z chustą animacyjną, tańca i śpiewu. Barbara Rajkowska ]]Wrzesień w podstawówce Wrzesień w Szkole Podstawowej im. Jana III Sobieskiego w Gniewie przebiegał pod hasłem Bezpieczeństwo. Dla grona pedagogicznego jest bardzo ważne, by uczniowie czuli się bezpiecznie w szkole i poza nią. Najwięcej uwagi poświęcono pierwszoklasistom, gdyż to oni czują się najbardziej zagubieni. Już od 2 września każde dziecko rozpoczynające naukę ma swojego opiekuna. Jest nim starszy kolega, który pomaga w czasie przerw. Aby wzmocnić więź pierwszaka z jego opiekunem, zorganizowano wspólne ognisko w leśniczówce w Opaleniu. Starsi koledzy przygotowali zabawy, które sprawiły wiele radości pierwszoklasistom. W pierwszym tygodniu nauki wychowawcy klas i pedagog szkolny zapoznali swoich podopiecznych ze strukturą budynku i zasadami poruszania się. Uczniowie dowiedzieli się również, do kogo należy się zwrócić, jeżeli będą potrzebowali pomocy. Bardzo ważne były także spotkania najmłodszych z przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji w Tczewie aspirantem sztabowym Waldemarem Raszewskim i młodszym aspirantem Dawidem Krajewskim. Zapoznano uczniów z regułami obowiązującymi w ruchu drogowym i zasadami bezpiecznego poruszania się po drodze. Zajęcia oprócz wiedzy dostarczyły wiele radości, gdyż dzieci mogły w nich aktywnie uczestniczyć. Na koniec zostały obdarowane odblaskowymi światełkami, które sprawią, że będą bardziej widoczne na drodze. B. Gacek-Pek ]]Integracyjne pieczone ziemniaki Leśniczówka w Brodach Pomorskich już po raz drugi gościła uczestników Festynu Rodzinnego zorganizowanego przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gniewie. Impreza odbyła się w sobotę 19 września z okazji Święta Pieczonego Ziemniaka. Do leśniczówki przybyło około 170 osób, które wspólnie bawiły się przy muzyce Przemysława Guzdaja. Dodatkową atrakcją dnia byli rycerze i dwórki z Chorągwi Zaciężnej APIS Jacentego Ordowskiego z Gniewu, którzy przenieśli uczestników spotkania w czasy średniowiecza. Ponadto dużą niespodzianką był występ uczestników Programu Aktywności Lokalnej z Kolonii Ostrowickiej pt. Po pieniądze do Unii. Na zakończenie festynu Stanisław Lamkiewicz, kierownik MGOPS, wręczył uczestnikom konkursów dyplomy i nagrody. Impreza odbyła się w ramach projektu pod nazwą Upowszechnianie aktywnej integracji na terenie gminy Gniew dla uczestniczek szkoleń współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki. MGOPS Radosna szkoła dotacja dla pięciu naszych szkół Referat Społeczny UMiG Gniew informuje, iż gmina Gniew pozyskała wsparcie w wysokości złotych na zakup pomocy dydaktycznych do szkolnych miejsc zabaw w ramach programu rządowego Radosna szkoła. Prawie wszystkie gminne szkoły podstawowe otrzymają dofinansowanie na zakup niezbędnych pomocy dla najmłodszych uczniów. Wlipcu tego roku pojawiły się pierwsze informacje dotyczące programu oraz harmonogram określający niespełna dwutygodniowy termin składania wniosków. Pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Gniew błyskawicznie poinformowali dyrektorów, którzy szybko i chętnie zdecydowali się na uczestnictwo w programie. Dzięki sprawnej współpracy dyrektorów z pracownikami gminnej oświaty udało się złożyć wnioski wojewodzie pomorskiemu w terminie. O wsparcie finansowe wnioskowali dyrektorzy wszystkich gminnych szkół podstawowych. Dyrektorzy dwóch placówek, którzy nie uzyskali dofinansowania w bieżącym roku, otrzymają je w pierwszej kolejności w 2010 roku, pod warunkiem ponownego złożenia wniosków do 10 października. Pragnę wyrazić swoje zadowolenie z faktu pozyskania wsparcia finansowego, które jest wspólnym sukcesem dyrektorów szkół i pracowników urzędu. Mam też nadzieję, iż w kolejnym etapie programu nasze wnioski pozytywnie przejdą weryfikację i pozyskamy środki na place zabaw dla wszystkich wnioskujących szkół oraz na pomoce dydaktyczne dla szkół które nie uzyskały takiego dofinansowania w bieżącym etapie mówi Joanna Jaskólska, kierownik Referatu Społecznego UMiG Gniew. Program Radosna szkoła ma zapewnić najmłodszym uczniom właściwy rozwój psychofizyczny. Jego celem jest stworzenie w szkołach warunków do aktywności ruchowej, porównywalnych ze standardami wychowania przedszkolnego. Program zakłada wsparcie finansowe dla organów prowadzących szkoły na zakup lub zwrot kosztów zakupu pomocy dydaktycznych do miejsc zabaw w szkole i na urządzenie szkolnego placu zabaw. Realizacja programu rządowego zaplanowana została na lata Referat Społeczny UMiG Gniew Wojewoda pomorski opublikował 14 września wykaz organów prowadzących, którym przyznano dotacje na zakup pomocy dydaktycznych do miejsc zabaw w podziale na szkoły podstawowe w 2009 roku w ramach rządowego programu Radosna szkoła. Wśród 258 placówek z województwa pomorskiego, którym przyznano dofinansowanie, są następujące szkoły z naszej gminy: Szkoła Podstawowa im. Juliusza Kraziewicza w Gogolewie, Szkoła Podstawowa w Polskim Gronowie, Szkoła Podstawowa w Ostrowitem, Szkoła Podstawowa w Piasecznie, Szkoła Podstawowa w Tymawie.

5 8 Nowiny Gniewskie Samorząd Samorząd Nowiny Gniewskie 9 Informacje o wykonaniu budżetu przekazała radnym skarbnik gminy Maria Olszewska. Realizacja dochodów przebiega w sposób prawidłowy w stosunku do planu. W pierwszym półroczu tego roku zrealizowano wydatki w wysokości ,43 złotych, co stanowi 42 procent naszego założenia poinformowała skarbnik. Podkreślała jednocześnie, że zawsze w drugiej połowie roku wydatków jest więcej, a różnica w planach i realizacjach jest związana z przesunięciem w czasie inwestycji pod nazwą Kanalizacja Kursztyn Brody. Zgodnie ze słowami skarbnik pozwolenie na to przedsięwzięcie już jest, teraz zostanie ogłoszony przetarg i prace będą mogły się rozpocząć. Kolejnym punktem obrad było przedstawienie wyniku finansowego firmy Inwest-Kom. Przewodniczący Komisji Finansów Rady Miejskiej Marek Barnik tłumaczył, dlaczego w 2008 roku przedsiębiorstwo poniosło straty. Z jego słów wynikało, że jest to spowodowane długoterminowością niektórych przedsięwzięć firmy, ale znajduje się ona w dobrej sytuacji finansowej. Kolejnym etapem obrad XXXVI sesji Rady Miejskiej było podjęcie uchwały w sprawie dofinansowania w formie refundacji budowy oczyszczalni przy- Jednogłośnie za Orlikiem Wrześniowa sesja Rady Miejskiej składała się z dwóch części. Podczas pierwszej omawiano między innymi wykonanie budżetu gminy w pierwszej połowie 2009 roku, podczas drugiej przyznano tytuły Honorowych Obywateli Miasta i Gminy Gniew. domowych. W uzasadnieniu do uchwały, która została przyjęta jednogłośnie, można przeczytać między innymi: W obowiązującym stanie prawnym brak jest możliwości dofinansowania bezpośrednio z budżetu gminy wydatków ponoszonych przez osoby fizyczne na budowę przydomowych urządzeń w zakresie ochrony środowiska. Istnieje natomiast możliwość dofinansowania tego zadania ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w przypadku, gdy budowa sieci jest niemożliwa lub ekonomicznie nieuzasadniona. Inną ważną uchwałą podjętą jednogłośnie była decyzja w sprawie zaciągnięcia kredytu długoterminowego na budowę boiska Orlik Uchwała nr XXXXVI/316/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXVIII/257/08 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie dofinansowania w formie refundacji budowy przydomowych oczyszczalni ścieków ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Uchwała nr XXXVI/317/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zmiany Uchwały nr II/5/02 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 28 listopada 2002 r. w sprawie Statutu Gminy Gniew. Uchwała nr XXXVI/318/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zmiany Uchwały nr XXVIII/256/08 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie budżetu gminy Gniew na rok Uchwała nr XXXVI/319/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zatwierdzenia Zarządzenia nr 94/09 Burmistrza Miasta i Gminy Gniew z dnia 7 września 2009 r. w sprawie informacji o sposobach prowadzenia handlu obwoźnego w trakcie odpustu w Piasecznie w dniach od 12 do 20 września 2009 r. oraz innych ustaleniach z tym związanych. Uchwała nr XXXVI/320/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie rozpatrzenia skargi na działania Burmistrza Miasta i Gminy Gniew. Uchwała nr XXXVI/321/09 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 24 września 2009 r. w sprawie zaciągnięcia kredytu długoterminowego na budowę boiska pn. Moje boisko Orlik W Dubnie na Ukrainie burmistrz Bogdan Badziong wraz z przedstawicielami chorągwi husarskiej z Gniewu uczestniczył w uroczystościach święta tego miasta. Tam podpisał tzw. traktat dubieński W Dzierżążnie uczestniczył w spotkaniu wójtów, burmistrzów i starostów poświęconemu współpracy między samorządami. W spotkaniu wziął udział również wicewojewoda pomorski W Pieniążkowie sekretarz gminy Danuta Zgubieńska uczestniczyła w dożynkach parafialnych W Gniewie burmistrz Bogdan Badziong wziął udział w jubileuszu 50-lecia zawarcia związku małżeńskiego przez państwa Staniszewskich W Gniewie włodarz uczestniczył w naradzie z dyrektorami szkół W Gniewie burmistrz brał udział w naradzie z przedstawicielami Referatu Inwestycji i Infrastruktury oraz firmy Inwest-Kom w sprawie inwestycji gminnych W Gniewie uczestniczył w mszy świętej z okazji 70-lecia wybuchu wojny, a w gniewskiej bibliotece w otwarciu wystawy poświęconej początkom okupacji niemieckiej W Gniewie burmistrz spotkał się z architektem A. Ciemińskim w sprawie koncepcji rozbudowy szkoły podstawowej w Gniewie W Gdańsku spotkał się z wicedyrektorem Departamentu Środowiska i Rolnictwa Departament Środowiska, Rolnictwa i Zasobów Naturalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego Jerzym Fijasem w sprawie form ochrony obszarów chronionego krajobrazu na terenie gminy Gniew W Gniewie uczestniczył w naradzie z kierownikami referatów Urzędu Miasta i Gminy Gniew W Gniewie spotkał się z przedstawicielem firmy Radarsystem w sprawie zakończenia współpracy z końcem 2009 roku W Jeleniu uczestniczył w festynie wiejskim organizowanym przez sołtysa Tadeusza Netkowskiego W Tymawie uczestniczył w spotkaniu z seniorami W Pelplinie zastępca burmistrza Bogdan Olszewski uczestniczył w dożynkach powiatowych W Polskim Gronowie burmistrz Bogdan Badziong wraz z sekretarz Danutą Zgubieńską uczestniczył w dożynkach parafialnych W Piasecznie wziął udział w naradzie koordynacyjnej w sprawie odpustu W Gniewie uczestniczył w zebraniu wspólnoty mieszkaniowej Witosa 11 w sprawie regulacji stanów prawnych W Gniewie uczestniczył w spotkaniu działkowców RODZ im. Marysieńki W Kuchni spotkał się z sołtysem Adamem Piaskowskim i przedstawicielkami Koła Gospodyń Wiejskich w sprawie dalszego remontu świetlicy W Gniewie spotkał się z przedstawicielami firmy Energa-Oświetlenie w sprawie podpisania umowy i zakresu inwestycji oświetleniowych W Gniewie spotkał się z przedstawicielami Dele gatury Kuratorium Oświaty w Tczewie W Gniewie spotkał się z właścicielami budynku przy ul. Brzozowskiego. Sprawozdanie burmistrza za okres od 21 sierpnia do 30 września Tropem burmistrza W Gdańsku spotkał się z przedstawicielem Wydziału Finansowego UM w sprawie dofinansowania zakupu kontenerów W Gniewie spotkał się z przedstawicielem firmy zainteresowanej budową turbin wiatrowych w rejonie Tymawy i Jelenia W Nicponi uczestniczył w naradzie z przedstawicielami instytucji, mieszkańców gminy i firmy Vattenfall w sprawie budowy elektrowni w Opaleniu W Gniewie i Piasecznie uczestniczył w spotkaniu z prof. Krzysztofem M. Kowalskim w sprawie kolejnego wydawnictwa o dziejach Piaseczna W Gniewie uczestniczył w spotkaniu z projektantami przystani nad Wisłą W Gniewie spotkał się z senatorem Andrzejem Grzybem W Gniewie wziął udział w spotkaniu z przewodniczącymi gminnych zespołów przedmiotowych W siedzibie firmy Inwest- -Kom uczestniczył w spotkaniu z jej zarządem W Gniewie uczestniczył w spotkaniu z ks. Zbigniewem Rutkowskim, proboszczem parafii Gniew, w sprawie współpracy W Tczewie uczestniczył w zebraniu Zarządu Lokalnej Grupy Działania Wstęga Kociewia W Tczewie spotkał się z kierownictwem firmy Veolia Transport Pomorze w sprawie likwidacji kursów autobusowych W Wielkich Walichnowach dokonał przeglądu budynku przedszkolnego i remontowanej świetlicy W Gniewie spotkał się z ks. Andrzejem Ossowskim w sprawie organizacji dożynek gminnych W Tczewie uczestniczył w uroczystości wręczenia aktów nadania awansu nauczycielom dyplomowanym W Gniewie wziął udział w naradzie dotyczącej organizacji uroczystości jubileuszowych Ochotniczej Straży Pożarnej W Gniewie był gościem na koncercie chóru Głos znad Niemna z Grodna W Pelplinie zastępca burmistrza uczestniczył w ćwiczeniach służb ratowniczych na autostradzie. W ćwiczeniach wzięła też udział gniewska OSP W Gniewie burmistrz Bogdan Badziong spotkał się z przedstawicielem firmy zainteresowanej budową turbin wiatrowych Burmistrz uczestniczył w uroczystości 5-lecia nadania patrona Zespołowi Szkół Ponadgimnazjalnych im. Ks. H. Mrossa w Gniewie W Gniewie spotkał się z przedstawicielem firmy Polmlek w sprawie wznowienia rokowań dotyczących sprzedaży zamku w Gniewie W Gniewie zastępca burmistrza, Bogdan Olszew ski, spotkał się z Markiem Kamińskim uczestniczącym w Ekspedycji Wisła Włodarze wzięli udział w uroczystościach związanych z urodzinami miasta (uroczysta sesja Rady Miejskiej, nadanie honorowych obywatelstw, otwarcie wystawy, msza św.) W Gniewie włodarz spotkał się z przedstawicielem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w sprawie utrzymania chodników na drodze krajowej nr 1 na terenie gminy Gniew W Gniewie uczestniczył w obchodach 125-lecia Szkoły Podstawowej W Gniewie uczestniczył w naradzie kierowników referatów UMiG W Gniewie uczestniczył w mszy św. i uroczystości poświęcenia sztandaru OSP W Gniewie uczestniczył w uroczystościach urodzin miasta i 160 rocznicy powstania OSP w Gniewie W Gniewie uczestniczył w ćwiczebnej akcji ratowniczej OSP przy kościele W Gnieźnie uczestniczył w szkoleniowym spotkaniu dyrektorów szkół i przewodniczących gminnych zespołów przedmiotowych Gminy Gniew w Wyższej Szkole Humanistyczno- -Menedżerskiej W Gniewie włodarz spotkał się z architektem Andrzejem Ciemińskim w sprawie projektu zagospodarowania gniewskiego zespołu staromiejskiego W Gniewie spotkał się z ks. prałatem Januszem Kropiewnickim proboszcem parafii Tymawa.

6 10 Nowiny Gniewskie KULTURA Kultura Pomorskie spotkania z książką na walizkach to projekt Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej imienia Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku. Przedsięwzięcie ma na celu przygotowanie dzieci do aktywnego uczestnictwa w kulturze. W czwartek, 10 września, do Walichnów przyjechał Paweł Beręsewicz, jeden z czołowych twórców literatury dziecięcej. Pisać zacząłem, jak pojawiły się moje własne dzieci. Teraz, kiedy wydałem już piętnaście książek i zostałem doceniony między innymi w konkursie Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego, czuję się jak uczeń, który dostał szóstkę mówił pisarz. Na spotkaniu w Małych Walichnowach opowiadał o swoich książkach, o wątkach biograficznych w nich zawartych, ale nie tylko. Uczniom najbardziej przypadły do gustu przygotowane przez Wczwartkowe popołudnie, 24 września, w Sali Kameralnej gniewskiej biblioteki jako pierwszy głos zabrał profesor Krzysztof Maciej Kowalski. Kiedy dostałem zaproszenie na ten odczyt, od razu postanowiłem znaleźć trzy przedmioty związane z Gniewem, które mógłbym tu opisać. I prawie mi się udało mówił profesor. Historyk przywiózł ze sobą prezentację multimedialną. Najpierw przedstawił tłok pieczętny Pisarz pierwszy raz w Walichnowach Paweł Beręsewicz, autor między innymi Akcji ratunkowej, przyjechał do Szkoły Podstawowej w Małych Walichnowach. Na spotkanie z literatem przyszli uczniowie z klasy piątej i szóstej, z których większość pierwszy raz spotkała się z prawdziwym pisarzem. Gniew pełen tajemnic W ramach tegorocznego święta miasta zostało zorganizowane spotkanie autorskie z profesorami Krzysztofem Maciejem Kowalskim i Maksymilianem Grzegorzem. Została też otwarta wystawa Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939 roku. cechu bednarzy. Nie ma na nim co prawda nazwy Gniew, ale osoba, od której go dostałem, twierdziła, że został znaleziony tutaj. Od tej samej osoby prof. Kowalski otrzymał drugi tłok pieczętny cechu szewców. Na tej pieczęci, pochodzącej z 1890 roku, pojawiła się już nazwa Mewe. Trzecim przedstawionym obiektem był gniewski sztandar murarski z 1902 roku. Ten przedmiot udało się profesorowi kupić w Internecie. niego zabawy. Najbardziej podobała mi się zabawa w rewolwery, kiedy trzeba było uważać na to, co czytał pan Beręsewicz mówiła Sylwia Barańska. Podczas spotkania z autorem można było kupić jego książki. Nie wszystkie dzieci wiedziały, że będzie możliwość zakupu książek i nie wzięły ze sobą pieniędzy. Na szczęście Biblioteka im. ks. Fabiana Wierzchowskiego w Gniewie zakupiła po komplecie książek do każdej filii mówiła po spotkaniu bibliotekarka Elżbieta Wyczyńska. Paweł Beręsewicz jest autorem między innymi Lalki Dorotki (2004) i Wieści Domowych (2005), wierszowanej bajki Akcja Ratunkowa (2005), zbioru opowiadań Co tam u Ciumków? (2005). Drugim mówcą był prof. Maksymilian Grzegorz. Opowiadał on o fałszerstwach w gniewskiej historii. Poinformował też, że jego nowa książka powinna się ukazać na przełomie stycznia i lutego przyszłego roku. Historia Gniewu jest tak pasjonująca, że na jej podstawie można byłoby nakręcić porządny kryminał tłumaczył Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Gniew, prof. Maksymilian Grzegorz. Tego samego dnia o godzinie szesnastej została otwarta wystawa Pierwsza odsłona. Okupacja niemiecka na Kaszubach i Kociewiu w 1939 roku. Ekspozycję przygotował Instytut Pamięci Narodowej, a w jej opracowaniu wzięli udział mieszkańcy naszej gminy Alicja Samulewska i Jan Ejankowski. Wystawę było można oglądać w gniewskiej bibliotece do 30 września, obecnie została przeniesiona do Piaseczna. 18 września Gniew został opanowany przez 25-osobowy chór Głos znad Niemna. Białorusini wystąpili w kościele Świętego Mikołaja. Wszyscy, którzy zdecydowali się odwiedzić tego wieczoru świątynię, byli zachwyceni. Zespół powstał w lutym 1994 roku. Chór koncertuje zarówno w Polsce, jak i na Białorusi. W jego skład wchodzą przede wszystkim starsi ludzie. Chcemy jednak zachęcić do wstępowania do chóru także ludzi młodych. Pragniemy rozbudzić w nich miłość do polskiej piosenki mówiła Weronika Jaroszyka, kierowniczka zespołu. Chórzyści przywiązują dużą wagę do kultury i historii Grodna, swojego macierzystego miasta. Dzięki wytrwałości i pracy w ciągu ostatnich lat wystąpili z ponad 350 koncertami. To bardzo wiele, zważywszy, że Głos znad Niemna to chór amatorski, dodatkowo aktywnie działający przy Związku Polaków na Białorusi. Chórzyści są zafascynowani historią i często o niej opowiadają. Niewielu Polaków wie o bohaterskiej obronie Grodna (20 21 września 1939 roku) do polskiej historii przeszła ona właściwie bez echa. Zapewne dlatego, że trwała zbyt krótko, a także dlatego, że we wrześniu 1939 roku broniło się wiele miast. Nie zmienia to jednak faktu, że Sowieci wzięli do niewoli około tysiąca jeńców. Oficerów w większości Śpiew niosący się echem znad Niemna rozstrzelano na miejscu opowiadali na spotkaniu chórzyści. Występ chóru w naszym mieście odbił się głośnym echem. Głos znad Niemna rozgrzał serca zachwyconej występem zmarzniętej publiczności. Koncert rozpoczęła Weronika Jaroszyka, brawurowo wykonując Ave Maria. Później była okazja wysłuchania utworu wykonanego przez wiolonczelistę i duet smyczkowy, który towarzyszył zespołowi przez cały koncert. Głos znad Niemna zaprezentował szeroki repertuar, zaczynając od pieśni religijnych, poprzez piosenki ludowe, na patriotycznych kończąc. Wszystkim słuchaczom koncert bardzo się podobał, chór został nagrodzony oklaskami na stojąco. Na bis zaśpiewał jeszcze wieńczącą cały koncert piosenkę Nie lękajcie się. Justyna Chudyka Rozmowa z Weroniką Jaroszyką, kierowniczką zespołu? Co połączyło ludzi śpiewających w zespole? Ludzi, którzy śpiewają w naszym zespole, połączyła miłość do Polski i do polskiej piosenki.? Co uważa Pani za największy sukces chóru? Myślę, że największym sukcesem jest to, że w tych trudnych czasach trwamy, pracujemy i śpiewamy zarówno tu, w Polsce, jak i u nas na Białorusi. Dużym sukcesem była dla nas również możliwość krzewienia pieśni kresowych na Festiwalu Kultury Kresowej w Mrągowie. Osiągnięcia mieliśmy także w Koszalinie, gdzie byliśmy w poprzednim i w tym roku.?jakie są Wasze plany na przyszłość? Przede wszystkim chcemy śpiewać i koncertować dalej. W tym roku ponieśliśmy dużą stratę, ponieważ nasz zespół opuściło czterech mężczyzn, dlatego też chcielibyśmy zachęcić młodzież do włączenia się do naszego zespołu, gdyż większość śpiewających to ludzie starsi.

7 12 Nowiny Gniewskie Po godzinach, na luzie... Rozmaitości Nowiny Gniewskie 13 Walentyna Czapska...uważa, że kobiet nie pyta się o wiek. Z wykształcenia jest pedagogiem szkolnym i znakomicie sprawdza się w tej roli. Razem z mężem Jerzym wychowali dwoje dzieci Jagodę i Jakuba. Ponadto pani Wala działa społecznie wraz z grupą swoich wolontariuszy. Jest także członkiem Rady Miejskiej w Gniewie i przewodniczącą komisji rewizyjnej. Znak zodiaku: Baran Wykształcenie: wyższe pedagogiczne Umiejętności kulinarne: raczej przeciętne, ale bardzo się staram Ulubiona potrawa: nie mam jednej wybranej, ale lubię dania z drobiu Ulubiony napój: woda mineralna, niestety, gazowana Kawa czy herbata: kawa Alkohol: piwo karmelowe Sport: lubię jeździć rowerem Muzyka: relaksacyjna Turystyka: ostatnio spływy kajakowe po Wdzie i Brdzie Ostatnio przeczytana książka: Cień wiatru C.R. Zafona Ulubiona książka: lubię powieści Miki Waltari, a najbardziej Egipcjanina Sinuhe Ostatnio byłam w kinie: Ciekawy przypadek Benjamina Buttona Ulubiony film: Forrest Gump Najpiękniejsze miejsce, jakie widziałam: Krym Najodleglejsze miejsce, w którym byłam: Syberia, tam się urodziłam Lubię w TV: filmy i programy Wojciecha Cejrowskiego Nie lubię w TV: polityki Radio: słucham Radia Zet Gazeta: Focus Charakter: lubię porządek wokół siebie Największa wada: lubię mieć zawsze ostatnie słowo, postawić na swoim Największa zaleta: myślę, że jestem osoba pracowitą Nałogi: kiedyś paliłam papierosy, teraz na szczęście jestem wolna od tego nałogu Hobby: lubię czytać... Moja recepta na deszczowy weekend: dobra książka Moja recepta na słoneczny weekend: aktywny wypoczynek, na przykład wycieczka rowerowa Gdybym miała więcej czasu: poświęciłabym go rodzinnie Gdybym miała więcej pieniędzy: częściej bym podróżowała Zabiorę na bezludną wyspę: moją rodzinę Dzień zaczynam od: mocnej kawy, Radia Zet i przygotowania śniadania dla rodzinki Ulubione kwiaty: lubię wszystkie kwiaty, szczególnie te, które rosną na naszym skalniaku Ulubione drzewo: brzoza Mój kolor: zieleń i brąz Syberia, tam się urodziła m... Moje perfumy: ostatnio Percive Zbieram: dobre wspomnienia Zgubiłam: sandały podczas wyprawy kajakowej Ulubione auto: każde, które się nie psuje Imponuje mi: zdecydowanie w działaniu Lubię: chwile, kiedy moja rodzina jest w komplecie Kocham: oczywiście moją rodzinę Marzę o: moje marzenia dotyczą w chwili obecnej dzieci bardzo chciałabym, aby im się dobrze w życiu wiodło i były szczęśliwe Umiem: i lubię sprawiać przyjemność moim najbliższym Nie lubię: egoizmu i małostkowości Gardzę: nie umiem odpowiedzieć na to pytanie; w swoim życiu nie doświadczyłam takiej sytuacji, kiedy mogłabym czuć pogardę; uważam, że to nie jest dobre uczucie Nie umiem: wielu rzeczy, ale nie jest mi z tego powodu źle Żałuję: że czas tak szybko płynie Wstydzę się: nie powiem czego, bo przecież się wstydzę Cenię u innych: konsekwencję w działaniu, uczciwość, poczucie celu Lubię kobiety: ponieważ są wrażliwe, mają w sobie duże poczucie odpowiedzialności, potrafią zawalczyć o to, co dla nich ważne Lubię mężczyzn: szarmanckich, z poczuciem humoru, ale jednocześnie twardo stąpających po ziemi Gdybym nie była kim jestem, byłabym: nie zastanawiałam się nad tym praca w szkole bardzo mi odpowiada, to był mój świadomy i dobry wybór. Fot. Andrzej Solecki W Dniu Wszystkich Świętych w 2008 roku poświęcono dwujęzyczną tablicę pamiątkową przy bramie byłego cmentarza ewangelickiego w Gniewie. Tadeusz Nowak, 1997 rok. Wdziesiątą rocznicę śmierci Tadeusza Marii Nowaka warto przywołać w pamięci to, co ocalało z tamtych lat. Chłopak z uroczego miasteczka Gniew był w swoim krótkim życiu robotnikiem, studentem, nauczycielem i dyrektorem. Dokonał tego na przekór polskiemu narzekaniu, pętającemu nasze serca i umysły. Robotnik Tadeusz Nowak w Gdańsku poznał Lecha Wałęsę. Zaprzyjaźnił się z nim na tyle, że przyszły przewodniczący Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego (NSZZ) Solidarność zapraszał go na tajne, wywrotowe spotkania. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego student Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Podziękowanie za pamiątkową tablicę W niemieckiej gazecie Der Westpreusse Unser Danzig z dnia 2 maja 2009 roku ukazał się artykuł pt. Tablica pamiątkowa w Gniewie, powiat tczewski autorstwa Botho Walldorfa potomka gniewskiego kupca i żarliwego krzewiciela wiedzy o Gniewie. Ów tekst na język polski przetłumaczyła Halina Kosidowska. WDniu Wszystkich Świętych w 2008 roku została poświęcona na byłym cmentarzu ewangelickim w Gniewie tablica pamiątkowa w językach polskim i niemieckim. Inicjatywa tego przedsięwzięcia wyszła z Urzędu Miasta i Gminy w Gniewie, który ją też sfinansował. Na tablicy znajduje się także zdjęcie klasycystycznego kościoła ewangelickiego, który został zbudowany w 1823 roku. Kościół rozebrano w 1957 roku, gdyż nie pełnił żadnej funkcji. Uzyskane z rozbiórki cegły zostały zużyte na budowę domu mieszkalnego. W gniewskiej gazecie lokalnej informowano niegdyś o historii tego kościoła. Brama wiodąca na cmentarz, przy której została umieszczona tablica, powstała w 1892 roku z inicjatywy pastora A. Klappa (okres jego działalności w Gniewie to lata ); współcześnie została odrestaurowana. Na tym cmentarzu pochowano między innymi syna architekta Artura Schultza, który utonął w Wiśle. Tam znalazła miejsce wiecznego spoczynku moja prababcia Zofia Pohl z domu Grosse ( ). Od 1992 roku na byłym cmentarzu ewangelickim zaczęto chować Niezatarta pamięć o Tadeuszu Nowaku ( ) Minęło już dziesięć lat Tak szybko mijają lata. Co roku zmieniamy kalendarze, lecz staramy się nie zapominać o ważnych w naszym życiu datach. W kalendarzu z 1999 roku pod datą 5 października zapisałem, że zmarł Tadeusz Nowak gniewianin, patriota, kolega. Tadeusz Nowak inspirował akcje rozrzucania ulotek własnego autorstwa na terenie Gniewu. W tym niebezpiecznym procederze pomagali mu miejscowi zaufani przyjaciele. Bibułę podpisywał swoim imieniem i nazwiskiem oraz podawał swój domowy adres. Nauczyciel Tadeusz Nowak kupował dzieciom książki za własne pieniądze po to, aby one zechciały je czytać. Nie szczędząc własnych środków finansowych, kierował także edukacją społecznego sieroty. Natomiast kosztem życia osobistego w archiwach i bibliotekach wojewódzkich przestudiował mnóstwo dokumentów i woluminów. Efekt tej benedyktyńskiej pracy był imponujący. Opracował dziesiątki tekstów o przeszłości Gniewu i okolic. zmarłych z miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Tablica pamiątkowa jest pierwszym po 1945 roku niemieckim napisem w Gniewie. Pochodzący z Gniewu Niemcy dziękują gminie za wspaniałą i szlachetną inicjatywę. Andrzej Solecki Współcześnie odrestaurowana brama na cmentarzu w Gniewie, wzniesiona w 1892 roku. Tadeusz Nowak jako dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Gniewie przywrócił blask dwóm zabytkowym kamieniczkom, w których mieściła się gminna placówka. W podległej mu bibliotece zintensyfikowano gromadzenie wszelkiego rodzaju materiałów o historii gminy Gniew. Dyrektor Nowak siadał na rower i w czasie wakacji jeździł z dziećmi na wycieczki krajoznawcze. Był dla nich opiekunem, przewodnikiem i ratownikiem wodnym. Umarł, aby żyć wiecznie. Pamięć o nim trwa. Świadczą o tym choćby zadbany grób, kwiaty i zapalone znicze. Z okazji dziesiątej rocznicy śmierci naszego drogiego Tadeusza złączmy się w modlitwie za spokój jego duszy. Andrzej Solecki Fot. Andrzej Solecki

8 14 Nowiny Gniewskie Rozmaitości Z życia gminy Co słychać w kniei we wrześniu? Obchody święta miasta rozpoczęły się w tym roku festynem charytatywnym Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego. W niedzielę, 20 września, pod hasłem Człowiek człowiekowi przyjacielem zbierano pieniądze na zakup nowego sprzętu medycznego dla podopiecznych ZOL. Wrzesień w języku staropolskim nazywano sojęczeniem lub tajęcznikiem. Na Podhalu gwarowo mówi się o nim michalski, a na Kaszubach świętomichalski. Wrzesień to okres pełnego kwitnienia wrzosów, stąd jego nazwa. Potrafimy pomagać Polski Elvis Presley, czyli Jacek Dymek. Wrzesień to pierwszy miesiąc jesieni. W Polsce bywa słoneczny i ciepły. 23 września następuje zrównanie dnia z nocą. Drzewa liściaste zaczynają zmieniać barwę. Zielone liście przebarwiają się na żółto i czerwono. Z każdym dniem opadają dojrzałe nasiona. Dziki idą na żołędzie w dąbrowy. Dla jeleni to czas rykowiska, czyli okresu godowego. Jest to jedno z najbardziej emocjonujących i zapierających dech w piersiach wydarzeń w świecie przyrody. Najczęściej w drugiej połowie września leśną głuszę rozrywa potężny głos natury. Rozpoczyna się walka o przetrwanie, o potomstwo, o to, kto jest silniejszy, czyje geny zostaną przekazane. Wszystko rozstrzyga się w ciągu kilku tygodni podczas zhierarchizowanego rykowiska. W tym okresie byki poszukują rujnych łań, a łanie żyjące w tym czasie w chmarach zwabiają do siebie byka, by poddać mu się we władanie. Byk panujący nad chmarą jest nazywany władcą absolutnym. Pilnuje, by któraś z łań nie odłączyła się od chmary i by inny byk nie wchodził w jego strefę wpływów. Polowanie w czasie rykowiska to szansa na pozyskanie bardzo atrakcyjnego trofeum. W połowie miesiąca zaczyna się okres polowań na kuropatwy. Warto zaznaczyć, że w naszym rejonie dopiero odnawiamy stan kuropatw i tylko w niektórych kołach odbywają się polowania. W pełni mamy okres polowań na kaczki, których również nie mamy zbyt wiele. W dalszym ciągu dokarmiamy dziki na pasach zaporowych, żeby zatrzymać je w lesie dla uniknięcia szkód w polu. Kończymy remonty paśników i ambon, a tam, gdzie zachodzi taka konieczność, budujemy nowe. Darz Bór Andrzej Lipka Przysłowia na Wrzesień Gdy we wrześniu tłuste ptaki, w zimie mróz nie byle jaki. Jeżeli wrzesień jest ciepły i suchy, pewnie październik nie oszczędzi pluchy. Burze we wrześniu nieraz wywróżą, że rok następny da zboża duże. Grzmot wrześniowy, niedostatek zimowy. Chodzi wrzesień po rosie, zbiera grzyby we wrzosie. Alain Dreamstime.com Październik A skóndy sia wziana Śpsiwka ło wrzeciónie? Zez lnu, co modrawo Kwsitnół na zagónie. Niczam kawał nieba Modrygo na ziamni, Oczy nóm radował Modrami kwsiatkami. Psirwó nasze lulki, Lan terli w cierlicach Przódzi go łameli W wielgich łamalnicach. Lejciały paździora Włókna pozosteli, Jak lan w łamalnicach Gburki połameli. Boć to w październiku Ów lan bół łómany, Bez to październikam Tan mniasiónc nazwany. Łoczyszczóne włókna Szli na kołowrotek, Na szpuli sia zwjiał, Z ciankich niciów motek. Warczał kołowrotek, Niteczka sia snuła, Chućko sia zwjiała, Na drzewniana szpula. Psirwó w każdam gburstwie Fabryka lnu była, Wnetki każda gburka Na krośnie tworzyła. Animatorka folkloru kociewskiego Emilia Rulińska Dzięki ofiarności ludzi udało się zebrać prawie trzy tysiące złotych na zakup podnośnika hydraulicznego dla pacjentów. Nie spodziewaliśmy się, że będzie tak duże zainteresowanie opowiadała Wiesława Nowicka, pracownica ZOL. A było o co powalczyć. Nagrodę główną w loterii, czyli rejs do Szwecji, zdobył Maciej Vogler, a nagrodę burmistrza, miniwieżę, otrzymała Dorota Hejmowska. Większość fantów na loterie została przyniesiona i przygotowana przez personel i podopiecznych gniewskiego ZOL-u. Na festynie można było smacznie zjeść, a także zbadać poziom cholesterolu i poziom glukozy oraz sprawdzić pojemność płuc. Prawie pół tysiąca osób, które przyszły w niedzielę przed siedzibę ZOL nie mogło narzekać na nudę, zwłaszcza gdy przygrywał im polski Elvis Presley, czyli Jacek Dymek. Gwiazdą popołudnia była jednak przede wszystkim posłanka Iwona Guzowska, wielokrotna mistrzyni świata i Europy w boksie i kick-boxingu. Sportsmenka rozdawała autografy i pozowała do zdjęć z gniewianami. Na festynie nie zabrakło również rodzimych wykonawców. Ze swoim repertuarem wystąpiły Gniewska Orkiestra Dęta i gniewskie przedszkolaki. Miłość to życie Wszystkich zebranych w Piasecznie przywitał proboszcz tamtejszej parafii i kustosz piaseckiego sanktuarium, ksiądz Andrzej Ossowski. Msza święta rozpoczęła się od modlitwy w intencji kapłanów i powołań kapłańskich, gdyż rok 2009 jest ogłoszony został Rokiem Kapłańskim. Ksiądz biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga, rozpoczynając homilię zatrzymał się przez moment przy ogromnej frekwencji, która od wieków towarzyszy piaseckiemu odpustowi. Przyszliśmy tu dać dar na urodziny, a przynieśliśmy ze sobą najpiękniejszy prezent, czyli swoją obecność mówił biskup. W kazania poruszył on temat troski o życie. Opowiadał o najmłodszej pacjentce Domu Pomocy Społecznej w Bielawkach. Trzyletnia dziewczynka została tak pobita przez własną matkę, że do końca życia będzie inwalidką skazaną na opiekę innych. Należy otoczyć troską życie, które jest zagrożone, czyli między innymi nie dopuścić do rozprzestrzeniania się nałogów wśród dzieci młodzieży, a także dorosłych mówił biskup. Na koniec rozważań przewodnik kościoła pelplińskiego tłumaczył, jak należy podchodzić do sakramentów. Nie chodzi tylko o dawanie drogich prezentów. Rodzice chrzestni powinni być prawdziwymi świadkami wiary. Również małżeństwo ma Iwona Guzowska chętnie pozowała do zdjęć z gniewianami. Gościom podobały się też gniewskie przedszkolaki. Impreza odbyła się pod patronatem burmistrza miasta i gminy Gniew Bogdana Badzionga i posła na sejm RP Jana Kulasa. Sponsorzy: hipermarket Carrefour Tczew, Biuro Podróży Panda z Tczewa, Stowarzyszenie Centrum Aktywnych Gniew, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Tczewie, Urząd Miasta i Gminy Gniew, Roman Liebrecht z Gdańskiego Związku Pracodawców oddział Tczew, Organizator: Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Gniewie przy Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Tczewie. Główne uroczystości odpustu Najświętszej Maryi Panny w Piasecznie. Obyły się w tym roku 13 września. Suma odpustowa odprawiona przez biskupa pelplińskiego Jana Bernarda Szlagę zebrała rzesze wiernych. być sakramentem, a nie tylko wspólnym mieszkaniem, bo przecież miłość to życie zakończył rozważania biskup Szlaga. Piasecki Wielki Odpust Narodzenia Najświętszej Maryi Panny zgromadził, jak co roku, rzesze pątników. Ich obecność w tym świętym miejscu jest znakiem wielkiej niesłabnącej wiary kociewskiej społeczności, ale i dowodem na to, iż z wiekami nie ubywa trosk, które mieszkańcy tej ziemi pragną zawierzyć Maryi.

9 Z życia gminy Z życia gminy Przeszedł, dobrze czyniąc Na obchodach pięciolecia nadania Zespołowi Szkół Ponadgimnazjalnych imienia Henryka Mrossa padło wiele pięknych słów. Były podziękowania, gratulacje, wspomnienia, ale przede wszystkim życzenia wielu takich rocznic. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą, na której przypomniano postać patrona. Wśrodę, 23 września, uczniowie i goście złożyli kwiaty pod pamiątkową tablicą. Następnie wszyscy przeszli do kaplicy zamkowej, gdzie została odprawiona uroczysta msza święta. Podczas nabożeństwa została przybliżona postać ojca Pio, wspominano też księdza Henryka Mrossa. Ksiądz Marcin Massowa, który celebrował mszę, tłumaczył, że każdy z nas swoim życiem powinien wypełniać posłanie chrześcijańskie, być człowiekiem odpowiedzialnym, iść przez życie, dobrze czyniąc, jak robił to patron szkoły. Po mszy uczniowie, nauczyciele i goście przeszli w pochodzie ulicami miasta do Hali Sportowo-Widowiskowej. Tam jako pierwszy głos zabrał dyrektor szkoły Henryk Łania, który podziękował zebranym za obecność. Nie jesteśmy bez imienni, mamy patrona, który może nas prowadzić mówił dyrektor. Podczas apelu uczniowie deklamowali wiersze Karola Wojtyły, Wisławy Szymborskiej i śpiewali piosenki harcerskie, tak bliskie księdzu Mrossowi. Każdy z nas, kto przechodzi przez próg tej szkoły, staje się związany z naszym patronem. Jego mądre oczy patrzą na nas z portretu w holu mówili podczas akademii uczniowie. Głos zabrali również zaproszeni goście. Należy pamiętać, że nie zawsze trzeba czynić źle, żeby być zauważonym tłumaczył zwłaszcza młodzieży Stanisław Ackerman, zastępca przewodniczącego rady powiatu. Były też życzenia dla kadry pedagogicznej i dyrekcji. Żebyście się umacniali i rozwijali. Życzę wam wielu, wielu dzwonków pierwszego września mówił Wojciech Wanke, naczelnik Wydziału Edukacji Staro stwa Powiatowego. Następnie głos zabrał Bogdan Badziong, Burmistrz Miasta i Gminy Gniew. Mimo że wasz jubileusz jest skromny, wasza szkoła ma długą historię mówił włodarz. Największy aplauz obecnych na hali wzbudziła opowieść Jana Ejankowskiego. Poznałem Henia Mrossa jeszcze w szkole. Był zawsze człowiekiem wrażliwym, stawał w obronie innych, był też dobrym uczniem. Jak to się mówi, był do tańca i do różańca. A później ileż on czasu poświęcał, żeby powstały te dzieła, o których tu mówicie... wspominał. Pan Jan opowiedział też o swoim ostatnim spotkaniu z wieloletnim przyjacielem. To było na miesiąc przed pogrzebem. Mówił, że kupił samochód i że jak wyjdzie ze szpitala, to objeździmy nim wszystkich znajomych. Potem przyszła kartka z życzeniami wielkanocnymi i to była ostatnia rzecz, którą od niego dostałem. Jako ostatni z gości głos zabrał Andrzej Gocek, przedstawiciel firmy Fama, który powiedział, że to wydarzenie, ta rocznica powinna być inspiracją, a sztandar to prawdziwy powód do dumy. Na zakończenie uroczystości zostały wręczone nagrody w konkursie wiedzy o patronie. Pierwsze miejsce zajęła Klaudia Maliszewska, drugie Paulina Zgubieńska, a trzecie Marek Rużała. Szkoła z tradycją Historia podstawówki w Gniewie zaczęła się w XIX wieku, w 1884 roku. Siedem lat później chodziło już do tej szkoły 600 uczniów. Przetrwała dwie wojny światowe, a 25 września świętowała 125 lat istnienia. Obchody tak znakomitej rocznicy rozpoczęły się mszą świętą. Myślałem, że jak szkoła ma sto dwadzieścia pięć lat, to wszyscy, którzy tu przyjdą, będą mieli siwe brody i będą chodzili o laskach zażartował na początku nabożeństwa proboszcz gniewskiej parafii ks. Zbigniew Rutkowski. Podczas mszy duchowny opowiadał o historii zarówno tej sprzed powstania szkoły podstawowej im. Jana III Sobieskiego, jak i późniejszej. Młodzieży bardzo się to spodobało. Po nabożeństwie uczniowie, nauczyciele i rodzice przeszli na zamek. Tam powitało ich rycerstwo. Były tańce dwórek i walka między Polakiem i Krzyżakiem. Potyczka rycerzy przypadła do gustu zwłaszcza chłopcom, a piękne stroje dam dziewczynkom. Następnie pierwszoklasiści zostali pasowani na uczniów. Było to wyjątkowe przeżycie, zwłaszcza że do pasowania użyto prawdziwych mieczy. Maluchy dostały też dyplomy od nauczycieli i słodkie prezenty niespodzianki od rodziców. Te ostatnie przyjechały do nich wozem strażackim. Burmistrz Gniewu, Bogdan Badziong, też przyniósł coś dla pierwszaków. Od niego maluchy otrzymały książeczki edukacyjne Ja Polak... Ja Kociewiak... Ja Pierwszak.... Publikacja ma dostarczyć najmłodszym podstawowych wiadomości o regionie i wprowadzić w świat lokalnej społeczności. W podziękowaniu za wszystko pierwszoklasiści recytowali wiersze, śpiewali piosenki i odczytali listy do rodziców. Mamy i tatusiowie, którzy przyszli z pociechami na zamek, byli bardzo wzruszeni. Maluchy na zamku zostały przywitane przez rycerzy i burmistrza Bogdana Badzionga. W podziękowaniu za słodkie niespodzianki pierwszaki zadedykowały rodzicom i opiekunom piękne wierszyki. Podczas jubileuszowej mszy świętej życzenia uczniom wiekowej szkoły podstawowej złożył ks. proboszcz Zbigniew Rutkowski.

10 18 Nowiny Gniewskie Z życia Kultura gminy Kultura Nowiny Gniewskie 19 Za pamięć o Gniewie Spotkanie po latach Wręczenie odznaczeń odbyło się w czwartek, 24 września. Atmosfera była bardzo podniosła. Pomysłodawcą i wnioskodawcą uchwały dotyczącej nowych honorowych obywateli był burmistrz Gniewu Bogdan Badziong. Przedstawił on zebranym w Sali Kameralnej gniewskiej biblioteki gościom sylwetki wyróżnionych. Profesor Maksymilian Grzegorz jest związany z Gniewem przez swoją twórczość. Nawiązała się między nami prawdziwa więź. Mam nadzieję, że ta współpraca między gminą a panem profesorem będzie się dalej tak owocnie rozwijała mówił podczas sesji włodarz. Nie zabrakło też ciepłych słów o nagrodzonym duchownym. Związki księdza Franciszka Kameckiego z Gniewem mają wymiar bardziej osobisty. Był on tu przez osiem lat wikariuszem. W tym czasie wypełniał tu wszystkie swoje kapłańskie pasje, wspaniale współpracując zwłaszcza z młodzieżą opowiadał burmistrz. Słowa burmistrza i odznaczenia sprawiły, że nagrodzeni poczuli się wyjątkowo. Jestem zaszczycony, ale jednocześnie zażenowany. Znam te ziemie jeszcze z czasów Burmistrz Bogdan Badziong wręczył honorowym obywatelom statuetki i odznaki. Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej księdzu Franciszkowi Kameckiemu i profesorowi Maksymilianowi Grzegorzowi wręczono tytuły Honorowych Obywateli Miasta i Gminy Gniew. Obaj panowie opowiadali, jak bardzo zaskoczyła ich ta wiadomość. Jednocześnie podkreślali, że nie zasłużyli sobie na taki zaszczyt, ponieważ są tylko zwykłymi ludźmi. Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Gniew podczas uroczystej sesji opowiadał o swoich związkach z naszym regionem. okupacji, gdy z ojcem jeździliśmy rowerami po tym terenie. Mam zamiar dalej opisywać gminę Gniew i jej historię, bo jest ona tego warta mówił prof. Maksymilian Grzegorz. Drugi uhonorowany nie chciał zabierać głosu podczas sesji. Po uroczystości udzielił jednak krótkiego wywiadu Nowinom Gniewskim. Lata spędzone w Gniewie były moimi najlepszymi w karierze duszpasterskiej. Dużo jeździłem z młodzieżą, organizowaliśmy spotkania na placu kościelnym. Były to czasy komunizmu, więc nie było łatwo, my jednak sobie radziliśmy. Byłem też kapelanem w sanatorium. Z tym miejscem wiążą się jednak inne wspomnienia, mocne, ale smutne opowiadał poeta, ksiądz Franciszek Kamecki. Opuścił Gniew 35 lat temu. Tutaj przez osiem lat kształtowało się jego kapłaństwo. Od 24 września ksiądz Franciszek Kamecki jest Honorowym Obywatelem Miasta i Gminy Gniew. Jesteśmy dumni, że tak zacny człowiek, gorliwy kapłan i niepowtarzalny poeta jest tak blisko związany z naszym miastem. spotkanie z księdzem Franciszkiem gniewianie licznie Na przybyli do kościoła, gdzie została odprawiona wyjątkowa msza święta w intencji mieszkańców miasta, zarówno tych żyjących, jak i tych, których już nie ma wśród nas. Nabożeństwo zostało odprawione pod przewodnictwem honorowego gościa księdza prałata Franciszka Kameckiego, zaś koncelebrowali je rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie ksiądz Antoni Bączkowski oraz proboszcz parafii św. Mikołaja w Gniewie ksiądz Zbigniew Rutkowski. Na mszy był obecny prof. Maksymilian Grzegorz, który w tym dniu również został Honorowym Obywatelem Miasta i Gminy Gniew. Przed rozpoczęciem uroczystości mszalnych kilka słów wygłosił proboszcz. Mówił o swoim pojmowaniu honorowego obywatelstwa, które jak stwierdził z uśmiechem jest też jednoznaczne z otrzymaniem tytułu honorowego parafianina. Głos zabrał także burmistrz Bogdan Badziong, który przedstawił sylwetki nowych honorowych obywateli, dziękując im za dotychczasową działalność na rzecz gminy Gniew. Homilię podczas mszy wygłosił ksiądz Franciszek. Wielu z pewnością wydała się nietypowa, ponieważ kazaniem był wiersz autorstwa księdza, przeplatany słowami modlitwy Ojcze nasz. Wydawało się jakby wszyscy czekali na komentarz do kazania, jednak kapłan zostawił wszystkich z własnymi przemyśleniami. Po błogosławieństwie przyszedł moment, na który wszyscy czekali. Nasz honorowy obywatel zasiadł przy przygotowanym stoliku i zaprezentował swoją poezję. Wśród utworów znalazły się zarówno te dotąd niepublikowane, sprzed trzydziestu lat, jak i młodsze. Były to wiersze o Gniewie. W utworach ksiądz Kamecki wspomina między innymi zamek krzyżacki jako głowę miasta, mewy fruwające nad miastem, bezcenne klucze do miasta, Marysieńkę i gniewską panoramę. Zebrani w kościele wierni ze wzruszaniem słuchali twórczości księdza, nagradzając każdy kolejny utwór gromkimi brawami. Na zakończenie grupa młodzieży z Alter Ego w podziękowaniu za wszystkie dotychczasowe spotkania oraz za dar, którego nie da się przecenić wzbogacanie naszego życia przez poezję, zaprezentowała trzy wiersze autorstwa księdza, wręczając mu też bukiet kwiatów. Kwiaty oraz życzenia ksiądz otrzymał również od zespołu Błękitna Wstęga oraz wielu, wielu jego dawnych parafian, uczennic, uczniów. Wszystkie te spotkania, rozmowy oraz wzruszenie, które im towarzyszyło, to dowód, jak wiele ksiądz Franciszek Kamecki dla mieszkańców Gniewu znaczy. To wielka więc radość, że od teraz jest on też naszym obywatelem. Jest stąd, jest gniewianinem. MD

11 20 Nowiny Gniewskie Nowiny Gniewskie 21 Europejski Dzień bez Samochodu w Gniewie Gniew 25 września, godzina jedenasta na placu Grunwaldzkim zbiera się coraz większa grupa osób. Na miejsce pieszo, rowerami i na łyżworolkach przybywają uczniowie gniewskiego gimnazjum wraz z nauczycielami: Katarzyną Puczyńską, Małgorzatą Muchą, Renatą Reńską i Marcinem Kisielewskim. chwili barwny pochód wyrusza w asyście policji ulicami Po naszego miasta. Dlaczego? Uczestnicy chcą z okazji obchodów Europejskiego Dnia bez Samochodu zachęcić mieszkańców do korzystania z alternatywnych wobec samochodów środków transportu. Na plakatach i transparentach widnieją więc hasła promujące poruszanie się rowerem: Jazda rowerem lepsza niż skuterem, Świat jest zielony, ptaki śpiewają, tego kierowcy wcale nie znają, Rower pojazd doskonały, bo koszt utrzymania mały, W Gniewie taki zwyczaj mamy, że rowerem pomykamy. Przemieszczają się głównymi ulicami miasta, żeby jak najwięcej mieszkańców mogło ich zobaczyć. Gimnazjaliści chcą swym działaniem pokazać korzyści zarówno dla ludzi, jak i środowiska płynące z ograniczenia ruchu samochodowego i aktywnego poruszania się pieszo lub rowerem. Już na kilka dni przed Gniewska młodzież świętowała Dzień bez Samochodu. Pochód ulicami miasta. Uczniowie z transparentami wyruszyli z placu Grunwaldzkiego. akcją ochotnicy ze Szkolnego Klubu Wolontariusza pod opieką Katarzyny Puczyńskiej rozdali wśród mieszkańców miasta około tysiąca ulotek edukacyjnych informujących o korzyściach z codziennej dawki ruchu, o której coraz częściej zapominamy. Po zakończeniu niewielkiej demonstracji zorganizowanej przez GCEE Helianthus w ramach programu Ekologicznie opanuj Gniew, dofinansowanego ze środków Samorządu Gminy Gniew, część uczestników udała się na krótką wycieczkę do Brodów Pomorskich, by przy ognisku i kiełbaskach podsumować dzień. Ta kilkugodzinna wyprawa wprawiła wszystkich w znakomity nastrój, uczniowie odwiedzili zwierzęta przebywające w azylu. Była również okazja, by popisać się umiejętnościami piłkarskimi. Wszyscy radośni i pełni sił wrócili do Gniewu i nawet podjazd pod górkę przy osiedlu Marii Konopnickiej nie stanowił najmniej szego problemu. Dziękujemy serdecznie uczniom, nauczycielom i dyrekcji Gimnazjum im. gen. Józefa Hallera w Gniewie za aktywne uczestnictwo oraz przygotowanie plakatów i transparentów oraz gniewskiej policji za zabezpieczenie trasy przemarszu. GCEE Zapraszamy na szlak! Zarówno przez teren gminy, jak i przez samą miejscowość Gniew wiedzie piękna trasa turystyczna o nazwie Szlak Dolnej Wisły. Prowadzi malowniczą doliną Wisły przez jej najciekawsze fragmenty od Tczewa aż po miejscowość Nowe. Wostatnich miesiącach na odcinku gniewskim były wykonywane prace mające na celu zwiększenie atrakcyjności turystycznej odcinka w okolicach miejscowości Ciepłe: zostały zamontowane tablice informacyjne i kierunkowe prowadzące na wczesnośredniowieczne grodzisko, ławka, a także skoszono i wyrównano nawierzchnię. Te działania, realizowane przez GCEE Helianthus, były możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gniewie oraz Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Tczewie. Foldery na temat szlaku są dostępne bezpłatnie w biurze Informacji Turystycznej przy Referacie Promocji i Informacji w Gniewie. GCEE Nie marnuj energii w Gniewie! Nie warto się złościć, gniewać i marnować cennej energii życiowej na sprawy, na które nie mamy wpływu, lepiej skupmy się na tym... żeby nie marnować energii elektrycznej. Jak to zrobić? Wyłączać, wyłączać i jeszcze raz wyłączać wszystko, co niepotrzebnie pochłania cenny prąd! To podstawowa i bardzo skuteczna zasada. Wyłączyć radio grające w pustym pokoju; komputer, który czeka, aż ktoś do niego podejdzie, całe popołudnie na wszelki wypadek niewyłączony; światło świecące nie wiadomo dlaczego; telewizor pozostawiony w trybie czuwania, bo pilotem inaczej nie da się wyłączyć, a podejście do telewizora to zbyt duży wysiłek itd., itd. Każdy to zna. Oczywiście jest jeszcze kilka niezbyt skomplikowanych pomysłów na to, jak zużyć mniej prądu. Po pierwsze, przy wymianie sprzętu warto kupować energooszczędne urządzenia RTV i AGD, to znaczy te, które są oznaczone literami A lub A+ w skali efektywności energetycznej. Dotyczy to zarówno dużych urządzeń, na przykład lodówek i telewizorów, jak i małych, na przykład żarówek. Energooszczędne żarówki zużywają znacznie mniej prądu niż zwykłe: 60-watową żarówkę zwykłą można zastąpić 11-watową żarówką energooszczędną. Należy jednak pamiętać, żeby świetlówek energooszczędnych nie wyrzucać do śmieci, a oddawać do specjalnych punktów zbiórki elektrośmieci, czyli zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (w firmie Inwest-Kom w Gniewie lub w sklepach ze sprzętem AGD i RTV), gdyż zawierają one znaną z trujących właściwości rtęć. Po trzecie do elektrycznego czajnika należy wlewać tylko tyle wody, ile potrzebujemy, bo im więcej wody, tym dłużej pobieramy prąd. Pamiętajmy: mniejsze zużycie prądu to nie tylko czystsze środowisko, lecz także grubszy portfel. W sierpniu i wrześniu wszyscy mieszkańcy gminy Gniew otrzymali ulotki informacyjne opisujące proste sposoby oszczędzania energii, wydrukowane w ramach projektu realizowanego przez GCEE Helianthus pn. Nie marnuj energii w Gniewie!, którego sponsorem generalnym jest firma Vattenfall Poland Sp. z o.o. Serdecznie dziękujemy Szkolnemu Klubowi Wolontariusza przy gimnazjum w Gniewie oraz firmie Inwest- Kom Sp. z o.o. w Gniewie za dystrybucję ulotek. GCEE

12 Rozmaitości Nowiny Gniewskie 23 I wywieźli nas do lagru w Gniewie Tragiczna historia rodziny Zawadzkich rozpoczęła się w listopadzie 1939 roku. Kazimierz i Krystyna przeżyli wojnę, ich ojciec już nie. Józefa Zawadzka, która w momencie wybuchu wojny miała 27 lat i dwójkę malutkich dzieci, płakała zawsze na wspomnienie tamtych ciężkich dni. Duchy spod Walichnów Wielkie Walichnowy mogą się poszczycić wielowiekową tradycją. Dziś miejscowość jest największą wsią na Nizinie Walichnowskiej. Osadnictwo na terenie dzisiejszych Walichnów rozpoczęło się pod koniec pierwszego tysiąclecia. W 1276 roku książę Sambor oddał Nizinę Walichnowską Krzyżakom. Nowi zarządcy przysłużyli się nizinie powstały pierwsze groble chroniące przed wodami Wisły, a w roku 1330 kościół. Ta świątynia to nasz skarb mówi walichnowianka Wiesława Koczwara. W XVI wieku na Nizinę Walichnowską przybyli uchodźcy religijni z Niemiec i Holandii zwani mennonitami. Prawdziwą rewolucją dla miejscowości okazało się wybudowanie pod koniec XIX wieku kolejki wąskotorowej łączącej Wielkie Walichnowy z Kwidzy nem. Pociągi połączyły też Wielkie Walichnowy z Pelplinem. Emigrant ze Szwajcarii zbudował mleczarnię, istniały piekarnia i kuźnia. W czasie drugiej wojny światowej na Nizinie Walichnowskiej było spokojnie. Z Rosjanami pracowałem nawet w naszej kuźni wspomina Ludwik Wiśniewski, emerytowany wieloletni sołtys Wielkich Walichnów. Dziś nie ma już ani kolei, ani mleczarni. Jeżdżą za to busy Latocha i to nam wystarcza stwierdza obecna sołtys, Celina Idziak. Walichnowianie są zadowoleni ze swojej wsi. Mamy dwa sklepy, boisko, świetlicę, bibliotekę, przedszkole i naprawdę piękną okolicę opowiada Sabina Konopińska, przewodnicząca tamtejszego KGW. Nazwa Wielkie Walichnowy pochodzi prawdopodobnie od nazwiska komtura gniewskiego Falkensteina, który dokonał lokacji wsi na prawie chełmińskim. Rozgarty to przysiółek należący do Wielkich Walichnów, przypuszczalnie jest to najstarsza gdyż najwyżej położona część wsi. Nazwa jest pochodzenia niemieckiego i oznacza ogród rumaka. Drugi przysiółek Duchy zawdzięcza swoją nazwę dżumie. Jak wspominają mieszkańcy, przetoczyła się kiedyś przez miejscowość zaraza, a wszystkich chorych izolowano na obszarze dzisiejszego przysiółka. Od tego czasu, jak twierdzą mieszkańcy, w Duchach straszy. 700-letni kościół. Kuźnia z końca XIX wieku. Przedszkole w Wielkich Walichnowach. Wszystko zaczęło się 1 listopada 1939 roku. O godzinie piątej rano do mieszkania państwa Zawadzkich w Tczewie wtargnęło gestapo. Żołnierze hitlerowscy dali rodzinie kilka minut na spakowanie najpotrzebniejszych rzeczy, ich waga nie mogła jednak przekroczyć trzydziestu kilogramów. W domu była wtedy dwójka malutkich dzieci dwuipółletnia Krystyna i zaledwie rok starszy Kazimierz. Rodzina została odeskortowana pod karabinami wraz z tysiącem innych tczewian na plac obok dawnej fabryki Arkana. Stamtąd wszyscy zostali przewiezieni na zamek w Gniewie, gdzie hitlerowcy założyli tzw. lagier przejściowy. W tym czasie cały dobytek rodziny zarekwirowano. Sklep, pracownię szewską i towar przekazano tczewskim zwolennikom Hitlera. Zawadzcy przebywali wtedy w przyzamkowych stajniach, spali na słomie, bez ogrzewania, głodni i bici. Zaczęły się szerzyć choroby i śmierć. Najgorsze było jednak jeszcze przed nimi. 24 listopada rano przyszli po ojca. Zabrano mu kurtkę i marynarkę. Było w tym czasie bardzo zimno, padał śnieg, a on został w samej koszuli. Zapakowano go wraz z dwudziestoma czterema innymi mężczyznami na wojskową ciężarówkę i nigdy więcej go nie zobaczyliśmy ze smutkiem wspominał Kazimierz Zawadzki. Józefa wraz z dziećmi była przetrzymywana w gniewskim lagrze do stycznia 1940 roku, kiedy to karabinami i bagnetami zostali zapędzeni do wagonów bydlęcych. Wożeni byliśmy w tych wagonach przez dwa miesiące. W podłodze więźniowie zrobili otwory, przez które zaspokajano potrzeby fizjologiczne. My mieliśmy szczęście, ponieważ większość dzieci i ludzi starszych poumierała w tym pociągu. Pamiętam, że ich ciała wyrzucane były przez te otwory na tory kolejowe opowiadał Kazimierz Zawadzki. Punktem docelowym tej strasznej podróży były Mordy koło Siedlec (ówczesna Generalna Gubernia). Tam więźniowie zostali przekazani miejscowym rolnikom. Pracować musiał każdy powyżej dziesięciu lat. Józefa Zawadzka została po trzech miesiącach przeniesiona do pracy w fabryce amunicji. Za niewolniczą pracę dostawała groszową zapłatę. Potrafiła jednak nawet z tego odłożyć trochę pieniędzy, żeby posłać dzieci do szkoły. Był brud, smród, śmierć, ale przeżyliśmy, co wielu ludziom się nie udało opowiadał dalej pan Kazimierz. Rok 1945 przyniósł upragniony koniec wojny. Józefa z dziećmi wracała do domu cztery miesiące. Mieszkanie, do którego się tak spieszyła, było zdewastowane, nie spotkała też na miejscu męża, na co z całego serca liczyła. Wkrótce okazało się, że został rozstrzelany 24 listopada 1939 roku w Lesie Szpęgawskim. Po wojnie ocalałej części rodziny Zawadzkich nie było łatwo. Józefa ciężko pracowała, aby utrzymać rodzinę. Do końca swoich dni w 1997 roku, jak już mówiła o wojnie, to opowiadała, że gdyby wiedziała, jakie nieszczęścia spotkają ją i jej najbliższych, własnoręcznie odebrałaby nam, swoim dzieciom życie. To najlepiej pokazuje, przez jakie piekło musieliśmy przejść zakończył Kazimierz Zawadzki. Ojciec Zygmunt Zawadzki (ur. 15 września 1902 r.) zamordowany przez oprawców hitlerowskich 24 listopada 1939 roku. Matka Józefa Zawadzka (ur. 19 marca 1912 r.). Dzieci: Kazimierz Zawadzki (ur. 8 maja 1936 r.) i Krystyna Zawadzka (Kunicka) (ur. 20 kwietnia 1937 r.) Wspomnienia rodziny Zawadzkich opisała Agnieszka Świercz-Hyska

13 24 Nowiny Gniewskie Z życia gminy Nowiny Gniewskie 25 ]] Zameldowano 15 noworodków urodzonych w Tczewie, Starogardzie Gdańskim, Poole i Shrewsbury: siedem dziewczynek: Elizę Chrząszcz Kingę Czechowską Anette Marie Dworakowską Bogumiłę Guz Magdalenę Knot Igę Kwiatkowską Dagmarę Wojnowską ośmiu chłopców: Macieja Domachowskiego Marcela Głowińskiego Szymona Karwasza Fabiana Mazura Norberta Oberskiego Igora Rachwała Patryka Roskosza Patryka Rutę. Rodzicom składamy serdeczne gratulacje, a dzieciom życzymy pogodnego dzieciństwa. ]] Zmarło 11 osób: Helena Rozinska (1919) Herbert Ossowski (1920) Alina Biennek (1942) Antoni Kordunowski (1935) Arystydes Lazar (1938) Helena Perzyńska (1927) Alfons Pawella (1948) Zbigniew Radziejewski (1967) Marian Gniecki (1945) Piotr Cejrowski (1956) Zofia Szneider (1934) ]] ]] 8 września W Małej Karczmie funkcjonariusze KP Gniew zatrzymali do kontroli drogowej pojazd marki Opel Vectra. W czasie badania na zawartość alkoholu okazało się, że kierowca mieszkaniec gminy Smętowo Graniczne ma w wydychanym powietrzu 2,73 promila alkoholu etylowego. 8 września ]] 13 par zawarło związek małżeński: Magdalena Ferenc i Marek Brzeziński Agnieszka Szumotalska i Jakub Mokwa Elżbieta Gryszkiewicz i Paweł Sobczyk Ilona Wardzińska i Tomasz Moczulski Zdzisława Sikorska i Janusz Rutzki Anna Jakubowska i Łukasz Zemke Katarzyna Myszewska i Sławomir Walas Kronika strażacka 4 września Udział w interwencji podczas wypadku drogowego na autostradzie A1. 5 września Gaszenie pożaru poddasza budynku gospodarczego w miejscowości Rzeżęcin. 10 września Usuwanie gniazda os w Gniewie przy ulicy Kopernika. Kronika policyjna Funkcjonariusze KP Gniew zostali powiadomieni przez mieszkańca Gniewa o oszustwie dokonanym na jego szkodę podczas zakupu przez Internet pojazdu marki Ford Modeno. Pokrzywdzony, wpłacając zaliczkę na ww. auto, stracił 2000 złotych. 15 września Pożar śmietnika w Szprudowie. 23 września Wypompowywanie wody z piwnicy przy ulicy Kościuszki w Gniewie. 24 września Poszukiwanie topielca w Wiśle. 24 września Zadymienie budynku w Wielkich Walichnowach. ]] ]] ]] 13 września W Piasecznie w czasie trwania odpustu NMP zatrzymano do kontroli motorowerzystę jadącego pod wpływem alkoholu. W czasie badania okazało się, że w wydychanym przez niego powietrzu znajduje się 2,20 promila alkoholu etylowego. 20 września W Gąsiorkach podczas interwencji domowej dwóch braci zaatakowało siekierami interweniujących policjantów. Po zatrzymaniu i doprowadzeniu do sądu zastosowano wobec nich trzymiesięczny areszt tymczasowy. 23/24 września W nocy w Gniewie nieznani sprawcy dokonali włamania do pojazdu marki Ford Galaxy i ukradli z jego wnętrza Patrycja Szambowska i Mirosław Wentowski Agnieszka Klohs i Patryk Łabuński Ewelina Gadzińska i Krzysztof Lipiński Natalia Brant i Paweł Kukliński Justyna Relich i Paweł Stankiewicz Joanna Spionkowska i Rafał Krzykowski 28 września Usunięcie kokonu os przy ulicy Czyżewskiego w Gniewie. 28 września Miejscowe zagrożenie na jezdni w Piasecznie w postaci konaru drzewa. 1 październik Usuwanie konarów drzew z jezdni w Nicponi. ]] ]] radioodtwarzacz oraz nawigację GPS wartości łącznej 600 złotych. 23 września W Nowej Cerkwi zatrzymano do kontroli drogowej pojazd marki Mercedes, którego kierowca znajdował się pod wpływem alkoholu. W czasie przeprowadzonego badania okazało się, że wydychane przez niego powietrze zawiera ponad 2 promile alkoholu etylowego. 28 września Ustalono i zatrzymano sprawcę kradzieży elementów stalowych dokonanych na szkodę piekarni U Karola. Łączne straty powstałe w wyniku tych zdarzeń wyniosły około 7 tysięcy złotych. Potrzebna świetlica Głównym przedsięwzięciem, które leży na sercach członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Rakowcu, jest remont świetlicy. Jedną z pierwszych przewodniczących koła w Rakowcu w latach sześćdziesiątych była Elżbieta Kluk. Po niej stanowisko to objęła Krystyna Pofelska, która pełni je do chwili obecnej. Na początku w kole działało ponad dwadzieścia osób. Dzisiaj została już tylko garstka. Panie wielokrotnie reprezentowały gminę podczas różnych konkursów i uroczystości. Biorą udział w corocznych dożynkach gminnych, w konkursie Boże Narodzenie na Kociewiu, w Niedzieli Palmowej i Jarmarku Świętego Mikołaja. Obecnie spotykają się w piwnicy rakowieckiej kaplicy, w której mają swoją salkę. Pomieszczenia te jednak nie zaspokajają wszystkich potrzeb koła. Członkinie mogą tam przechowywać swoje rzeczy, przygotowywać się do konkursów i prowadzić zajęcia dla dzieci, ale nie wypada organizować im tam zabawa tanecznych. Przed trzema laty takie imprezy odbywały się w wiejskiej świetlicy. Dzieci natomiast Laureaci z Kolonii Ostrowickiej Państwo Łopatowscy z Kolonii Ostrowickiej zdobyli trzecie miejsce na szczeblu wojewódzkim konkursu Piękna Wieś. Do finałowej walki stanęło 740 gospodarstw z całego regionu. Nagrody za najpiękniejsze posesje rozdano w poniedziałek, 21 września, w Dworze Artusa w Gdańsku. Krystyna i Grzegorz Łopatowscy wraz z synami bardzo lubią spędzać czas w ogrodzie. To jest nasza pasja od dziesięciu lat. Mamy też w rodzinie ogrodników i dostajemy czasem od nich sadzonki, większość jednak kupujemy sami. Najważniejsze jest jednak takie rozlokowanie krzewów, aby za kilka lat wszystko do siebie pasowało mówiła pani Krystyna. Do Gdańska rodzina Łopatowskich pojechała w towarzystwie wiceburmistrza Bogdana Olszewskiego. Jak usłyszeliśmy werdykt, byliśmy naprawdę zaskoczeni. Bardzo się jednocześnie ucieszyliśmy, że mogliśmy reprezentować w takim miejscu naszą wieś, gminę i powiat mówiła laureatka. Podwórze państwa Łopatowskich zostało docenione w kategorii najpiękniejsza zagroda nierolnicza. To dlatego, że udało nam się wkomponować ogród w okoliczną zieleń i las wyjaśniała Krystyna Łopatowska. Nasi zwycięzcy z Kolonii Ostrowickiej otrzymali w nagrodę krzewy i talony oraz 750 złotych od marszałka województwa pomorskiego Jana Kozłowskiego. mogły tam korzystać ze stołów do tenisa i bilarda. Teraz świetlica jest zamknięta z powodu złego stanu technicznego, a panie z niecierpliwością czekają na jej remont. W ramach działań pn. Odnowa wsi programu PROW 2007/1013 świetlica zostanie odnowiona. Zakończenie prac przewiduje się na koniec bieżącego roku. Jestem pewna, że jak świetlica ruszy na nowo, to chętniej i lepiej będzie się nam podejmowało wszelkie działania mówi pani Krystyna. Na razie panie spotykają się w kaplicy. MD KGW z Rakowca wszędzie potrafi się dobrze bawić.

14 26 Nowiny Gniewskie Z życia gminy Ogłoszenia Nowiny Gniewskie 27 Dziękczynienie za plony u tronu Piaseckiej Pani Procesją do Studzienki z figurą Matki Bożej Piaseckiej rozpoczęła się jak co roku suma z okazji zakończenia Odpustu Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piasecznie. Msza święta połączona z uroczystościami dożynkowymi była celebrowana przez księdza biskupa doktora Piotra Krupę. Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego VINDEX s.c. Kazimierz Smoliński, Katarzyna Świerzko-Skoworotko ul. Kościuszki 4, Tczew uprzejmie informuje, iż filia Kancelarii w Gniewie przy ul.piłsudskiego 2 Przedstawiciele wszystkich dziewiętnastu sołectw z terenu gminy Gniew, panie z większości kół gospodyń wiejskich, delegacje gniewskich ogrodów działkowych i samorządowcy wzięli udział w uroczystej procesji. Burmistrz Miasta i Gminy Gniew Bogdan Badziong, witając zebranych przy Studzience rolników i pątników, prosił księdza biskupa o odprawienie mszy świętej dziękczynnej w intencji rolników oraz zebranych przez nich plonów. Dziękował wszystkim, którzy pracują na roli, wkładając w tę pracę wiele wysiłku i serca. Włodarz wspomniał również księży z terenu gminy Gniew, którzy oddali swe życie w obronie wiary podczas drugiej wojny światowej. W roku obchodów siedemdziesiątej rocznicy wybuchu wojny pamięć o tych wielkich kapłanach powinna być w nas szczególnie żywa mówił. Ksiądz biskup Piotr Krupa zauważył: Nie pamiętam, kiedy ostatni raz odpustowi i jego oktawie towarzyszyła tak piękna pogoda. W nawiązaniu do obchodzonej uroczystości dożynkowej przybliżył wiernym historię święta plonów, które wywodzi się od żydowskiego Święta Tygodni. Każdy żyd był w tym czasie zobowiązany ofiarować na ręce kapłana pierwociny swoich plonów. Również w Piasecznie tradycja ta została zachowana. Starostowie dożynek, Joanna i Dariusz Lenckowscy z Jaźwisk, przynieśli w darze piękny bochen chleba, który został pobłogosławiony przez biskupa. W darze złożono również wieńce dożynkowe, owoce i warzywa. My siejemy, ale to Bóg sprawia, że ziarno rośnie mówił ksiądz biskup, który tłumaczył wiernym, że we wszystkim, co robimy, powinniśmy szukać Bożego błogosławieństwa. Na zakończenie uroczystości proboszcz piaseckiej parafii ksiądz Andrzej Ossowski podziękował wszystkim kapłanom, szafarzom, policji, strażom miejskiej i pożarnej oraz służbie komunalnej za zaangażowanie, wzorowe przygotowanie i przeprowa dzenie dożynek. Serdecznie dziękował również pielgrzymom, którzy jak co roku tłumnie przybyli do tronu Matki Bożej Piaseckiej Królowej Pomorza. RED. Uczestnicy uroczystości dożynkowych: sołectwa: Brody Pomorskie, Ciepłe, Gogolewo, Jaźwiska, Jeleń, Kolonia Ostrowicka, Kuchnia, Kursztyn, Nicponia, Opalenie, Piaseczno, Pieniążkowo, Polskie Gronowo, Półwieś, Rakowiec, Szprudowo, Tymawa, Widlice, Wielkie Walichnowy Koła Gospodyń Wiejskich z Wielkich Walichnów, Nicponi, Pieniążkowa, Piaseczna, Gogolewa, Kolonii Ostrowickiej, Brodów Pomorskich, Jaźwisk, Rakowca i Kuchni. Ogrody działkowe im. Juliusza Kraziewicza Ogrody działkowe im. Jana III Sobieskiego Ogrody działkowe im. Marysieńki Stowarzyszenie Producentów Rolnych Ziemi Gniewskiej, Stowarzyszenie Ziemi Tymawskiej, Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych jest czynna w poniedziałki i czwartki w godz po uprzednim umówieniu się pod numerem telefonu VideoArtKluk usługi wideo fotografowanie tel Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Księdza Fabiana Wierzchowskiego w Gniewie serdecznie zaprasza na XI Gminny Przegląd Pieśni i Piosenki Religijnej A.D. 2009, który odbędzie się 15 października (czwartek) o godz w Refektarzu na Zamku w Gniewie.

15 28 Nowiny Gniewskie Ogłoszenia Rozmaitości Nowiny Gniewskie 29 Sprzedam mieszkanie w Gniewie przy ul. Czyżewskiego. Powierzchnia 46 m 2 (kuchnia, 2 pokoje, pomieszczenie na garderobę) Tel Sprzedam działkę o powierzchni 950 m 2, położoną w Gniewie przy ul. Fryderyka Kapinosa. Cena 55 tys. zł. Kontakt: PODZIĘKOWANIE Składam szczere i serdeczne podziękowanie wszystkim, którzy dzielili ze mną smutek i żal, okazali wiele serca i życzliwości oraz uczestniczyli we Mszy św. i ceremonii pogrzebowej ZOZ Medical Turze (ul. Parkowa 12) zatrudni magistra farmacji i technika farmacji. tel PODZIĘKOWANIE Uczniowie, nauczyciele i pracownicy Szkoły Podstawowej im. Jana III Sobieskiego w Gniewie składają serdeczne podziękowania wszystkim Przyjaciołom Szkoły, którzy przyczynili się do uświetnienia obchodów 125-lecia naszej placówki. Szczególnie dziękujemy: Ks. Proboszczowi Zbigniewowi Rutkowskiemu, Pani Marii Przygockiej, Panom: Jarosławowi Struczyńskiemu, Wojciechowi Wieczorkowi, Krzysztofowi Mazurkiewiczowi, Piotrowi Jagodzie, Krzysztofowi Dereszkiewiczowi oraz instytucjom: Urzędowi Miasta i Gminy Gniew, Straży Pożarnej, Policji, zespołowi Amos oraz wszystkim Rodzicom, dzięki którym ten szczególny dzień pozostanie na długo w pamięci wszystkich uczniów. Dyrektor szkoły mgr Hanna Sobierajska Pieniądze do wzięcia Program Leader wchodzi w zasadniczą fazę. Ruszają konkursy, w których można uzyskać dofinansowanie na działania Odnowa i rozwój wsi oraz Małe projekty. Rozpoczęły się spotkania aktywizacyjne w gminach. Również w Gniewie przedstawiciele LGD Wstęga Kociewia Marek Modrzejewski i Maciej Kumor spotkali się z mieszkańcami w środę 7 października i przedstawili główne założenia oraz warunki udziału w konkursach. Odnowa i rozwój wsi Celem tego działania jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi, a także promowanie obszarów wiejskich. Pomoc w ramach tego działania jest przyznawana między innymi gminom, instytucjom kultury, dla których organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, parafiom oraz organizacjom pożytku publicznego. Pomoc przyznawana będzie w zakresie m.in. budowy, przebudowy, remontu, wyposażenia świetlic, domów kultury, obiektów małej architektury, ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc sportowych, a także rewitalizacji zabytków, obiektów przeznaczonych na cele turystyczne i promocyjne, w tym obiektów architektury sakralnej, wpisanych do rejestru zabytków. Wielkość przyznanej pomocy na jeden projekt nie może być niższa niż 25 tys. zł. Poziom pomocy finansowej z EFRROW to maksymalnie 75 proc. kosztów. Małe projekty Wszystkich zainteresowanych realizacją działań w ramach programu Leader zapraszamy na spotkania z ekspertami: 15 października Kuchnia, świetlica wiejska, godz Jeleń, świetlica wiejska, godz października Jaźwiska, świetlica wiejska, godz Gniew, Gimnazjum w Gniewie, godz To działania, których celem jest m.in. podnoszenie świadomości społeczności lokalnej poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym. Projekty te mogą również dotyczyć organizacji imprez, promocji lokalnej twórczości, kultywowania tradycji, rozwijania turystyki i rekreacji, a także odbudowy, odnowienia zabytków, remontów i wyposażenia muzeów, świetlic wiejskich i wprowadzania na rynek produktów i usług tradycyjnych opartych na lokalnych zasobach, dziedzictwie i tradycyjnych sektorach gospodarki. O pomoc finansową w przypadku Małych projektów mogą ubiegać się osoby fizyczne (pełnoletnie) oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną. Całkowity koszt operacji może wynosić co najmniej 4,5 tys. zł, ale nie więcej niż 100 tys. zł. Refundacji podlegać będzie nie więcej niż 70 proc. kosztów poniesionych przez beneficjenta. Wnioski na wyżej wymienione działania należy składać od 26 października do 23 listopada 2009 roku w siedzibie LGD Wstęga Kociewia (Tczew, ul. Wyszyńskiego 3, tel ), która w okresie naboru będzie czynna od poniedziałku do soboty w godz. od 9.00 do Formularze wniosków oraz instrukcje znajdują się na stronie internetowej W budżecie na dotacje działań Odnowa i rozwój wsi zaplanowano , 00 zł, natomiast na Małe projekty ,00 zł., więc jest o co się starać. red. mojego kochanego syna Pawła. W sposób szczególny dziękuję rodzinie, księżom, znajomym, sąsiadom, współpracownikom oraz młodzieży za wsparcie duchowe i wyrazy współczucia. Bożena Wolszlegier Tylko dla Twoich oczu mieszkańcu Gniewa owa wiadomość Z dniem 25 września Gniew otrzymał od Playa Operator telefonii komórkowej kolejny dar stację przekaźnikową video rozmowy Za pomoc w zorganizowaniu Festynu Człowiek człowiekowi przyjacielem chciałabym serdecznie podziękować moim wspaniałym koleżankom z pracy, panu Romanowi Liberchtowi, oraz pani Marioli Kisickiej. Beata Borkowska, kierownik Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego w Gniewie W numerze wrześniowym Nowin Gniewskich w artykule Mroczny czas, pojawił się błąd w nazwisku laureata konkursu. Pana Kamila Jaszewskiego przepraszamy. Redakcja Salon w Gniewie: ul. 27 Stycznia 2a (Ślizex Market) tel , czynny od poniedziałku do piątku w godzinach w soboty nieograniczone możliwości Internetu mobilnego to obecnie już standard Zapraszamy do salonu!!!

16 SPORT SPORT Nowiny Gniewskie 31 [ X Mistrzostwa Kociewia w Szachach W dniach 26 i 27 września w Gniewie odbyły się XI Indywidualne Mistrzostwa Kociewia w Szachach. Kirszenstein z dorobkiem 7 pkt. O miejscu drugim zadecydowała dodatkowa punktacja (Średni Bucholtz). Tuż za podium znalzał się gniewianin Maciej Bendyk (6 pkt). Najlepszym w kategorii Seniorów starszych został zawodnik z Nowego Henryk Bieluszewski (5,5 pkt), a w kategorii Juniorów Piotr Egler (5 pkt). Organizatorem turnieju byli GOS i UKS Alfil Gniew. A.K. Mistrzostwo wywalczył gniewianin Adam Kirszenstein. W Z okazji obchodów 125-lecia powstania Szkoły Podstawowej im. Jana III Sobieskiego w hali Gminnego Ośrodka Sportu w Gniewie rozegrano zawody sportowe z udziałem absolwentek i absolwentów Szkoły Podstawowej w Gniewie. Piłka Siatkowa Zawodnicy grali w Hali Widowiskowo-Sportowej. W rozgrywkach wzięło udział 14 uczestników. Po zaciętej rywalizacji mistrzostwo wywalczył gniewianin Adam Kirszenstein, który zwycięstwo zapewnił sobie wygrywając w ostatniej rundzie 6 Królowa sportu Na pięknie usytuowanym stadionie lekkoatletycznym LKS Sopot rozegrano 20 września finały wojewódzkie I Pomorskiej Olimpiady Lekkoatletycznej Dysk Pomorski Sopot Stadion LKS Sopot, na którym rozegrano zawody. z gdańszczaninem Tadeuszem Pankiem z dorobkiem 8 pkt z dziewięciu partii. Drugą lokatę zajął gniewianin grający w toruńskim drugoligowym klubie Paweł Grabowski z dorobkiem 7 pkt, a na trzecim miejscu uplasował się ubiegłoroczny mistrz Kociewia, gniewianin Łukasz Wfinałach zawodów lekkoatletycznych startowały reprezentacje dziewcząt i chłopców z dwudziestu powiatów województwa pomorskiego. Finały rozegrano w kategoriach szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych. Karol Kaizer zawody powiatowe Tczew 2009 I miejsce (złoty medal) zawody wojewódzkie Sopot 2009 I miejsce (złoty medal) Piotr Konieczny zawody powiatowe Tczew 2009 I miejsce (złoty medal) zawody wojewódzkie Sopot 2009 IV miejsce Wśród wielu dyscyplin uprawianych przez młodzież: lekkoatletyki, badmintona, piłki nożnej, piłki ręcznej, tenisa stołowego, biegów przełajowych i innych prym wiodła piłka siatkowa. Właśnie w tej dyscyplinie zarówno w kategorii dzieci, jak i młodzików uczniowie Szkoły Podstawowe w Gniewie zdobywali wszystkie stopnie na podiach w rozgrywkach wojewódzkich, łącznie z tytułami mistrzów województwa w minipiłce i piłce siatkowej. Turnieje piłki siatkowej rozegrano z udziałem młodziczek i młodzików, juniorek i juniorów, seniorek i seniorów, którzy pierwsze kroki w tej dyscyplinie stawiali pod okiem nauczycieli: Janusza Drosdalskiego, Zdzisława Mielkie, Piotra Balcera, Macieja Mosińskiego, Tomasza Ostrowskigo i innych W zawodach startowały po trzy zespoły żeńskie i męskie, rozgrywając mecze systemem każdy z każdym. Rywalizację sportowa prowadzono w duchu fair play, a nad sprawnym Uczestnicy turnieju piłki siatkowej. przebiegiem zawodów czuwali nauczyciele wychowania fizycznego Tomasz Ostrowski i Wiesław Pepliński. Kategorie wiekowe były sprawą umowną zespoły juniorów opierały się na zawodnikach i zawodniczkach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, natomiast młodziczki i młodzicy to w przeważającej mierze uczniowie gimnazjum (z małymi wyjątkami wzmocnieniami). Z okazji 125-lecia okazałe puchary dla wszystkich zespołów ufundowała dyrektor szkoły Hanna Sobierajska. Wszystkie zawodniczki i zawodnicy otrzymali koszulki ufundowane przez Urząd Miasta i Gminy Gniew. Zwycięzcami turniejów zostały zawodniczki i zawodnicy w kategorii seniorekseniorów, którzy wygrali po dwa mecze i zdobyli komplet punktów turniejowych. W zespole pań, które uplasowały się na pierwszym stopniu podium, wystąpiły Anna Grzyb, Katarzyna Kapuścińska, Wiesława Herrlein, Romana Hyjek, Agnieszka Arendt i Alicja Plath. Najlepszy zespół męski grał w składzie: Rafał Rajski, Tomasz Kępiński, Bartłomiej Bogdanowicz, Andrzej Kozłowski, Jan Brzycki, Marcin Malinowski i Wojciech Szeliga. Longin Nagórski Zwyciężczynie turnieju. Klasyfikacja końcowa mężczyzn 1 miejsce absolwenci (seniorzy), SP Gniew, 4 pkt 2 miejsce absolwenci (juniorzy), SP Gniew, 3 pkt 3 miejsce absolwenci (młodzicy), SP Gniew, 2 pkt Klasyfikacja końcowa kobiet 1 miejsce absolwentki (seniorki), SP Gniew, 4 pkt 2 miejsce absolwentki (młodziczki) SP Gniew, 3 pkt 3 miejsce absolwentki (juniorki), SP Gniew, 2 pkt W zawodach szkół podstawowych startowali mistrzowie poszczególnych konkurencji czwórbojowych z zawodów powiatowych. Do reprezentacji powiatu tczewskiego zakwalifikowali się dwaj uczniowie Szkoły Podstawowej w Gniewie: Karol Kaizer i Piotr Konieczny. W konkurencji rzutu piłeczką palantową w kategorii wiekowej dzieci młodszych Karol uzyskał wynik 48 m i zdobył złoty medal. Jego kolega Piotr wynikiem 63,5 m wywalczył czwartą lokatę w kategorii wiekowej dzieci starszych. Longin Nagórski

17 SPORT W pogoni za mewą 6 Klasyfikacja końcowa: G Z udziałem ponad stu zawodników i zawodniczek 26 września odbyły się biegi uliczne w kilku kategoriach wiekowych. Odbyły się one w ramach obchodów 712. urodzin miasta. Trasy, w zależności od kategorii wiekowej uczestników, liczyły od 600 metrów do około 2500 metrów. Start i meta były usytuowane przed magistratem. Po zawodach przy dźwiękach fanfar nastąpiła ceremonia dekoracji najlepszych zawodników i zawodniczek poszczególnych biegów. Za trzy pierwsze miejsca na podium najlepsi biegacze otrzymali puchary, pamiątkowe dyplomy oraz nagrody rzeczowe. Wszystkim uczestnikom zawodów wręczono pamiątkowe dyplomy i talony niespodzianki. Nagrody ufundowali Gminny Ośrodek Sportu oraz Urząd Miasta i Gminy Gniew. Dyrektor Gminnego Ośrodka Sportu Maciej Mosiński podziękował uczestnikom biegów za tak liczny udział w zawodach oraz przybyłym rodzicom, nauczycielom i kibicom. Podziękował także przedstawicielom służb zabezpieczających prawidłowy i sprawny przebieg zawodów. Longin Nagórski Dzieci młodsze: 1 miejsce Kasia Dworakowska (SP Opalenie) 2 miejsce Ola Dylewska (SP Gniew) 3 miejsce Wiktoria Kamińska (SP Gniew) 4 miejsce Wiktoria Wolff (SP Gniew) 5 miejsce Weronika Genska (SP Gniew) 1 miejsce Maria Bielecki (SP Gogolewo) 2 miejsce Sebastian Ogórek (SP Gniew) 3 miejsce Kacper Bednarek (SP Gniew) 4 miejsce Bartek Błoński (SP Gniew) 5 miejsce Paweł Chrzanowski (SP Gogolewo) Dzieci starsze: 1 miejsce Ola Lasota (Małe Walichnowy) 2 miejsce Magdalena Grucza (SP Opalenie) 3 miejsce Magdalena Feister (SP Gogolewo) 4 miejsce Magdalena Morawska (SP Opalenie) 5 miejsce Irena Gałkowska (SP Opalenie) 1 miejsce Mariusz Nierodkiewicz (SP Tymawa) 2 miejsce Patryk Korynt (SP Opalenie) 3 miejsce Przemysław Oprawa (SP Gogolewo) 4 miejsce Kuba Głowala (SP Opalenie) 5 miejsce Damian Kąkel (SP Gniew) Młodzicy: 1 miejsce Natalia Popów (Gimn. Opalenie) 2 miejsce Paulina Lasota (Gimn. Rudno) 3 miejsce Ilona Klepinowska (Gimn. Gniew) 4 miejsce Paulina Kowalewska (Gimn. Gniew) 5 miejsce Mari Tine (Gimn. Opalenie) 1 miejsce Damian Ostojski Gimn. Gniew 2 miejsce Cezary Kensicki Gimn. Gniew 3 miejsce Michał Gretkowski Gimn. Gniew 4 miejsce Kamil Kleister Gimn. Gniew 5 miejsce Mateusz Kulczyński Gimn. Gniew Kategoria open: 1 miejsce Łukasz Reimus (Gniew) 2 miejsce Rafał Ardanowski (Opalenie) 3 miejsce Kacper Cejrowski (Gniew) 4 miejsce Marcin Homann (Opalenie) Podopieczni Krzysztofa Rychlewskiego mistrzami rozgrywek halowej piłki nożnej W ramach eliminacji do rozgrywek powiatowych w hali Gminnego Ośrodka Sportu w Gniewie 2 października rozegrano Mistrzostwa Miasta i Gminy Gniew w halowej piłce nożnej w kategorii szkół podstawowych i gimnazjalnych. Wzawodach wystartowało pięć zespołów, które rozegrały mistrzostwa systemem każdy z każdym. Uczniowie Szkoły Podstawowej z Tymawy bez porażki w turnieju, zdobyli pierwsze miejsce, tytuł Mistrza Miasta i Gminy Gniew oraz awans do zawodów powiatowych. W drużynie wystąpił: Mariusz Nierodkiewicz, który zdobył tytuł króla strzelców z dorobkiem trzynastu bramek, Pozostali zawodnicy to: Miłosz Wosik, Karol Pustkowski, Damian Chmielewski, Bartosz Lubiński, Rafał Dworakowski, Dominik Mentel, Patryk Jaskulski i Karol Modzelewski. Drugie miejsce wywalczyli zawodnicy z Gniewu z jedną porażką z rówieśnikami z Tymawy. W zespole grali: Kacper Malinowski (uznany za najlepszego bramkarza), Mateusz Rychlicki, Szymon Piaskowski, Paweł Tucholski, Mateusz Jerzyna, Karol Kaiser, Mateusz Ziemann, Dominik Skrajewski, Paweł Wilk oraz Arkadiusz Kurek. Trzecie miejsce zdobyli chłopcy z Ostrowitego, odnotowując porażki z wyżej wymienionymi zespołami. Podopieczni Hanny Rulińskiej grali w składzie: Michał Białkowski, Wojciech Najlepszy zepół turnieju wraz z opiekunem Szczygla, Kamil Zięba, Dawid Drożeński, Kamil Chyła, Krystian Popów, Kacper Guta i Bartłomiej Walkowski Za trzy pierwsze miejsca zespoły otrzymały puchary, wszystkie zespoły otrzymały pamiątkowe dyplomy. W klasyfikacji końcowej zwyciężyli zawodnicy Szkoły Podstawowej w Tymawie przed Gniewem, Ostrowitem, Opaleniem i Gogolewem. W meczu piłki halowej w kategorii gimnazjów miejscowy zespół pokonał swoich rówieśników z Opalenia w stosunku 5:2, tym samym awansując do rozgrywek szczebla powiatowego. Życzymy sukcesów w dalszym cyklu zawodów! Longin Nagórski Klasyfikacja generalna: 1 miejsce SP Tymawa 2 miejsce SP Gniew 3 miejsce SP Ostrowite 4 miejsc SP Opalenie 5 miejsce SP Gogolewo Klasyfikacja końcowa: 1 miejsce Gimn. Gniew 2 miejsce Gimn. Opalenie

18 34 Nowiny Gniewskie Z życia gminy Inwestycyjny Gniew Nasza gmina rozwija się w coraz szybszym tempie. Jedne inwestycje się zaczynają, inne mają się już ku końcowi. Ważne jest jednak to, że na większość przedsięwzięć udało się pozyskać środki zewnętrzne. 1 Modernizacja trzech świetlic Ruszyły długo wyczekiwane remonty świetlic w Rakowcu, Wielkich Walichnowach i Pieniążkowie. W ramach inwestycji zostaną wyremontowane dachy, elewacje, wnętrze obiektów, świetlice otrzymają też meble, sprzęt AGD, komputerowy, a nawet place zabaw. Całość inwestycji pochłonie zł brutto. Ze środków unijnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Odnowa wsi, udało się na ten cel pozyskać 75 proc. wartości netto, czyli zł. Prace w świetlicach powinny się zakończyć do 15 grudnia. 4 Brody Pomorskie Cierzpice Kursztyn z kanalizacją Na wiosnę przyszłego roku ruszy niezwykle potrzebna, ale i kosztowna inwestycja dotycząca budowy kanalizacji Brody Pomorskie Cierzpice Kursztyn. Całkowity koszt inwestycji to ,00 zł, z czego ,21 zł pochodzi z Regionalnego Programu Operacyjnego (fundusze unijne), zaś zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. 5Nowy plac zabaw na alejce Znany mieszkańcom Gniewu pod nazwą alejka ciąg komunikacyjny między ulicami 27 stycznia i Sobieskiego zyska już wkrótce nowy wygląd. Jeszcze w tym roku powstanie w tym miejscu nowa sieć oświetleniowa, w ramach której zostanie podświetlony też ciąg murów obronnych. Okoliczni mieszkańcy będą mogli też cieszyć się z miejskiego placu zabaw. Prace będą kontynuowane również w 2010 roku alejka zostanie utwardzona kostką brukową, zostanie posadzona zieleń oraz ustawione ławki. 2 Moje Boisko Orlik 2012 na ukończeniu 3 Orlik to boisko piłkarskie o wymiarach 30 m x 62 m o nawierzchni z trawy syntetycznej, wielofunkcyjne, do koszykówki i siatkówki o wymiarach 19,1 m x 32,1 m z nawierzchnią poliuretanową, z ogrodzeniem wysokości 4 m, piłkochwytami o wysokości 6 m, oświetleniem terenu i zapleczem sanitarno-szatniowym. Inwestycja jest realizowana przy gimnazjum im. gen Józefa Hallera w Gniewie. Na przedsięwzięcie udało się pozyskać zł z Ministerstwa Sportu i zł z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdańsku. Łączny koszt budowy boiska to zł. Ministerstwo pomogło przy zakupie mieszkań socjalnych Kiedy 22 kwietnia rozpoczęły się ekspresowe eksmisje nie było jeszcze wiadomo gdzie docelowo trafią mieszkańcy domu socjalnego z ul. Gniewskie Młyny. Dziś już wiemy, że 14 mieszkań stanie w Brodach Pomorskich, a 4 w Małych Wyrębach. Całkowity koszt kupna kontenerów wraz z pełną infrastrukturą wyniesie zł. Gminie udało się jednak uzyskać dofinansowanie z Ministerstwa Finansów wysokości zł. Mieszkańcy będą mogli zasiedlić nowe domy już 15 grudnia. Z okazji 90. urodzin Pani Haliny Kosidowskiej składamy Szanownej Jubilatce z głębi płynące życzenia dużo zdrowia i uśmiechu, na co dzień. Jadwiga i Zenon z rodziną

19 Dużo ciepła za przystępną cenę Od 1 tony dostawa do 15 km gratis! Węgiel miał 23/10/04 Węgiel groszek 24/10/04 Węgiel groszek workowany a=25 kg (14,50 zł/worek) Węgiel orzech 24/10/04 Węgiel eko-groszek 24/10/04 Węgiel eko-groszek workowany a=25 kg (15,75 zł/worek) 480 zł/t cena brutto 540 zł/t cena brutto 580 zł/t cena brutto 620 zł/t cena brutto 600 zł/t cena brutto 630 zł/t cena brutto ul. ks. Ludwika Warneckiego 23, Opalenie Zbyt: tel , kom Centrala: tel