KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji Repty im. Gen. Jerzego Ziętka w Tarnowskich Górach

Transkrypt

1 KODEKS ETYKI PRACOWNIKÓW Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji Repty im. Gen. Jerzego Ziętka w Tarnowskich Górach Tarnowskie Góry,

2 WSTĘP Życie społeczne, w tym funkcjonowanie systemów i instytucji opieki zdrowotnej domaga się przestrzegania ogólnych norm etycznych jako wzorców postępowania. Kodeksy etyczne środowisk zawodowych i instytucji w centrum uwagi stawiają poszanowanie godności osoby ludzkiej jako podstawowej zasady formułowania i egzekwowania praw człowieka. Potrzeba komunikowania uznawanych zbiorów zasad etycznych spowodowała pojawienie się kodeksów zawodów medycznych. W pierwszej kolejności pojawiły się kodeksy etyczne lekarzy, następnie pielęgniarek, fizjoterapeutów, psychologów i innych grup zawodowych. Potrzeba poszanowania praw i godności osobistej a także potrzeba transparentności w sferze publicznej spowodowały pojawienie się kodeksów etycznych w środowiskach politycznych, organizacjach społecznych a także publicznej administracji. Status pracownika Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji REPTY, instytucji utworzonej przez Samorząd Województwa rodzi konieczność przestrzegania zasad etycznych w relacjach z pacjentami i ich bliskimi, współpracownikami i przełożonymi oraz przedstawicielami samorządu. Praca w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej wymaga przestrzegania etycznych zasad poszanowania wspólnego dobra jakim jest szpital i jego wyposażenie a także poszanowania publicznych środków finansowych dla ich efektywnego i zgodnego z przeznaczeniem wykorzystania. W Górnośląskim Centrum Rehabilitacji Repty w Tarnowskich Górach obowiązują ogólnie uznawane normy etyki, które dla pracowników medycznych i pozostałych pracowników sformułowane są w wymienionych niżej i załączonych dokumentach: 1. KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ (tekst jednolity z dnia r. zawierający zmiany uchwalone dnia r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy, Warszawa 2004), 2. KODEKS ETYKI ZAWODOWEJ PIELEGNIARKI I POŁOŻNEJ RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ (Uchwalony przez IV Krajowy Zjazd Pielęgniarek I Położnych, Warszawa 2003), 3. KODEKS ETYCZNY FIZJOTERAPEUTY RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ (Polskie Towarzystwo Fizjoterapii, Pabianice 2009), 4. KODEKS ETYCZNO ZAWODOWY PSYCHOLOGA (tekst zatwierdzony przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 1991, 5. KODEKS ETYKI PRACOWNIKA ADMINISTRACYJNEGO (Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Katowice ). Tarnowskie Góry, 01 marca 2011 r. 2

3 PRZYRZECZENIE LEKARSKIE Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla moich Mistrzów nadany mi tytuł lekarza i w pełni świadomy związanych z nim obowiązków przyrzekam: obowiązki te sumiennie spełniać; służyć życiu i zdrowiu ludzkiemu; według najlepszej mej wiedzy przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać chorobom, a chorym nieść pomoc bez żadnych różnic, takich jak: rasa, religia, narodowość, poglądy polityczne, stan majątkowy i inne, mając na celu wyłącznie ich dobro i okazując im należny szacunek; nie nadużywać ich zaufania i dochować tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci chorego; strzec godności stanu lekarskiego i niczym jej nie splamić, a do kolegów lekarzy odnosić się z należną im życzliwością, nie podważając zaufania do nich, jednak postępując bezstronnie i mając na względzie dobro chorych; stale poszerzać swą wiedzę lekarską i podawać do wiadomości świata lekarskiego wszystko to, co uda mi się wynaleźć i udoskonalić. Art. 1. PRZYRZEKAM TO UROCZYŚCIE! CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zasady etyki lekarskiej wynikają z ogólnych norm etycznych. 2. Zobowiązują one lekarza do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu lekarskiego. 3. Naruszeniem godności zawodu jest każde postępowanie lekarza, które podważa zaufanie do zawodu. Art Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu; lekarz nie może posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w działaniach sprzecznych z tym powołaniem. 2. Najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego - salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady. Art. 3. Lekarz powinien zawsze wypełniać swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne lub inne uwarunkowania. Art. 4.Dla wypełnienia swoich zadań lekarz powinien zachować swobodę działań zawodowych, zgodnie ze swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną. Art. 5. Izba lekarska jest obowiązana do czuwania nad przestrzeganiem zasad etyki i deontologii lekarskiej oraz zachowaniem godności zawodu przez wszystkich członków samorządu lekarskiego a także do starań, aby przepisy prawa nie naruszały zasad etyki lekarskiej. 3

4 CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIAŁ I Postępowanie lekarza wobec pacjenta Art. 6.Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy. Art. 7. W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej. Jakość opieki medycznej Art. 8. Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając im niezbędny czas. Art. 9.Lekarz może podejmować leczenie jedynie po uprzednim zbadaniu pacjenta. Wyjątki stanowią sytuacje, gdy porada lekarska może być udzielona wyłącznie na odległość. Art Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i orzeczniczych. 2. Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności lekarza, wówczas winien się zwrócić do bardziej kompetentnego kolegi. Nie dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich zachorowań, gdy zwłoka może zagrażać zdrowiu lub życiu chorego. Art. 11. Lekarz winien zabiegać o wykonywanie swego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem. Art. 12. Poszanowanie praw pacjenta 1. Lekarz powinien życzliwie i kulturalnie traktować pacjentów, szanując ich godność osobistą, prawo do intymności i prywatności. 2. Relacje między pacjentem, a lekarzem powinny opierać się na ich wzajemnym zaufaniu; dlatego pacjent powinien mieć prawo do wyboru lekarza. 4

5 Art Obowiązkiem lekarza jest respektowanie prawa pacjenta do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących jego zdrowia. 2. Informacja udzielona pacjentowi powinna być sformułowana w sposób dla niego zrozumiały. 3. Lekarz powinien poinformować pacjenta o stopniu ewentualnego ryzyka zabiegów diagnostycznych i leczniczych i spodziewanych korzyściach związanych z wykonywaniem tych zabiegów, a także o możliwościach zastosowania innego postępowania medycznego. Art. 14. Lekarz nie może wykorzystywać swego wpływu na pacjenta w innym celu niż leczniczy. Art Postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta. Jeżeli pacjent nie jest zdolny do świadomego wyrażenia zgody, powinien ją wyrazić jego przedstawiciel ustawowy lub osoba faktycznie opiekująca się pacjentem. 2. W przypadku osoby niepełnoletniej, lekarz powinien starać się uzyskać także jej zgodę, o ile jest ona zdolna do świadomego wyrażenia tej zgody. 3. Wszczęcie postępowania diagnostycznego, leczniczego i zapobiegawczego bez zgody pacjenta może być dopuszczone tylko wyjątkowo w szczególnych przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób. 4. Badanie bez wymaganej zgody pacjenta lekarz może przeprowadzić również na zlecenie organu lub instytucji upoważnionej do tego z mocy prawa, o ile nie stwarza ono nadmiernego ryzyka zdrowotnego dla pacjenta. 5. W razie nie uzyskania zgody na proponowane postępowanie, lekarz powinien nadal, w miarę możliwości, otaczać pacjenta opieką lekarską. Art Lekarz może nie informować pacjenta o stanie jego zdrowia bądź o leczeniu, jeśli pacjent wyraża takie życzenie. Informowanie rodziny lub innych osób powinno być uzgodnione z chorym. 2. W przypadku chorego nieprzytomnego lekarz może udzielić dla dobra chorego, niezbędnych informacji osobie, co do której jest przekonany, że działa ona w interesie chorego. 3. W przypadku pacjenta niepełnoletniego lekarz ma obowiązek informowania jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. Art. 17. W razie niepomyślnej dla chorego prognozy, lekarz powinien poinformować o niej chorego z taktem i ostrożnością. Wiadomość o rozpoznaniu i złym rokowaniu może nie zostać choremu przekazana tylko w przypadku, jeśli lekarz jest głęboko przekonany, iż jej ujawnienie spowoduje bardzo poważne cierpienie chorego lub inne niekorzystne dla zdrowia następstwa; jednak na wyraźne żądanie pacjenta lekarz powinien udzielić pełnej informacji. Art. 18. Lekarz leczący nie może sprzeciwiać się, by chory zasięgał opinii o stanie swego zdrowia i postępowaniu lekarskim u innego lekarza. Na życzenie pacjenta powinien ułatwić mu taką konsultację. 5

6 Art. 19. Chory w trakcie leczenia ma prawo do korzystania z opieki rodziny lub przyjaciół a także do kontaktów z duchownym.. Lekarz powinien odnosić się ze zrozumieniem do osób bliskich choremu wyrażających wobec lekarza obawy o zdrowie i życie chorego. Art. 20. Lekarz podejmujący się opieki nad chorym powinien starać się zapewnić mu ciągłość leczenia, a w razie potrzeby także pomoc innych lekarzy. Art. 21. W przypadku popełnienia przez lekarza poważnej pomyłki lub wystąpienia nieprzewidzianych powikłań w trakcie leczenia, lekarz powinien poinformować o tym chorego oraz podjąć działania dla naprawy ich następstw. Art. 22. W przypadkach wymagających szczególnych form diagnostyki, terapii lub działań zapobiegawczych, które nie mogą być zastosowane równocześnie u wszystkich potrzebujących lekarz ustalający kolejność pacjentów powinien opierać się na kryteriach medycznych. Tajemnica lekarska Art. 23. Lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. Tajemnicą są objęte wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane przez lekarza w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi. Śmierć chorego nie zwalnia od obowiązku dochowania tajemnicy lekarskiej. Art. 24. Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej przekazanie informacji o stanie zdrowia pacjenta innemu lekarzowi, jeżeli jest to niezbędne dla dalszego leczenia lub wydania orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta. Art. 25.Zwolnienie z zachowania tajemnicy lekarskiej może nastąpić: gdy pacjent wyrazi na to zgodę, jeśli zachowanie tajemnicy w sposób istotny zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta lub innych osób, oraz jeśli zobowiązują do tego przepisy prawa. Art. 26. Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej, jeśli po przeprowadzeniu badania lekarskiego na zlecenie upoważnionego z mocy prawa organu wynik badania zostanie przekazany zleceniodawcy; nieodzownym warunkiem jest jednak, aby lekarz przed rozpoczęciem badania poinformował o tym osobę, która ma być zbadana. Wszelkie informacje, które nie są konieczne dla uzasadnienia wniosków wynikających z badania, powinny być nadal objęte tajemnicą lekarską. Art. 27. Lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku łamania praw człowieka. Art. 28. Lekarz powinien czuwać nad tym, by osoby asystujące lub pomagające mu w pracy przestrzegały tajemnicy zawodowej. Dopuszczenie ich do tajemnicy powinno obejmować wyłącznie informacje w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonywania ich czynności zawodowych. Lekarz musi czuwać nad prawidłowym prowadzeniem dokumentacji lekarskiej oraz zabezpieczeniem przed jej ujawnieniem. Dokumentacja lekarska powinna zawierać wyłącznie informacje potrzebne do postępowania lekarskiego. Art. 29.Lekarz i współpracujące z nim osoby są obowiązane do zabezpieczenia poufności informacji zawartych w materiale genetycznym pacjentów i ich rodzin. Pomoc chorym w stanach terminalnych Art. 30. Lekarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić choremu humanitarną opiekę terminalną i godne warunki umierania. Lekarz winien do końca łagodzić cierpienia 6

7 chorych w stanach terminalnych i utrzymywać, w miarę możliwości, jakość kończącego się życia. Art. 31. Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji, ani pomagać choremu w popełnieniu samobójstwa. Art W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych. 2. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych. Transplantacja Art. 33. Lekarz może pobierać komórki, tkanki i narządy ze zwłok w celu ich przeszczepiania, o ile zmarły nie wyraził za życia sprzeciwu. Art. 34. Lekarz, po stwierdzeniu śmierci mózgowej winien podtrzymywać funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów, jeżeli mają one zostać przeszczepione. Art. 35. Lekarz nie może otrzymywać korzyści majątkowej lub osobistej za pobierane lub przeszczepiane komórki, tkanki i narządy. Art. 36. Pobranie komórek, tkanek lub narządów od żyjącego dawcy dla celów transplantacji może być dokonane tylko od dorosłego za jego pisemną zgodą, w warunkach pełnej dobrowolności, po uprzednim poinformowaniu go o wszelkich możliwych następstwach związanych z tym zabiegiem. Pobranie od żyjącego dawcy narządu niezbędnego do życia jest niedopuszczalne. Art. 37. Pobranie szpiku od dziecka jest dozwolone za zgodą jego przedstawiciela ustawowego. W przypadku osoby niepełnoletniej, o ile jest ona zdolna do wyrażania świadomej zgody, powinno się uzyskać również jej zgodę. Art. 38. Prokreacja 1. Lekarz powinien z poczuciem szczególnej odpowiedzialności odnosić się do procesu przekazywania życia ludzkiego. 2. Lekarz powinien udzielać zgodnych z wiedzą medyczną informacji dotyczących procesów zapłodniania i metod regulacji poczęć, uwzględniając ich skuteczność, mechanizm działania i ryzyko. 3. Lekarz ma obowiązek zapoznać pacjentów z możliwościami współczesnej genetyki lekarskiej, a także diagnostyki i terapii przedurodzeniowej. Przekazując powyższe informacje lekarz ma obowiązek poinformować o ryzyku związanym z przeprowadzeniem badań przedurodzeniowych. Art. 39. Podejmując działania lekarskie u kobiety w ciąży lekarz równocześnie odpowiada za zdrowie i życie jej dziecka. Dlatego obowiązkiem lekarza są starania o zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem. Art. 39a. Lekarz nie może uczestniczyć w procedurach klonowania ludzi dla celów reprodukcyjnych lub terapeutycznych. 7

8 Zaświadczenia lekarskie Art. 40. Wydawanie zaświadczeń lekarskich jest dozwolone jedynie na podstawie aktualnego badania lub odpowiedniej dokumentacji. Art. 41. Każde zaświadczenie lekarskie lub inny dokument medyczny powinien umożliwiać identyfikację lekarza, który go wystawił. Treść dokumentu powinna być zgodna z wiedzą i sumieniem lekarza. Nie może być ona formułowana przez lekarza pod presją lub w oczekiwaniu osobistych korzyści. ROZDZIAŁ II Badania naukowe i eksperymenty biomedyczne Art. 41a. Lekarz przeprowadzający badania naukowe, a w szczególności eksperymenty medyczne, powinien przestrzegać norm i obowiązków wynikających z Kodeksu Etyki Lekarskiej oraz ogólnie przyjętych zasad etyki badań naukowych.1 Art. 42. Eksperymenty medyczne z udziałem człowieka mogą być przeprowadzane przez lekarza, o ile służą poprawie zdrowia pacjenta biorącego udział w doświadczeniu lub wnoszą istotne dane poszerzające zakres wiedzy i umiejętności lekarskich. Lekarz przeprowadzający eksperyment leczniczy powinien być przeświadczony, że spodziewane korzyści dla pacjenta przeważają w istotny sposób nad nieuniknionym ryzykiem. Art. 42a. 1. Lekarz przeprowadzając eksperyment leczniczy nie może narażać pacjenta na ryzyko w istotnym stopniu większe niż to, które grozi osobie nie poddanej temu eksperymentowi. 2. Lekarz przeprowadzając eksperyment badawczy może podejmować wyłącznie ryzyko minimalne. Art Od osoby, która ma być poddana eksperymentowi medycznemu, lekarz musi uzyskać zgodę po uprzednim poinformowaniu jej o wszystkich aspektach doświadczenia, które mogą jej dotyczyć, oraz o prawie do odstąpienia w każdym czasie od udziału w eksperymencie. 2. Osoba wyrażająca zgodę na udział w eksperymencie nie może czynić tego pod wpływem zależności od lekarza czy pozostawania pod jakąkolwiek presją. 3. Lekarz nie może prowadzić eksperymentów badawczych z udziałem osób ubezwłasnowolnionych, żołnierzy służby zasadniczej oraz osób pozbawionych wolności z wyjątkiem badań prowadzonych dla dobra tych grup. Art W przypadku pacjenta niezdolnego do świadomego podjęcia decyzji i wyrażania woli, lekarz powinien uzyskać na piśmie zgodę jego przedstawiciela ustawowego lub sądu opiekuńczego. 8

9 2. Warunkiem niezbędnym do podjęcia eksperymentu medycznego z udziałem osób wymienionych w ust. 1 jest brak możliwości przeprowadzenia badań o porównywalnej skuteczności z udziałem osób zdolnych do wyrażenia zgody. Art Lekarz uczestniczący w eksperymentach medycznych musi je przeprowadzać zgodnie z zasadami badań naukowych. Eksperymenty z udziałem człowieka powinny być poprzedzone badaniami in vitro oraz in vivo na zwierzętach. Zwierzęta poddawane eksperymentom należy odpowiednio traktować i w miarę możliwości chronić przed cierpieniem. 2. Lekarzowi nie wolno przeprowadzać eksperymentów badawczych z udziałem człowieka w stadium embrionalnym. 3. Lekarz może przeprowadzać eksperymenty lecznicze z udziałem człowieka w stadium embrionalnym tylko wtedy gdy, spodziewane korzyści zdrowotne w sposób istotny przekraczają ryzyko zdrowotne embrionów nie poddanych eksperymentowi leczniczemu. Art. 46. Projekt każdego eksperymentu z udziałem człowieka powinien być jasno określony i przedłożony do oceny niezależnej komisji etycznej w celu uzyskania jej akceptacji. Art. 47. Eksperyment medyczny z udziałem człowieka może być przeprowadzony wyłącznie pod nadzorem lekarza posiadającego odpowiednio wysokie kwalifikacje. Art. 48. Wszelkie odkrycia i spostrzeżenia związane z wykonywaniem zawodu lekarz winien przekazywać środowisku lekarskiemu i publikować przede wszystkim w prasie medycznej. Art. 49. Należy ściśle przestrzegać praw autorskich w publikacjach naukowych. Dopisywanie swego nazwiska do prac zespołów, w których się nie uczestniczyło lub pomijanie nazwisk osób, które brały w nich udział jest naruszeniem zasad etyki. Wykorzystanie materiału klinicznego do badań naukowych wymaga zgody kierownika kliniki lub ordynatora oddziału leczących pacjenta. Art. 50. Wyniki badań przeprowadzonych niezgodnie z zasadami etyki lekarskiej nie powinny być publikowane. Art Wymagane jest uzyskanie zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego na udział w demonstracjach naukowych lub dydaktycznych. 2. Należy starać się o zachowanie anonimowości osoby demonstrowanej. ROZDZIAŁ II a Związki lekarzy z przemysłem Art. 51a. 1. Lekarz nie powinien przyjmować korzyści od przedstawicieli przemysłu medycznego, jeżeli może to ograniczyć obiektywizm jego opinii zawodowych lub podważyć zaufanie do zawodu lekarza. 2. Lekarz może przyjąć zapłatę od producenta leków lub wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) za wykonaną pracę, prowadzenie szkoleń i badań, które 9

10 pogłębiają wiedzę medyczną lub zawodową, jeżeli ta zapłata jest współmierna do wkładu pracy lekarza. Art. 51b. Lekarzowi mającemu związki finansowe z przemysłem medycznym nie wolno w żaden sposób odstąpić od podejmowania w pełni obiektywnych decyzji klinicznych lub działania w najlepszym interesie pacjentów i osób biorących udział w badaniach. Art. 51c. Lekarz powinien ujawniać słuchaczom wykładów oraz redaktorom publikacji wszelkie związki z firmami lub subwencje z ich strony, oraz inne korzyści mogące być przyczyną konfliktu interesów. Art. 51d. Lekarz biorący udział w badaniach sponsorowanych przez producentów leków lub wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) musi się upewnić, że badania te są prowadzone zgodnie z zasadami etyki. Lekarz nie powinien uczestniczyć w badaniach naukowych, których celem jest promocja tych produktów. Art. 51e. Lekarz powinien ujawniać swoje powiązania z producentem leków lub wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) pacjentom, którzy mają być poddani badaniom sponsorowanym przez tego producenta. Art. 51f. Lekarz nie może przyjmować wynagrodzenia za samo skierowanie pacjenta na badania prowadzone lub sponsorowane przez producenta leków lub wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego). Art. 51g. Lekarz biorący udział w badaniach na zlecenie producentów leków lub wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) musi przeciwdziałać nieobiektywnemu przedstawianiu ich wyników w publikacjach. ROZDZIAŁ II b Ludzkim genom Art. 51h. 1. Lekarzowi nie wolno dyskryminować osób ze względu na dziedzictwo genetyczne. 2. Lekarz uczestniczący w badaniach, których celem jest identyfikacja nosicielstwa genu choroby lub genetycznej podatności na zachorowania, może je przeprowadzać jedynie dla celów zdrowotnych lub badań naukowych z nimi związanych, po uzyskaniu zgody pacjenta oraz umożliwieniu mu konsultacji genetycznej. 3. Lekarz może dokonać interwencji w obrębie ludzkiego genomu wyłącznie w celach profilaktycznych lub terapeutycznych zgodnie z art. 46 Kodeksu Etyki Lekarskiej. 4. Lekarz nie może uczestniczyć w czynnościach mających na celu wywoływanie dziedzicznych zmian genetycznych u człowieka. Art. 52. ROZDZIAŁ III Stosunki wzajemne między lekarzami 1. Lekarze powinni okazywać sobie wzajemny szacunek. Szczególny szacunek i względy należą się lekarzom seniorom, a zwłaszcza byłym nauczycielom. 2. Lekarz powinien zachować szczególną ostrożność w formułowaniu opinii o działalności zawodowej innego lekarza, w szczególności nie powinien publicznie dyskredytować go w jakikolwiek sposób. 10

11 3. Lekarz wszelkie uwagi o dostrzeżonych błędach w postępowaniu innego lekarza powinien przekazać przede wszystkim temu lekarzowi. Jeżeli interwencja okaże się nieskuteczna albo dostrzeżony błąd lub naruszenie zasad etyki powoduje poważną szkodę, konieczne jest poinformowanie organu izby lekarskiej 4. Poinformowanie organu izby lekarskiej o zauważonym naruszeniu zasad etycznych i niekompetencji zawodowej innego lekarza nie stanowi naruszenia zasad etyki. 5. Jeżeli dostrzeżony błąd, popełniony przez innego lekarza, ma niekorzystny wpływ na stan zdrowia pacjenta należy podjąć działania dla odwrócenia jego skutków. Art Doświadczeni lekarze winni służyć radą i pomocą mniej doświadczonym kolegom, zwłaszcza w trudnych przypadkach klinicznych. 2. Lekarze pełniący funkcje kierownicze powinni traktować swoich pracowników zgodnie z zasadami etyki. 3. Lekarze pełniący funkcje kierownicze są zobowiązani do szczególnej dbałości o dobro chorego oraz o warunki pracy i rozwoju zawodowego podległych im osób. Art. 54. W razie wątpliwości diagnostycznych i leczniczych lekarz powinien, w miarę możliwości, zapewnić choremu konsultację innego lekarza. Opinia konsultanta ma charakter doradczy, gdyż za całość postępowania odpowiada lekarz prowadzący leczenie. Art. 55. Lekarz kontrolujący pracę innych lekarzy powinien, w miarę możliwości, zawiadomić ich wcześniej, aby umożliwić im obecność w czasie kontroli i bezpośrednie przekazanie uwag o jej wynikach. Art. 56. ROZDZIAŁ IV Zasady postępowania w praktyce lekarskiej 1. Powinnością każdego lekarza jest stałe uzupełnianie i doskonalenie swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie ich swoim współpracownikom. 2. Lekarze, w miarę możliwości, winni brać czynny udział w pracach towarzystw lekarskich. Art Lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub nie zweryfikowanymi naukowo. Nie wolno mu także współdziałać z osobami zajmującymi się leczeniem, a nie posiadającymi do tego uprawnień. 2. Wybierając formę diagnostyki lub terapii lekarz ma obowiązek kierować się przede wszystkim kryterium skuteczności i bezpieczeństwa chorego oraz nie narażać go na nieuzasadnione koszty. 3. Lekarz nie powinien dokonywać wyboru i rekomendacji ośrodka leczniczego oraz metody diagnostyki ze względu na własne korzyści. 11

12 Art. 58. Lekarz powinien odnosić się z należytym szacunkiem i w sposób kulturalny do personelu medycznego i pomocniczego. Powinien jednak pamiętać, że jedynie on ma prawo podejmowania decyzji związanych z prowadzonym przez niego leczeniem. Art. 59. Lekarze powinni solidarnie wspierać działalność swego samorządu, którego zadaniem jest zapewnienie lekarzom należnej pozycji w społeczeństwie. Podejmując krytykę działania organów samorządu lekarskiego winni przeprowadzić ją przede wszystkim w środowisku lekarskim lub na łamach pism lekarskich. Art. 60. Jeśli zostanie naruszone dobre imię lekarza, a rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski nie potwierdzą stawianych mu zarzutów, lekarz powinien uzyskać od izby lekarskiej wszelką możliwą pomoc w naprawieniu wyrządzonej mu szkody. Art. 61. Lekarz urzędu państwowego, samorządowego lub jakiejkolwiek instytucji publicznej lub prywatnej powinien rzetelnie wypełniać zobowiązania zaciągnięte wobec tych instytucji; jednak lekarz nie powinien spełniać poleceń pracodawcy sprzecznych z zasadami etyki i deontologii lekarskiej. Art. 62. Praktykę lekarską wolno wykonywać wyłącznie pod własnym nazwiskiem. Lekarzowi wolno używać tylko należnych mu tytułów zawodowych i naukowych. Art Lekarz tworzy swoją zawodową opinię jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione. 2. Lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych. Art. 64. W czasie wykonywania swej pracy lekarz musi zachować trzeźwość i nie podlegać działaniu jakichkolwiek środków uzależniających. Art. 65. Lekarzowi nie wolno narzucać swych usług chorym, lub pozyskiwać pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii lekarskiej oraz lojalności wobec kolegów. Art Lekarz ma prawo umawiać się o wysokość honorarium przed rozpoczęciem leczenia. 2. Wyjątkiem od tej zasady jest pomoc w nagłych wypadkach. W razie braku stosownych cenników lekarz powinien brać pod uwagę wartość oddanej usługi, poniesione koszty własne, swoje kwalifikacje, a także w miarę możliwości, sytuację materialną pacjenta. 3. Lekarz może leczyć bezpłatnie. 4. Lekarzowi nie wolno stosować metod nieuczciwej konkurencji, szczególnie w zakresie nierzetelnego informowania o swoich możliwościach działania, jak i kosztach leczenia. Art. 67. Dobrym zwyczajem jest leczenie bezpłatnie innych lekarzy i członków ich najbliższej rodziny, w tym wdów, wdowców i sierot po lekarzach. Art. 68. Jeżeli z zatrudnienia lekarza wynika, że winien on spełniać swe obowiązki wobec powierzonych jego opiece chorych bez świadczeń finansowych z ich strony, to nie może żądać od tych chorych wynagrodzenia w jakiejkolwiek formie, ani też uzależniać leczenia od uzyskania materialnych korzyści. 12

13 ROZDZIAŁ V Lekarz a społeczeństwo Art. 69.Lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w przypadkach nie cierpiących zwłoki, jeśli pacjent nie ma możliwości uzyskania jej ze strony instytucji powołanych do udzielania pomocy. Art. 70. Zadania, jakie spełnia lekarz, dają mu podstawę do żądania ochrony jego godności osobistej, nietykalności cielesnej oraz pomocy w wykonywaniu działań zawodowych. Art. 71. Lekarz ma obowiązek zwracania uwagi społeczeństwa, władz i każdego pacjenta na znaczenie ochrony zdrowia, a także na zagrożenie ekologiczne. Swoim postępowaniem, również poza pracą zawodową, lekarz nie może propagować postaw antyzdrowotnych. Art. 72. Lekarz przeprowadzający badania masowe o charakterze epidemiologicznym powinien mieć na celu uzyskanie wyników, które będą wykorzystane dla poprawy zdrowotności społeczeństwa. Badania te nie powinny stwarzać ryzyka zagrożenia zdrowia osób w nich uczestniczących. Art. 73. Lekarz decydujący się na uczestniczenie w zorganizowanej formie protestu nie jest zwolniony od obowiązku udzielania pomocy lekarskiej, o ile nie udzielenie tej pomocy może narazić pacjenta na utratę życia lub pogorszenie stanu zdrowia. Art. 74. Lekarz nie może uczestniczyć w akcie pozbawiania życia, asystować w torturowaniu lub innym poniżającym traktowaniu człowieka. Nie może też wykorzystywać swej wiedzy i umiejętności dla ułatwienia stosowania jakichkolwiek form okrutnego postępowania. Art. 75. Lekarz nie może stosować środków i metod dopingowych w celach nieleczniczych. Stosowanie środków i metod uznanych za dopingowe u osób uprawiających sport jest nieetyczne. ROZDZIAŁ VI Zasady końcowe Art. 76. W wypadkach nie przewidzianych w Kodeksie Etyki Lekarskiej należy kierować się zasadami wyrażonymi w uchwałach władz samorządu lekarskiego, w orzecznictwie sądów lekarskich oraz dobrymi obyczajami przyjętymi przez środowisko lekarskie. Art. 77. Lekarze nauczający studentów powinni zaznajamiać ich z Kodeksem Etyki Lekarskiej. Studenci medycyny powinni zarówno przyswajać sobie jak i respektować zasady zawarte w niniejszym Kodeksie. Art. 78. Lekarze, którzy nauczają studentów lub szkolą lekarzy powinni swoim postępowaniem stanowić przykład godny naśladowania dla studentów i młodych lekarzy będących pod ich opieką. 13

14 Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej Z głębokim szacunkiem i czcią przyjmuję nadany mi tytuł pielęgniarki /położnej i uroczyście przyrzekam: 1. Sprawować profesjonalną opiekę nad życiem i zdrowiem ludzkim. 2. Według najlepszej mej wiedzy przeciwdziałać cierpieniu, zapobiegać chorobom, współuczestniczyć w procesie terapeutycznym. 3. Nieść pomoc każdemu człowiekowi bez względu na rasę, wyznanie religijne, narodowość, poglądy polityczne, stan majątkowy i inne różnice. 4. Okazywać pacjentom należny szacunek, nie nadużywać ich zaufania oraz przestrzegać tajemnicy zawodowej. 5. Strzec godności zawodu pielęgniarki/położnej, a do współpracowników odnosić się z szacunkiem i życzliwością, nie podważać ich zaufania, postępować bezstronnie mając na względzie przede wszystkim dobro pacjenta. 6. Wdrażać do praktyki nowe zdobycze nauk medycznych, społecznych i humanistycznych oraz systematycznie doskonalić swoje umiejętności i wiedzę dla dobra zawodu. 7. Rzetelnie wypełniać obowiązki wynikające z pracy w tym zawodzie. CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zasady etyki zawodowej wynikają z uniwersalnych zasad etycznych i zobowiązują pielęgniarki i położne do przestrzegania praw pacjenta i dbania o godność zawodu. 2. Działalność zawodowa pielęgniarki i położnej to świadome i dobrowolne podejmowanie profesjonalnych działań na rzecz pacjentów niezależnie od ich sytuacji zdrowotnej i społecznej. 3. Pielęgniarka/położna swoją postawą osobistą, zawodową i społeczną powinna dbać o prestiż zawodu i podnosić jego znaczenie w społeczeństwie. 4. Czynności zawodowe pielęgniarki/położnej nie mogą służyć aktom bezprawnym ani też powodować szkód dla zdrowia ludzkiego. 5. Pielęgniarka/położna posiadająca pełne uprawnienia zawodowe ponosi osobistą odpowiedzialność za swoje działania. 6. Pielęgniarka/położna działa zawsze w interesie swych pacjentów szczególnie tam, gdzie ich życie i zdrowie mogą być zagrożone. 7. Wszelkie szczegółowe ustalenia dotyczące uzupełniającej działalności zawodowej pielęgniarki/położnej w zakresie działalności naukowo-badawczej, edukacyjnej i administracyjno organizacyjnej powinny uwzględniać powyższe zasady ogólne. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA I. Pielęgniarka/położna a pacjent 1. Pielęgniarka / położna pełniąc rolę zawodową zobowiązana jest do: a) udzielania wszystkim pacjentom troskliwej opieki zgodnej z obowiązującymi standardami, b) udzielania pierwszej pomocy w nagłych przypadkach oraz w sytuacji zagrożenia życia, 14

15 c) udzielania pacjentowi rzetelnej i zrozumiałej informacji dotyczącej procesu pielęgnowania. 2. We współpracy z pacjentem pielęgniarka / położna powinna okazywać życzliwość, wyrozumiałość, cierpliwość stwarzając atmosferę wzajemnego zaufania i zrozumienia. 3. Pielęgniarka / położna obowiązana jest przestrzegać następujących zasad wynikających z praw pacjenta: a) respektować prawo pacjenta do intymności i godności osobistej podczas udzielania świadczeń medycznych, b) realizować świadczenia pielęgniarskie za zgodą pacjenta, o ile jest on zdolny ją sformułować c) poinformować pacjenta, w przypadkach odmowy wyrażenia przez niego zgody, o możliwych skutkach jego decyzji oraz podjąć próbę przekonania pacjenta, aby zmienił swoje zdanie. 4. Pielęgniarkę/położną obowiązuje zachowanie w tajemnicy wszystkich wiadomości o pacjencie i jego środowisku (rodzinnym, społecznym) uzyskanych w związku z pełnieniem roli zawodowej. 5. Pielęgniarka/położna umożliwia pacjentowi kontakt z rodziną, w miarę potrzeby pomaga rodzinie w sprawowaniu nad nim opieki oraz edukuje członków rodziny w zakresie dalszego postępowania pielęgnacyjnego. 6. Na prośbę pacjenta lub jego rodziny pielęgniarka/położna umożliwia kontakt z duchownym, stwarzając w miarę możliwości odpowiednie ku temu warunki. 7. Pielęgniarka/położna powinna dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić pacjentowi humanitarną opiekę terminalną, godne warunki umierania wraz z poszanowaniem uznawanych przez niego wartości. 8. Położna powinna przyczynić się do stworzenia godnych warunków i rodzinnej atmosfery w czasie porodu. 9. Pielęgniarka/położna, nie może żądać od pacjentów dodatkowego wynagrodzenia ani też uzależniać swych usług od uzyskania korzyści materialnych. II. Pielęgniarka/położna a praktyka zawodowa i nauka 1. Obowiązkiem pielęgniarki/położnej jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji zawodowych. 2. Pielęgniarce/położnej nie wolno wykonywać zleceń lekarskich bez wyraźnego polecenia na piśmie umożliwiającego identyfikację lekarza i pacjenta z wyjątkiem sytuacji nagłych, stanowiących zagrożenie życia pacjenta. 3. Pielęgniarka/położna ma prawo dostępu do informacji istotnych dla realizacji czynności zawodowych oraz związanych zarówno z bezpieczeństwem osobistym pielęgniarki, jak i bezpieczeństwem pacjenta. 4. Pielęgniarka/położna ma obowiązek dokładnego dokumentowania swojej działalności zawodowej i zabezpieczenia dokumentów. 5. Przekazywanie przez pielęgniarkę/położną informacji o stanie zdrowia pacjenta innym członkom zespołu terapeutycznego nie jest naruszeniem tajemnicy zawodowej. 6. Pielęgniarka/położna ma prawo odmówić uczestnictwa w zabiegach i eksperymentach biomedycznych, które są sprzeczne z uznawanymi przez nią normami etycznymi. 7. Pielęgniarka/położna zobowiązana jest do działalności na rzecz promocji zdrowia. 8. Pielęgniarka/położna zorientowawszy się, że w postępowaniu medycznym został popełniony błąd (zwłaszcza w przypadku błędu zagrażającego życiu lub zdrowiu pacjenta), niezwłocznie powinna powiadomić o tym odpowiednie osoby z zespołu terapeutycznego. 15

16 9. Pielęgniarka/położna powinna uczestniczyć w działalności krajowych i międzynarodowych organizacji pielęgniarskich/położniczych na rzecz ochrony zdrowia społeczeństwa, przysparzając tym samym prestiżu zawodowi. 10. Pielęgniarka/położna współuczestniczy w miarę swoich możliwości w rozwoju badań naukowych z zakresu pielęgniarstwa, położnictwa oraz edukacji swojej grupy zawodowej. 11. Pielęgniarka/położna powinna cenić i szanować swój zawód, chronić jego godność, a w pracy zawodowej powinna postępować tak, aby budzić szacunek i zaufanie. 12. Pielęgniarka/położna powinna powstrzymać się od jakiegokolwiek działania, które mogłoby spowodować złą opinię o zawodzie. 13. Pielęgniarka/położna powinna otaczać szacunkiem historię i tradycję zawodu, dbać o pozytywny wizerunek zawodu. 14. Pielęgniarka/położna chroniąc interesy zawodowe nie powinna współpracować z organizacjami mającymi cele sprzeczne z racjami zawodowymi i moralnymi. 15. Pielęgniarka/położna powinna upowszechniać osiągnięcia naukowo -badawcze związane z wykonywaniem zawodu poprzez wystąpienia i publikacje. Publikacje te powinny być rzetelne i pozbawione znamion sensacji. III. Pielęgniarka/położna a samorząd pielęgniarek i położnych 1. Pielęgniarki/położne powinny solidarnie wspierać działalność swego samorządu, którego zadaniem jest zapewnienie im należytej pozycji w społeczeństwie. 2. Pielęgniarka/położna jest obowiązana do przestrzegania uchwał podjętych przez uprawnione organy samorządu zawodowego. 3. Stosunki między członkami samorządu powinny opierać się na wzajemnym szacunku, lojalności, koleżeństwie i solidarności zawodowej. Powinni oni dzielić się swoimi doświadczeniami i służyć sobie pomocą. Wzajemna ocena winna być sprawiedliwa, a krytykę należy formułować w sposób bezstronny, przekazując ją w pierwszej kolejności osobie zainteresowanej. W przypadku braku reakcji i powtarzających się błędów pielęgniarka/położna powinna poinformować właściwą Okręgową Radę za pośrednictwem właściwej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych. IV. Pielęgniarka/położna a współpracownicy 1. Pielęgniarka/położna mająca większe doświadczenie zawodowe powinna przekazywać młodszym koleżankom i kolegom swoją wiedzę i umiejętności zawodowe oraz wzorce kultury i poszanowania człowieka. Moralnym obowiązkiem jest kształtowanie poczucia odpowiedzialności za wykonywaną pracę, nawyku uczciwości, rzetelności, pracowitości i dokładności. 2. Pielęgniarka/położna nie powinna dyskredytować postępowania innych współpracowników zespołu terapeutycznego, zwłaszcza w obecności osób trzecich. 3. Pielęgniarka/położna nauczająca zawodu powinna przekazywać słuchaczom także zasady etyki zawodowej, czuwając nad ich adaptacją zawodową. 4. Nieuczciwa konkurencja pomiędzy członkami samorządu jest szczególnie naganna. 5. Pełnieniu obowiązków kierowniczych przez pielęgniarki/położne powinno towarzyszyć poczucie odpowiedzialności za rozwój zawodowy i naukowy podwładnych. 6. Pielęgniarka/położna jest współodpowiedzialna za efekty procesu terapeutycznego oraz za podjęte przez siebie działania wynikające z procesu pielęgnowania. 16

17 V. Pielęgniarka/położna a zasady postępowania wobec społeczeństwa 1. Pielęgniarka/położna zgodnie ze swą wiedzą i kompetencjami powinna czynnie uczestniczyć w zwalczaniu przejawów patologii społecznej. 2. Pielęgniarka/położna powinna brać czynny udział w życiu społecznym i w działaniach na rzecz ochrony środowiska naturalnego, a także przeciwdziałać praktykom uznanym przez naukę za bezwartościowe i szkodliwe dla zdrowia. VI. Przepisy końcowe 1. W przypadkach nieprzewidzianych w Kodeksie Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej pielęgniarka/położna powinna postępować zgodnie z zasadami sformułowanymi w: a) ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej, b) orzecznictwie Naczelnego Sądu Pielęgniarek i Położnych, c) uchwałach organów samorządu pielęgniarek i położnych oraz zgodnie z zasadami dobrej praktyki i dobrym obyczajem. 2. Wszelkie zmiany w Kodeksie mogą być dokonane jedynie przez Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych. 3. Kodeks wchodzi w życie po uchwaleniu przez Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych. 17

18 Kodeks Etyczny Fizjoterapeuty Rzeczypospolitej Polskiej Ślubowanie Wdzięczny swoim nauczycielom i mistrzom z wielkim szacunkiem przyjmuję tytuł fizjoterapeuty* i ślubuję: 1. Szanować prawa i godność każdego człowieka. 2. Przestrzegać przepisów prawa regulujących działalność fizjoterapeutyczną. 3.Uczciwie udzielać świadczeń, które będą zmniejszać stopień cierpienia i dolegliwości oraz zapobiegać chorobom. 4. Ponosić odpowiedzialność prawną, zawodową i moralną za prowadzone działania fizjoterapeutyczne. 5. Wspierać oraz współuczestniczyć w rozwoju wiedzy i umiejętności, które dotyczą potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. 6. Strzec godności fizjoterapeutów. * Fizjoterapeuta osoba płci żeńskiej lub męskiej wykonująca zawód fizjoterapeuty. Rozdział I Część ogólna Art.1. Zasady etyki zawodowej fizjoterapeutów jednoznacznie wynikają z zasad etycznych, prawidłowego współżycia i postępowania ludzi w stosunku do siebie i do otaczającego świata, nakazują przestrzeganie praw pacjenta oraz dbanie o wysoki status wykonywanego zawodu. Art.2. Działalność zawodowa fizjoterapeuty to świadome i planowe udzielanie profesjonalnych świadczeń na rzecz pacjentów, niezależnie od ich stanu zdrowia, pozycji społecznej oraz prezentowanych poglądów. Art.3. W pracy zawodowej, fizjoterapeuta, stawia dobro człowieka ponad wszystkie dobra. Art.4. Świadczenie usług w fizjoterapii odbywa się na podstawie rozpoznania medycznego i przeciwwskazań wynikających ze stanu zdrowia osoby poddawanej procedurom fizjoterapeutycznym. Art.5. Czynności zawodowe fizjoterapeuty nie mogą towarzyszyć aktom bezprawnym, ani też być działaniem na szkodę zdrowia ludzkiego. Art.6. Obowiązkiem fizjoterapeuty jest stały rozwój zawodowy i osobisty, a jego kwalifikacje powinny wynikać z aktualnego poziomu wiedzy. Art.7. Relacje między fizjoterapeutami wynikają ze wspólnoty wartości i celów, opierają się na wzajemnym szacunku oraz świadomości społecznej rangi wykonywanego zawodu. Art.8. Fizjoterapeuta dostarcza rzetelnej informacji społeczeństwu o fizjoterapii i świadczeniach fizjoterapeutycznych. Art.9. Zasady etyki zawodowej fizjoterapeuty mają pierwszeństwo przed innymi zasadami związanymi z działalnością biznesową, funkcją pracodawcy, wymaganiami administracyjnymi, naciskami społecznymi, mechanizmami rynkowymi i innymi. Rozdział II Część szczegółowa Relacje z pacjentem Art.10. Pacjent ma prawo do otrzymania świadczeń fizjoterapeutycznych, bez względu na wiek, płeć, rasę, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznawany światopogląd i religię, kolor 18

19 skóry, orientację seksualną, stan zdrowia, względy polityczne, stan majątkowy, stan cywilny i inne uwarunkowania. Art.11. Pacjent ma prawo do poszanowania jego godności osobistej, prywatności, intymności, a relacje z fizjoterapeutą opierają się na ich wzajemnym zaufaniu. Art.12. Pacjent ma prawo w nagłych wypadkach do otrzymania pierwszej pomocy udzielonej przez fizjoterapeutę w ramach posiadanej wiedzy fachowej. Art.13. Fizjoterapeuta nie może ujawniać osobom trzecim żadnych informacji na temat pacjenta i jego otoczenia, bez jego zgody lub wiedzy, chyba że istnieje podstawa prawna. Śmierć pacjenta nie zwalnia od obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej. Art.14. Nie jest naruszeniem tajemnicy zawodowej przekazanie informacji o stanie zdrowia pacjenta, innemu fizjoterapeucie lub lekarzowi w celu przeprowadzenia konsultacji. Art.15. Pacjent ma prawo do otrzymania rzetelnej i wszechstronnej informacji co do zakresu i rodzaju postępowania fizjoterapeuty, aby mógł podjąć właściwą decyzję o skorzystaniu z proponowanych świadczeń. Art.16. Pacjent ma prawo do nie wyrażenia zgody na wykonanie świadczeń fizjoterapeutycznych. Art.17. Pacjent ma prawo do nie otrzymywania informacji o stanie własnego zdrowia bądź przyjętych metodach postępowania fizjoterapeutycznego. Art.18. Pacjent ma prawo do wyboru fizjoterapeuty, a ten nie może sprzeciwiać się, by chory zasięgał opinii u innego specjalisty. Rozdział III Relacje ze społeczeństwem Art.19. Fizjoterapeuta powinien uczestniczyć w publicznych programach edukacyjnych związanych ze swoim zawodem. Art.20. Fizjoterapeuta powinien przyczyniać się do sprawiedliwego podziału i rozwoju świadczeń związanych z potrzebami zdrowotnymi społeczeństwa. Art.21. Fizjoterapeuta powinien być świadomy i odpowiedzialny za prowadzone działania profilaktyczne, a sam nie może propagować postaw antyzdrowotnych. Art.22. Fizjoterapeuta zgodnie ze swą wiedzą i kompetencjami powinien uczestniczyć w zmniejszaniu objawów patologii społecznej. Art.23. Fizjoterapeuta ma prawo do poszanowania swojej godności osobistej oraz uzyskania pomocy w wykonywaniu działań zawodowych. Rozdział IV Praktyka fizjoterapeutyczna Art.24. Fizjoterapeuta ma obowiązek wykonywania czynności zawodowych w każdych okolicznościach. Wspomniane okoliczności nie mogą jednak rzutować na bezpieczne i rzetelne wykonywanie świadczeń oraz nie mogą podważać zaufania do zawodu. Art.25. Fizjoterapeuta nie może wykraczać poza swoje kompetencje i umiejętności przy wykonywaniu czynności zawodowych. Art.26. W przypadku podjęcia decyzji przez pacjenta o skorzystaniu ze świadczeń, fizjoterapeuta przeprowadza ocenę, pozwalającą na postawienie diagnozy funkcjonalnej. W świetle uzyskanych informacji na temat pacjenta, w szczególności Jego oczekiwań, planuje i podejmuje odpowiednie działania. 19

20 Art.27. Gdy cele zostaną osiągnięte lub gdy nie spodziewa się uzyskania oczekiwanych efektów postępowania, fizjoterapeuta ma obowiązek poinformować o tym pacjenta i zaprzestać udzielania świadczeń. Art.28. Gdy wynik badania funkcjonalnego nie jest jednoznaczny lub gdy wymagane postępowanie leży poza możliwościami fizjoterapeuty, ma on obowiązek poinformować o tym pacjenta i zapewnić pomoc w dostępie do innych specjalistów. Art.29. Fizjoterapeuta stosuje tylko metody, uznane i zweryfikowane przez naukę. Nie wolno mu współdziałać z osobami, które nie posiadają uprawnień do działań w zakresie ochrony zdrowia. Art.30. Fizjoterapeuta musi znać obowiązujące standardy praktyki i podejmować działania zgodne z nimi. Art.31. Fizjoterapeuta ma prawo odmówić udzielania świadczeń, jeżeli jest przekonany o tym, że prowadzone postępowanie może zagrozić zdrowiu pacjenta. Art.32. Fizjoterapeuta ma prawo odmówić uczestnictwa w świadczeniu usług i eksperymentach biomedycznych, które są sprzeczne z uznawanymi normami etycznymi. Art.33. Fizjoterapeuta w czasie wykonywania swej pracy ma obowiązek zachować trzeźwość i nie może znajdować się pod wpływem środków odurzających. Art.34. Fizjoterapeuta ma prawo do godnych warunków pracy, umożliwiających właściwą opiekę nad pacjentem. Art.35. Fizjoterapeuta decydujący się na uczestniczenie w zorganizowanej formie protestu nie może odstąpić od udzielenia świadczenia, jeżeli sytuacja taka może narazić pacjenta na pogorszenie stanu zdrowia. Art.36. Fizjoterapeuta będący pracodawcą zobowiązany jest: a. zadbać o posiadanie przez wszystkich pracowników odpowiednich kwalifikacji, zgodnych ze statutowymi wymaganiami placówki, b.stosować obowiązujące zasady oraz procedury zarządzania i praktyki w świadczeniu usług, ze szczególnym uwzględnieniem właściwych standardów zarządzania personelem, placówką, c. monitorować właściwe zasady oraz procedury zarządzania i praktyki, a także funkcjonowania placówki, d. zapewnić personelowi odpowiednie możliwości kształcenia i rozwoju umiejętności, zdobywania wiedzy, podnoszenia kwalifikacji. Art.37. Fizjoterapeuta powinien szanować swój zawód, chronić jego status oraz postępować tak, aby budzić zaufanie i szacunek. Art.38. Fizjoterapeuta dba o stan własnego zdrowia fizycznego i psychicznego, aby nie ograniczać zdolności do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz aby swoją postawą zdrowotną dawać dobry przykład. Art.39. Fizjoterapeuta ma prawo do godziwego wynagrodzenia za swoje usługi w ramach określonych umów. Art.40. Fizjoterapeuta zdobywa swoją pozycję zawodową jedynie w oparciu o efekty i wyniki swojej pracy. Art.41. Fizjoterapeuta używa tylko tych tytułów zawodowych i/lub naukowych, które są adekwatne do jego wykształcenia. Art.42. Fizjoterapeuta nie może wobec pacjenta dyskredytować postępowania lekarza, innego fizjoterapeuty, a także pozostałego personelu medycznego. Uwagi o dostrzeżonych błędach powinien przekazywać zainteresowanemu lekarzowi lub fizjoterapeucie, a w przypadku braku reakcji i powtarzania błędów, poinformować o tym właściwą Okręgową Radę Lekarską lub Polskie Towarzystwo Fizjoterapii za pośrednictwem konsultantów wojewódzkich. 20

21 Art.43. Fizjoterapeuta zatrudniony w instytucji uprawnionej do przeprowadzania kontroli placówek fizjoterapeutycznych, ma obowiązek przestrzegać zasad etycznych umieszczonych w niniejszym kodeksie. Art.44. Nieetyczne postępowanie fizjoterapeuty powinno być ujawnione przez zgłoszenie do Głównego Sądu Koleżeńskiego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Negatywna opinia może być wydana tylko na pisemne żądanie powołanych do tego władz. Art.45. Fizjoterapeuta, który jest członkiem Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii i został skazany wyrokiem sądu za przestępstwo kryminalne lub jest pozwany przez pacjenta z powództwa cywilnego, musi poinformować o tym fakcie Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Art.46. Fizjoterapeuta w środowisku akademickim oraz w klinikach, zobowiązany jest do kształcenia na najwyższym poziomie i personalnie stanowić przykład godny naśladowania. Ustawiczne kształcenie Art.47. Fizjoterapeuta w celu zapewnienia pacjentom najwyższej jakości świadczeń ma prawo i obowiązek do stałego doskonalenia umiejętności oraz śledzenia najnowszych osiągnięć naukowych w tym zawodzie, w ramach samokształcenia i uczestnictwa w organizowanych formach doskonalenia zawodowego. Prywatna działalność Art.48. Fizjoterapeuta ma prawo do prowadzenia prywatnej praktyki z zachowaniem zasad etycznych niniejszego kodeksu. Art.49. Fizjoterapeuta ma obowiązek informowania o zakresie i rodzaju swoich świadczeń w sposób uczciwy i rzetelny, zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, tak aby pacjent mógł podjąć właściwą decyzję co do korzystania z usług fizjoterapeuty. Art.50. Fizjoterapeuta kieruje się zasadami uczciwej konkurencji w biznesie, dotyczącymi kontaktów z dostawcami, producentami oraz innymi podmiotami gospodarczymi a także przestrzeganiem uczciwych zasad mechanizmów rynkowych. Art.51. Fizjoterapeuta nie wykorzystuje swojego nazwiska do reklamowania towarów i usług jeżeli uwłacza to godności i kompetencjom fizjoterapeuty. Art.52. Fizjoterapeuta nie może czerpać korzyści ze współpracy z przedstawicielami przemysłu medycznego, gdyż fakt ten może zaburzyć obiektywizm jego opinii zawodowych, a tym samym podważyć zaufanie do zawodu. Art.53. Fizjoterapeuta nie może stosować nacisku w celu uzyskania korzyści osobistych, a wysokość honorarium za udzielone świadczenia jest rozsądnie przemyślane. Rozdział V Badania naukowe Art.54. Fizjoterapeuta powinien wspierać badania naukowe, które przyczyniają się do podnoszenia poziomu świadczeń. Art.55. Fizjoterapeuta biorący udział w badaniach naukowych ma obowiązek przestrzegać przepisów regulujących zasady przeprowadzania eksperymentów badawczych uwzględniające m.in.: a. zgodę pacjenta, b. poufność danych pacjenta, c. bezpieczeństwo i dobro pacjenta, 21