ZMIANY STRUKTURALNE GRUP PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM, 2014 R.

Transkrypt

1 Urzad Statystyczny w Bialymstoku INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE ZMIANY STRUKTURALNE GRUP PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM, 2014 R. Rok XI Bialystok 2015

2 WYDAWCA Urząd Statystyczny w Białymstoku DYREKTOR Ewa Kamińska-Gawryluk Opracowanie publikacji: Wydział Rejestrów pod kierunkiem Krystyny Falkowskiej Redakcja techniczna, prace graficzne, skład komputerowy i korekta publikacji: Dział Opracowań Statystycznych w Podlaskim Ośrodku Badań Regionalnych pod kierunkiem Anny Szeszko Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Białystok, ul. Krakowska 13 tel , fax SekretariatUSBST@stat.gov.pl, Internet:

3 PRZEDMOWA Urząd Statystyczny w Białymstoku przekazuje Państwu kolejną edycję ukazującego się corocznie opracowania na temat podmiotów gospodarki narodowej w województwie podlaskim. Zaprezentowano w nim dane dotyczące liczby i struktury jednostek wpisanych do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON według stanu w końcu grudnia 2014 r., liczby jednostek nowo zarejestrowanych i wykreślonych z powyższego rejestru w 2014 r., a także informacje o podmiotach z zawieszoną działalnością. W celu zilustrowania zmian i tendencji obserwowanych w strukturze gospodarki regionu, większość danych zestawiono z analogicznymi wielkościami z roku poprzedniego, a wybrane informacje zostały przedstawione w retrospekcji od 2000 r. Dane w publikacji zaprezentowano według sektorów własności, sekcji i działów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007), form organizacyjno-prawnych, przewidywanej liczby pracujących oraz w przekroju podregionów, powiatów i gmin. Przekazując Państwu niniejsze opracowanie, mam nadzieję, że będzie ono źródłem przydatnych informacji dla osób zainteresowanych prezentowaną w nim tematyką. D y r e k t o r Urzędu Statystycznego w Białymstoku Ewa Kamińska-Gawryluk Białystok, marzec 2015 r.

4 PREFACE Statistical Office in Białystok is pleased to present the next edition of the annual publication on entities of the national economy in Podlaskie Voivodship. There are data presented on the number and structure of entities recorded in the National Official Business Register REGON as of the end of December 2013, on the number of entities newly recorded and signed off from the register in 2013 as well as information on entities of suspended activity. In order to illustrate changes and tendencies in the structure of regional economy, most data are compared with the analogous results from the previous year and selected information is shown in a perspective from Data in publication are presented according to ownership sectors, sections and divisions of the Polish Classification of Activities (PKD 2007), organizational and legal forms, the expected number of employed persons as well as by subregions, powiats and gminas. Providing this elaboration I hope it will be the source of useful information for persons interested in presented themes. D i r e c t o r Statistical Office in Białystok Ewa Kamińska-Gawryluk Białystok, March 2015

5 SPIS TREŚCI CONTENTS Tabl. Table Str. Page Przedmowa... Preface... x 3 4 Ważniejsze skróty. Objaśnienia znaków 0Bumownych... Major abbreviations. Symbols... x 7 Uwagi metodyczne... Methodological notes... x 8 1BPodmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by the podstawowych i 2Bwybranych szczegól- basic and selected special legal forms nych 3Bform prawnych schemat... scheme... x 19 Wyniki badań synteza... Results of research synthesis... x 20 4BTablice Tables Zmiany w liczbie podmiotów gospodarki Changes in the number of entities narodowej (2000, )... of the national economy (2000, ) 1 27 Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by ownership sektorów własności (2013, 2014)... sectors (2013, 2014) Struktura podmiotów gospodarki narodowej Structure of entities of the national economy według sektorów własności w 2014 r.... by ownership sectors in Struktura podmiotów gospodarki narodowej Structure of entities of the national economy według sekcji w 2014 r.... by sections in Podmioty gospodarki narodowej według wybranych form organizacyjno-prawnych Entities of the national economy by selected (2013, 2014)... organizational and legal forms (2013, 2014) 5 34 Spółki handlowe według form organizacyjno- Commercial companies by organizational -prawnych (2013, 2014)... and legal forms (2013, 2014) Spółki handlowe według rodzaju kapitału Commercial companies by kind of capital (2013, 2014)... (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej według prze- Entities of the national economy by the expected widywanej liczby pracujących (2013, 2014) number of employed persons (2013, 2014) 8 50 Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by subregions podregionów i form organizacyjno- and organizational and legal forms (2013, -prawnych (2013, 2014) ) Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by subregions podregionów i sekcji (2013, 2014)... and sections (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by ownership sektorów własności oraz podregionów, powiatów i gmin (2013, 2014)... sectors as well as subregions, powiats and gminas (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własności oraz sekcji i działów Entities of the national economy by ownership w miastach na prawach powiatu sectors as well as sections and divisions (2013, 2014)... in cities with powiat status (2013, 2014) A. Białystok... A. Białystok B. Łomża... B. Łomża C. Suwałki... C. Suwałki Podmioty gospodarki narodowej według form Entities of the national economy by organiorganizacyjno-prawnych oraz podregionów zational and legal forms as well as subpowiatów i gmin (2013, 2014)... regions, powiats and gminas (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by selected wybranych sekcji oraz podregionów, powiatów i gmin (2013, 2014)... sections as well as subregions, powiats and gminas (2013, 2014) Osoby fizyczne prowadzące gospodarczą według wybranych sekcji oraz podregionów, powiatów i gmin Natural persons conducting economic activity by selected sections as well as subregions, (2013, 2014)... powiats and gminas (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej nowo Entities of the national economy newly zarejestrowane (2013, 2014)... recorded (2013, 2014)

6 Tabl. Table Str. Page Podmioty gospodarki narodowej wyrejestro- Entities of the national economy signed off wane (2013, 2014)... (2013, 2014) Podmioty gospodarki narodowej z zawieszoną Entities of the national economy of suspended działalnością w 2014 r.... activity in Wykresy Graphs Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by ownership sektorów własności ( )... sectors ( )... x 22 Zmiany w liczbie przedsiębiorstw Changes in the number of state owned państwowych ( )... enterprises ( )... x 22 Zmiany w liczbie spółek handlowych Changes in the number of commercial ( )... companies ( )... x 23 Spółki handlowe według form organizacyjno- Commercial companies by organizational -prawnych w 2014 r.... and legal forms in x 23 Zmiany w liczbie spółek cywilnych Changes in the number of civil law ( )... partnerships ( )... x 24 Changes in the number of cooperatives Zmiany w liczbie spółdzielni ( )... ( )... x 24 Zmiany w liczbie osób fizycznych prowadzą- Changes in the number of natural persons cych gospodarczą ( ) conducting economic activity ( ) x 25 Struktura osób fizycznych prowadzących gospodarczą według sekcji Structure of natural persons conducting w 2014 r.... economic activity by sections in x 25 Podmioty gospodarki narodowej według Entities of the national economy by powiats powiatów w 2014 r.... in x 26 Podstawowe informacje o rejestrze REGON... Basic information on REGON register... x 92 * * * W wersji angielskiej: przedmowa i spis treści. In English version: preface and contents. 6

7 WAŻNIEJSZE SKRÓTY r. = rok cd. = ciąg dalszy dok. = dokończenie itd. = i tak dalej itp. = i tym podobne m.in. = między innymi np. = na przykład Nr = numer poz. = pozycja str. = strona tabl. = tablica tj. = to jest z o.o. = z ograniczoną = odpowiedzialnością art. = artykuł ust. = ustęp Dz. U. = Dziennik Ustaw Dz. Urz. = Dziennik Urzędowy PKD = Polska Klasyfikacja Działalności CEIDO = Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej CRP KEP = Centralny Rejestr Podmiotów Krajowej Ewidencji Podatników KRS = Krajowy Rejestr Sądowy UE = Unia Europejska WE = Wspólnota Europejska OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kreska ( ) zjawisko nie wystąpiło. Zero (0,0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05. Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. Znak nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji. W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy. 7

8 UWAGI METODYCZNE I. ŹRÓDŁA I ZAKRES DANYCH W publikacji zaprezentowano dane dotyczące podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON, zlokalizowanych na terenie województwa podlaskiego. Powyższy rejestr funkcjonuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 VI 1995 r. o statystyce publicznej (jednolity tekst Dz. U. z 2012 r., poz. 591, z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 VII 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. Nr 69, poz. 763, z późniejszymi zmianami). Rejestr REGON jest na bieżąco uaktualniany na podstawie danych przekazywanych z innych rejestrów oraz na podstawie wniosków zgłaszanych do urzędów statystycznych przez jednostki prawne zobowiązane do tego trybu zgłaszania informacji do rejestru REGON. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, wpis, zmiana wpisu lub skreślenie z rejestru REGON dla: przedsiębiorców będących osobami fizycznymi następuje na podstawie danych z wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej przez ministra właściwego do spraw gospodarki. CEIDG przesyła do Głównego Urzędu Statystycznego odpowiednie dane zawarte we wniosku o wpis do CEIDG niezbędne dla uzyskania wpisu, zmiany lub skreślenia wpisu w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON), podmiotów wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego, z wyłączeniem rejestru dłużników niewypłacalnych i podmiotów, o których mowa w art. 49a ust. 1 o Krajowym Rejestrze Sądowym, następuje od 1 grudnia 2014 r. na podstawie danych przekazywanych do rejestru REGON drogą elektroniczną z KRS, a w zakresie danych uzupełniających wymienionych w art. 42, ust. 3a, pkt 2 ustawy o statystyce publicznej na podstawie danych przekazywanych z CRP KEP, szkół lub placówek oświatowych następuje na podstawie danych przekazywanych do rejestru REGON drogą elektroniczną z bazy Systemu Informacji Oświatowej (SIO), pozostałych podmiotów gospodarki narodowej następuje na podstawie wniosku RG-OP (wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o zmianę cech objętych wpisem, o skreślenie wpisu osoby prawnej, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub jej jednostki lokalnej) lub RG-OF (wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o zmianę cech objętych wpisem, o skreślenie wpisu osoby fizycznej prowadzącej gospodarczą lub jej jednostki lokalnej niepodlegających wpisowi do CEIDG). Ponadto od 2011 r. do aktualizacji rejestru REGON wykorzystywane są informacje dotyczące zgonów osób fizycznych pochodzące z Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL). Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszystkie jednostki prawne są zobowiązane do wpisu do rejestru z chwilą powstania lub podjęcia działalności oraz zgłaszania zmian cech objętych wpisem, jak również skreślenia z rejestru w przypadku zaprzestania działalności. 8

9 Przez podmioty gospodarki narodowej rozumie się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące gospodarczą. Zgodnie z definicją osoby fizycznej prowadzącej gospodarczą, wprowadzoną od 31 marca 2009 r. w art. 42 ust. 2 ustawy o statystyce publicznej, grupa osób fizycznych podlegających wpisowi do rejestru REGON została poszerzona o osoby fizyczne prowadzące gospodarczą jako wspólnicy spółki cywilnej. Zamieszczone w publikacji dane nie obejmują jednostek lokalnych, czyli nie zostały ujęte części składowe prezentowanych podmiotów (zakłady, oddziały, filie itp.), oraz osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie. W publikacji zaprezentowano podmioty gospodarki narodowej według: sektorów własności, sekcji i działów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007), form organizacyjno-prawnych, rodzaju kapitału (dotyczy danych o liczbie spółek handlowych), przewidywanej liczby pracujących, podregionów, powiatów i gmin. Przyjęto podział podmiotów na sektor publiczny i prywatny. Jako główne formy własności wyróżniono: własność państwową: Skarbu Państwa sektor publiczny państwowych osób prawnych własność jednostek samorządu terytorialnego lub samorządowych osób prawnych własność krajowych osób fizycznych sektor prywatny własność pozostałych krajowych jednostek prywatnych własność osób zagranicznych W obu sektorach występuje ponadto forma własności mieszana. O zaliczeniu do danego sektora zadecydowała przewaga sumy mienia sektora publicznego lub prywatnego. W przypadku braku przewagi sektorowej w kapitale podmiotu zaliczano go do sektora prywatnego. Biorąc pod uwagę liczbę pracujących, wyszczególniono następujące rodzaje podmiotów: małe do 9 osób, średnie osób, duże 50 osób i więcej. Dane prezentowane dla województwa, podregionów, powiatów i gmin odpowiadają poziomom: 2, 3, 4 i 5 Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS). Podregiony (poziom 3) grupują jednostki szczebla powiatowego. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 XI 2007 r. (Dz. U. Nr 214, poz. 1573, z późniejszymi zmianami) w województwie podlaskim wyodrębniono 3 podregiony, tj. białostocki (obejmujący swym zasięgiem powiaty: białostocki, sokólski i miasto Białystok), łomżyński (powiaty: bielski, hajnowski, kolneński, łomżyński, siemiatycki, wysokomazowiecki, zambrowski i miasto Łomża) oraz suwalski (powiaty: augustowski, grajewski, moniecki, sejneński, suwalski i miasto Suwałki). 9

10 II. OBJAŚNIENIA PODSTAWOWYCH POJĘĆ 1. Pojęcia związane z podmiotowością rejestru REGON Podmiot gospodarki narodowej osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna prowadząca gospodarczą. W systemie REGON pojęcie podmiotu gospodarki narodowej jest tożsame z pojęciem jednostki prawnej. Posiadanie osobowości prawnej nie jest kryterium określenia podmiotu jako jednostki prawnej. Jednostka lokalna zorganizowana całość (zakład, oddział, filia itp.) położona w miejscu zidentyfikowanym odrębnym adresem, pod którym lub z którego prowadzona jest przez co najmniej jedną osobę pracującą, przy czym wyjątkowo: zakłady samodzielnie bilansujące zlokalizowane pod jednym adresem są odrębnymi jednostkami lokalnymi, objęte odrębną rejestracją prawną organizacyjne części podmiotów są jednostkami lokalnymi, jednostki prowadzące w zakresie transportu są jednostkami lokalnymi według miejsc, z których wydawane są polecenia lub w których organizowana jest praca, jednostki prowadzące w zakresie budownictwa są jednostkami lokalnymi według miejsc, w których przyjmowane są zlecenia na wykonawstwo robót budowlanych i pomocniczych albo wykonywane są prace zarządu albo prowadzona jest organizacja pracy budowlanej i pomocniczej; place budów (miejsca realizacji poszczególnych budów) nie są jednostkami lokalnymi, sprzedaż obwoźna, obnośna oraz punkt sprzedaży detalicznej bez stałej lokalizacji, jak również prowadzenie usług wyłącznie u klienta jest jedną jednostką lokalną w miejscu zamieszkania osoby fizycznej, miejscu siedziby osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego, o których mowa w przepisach o działalności leczniczej, są odrębnymi jednostkami lokalnymi. 2. Pojęcia związane z klasyfikacją podstawowych form prawnych Osobowość prawna zdolność prawna oraz zdolność do czynności prawnych przyznawana osobom prawnym przez ustawę. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Podstawowa forma prawna kategoria określająca status jednostki prowadzącej ; jest on oznaczany poprzez przymiot posiadania lub nieposiadania osobowości prawnej (w przypadku jednostek organizacyjnych) lub poprzez przymiot posiadania zdolności do czynności prawnych (w przypadku osoby fizycznej). Osoba prawna jednostka organizacyjna, której przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Typowymi osobami prawnymi są: spółki kapitałowe (akcyjne, z o.o.), spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, agencje rządowe (państwowe osoby prawne), 10

11 partie polityczne, związki zawodowe, inne (patrz schemat ilustrujący podział podmiotów gospodarki narodowej wg kryterium podstawowych i szczególnych form prawnych). Szczególnymi osobami prawnymi są: Skarb Państwa, gminy, powiaty, województwa samorządowe, kościoły i związki wyznaniowe. Osoba prawna jest jednym z trzech typów jednostek prawnych. Jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej do tej grupy zaliczane są zarówno jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa nie przyznaje zdolności prawnej (np. spółki cywilne, stowarzyszenia zwykłe), jak i jednostki organizacyjne niewyposażone przez prawo w osobowość prawną, którym przysługuje zdolność prawna (np. spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowa-akcyjna). Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznała zdolność prawną są podmiotami prawa. Oznacza to, że mogą w pełnym zakresie uczestniczyć w obrocie gospodarczym, być podmiotami stosunków prawnych. Na podstawowe atrybuty podmiotowości prawnej składają się: nabywanie praw, zaciąganie zobowiązań (we własnym imieniu). Szczególnymi jednostkami niemającymi osobowości prawnej są jednostki budżetowe (urzędy władzy rządowej i samorządowej, kontroli, wymiaru sprawiedliwości) oraz powoływane dla wykonywania zadań Państwa lub samorządu terytorialnego inne jednostki organizacyjne takie jak: szkoły, inspekcje, sądy itd. Jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest jednym z trzech typów jednostek prawnych. Osoba fizyczna prowadząca gospodarczą w rejestrze REGON jest to osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 VII 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (jednolity tekst Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późniejszymi zmianami) i inna osoba fizyczna prowadząca na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku oraz osoba fizyczna prowadząca indywidualne gospodarstwo rolne. Wpisowi do rejestru REGON nie podlega osoba fizyczna w zakresie prowadzonej działalności oświatowej obejmującej prowadzenie przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (jednolity tekst Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późniejszymi zmianami). Osoba fizyczna prowadząca gospodarczą jest jednym z trzech typów jednostek prawnych wpisywanych do rejestru REGON. 3. Wybrane pojęcia związane z klasyfikacją szczególnych form prawnych Wspólnota samorządowa w systemie REGON pod tym pojęciem klasyfikowane są następujące osoby prawne: województwo, powiat, gmina, stowarzyszenie gmin, związek gmin, związek powiatów, stowarzyszenie powiatów. Skarb Państwa osoba prawna szczególnego rodzaju, która w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków dotyczących mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych. Bierze udział w obrocie cywilnoprawnym nie jako całość, ale przez swoje tzw. stationes fisci będące określonymi jednostkami organizacyjnymi. Przedsiębiorstwo państwowe samodzielny, samorządny i samofinansujący się przedsiębiorca posiadający osobowość prawną, tworzony przez organ założycielski (naczelne oraz centralne organy administracji państwo- 11

12 wej, Narodowy Bank Polski lub banki państwowe). Podstawą prawną działania jest ustawa z dnia 25 IX 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych lub odrębna ustawa nadająca konkretnemu przedsiębiorstwu państwowemu osobowość prawną. Podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Państwowa jednostka organizacyjna jednostka utworzona przez organ państwa do wykonywania zadań i celów państwa, której status, zasięg działania i kompetencje określone zostały w ustawie, a jej jest finansowana z budżetu państwa. Są to np. jednostki badawczo-rozwojowe, Polska Akademia Nauk. Spółka handlowa spółka, której utworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział, przekształcenie reguluje Kodeks spółek handlowych. Spółki handlowe dzielą się na osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne) i kapitałowe (akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością). Mają one obowiązek uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Spółka akcyjna spółka kapitałowa, będąca osobą prawną, która działa opierając się na kapitale zakładowym podzielonym na akcje. Akcja poza tym, że jest udziałem (ułamkiem) w kapitale zakładowym, ogółem praw i obowiązków akcjonariusza, wynikającym z jego uczestnictwa w spółce, jest papierem wartościowym. Spółka akcyjna może powstać w każdym celu dozwolonym przez prawo. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka handlowa o kapitałowym charakterze, mająca osobowość prawną, działająca w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Spółka z o.o. może być utworzona w każdym celu dozwolonym przez prawo. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ale ponoszą ryzyko wniesionymi do spółki wkładami. Spółka partnerska spółka osobowa tworzona przez wspólników tylko w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wspólnikami, zwanymi w spółce partnerskiej partnerami, mogą być tylko osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów takich jak np.: adwokat, aptekarz, architekt, lekarz. Partnerzy ponoszą odpowiedzialność za ogólne niezwiązane z wykonywaniem wolnych zawodów zobowiązania spółki (np. remont lokalu). Odpowiedzialność partnerów jest w tych ostatnich przypadkach odpowiedzialnością nieograniczoną, osobistą, solidarną i subsydiarną. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Spółka jawna spółka osobowa prowadząca pod własną firmą przedsiębiorstwo zarobkowe, niebędąca inną spółką handlową. Wspólnikiem w spółce mogą być osoby fizyczne, osoby prawne, a także inne handlowe spółki osobowe. Spółka jawna ponosi odpowiedzialność za własne zobowiązania i nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania wspólników. Z kolei wspólnicy ponoszą solidarną i subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem. Solidarność zobowiązania oznacza, że każdy ze wspólników z innymi wspólnikami wespół ze spółką odpowiada za całość długu. W przypadku spełnienia świadczenia przez któregoś ze wspólników lub niektórych z nich, albo wszystkich, ale nie w częściach 12

13 równych, przysługuje im wzajemne prawo do rozliczeń regresowych. Subsydiarność oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, w przypadku gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Spółka komandytowa spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne i inne podmioty mające zdolność prawną. Odpowiedzialność komplementariusza jest odpowiedzialnością osobistą, nieograniczoną, solidarną i subsydiarną Odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Spółka komandytowo-akcyjna spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Spółka komandytowo- -akcyjna jest konstrukcją zawierającą w istocie elementy spółki jawnej i akcyjnej. Odpowiedzialność komplementariusza jest odpowiedzialnością nieograniczoną, osobistą, solidarną i subsydiarną. Komplementariuszem mogą być osoby prawne, spółki osobowe oraz osoby fizyczne. Akcjonariuszem może być osoba prawna, handlowa spółka osobowa, osoba fizyczna. Nie może nim być spółka cywilna. Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ale ponosi ryzyko majątkowe związane z wnoszonymi do spółki wkładami. Spółka (akcyjna, z o.o.) z udziałem kapitału: Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych, jednostek samorządu terytorialnego lub samorządowych osób prawnych, krajowych osób fizycznych, pozostałych krajowych jednostek prywatnych lub osób zagranicznych spółka prawa handlowego, w której przynajmniej jedna akcja (udział) należy odpowiednio do: Skarbu Państwa, państwowej osoby prawnej, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowej osoby prawnej, krajowej osoby fizycznej, pozostałej krajowej jednostki prywatnej, osoby zagranicznej. Spółka (akcyjna, z o.o.) z udziałem jednorodnego kapitału: Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych, jednostek samorządu terytorialnego lub samorządowych osób prawnych, krajowych osób fizycznych, pozostałych krajowych jednostek prywatnych lub osób zagranicznych spółka odpowiednio: Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, lub samorządowej osoby prawnej, krajowej osoby fizycznej, pozostałej krajowej jednostki prywatnej, osoby zagranicznej. Przyjęcie kryterium jednorodności wnoszonego do spółki kapitału umożliwia stosowanie takich pojęć jak jednoosobowa spółka Skarbu Państwa lub jednoosobowa spółka gminy. Spółka cywilna stosunek zobowiązaniowy łączący strony (wspólników), przez który wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wkłady wspólników mogą przybrać różne formy, ale muszą mieć wartość majątkową. Spółka ta jest jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa nie przyznała zdolności prawnej, a zatem nie jest podmiotem prawa. Przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej są wspólnicy spółki cywilnej. Spółka cywilna podlega wpisowi do rejestru REGON. 13

14 Spółka inna formy organizacyjne zrzeszające osoby fizyczne lub prawne, utworzone dla wykonywania określonej działalności. Spółki te działają w oparciu o przepisy odrębnych ustaw, które nadają im osobowość prawną. Zalicza się tu m.in.: spółki wodne, spółki gruntowe. Spółdzielnia dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną gospodarczą i może również prowadzić społeczną i oświatowo-kulturalną. Podstawą prawną działania jest ustawa Prawo spółdzielcze z dnia 16 IX 1982 r., inne ustawy oraz zarejestrowany statut. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundacja osoba prawna, której oparta jest na majątku przekazanym przez założyciela- -fundatora (osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą) i bieżących wpłatach (dotacjach), ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami. Fundacja działa na podstawie ustawy o fundacjach z dnia 6 IV 1984 r. i statutu. Uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundusz instytucja rozporządzająca wyodrębnionym zasobem środków finansowych bądź majątkowych przeznaczonych na z góry oznaczony cel, tworzona w drodze ustawy i działająca w zorganizowanej formie funduszu. Fundusz może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz. Przepisy prawa przewidują kilka rodzajów funduszy: fundusze celowe, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne. Uwaga: Nazwa fundusz występuje także w oznaczeniu jednostek organizacyjnych niemających formy prawnej fundusz, lecz działających w innych formach prawnych, np. spółki akcyjnej, stowarzyszenia itp. Partia polityczna dobrowolna organizacja, występującą pod określoną nazwą, stawiająca sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej. Partia polityczna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do ewidencji partii politycznych. Podstawą działania jest ustawa o partiach politycznych z dnia 27 VI 1997 r. oraz statut. Związek zawodowy dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, powołana do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych, która jest niezależna w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym. Podstawą prawną działania związków zawodowych jest ustawa z dnia 23 V 1991 r. o związkach zawodowych. Wspólnota mieszkaniowa tworzy ją ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana, a zatem jako jednostka organizacyjna niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznała zdolność prawną, jest 14

15 podmiotem stosunków cywilnoprawnych. Jest to jednostka organizacyjna, której powstanie nie zostało uzależnione od dokonania czynności prawnej; powstaje ex lege z chwilą wyodrębnienia w danej nieruchomości lokalu, którego właścicielem jest inna osoba niż właściciel nieruchomości. 4. Pojęcia związane z klasyfikacją form własności Rodzaj własności pojęcie stosowane w metodologii rejestru REGON pozwalające wyróżnić typy grup właścicieli. W prawie polskim wyróżnia się następujące rodzaje własności: własność Skarbu Państwa, własność państwowych osób prawnych, własność jednostek samorządu terytorialnego lub samorządowych osób prawnych, własność krajowych osób fizycznych, własność pozostałych krajowych jednostek prywatnych, własność osób zagranicznych. Forma własności pojęcie stosowane w metodologii rejestru REGON pozwalające określić stopień posiadania przez podmiot kapitału. Wyróżnia się formy własności: czystą, co oznacza posiadanie kapitału w 100% przez jeden podmiot lub więcej podmiotów pod warunkiem, iż wszystkie reprezentują ten sam rodzaj własności, mieszaną, co oznacza posiadanie kapitału przez dwa lub więcej podmiotów pod warunkiem, że reprezentują one co najmniej dwa różne rodzaje własności. Sektor własnościowy pojęcie stosowane w metodologii rejestru REGON pozwalające grupować podmioty gospodarki narodowej z punktu widzenia prawa własności. Wyróżnia się sektor publiczny (mienie zaliczanych do niego podmiotów w całości lub w przeważającej części należy do Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych, jednostek samorządu terytorialnego lub samorządowych osób prawnych) oraz sektor prywatny (mienie zaliczanych do niego podmiotów w całości lub w przeważającej części należy do prywatnych właścicieli krajowych osób fizycznych, pozostałych krajowych jednostek prywatnych lub osób zagranicznych). 5. Pojęcia związane z klasyfikacją rodzajów działalności (PKD) Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007) została wprowadzona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 XII 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 251, poz.1885, z późniejszymi zmianami). PKD 2007 została opracowana na podstawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2, wprowadzonej rozporządzeniem (WE) Nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 XII 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniającym rozporządzenie Rady (EWG) Nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz. Urz. UE L 393/1 z dnia 30 XII 2006 r.). W związku z powyższym, PKD 2007 zachowuje pełną spójność i porównywalność metodologiczną, pojęciową, zakresową i kodową z klasyfikacją NACE Rev. 2. Klasyfikacja ta jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej, jakie realizują jednostki (podmioty gospodarcze). 15

16 Klasyfikacja PKD 2007, podobnie jak PKD 2004, jest klasyfikacją pięciopoziomową, ale w przeciwieństwie do tej ostatniej, nie zawiera poziomu pośredniego (tj. podsekcji). Poziom pierwszy (sekcja) dzieli ogólną zbiorowość na 21 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności związane ze sobą z punktu widzenia tradycyjnie ukształtowanego, ogólnego podziału pracy. Grupowania te są oznaczone kodem jednoliterowym. Poziom drugi (dział) dzieli ogólną zbiorowość na 88 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności według cech mających zasadnicze znaczenie zarówno przy określaniu stopnia podobieństwa, jak i przy rozpatrywaniu powiązań występujących w gospodarce narodowej. Poziom ten jest oznaczony dwucyfrowym kodem numerycznym. Poziom trzeci (grupa) obejmuje 272 grupowania rodzajów działalności dające się wyodrębnić z punktu widzenia procesu produkcyjnego, przeznaczenia produkcji bądź też charakteru usługi lub charakteru odbiorcy tych usług. Poziom ten jest oznaczony trzycyfrowym kodem numerycznym. Poziom czwarty (klasa) obejmuje 615 grupowań rodzajów działalności dających się wyodrębnić przede wszystkim z punktu widzenia specjalizacji procesu produkcyjnego, czy też działalności usługowej. Poziom ten jest oznaczony czterocyfrowym kodem numerycznym. Poziom piąty (podklasa) obejmuje 654 grupowania. Wprowadzony w celu wyodrębnienia rodzajów działalności charakterystycznych dla polskiej gospodarki, będących przedmiotem obserwacji statystycznej. Poziom ten jest oznaczony pięcioznakowym kodem alfanumerycznym, w którym cztery pierwsze znaki cyfry oznaczają klasę, natomiast piąty znak litera wyróżnia podklasy w ramach danej klasy. Podklasa odpowiadająca swym zakresem klasie (jedna podklasa w ramach danej klasy) oznaczona jest literą Z. W stosunku do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) w publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych; zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej: skrót pełna nazwa Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja Handel; naprawa pojazdów samochodowych Zakwaterowanie i gastronomia Obsługa rynku nieruchomości Administrowanie i wspierająca sekcje Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz związana z rekultywacją Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność w zakresie usług administrowania i wspierająca 16

17 skrót pełna nazwa Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo Działalność usługowa wspomagająca górnictwo Produkcja skór i wyrobów skórzanych Produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej Produkcja wyrobów farmaceutycznych Produkcja wyrobów z metali Produkcja maszyn i urządzeń Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep Gospodarka odpadami; odzysk surowców Rekultywacja Budowa budynków Budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi oraz ich naprawa Handel hurtowy Handel detaliczny Transport lądowy i rurociągowy Gastronomia Produkcja filmów, programów telewizyjnych i nagrań Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwo w zakresie informatyki Finansowa usługowa działy Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając usługową Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców Działalność związana z rekultywacją i pozostała usługowa związana z gospodarką odpadami Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi Transport lądowy oraz transport rurociągowy Działalność usługowa związana z wyżywieniem Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz powiązana Finansowa usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych 17

18 skrót pełna nazwa Ubezpieczenia, reasekuracja i fundusze emerytalne Działalność firm centralnych; doradztwo w zarządzaniu Działalność związana z turystyką Utrzymanie porządku w budynkach i zagospodarowanie zieleni Administracyjna obsługa biura; wspomaganie działalności gospodarczej działy (dok.) Ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyłączeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego Działalność firm centralnych (head offices); doradztwo związane z zarządzaniem Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej 6. Pojęcia związane z podziałem NTS Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 XI 2007 r. (Dz. U. Nr 214, poz. 1573, z późniejszymi zmianami) została opracowana na podstawie Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS), obowiązującej w krajach Unii Europejskiej, zgodnie z rozporządzeniem (WE) Nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 V 2003 r. (Dz. Urz. UE L 154 z dnia 21 VI 2003 r., z późniejszymi zmianami). Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) dzieli Polskę na terytorialne, hierarchicznie powiązane jednostki na 5 poziomach, z czego: 3 określono jako poziomy regionalne: Poziom 1 regiony (grupują jednostki szczebla wojewódzkiego), Poziom 2 województwa, Poziom 3 podregiony (grupują jednostki szczebla powiatowego), 2 określono jako poziomy lokalne: Poziom 4 powiaty i miasta na prawach powiatu, Poziom 5 gminy. Struktura grupowań NTS, ich symbole i sposób zapisu, oparta jest na systemie identyfikatorów i nazw jednostek podziału administracyjnego kraju, który jest częścią Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju TERYT. 18

19 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WEDŁUG PODSTAWOWYCH I WYBRANYCH SZCZEGÓLNYCH FORM PRAWNYCH Poziom grupowania według kryteriów podstawowej formy prawnej szczególnej formy prawnej Skarb Państwa przedsiębiorstwa państwowe państwowe jednostki organizacyjne fundusze spółki akcyjne spółki z o.o. wspólnoty samorządowe Osoby prawne województwa samorządowe powiaty gminy stowarzyszenia gmin związki międzygminne spółki inne (odrębne ustawy) spółdzielnie fundacje Kościół Katolicki inne kościoły stowarzyszenia inne organizacje społeczne lub zawodowe partie polityczne Jednostki lokalne Podmioty gospodarki narodowej (jednostki prawne) związki zawodowe państwowe jednostki organizacyjne związki pracodawców organy kontroli państwowej i ochrony prawa izby gospodarcze organy władzy administracji rządowej związki rolników, kółek i organizacji rolniczych sądy i trybunały Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne powiatowe samorządowe jednostki organizacyjne gminne samorządowe jednostki organizacyjne spółki partnerskie spółki jawne spółki cywilne spółki komandytowe spółki komandytowo- -akcyjne stowarzyszenia niewpisane do KRS oddziały zagranicznych przedsiębiorców przedstawicielstwa zagraniczne wspólnoty mieszkaniowe bez szczególnej formy prawnej Osoby fizyczne prowadzące gospodarczą osoby fizyczne prowadzące gospodarczą

20 WYNIKI BADAŃ SYNTEZA W końcu grudnia 2014 r. w bazie krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON województwa podlaskiego znajdowało się jednostek, czyli o 1,9% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W sektorze prywatnym stwierdzono wzrost liczby podmiotów (o 2,0%), natomiast w sektorze publicznym spadek (o 1,2%). Większą niż przed rokiem liczbę jednostek zaobserwowano w następujących formach organizacyjno-prawnych: fundacje (o 19,5%), spółki handlowe (o 6,7%), w tym: spółki komandytowe (o 24,4%), spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (o 8,0%), spółki partnerskie (o 4,9%), spółki jawne (o 2,5%), spółdzielnie (o 3,5%), stowarzyszenia i organizacje społeczne (o 3,0%), osoby fizyczne prowadzące gospodarczą (o 1,2%), spółki cywilne (o 1,1%). Analizując strukturę zarejestrowanych podmiotów pod względem rodzaju wykonywanej działalności stwierdzono, że w końcu 2014 r. niemalże połowa z nich skupiła się w trzech sekcjach, tj.: handel; naprawa pojazdów samochodowych 26,2% ogółu zarejestrowanych podmiotów (o 0,7% jednostek więcej niż przed rokiem), budownictwo 12,6% (o 3,1% więcej) oraz przetwórstwo przemysłowe 8,2% (o 1,7% więcej). Przeważająca ilość podmiotów gospodarki narodowej należy do sektora prywatnego. W końcu 2014 r. w województwie podlaskim ich liczba ukształtowała się na poziomie 95187, co stanowiło aż 96,8% ogółu jednostek wpisanych do rejestru REGON. Podmioty te prowadziły gospodarczą głównie w sekcjach: handel; naprawa pojazdów samochodowych, budownictwo, przetwórstwo przemysłowe oraz profesjonalna, naukowa i techniczna. Analiza omawianych podmiotów w podziale według form organizacyjno-prawnych wykazała znaczący udział osób fizycznych prowadzących gospodarczą. Do tej grupy należało aż 77,2% wszystkich jednostek sektora prywatnego. W końcu grudnia 2014 r. tylko 3,2% ogółu podmiotów wpisanych do rejestru REGON w województwie podlaskim stanowiły jednostki sektora publicznego. Spośród 3125 podmiotów zaliczanych do tego sektora własności najwięcej odnotowano w sekcjach: edukacja (47,9%), administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (14,6%) oraz obsługa rynku nieruchomości (13,8%). Województwo podlaskie charakteryzuje się dość dużym zróżnicowaniem pod względem rozmieszczenia podmiotów w poszczególnych częściach regionu. Biorąc pod uwagę miejsce położenia siedziby podmiotu, a w przypadku osób fizycznych prowadzących gospodarczą adres zamieszkania, stwierdzono, że w końcu 2014 r. aż 50,6% jednostek prawnych było zlokalizowanych na terenie podregionu białostockiego, a ich liczba wzrosła o 2,5% w odniesieniu do roku poprzedniego. Mniej, bo 29,2% ogółu podmiotów zarejestrowanych w naszym województwie, znajdowało się na terenie podregionu łomżyńskiego (w porównaniu ze stanem 20

21 zanotowanym w końcu 2013 r. nastąpił wzrost o 1,2%), natomiast pozostałe 20,2% skupiał podregion suwalski (o 1,5% więcej niż przed rokiem). W omawianym okresie aż jednostek prawnych, tj. 34,3% ogółu wpisanych do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON w województwie podlaskim, miało swoją siedzibę w mieście Białystok. Znaczny udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych jednostek w naszym województwie posiadały też podmioty prowadzące na terenie powiatu białostockiego 12,3% (12123 jednostek) oraz miast Suwałki 7,1% (6969) i Łomża 6,4% (6325). W końcu grudnia 2014 r., w odniesieniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, wzrost liczby podmiotów zanotowano niemalże we wszystkich powiatach województwa podlaskiego, przy czym największy zaobserwowano w powiatach: sejneńskim (o 4,9%), białostockim (o 4,0%) i suwalskim (o 3,8%). Najmniejszy wzrost stwierdzono natomiast w miastach Suwałki (o 0,2%) i Łomża (1,0) oraz powiatach hajnowskim (o 1,2%) i monieckim (o 1,2%). Tylko w dwóch powiatach, tj. zambrowskim i bielskim odnotowano spadek liczby zarejestrowanych podmiotów (odpowiednio o 0,3% i 0,6%). W ciągu całego 2014 r. na terenie województwa podlaskiego rozpoczęły 9174 nowe podmioty gospodarcze (o 4,3% więcej niż w 2013 r.), w tym 7881 osób fizycznych prowadzących gospodarczą (o 3,7% więcej), 417 spółek handlowych (o 17,3% mniej), 209 spółek cywilnych (o 11,2% więcej). Najwięcej podmiotów powstało w sekcjach: handel; naprawa pojazdów samochodowych 2270 (24,7% ogółu nowych podmiotów), budownictwo 1596 (17,4%) oraz pozostała usługowa 908 (9,9%). Spośród jednostek wpisanych po raz pierwszy do rejestru REGON w 2014 r. duża liczba miała swoją siedzibę na terenie miasta Białystok 3127 (o 0,3% więcej niż w 2013 r.), powiatu białostockiego 1265 (o 9,6% więcej), miasta Suwałki 593 (o 0,7% mniej) i miasta Łomża 519 (o 13,2% mniej). W omawianym roku najmniej nowo powstałych podmiotów zanotowano natomiast w powiecie sejneńskim tylko 166 (wzrost o 36,1% w stosunku do roku poprzedniego). W okresie styczeń grudzień 2014 r. w województwie podlaskim wyrejestrowało swoją gospodarczą 6899 jednostek prawnych (o 1,0% mniej niż w 2013 r.), w tym osób fizycznych prowadzących gospodarczą 6512 (o 0,9% mniej), spółek cywilnych 139 (o 0,7% mniej) oraz spółek handlowych 64 (o 4,5% mniej niż w poprzednim roku). Podmioty zlikwidowane w 2014 r. najczęściej prowadziły zaklasyfikowaną do sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych 2145 (31,1% wszystkich podmiotów kończących w tym czasie) oraz budownictwo 1259 (18,2%). W analizowanym okresie najwięcej jednostek, które wyrejestrowały swoją gospodarczą zanotowano w mieście Białystok 2315 (o 2,1% mniej niż w 2013 r.), powiecie białostockim 886 (o 8,2% więcej) oraz mieście Suwałki 560 (o 2,9% mniej niż w poprzednim roku). Najmniej likwidacji wystąpiło natomiast w powiecie sejneńskim 102 (o 6,3% więcej niż przed rokiem). 21

22 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WEDŁUG SEKTORÓW WŁASNOŚCI Sektor publiczny Sektor prywatny a 2014 a Bez podmiotów, dla których informacja o formie własności nie występuje w rejestrze REGON. ZMIANY W LICZBIE PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH

23 ZMIANY W LICZBIE SPÓŁEK HANDLOWYCH Spółki kapitałowe Spółki osobowe SPÓŁKI HANDLOWE WEDŁUG FORM ORGANIZACYJNO-PRAWNYCH W 2014 R. Spółki partnerskie 86 Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki jawne 1159 Spółki komandytowe 199 Spółki komandytowo-akcyjne 52 Spółki akcyjne 115

24 ZMIANY W LICZBIE SPÓŁEK CYWILNYCH ZMIANY W LICZBIE SPÓŁDZIELNI

25 ZMIANY W LICZBIE OSÓB FIZYCZNYCH PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ STRUKTURA OSÓB FIZYCZNYCH PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ WEDŁUG SEKCJI W 2014 R. Pozostała usługowa 4,7% Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 7,4% Pozostałe 4,4% Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 3,4% Przetwórstwo przemysłowe 8,5% Edukacja 1,8% Administrowanie i wspierająca 2,5% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 9,4% Budownictwo 14,9% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3,7% Zakwaterowanie i gastronomia 2,4% Transport i gospodarka magazynowa 8,6% Handel; naprawa pojazdów samochodowych 28,3%