Bogactwo kulturowe regionu Małopolski w działaniach edukacyjnych

Transkrypt

1 Bogactwo kulturowe regionu Małopolski w działaniach edukacyjnych Edukacja regionalna odgrywa ważną rolę w kształceniu i wychowaniu młodego pokolenia, bowiem wyposaża ucznia w zasób wiedzy o własnym regionie w powiązaniu z szerszą rzeczywistością narodową, wprowadza w świat wartości i dziedzictwa kulturowego regionu oraz kształtuje jego osobowość. Podejmowanie różnorodnych działań w szkołach i placówkach w tym zakresie pomaga wychować człowieka świadomego i dokonującego trafnych wyborów w dzisiejszej rzeczywistości, aktywizuje do uczestnictwa w życiu wspólnoty lokalnej oraz wpływa na pomnażanie i prezentowanie walorów własnego regionu. W dniu 19 czerwca 2012 r. w Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu odbyła się wojewódzka konferencja nt. Bogactwo kulturowe regionu Małopolski w działaniach edukacyjnych. Organizatorami przedsięwzięcia mającego na celu eksponowanie i promowanie regionalnego dziedzictwa Małopolski byli Aleksander Palczewski - Małopolski Kurator Oświaty, reprezentowany przez Grzegorza Barana Wicekuratora Oświaty oraz prof. dr hab. Stanisław Hodorowicz - Rektor Uczelni. Patronat honorowy objął Marek Sowa - Marszałek Województwa Małopolskiego. Uczestników konferencji, przedstawicieli uczelni wyższych, władz samorządowych, dyrektorów szkół i placówek, nauczycieli i uczniów witała - zgodnie z góralską tradycją - Muzyka Włodzimierza Majerskiego, działająca przy Szkole Podstawowej w Krauszowie (Del. Nowy Targ). Nuty skalnego Podhala w wykonaniu dzieci i młodzieży wprowadziły zebranych w klimat konferencji, natomiast jej rozpoczęcie obwieścił sygnał wygrany na trombicie (ludowym instrumencie pasterskim) przez Jana Kubika, krościeńskiego regionalistę, który muzyczne pasje łączy z wyszywaniem góralskich strojów i przekazuje to młodemu pokoleniu. Scena w auli Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, przyozdobiona w góralskie chusty, w używane niegdyś sprzęty gospodarstwa domowego, pozyskane ze szkolnych kącików regionalnych oraz kwiaty orawskie wykonane przez uczniów Szkoły Podstawowej Nr 1 w Zubrzycy Górnej (Del. Nowy Targ), stała się miejscem prezentacji obrzędów, tradycji, tańca, muzyki, śpiewu oraz stroju regionalnego, przygotowanych przez uczniów małopolskich szkół, reprezentujących obszary funkcjonowania poszczególnych Delegatur Kuratorium Oświaty w Krakowie. Młodzież z Zespołu Szkół w Porąbce Uszewskiej (Del. Tarnów) przedstawiła fragment obrzędu weselnego na podstawie Chłopów Władysława Reymonta. Scenkę rodzajową, ukazującą oczepiny panny młodej, tworzył śpiew i korowodowy taniec druhen.

2 Matulu moja, śliczną córę masz. Oj, nie wydawaj byle za jakiego, Jej urody żal. Bo jej uroda, jak bystra woda. A jej liczeńka ślicznie promienieją, Jak w stawie róża. Regionalny Zespół Małe Podegrodzie działający od 58 lat przy Zespole Szkół Podstawowo - Gimnazjalnych w Podegrodziu (Del. Nowy Sącz) swoim żywym tańcem i muzyką ukazał bogate dziedzictwo i piękno folkloru lachowskiego. Zespół promuje swój region w kraju i za granicą. Dziecięcy Zespół Regionalny Babiogórcy ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Zawoi - Gołyni (Del. Wadowice) zaprezentował ciekawy zwyczaj związany z Imieninami Krzesne Matki.

3 Barwne odświętne stroje, tzw. kościelne z przełomu XIX/XX wieku i piękny śpiew dzieci wzbudziły aplauz publiczności. Zespół działa od 1963 r. i prezentuje autentyczne pieśni, tańce, melodie z regionu babiogórskiego. Wiązankę tańców krakowskich przeplecioną barwnym korowodem prowadzonym przez Lajkonika przedstawili uczniowie Szkoły Podstawowej w Bolechowicach (Kraków). Dzięki ich występowi uczestnicy konferencji mogli poczuć atmosferę Krakowskiego Rynku i przypomnieć sobie legendy z nim związane. Muzyczno - taneczna inscenizacja Hej na Krakowskim Rynku

4 Były casy były, ale sie minyły to tytuł prezentacji folkloru pienińskiego przygotowanej przez młodzież Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół w Krościenku nad Dunajcem (Del. Nowy Targ). Szkoła realizując zadania z zakresu edukacji regionalnej współpracuje ze Związkiem Podhalan, zespołami regionalnymi i twórcami ludowymi. Prezentacje dorobku artystycznego dziecięcych i młodzieżowych zespołów kultywujących tradycje małych ojczyzn spotkały się z zainteresowaniem publiczności i dostarczyły niezapomnianych wrażeń.

5 W bogatym programie konferencji znalazły się również ciekawe wykłady, których tematyka koncentrowała się wokół zagadnień istotnych dla edukacji regionalnej. Zaproszenie do podzielenia się swoimi refleksjami na temat Obrzędowości dorocznej w edukacji regionalnej dzieci i młodzieży przyjęła dr Urszula Janicka - Krzywda reprezentująca Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w Krakowie. W swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na fakt, iż obrzędowość jest już w tradycyjnej formie niedostępna. Obecnie - jak twierdzi - stanowi ona mieszankę tradycji regionalnej, polskiej i ogólnoeuropejskiej. Prelegentka podkreśliła rolę szkół, domów kultury, zespołów regionalnych, jako instytucji przejmujących funkcje przekazu międzypokoleniowego, które poprzez odpowiednie działania mają szansę młode pokolenie tej obrzędowości nauczyć. Dr Janicka - Krzywda, zwracając się do nauczycieli, instruktorów, animatorów kultury wskazała, iż Ważne jest, aby ten przekaz odbywał się w sposób prawidłowy, żeby nie była to dowolna stylizacja, ale autentyczna tradycja. Muzyka tradycyjna między przeszłością a współczesnością to temat wykładu dr Bożeny Lewandowskiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka omówiła zmiany zachodzące w muzyce na przestrzeni lat oraz przyznała, że tradycyjna muzyka ludowa obecnie zamiera, a zdecydowana większość jej prezentacji dokonuje się na scenie w czasie różnych form aktywności regionalnej. Uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać śpiewu Jana Sabały Krzeptowskiego, zapisanego na woskowych wałkach w 1904 r. przez etnografa Romana Zawilińskiego, które stanowią najstarszy dokument dźwiękowy folkloru wokalnego. Wyniki badań przeprowadzonych wśród studentów Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu na temat znajomości wyrazów charakterystycznych dla regionu Małopolski stały się inspiracją rozważań podjętych przez dr Barbarę Zgamę Z małopolskiego podwórka o regionalizmach. Dr Anna Mlekodaj - prorektor Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu uczyniła swój wykład zatytułowany Świadomość regionalna wśród młodzieży podhalańskiej odpowiedzią na pytania badawcze. Jak zauważyła, młodzież jest zainteresowana kulturą własnego regionu, w związku z czym, należy wspierać merytorycznie szkoły w prowadzonych przez nie działaniach z zakresu edukacji regionalnej. Dzieci i młodzież prezentująca swój dorobek regionalny, jak również prelegenci zostali obdarowani upominkami, które stanowiły obrazki malowane na szkle przez uczniów Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimnazjum Nr 1 w Białym Dunajcu oraz materiały reklamowe związane z Podhalem, Spiszem i Orawą, przekazane przez samorządy gminne powiatu tatrzańskiego i nowotarskiego. Organizatorzy konferencji zadbali, aby jej uczestnicy mogli nie tylko posłuchać i zobaczyć to, co stanowi o bogactwie kulturowym regionu Małopolski, ale także poznać jego smaki zamknięte w produktach regionalnych (serach, oscypkach, korbocach, moskolach, chlebie, smalcu, wyrobach wędliniarskich) przekazanych do degustacji przez miejscowe zakłady i firmy oraz Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowym Targu. Aranżację góralskiego stołu i obsługę gości zapewnili, między innymi, uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku nad Dunajcem.

6 Konferencję zakończył występ Dziecięcego Zespołu Regionalnego Majeranki z Chabówki (Nowy Targ), który od 2005 r. zrzesza dzieci w wieku od 6-15 lat z wielu miejscowości. Uczestnikom konferencji za miłą i serdeczną atmosferę dziękowali prowadzący spotkanie: Stanisław Łukaszczyk - wójt Gminy Bukowina Tatrzańska oraz Dorota Majerczyk etnolog założycielka i kierownik artystyczny Zespołu Majeranki. Opracowanie: Aniela Kasiniak - st. wiz. Kuratorium Oświaty w Krakowie Zdjęcia: Stanisław Gał