OPINOGÓRA (Zygmunt Krasiński)

Transkrypt

1 OPINOGÓRA (Zygmunt Krasiński) Opinogóra należała dóbr królewskich jako starostwo niegrodowe i nadawana była osobom zasłużonym dla tronu. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1185 r. W 1659 r. król obdarował Opinogórą pierwszego z Karsińskich dworzanina królewskiego, podskarbiego wielkiego koronnego, wojewodę płockiego, kasztelana warszawskiego, płockiego i ciechanowskiego Jana Kazimierza i od tej chwili majątek tej należał do rodziny Krasińskich. Nazwa Opinogóra pochodzi prawdopodobnie od nazwiska Opin. Taką wersję podał w swoim młodzieńczym utworze Pan trzech pagórków Zygmunt Krasiński. W dziele tym poeta napisał, że w zamierzchłych czasach na opinogórskich wzgórzach osiadł krwawy książę prasłowiański Opin. Prawdopodobnie ów Opin jest wytworem wyobraźni Krasińskiego, ponieważ żadne źródła historyczne nie potwierdzają istnienia takiego księcia. Niemniej etymologia przedstawiona przez poetę przyjęła się powszechnie z jedną tylko poprawką, iż Opin miał być księciem pruskim, nie słowiańskim. Opinogóra nierozerwalnie związana jest z życiem i twórczością Zygmunta Krasińskiego. Był on zresztą pierwszym ordynatem opinogórskim. O to by dobra te stały się ordynacją zabiegał ojciec poety Wincenty. Statut ordynacji gwarantował bowiem nienaruszalność majątku i określał, że musi on zawsze pozostawać w rękach Krasińskich, przechodząc na najstarszego syna. O związkach Zygmunta Krasińskiego z Opinogórą świadczy wiele pamiątek i miejsc. Neogotycki zameczek, w którym dziś mieści się Muzeum Romantyzmu, był prezentem ślubnym, jaki poeta otrzymał od ojca.

2 Pałac pierwotnie pełnił rolę pawilonu ogrodowego. Usytuowany na zapleczu starego dworu, w okresach letnich zamieniał się w dom mieszkalny dla gości. Grube mury piwnic i nieregularny plan nasuwają przypuszczenie, że stanął on na zrębach starej budowli. W okresie romantyzmu często wykorzystywano stare ruiny i nie jest wykluczone, że Krasińscy postąpili podobnie. Pierwsza wzmianka o pałacu pochodzi z roku Najprawdopodobniej pomysłodawczynią tej romantycznej budowli była matka poety Maria z Radziwiłłów Krasińska. W tamtym czasie wszyscy wzorowali się na Puławach księżnej Izabeli Czartoryskiej. Naśladowali ją zakładając ogrody i letnie rezydencje. Opinogóra miała być Mazowieckimi Puławami. Po śmierci Zygmunta zameczek ulegał niszczeniu. Dopiero w latach siedemdziesiątych XIX wieku przeprowadzono pierwszy remont. A latach 90-tych dokonano jego gruntownej przebudowy. Na przełomie 1914 i 1915 r. toczyły się w Opinogórze walki między wojskami niemieckimi i rosyjskimi. Miejscowość w wyniku tych działań została zniszczona, a zameczek zdewastowany. Druga wojna światowa dopełniła zniszczenia. Dopiero w 1958 r. przystąpiono do odbudowy i rekonstrukcji zamku. SALON CZERWONY Salon czerwony jest rekonstrukcją salonu Krasińskich według inwentarza sporządzonego po śmierci poety. W tle portret Franciszki Krasińskiej jedynej koronowanej osoby w rodzie Krasińskich. Z tego powodu jej portrety zdobiły niemal wszystkie salony Krasińskich.

3 POKÓJ Z KOMINKIEM Był to ulubiony pokój Zygmunta Krasińskiego. Poeta chorował na oczy i tym mrocznym pomieszczeniu czuł się najlepiej. We wspomnieniach pojawiają się informację, że pokój był jeszcze ciemniejszy, ponieważ okno do połowy zamurowano. PARK Neogotycki zameczek otoczony był pięknym parkiem w stylu angielskim. Park zajmował 21 ha. Rozciągał się na 3 pagórkach, a jego walory krajobrazowe podkreślały stawy. W parku do dziś rośnie ponad tysiąc starych drzew głównie klonów, dębów, lip, jesionów i kasztanowców. Wincenty Krasiński przywoził ze swoich wojaży sadzonki drzew i krzewów. W parku odbyło się przyjęcie weselne Zygmunta i Elizy połączone z festynem dla 4 tysięcy ludzi. Eliza, która pierwszy raz zobaczyła Opinogórę była urzeczona parkiem. Dzielił się on na 3 strefy: park krajobrazowy między zamkiem a kościołem, sad i ogród nad stawem oraz zwierzyniec. Dziś w parku można zobaczyć pomnik poety odsłonięty tam w 1989 r. w 130 rocznicę śmierci Krasińskiego (autor Mieczysław Welter). Zachowała się także kamienna ławeczka wykonana w 1832 r. na zmówienie Amelii Załuskiej.

4 Był to prezent od niej dla Zygmunta z okazji jego przyjazdu z Genewy do Opinogóry. Napis na ławeczce głosi Niech pamięć moja zawsze Ci będzie miła. Amelia była daleką krewną poety i jego pierwszą cichą miłością. Legenda głosi, że każdy, kto usiądzie na tej ławeczce zakocha się. W parkach romantycznych często stawiano kamienne meble. Zachowały się one także w parku opinogórskim. Poniższe zdjęcie przedstawia kamienny fotelik Cieszkowskiego ustawiony pod starym modrzewiem. August Cieszkowski był przyjacielem Zygmunta i często bywał w Opinogórze.

5 W dole u stóp zameczku znajduje się pomnik Bolesława IV. Ma on formę kamiennego krzyża. Na cokole umieszczona jest łacińska inskrypcja o Bolesławie IV. Wystawiony został przez generała Wincentego Krasińskiego dla uczczenia pamięci księcia Bolesława, który zginął w Opinogórze w 1454 r. podczas polowania. KOŚCIÓŁ Pierwszą świątynię w Opinogórze zbudowano w 1822 r. Była to kaplica rodowa Krasińskich połączona z panteonem grobowym. Kiedy w kwietniu 1822 r. zmarła w Warszawie żona Wincentego Krasińskiego Maria jej ciało przez kilka miesięcy pozostawała w Zegrzu, aż do czasu skończenia budowy kaplicy. Kościółek był niewielki i miał kształt rotundy. Szybko jednak okazało się, że świątynia jest za mała i nie mieści wszystkich wiernych z okolicznych wsi. Dlatego wybudowano nową świątynię. Jest to budowla neoklasycystyczna, jednonawowa. Najpiękniejszym jej obiektem jest pomnik nagrobny Marii z Radziwiłłów Krasińskiej. Przedstawia on scenę śmierci matki poety. Ręka matki spoczywa na głowie syna klęczącego przy łożu umierającej matki. Rzeźba ta nawiązuje do sceny matki z Orciem z Nie Boskiej komedii W podziemiach kościoła, do których prowadzą ciężkie żelazne drzwi z herbem Krasińskich znajdują się groby członków rodziny Krasińskich z linii opinogórskiej. Tu także został pochowany poeta Zygmunt Krasiński. Początkowo trumny ustawiano na drewnianych podstawach i tak je oglądał Stefan Żeromski, który swoje wrażenia z tej wizyty opisał w Dziennikach obok dużej trumny małego ojca mała trumienka czarna wielkiego syna.

6 W 1909 r. zmodernizowano wnętrza grobowe, trumny umieszczono w katakumbach i marmurowymi płytami z inskrypcjami informującymi o zmarłych. CMENTARZ Na pobliskim cmentarzu spoczywa kilka osób związanych z osobą poety Zygmunta Krasińskiego. Pochowana tu został baronowa Helena de la Haye przyjaciółka Marii Krasińskiej i jednocześnie bona małego Zygmunta.

7 Obok grobu baronowej znajduje się grób niani poety Katarzyny z Boglerów Rozpędowskiej. Niegdyś między tymi grobami stała ławeczka, na której podobno często przesiadywał pogrążony w rozmyślaniach Zygmunt Krasiński. O tych wizytach na cmentarzu wspomina poeta w listach do Delfiny Potockiej. Pisze m.in. Byłem w nocy na cmentarzu tym, księżyc ponuro zaglądał spoza brzóz, bielały groby tych, których znałem i którzy mnie kochali. Usiadłem między bona moją i Rozpędowską i płakałem,, i prosiłem o nadziei trochę Ciekawy jest nagrobek w staroegipskim stylu, w którym pochowany został ksiądz Alojzy Chiarini, profesor języków wschodnich na UW, uczył on Zygmunta Krasińskiego arabskiego i greckiego.

8 Bibliografia: 1. Janusz Królik, Opinogóra, Opinogóra 1997.