Oczami artysty Na podstawie mitu w wersji Wandy Markowskiej napisz, w jakich okolicznościach dochodzi do porwania Europy

Transkrypt

1 Oczami artysty 1. Przypomnij sobie mit o porwaniu Europy spisany przez rzymskiego poetę Owidiusza (podręcznik Język polski 1. Między nami, s. 85), a następnie przeczytaj ten sam mit w wersji Wandy Markowskiej. Wanda Markowska EUROPA Żył w Sydonie bogatym władca Fenicji, potężny Agenor. Miał on córkę przecudnej urody, a zwano ją Europa. Pewnego razu bawiła się królewna Europa nad brzegiem morza na kwiecistej łące, w otoczeniu swych przyjaciółek i służebnic. Zbierały kwiaty, plotły wieńce, kąpały się w słonych falach morza i tańczyły na słonecznym wybrzeżu. Nagle patrzą, a tu na łące zjawia się biały, wspaniały byk o łagodnym wejrzeniu i atłasowej skórze i wcale się ich nie boi, lecz zdaje się przyglądać zabawie. Zaciekawione dziewczęta zbliżają się do zwierzęcia i podziwiają jego łagodne, wielkie oczy, rozumne jak u człowieka, jego lśniącą sierść i ogromne rogi. Europa podchodzi także do byka i zaczyna głaskać jego biały jak piana morska grzbiet. Wtedy, o dziwo!, byk przyklęka przed nią, jakby zapraszał do przejażdżki. Towarzyszki królewny jęły klaskać w ręce z uciechy i nuże namawiać Europę, by się nie bała i wsiadła na byka. Europa wahała się przez chwilę, lecz nagle szybkim ruchem wskoczyła na grzbiet zwierzęcia i uchwyciła się rękami jego rogów. Byk wstał i począł pędzić z Europą po łące coraz szybciej i szybciej. Europa śmiała się z radości, jej przyjaciółki skakały wokół i klaskały w dłonie, lecz bieg byka stawał się coraz szybszy; już królewnie brakło tchu, zbladła jak chusta i krzyczeć poczęła z przerażenia. Ale byk gnał dalej jak biały obłok przez nadbrzeżne łąki, aż sypki piasek nadmorski tumanem owiał lica królewny unoszonej wichrowym pędem ku morzu. Jużzielonefaleomywająkopytabykaichłodnapianaskrapiaczołokrólewny.Napróżnotowarzyszkipozostałe na brzegu krzyczą i płaczą, i włosy rwą z głowy w rozpaczy i przerażeniu! Byk płynie wśród spienionych fal morza w nieznaną dal, aż wreszcie ginie im z oczu, unosząc na grzbiecie porwaną Europę. W. Markowska, Mity Greków i Rzymian, Warszawa 1968, s Porównaj sposób przedstawienia postaci w obu wersjach mitu. W tym celu uzupełnij tabelę, a pod nią zapisz 1 2-zdaniowy wniosek. W razie braku informacji postaw kreskę. Owidiusz, Porwanie Europy Wanda Markowska, Europa EUROPA ZEUS Wniosek: 3. Na podstawie mitu w wersji Wandy Markowskiej napisz, w jakich okolicznościach dochodzi do porwania Europy.

2 4. Na podstawie mitu w wersji Wandy Markowskiej napisz, dlaczego porwanie Europy się udało. 5. Przeczytaj poniższe informacje i udowodnij, że mit o Europie od zawsze cieszył się wielką popularnością. Mit o Europie jest bardzo stary i przeszedł wiele przeobrażeń. W naszej świadomości żyje jednak z reguły w takiej formie, jaką mu nadał w II wieku p.n.e. hellenistyczny poeta Moschos, a po nim Owidiusz. Sceny z tego mitu, zwłaszcza Porwanie Europy, znamy też z zabytków sztuk plastycznych, pochodzących już z VI wieku p.n.e., na przykład z metop* małej, nieistniejącej dziś świątyni w Selinuncie (obecnie w Museo Nazionale w Palermo), z fryzu na skarbcu wyspy Sifnos w Delfach, z 525 roku p.n.e. (obecnie w tamtejszym muzeum) i z waz z dekoracją malarską (najstarsza, z lat p.n.e., znajduje się w rzymskim Museo Nazionale di Villa Giulia). Owe sceny zachowały się też na monetach z Fajstos i Gortyny na Krecie, pochodzących z V IV wieku p.n.e. W macedońskich miastach Pella i Amfipolis odnaleziono sceny z mitu o Europie na mozaikach z III II wieku p.n.e. Prawdopodobnie z 10 roku n.e. pochodzi malowidło ścienne Europa na byku, odkryte w Pompejach (obecnie w Museo Nazionale w Neapolu). W czasach nowożytnych Porwanie Europy przedstawiły dziesiątki znakomitych artystów. W dobie renesansu obraz o tej tematyce namalował w 1599 roku Tycjan (obecnie w Gardner s Museum w Bostonie) i trzykrotnie P. Veronese w latach (obecnie w Musei Capitolini w Rzymie, w Pałacu Dożów w Wenecji i w National Gallery w Londynie); w baroku C. Lorraine w 1667 roku (obecnie w pałacu Buckingham w Londynie), a w okresie rokoka F. Boucher około 1740 roku (w Wallace Collection w Londynie); z późniejszych twórców F.G. Watts (1897), F. Wallotton (1908), V.A. Serov (1910) i wielu innych. Na pierwszym miejscu wśród obrazów o tej tematyce stawia się zazwyczaj Porwanie Europy Rembrandta z 1632 roku (obecnie w Dahlem, w Staatliche Museen w Berlinie). Miedzioryt Porwanie Europy G. de Lairesse a ( ) z kolekcji Rehdigerana z Wrocławia i biała porcelanowa wiedeńska figurka Europa z manufaktury I. du Paquiera ( ) znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Z dzieł rzeźbiarskichwymieńmy chociaż Porwanie Europy C. Milesa (1895) i J. Lipchitza (1938), z muzycznych operę D. Milhauda pod tym samym tytułem (1927). Od roku 1610 Europa w towarzystwie Zeusa znajduje się też na niebie. Galileusz nazwał jej imieniem nowo odkryty księżyc Jowisza. Vojtech Zamarovský, Encyklopedia mitologii antycznej, tłumaczenie:jacekillg,lucynaspyrka, Joanna Wania, Warszawa Napisz, w jakich epokach w dziejach kultury tworzyli: Tycjan, Veronese, Rembrandt i Lorraine, i podaj ramy czasowe (wiek) tych epok. * Metopa w architekturze prostokątna, zwykle kamienna płyta, często pokryta płaskorzeźbami.

3 7. Przyjrzyj się czterem obrazom ukazującym uprowadzenie Europy i porównaj sposób ukazania tego tematu. Zwróć uwagę na: sytuację, która została ukazana na obrazie, sposób przedstawienia postaci, przestrzeń, w której dochodzi do porwania. Swoje spostrzeżenia zanotuj w tabeli, a pod tabelą zapisz wniosek. Przy formułowaniu wniosku odwołaj się także do mitu. Tycjan, Porwanie Europy, Paolo Veronese, Porwanie Europy, ok Rembrandt, Porwanie Europy, 1632 Claude Lorrain, Porwanie Europy, 1655

4 TYCJAN VERONESE REMBRANDT LORRAINE SYTUACJA POSTACI PRZESTRZEŃ UWAGI Wniosek:

5 8. Mit o porwaniu Europy do dziś pozostał inspiracją dla wielu artystów. Jednym ze współczesnych malarzy nawiązujących do tego motywu jest Iwan Kulik. Przyjrzyj się jego obrazom i porównaj je z obrazami twórców z poprzedniego ćwiczenia. Weź pod uwagę: sposób ukazania tego samego motywu przez malarza, sposób przedstawienia postaci. Swoje spostrzeżenia zapisz w punktach. Iwan Kulik, Porwanie Europy, 2006 Iwan Kulik, Porwanie Europy