UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KĘTACH. z dnia r. w sprawie przyjęcia do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty.

Transkrypt

1 Projekt z dnia 20 kwietnia 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KĘTACH z dnia r. w sprawie przyjęcia do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty. Na podstawie art. 15 ust. 1 i 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U r., poz. 594 ze zmianami 1) ) Rada Miejska w Kętach uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty opracowany w oparciu o Umowę o dofinansowanie nr POIS /13 w ramach działania 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej priorytetu IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , stanowiący załącznik do niniejszej Uchwały. 2. Wykonanie Uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy Kęty. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3. Przewodniczący Rady Miejskiej w Kętach Marek Nycz 1) Zmiany wymienionej ustawy: z 2013 r. Dz. U. poz. 645 i 1318, z 2014 r. Dz. U. poz. 379 i 1072 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 1

2 Projekt pn. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej (PGN). Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty Kęty, kwiecień 2015 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 2

3 Wykonawcy: Łukasz Polakowski prowadzący Piotr Kukla Adam Motyl Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 3

4 Spis treści 1. Podstawy formalne opracowania Polityka energetyczna na szczeblu międzynarodowym Polityka UE oraz świata Dyrektywy Unii Europejskiej Cel i zakres opracowania Dotychczasowe działania Gminy Kęty w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki niskoemisyjnej oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Przykładowe realizacje zadań w zakresie gospodarki niskoemisyjnej w latach Przykładowe realizacje zadań związanych z wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych w latach Przykładowe realizacje zadań związanych z poprawą efektywności energetycznej w latach Przykładowe realizacje zadań związanych z poprawą efektywności energetycznej realizowane przez Miejski Zakład Energetyki Cieplnej SP z o.o. w Kętach w latach Charakterystyka społeczno - gospodarcza Gminy Kęty Lokalizacja gminy Klimat Demografia Działalność gospodarcza Leśnictwo i Rolnictwo Zabudowa mieszkaniowa Charakterystyka nośników energetycznych zużywanych na terenie Gminy Kęty Energia elektryczna Ciepło sieciowe Opis systemu ciepłowniczego System gazowniczy Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 4

5 5.3.1 Liczba odbiorców oraz zużycie gazu Pozostałe nośniki energii System transportowy Stan środowiska na obszarze gminy Charakterystyka głównych zanieczyszczeń atmosferycznych Ocena stanu atmosfery na terenie województwa oraz Gminy Kęty Emisja substancji szkodliwych i dwutlenku węgla na terenie Gminy Kęty Ocena jakości powietrza na terenie Gminy Kęty Metodologia opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej Struktura PGN Metodyka Informacje od przedsiębiorstw energetycznych Ankietyzacja obiektów Pozostałe źródła danych Inwentaryzacja emisji CO Podstawowe założenia Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii Obiekty użyteczności publicznej Obiekty mieszkalne Handel, usługi, przedsiębiorstwa Oświetlenie uliczne Transport Przemysł Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 - rok Inwentaryzacja emisji prognoza na rok Inwentaryzacja emisji podsumowanie Plan gospodarki niskoemisyjnej Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 5

6 9.1 Wizja i cele strategiczne Cele szczegółowe Obszary interwencji Analiza potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych. Identyfikacja możliwych do wdrożenia przedsięwzięć wraz z ich opisem i analizą społeczno-ekonomiczną Wskaźniki ekonomiczne przedsięwzięć Efekt ekologiczny Realizacja planu Harmonogram działań Finansowanie przedsięwzięć System monitoringu i oceny - wytyczne Analiza ryzyka realizacji planu Podsumowanie Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 6

7 Spis rysunków Rysunek 4-1 Lokalizacja Gminy Kęty na tle województwa i powiatu (źródło: 24 Rysunek 4-2 Mapa Gminy Kęty (źródło: 25 Rysunek 4-3 Mapa komunikacyjna Gminy Kęty Rysunek 4-4 Średnie miesięczne temperatury występujące w latach (źródło: na podstawie Małopolskiego Monitoringu Powietrza) Rysunek 4-5 Energia promieniowania słonecznego na rozpatrywanym obszarze (natężenie promieniowania na powierzchnię poziomą oraz nachyloną pod kątem 45 dla danego miesiąca w ciągu roku) Rysunek 4-6 Liczba ludności w Gminie Kęty w latach (źródło GUS) Rysunek 4-7 Udział podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON na terenie Gminy Kęty wg PKD 2007 (źródło: GUS) Rysunek 4-8 Struktura użytkowania gruntów rolnych na terenie Gminy w 2010 r. (Źródło: NSP 2010) Rysunek 4-9 Struktura wiekowa budynków i mieszkań na obszarze Gminy Kęty (Źródło: GUS) Rysunek 5-1 Zestawienie liczby odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu w latach na terenie miejskim Gminy Kęty Rysunek 5-2 Zestawienie rocznego zużycia energii elektrycznej na niskim napięciu w latach na terenie miejskim Gminy Kęty Rysunek 5-3 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii elektrycznej w roku Rysunek 5-4 Moc zamówiona oraz ilość ciepła dostarczonego odbiorcom z sieci MZEC w latach Rysunek 5-5 Udział poszczególnych grup odbiorców ciepła w całkowitym zużyciu ciepła sieciowego w latach Rysunek 5-6 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych Gminie Kęty (źródło: PGNiG S.A.) Rysunek 5-7 Struktura liczby odbiorców gazu wśród odbiorców zlokalizowanych Gminie Kęty (źródło: PGNiG S.A.) Rysunek 5-8 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych w części miejskiej Gminy Kęty (źródło: PGNiG S.A.) Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 7

8 Rysunek 5-9 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych w części wiejskiej Gminy Kęty (źródło: PGNiG S.A.) Rysunek 5-10 Udział w zużyciu energii końcowej poszczególnych paliw (ogrzewanie, produkcja cwu, potrzeby bytowe, potrzeby technologiczne, napędy, oświetlenie) Rysunek 5-11 Udział grup odbiorców w zapotrzebowaniu na energię Rysunek 5-12 Mama systemu komunikacyjnego obsługiwanego przez MZK Kęty Rysunek 6-1 Rozkład stężeń pyłu PM10 w województwie małopolskim w 2013 roku percentyl 90,4 z serii stężeń 24 godzinnych Rysunek 6-2 Rozkład stężeń pyłu PM10 w województwie małopolskim w 2013 roku stężenia roczne Rysunek 6-3 Obszary przekroczeń średnich stężeń rocznych pyłu PM2.5 - kryterium ochrona zdrowia ludzi Rysunek 6-4 Rozkład stężeń rocznych benzo(a)pirenu Rysunek 6-5 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie PM10 w 2013 roku Rysunek 6-6 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie PM2.5 w 2013 roku Rysunek 6-7 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie dwutlenku azotu w 2013 roku 68 Rysunek 6-8 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie dwutlenku siarki w 2013 roku. 68 Rysunek 6-9 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie benzenu w 2013 roku Rysunek 6-10 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie tlenku węgla w 2013 roku Rysunek 6-11 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie ozonu w 2013 roku Rysunek 6-12 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie ołowiu w 2013 roku Rysunek 6-13 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie kadmu, niklu i arsenu w 2013 roku Rysunek 6-14 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie benzo()pirenu w PM10 w 2013 roku Rysunek 6-15 Widok panelu głównego aplikacji do szacowania emisji ze środków transportu Rysunek 6-16 Udział rodzajów źródeł emisji w całkowitej emisji poszczególnych zanieczyszczeń do atmosfery w Gminie Kęty w 2010 roku Rysunek 6-17 Udział emisji zastępczej z poszczególnych źródeł emisji w całkowitej emisji substancji szkodliwych przeliczonych na emisję równoważną SO 2 w Gminie Kęty w 2010 roku Rysunek 7-1 Poszczególne procesy związane z implementacją SEAP/PGN Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 8

9 Rysunek 7-2 Zakres Ustawy Prawo Energetyczne dotyczący planowania energetycznego w gminie 86 Rysunek 8-1 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze użyteczności publicznej Rysunek 8-2 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze użyteczności publicznej Rysunek 8-3 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze mieszkalnictwa Rysunek 8-4 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze mieszkalnictwa Rysunek 8-5 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa Rysunek 8-6 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa Rysunek 8-7 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze transportowym Rysunek 8-8 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze transportu Rysunek 8-9 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze przemysłowym Rysunek 8-10 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze przemysłowym. 106 Rysunek 8-11 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w roku Rysunek 8-12 Udział poszczególnych nośników energii w bilansie energetycznym Rysunek 8-13 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 w roku Rysunek 8-14 Udział poszczególnych nośników energii i paliw w całkowitej emisji CO 2 w roku Rysunek 8-15 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w roku Rysunek 8-16 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 w roku Rysunek 8-17 Udział poszczególnych nośników energii i paliw w całkowitej emisji CO 2 w roku Rysunek 8-18 Porównanie udziału poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w latach 2010 i Rysunek 8-19 Porównanie udziału poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 związanej ze zużyciem energii w latach 2010 i Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 9

10 Alfabetyczny wykaz skrótów ARE Agencja Rozwoju Energetyki BAU biznes jak zwykle (business as usual) B(a)P benzo(a)piren B/P gaz rozprężony BDR Bank Danych Regionalnych c.o. centralne ogrzewanie c.w.u. ciepła woda użytkowa C 6 H 6 benzen CBDP Centralna Baza Danych Przestrzennych CH 4 - metan CHP Cooling, Heating and Power (wytwarzanie chłodu, ciepła i energii elektrycznej) CO tlenek węgla CO 2 dwutlenek węgla COP3 trzecia konferencja klimatyczna DGC wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego EEAP - Drugi Krajowy Plan Działań Dotyczący Efektywności Energetycznej Er emisja ekwiwalentna GDDKiA - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad GIS System Zielonych Inwestycji (program NFOŚiGW) GHG (EGC) gazy cieplarniane GJ jednostka ciepła (gigadżul) GPZ Główny Punkt Zasilania GUS Główny Urząd Statystyczny ha powierzchnia w hektarach HC, - węglowodory HCal - węglowodory alifatyczne HCar węglowodory aromatyczne INSPIRE - Infrastructure for Spatial Information in the European (Infrastruktura Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej) IPCC - Intergovernmental Panel on Climate Change (Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu) KMP Krajowa Polityka Miejska KOBIZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarzadzania Emisjami KPZK Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030 kv napięcie elektryczne (kilowolt) kwh zużycie energii (kilowatogodziny) LCA - Ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment) LNG (ang. Liquefied Natural Gas) gaz ziemny w postaci ciekłej o temp. poniżej -162 C 9 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 10

11 LPG gaz ciekły MJ jednostka ciepła (megadżul) MWA - megawoltamper jest jednostką używaną do określania mocy znamionowej np. transformatorów energetycznych MW e moc elektryczna MWh zużycie energii (megawatogodziny) MW t moc cieplna Nm 3 - normalnych metrach sześciennych na godzinę (Nm 3 /h) NPV wartość bieżąca netto inwestycji N 2 O podtlenek azotu NOx tlenki azotu NSP2002 Narodowy Spis Powszechny 2002 OZE Odnawialne Źródło Energii Pb ołów PDK plan działań krótkookresowych PGE Polska Grupa Energetyczna PGN plan gospodarki niskoemisyjnej PGNiG SA Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA PM10, PM2.5 pył zawieszony o średnicy odpowiednio 10 i 2,5 m POIŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko PolSeFF program dofinansowujący przedsięwzięcia energooszczędne realizowane przez małe i średnie przedsiębiorstwa ( POP program ochrony powietrza PSE Polskie Sieci Energetyczne MZWiK Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. PWP Projekt Wspierania Przedsiębiorczości RPO Regionalny Program Operacyjny SEAP plan działań na rzecz zrównoważonej energii SIT System Informacji o Terenie SN średnie napięcie SPBT prosty okres zwrotu inwestycji SO 2 dwutlenek siarki SOJP - Systemu Oceny Jakości Powietrza SO x tlenki siarki TSP pył ogółem UE Unia Europejska UNFCCC - ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WPF wieloletni plan finansowy 10 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 11

12 1. Podstawy formalne opracowania Podstawą formalną opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kęty" jest umowa zawarta pomiędzy Gminą Kęty, reprezentowaną przez Burmistrza Gminy Kęty, a Fundacją na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach, reprezentowaną przez Prezesa Zarządu zawartą w dniu Niniejsze opracowanie zawiera: charakterystykę stanu istniejącego, identyfikację obszarów problemowych, metodologię opracowania PGN, cele strategiczne i szczegółowe, ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian w zakresie inwentaryzacji zanieczyszczeń, gazów cieplarnianych, plan gospodarki niskoemisyjnej - plan przedsięwzięć, opis realizacji działań zmniejszających emisję gazów cieplarnianych oraz monitorowanie efektów. Niniejsza dokumentacja została wykonana zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. Dokumentacja wydana jest w stanie kompletnym ze względu na cel oznaczony w umowie. W trakcie tworzenia niniejszego Planu przeanalizowano następujące dokumenty: I. Dokumenty krajowe: Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.); Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 595 z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r.. poz z późn. zm.); Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 199); 11 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 12

13 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1409); Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 184); Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.); Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) oraz rozporządzenia do Ustawy aktualne na dzień podpisania umowy; Załącznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/ Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej; Poradnik "Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)"; Drugi Krajowy Plan Działań Dotyczący Efektywności Energetycznej (EEAP); Krajowy Plan Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; Polityka Energetyczna Państwa do 2030 roku zawierająca długoterminową strategię rozwoju sektora energetycznego, prognozę zapotrzebowania na paliwa i energię oraz program działań do 2012 roku. "Polityka" określa 6 podstawowych kierunków rozwoju naszej energetyki - oprócz poprawy efektywności energetycznej jest to między innymi wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. Przyjęty dokument zakłada również rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii. Zakłada też ograniczenie wpływu energetyki na środowisko; Strategia rozwoju energetyki odnawialnej (przyjęta przez Sejm 23 sierpnia 2001 roku) zakładająca wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowoenergetycznym kraju do 7,5% w 2010 r. i do 14% w 2020 r., w strukturze zużycia nośników pierwotnych. Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) ułatwi przede wszystkim osiągnięcie założonych w polityce ekologicznej celów w zakresie obniżenia emisji zanieczyszczeń odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne oraz zanieczyszczeń powietrza; Polityka Klimatyczna Polski (przyjęta przez Radę Ministrów w listopadzie 2003r.) zawierająca strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku Dokument ten określa między innymi cele i priorytety polityki klimatycznej Polski; Projekt Krajowej Polityki Miejskiej - mająca na celu wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców będzie podstawowym celem Krajowej Polityki Miejskiej (KPM). Wszystkie miasta mają być dobrym miejscem do życia, z dostępem do wysokiej jakości usług z zakresu ochrony zdrowia, edukacji, transportu, kultury, administracji publicznej, itp.; Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016; Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030). Jest to najważniejszy dokument dotyczący ładu przestrzennego Polski. Jego celem strategicznym jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zróżnicowanych potencjałów rozwojowych do osiągnięcia: 12 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 13

14 konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie; I. Dokumenty lokalne "Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego", Załącznik do uchwały Nr XLII/662/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2013 r.; "Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kęty na lata ; "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kęty"; Obowiązujące Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie Gminy Kęty; Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy; Program rewitalizacji miasta Kęty; Strategia Rozwoju Gminy Kęty na lata ; Planu Rozwoju Lokalnego; Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kęty na lata z perspektywą do roku 2021 (projekt). 2. Polityka energetyczna na szczeblu międzynarodowym 2.1 Polityka UE oraz świata Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych jest przedmiotem porozumień międzynarodowych. Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC, ratyfikowana przez 192 państwa, stanowi podstawę prac nad światową redukcją emisji gazów cieplarnianych. Pierwsze szczegółowe uzgodnienia są wynikiem trzeciej konferencji stron (COP3) w 1997r. w Kioto. Na mocy postanowień Protokołu z Kioto kraje, które zdecydowały się na jego ratyfikację, zobowiązują się do redukcji emisji gazów cieplarnianych średnio o 5,2% do 2012r. Ograniczenie wzrostu temperatury o C wymaga jednak stabilizacji stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze (w przeliczeniu na CO 2 ) na poziomie ppm. Oznacza to potrzebę znacznie większego ograniczenia emisji. Od 2020r. globalna emisja powinna spadać w tempie 1 5% rocznie, tak aby w 2050r. osiągnąć poziom o 25 70% niższy niż obecnie. Ponieważ sektor energetyczny odpowiada za największą ilość emitowanych przez człowieka do atmosfery gazów cieplarnianych (GHG) w tym obszarze musimy intensywnie ograniczać emisję CO 2. Takie ograniczenie można osiągnąć poprzez: poprawę efektywności energetycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii oraz czystych technologii energetycznych w bilansie energetycznym i ograniczenie bezpośredniej emisji z sektorów przemysłu emitujących najwięcej CO 2 (w tym energetyki). Rozwiązania w zakresie poprawy 13 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 14

15 efektywności energetycznej, czyli ograniczenia zapotrzebowania na energię są często najtańszym sposobem osiągnięcia tego celu. Z końcem 2006 roku Unia Europejska zobowiązała się do ograniczenia zużycia energii o 20% w stosunku do prognozy na rok Dla osiągnięcia tego ambitnego celu podejmowanych jest szereg działań w zakresie szeroko rozumianej promocji efektywności energetycznej. Działania te wymagają zaangażowania społeczeństwa, decydentów i polityków oraz wszystkich podmiotów działających na rynku. Edukacja, kampanie informacyjne, wsparcie dla rozwoju efektywnych energetycznie technologii, standaryzacja i przepisy dotyczące minimalnych wymagań efektywnościowych i etykietowania, Zielone zamówienia publiczne to tylko niektóre z tych działań. Potrzeba wzmocnienia europejskiej polityki w zakresie racjonalizacji zużycia energii została mocno wyartykułowana w wydanej w 2000r. Zielonej Księdze w kierunku europejskiej strategii na rzecz zabezpieczenia dostaw energii. Natomiast w 2005r. elementy tej polityki zostały zebrane w Zielonej Księdze w sprawie racjonalizacji zużycia energii czyli jak uzyskać więcej mniejszym nakładem środków. W dokumencie tym wskazano potencjał ograniczenia zużycia energii do 2020 roku. Wykazano, że korzyści to nie tylko ograniczenie zużycia energii i oszczędności z tego wynikające, ale również poprawa konkurencyjności, a co za tym idzie zwiększenie zatrudnienia, realizacja strategii lizbońskiej. Energooszczędne urządzenia, usługi i technologie zyskują coraz większe znaczenie na całym świecie. Jeżeli Europa utrzyma swoją znaczącą pozycję w tej dziedzinie poprzez opracowywanie i wprowadzanie nowych, energooszczędnych technologii, to będzie to mocny atut handlowy. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej skupia się na wdrożeniu tzw. pakietu klimatycznoenergetycznego. Założenia tego pakietu są następujące: UE liderem i wzorem dla reszty świata w spawie ochrony klimatu ziemi niedopuszczenia do większego niż 20 0 C wzrostu średniej temperatury Ziemi, Cele pakietu 3 x 20% (redukcja gazów cieplarnianych, wzrost udziału OZE w zużyciu energii finalnej, wzrost efektywności energetycznej) współrealizują politykę energetyczną UE. Cele szczegółowe pakietu klimatycznego: zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020r. w stosunku do 1990r. przez każdy kraj członkowski, zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r., w tym osiągnąć 10% udziału biopaliw, zwiększyć efektywność energetyczną wykorzystania energii o 20% do roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 15

16 2.2 Dyrektywy Unii Europejskiej W poniższej tabeli zebrano wybrane europejskie regulacje dotyczące efektywności energetycznej, które stopniowo transponowane są do prawodawstwa państw członkowskich. Tabela 2-1 Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie efektywności energetycznej Dyrektywa Dyrektywa EC/2004/8 o promocji wysokosprawnej kogeneracji Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Dyrektywa 2010/31/WE o charakterystyce energetycznej budynków Dyrektywa 2005/32/WE Ecodesign o projektowaniu urządzeń powszechnie zużywających energię Dyrektywa 2012/27/UE o efektywności energetycznej i serwisie energetycznym Cele i główne działania Zwiększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła (kogeneracji) Zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych Promocja wysokosprawnej kogeneracji i korzystne dla niej bodźce ekonomiczne (taryfy) Ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób opłacalny i ekonomicznie efektywny Ustanowienie minimalnych wymagań energetycznych dla nowych i remontowanych budynków Certyfikacja energetyczna budynków Kontrola kotłów, systemów klimatyzacji i instalacji grzewczych Projektowanie i produkcja sprzętu i urządzeń powszechnego użytku o podwyższonej sprawności energetycznej Ustalanie wymagań sprawności energetycznej na podstawie kryterium minimalizacji kosztów w całym cyklu życia wyrobu (koszty cyklu życia obejmują koszty nabycia, posiadania i wycofania z eksploatacji) Zmniejszenie, od 2008r. zużycia energii końcowej o 1%, czyli osiągnięcie 9% w 2016r. Obowiązek stworzenia i okresowego uaktualniania Krajowego planu działań dla poprawy efektywności energetycznej Poniżej przedstawiono dokumenty krajowe (także będące w fazie projektów) stanowiące implementację dyrektyw europejskich w zakresie energii i środowiska: Strategia rozwoju Energetyki Odnawialnej (2001 r.), Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata (2007 r.), Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach (2007 r.), 15 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 16

17 Polityka dla przemysłu gazu ziemnego (2007 r.), Program dla elektroenergetyki (2006 r.), Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do 2016 (2008 r.), Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (2009 r.), Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski (2011 r.), Ustawa o efektywności energetycznej (2011 r.), Ustawa Prawo Energetyczne (aktualizacja 2013 r.), Zmiany w Ustawie Prawo budowlane (np. nakładające nowe wymagania dla budynków oddawanych do użytkowania w tym budynków przebudowywanych) (2013 r.), Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków (2014 r.), Projekt Krajowej Polityki Miejskiej (2013 r.), Projekt Ustawy o OZE. 2.3 Cel i zakres opracowania Celem niniejszego dokumentu jest przedstawienie zakresu działań możliwych do realizacji w celu ograniczenia zużycia energii finalnej oraz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń oraz gazów cieplarnianych do atmosfery. Cel ten jest zbieżny z dotychczasową polityką energetyczną Gminy Kęty i wpisuje się w jej strategię rozwoju. Celem dokumentu jest przedstawienie wyników inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń gazów, cieplarnianych oraz analiza działań proponowanych do realizacji. Do celów szczegółowych należą: ugruntowanie pozycji Gminy Kęty w grupie polskich gmin rozwijających koncepcję gmin zrównoważonych energetycznie, wyróżniających się w zakresie koncepcji niskoemisyjnych obszarów miejskich, dalszy rozwój planowania energetycznego oraz zarządzania energią w gminie, optymalizacja działań związanych z produkcją i wykorzystaniem energii na terenie gminy, zmniejszenie zużycia energii w poszczególnych sektorach odbiorców energii, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza (w tym gazów cieplarnianych) związanej ze zużyciem energii na terenie gminy, realizacja koncepcji wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie racjonalnego gospodarowania energią, zaangażowanie poszczególnych uczestników lokalnego rynku energii w działania ograniczające emisję gazów cieplarnianych, spełnienie wymagań Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczących formy i zakresu Planu gospodarki niskoemisyjnej. 16 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 17

18 Niniejszy dokument rozważa realizację skutecznego monitorowania efektów podejmowanych działań przedstawiając szereg możliwych do wykorzystania wskaźników oraz propozycję harmonogramu monitoringu. Zakres opracowania jest zgodny z wytycznymi NFOŚiGW. Zawiera wszelkie elementy wyróżniające PGN spośród innych dokumentów planistycznych funkcjonujących w gminie, a w szczególności: inwentaryzację emisji CO 2 związaną z wykorzystaniem energii na terenie Gminy Kęty, określa stan istniejący w zakresie racjonalnej gospodarki energetycznej, wyznacza cel w postaci redukcji emisji możliwej do osiągnięcia w roku 2020, wyznacza poszczególne działania pozwalające na osiągnięcie zakładanego celu oraz ich efektów środowiskowych i społecznych, proponuje system monitoringu efektów wdrażania przedsięwzięć, określa aspekty organizacyjne i finansowe oraz opisy podmiotów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych działań, harmonogram ich realizacji, koszty i źródła finansowania. 17 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 18

19 3. Dotychczasowe działania Gminy Kęty w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki niskoemisyjnej oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 3.1 Przykładowe realizacje zadań w zakresie gospodarki niskoemisyjnej w latach Gmina Kęty w 2011 r. podjęła działania mające na celu redukcję zanieczyszczenia i ochronę powietrza. Na mocy Uchwały NR VIII/63/2011 Rady Miejskiej w Kętach z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji ze środków budżetu Gminy Kęty do zadań służących ochronie powietrza polegających na zmianie systemu ogrzewania węglowego na proekologiczne, planowanych do realizacji na terenie Gminy Kęty - zainteresowane podmioty mogą się ubiegać o uzyskanie dotacji celowej z budżetu gminy na trwałą likwidację nieekologicznych źródeł ogrzewania tj. pieców i kotłów węglowych przestarzałej konstrukcji i zastąpienie ich nowym źródłem ogrzewania. Wysokość dotacji to 50 % wartości nowego źródła ogrzewania lub podłączenia do miejskiej sieci wraz z kosztami zakupu węzła cieplnego jednak nie więcej niż 3 tys. zł. Zasady udzielania dotacji określa Regulamin zgodnie, z którym uprawnionymi do uzyskania dotacji są: a) podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych, w szczególności: - osoby fizyczne, - wspólnoty mieszkaniowe, - osoby prawne, - przedsiębiorcy; b) jednostki sektora finansów publicznych, będące gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi Przedsięwzięcia polegające na trwałej zmianie istniejącego starego systemu ogrzewania na proekologiczny, w tym na: 1) ekologiczny kocioł na paliwo stałe; 2) ogrzewanie gazowe; 3) ogrzewanie elektryczne; 4) ogrzewanie olejowe; 5) podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. O udzielenie dotacji może ubiegać się Wnioskodawca spełniający łącznie następujące warunki: 18 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 19

20 1. posiada tytuł prawny do władania nieruchomością, w której zamierza dokonać zmiany starego systemu ogrzewania węglowego na proekologiczne w ramach zadania, na które udzielana jest dotacja, 2. dokona zmiany starego systemu ogrzewania węglowego na proekologiczne w nieruchomości zlokalizowanej na terenie Gminy Kęty, na warunkach określonych w Regulaminie. 3. Dotacja przysługuje Wnioskodawcy, u którego funkcjonował będzie wyłącznie proekologiczny system ogrzewania, przy jednoczesnym spełnieniu warunku, że istniejący dotychczas, niskowydajny i nieekologiczny piec lub kocioł c.o. komorowy zasypowy zostanie fizycznie zlikwidowany. Realizacja programu w latach : W 197 budynkach dokonano likwidacji starych kotłów i pieców c.o. na proekologiczne w tym: 41 na kotły gazowe i 156 na ekologiczny kocioł na paliwo stałe (z automatycznym załadunkiem paliwa, bez dodatkowych stałych rusztów, o sprawności powyżej 80 % i posiadających świadectwo badań na znak bezpieczeństwa ekologicznego). Łączna kwota udzielonych dotacji w r. to ,72 zł. 3.2 Przykładowe realizacje zadań związanych z wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych w latach W 2012 r. Gmina Kęty podjęła również działania mające na celu zwiększenie zastosowania odnawialnych źródeł energii na terenie całej gminy. Zwiększenie wykorzystania OZE odbywa się na podstawie Uchwały NR XIX/199/2012 Rady Miejskiej w Kętach z dnia 27 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowych do zadań służących ochronie powietrza polegających na zakupie i montażu kolektorów słonecznych, planowanych do realizacji na terenie Gminy Kęty. Regulamin zawarty w w/w Uchwale pozwala na swobodny wybór przez mieszkańców dostawcy kolektorów słonecznych. Urząd Gminy Kęty nie narzuca w tym zakresie ograniczeń i nie stosuje żadnych preferencji. Jedynym warunkiem wynikającym z konieczności zapewnienia europejskich standardów instalacji, a tym samym trwałości realizowanego projektu jest, aby kolektory posiadały certyfikat na znak SOLAR KEYMARK nadany przez europejską jednostkę certyfikującą o zgodności z normą PN-EN i PN-EN Zasady udzielania dotacji są następujące: I. O udzielenie dotacji może się ubiegać Wnioskodawca (osoba fizyczna) spełniający następujące warunki: 1) posiada tytuł prawny do władania nieruchomością, na której zamierza realizować zadanie; 2) będzie wykorzystywał kolektory słoneczne na potrzeby własnego gospodarstwa domowego; 3) nieruchomość Wnioskodawcy, na której ma być realizowane zadanie w dniu złożenia wniosków nie jest wyposażona w kolektory słoneczne; 19 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 20

21 4) budynek, na którym mają zostać zamontowane kolektory słoneczne został oddany do użytku najpóźniej w dniu złożenia wniosku o przyznanie dotacji. II. Dotacja dotyczy kolektorów płaskich lub próżniowych służących do ogrzewania wody użytkowej lub ogrzewania wody użytkowej i wspomagania CO, dla którego dostawca legitymuje się certyfikatem na znak SOLAR KEYMARK nadanym przez europejską jednostkę certyfikującą o zgodności z normami PN-EN i PN-EN III. Wysokość dotacji wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych jednak nie więcej niż 6 tysięcy złotych. Kosztami kwalifikowanymi są niezbędne wydatki poniesione na realizację zadania w tym: koszty nabycia kolektorów słonecznych w szczególności: kolektora słonecznego, zasobnika, przewodów instalacyjnych, aparatury kontrolno pomiarowej, automatyki, konstrukcji wsporczych oraz koszt montażu instalacji kolektorów słonecznych. Realizacja programu w latach : W 2012 roku Gmina Kęty w ramach podjętej inicjatywy ubiegała się i otrzymała grant z Powiatu Oświęcimskiego w wysokości 150 tys zł. Wspólnie z Powiatem realizowano wówczas projekt WSPÓLNIE - w trosce o czyste powietrze. Przyznane przez Powiat Oświęcimski środki finansowe w wysokości 150 tys. zł zostały wykorzystane w pełnym zakresie. Wkład własny Gminy Kęty w realizację zadania wyniósł ,27 zł. Resztę stanowiły środki własne mieszkańców. Łączny koszt realizacji projektu w 2012 r. to ,84 zł. Posiadane środki finansowe pozwoliły na zrealizowanie umów dotacyjnych na zakup i montaż 51 zestawów kolektorów słonecznych. Łączna powierzchnia całkowita zamontowanych kolektorów 317,06 m 2 terenie miasta zamontowano m 2 powierzchni całkowitej kolektorów. z czego na W 2013 roku Gmina Kęty przy udziale własnych środków finansowych udzieliła dotacji na 25 zestawów kolektorów słonecznych. Koszt całkowity: ,25 zł. Udział środków gminnych: ,00 zł, resztę stanowił wkład własny mieszkańców. Łączna powierzchnia całkowita zamontowanych kolektorów 158,107 m 2 z czego na terenie miasta: 94,162 m 2. W 2014 roku kontynuowano współpracę z Powiatem Oświęcimskim z zakresu OZE w ramach projektu pn. WSPÓLNIE - w trosce o czyste powietrze- edycja II. Przyznane przez Powiat Oświęcimski środki finansowe w wysokości 130 tys. zł zostały wykorzystane w pełnym zakresie. Wkład własny Gminy Kęty w realizację zadania wyniósł ,29 zł. Resztę stanowiły środki własne mieszkańców. Łączny koszt realizacji projektu w 2014 r. to ,69 zł. Posiadane środki finansowe pozwoliły na zrealizowanie umów dotacyjnych na zakup i montaż 47 zestawów kolektorów słonecznych. Łączna powierzchnia całkowita zamontowanych kolektorów 337,834 m 2, pow. apertury 278,476 m 2, w tym na terenie miasta Kęty 132,488 m 2 pow. całkowitej i 109,213 m 2 pow. apertury. 20 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 21

22 3.3 Przykładowe realizacje zadań związanych z poprawą efektywności energetycznej w latach Działania zrealizowane to: termomodernizacja budynków administrowanych przez P.K. Komax : W latach Przedsiębiorstwo Komunalne KOMAX Sp. z o.o. wykonało prace polegające na wymianie stolarki zewnętrznej, dociepleniu ścian i stropodachów. Roboty były wykonywane na rzecz Wspólnot Mieszkaniowych na osiedlach: Królickiego 5 i 6 Wyszyńskiego 4, 5, 6 i 15, Kościuszki 1 i 2, Batalionów Chłopskich 1 i 2, Sikorskiego 2 i 3 za łączną kwotę ok ,00 zł, z czego ,00 zł pochodziło ze środków zewnętrznych; termomodernizacja w ramach remontu i adaptacji na cele społeczno-kulturalne Dworku w Nowej Wsi koszt 786,2 tys. zł. (2012 rok); termomodernizacja w ramach rozbudowy Pawilonu sportowego LKS w Bulowicach. (2012 r.) Zakres prac: wymiana stolarki zewnętrznej, remont instalacji co wraz z kotłownią, ocieplenie: stropów, ścian zewnętrznych styropianem, fundamentów styrodurem. Koszt termomodernizacji 857,3 tys. zł.; termomodernizacja remizy OSP w Malcu (ocieplenie ścian, wymiana okien) za kwotę 106 tys. zł. (2013 r.); termomodernizacja Wiejskiego Dom Kultury w Bielanach ocieplenie ścian, stropu, wymiana stolarki okiennej - koszt zadania 730 tys. zł. (2013r.); termomodernizacja budynków administrowanych przez P.K. KOMAX SP. z o.o. w tym: budynek wielorodzinny nr 1, 2, 8 na os. Wyszyńskiego w Kętach (wymiana stolarki okiennej, ocieplenie ścian), budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki 20 w Kętach, Partyzantów 7 w Kętach (wymiana stolarki okiennej), budynek wielorodzinny nr 67 w Nowej Wsi (wymiana stolarki okiennej oraz ocieplenie ścian). Łączny koszt 316 tys. zł. (2013 r.); termomodernizacja remizy OSP w Kętach (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej) za kwotę 163 tys. zł. (2014 r.); termomodernizacja budynku sportowego w Malcu (ocieplenie ścian sali gimnastycznej oraz stropodachu) za kwotę 14 tys, zł; (2014 r.); termomodernizacja sali gimnastycznej przy Zespole Szkolno-Gimnazjalnym nr 2 w Kętach (ocieplenie ścian, fundamentów, wymiana okien). Całkowity koszt. 124 tys. zł. 21 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 22

23 3.4 Przykładowe realizacje zadań związanych z poprawą efektywności energetycznej realizowane przez Miejski Zakład Energetyki Cieplnej SP z o.o. w Kętach w latach w 2011 r.: - odbudowa części sieci ciepłowniczej na terenie miasta Kęty (wymiana odcinka sieci wysokich parametrów 2xDN260 mm dł. 70mb) ,26 zł, w tym kwota ,61 zł stanowiła dofinansowanie ze środków budżetu państwa na usuwanie skutków powodzi z 2010 r.; - modernizacja sieci, w tym przyłącz do os. Wyszyńskiego 10 na dł. 16 mb, przyłącz do os. Wyszyńskiego 2 na dł. 8 mb, przyłącz do TME na dł. 25 mb, modernizacja sieci od internatu do os. Wyszyńskiego 12 na dł. 45 mb, modernizacja sieci w rejonie LO do przedszkola nr 7 na dł. 180,5mb za łączną kwotę ,31 zł; - budowa nowego odcinka sieci od Galerii Sobieski do ZS-G nr 1 na dł. 106 mb za kwotę ,96 zł. w 2012 r.: - remont sieci ciepłowniczej na os. Wyszyńskiego w Kętach o średnicy 2xDN250 mm od punktu stałego przy budynku nr 2 do komory przed budynkiem nr 1 za kwotę ,76 zł, w tym kwota zł stanowiła dofinansowanie ze środków budżetu państwa na usuwanie skutków powodzi z 2010 r.; - remont sieci ciepłowniczej niskich parametrów na os. 700-lecia w Kętach od domu katechetycznego do komory przy bloku nr 16, o średnicy 2xDN65 mm na długości 80 mb za kwotę ,74 zł, w tym kwota zł stanowiła dofinansowanie ze środków budżetu państwa na usuwanie skutków powodzi z 2010 r. - modernizacja sieci rozdzielczej niskich parametrów do bloków nr , 13 i 14 oraz pawilonu usługowego UNO na os. Wyszyńskiego w Kętach, o średnicy 2xDN 25 mm do 2xDN 125 mm na długości 165,5 mb za kwotę ,23 zł; - modernizacja sieci cieplnej wysokich paramentów na os. Wyszyńskiego w Kętach od budynku wymiennikowni nr 12 do komory K5A, o średnicy 2xDN200 na długości 65 mb za kwotę ,40 zł; - modernizacja sieci rozdzielczej wysokich parametrów na os. Wyszyńskiego w Kętach od komory 5A do komory przy bloku nr 13, o średnicy 2xDN 80 mm na dł. 30 mb za kwotę ,00 zł. w 2013 r.: remont sieci ciepłowniczej niskich parametrów na os. 700 lecia w Kętach od bloku nr 11 do bloku nr 16 na dł. 654 mb. W ramach zadania wymieniono sieć 22 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 23

24 ciepłowniczą centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej na sieć preizolowaną. Koszt. 506 tys. zł.; w 2014 r.: podłączenie nowych użytkowników do ciepłowniczej sieci wysokich parametrów, w tym nowego budynku wielorodzinnego przy ul. 3 Maja w Kętach (22 lokale o łącznej powierzchni użytkowej 1200 mkw.) oraz nowego pawilonu handlowego o pow. 180 mkw. Koszt zadania 71 tys. zł. 23 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 24

25 4. Charakterystyka społeczno - gospodarcza Gminy Kęty 4.1 Lokalizacja gminy Gmina Kęty położona jest w południowo-zachodniej części województwa małopolskiego, przy granicy z województwem śląskim, nieopodal granicy z Czechami i Słowacją, a także na skraju atrakcyjnych terenów rekreacyjnych Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Jest jednostką miejsko wiejską o powierzchni 76 km 2, w której skład wchodzą miasto Kęty z siedzibą władz Gminy oraz sołectwa: Bielany, Bulowice, Łęki, Malec, Nowa Wieś i Witkowice. Gmina Kęty graniczy z następującymi gminami: od północy z gminami Brzeszcze, Oświęcim i Osiek należącymi do powiatu oświęcimskiego (województwo małopolskie), od wschodu z gminami Wieprz i Andrychów należącymi do powiatu wadowickiego (województwo małopolskie), od południa z gminą Porąbka należącą do powiatu bielskiego (województwo śląskie), od zachodu z gminami Kozy i Wilamowice należącymi do powiatu bielskiego (województwo śląskie). Rysunek 4-1 Lokalizacja Gminy Kęty na tle województwa i powiatu (źródło: 24 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 25

26 Rysunek 4-2 Mapa Gminy Kęty (źródło: Gmina Kęty posiada korzystne położenie komunikacyjne, co daje jej spore możliwości rozwojowe. Kęty położone są w odległości ok. 70 km od Krakowa, ok. 19 km od Bielska- Białej i Oświęcimia, ok. 50 km dzieli od granicy ze Słowacją w Korbielowie i Zwardoniu, a ok. 53 km jest do granicy z Czechami w Cieszynie. 25 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 26

27 Rysunek 4-3 Mapa komunikacyjna Gminy Kęty Oś komunikacyjną stanowi droga krajowa nr 52 prowadząca z Bielska-Białej przez Wadowice i Kalwarię Zebrzydowską do Głogoczowa, gdzie łączy się z drogą krajową nr 7, czyli popularną Zakopianką. Podstawowy układ drogowy na terenie gminy uzupełnia droga wojewódzka nr 948 z Oświęcimia do Oczkowa. Przez północną część gminy przebiega także fragment drogi wojewódzkiej nr 949 łączącej Przeciszów z Jawiszowicami. Terytorium gminy ze wschodu na zachód przecina jednotorowa, zelektryfikowana linia kolejowa nr 117 Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona Bielsko-Biała Główna. Jest ona wykorzystywana w ruchu towarowym i pasażerskim, nie ma jednak większego znaczenia w sieci transportowej kraju. Na terenie gminy stacje i przystanki kolejowe znajdują się w Kętach (Kęty, Kęty Podlesie) i Bulowicach (Bulowice, Zamek Bulowicki). 26 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 27

28 średnie miesięczne temperatury zewnętrzne [ o C] Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty 4.2 Klimat Gmina Kęty pod względem klimatycznym należy do dzielnicy karpackiej i charakteryzuje się następującymi parametrami: średnia roczna temperatura wynosi około +8 C, roczna suma opadów wynosi ponad 700 mm, pokrywa śnieżna o grubości od 20 do 30 cm, zalega od stycznia do lutego, przeważają wiatry południowe (halny) oraz zachodnie i południowozachodnie, a ich wieloletnia średnia roczna prędkość wynosi 3,8 m/s, okres wegetacyjny roślin trwa około 200 dni. Klimat Kęt jest łagodny, z wpływami klimatu górskiego. Na dość wysoką wilgotność powietrza wpływa przepływająca rzeka Soła, rozległe stawy rybne oraz sąsiedztwo zbiornika wodnego w Czańcu. Obecność tego zbiornika łagodzi nieco klimat, zmniejszając amplitudę temperatur. W Kętach nie ma stacji meteorologicznej, co uniemożliwia szczegółowe scharakteryzowanie poszczególnych elementów klimatu miesiące Rysunek 4-4 Średnie miesięczne temperatury występujące w latach (źródło: na podstawie Małopolskiego Monitoringu Powietrza) 27 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 28

29 kwh/m 2. m-c Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty miesiąc natężenie promieniowania słonecznego na powierzchnię poziomą natężnie promieniowania na powierzchnię nachyloną (45 st.) zorientowaną w kierunku S Rysunek 4-5 Energia promieniowania słonecznego na rozpatrywanym obszarze (natężenie promieniowania na powierzchnię poziomą oraz nachyloną pod kątem 45 dla danego miesiąca w ciągu roku) 28 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 29

30 Sieć hydrograficzna Gmina Kęty położona jest w dorzeczu rzeki Soły, która przebiega wzdłuż jej zachodniej granicy. Rzeka Soła jest największym ciekiem naturalnym na terenie Gminy Kęty. Podmiotem odpowiedzialnym za właściwe utrzymanie koryta Soły jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie. Badania wykonane w 2010 r. przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie wykazały, że rzekę Sołę na obszarze Gminy Kęty cechuje kategoria jakości wody A2 (wody wymagające typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i dezynfekcji). Badania wody w rzece Sole przeprowadzone w 2014 r. na zlecenie Gminy Kęty przez Centralne Laboratorium Aqua Sp. z o.o. wykazały, że woda spełnia kryteria dla klasy A2 dla wód powierzchniowych, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Sieć hydrograficzną Gminy Kęty uzupełniają liczne, mniejsze cieki naturalne, których administratorem jest Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie. Należy zaliczyć do nich: potok Bulówka, potok Macocha Łęki, potok Malecki, potok Leśniówka, potok Szybówka, Kanał Ulgi Nowa Wieś, Kanał Ulgi Bielany, potok Grodziecki. Ogółem w administracji MZMiUW w Krakowie na terenie gminy Kęty znajduje się 38,2 km potoków, 31,65 km wałów, jak również śluzy wałowe, stopnie wodne i jazy zlokalizowane na ich biegu. Teren miasta Kęty przecina Młynówka Czaniecka, stanowiąca sztuczne urządzenie wodne kanał. Młynówka Czaniecka w Kętach przebiega od jazu Kiźmiorek na granicy z Gminą Porąbka do ujścia w potoku Macocha Łęki na granicy miasta z sołectwem Nowa Wieś. Obecnie urządzenie to na wskazanym odcinku znajduje się w utrzymaniu Gminy Kęty, która zabiega o przejęcie go w całości na własność. Gmina Kęty posiada w swoim utrzymaniu również rowy odwadniające i inne urządzenia wodne. Do najważniejszych z nich należy: Młynówka Łęcka w Łękach, rów Klasztorny w Kętach i Nowej Wsi, rów Hamernik w Kętach, rów Przez wieś w Bielanach i Łękach. Teren gminy pokrywa ponadto gęstą sieć rowów melioracyjnych o łącznej długości mb i urządzeń drenarskich meliorującymi obszar o powierzchni 2887 ha, znajdujących się w utrzymaniu Miejsko-Gminnej Spółki Wodnej w Kętach. Duża gęstość sieci rzecznej stwarza dogodne warunki do występowania wód powierzchniowych stojących w formie zbiorników naturalnych i sztucznych. Zbiorniki sztuczne tworzą stawy rybne, posiadające długie tradycje. Koncentrują się one w północnej części Gminy Kęty (Malec, Bielany Kańczuga). Stawy te pełnią funkcję gospodarczą, będąc podstawą gospodarstw rybackich, niektóre z nich pełnią funkcje rekreacyjne. Sztucznymi zbiornikami są również wypełnione wodą wyrobiska pożwirowe zlokalizowane w Bielanach. 29 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 30

31 Obszar Gminy Kęty i jej bezpośrednie otoczenie znajduje się w zasięgu występowania czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Zbiorniki czwartorzędowe występują w porowych utworach piaszczystych i żwirowych związanych z systemem kopalnych i współczesnych dolin rzecznych. Głównymi zagrożeniami dla wód powierzchniowych i podziemnych prowadzących wody nieodpowiadające normom są skażenia komunalne i związane z chemicznymi środkami do produkcji rolnej. Dodatkowo istotnym zagrożeniem, dla jakości wód są substancje ropopochodne spłukiwane podczas opadów deszczu z nawierzchni dróg, parkingów czy placów stacji paliw. Poważne źródło zanieczyszczeń wód podziemnych i powierzchniowych stanowią też związki biogenne spływające z pól uprawnych w okresach po nawożeniu gruntów rolnych. Gleby Na terenie Gminy Kęty występują takie rodzaje gleb jak: gleby pseudobielicowe, w dolinach rzek. Są to gleby o dobrej zasobności w składniki pokarmowe. Na stokach wzniesień gleby te ulegają intensywnym procesom erozyjnym pomimo poddania tych terenów ciągłym zabiegom przeciwerozyjnym. Ze względu na to zjawisko gleby te nie mają dostatecznego uwilgotnienia, co nie sprzyja uprawom. Stanowią one około 50% wszystkich gleb, w miejscach zalegania utworów pylastych na pyłach ilastych lub glinach ciężkich występują mady glejowe. Występują one w sąsiedztwie stawów i w starorzeczach. Tworzą kompleks użytków zielonych średnich, są to gleby ciężkie do uprawy mechanicznej. Stanowią one około 40% wszystkich gleb, na terenach nadzalewowych w dolinach potoków i rzeki Soły występują mady brunatne. Wytworzone one zostały z pyłów i glin średnich podścielanych piaskiem lub żwirem. Są to gleby bardzo urodzajne. W warunkach optymalnego uwilgotnienia tworzą kompleks pszenny bardzo dobry lub żytni bardzo dobry. Przy okresowym nadmiarze wilgoci wykształca się kompleks pszenny dobry. W przypadku czasowych niedoborów wilgoci tworzą kompleks pszenny wadliwy, z lessów lub piasków podścielanych gliną wytworzyły się gleby brunatne wyługowane. Na terenie gminy występują gleby klasy III i IV zajmujące ok. 94,2% powierzchni. Najwięcej tego typu gleb występuje w Kętach, Witkowicach, Bulowicach, Nowej Wsi i Bielanach. Gleby klasy I i II występują w Bielanach i Dolinie Soły, jest to zaledwie 2,7 % gruntów ornych gminy. W obrębie Doliny Soły blisko koryta rzeki występują grunty orne słabe i bardzo słabe. Mimo, że gleby zalegające na terenie Gminy Kęty są dobrej jakości, są one mało zasobne w składniki pokarmowe. 30 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 31

32 Obszary chronione Spośród form ochrony przyrody na terenie Gminy Kęty występują pomniki przyrody oraz obszary Natura Na terenie Gminy Kęty występują następujące pomniki przyrody: 8 szt. dębów szypułkowych o obw cm na terenie dawnego parku podworskiego w Malcu (6 szt. na terenie Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej ZGODA oraz 2 szt. w pasie drogowym ul. Świętojańskiej przy przedszkolu Pod Dębami ); rok utworzenia pomników przyrody: 1963; 1 szt. dębu szypułkowego o obw. 500 cm w Witkowicach w pasie drogowym w rejonie posesji przy ul. Dworskiej 13; rok utworzenia pomnika przyrody: sztuk dębów szypułkowych o obw cm - Aleja Dębowa składająca się z 3 części: zachodniej (55 szt. dębów), południowej (3 szt. dębów) i wschodniej (11 szt. dębów); dęby rosną na groblach w Kętach Podlesiu od ul. Żeromskiego na wysokości budynków 5 i 7 do budynku nr 123 na skraju lasu komunalnego oraz przy ul. Szkolnej od kościoła parafialnego do budynku nr 36; rok utworzenia pomnika przyrody: sz. dębów w Bielanach o obw cm w pasie drogowym ul. Kańczuga (brak dokumentacji odnośnie utworzenia tych pomników przyrody). Obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Soły PLB120004: Na terenie Gminy Kęty rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. został utworzony Obszar NATURA 2000 Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina Dolnej Soły (Ostoja Ptasia) o powierzchni ok ,6 ha. Obszar wyznaczono z uwagi na występowanie na tym terenie gatunków ptaków o znaczeniu europejskim. Obejmuje kompleksy stawów rybnych oraz części doliny rzeki Soły. Miejsce to jest ważnym miejscem lęgów, bytowania i żerowania wielu rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków wodno-błotnych (bączek, ślepowron, rybitwa rzeczna, rybitwa białowąsa, perkozek, zausznik, krakwa, czernica, kokoszka wodna, siweczka rzeczna, krwawodziób, śmieszka, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi, bąk, gęś gęgawa, cyranka, głowienka, rybitwa czarna, zimorodek). Obszar Natura 2000 Dolna Soła PLH120083: W dniu 10 stycznia 2011 r. decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzony został Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk NATURA 2000 Dolna Soła (Ostoja Siedliskowa), który obejmuje swym zasięgiem teren o powierzchni ok. 501 ha. Na terenie Gminy Kęty obszar ten obejmuje w mieście Kęty obszar międzywala Soły, a na terenach sołectw Nowa Wieś, Bielany i Łęki - pas o szerokości około ok m wzdłuż koryta rzeki. Celem utworzenia tego obszaru Natura 2000 jest ochrona typów siedlisk oraz gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku I i II Dyrektywy Siedliskowej. Przedmiotem ochrony są siedliska przyrodnicze (starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, pionierska 31 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 32

33 Liczba mieszkańców Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty roślinność na kamieńcach górskich potoków, zalewane muliste brzegi rzeki, ziołorośla górskie i nadrzeczne, nizowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe, jesionowe, lasy łęgowe dębowo-wiązowo-jesionowe) oraz zwierzęta (boleń, głowacz białopłetwy, brzanka, kumak nizinny, traszka grzebieniasta, wydra). Organem sprawującym nadzór nad obszarami Natura 2000 jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie. 4.3 Demografia Jednym z podstawowych czynników wpływających na rozwój gmin jest sytuacja demograficzna oraz perspektywy jej zmian. Zmiana liczby ludności, to zmiana liczby konsumentów, a zatem zmiana zapotrzebowania na energię oraz jej nośniki, zarówno sieciowe jak i dostarczane na miejsce w postaci paliw stałych, czy ciekłych. Gmina Kęty zajmuje obszar o powierzchni 76 km 2 i liczy około 34,3 tys. mieszkańców. Liczba ludności w latach uległa zwiększeniu o osób (rysunek 4-9) Rysunek 4-6 Liczba ludności w Gminie Kęty w latach (źródło GUS) Duży wpływ na zmiany demograficzne mają takie czynniki jak: przyrost naturalny, jako pochodna liczby zgonów i narodzin, a także migracje krajowe oraz zagraniczne, które w wyniku otwarcia zagranicznych - do niedawna niedostępnych - rynków pracy szczególnie przybrały na sile praktycznie w skali całego kraju. Należy jednak zwrócić uwagę także, iż w analizowanym okresie wzrost ludności na terenie Gminy miał charakter wywołany dużym ujemnym przyrostem naturalnym. Decydujący wpływ na tą sytuację miał (i ma także obecnie) proces osiedlania się ludności na terenach pozamiejskich oraz emigracja zarobkowa do większych ośrodków miejskich. 32 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 33

34 Udział, % Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty Analiza porównawcza struktury wiekowej mieszkańców Gminy z lat 2000 i 2013 wykazuje stopniowe przemieszczanie się najliczniejszych roczników do grupy ludności poprodukcyjnej. Liczba ludności w wieku produkcyjnym maleje, choć w przeliczeniu na ogólną liczbę mieszkańców utrzymuje się na podobnym poziomie. Dynamiczny spadek liczby mieszkańców występuje w wieku przedprodukcyjnym (z 8,6 tys. osób w roku 2000 do 6,3 tys. w roku 2013) oraz przyrost w wieku poprodukcyjnym (z 20,3 tys. osób do 22 tys. osób w roku 2013). W roku 2000 ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) stanowiła blisko 26% całkowitej liczby ludności gminy, natomiast w 2013 udział ten stanowił już tylko niespełna 18,5%. Sytuacja ta, jest podobna do ogólnego trendu zmian struktury wiekowej społeczeństwa w kraju i jest podstawą do niepokoju, bowiem już teraz liczba mieszkańców gminy w wieku przedprodukcyjnym zbliża się do liczby osób w wieku poprodukcyjnym. W perspektywie kolejnych kilkudziesięciu lat, możliwe jest zwiększenie się grupy ludności osób w wieku poprodukcyjnym w wyniku przenoszenia się ludności z grupy produkcyjnej do poprodukcyjnej, co stanowi niepokojący objaw starzenia się społeczeństwa. 4.4 Działalność gospodarcza Na terenie gminy w 2013 roku zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych głównie małych i średnich (wg klasyfikacji REGON). W ciągu ostatnich 14 lat liczba ta wzrosła o blisko 38%. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Rok Sekcje S i T Sekcja R Sekcja Q Sekcja P Sekcja O Sekcja N Sekcja M Sekcja L Sekcja K Sekcja J Sekcja I Sekcja H Sekcja G Sekcja F Sekcja E Sekcja D Sekcja C Sekcja B Sekcja A Rysunek 4-7 Udział podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON na terenie Gminy Kęty wg PKD 2007 (źródło: GUS) 33 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 34

35 Tabela 4-1 Liczba podmiotów gospodarczych wg sekcji PKD2007 w roku 2013 (źródło GUS) Sekcja wg PKD Opis Liczba podmiotów sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 32 sekcja B Górnictwo i wydobywanie 3 sekcja C Przetwórstwo przemysłowe 440 sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych sekcja E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 11 sekcja F Budownictwo 454 sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 1053 sekcja H Transport i gospodarka magazynowa 163 sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 112 sekcja J Informacja i komunikacja 78 sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 106 sekcja L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 5 sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 255 sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 91 sekcja O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 12 sekcja P Edukacja 121 sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 115 sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 57 sekcja S i T Pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Do największych grup branżowych na terenie gminy należą przedsiębiorstwa z kategorii handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego. Ponadto dużą grupę stanowią podmioty z kategorii działalności związanej z budownictwem i przetwórstwem przemysłowym. 4.5 Leśnictwo i Rolnictwo Całkowita powierzchnia terenów Gminy Kęty wynosi ha. Lasy i grunty leśne zajmują na obszarze gminy około 14% jego powierzchni. Na przestrzeni lat (lata przeprowadzenia powszechnych spisów rolnych) obserwowana była nieznaczna zmiana sposobu użytkowania gruntów o charakterze rolnym. W administracji Lasów Państwowych Nadleśnictwa Andrychów pozostaje ok. 735 ha lasów. Tworzą one 2 główne kompleksy leśne: w części południowo-zachodniej (Kęty Podlesie) i południowo-wschodniej (Las Bulowicki). Lasy niepaństwowe zajmują ok. 245 ha (lasy prywatne-146 ha, lasy rolniczych spółdzielni produkcyjnych - 27 ha, lasy związków wyznaniowych -20 ha, wspólnoty gruntowe-39 ha, las komunalny - 13 ha.), natomiast lasy państwowe, należące do różnych jednostek organizacyjnych - 64 ha. 34 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 35

36 Pozostałe użytki rolne 5,7% Lasy i grunty leśne 7,4% Pozostałe grunty 10,2% Pastwiska 0,8% Łąki 15,0% Sady 0,5% Ugory 2,9% Grunty orne 57,6% Rysunek 4-8 Struktura użytkowania gruntów rolnych na terenie Gminy w 2010 r. (Źródło: NSP 2010) Zgodnie z informacjami ostatniego Spisu Rolnego z 2010 r. średnia powierzchnia gospodarstw rolnych wynosi ok. 1,5 ha. Użytki rolne stanowią 2618 ha, powierzchnia ta w ciągu ostatnich dziesięciu lat znacznie się zmniejszyła. Grunty pod zasiewami według danych pochodzących ze Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku zajmują powierzchnię 1951 ha, uprawy trwałe zajmują powierzchnię 23,6 ha, sady 23,2 ha (w 2002 roku 134 ha), łąki 302 ha, a pastwiska 94,8 ha (w 2002 roku 395 ha. W rolnictwie dominują gospodarstwa indywidualne, według danych ze Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku wynika, iż grunty w gospodarstwach to 3139,47 ha. Na terenie gminy zarejestrowane są 734 gospodarstwa, wynika z tego iż średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi około 4,2 ha. W 669 gospodarstwach prowadzona jest produkcja rolnicza, co oznacza iż w 8,8% gospodarstw nie prowadzi się działalności rolniczej. Podobna sytuacja ma miejsce wśród gospodarstw indywidulanych, wszystkich indywidualnych gospodarstw jest 728, natomiast prowadzących działalność rolniczą 663, czyli około 8,9% gospodarstw indywidulanych nie prowadzi działalności rolniczej. Analizujące wszystkie gospodarstwa i ich powierzchnię, można stwierdzić, iż najwięcej bo około 90% jest gospodarstw nie przekraczających powierzchni 5 ha. Gospodarstwa o powierzchni nieprzekraczającej 1 ha czyli tzw. działki rolne stanowią około 19% wszystkich gospodarstw. Powierzchnia wszystkich gospodarstw rolnych wynosiła w 2010 roku 3139,47 ha, natomiast powierzchnia użytkowana rolniczo to 3118,67 ha. Jeśli chodzi o gospodarstwa indywidulane to powierzchnia wszystkich gospodarstw wynosiła 2585,85 ha, natomiast powierzchnia użytkowana przez rolników indywidulanych 2565,05 ha. Grunty pod zasiewami według danych z 2010 roku występują w 575 gospodarstwach o łącznej powierzchni 1951 ha. W 726 gospodarstwach są użytki rolne, w tym w dobrej kulturze w 661 gospodarstwach, w 76 gospodarstwach prowadzi się uprawy trwałe, w 169 gospodarstwach grunty są ugorowane lub przeznaczane na uprawy zielone, w Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 36

37 gospodarstwach prowadzone są uprawy sadownicze, w 33 gospodarstwach prowadzi się uprawę ogrodów przydomowych, w 279 gospodarstwach występują łąki, w 32 pastwiska, a w 234 uprawy leśne. Powierzchnia zasiewów wynosi 1951 ha, z czego 1494 ha obsiewa się zbożami (w tym pszenica ozima 523 ha, jęczmień jary 243 ha, kukurydza na ziarno 281 ha), 90 ha obsadzanych jest ziemniakami, 294 ha roślinami przemysłowymi (rzepak i rzepik), na 0,5 ha sadzi się buraki cukrowe, na 3,40 sieje się rośliny strączkowe jadalne, a na 5,46 ha uprawia się warzywa gruntowe. Według Spisu Rolnego na terenie Gminy Kęty w 546 gospodarstwach hoduje się zwierzęta, w sumie jest to 1433 sztuk dużych, z czego: bydło w 95 gospodarstwach sztuk, trzoda chlewna w 117 gospodarstwach sztuk, konie w 20 gospodarstwach - 44 sztuki, drób w 412 gospodarstwach sztuk. W 320 gospodarstwach rolnicy pracują z pomocą ciągników, w sumie podczas Spisu Rolnego zewidencjonowano ich 368 sztuk. Według Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku 663 gospodarstw domowych utrzymuje się wyłącznie z działalności rolniczej. Dotychczasowe użytkowanie terenu gminy związanego z rolnictwem jest zgodne z uwarunkowaniami przyrodniczymi. Rozwój gospodarczy opiera się głównie na wykorzystaniu zasobów lokalnych. Rolniczy charakter gminy sprzyja kształtowaniu się najbardziej odpowiedniego dla zachowania walorów środowiska przyrodniczego kierunku zagospodarowania powierzchni. W porównaniu do lat poprzednich (Spis Rolny 2002) widoczna jest nieznaczna tendencja do zaniechania działalności rolniczej przez mieszkańców gminy i utrzymania ze źródeł w sąsiadujących z gminą większych ośrodkach przemysłowo-usługowych takich jak Bielsko Biała, Oświęcim czy Wadowice. Mieszkańcy przejawiają także tendencję do zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, głównie pod zabudowę mieszkaniową. 36 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 37

38 4.6 Zabudowa mieszkaniowa Rosnące wskaźniki związane z gospodarką mieszkaniową stanowią pozytywny czynnik świadczący o wzroście jakości życia społeczności gminnej i stanowią podstawy do prognozowania dalszego wzrostu poziomu życia w następnych latach. W tabeli 4-3 zestawiono informacje na temat zmian w gospodarce mieszkaniowej. Tabela 4-2 Statystyka mieszkaniowa z lat dotycząca Gminy Kęty (wg GUS) Rok Mieszkania istniejące Liczba Powierzchnia użytkowa Mieszkania oddane do użytku w danym roku Liczba Powierzchnia użytkowa sztuk m 2 sztuk m Na terenie Gminy Kęty można wyróżnić następujące rodzaje zabudowy mieszkaniowej: jednorodzinną, wielorodzinną oraz rolniczą zagrodową. Analizy dotyczące budownictwa mieszkaniowego oparto głównie na informacjach pozyskanych, bezpośrednio na drodze ankietyzacji budynków jednorodzinnych przeprowadzonej na potrzeby realizacji PGN, danych bilansowych zawartych w obowiązujących założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w oparciu o Narodowy Spis Powszechny w 2002 roku uzupełniony o informacje GUS dotyczące nowo oddawanych budynków mieszkalnych po roku 2002 (ostatnim zamkniętym rokiem bilansowym jest 2013 r.). Opracowane i opublikowane przez GUS informacje pochodzące ze spisu powszechnego charakteryzują budynki i znajdujące się w nich mieszkania. Dotyczą one głównie budynków zamieszkanych, tj. takich, w których znajdowało się, co najmniej jedno zamieszkane mieszkanie ze stałym mieszkańcem. Po roku 2002 w gminie wybudowano i oddano do 37 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 38

39 użytkowania 948 budynków mieszkalnych z mieszkaniami, co daje średnio 86 budynków na rok. Na koniec 2013 roku wg skorygowanych danych GUS na terenie gminy zlokalizowanych było mieszkania o łącznej powierzchni użytkowej m 2 w budynkach. Liczbę mieszkań i budynków wybudowanych na terenie gminy w poszczególnych okresach przedstawiono na poniższym rysunku. 50% 40% 30% 31% 32% 20% 10% 4% 4% 9% 7% 13% 19% 17% 15% 16% 12% 10% 11% 0% przed Struktura wiekowa budynków Struktura wiekowa mieszkań Rysunek 4-9 Struktura wiekowa budynków i mieszkań na obszarze Gminy Kęty (Źródło: GUS) Na terenie Gminy Kęty, pod względem liczby mieszkań i ich powierzchni użytkowej, przeważa zabudowa jednorodzinna. Porównując liczbę mieszkań w budynkach typu jednorodzinnego i wielorodzinnego zabudowa indywidualna stanowi około 79% wszystkich mieszkań w gminie. Bazując na aktualnych danych statystycznych określono, że średnia powierzchnia budynku wielorodzinnego wynosi około 1 021,5 m 2, a budynku jednorodzinnego około 108 m 2. Należy jednak pamiętać, że w budynkach tzw. jednorodzinnych występują czasami dwa mieszkania, co powoduje, że średnia powierzchnia mieszkania w budynkach jednorodzinnych wynosi około 103 m 2, natomiast średnia powierzchnia mieszkania w budynkach wielorodzinnych wynosi około 50 m Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 39

40 Tabela 4-3 Wskaźniki zmian w gospodarce mieszkaniowej (źródło: na podstawie GUS) Gęstość zabudowy mieszkaniowej Średnia powierzchnia mieszkania na 1 mieszkańca Średnia powierzchnia mieszkania Liczba osób na 1 mieszkanie Liczba oddanych mieszkań w latach na 1000 mieszkańców Udział mieszkań oddawanych w latach w całkowitej liczbie mieszkań Średnia powierzchnia oddawanego mieszkania w latach Wskaźnik Wielkość Jedn. Trend z lat gmina 105,3 m 2 pow.uż/ha powiat 95,4 m 2 pow.uż/ha województwo 42,0 m 2 pow.uż/ha kraj 32,0 m 2 pow.uż/ha gmina 23,4 m 2 /osobę powiat 24,9 m 2 /osobę województwo 25,3 m 2 /osobę kraj 25,9 m 2 /osobę gmina 84,0 m 2 /mieszk. powiat 77,9 m 2 /mieszk. województwo 77,0 m 2 /mieszk. kraj 72,8 m 2 /mieszk. gmina 3,6 os./mieszk. powiat 3,1 os./mieszk. województwo 3,0 os./mieszk. kraj 2,8 os./mieszk. gmina 42,2 szt. powiat 36,6 szt. województwo 62,5 szt. kraj 52,8 szt. gmina 15,1 % powiat 11,4 % województwo 19,0 % kraj 14,8 % gmina 128,0 m 2 /mieszk. powiat 122,9 m 2 /mieszk. województwo 104,7 m 2 /mieszk. kraj 101,0 m 2 /mieszk. Na podstawie diagnozy stanu aktualnego zasobów mieszkaniowych w Kętach można stwierdzić, że nadal istotny udział w strukturze stanowią budynki charakteryzujące się często złym stanem technicznym oraz niskim stopniem termomodernizacji, a częściowo brakiem instalacji centralnego ogrzewania (ogrzewanie piecowe). Budynki mieszkalne wznoszone były w niewielkiej części (około 13% budynków) przed rokiem 1944 oraz w ponad 59% pomiędzy 1945 i 1989 r., a więc w technologiach znacznie odbiegających pod względem cieplnym od obecnie obowiązujących standardów (przyjmuje się, że budynki wybudowane przed 1989, a nie docieplone do tej pory, wymagają termomodernizacji). Ogólny stan zasobów mieszkaniowych jest w zasadzie bardzo podobny do sytuacji, jaka panuje w innych gminach województwa małopolskiego. Generalnie w całej gminie zastosowane w budownictwie mieszkaniowym rozwiązania techniczne zmieniały się wraz z upływem czasu i rozwojem technologii wykonania materiałów budowlanych oraz wymogów normatywnych. Począwszy od najstarszych budynków, w których zastosowano mury 39 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 40

41 wykonane z cegły oraz kamienia z drewnianymi stropami, kończąc na budynkach najnowocześniejszych, gdzie zastosowano rozwiązania systemowe z ociepleniem przegród budowlanych materiałami termoizolacyjnymi i energooszczędną stolarką otworową. W celu oszacowania ogólnego stanu budownictwa mieszkaniowego w Kętach, zarówno technicznego jak i energetycznego, posłużono się danymi z ankietyzacji zarządców budynków wielorodzinnych przeprowadzonej w 2012 r. na potrzeby opracowania Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, ankietyzacji powszechnej budynków jednorodzinnych przeprowadzonej w 2014 r. na potrzeby opracowania Programu ograniczenia niskiej emisji. Dla pozostałych obiektów - głównie budynków jednorodzinnych wykorzystano informacje pośrednie, korelujące z wiekiem budynków. Na podstawie danych ankietowych wyznaczono wielkość zapotrzebowania na energię cieplną na potrzeby grzewcze w budownictwie mieszkaniowym jedno i wielorodzinnym (tabela 4-4). Tabela 4-4 Potrzeby cieplne zabudowy mieszkaniowej w Gminie Kęty (energia użyteczna bez uwzględniania sprawności systemów grzewczych) Okres budowy Powierzchnia Zap. na ciepło Powierzchnia Zap. na ciepło Powierzchnia Zap. na ciepło Budynki jednorodzinne Budynki wielorodzinne Budynki łącznie m 2 GJ/a m 2 GJ/a m 2 GJ/a przed po SUMA Nadal około 6% powierzchni użytkowej mieszkań w gminie ogrzewane jest przy wykorzystaniu pieców, głównie kaflowych, które charakteryzują się niską sprawnością energetyczną oraz dużą niewygodą w eksploatacji. Stan ten nie stanowi większego problemu, zarówno pod względem energetycznym jaki i ekologicznym, bowiem część tych pieców służy również jako ogrzewanie akumulacyjne zasilane energią elektryczną (zabudowano grzałki elektryczne). Należy dążyć do stymulowania i zachęcania do oszczędzania energii w budynkach mieszkalnych, co może odbywać się za pomocą uświadamiania społeczeństwa poprzez prowadzenie akcji promujących efektywnościowe zachowania (organizowanie tematycznych spotkań, przedstawianie problemów w lokalnej prasie, na stronie internetowej gminy), a także poprzez prowadzenie punktu informacyjno doradczego w Urzędzie Gminy Kęty. 40 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 41

42 5. Charakterystyka nośników energetycznych zużywanych na terenie Gminy Kęty 5.1 Energia elektryczna Koncesję na obrót, przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej na omawianym terenie posiadają trzy spółki: Tauron Dystrybucja S.A., Polskie Sieci Elektroenergetyczne Południe S.A. oraz Grupa Kęty S.A. Zasilanie Gminy w energię elektryczną przez spółkę Tauron Dystrybucja S.A. odbywa się poprzez stację transformatorową 110/30/15 kv GPZ Kęty zasilaną liniami 110 kv, pośrednio wyprowadzanymi ze stacji 220/110 kv Poręba i Komorowice, wyposażone w autotransformatory 220/110 kv o mocy 160 MVA. Odbiorcy energii elektrycznej zasilani są poprzez napowietrzno - kablowe i kablowe sieci średniego napięcia, stacje transformatorowe SN/nN i linie niskiego napięcia. Na terenie gminy zlokalizowana jest będąca w eksploatacji PSE - Południe SA linia elektroenergetyczna 220 kv relacji Byczyna - Bujaków. Na terenie Kęt zlokalizowanych jest 137 stacji transformatorowych o łącznej mocy kw. Większość stacji zasilana jest poprzez GPZ Kęty. Pozostałe zasilane są z GPZ Andrychów, GPZ Soła, GPZ Zasole. Długość linii elektroenergetycznych i ich napięcie na terenie gminy: linie napowietrzne 110 kv - ok. 29,59 km (relacji Kęty-Soła, Kęty-Andrychów, Kęty- Poręba oraz Kęty-Brzeszcze), linie napowietrzne 15 i 30 kv - ok. 73,72 km, linie kablowe 15 i 30 kv - ok. 34,34, linie powietrzne 0,4 kv - ok. 246,377 km, linie kablowe 0,4 - ok. 109,404 km. Oświetlenie ulic Utrzymanie oświetlenia dróg, parków, skwerów i innych publicznych terenów należy do jednych z podstawowych obowiązków gminy w zakresie planowania energetycznego. Obecnie na terenie Gminy Kęty zainstalowanych jest 2149 opraw oświetleniowych (dane TAURON Dystrybucja S.A. oraz gminy), na wszystkich typach dróg o łącznej mocy 312,12 kw. 41 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 42

43 Zużycie energii elektrycznej [MWh/rok] Liczba odbiorców energii elektrycznej [odb.] Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty Przyjmując średni czas pracy systemu oświetlenia ulicznego równy 4148 h/rok oraz ww. moc opraw, wyznaczono zużycie energii elektrycznej w roku 2010 roku (rok bazowy) na poziomie 1 158,8 MWh/rok. Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej W poniższych wykresach przedstawiono liczbę przyłączonych do sieci energetycznej odbiorców na obszarze miejskim Gminy Kęty na niskim napięciu oraz związane z tym roczne zużycie energii elektrycznej w latach (na podstawie Banku Danych Lokalnych na stronie Rysunek 5-1 Zestawienie liczby odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu w latach na terenie miejskim Gminy Kęty Rysunek 5-2 Zestawienie rocznego zużycia energii elektrycznej na niskim napięciu w latach na terenie miejskim Gminy Kęty 42 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 43

44 Z uwagi na niekompletne dane dostarczone przez Tauron Dystrybucja S.A. dotyczących liczby odbiorców oraz zużycia energii elektrycznej zużycie tego nośnika wyznaczono korzystając z następujących danych i opracowań: Dane dotyczące taryfy C, G i R dostarczone przez Tauron Dystrybucja S.A. za lata , Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu zamieszczone w Banku Danych Lokalnych na stronie internetowej Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kęty Dane o zużyciu energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej. 22,9% 0,5% 1,6% 52,5% 22,5% przemysł Handel, usługi, wytwórstwo Użyteczność publiczna oświetlenie Mieszkalnictwo Rysunek 5-3 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii elektrycznej w roku 2013 Największy udziałem w całkowitym zużyciu energii elektrycznej na terenie gminy charakteryzuje się grupa odbiorców przemysłowych stanowiących ok. 52,5% zużycia. 22,5% procent zużycia związane jest z użytkowaniem przedsiębiorstw handlowo-usługowych oraz drobnego wytwórstwa. Obiekty użyteczności publicznej zużywają ok. 1,6% energii elektrycznej w skali gminy. W poniższych tabelach przedstawiono dane dotyczące liczby odbiorców i zużycia energii w miejskim obszarze gminie Kęty w latach (Dane TAURON Dystrybucja). 43 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 44

45 Tabela 5-1 Dane o zużyciu energii elektrycznej w latach roku w podziale na poszczególne grupy taryfowe Grupa taryfowa MWh MWh MWh A B C+D+G+R Zużycie energii na terenie całej Gminy Kęty w poszczególnych grupach odbiorców przedstawiono w tabeli 5-3. Tabela 5-2 Zużycie energii elektrycznej w poszczególnych grupach odbiorców na terenie Gminy Kęty w roku 2013 Lp. Grupa odbiorców Jednostka Zużycie energii elektrycznej 1 mieszkalnictwo MWh/rok użyteczność publiczna MWh/rok handel usługi MWh/rok przemysł MWh/rok oświetlenie MWh/rok Ciepło sieciowe Opis systemu ciepłowniczego W Gminie Kęty scentralizowany system ciepłowniczy zlokalizowany jest na terenie miasta. System ciepłowniczy funkcjonuje w oparciu o działalność dwóch przedsiębiorstw: Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A., Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Kętach Sp. z o.o. 44 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 45

46 Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. od 2009 roku prowadzi działalność na terenie Gminy Kęty związaną z wytwarzaniem energii cieplnej. Wytwarzana energia cieplna dostarczana jest do systemu ciepłowniczego firmie MZEC Sp. z o.o. oraz bezpośrednio do przedsiębiorstw przemysłowych. Poniżej przedstawiono parametry kotłów wodnych wysokotemperaturowych zlokalizowanych w ciepłowni ECO SA Rejon Eksploatacyjny Kęty przy ul. Kościuszki 111: 1. Dwa kotły WLM 5, stan techniczny dobry (wg przedsiębiorstwa pozwalający na bezpieczną eksploatację): moc 5,8 MW ciśnienie dopuszczalne 10 bar temperatura zasilania o C temperatura wylotu o C ruszt mechaniczny łuskowy typ RŁ-6 2. Kocioł WR 7,5, stan techniczny dobry (wg przedsiębiorstwa pozwalający na bezpieczną eksploatację): moc 7,5 MW ciśnienie dopuszczalne 10 bar temperatura zasilania o C temperatura wylotu o C ruszt mechaniczny łuskowy typ RŁ-6 3. Kocioł WR 25, stan techniczny dobry (wg przedsiębiorstwa pozwalający na bezpieczną eksploatację): moc 29 MW ciśnienie dopuszczalne 25 bar temperatura zasilania o C temperatura wylotu o C Ciepłownia wyposażona w instalacje odpylania. W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie emisji zanieczyszczeń związanych z wytwarzaniem ciepła. Tabela 5-3 Zestawienie podstawowych substancji zanieczyszczających ze źródła ciepła ECO SA Lp. Rodzaj substancji Emisja 2013 [Mg/rok] 1 Dwutlenek siarki 144,3 2 Dwutlenek azotu 35,6 45 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 46

47 3 Tlenek węgla 16,3 4 Dwutlenek węgla B(a)P 0,007 6 Pył 12,1 7 Sadza 0,375 Powstające w procesie spalania węgla spaliny odprowadzane są do kominów o wysokościach kolejno: 40 m, 17 m i 60 m. ECO SA dzierżawi system sieci ciepłowniczych od ALUTECH Sp. z o.o. System ciepłowniczy prowadzony jest napowietrznie (na estakadach) oraz w kanałach. Ukształtowanie poziome sieci jest promieniowe umożliwiające przesył ciepła tylko w określonym kierunku. ECO SA dzierżawi od ALUTECH Sp. z o.o. dwa rodzaje sieci ciepłowniczych biegnących równolegle: 1. Sieć ciepłownicza centralnego ogrzewania (CO) dostarczająca energię cieplną do odbiorców w zależności od warunków atmosferycznych na podstawie tabeli temperatur. 2. Sieci wody technologicznych (CT) dostarczające ciepło o stałych parametrach odbiorcom końcowym do celów technologicznych oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Stan techniczny sieci jest zróżnicowany ze względu na ilość lat jej eksploatacji oraz technologię wykonania. Ogólny stan sieci ciepłowniczych przedsiębiorstwo określa jako zadowalający, pozwalający na bezpieczną ich eksploatację. Największymi odbiorcami ciepła wytworzonego w źródle należącym do ECO SA są: Miejski Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Kętach (MZEC, obsługujący mieszkańców Kęt w zakresie dostaw ciepła dla celów ogrzewania i ciepłej wody użytkowej) Grupa Kęty SA (dostawy ciepła dla celów ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, technologicznych) Inne przedsiębiorstwa (dostawy ciepła dla celów ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, technologicznych) Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Kętach Sp. z o.o. na podstawie koncesji udzielonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki prowadzi działalność gospodarczą polegającą na: przesyłaniu i dystrybucji ciepła, obrocie ciepłem. 46 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 47

48 MZEC dostarcza ciepło do następujących grup odbiorców zlokalizowanych na terenie Miasta Kęty: Przemysł Gospodarstwa domowe Handel, usługi Użyteczność publiczna Inni odbiorcy Długości systemu ciepłowniczego oraz rodzaj sieci eksploatowanych przez MZEC, w latach przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 5-4 Długość sieci ciepłowniczych eksploatowanych na terenie Gminy Kęty Rok Łącznie Długość sieci Sieć preizolowana Straty przesyłowe ciepła m m % , , ,8 Obecnie przedsiębiorstwo eksploatuje 10 grupowych oraz 120 indywidualnych węzłów ciepłowniczych. Odbiorcy i zużycie ciepła sieciowego W poniższej tabeli przedstawiono moc zamówioną oraz ilość ciepła zużytego przez odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach odbiorców (dane ECO SA) w roku Tabela 5-5 Ilość ciepła zużytego przez odbiorców ciepła ECO SA w roku 2010 w poszczególnych grupach odbiorców Grupa odbiorców GJ MW Przemysł ,04 Handel/usługi ,53 47 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 48

49 Ilośc ciepła [GJ/rok] Moc zamówiona [MW] Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty RAZEM ,57 w tym c.w.u. 908,2 3,07 Do obiektów z grupy Handel/usługi zalicza się także MZEC. MZEC dystrybuuje energię do odbiorców końcowych zlokalizowanych na terenie miasta. Są to grupy: gospodarstwa domowe, przemysł, handel usługi użyteczność publiczna i inni odbiorcy. W poniższej tabeli przedstawiono sumaryczną moc zamówioną i zużycie ciepła przez odbiorców z sieci MZEC w latach Lata Zużycie ciepła Moc zamówiona Rysunek 5-4 Moc zamówiona oraz ilość ciepła dostarczonego odbiorcom z sieci MZEC w latach Jak widać zarówno moc zamówiona jak i ilość ciepła dostarczanego odbiorcom utrzymuje się na podobnym poziomie. Wahania zużycia ciepła w poszczególnych latach wiążą się głównie z różnicami pomiędzy poszczególnymi sezonami grzewczymi zarówno pod względem panujących temperatur zewnętrznych jak i długości sezonów grzewczych. Zmniejszenie mocy zamówionej obserwuje się w wielu miejscowościach Polski i często związane jest z działaniami termomodernizacyjnymi prowadzonymi u odbiorców. W poniższych tabelach przedstawiono moc zamówioną oraz ilość ciepła w podziale na poszczególne grupy odbiorców. Tabela 5-6 Ilość ciepła zużytego przez odbiorców ciepła MZEC w latach w poszczególnych grupach odbiorców Grupa odbiorców Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 49

50 GJ GJ GJ GJ GJ Przemysł Gospodarstwa domowe Handel/usługi Użyteczność publiczna Pozostali odbiorcy OGÓŁEM Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 50

51 Tabela 5-7 Moc zamówiona przez odbiorców ciepła MZEC w latach w poszczególnych grupach odbiorców Grupa odbiorców MW MW MW MW MW Przemysł 0,7 0,1 0,1 0,1 0,2 Gospodarstwa domowe 11,7 11,7 11,7 12,0 12,4 Handel/usługi 0,8 0,7 0,7 0,8 1,1 Użyteczność publiczna 3,5 3,3 3,3 3,5 3,4 Pozostali odbiorcy 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 OGÓŁEM 16,7 15,9 15,9 16,4 17,1 Ilość ciepła zużytego przez odbiorców ciepła uległa wzrostowi w latach o 13 % przy wzroście mocy zamówionej o ok. 2%. Na poniższym rysunku przedstawiono udziały procentowe poszczególnych grup odbiorców ciepła w całkowitym zużyciu. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Pozostali odbiorcy Użyteczność publiczna Handel/usługi Gospodarstwa domowe Przemysł 30% 20% 10% 0% Rysunek 5-5 Udział poszczególnych grup odbiorców ciepła w całkowitym zużyciu ciepła sieciowego w latach Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 51

52 5.3 System gazowniczy Eksploatacją poszczególnych elementów systemu gazowniczego zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty zajmują się następujące podmioty: Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Świerklanach - zajmuje się przesyłem, dystrybucją i obrotem gazu z poziomu wysokiego ciśnienia; Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział w Zabrzu - zajmuje się przesyłem i dystrybucją gazu z poziomu średniego i niskiego ciśnienia; Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Górnośląski Oddział Obrotu Gazem w Zabrzu - zajmuje się obrotem gazu z poziomu średniego i niskiego ciśnienia. Ponadto koncesję otrzymaną od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie dystrybucji i obrotu paliwem gazowym od 2010 roku posiada firma Grupa Kęty SA. Przedsiębiorstwo obecnie dystrybuuje gaz wśród odbiorców przemysłowych. Na terenie gminy znajdują się następujące stacje pomiarowe: I 0 - Bulowice, Kęty - Grupa Kęty II 0 - Kęty 700-lecia, Kęty Podlesie Ponadto przez teren gminy przebiega niżej wymieniona przesyłowa sieć gazowa, eksploatowana przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ - SYSTEM SA Oddział w Świerklanach. Tabela 5-8 Gazociągi wysokiego ciśnienia na terenie Gminy Kęty Gazociągi wysokiego ciśnienia: Lp. Relacja/dodatkowe informacje PN [MPa] Rodzaj przesyłanego gazu DN [mm] Rok budowy/re montu 1. Gazociąg relacji: Oświęcim - Komorowice 6,3 E Gazociąg relacji: Oświęcim - Kęty 2,5 E / Odgałęzienie od gazociągu relacji Oświęcim - Kęty do SRP I 0 - Bielany Odgałęzienie od gazociągu relacji Oświęcim - Kęty do SRP I 0 - Nowa Wieś 2,5 E ,5 E Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 52

53 Tabela 5-9 Wykaz stacji redukcyjno-pomiarowych I stopnia (źródło: PSG sp. z o.o.) Lp. Nazwa Lokalizacja Rok Budowy Przepustowość 1. SG Bielany Bielany Łęki SG Nowa Wieś Nowa Wieś SP Kęty m. Kęty 2009 Przepustowość techniczna 500 nm 3 /h Stopień wykorzystania 26% Przepustowość techniczna 750 nm 3 /h Stopień wykorzystania 14% Przepustowość nominalna nm 3 /h Stopień wykorzystania 36% 4. SOK Łęki Łęki SOK Bielany Bielany 1974/ Liczba odbiorców oraz zużycie gazu W poniższych tabelach przedstawiono liczbę użytkowników oraz zużycie gazu ziemnego w podziale na poszczególne grupy odbiorców na obszarze Gminy Kęty oraz związane z tym roczne zużycia gazu w roku Z przedstawionych danych wynika, że największym odbiorcą w zakresie zużycia gazu ziemnego są przedsiębiorstwa przemysłowe. Ma to związek z działalnością przedsiębiorstw produkcyjnych na terenie Kęt, w tym działalnością Alumetal S.A, Grupy Kęty S.A., która dystrybuuje gaz ziemny wśród przedsiębiorstw przemysłowych wewnątrz grupy. Tabela 5-10 Liczba odbiorców gazu w poszczególnych grupach odbiorców w roku 2013 w Gminie Kęty w podziale na część miejską i część wiejską (źródło: PGNiG S.A.) Zużycie gazu w ciągu roku w tys. m 3 Lokalizacja Ogółem odbiorcy Gospodarstwa domowe Inni odbiorcy Razem W tym do celów c.o. Przemysł Handel Usługi Pozostali Gmina Miasto SUMA Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 53

54 Tabela 5-11 Zużycie gazu w poszczególnych grupach odbiorców w w roku 2013 w Gminie Kęty w podziale na część miejską i część wiejską (źródło: PGNiG S.A.) Odbiorcy gazu Lokalizacja Ogółem odbiorcy Gospodarstwa domowe Inni odbiorcy Razem W tym do celów c.o. Przemysł Handel Usługi Pozostali Miasto 2 211, ,9 763,1 676,8 48,6 260,3 80,8 Gmina , , , , ,6 14 SUMA , ,4 2518, ,1 200,6 713,9 94,8 Na poniższym rysunku przedstawiono strukturę zużycia gazu ziemnego wśród odbiorców zlokalizowanych w Gminie Kęty w podziale na część miejską i wiejską. 13% 87% Gmina Miasto Rysunek 5-6 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych Gminie Kęty (źródło: PGNiG S.A.) 53 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 54

55 32% 68% Gmina Miasto Rysunek 5-7 Struktura liczby odbiorców gazu wśród odbiorców zlokalizowanych Gminie Kęty (źródło: PGNiG S.A.) 1,0% 3,1% 0,1% 19,3% 76,5% Gospodarstwa domowe Przemysł Handel Usługi Pozostali Rysunek 5-8 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych w części miejskiej Gminy Kęty (źródło: PGNiG S.A.) 54 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 55

56 11,8% 3,7% 2,2% 51,8% 30,6% Gospodarstwa domowe Przemysł Handel Usługi Pozostali Rysunek 5-9 Struktura zużycia gazu wśród odbiorców zlokalizowanych w części wiejskiej Gminy Kęty (źródło: PGNiG S.A.) 5.4 Pozostałe nośniki energii Na terenie Gminy Kęty oprócz nośników sieciowych wykorzystuje się inne paliwa do wytworzenia energii takie jak: węgiel, drewno, odnawialne źródła, olej opałowy, gaz płynny. W poniższej tabeli przedstawiono informacje na temat zużycia nośników energii w postaci jednostek naturalnych, odpowiednich dla poszczególnych paliw (za wyłączeniem sektora transportu). Dane dotyczą roku bazowego Zużycie energii w jednostkach uniwersalnych (MWh) przedstawiono w kolejnych rozdziałach. Tabela 5-12 Zużycie nośników energii na terenie Gminy Kęty łącznie i we wszystkich Nośnik energii / paliwo grupach użytkowników energii (z wyłączeniem transportu) Jednostka SUMA Handel, usługi, przedsiębiorstwa Użyteczność publiczna Mieszkalnictwo Przemysł LPG Mg/rok 75,7 7,4 0 68,4 0,0 węgiel Mg/rok drewno Mg/rok olej opałowy m3/rok 912, ,1 0,0 OZE GJ/rok energia el. MWh/rok ciepło sieciowe GJ/rok gaz sieciowy m3/rok W zaopatrzeniu w energię ogółem w Gminie Kęty przeważający udział mają energia elektryczna (około 28%), gaz ziemny (około 28%), paliwa węglowe (około 21%), ciepło sieciowe (około 14%), drewno (7%), olej opałowy (około 2 %), propan-butan (około 0,5%), 55 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 56

57 biomasa i pozostałe OZE (około 0,2%). Przy czym ciepło sieciowe wytwarzane jest głównie w kotłowniach węglowych, w związku z czym to właśnie węgiel kamienny stanowi największy udział w bilansie paliwowym gminy. 14% 21% węgiel drewno olej opałowy 28% 7% 2% energia elektryczna Gaz LPG gaz ziemny ciepło sieciowe 0% 28% Rysunek 5-10 Udział w zużyciu energii końcowej poszczególnych paliw (ogrzewanie, produkcja cwu, potrzeby bytowe, potrzeby technologiczne, napędy, oświetlenie) Odbiorcami energii w gminie są głównie obiekty przemysłowe (52% udziału w rynku energii), w następnej kolejności mieszkalnictwo (36 %), dalej obiekty handlowe, usługowe i produkcyjne (10%), oraz obiekty użyteczności publicznej (2 %) i oświetlenie uliczne (0,4 %). 10% 0% 36% Gospodarstwa domowe i rolne Użyteczność publiczna Przemysł 52% 2% Handel, usługi, przedsiębiorstwa Oświetlenie ulic Rysunek 5-11 Udział grup odbiorców w zapotrzebowaniu na energię 56 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 57

58 5.5 System transportowy Transport na terenie Gminy Kęty został podzielony w niniejszym opracowaniu na: transport samochodowy, komunikację miejską organizowaną przez: Międzygminny Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o., pozostałą komunikację autobusową (PKS, prywatne przedsiębiorstwa), kolej (Przewozy Regionalne Sp. z o.o., PKP InterCiti). Ze względu na fakt, że przez Kęty przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie ruch drogowy jest stosunkowo duży, z czego duża część pojazdów kieruje się do centralnej części miasta Kęty. Po terenie gminy kursują również pojazdy komunikacji miejskiej. Większość przewozów pasażerskich na terenie gminy organizowana jest przez Międzygminny Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. Rysunek 5-12 Mama systemu komunikacyjnego obsługiwanego przez MZK Kęty (źródło: Spółka rozpoczęła działalność 1 lutego 1996 r. Udziałowcami Spółki są: Gmina Kęty 42,1 % udziałów Gmina Andrychów 40,4 % udziałów Gmina Porąbka 17,5 % udziałów 57 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 58

59 Podstawową działalnością MZK Sp. z o.o. jest świadczenie usług przewozowych lokalnego transportu zbiorowego dla gmin: Kęty, Andrychów i Porąbka. Spółka realizuje przewozy pasażerskie również na terenie gminy Osiek. MZK Sp. z o.o. w Kętach obsługuje 14 linii komunikacyjnych o łącznej długości 196 km. Oprócz przewozów regularnych Spółka realizuje przewozy specjalne i okolicznościowe osób. Spółka posiada 39 autobusów marki Autosan, Mercedes i Jelcz, o pojemności od 17 do 72 pasażerów. Obecnie oprócz komunikacji miejskiej na terenie Gminy Kety prowadzą działalność również inne podmioty obsługujące transport publiczny autobusowy, tj.: Beskidus Sp. z o.o. TRANS-VOBIS Sp. z o.o. TRANS G.K. Krzysztof Gołba PKS w Bielsku-Białej S.A. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach PKS Pszczyna Sp. z o.o. PKS Świdnica spółka z o.o. PKS Kłodzko Sindbad Sp. z o.o. PPHU Józef Czarny Bogusław Brzeżański F.U.P. INTERPALM Jerzy Bus Massalscy Przewóz Osób Mechanika Pojazdowa Janiso Leszek Przewóz Osób Jarosław Spisak HELIOS TRAVEL Sp. z o.o. MK Trans Karol Warchał Traf-Line Agnieszka Kowalczyk-Skęczek Biuro turystyczno-przewozowe EXPRES BUS Józef Kruczyński. Poza transportem miejskim na terenie Gminy Kęty przewozy kolejowe realizowane są przez Przewozy Regionalne Sp. z o.o., PKP Intercity. Obecnie funkcjonują połączenia do Krakowa, Bielska-Białej oraz Wadowic. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie paliwa oraz energii elektrycznej przez poszczególne rodzaje transportu w roku bazowym Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 59

60 Tabela 5-13 Sumaryczne zestawienie zużycia paliw i energii elektrycznej w poszczególnych rodzajach transportu na terenie Gminy Kęty w 2010 roku Rodzaj środka transportu Benzyna LPG Olej napędowy Energia elektryczna m 3 /rok m 3 /rok m 3 /rok MWh/rok Komunikacja samochodowa , , ,7 Komunikacja miejska - autobusy 2 271,1 Pozostała komunikacja autobusowa (prywatne przewozy krajowe i międzynarodowe) 6 101,4 Kolej 767,3 SUMA , , ,2 767,3 Całkowita emisja zanieczyszczeń pochodzenia komunikacyjnego została opisana w rozdziale 6.3. W ramach niniejszego opracowania wyznaczono również prognozę zużycia paliw i energii elektrycznej wykorzystywanych w transporcie na terenie Gminy Kęty do roku Prognozę oparto na metodyce opartej na wymaganiach, założeniach i zaleceniach do analiz i prognoz ruchu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Do wyznaczenia stopnia wzrostu natężenia ruchu na analizowanych drogach na terenie Gminy Kęty skorzystano z następujących materiałów GDDKiA: Sposób obliczania wskaźników wzrostu ruchu wewnętrznego na okres , Prognozy wskaźnika wzrostu PKB na okres podregion południowy, oświęcimski. Na podstawie powyższych danych wyznaczono prognozowane zwiększenie natężenia ruchu w podziale na następujące grupy pojazdów: pojazdy osobowe (wzrost do 2020 roku o 41%), pojazdy dostawcze (wzrost do 2020 roku o 14%), pojazdy ciężarowe (wzrost do 2020 roku o 32%), autobusy (wzrost do 2020 roku o 4,7% - tylko na drogach powiatowych i gminnych), motocykle (brak wzrostu natężenia ruchu). 59 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 60

61 Tabela 5-14 Sumaryczne zestawienie zużycia paliw i energii elektrycznej w poszczególnych rodzajach transportu na terenie Gminy Kęty w 2020 roku Rodzaj środka transportu Benzyna LPG Olej napędowy Energia elektryczna m 3 /rok m 3 /rok m 3 /rok MWh/rok Komunikacja samochodowa , , ,8 Komunikacja miejska - autobusy 2 377,6 Pozostała komunikacja autobusowa (prywatne przewozy krajowe i międzynarodowe) 6 253,6 Kolej 767,3 SUMA , , ,9 767,3 60 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 61

62 6. Stan środowiska na obszarze gminy System zaopatrzenia w ciepło na terenie Gminy Kęty oparty jest zasadniczo o spalanie paliw stałych (głównie węgla kamiennego). W wielu budynkach w gminie ogrzewanie odbywa się poprzez spalanie paliw stałych, głównie węgla kamiennego w postaci pierwotnej, w tym również złej jakości, np. miału, flotu, mułów węglowych. Negatywne oddziaływanie na środowisko ma również spalanie paliw w silnikach spalinowych napędzających pojazdy mechaniczne. 6.1 Charakterystyka głównych zanieczyszczeń atmosferycznych Emisja zanieczyszczeń składa się głównie z dwóch grup: zanieczyszczenia lotne stałe (pyłowe) i zanieczyszczenia gazowe (organiczne i nieorganiczne). Do zanieczyszczeń pyłowych należą np. popiół lotny, sadza, związki ołowiu, miedzi, chromu, kadmu i innych metali ciężkich. Zanieczyszczenia gazowe są to tlenki węgla (CO i CO 2 ), siarki (SO 2 ) i azotu (NO x ), amoniak (NH 3 ) fluor, węglowodory (łańcuchowe i aromatyczne), oraz fenole. Do zanieczyszczeń energetycznych należą: dwutlenek węgla CO 2, tlenek węgla - CO, dwutlenek siarki SO 2, tlenki azotu - NO X, pyły oraz benzo()piren. W trakcie prowadzenia różnego rodzaju procesów technologicznych dodatkowo, poza wyżej wymienionymi, do atmosfery emitowane mogą być zanieczyszczenia w postaci różnego rodzaju związków organicznych, a wśród nich silnie toksyczne węglowodory aromatyczne. Natomiast głównymi związkami wpływającymi na powstawanie efektu cieplarnianego są dwutlenek węgla (CO 2 ) odpowiadający w około 55% za efekt cieplarniany oraz w 20% metan CH 4. Dwutlenek siarki i tlenki azotu niezależnie od szkodliwości związanej z bezpośrednim oddziaływaniem na organizmy żywe są równocześnie źródłem kwaśnych deszczy. Zanieczyszczeniami widocznymi, uciążliwymi i odczuwalnymi bezpośrednio są pyły w szerokim spektrum frakcji. Najbardziej toksycznymi związkami są węglowodory aromatyczne (WWA) posiadające właściwości kancerogenne. Najsilniejsze działanie rakotwórcze wykazują WWA mające więcej niż trzy pierścienie benzenowe w cząsteczce. Najbardziej znany wśród nich jest benzo()piren, którego emisja związana jest również z procesem spalania węgla zwłaszcza w niskosprawnych paleniskach indywidualnych. Żadne ze wspomnianych zanieczyszczeń nie występuje pojedynczo, niejednokrotnie ulegają one w powietrzu dalszym przemianom. W działaniu na organizmy żywe obserwuje się występowanie zjawiska synergizmu, tj. działania skojarzonego, wywołującego efekt większy niż ten, który powinien wynikać z sumy efektów poszczególnych składników. 61 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 62

63 Na stopień oddziaływania mają również wpływ warunki klimatyczne takie jak: temperatura, nasłonecznienie, wilgotność powietrza oraz kierunek i prędkość wiatru. Wielkości dopuszczalnych poziomów stężeń niektórych substancji zanieczyszczających w powietrzu określone są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012r. (Dz. U. poz. 1031). Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń oraz dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego stężenia w roku kalendarzowym, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 6-1 Dopuszczalne normy w zakresie jakości powietrza kryterium ochrony zdrowia Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu w [µg/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym Termin osiągnięcia Benzen rok kalendarzowy Dwutlenek azotu Dwutlenek siarki jedna godzina razy 2010 rok kalendarzowy jedna godzina razy godziny razy 2005 Ołów rok kalendarzowy 0, Ozon 8 godzin dni 2020 Pył zawieszony PM2.5 Pył zawieszony PM10 rok kalendarzowy razy godziny razy 2005 rok kalendarzowy Tlenek węgla 8 godzin Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom docelowy substancji w powietrzu w [ng/m 3 ] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu docelowego w roku kalendarzowym Termin osiągnięcia Arsen rok kalendarzowy Benzo()piren rok kalendarzowy Kadm rok kalendarzowy Nikiel rok kalendarzowy Tabela 6-2 Dopuszczalne normy w zakresie jakości powietrza kryterium ochrony roślin Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów 62 Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu Termin osiągnięcia poziomów Tlenki azotu* rok kalendarzowy 30 µg/m Dwutlenek siarki Substancja rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 1 X do 31 III) Okres uśredniania wyników pomiarów 20 µg/m Poziom docelowy substancji w powietrzu w [µg/m 3. h] Termin osiągnięcia poziomów Ozon okres wegetacyjny (1 V - 31 VII) Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom celów długoterminowych substancji w powietrzu w [µg/m 3. h] Termin osiągnięcia poziomów Ozon okres wegetacyjny (1 V - 31 VII) Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 63

64 *suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu W poniższej tabeli zostały określone poziomy alarmowe w zakresie dwutlenku azotu, dwutlenku siarki oraz ozonu. Tabela 6-3 Poziomy alarmowe dla niektórych substancji Substancja Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [g/m 3 ] Dwutlenek azotu jedna godzina 400* Dwutlenek siarki jedna godzina 500* Ozon** jedna godzina 240* Pył zawieszony PM10 24 godziny 300 * wartość występująca przez trzy kolejne godziny w punktach pomiarowych reprezentujących jakość powietrza na obszarze o powierzchni co najmniej 100 km2 albo na obszarze strefy zależnie od tego, który z tych obszarów jest mniejszy. ** wartość progowa informowania społeczeństwa o ryzyku wystąpienia poziomów alarmowych wynosi 180 µg/m Ocena stanu atmosfery na terenie województwa oraz Gminy Kęty O wystąpieniu zanieczyszczeń powietrza decyduje ich emisja do atmosfery, natomiast o poziomie w znacznym stopniu występujące warunki meteorologiczne. Przy stałej emisji zmiany stężeń zanieczyszczeń są głównie efektem przemieszczania, transformacji i usuwania zanieczyszczeń z atmosfery. Stężenie zanieczyszczeń zależy również od pory roku: sezon zimowy, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery, głównie przez niskie źródła emisji, sezon letni, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery przez skażenia wtórne powstałe w reakcjach fotochemicznych. Czynniki meteorologiczne wpływające na stan zanieczyszczenia atmosfery w zależności od pory roku podano w tabeli 6-4. Tabela 6-4 Czynniki meteorologiczne wpływające na stan zanieczyszczenia atmosfery Zmiany stężeń zanieczyszczenia Wzrost stężenia zanieczyszczeń Spadek stężenia zanieczyszczeń Główne zanieczyszczenia Zimą: SO 2, pył zawieszony, CO Latem: O 3 Sytuacja wyżowa: wysokie ciśnienie, spadek temperatury poniżej 0 o C, spadek prędkości wiatru poniżej 2 m/s, brak opadów, inwersja termiczna, mgła, Sytuacja niżowa: niskie ciśnienie, wzrost temperatury powyżej 0 o C, wzrost prędkości wiatru powyżej 5 m/s, opady, Sytuacja wyżowa: wysokie ciśnienie, wzrost temperatury powyżej 25 o C, spadek prędkości wiatru poniżej 2 m/s, brak opadów, promieniowanie bezpośrednie powyżej 500 W/m 2 Sytuacja niżowa: niskie ciśnienie, spadek temperatury, wzrost prędkości wiatru powyżej 5 m/s, opady, 63 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 64

65 Ocenę stanu atmosfery na terenie województwa, powiatu i gminy przeprowadzono w oparciu o dane z oceny jakości powietrza w województwie małopolskim w 2011 roku. Na kolejnych rysunkach przedstawiono wielkość stężeń zanieczyszczeń na terenie województwa małopolskiego. Rysunek 6-1 Rozkład stężeń pyłu PM10 w województwie małopolskim w 2013 roku percentyl 90,4 z serii stężeń 24 godzinnych (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) 64 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 65

66 Rysunek 6-2 Rozkład stężeń pyłu PM10 w województwie małopolskim w 2013 roku stężenia roczne (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-3 Obszary przekroczeń średnich stężeń rocznych pyłu PM2.5 - kryterium ochrona zdrowia ludzi 65 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 66

67 (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-4 Rozkład stężeń rocznych benzo(a)pirenu (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Na rysunkach 6-5 do 6-14 przedstawiono wyniki klasyfikacji stref województwa małopolskiego za rok 2013 (klasyfikacja ze względu na kryterium ochrony zdrowia), stosując oznaczenia: klasa A: poziom stężeń nie przekraczający odpowiednio: poziomu dopuszczalnego lub poziomu docelowego, klasa C: poziom stężeń powyżej poziomu dopuszczalnego, poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji lub poziomu docelowego; wymagany program ochrony powietrza. 66 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 67

68 Rysunek 6-5 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie PM10 w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-6 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie PM2.5 w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) 67 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 68

69 Rysunek 6-7 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie dwutlenku azotu w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-8 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie dwutlenku siarki w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) 68 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 69

70 Rysunek 6-9 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie benzenu w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-10 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie tlenku węgla w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) 69 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 70

71 Rysunek 6-11 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie ozonu w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-12 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie ołowiu w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) 70 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 71

72 Rysunek 6-13 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie kadmu, niklu i arsenu w 2013 roku (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Rysunek 6-14 Klasyfikacja stref województwa ze względu na stężenie benzo()pirenu w PM10 w 2013 roku 71 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 72

73 (źródło: Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2013 roku) Na podstawie powyższych rysunków strefę małopolską, w której leżą Kęty zakwalifikowano do klasy C w zakresie następujących substancji: - pył zawieszony PM10 stężenia 24-godzinne i roczne, - pył zawieszony PM2.5 stężenia roczne, - benzoalfapiren B(a)P stężenia roczne. Z ww. powodów strefę małopolską, gdzie leżą Kęty, zakwalifikowano do opracowania programu ochrony powietrza (POP) dla kryterium ochrony zdrowia. Zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późn. zm.) przygotowanie i zrealizowanie Programu ochrony powietrza wymagane jest dla stref, w których stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych, powiększonych w stosownych przypadkach o margines tolerancji, choćby jednej substancji, spośród określonych w rozporządzeniu z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomu niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 47, poz. 281). Do stref takich na obszarze województwa małopolskiego zakwalifikowano: aglomerację krakowską, miasto Tarnów, strefę małopolska. Zgodnie z Uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego nr XLII/662/13 z dnia 30 września 2013 roku w sprawie przyjęcia Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, wyznaczono wymagany efekt ekologiczny dla Gminy Kety w ramach działań naprawczych Działania planowane do realizacji na terenie Gminy Kęty związane z ograniczeniem emisji ze źródeł niskiej emisji przedstawiono w załączniku nr 2 do PGN. 6.3 Emisja substancji szkodliwych i dwutlenku węgla na terenie Gminy Kęty Na terenie Gminy Kęty występują punktowe źródła emisji zanieczyszczeń (tzw. wysoka emisja). Działa tam obecnie system ciepłowniczy zasilany z kotłowni stanowiącej źródło punktowe (źródło wysokiej emisji). Źródła te należą do przedsiębiorstwa Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. W Ciepłowni zlokalizowanej na obszarze miejskim Gminy Kęty przy ul. Kościuszki 111 zainstalowano następujące źródła ciepła: - dwa kotły węglowe WLM 5, - kocioł węglowy WR 7.5, 72 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 73

74 - kocioł węglowy WR 25, Emitory te spełniają wymogi związane z ochroną środowiska i nie oddziaływają znacząco na stan powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Kęty (posiadają urządzenia odpylające). W celu oszacowania ogólnej emisji substancji szkodliwych do atmosfery ze spalania paliw w budownictwie mieszkaniowym, sektorze handlowo-usługowym i użyteczności publicznej w gminie, koniecznym jest posłużenie się danymi pośrednimi. Punkt wyjściowy stanowiła w tym przypadku struktura zużycia paliw i energii w gminie. Emisję wysoką (kominy wyższe niż 40m) określono na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorstwa Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. W tabeli 6.5 zestawiono ładunek głównych zanieczyszczeń za rok bazowy Tabela 6-5 Zestawienie podstawowych substancji zanieczyszczających ze źródeł emisji wysokiej na terenie Gminy Kęty w roku bazowym 2010 (źródło: ECO S.A.) Rodzaj substancji Ilość [Mg/rok] Dwutlenek siarki 12 Dwutlenek azotu 174 Tlenek węgla 459 Dwutlenek węgla Pył 10 Benzo()piren 0 Tabela 6-6 Szacunkowa emisja substancji szkodliwych do atmosfery na terenie Gminy Kęty ze spalania paliw do celów grzewczych w 2010 roku (emisja niska) Rodzaj substancji Ilość [Mg/rok] Dwutlenek siarki 315 Dwutlenek azotu 87 Tlenek węgla Dwutlenek węgla Pył 541 Benzo()piren 0,367 Na podstawie danych dotyczących natężenia ruchu oraz udziału poszczególnych typów pojazdów w tym ruchu na głównych arteriach komunikacyjnych gminy (dane Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad) oraz opracowania Ministerstwa Środowiska Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza oszacowano wielkość emisji komunikacyjnej. Dla wyznaczenia wielkości emisji liniowej na badanym obszarze, wykorzystano również opracowaną przez Krajowe Centrum Inwentaryzacji Emisji aplikację do szacowania emisji ze środków transportu, która dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Ochrony Środowiska. 73 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 74

75 Rysunek 6-15 Widok panelu głównego aplikacji do szacowania emisji ze środków transportu Przyjęto także założenia co do natężenia ruchu na poszczególnych rodzajach dróg oraz procentowy udział typów pojazdów na drodze, jak to przedstawiono poniżej. Natomiast w celu wyznaczenia emisji CO 2 ze środków transportu wykorzystano wskaźniki emisji dwutlenku węgla z transportu, zamieszczone w materiałach sporządzonych przez KOBIZE wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) w roku 2010 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok Wskaźnik emisji dla benzyny wynosi 68,61 kg/gj, dla oleju napędowego 73,33 kg/gj, natomiast gazu LPG 62,44 kg/gj. Przyjmując wartości opałowe wspomnianych paliw odpowiednio na poziomie 33,6 GJ/m 3, 36,0 GJ/m 3 i 24,6 GJ/m 3 oraz przy założeniu ilości spalanego paliwa dla różnych typów pojazdów, jak pokazano w tabeli poniżej, otrzymano całkowitą emisję dwutlenku węgla ze środków transportu. Wyznaczone powyżej wartości emisji rozproszonej, liniowej oraz emisja punktowa, składają się na całkowitą emisję zanieczyszczeń do atmosfery, powstałych przy spalaniu paliw na terenie Gminy Kęty. Do wyznaczenia emisji z transportu przyjęto ponadto następujące dane: dane o długości dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych udostępnione przez Gminę Kęty, opracowanie dotyczące natężenia ruchu na drogach wojewódzkich i krajowych dostępnie na stronie internetowej tzn. Pomiar ruchu na drogach wojewódzkich w 2010 roku, Generalny pomiar ruchu w 2010 roku oraz Prognoza ruchu dla Prognozy oddziaływania na środowisko skutków realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych na lata (ZAŁĄCZNIK B15), Metodologia prognozowania zmian aktywności sektora transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych 74 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 75

76 substancji) - Zakład Badań Ekonomicznych Instytutu Transportu Samochodowego, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury. Zgodnie z informacją Urzędu Gminy Kęty łączna długość dróg publicznych na terenie gminy wynosi 140,8 km w tym: droga krajowa 52 o długości 9,1 km; droga wojewódzka 948 około 10,7 km: drogi powiatowe o łącznej długości 42,44 km; drogi gminne o łącznej długości 78,6 km; Założono również średni roczny wskaźnik wzrostu ruchu pojazdów samochodowych ogółem na drogach w Gminie Kęty dla lat zgodnie z wytycznymi GDDKiA. 75 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 76

77 Tabela 6-7 Założenia do wyznaczenia emisji liniowej droga krajowa nr 52 długość 9,10 km średnie natężenie ruchu (wg pomiarów) poj/dobę udział % poszczególnych typów pojazdów poj./h osobowe 83,9 485,5 dostawcze 8,8 50,8 ciężarowe 5,0 28,7 autobusy 1,6 9,5 motocykle 0,7 4,3 drogi wojewódzka nr 948 długość 10,7 km średnie natężenie ruchu (wg pomiarów) 9264 poj/dobę udział % poszczególnych typów pojazdów poj./h osobowe 80,6 311,2 dostawcze 6,2 24,1 ciężarowe 11,0 42,3 autobusy 1,3 5,1 motocykle 0,9 3,3 drogi powiatowe długość 42,44 km średnie natężenie ruchu (wg pomiarów) 4632 poj/dobę udział % poszczególnych typów pojazdów poj./h osobowe 80,6 155,6 dostawcze 6,2 12,0 ciężarowe 11,0 21,1 autobusy 1,3 2,5 motocykle 0,9 1,7 drogi gminne długość 68,00 km średnie natężenie ruchu (szacowane) 2316 poj/dobę udział% poszczególnych typów pojazdów poj./h osobowe 80,6 77,8 dostawcze 6,2 6,0 ciężarowe 11,0 10,6 autobusy 1,3 1,3 76 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 77

78 Tabela 6-8 Roczna emisja substancji szkodliwych do atmosfery ze środków transportu na terenie Gminy Kęty rok 2010 [kg/rok] rodzaj drogi krajowe wojewódzkie powiatowe gminne rodzaj pojazdu śr. prędkość [km/h] CO C 6 H 6 HC HCal HCar NOx TSP SOx Pb osobowe dostawcze ciężarowe autobusy motocykle osobowe dostawcze ciężarowe autobusy motocykle osobowe dostawcze ciężarowe autobusy motocykle osobowe dostawcze ciężarowe autobusy motocykle RAZEM 33, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 78

79 Tabela 6-9 Roczna emisja dwutlenku węgla ze środków transportu na terenie Gminy Kęty rok 2020 [kg/rok] rodzaj drogi krajowe wojewódzkie powiatowe gminne rodzaj pojazdu natężenie ruchu [poj/rok] śr. ilość spalanego paliwa [l/100km] dł. odcinka drogi [km] śr. ilość spalonego paliwa na danym odcinku drogi [l] śr. wskaźnik emisji [kgco 2/m 3 ] roczna emisja CO 2 [kg/rok] osobowe ,5 9,1 0, dostawcze ,0 9,1 0, ciężarowe ,0 9,1 2, autobusy ,0 9,1 2, motocykle ,5 9,1 0, osobowe ,5 10,7 0, dostawcze ,0 10,7 1, ciężarowe ,0 10,7 3, autobusy ,0 10,7 2, motocykle ,8 10,7 0, osobowe ,0 42,4 2, dostawcze ,0 42,4 4, ciężarowe ,0 42,4 13, autobusy ,0 42,4 14, motocykle ,1 42,4 1, osobowe ,5 68,0 5, dostawcze ,0 68,0 7, ciężarowe ,0 68,0 23, autobusy ,0 68,0 27, motocykle ,4 68,0 3, RAZEM Ocena jakości powietrza na terenie Gminy Kęty W dalszej części opracowania, wyznaczono dla poszczególnych źródeł emisje takich substancji szkodliwych jak: SO 2, NO 2, CO, pył, B(α)P oraz CO 2 wyrażoną w kg danej substancji na rok. Wyznaczono także emisję równoważną, czyli zastępczą. Emisja równoważna jest to wielkość ogólna emisji zanieczyszczeń pochodzących z określonego (ocenianego) źródła zanieczyszczeń, przeliczona na emisję dwutlenku siarki. Oblicza się ją poprzez sumowanie rzeczywistych emisji poszczególnych rodzajów zanieczyszczeń, emitowanych z danego źródła emisji i pomnożonych przez ich współczynniki toksyczności zgodnie ze wzorem: E r n E t1 t K t gdzie: E r - emisja równoważna źródeł emisji, t - liczba różnych zanieczyszczeń emitowanych ze źródła emisji, 78 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 79

80 E t - emisja rzeczywista zanieczyszczenia o indeksie t, K t - współczynnik toksyczności zanieczyszczenia o indeksie t, który to współczynnik wyraża stosunek dopuszczalnej średniorocznej wartości stężenia dwutlenku siarki eso 2 do dopuszczalnej średniorocznej wartości stężenia danego zanieczyszczenia et co można określić wzorem: K t e SO e t 2 Współczynniki toksyczności zanieczyszczeń traktowane są jako stałe, gdyż są ilorazami wielkości określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U poz. 1031). Tabela 6-10 Współczynniki toksyczności zanieczyszczeń Nazwa substancji Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu, μg/m3 Okres uśredniania wyników Współczynnik toksyczności zanieczyszczenia Kt Dwutlenek azotu 40 rok kalendarzowy 0,5 Dwutlenek siarki 20 rok kalendarzowy 1 Tlenek węgla Brak - 0 pył zawieszony PM10 40 rok kalendarzowy 0,5 Benzo()piren 0,001 rok kalendarzowy Dwutlenek węgla Brak - 0 Emisja równoważna uwzględnia to, że do powietrza emitowane są równocześnie różnego rodzaju zanieczyszczenia o różnym stopniu toksyczności. Pozwala to na prowadzenie porównań stopnia uciążliwości poszczególnych źródeł emisji zanieczyszczeń emitujących różne związki. Umożliwia także w prosty, przejrzysty i przekonywujący sposób znaleźć wspólną miarę oceny szkodliwości różnych rodzajów zanieczyszczeń, a także wyliczać efektywność wprowadzanych usprawnień. W celu oszacowania ogólnej emisji substancji szkodliwych do atmosfery ze spalania paliw w budownictwie mieszkaniowym, sektorze handlowo-usługowym i użyteczności publicznej w Gminie Kęty, koniecznym było posłużenie się danymi pośrednimi. Punkt wyjściowy stanowiła w tym przypadku struktura zużycia paliw i energii w Gminie Kęty, dane o źródłach wysokiej emisji oraz dane Głównego Urzędu Statystycznego. 79 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 80

81 Tabela 6-11 Zestawienie zbiorcze emisji substancji do atmosfery z poszczególnych źródeł emisji na terenie Gminy Kęty w 2010 roku Lp. Substancja Jednostka Rodzaj emisji Wysoka Niska Liniowa Razem 1 Dwutlenek siarki Mg/rok Tlenki azotu Mg/rok Tlenek węgla Mg/rok Pył Mg/rok B(a)P kg/rok Dwutlenek węgla Mg/rok Er Mg/rok Udział punktowych, rozproszonych i liniowych źródeł w całkowitej emisji poszczególnych substancji do atmosfery przedstawia rysunek ,607 68, , ,4453 SO 2 NO x 2,3% 40,1% 15,8% 56,3% 28,0% 57,6% wysoka niska liniowa wysoka niska liniowa 19,6% CO 0,8% pył 1,8% 3,5% 79,6% wysoka niska liniowa 94,7% wysoka niska liniowa B(a)P CO 2 32,9% 46,8% 20,2% 100,0% wysoka niska liniowa wysoka niska liniowa Rysunek 6-16 Udział rodzajów źródeł emisji w całkowitej emisji poszczególnych zanieczyszczeń do atmosfery w Gminie Kęty w 2010 roku 80 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 81

82 Widoczny na powyższym zestawieniu największy udział niskiej emisji w emisji całkowitej, niemal wszystkich substancji szkodliwych, potwierdza także wyznaczona emisja równoważna (zastępcza, ekwiwalentna) dla omawianych rodzajów źródeł emisji co przedstawia rysunek ,8% 6,5% 81,7% wysoka emisja niska emisja emisja liniowa. Rysunek 6-17 Udział emisji zastępczej z poszczególnych źródeł emisji w całkowitej emisji substancji szkodliwych przeliczonych na emisję równoważną SO 2 w Gminie Kęty w 2010 roku Tak duży udział emisji ze źródeł rozproszonych emitujących zanieczyszczenia w wyniku bezpośredniego spalania paliw na cele grzewcze i socjalno-bytowe w mieszkalnictwie oraz w sektorach handlowo-usługowym nie powinien być wielkim zaskoczeniem. Rodzaj i ilość stosowanych paliw, stan techniczny instalacji grzewczych oraz, co zrozumiałe, brak układów oczyszczania spalin, składają się w sumie na wspomniany efekt. Należy także pamiętać, że decydujący wpływ na wielkość emisji zastępczej ma ilość emitowanego do atmosfery benzo(α)pirenu, którego wskaźnik toksyczności jest kilka tysięcy razy większy od tego samego wskaźnika dla dwutlenku siarki. Wynika stąd, że wszelkie działania zmierzające do poprawy jakości powietrza w Gminie Kęty powinny w pierwszej kolejności dotyczyć realizacji programów związanych z ograniczeniem niskiej emisji. W celu zmniejszenia emisji na terenie Gminy Kęty proponuje się funkcjonowanie systemu dopłat do wymiany źródeł ciepła na proekologiczne. 81 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 82

83 Tabela 6-12 Zmiana emisji substancji do atmosfery z poszczególnych źródeł emisji na terenie Gminy Kęty w okresie roku (wg planu rozwoju business as usual) Substancja Jednostka Wielkość emisji wyjściowa Wielkość emisji prognozowanej Zmiana emisji do 2020 r.* Bezwzględna Względna Pył Mg/a 540, ,9% SO2 Mg/a 314, ,6% NO2 Mg/a 86, ,1% CO Mg/a 1 868, ,6% B(a)P kg/a 367, , ,7% CO2 Mg/a , ,9% *) wielkości ze znakiem (-) oznaczają wzrost emisji 82 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 83

84 MONITOROWANIE I RAPORTOWANIE WDROŻENIE PLANOWANIE Pętle sprzężenia zwrotnego INICJACJA Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty 7. Metodologia opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej 7.1 Struktura PGN Struktura i metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej została określona w dokumencie przygotowanym przez Komisję Europejską How to develop a Sustainable Energy Action Plan (SEAP) Guidebook ( Jak opracować Plan Działań na rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) poradnik ). Na poniższym rysunku przedstawiono procesy związane z przygotowywaniem i wdrażaniem SEAP/PGN. Należy zauważyć, iż opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty stanowi część zachodzącego już obecnie procesu związanego z redukcją emisji CO 2. Część działań stanowi kontynuację obecnej strategii gminy, wpisując się w wizję gminy przedstawioną w dalszej części opracowania. Należy także zwrócić uwagę na ramy czasowe związane z wdrażaniem poszczególnych etapów. FAZA KROK RAMY CZASOWE Zobowiązania polityczne oraz podpisanie Porozumienia Adaptacja struktur administracyjnych miasta Budowanie wsparcia zainteresowanych podmiotów Ocena obecnej sytuacji: gdzie jesteśmy? Polityczne zaangażowanie oraz budowanie wsparcia zainteresowanych podmiotów powinny być procesami ciągłymi. Adaptacja struktur miasta powinna następować w odpowiednich odstępach czasu - wtedy gdy występuje potrzeba Ustanowienie wizji: dokąd chcemy zmierzać? Opracowanie planu: jak to osiągnąć? Zatwierdzenie i przedłożenie planu Wdrożenie przedsięwzięć Implementacja Kontakt z innymi sygnatariuszami Porozumienia Monitorowanie Raportowanie i przedłożenie raportu z wdrażania Przegląd 1 rok 2 lata Rysunek 7-1 Poszczególne procesy związane z implementacją SEAP/PGN 83 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 84

85 Faza 1 Inicjacja zobowiązania polityczne oraz podpisanie porozumienia By zapewnić sukces procesu wdrażania zapisów SEAP/PGN konieczne jest odpowiednie wsparcie polityczne na najwyższym lokalnym szczeblu. Kluczowi decydenci władz lokalnych powinni wspierać proces implementacji poprzez udostępnienie/poszukiwanie odpowiednich środków. Kluczowe jest ich zaangażowanie oraz akceptacja PGN zobowiązując się tym samym do wdrażania przedsięwzięć ograniczających emisję gazów cieplarnianych, zwiększenie efektywności energetycznej oraz wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych. Faza 1 Inicjacja adaptacja struktur administracyjnych gminy Wdrażanie przedsięwzięć wymaga współpracy pomiędzy poszczególnymi Wydziałami i jednostkami odpowiadającymi m.in. za ochronę środowiska, planowanie przestrzenne, budżet gminy, administrację obiektów komunalnych, transport, gospodarkę cieplną, etc. Dlatego też ważne jest wyznaczenie odpowiedniej struktury w urzędzie odpowiadającej za realizację Planu. W szczególności chodzi o koordynację prac pomiędzy politykami, wydziałami oraz jednostkami zewnętrznymi. Jednostki Gminne w szczególności: MZWiK SP z o.o., P.K. KOMAX Sp. z o.o., MZK Sp. z o.o., MZEC SP. z o.o., Niektóre z wytyczonych zadań wymagają współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Dotyczy to w szczególności zadań z zakresu transportu. Faza 1 Inicjacja Budowanie wsparcia zainteresowanych podmiotów Wsparcie podmiotów jest ważne z kilku powodów: Decyzje podejmowane wspólnie z zainteresowanymi podmiotami mają większe szanse powodzenia. Współpraca pomiędzy podmiotami zapewnia realizację długoterminowych działań. Akceptacja planu przez podmioty zainteresowane jest często niezbędna do wypełnienia zobowiązań. Obecnie do podmiotów wspierających PGN na terenie Gminy Kęty zaliczyć można m.in.: Radę Miejską w Kętach, jednostki gminne, pomocnicze, instytucje wspierające takie jak Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii. Faza 2 Planowanie ocena obecnej sytuacji: gdzie jesteśmy? W skład tego etapu wchodzą wszystkie elementy formowania PGN, a w szczególności: analiza regulacji prawnych oraz sytuacji politycznej gminy, opracowanie inwentaryzacji emisji bazowej. 84 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 85

86 analiza SWOT. Faza 2 Planowanie ustanowienie wizji długoterminowej: dokąd chcemy zmierzać? Wizja powinna być zgodna z kierunkami rozwoju gminy, przedstawiając sposoby osiągnięcia celu ograniczenia emisji CO 2 do roku 2020 o 20% względem przyjętego roku bazowego. Wizja powinna być realistyczna wprowadzająca jednocześnie nowe wyzwania, wykraczająca poza dotychczasowe działania gminy. Cel redukcji emisji gazów cieplarnianych jest celem ambitnym, takie też powinny być działania zawarte w PGN. Faza 2 Planowanie opracowanie planu Opracowanie PGN jest wstępem do działań ograniczających emisję CO 2. Plan powinien zawierać kluczowe działania oraz ramy czasowe tych działań na przestrzeni poszczególnych lat. Powinien także zawierać elementy analizy ryzyka wdrażania działań związanych z implementacją działań. Ważne by Plan zawierał szacowane koszty przedsięwzięć oraz opisywał możliwe źródła finansowania. Plan powinien być zaakceptowany przez lokalnych decydentów. Faza 2 Planowanie zatwierdzenie i przedłożenie planu Plan powinien być zaakceptowany przez lokalne władze. Faza 3 Wdrożenie implementacja Ten etap jest najdłuższym i najbardziej skomplikowanym ze wszystkich kroków związanych z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych. Proces implementacji powinien przebiegać ze wsparciem organizacji wspierającej wykonanie prac. Istotne jest określenie odpowiedzialności podmiotów i środków niezbędnych do wykonania planu. Faza 4 Monitorowanie i raportowanie Monitoring powinien odpowiednio określać stopień adaptacji planu w strukturze i działaniach gminy. Sygnatariusze są zobowiązani do przedkładania raportu z realizacji zawierającego opis prowadzonych działań. Raport z realizacji powinien zawierać zaktualizowaną inwentaryzację emisji CO 2. Niezbędne jest wykorzystanie odpowiednich wskaźników pozwalających określić postęp osiągania zakładanych celów. Zakłada się, że co 2 lata będzie sporządzany raport z realizacji wytyczonych działań. Na 2020 rok zaplanowano aktualizację PGN wraz reinwentaryzacją emisji CO 2. Rekomendowana przez Komisję Europejską oraz NFOŚiGW struktura Planu wygląda następująco: 1. Podsumowanie wykonawcze 2. Strategia 3. Inwentaryzacja emisji bazowej oraz interpretacja wyników 4. Planowane działania harmonogram Ostatni punkt składa się z dwóch elementów: Działań strategicznych długoterminowych (do roku 2020) 85 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 86

87 Działań krótko- i średnioterminowych. Plan powinien funkcjonować jako jeden z wielu dokumentów funkcjonujących w strukturach gminy wykraczając poza ramy ustawowe, jednakże w sposób oczywisty wpisując się w działania gminy na rzecz racjonalizacji zużycia energii. Plan spełnia tym samym wytyczne istniejących Założeń do Planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Na poniższym wykresie przedstawiono miejsce planu w strukturze dokumentów zgodnie z obecnymi wymaganiami Ustawy Prawo Energetyczne. Rysunek 7-2 Zakres Ustawy Prawo Energetyczne dotyczący planowania energetycznego w gminie 7.2 Metodyka Niniejszy plan opracowano w oparciu o informacje otrzymane od Urzędu Gminy Kęty w zakresie: sytuacji energetycznej gminnych budynków użyteczności publicznej, działań prowadzonych przez gminy w ostatnich latach oraz przedsięwzięciach planowanych, ankiet uzyskanych drogą ankietyzacji wśród użytkowników budynków mieszkalnych jednorodzinnych, 86 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 87

88 danych dotyczących wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w budynkach oraz instalacjach na terenie gminy, informacji zawierających ścisłą specyfikację programu dofinansowania, danych na temat stanu oświetlenia ulicznego. Ponadto wykorzystano następujące dokumenty uzyskane od Urzędu Gminy Kęty: "Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego", Załącznik do uchwały Nr XLII/662/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2013 r., "Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kęty na lata , "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kęty", Obowiązujące Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie Gminy Kęty, Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy, Program rewitalizacji miasta Kęty, Strategia Rozwoju Gminy Kęty na lata , Planu Rozwoju Lokalnego, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kęty na lata z perspektywą do roku W ramach inwentaryzacji emisji w transporcie wykorzystano następujące informacje: generalny pomiar ruchu w 2010 roku (Średni Dobowy Ruch), pomiar ruchu na drogach wojewódzkich w 2010 roku (Średni Dobowy Ruch w punktach pomiarowych w 2010 roku), Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do 2013 roku z perspektywą 2015, dane o rynku gazu płynnego LPG w Polsce w 2011 roku, zasady prognozowania wskaźników wzrostu ruchu wewnętrznego na okres na sieci drogowej do celów planistyczno projektowych. Opracowanie metodologii prognozowania zmian aktywności sektora transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji), Ministerstwo Infrastruktury, 2011, Prognoza ruchu dla Prognozy oddziaływania na środowisko skutków realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych na lata , GDDKiA, 2010 r. Na podstawie danych zebranych od Urzędu Gminy Kęty oraz danych zebranych ze źródeł podanych w dalszej części niniejszego rozdziału oszacowano potencjał redukcji emisji CO 2 na terenie Gminy Kęty 87 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 88

89 Informacje zawarte w poniższych podrozdziałach są istotne także ze względu na pozyskiwanie danych w celu monitoringu efektów wdrażania planu. Część z tych informacji należy pozyskiwać cyklicznie aktualizując inwentaryzację emisji CO Informacje od przedsiębiorstw energetycznych Informacje pozyskane od przedsiębiorstw energetycznych mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego przeprowadzenia inwentaryzacji emisji. Szczególną wartość posiadają dane konieczne do opracowania bazy danych o emisji, która stanowi część planu gospodarki niskoemisyjnej. Pozyskiwanie informacji przeprowadzono w roku 2012 w ramach przygotowania aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w 2014 na potrzeby opracowania PGN. Podmioty, od których uzyskano informacje należą: OGP - Gaz System S.A. Świerklany, PGNIG Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. oddział w Zabrzu, PGNIG SA Górnośląski Oddział Obrotu Gazem, Tauron Dystrybucja S.A., Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A., Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Kętach, Z punktu widzenia przedsiębiorstw ciepłowniczych najbardziej istotne dane (także ze względów na monitoring prowadzonych działań) to: liczba odbiorców ciepła zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach odbiorców (dane na koniec danego roku), ciepło dostarczone odbiorcom końcowym zlokalizowanym na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach odbiorców (dane roczne), moc zamówiona przez odbiorców ciepła zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach odbiorców (dane na koniec danego roku), zakup energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii oraz wyprodukowanej przez systemy CHP duże i CHP małe zlokalizowane na terenie Gminy Kęty z podziałem na typ źródła, długość sieci ciepłowniczych eksploatowanych na terenie Gminy Kęty, liczba węzłów ciepłowniczych eksploatowanych przez przedsiębiorstwo, znajdujących się na terenie Gminy Kęty, liczba liczników ciepła do zdalnego odczytu, zainstalowanych na terenie Gminy Kęty, 88 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 89

90 opis źródeł eksploatowanych przez przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie Gminy Kęty (w tym dane dotyczące emisji zanieczyszczeń). informacje szczegółowe na temat systemów ciepłowniczych Gminy Kęty, plany rozwoju przedsiębiorstw, a także planowane inwestycje. Z punktu widzenia przedsiębiorstw gazowniczych najbardziej istotne dane to: zestawienie długości sieci gazowniczych zlokalizowanych na terenie gminy, zestawienie stacji redukcyjno pomiarowych, ocenę stanu bezpieczeństwa energetycznego, typ rozprowadzanego gazu, wyszczególnienie planowanych inwestycji, liczba odbiorców gazu w poszczególnych grupach odbiorców (dane na koniec danego roku), zużycie gazu w poszczególnych grupach odbiorców (dane roczne). Z punktu widzenia przedsiębiorstw elektroenergetycznych najbardziej istotne dane to: liczba odbiorców energii elektrycznej zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach taryfowych (dane na koniec danego roku). zużycie energii elektrycznej przez odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy Kęty w poszczególnych grupach taryfowych (dane roczne). najwięksi odbiorcy energii elektrycznej na terenie gminy. informacje w zakresie zasilania oraz planowanych inwestycji. liczba odbiorców energii elektrycznej u których zainstalowano elektroniczne liczniki ze zdalną transmisją danych. 7.4 Ankietyzacja obiektów Budynki użyteczności publicznej poddano ankietyzacji w roku 2012 w ramach Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w roku Łącznie uzyskano 37 ankiet dotyczących budynków użyteczności publicznej. Listę obiektów użyteczności publicznej przedstawiono w załączniku nr 1 do PGN. Ankietyzacji w ramach opracowywania Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe poddano spółdzielnię mieszkaniową działającą na terenie gminy Kęty. Informacje istotne z punktu widzenia PGN dotyczą poszczególnych budynków administrowanych przez dany podmiot. Należą do nich: liczba mieszkań, 89 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 90

91 powierzchnia użytkowa, kubatura całkowita, rok budowy, sposób wytwarzania ciepła (ogrzewanie, ciepła woda użytkowa), moc zamówiona / zużycie energii, stan techniczny (z naciskiem na informacje ważne z punktu widzenia gospodarki cieplnej obiektu oraz zużycia energii elektrycznej), planowane przedsięwzięcia modernizacyjne. Ponadto szczegółowej ankietyzacji poddane zostały budynki mieszkalne jednorodzinne. Szczegółowa analiza ankiet przedstawiona została w załączniku 3. Dodatkową ankietyzację spółdzielni mieszkaniowej wykonano w ramach opracowania PGN. Ankietyzacja dotyczyła działań planowanych do realizacji w najbliższych latach. Wyniki ankietyzacji obiektów wskazują na wysoki stopień zainteresowania podmiotów zagadnieniami dotyczącymi oszczędnego gospodarowania energią. 7.5 Pozostałe źródła danych Uzyskano informacje od podmiotów obsługujących system komunikacji miejskiej w Gminie Kęty: Firmy wykonujące usługi przewozowe na terenie Gminy Kęty, Przewozy Regionalne Sp. z o.o., Międzygminny Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o., PKS w Bielsku-Białej, Przewozy Osób Jarosław Spisak. Pozostałe źródła danych to: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Główny Urząd Statystyczny. 90 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 91

92 8. Inwentaryzacja emisji CO Podstawowe założenia Inwentaryzację emisji zanieczyszczeń oraz CO 2 do atmosfery wykonano w oparciu o bilans energetyczny Gminy Kęty. Podstawowe założenia metodyczne: jako rok bazowy inwentaryzacji przyjęto rok Jest to rok, dla którego udało się zebrać kompleksowe dane we wszystkich grupach odbiorców, wytwórców i dostawców energii w ramach aktualizacji Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. w obliczeniach zużycia energii przyjęto dane uzyskane w ramach aktualizacji Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kęty, dane uzupełniono o informacje zebrane do roku 2014 w ramach ankietyzacji. Ponadto wykorzystano dane o zapotrzebowaniu na energię, zapotrzebowaniu na moc oraz powierzchni użytkowej (m 2 ) w poszczególnych sektorach odbiorców. bilans uzupełniono informacjami od przedsiębiorstw energetycznych funkcjonujących na terenie gminy, uzyskanymi w ramach opracowywania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Przeprowadzono własne obliczenia zużycia energii końcowej wśród odbiorców. Inwentaryzacja emisji składa się z dwóch podstawowych elementów: inwentaryzacji emisji CO 2, inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń ze źródeł zlokalizowanych na terenie gminy w tym inwentaryzacja tzw. niskiej emisji oraz emisji liniowej (pochodzącej z transportu). Inwentaryzacja emisji CO 2 (bazowa oraz prognoza do roku 2020) została wykonana zgodnie z wytycznymi Porozumienia Burmistrzów (Covenant of Mayors) określonymi m.in. w dokumencie How to develop a Sustainable Energy Action Plan (tłumaczenie polskie "Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii") Dokument opracowano zgodnie z wytycznymi Porozumienia Burmistrzów przedstawionymi na początku roku 2010, zawierającymi m.in. nowe wskaźniki emisji CO 2 dla poszczególnych nośników. W celu obliczenia emisji CO 2 w roku bazowym wyznacza się zużycie energii finalnej dla poszczególnych sektorów odbiorców w tych latach na obszarze Gminy Kęty. Wyróżniono następujące sektory odbiorców: sektor obiektów/instalacji użyteczności publicznej, sektor handlowo-usługowy, sektor mieszkalny, 91 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 92

93 sektor przemysłowy, oświetlenie uliczne, sektor transportowy. Jako nośniki zużywane na terenie gminy wyróżnia się: ciepło sieciowe, gaz ziemny, energię elektryczną, paliwa węglowe, drewno i biomasę, olej opałowy, gaz płynny LPG, olej napędowy, benzyna, energię ze źródeł odnawialnych. Do inwentaryzacji emisji CO 2 w roku bazowym 2010 posłużono się zestawem wskaźników odpowiednich dla danego nośnika energii paliwa. Wartość wskaźnika oraz jego źródło przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 8-1 Wskaźniki emisji CO 2 wykorzystane w ramach inwentaryzacji emisji Nośnik Energia elektryczna Wartość wskaźnika (Mg CO 2 /MWh) 0,812 Gaz ziemny 0,201 Olej opałowy 0,276 Benzyna silnikowa 0,247 Olej napędowy 0,264 Ciekły gaz ziemny 0,225 Węgiel 0,341 Ciepło sieciowe 0,377 Źródła danych KOBIZE - Referencyjny wskaźnik jednostkowej emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej do wyznaczania poziomu bazowego dla projektów JI realizowanych w Polsce KOBIZE - Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO 2 (WE) w roku 2007 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2010 Przedsiębiorstwo ciepłownicze - ankieta dotycząca emisji zanieczyszczeń ze źródeł ciepła 92 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 93

94 8.2 Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii W poniższym rozdziale przedstawiono charakterystykę zużycia energii w poszczególnych sektorach odbiorców energii: Obiekty użyteczności publicznej z uwagi na przejrzystość bilansowania poszczególnych sektorów do sektora użyteczności publicznej zaliczono obiekty użyteczności publicznej administrowane przez gminę. Pozostałe obiekty użyteczności publicznej (powiatowe, państwowe) także zostały zbilansowane, jednak w grupie handel, usługi przedsiębiorstwa. Obiekty mieszkalne budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne Handel, usługi, przedsiębiorstwa budynki w których prowadzona jest działalność gospodarcza handlowa, usługowa lub produkcyjna, a także budynki powiatowe zlokalizowane na terenie miasta. Oświetlenie źródła oświetlenia miejskiego placów i ulic. Transport pojazdy poruszające się w obszarze miasta Cieszyna, w uwzględnieniem transportu publicznego autobusowego i kolejowego, transportu prywatnego osobowego oraz przewozu towarów. Przemysł bardzo duże zakłady o charakterze produkcyjnym Obiekty użyteczności publicznej Na obszarze gminy znajdują się budynki użyteczności publicznej o zróżnicowanym przeznaczeniu, wieku i technologii wykonania. Na potrzeby niniejszego opracowania, wprowadzono podział na budynki administrowane przez Urząd Gminy oraz inne obiekty pełniące funkcje użyteczności publicznej, m.in. kulturalne, oświatowe, służby zdrowia. Budynki użyteczności, będące własnością gminy i administrowane przez gminę poddano analizie na podstawie informacji uzyskanych drogą ankietyzacji. Wykaz obiektów użyteczności publicznej należących do gminy i użytkowanych przez gminę przedstawiono w załączniku 1. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w sektorze użyteczności publicznej w roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 94

95 Tabela 8-2 Zużycie energii w podziale na poszczególne nośniki energii wykorzystywane w obiektach użyteczności publicznej Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii 1 Energia elektryczna MWh/rok 3 267,58 2 Ciepło sieciowe MWh/rok 3 491,23 3 Gaz sieciowy MWh/rok 4 632,84 4 Węgiel kamienny MWh/rok 995,73 5 RAZEM MWh/rok ,37 Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników w pokryciu zapotrzebowania na energię końcową w obiektach użyteczności publicznej. 8,0% 26,4% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy 37,4% Węgiel kamienny 28,2% Rysunek 8-1 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze użyteczności publicznej Obecnie budynki użyteczności publicznej zużywają: ok. 1,7% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 2,1% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy, ok. 4,4% ciepła sieciowego wykorzystywanego na terenie gminy, ok. 3,0% gazu ziemnego wykorzystywanego na terenie gminy. Głównym nośnikiem energii wykorzystywanym w obiektach użyteczności jest gaz ziemny (ponad 37,4%) ora ciepło sieciowe wykorzystywane w celach ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej (ponad 28%). Ponadto wykorzystuje się energię elektryczną w udziale ponad 26%. Udział nośników innych niż sieciowe w bilansie energii budynków użyteczności to głównie węgiel który stanowi ok. 8%. 94 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 95

96 W kolejnej tabeli przedstawiono emisje CO 2 związaną z wykorzystywaniem nośników energii w sektorze obiektów użyteczności publicznej w roku Tabela 8-3 Roczna emisja CO 2 związana z wykorzystaniem poszczególnych nośników energii w obiektach użyteczności publicznej Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 1 Energia elektryczna MgCO 2 /rok 2 653,27 2 Ciepło sieciowe MgCO 2 /rok 1 316,19 3 Gaz sieciowy MgCO 2 /rok 931,20 4 Węgiel kamienny MgCO 2 /rok 332,27 5 RAZEM MgCO 2 /rok 5 232,94 Na poniższym rysunku przedstawiono procentowy udział poszczególnych nośników w całkowitej emisji CO 2. 6,3% 17,8% Energia elektryczna Ciepło sieciowe 50,7% Gaz sieciowy Węgiel kamienny 25,2% Rysunek 8-2 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze użyteczności publicznej 95 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 96

97 8.2.2 Obiekty mieszkalne Sektor mieszkaniowy jest drugim co wielkości (po przemyśle) największym odbiorcą energii na terenie gminy, charakteryzuje się także dużą dynamiką zmian źródeł zasilania w ciepło. Obserwuje się częściową wymianę źródeł na bardziej efektywne o wyższej sprawności. Niestety często tego typu inwestycje nie wiążą się jednak ze zmianą nośnika wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania na bardziej ekologiczny typu: gaz, olej opałowy oraz energia elektryczna. Dzieje się tak, głównie ze względu na coraz wyższe ceny tych nośników energii. W ostatnich latach obserwuje się ogólnokrajowe zwiększenie emisji CO 2 związanej z wykorzystaniem energii właśnie w tej grupie odbiorców. Dlatego też działania promujące niskoemisyjne inwestycje i zachowania mieszkańców mogą mieć kluczowe znaczenie dla realizacji celów indykatywnych PGN. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w sektorze mieszkalnictwa w roku Tabela 8-4 Zużycie energii w podziale na poszczególne nośniki energii wykorzystywane w sektorze mieszkalnictwa Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii 1 Energia elektryczna MWh/rok ,04 2 Ciepło sieciowe MWh/rok ,78 3 Gaz sieciowy MWh/rok ,58 4 Gaz ciekły MWh/rok 873,92 5 Węgiel kamienny MWh/rok ,45 6 Biomasa MWh/rok ,03 7 RAZEM MWh/rok ,80 96 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 97

98 Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników w pokryciu zapotrzebowania na energię końcową w obiektach mieszkaniowych. 15,5% 11,0% 12,7% Energia elektryczna Ciepło sieciowe 42,4% Gaz sieciowy Gaz ciekły Węgiel kamienny Biomasa 18,1% 0,4% Rysunek 8-3 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze mieszkalnictwa Obecnie sektor mieszkalnictwa zużywa: ok. 30,1% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 16,4% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy, ok. 36,7% ciepła sieciowego wykorzystywanego na terenie gminy, ok. 26,2% gazu ziemnego wykorzystywanego na terenie gminy. Głównym sieciowym nośnikiem energii wykorzystywanym w obiektach mieszkalnych jest węgiel wykorzystywany w celach ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej stanowiące ok. 42% potrzeb energetycznych w tej grupie odbiorców. Gaz ziemny stanowi 18,1% rynku, drewno 15,5%, ciepło sieciowe 12,7% i energia elektryczna ok. 11,0%. 97 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 98

99 W poniższej tabeli przedstawiono emisje CO 2 związana z wykorzystywaniem nośników energii w sektorze mieszkalnictwa w roku Tabela 8-5 Roczna emisja CO 2 związana z wykorzystaniem poszczególnych nośników energii w obiektach mieszkalnych Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 [MgCO 2 /rok] 1 Energia elektryczna MgCO 2 /rok ,80 2 Ciepło sieciowe MgCO 2 /rok ,89 3 Gaz sieciowy MgCO 2 /rok 8 245,94 4 Gaz ciekły MgCO 2 /rok 196,44 5 Węgiel kamienny MgCO 2 /rok ,81 6 RAZEM MgCO 2 /rok ,89 Na poniższym rysunku przedstawiono procentowy udział poszczególnych nośników w całkowitej emisji CO 2. 28,3% 44,8% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Węgiel kamienny 15,1% 0,3% 11,5% Rysunek 8-4 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze mieszkalnictwa 98 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 99

100 8.2.3 Handel, usługi, przedsiębiorstwa Obiekty z grupy handel, usługi, przedsiębiorstwa stanowią jedną z ważniejszych grup użytkowników energii. Ponadto jest to grupa bardzo dynamicznie rozwijająca się charakteryzująca się wzrostem konsumpcji energii. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa w roku Tabela 8-6 Zużycie energii w podziale na poszczególne nośniki energii wykorzystywane w sektorze handel, usługi przedsiębiorstwa Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii [MWh/rok] 1 Energia elektryczna MWh/rok ,45 2 Ciepło sieciowe MWh/rok 8 985,32 3 Gaz sieciowy MWh/rok 5 240,00 4 Gaz ciekły MWh/rok 93,96 5 Olej opałowy MWh/rok 878,44 6 Węgiel kamienny MWh/rok ,73 7 Biomasa MWh/rok 623,02 8 Energia słoneczna MWh/rok 3,33 9 RAZEM MWh/rok ,24 Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników w pokryciu zapotrzebowania na energię końcową w obiektach usługowo handlowych. 99 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 100

101 0,0% 32,9% 1,6% 38,6% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Olej opałowy Węgiel kamienny Biomasa Energia słoneczna 0,2% 9,4% 16,2% Rysunek 8-5 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa Obecnie sektor handlowo-usługowy zużywa: ok. 7,4% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 14,0% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy, ok. 11,4% ciepła sieciowego wykorzystywanego na terenie gminy, ok. 3,3% gazu ziemnego wykorzystywanego na terenie gminy. Głównym nośnikiem energii wykorzystywanym w grupie handel, usługi, przedsiębiorstwa jest energia elektryczna (blisko 39%) oraz węgiel (ok. 33%). Ponadto najczęściej wykorzystywanymi nośnikami energii są: ciepło sieciowe (ok. 16,2%) i gaz ziemny (ok. 9,4%). Udział zużycia pozostałych nośników nie przekracza 4%. W poniższej tabeli przedstawiono emisje CO 2 związana z wykorzystywaniem nośników energii w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa w roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 101

102 Tabela 8-7 Roczna emisja CO 2 związana z wykorzystaniem poszczególnych nośników energii w obiektach sektora handel, usługi, przedsiębiorstwa Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 [MgCO 2 /rok] 1 Energia elektryczna MgCO 2 /rok ,28 2 Ciepło sieciowe MgCO 2 /rok 3 387,47 3 Gaz sieciowy MgCO 2 /rok 1 053,24 4 Gaz ciekły MgCO 2 /rok 21,12 5 Olej opałowy MgCO 2 /rok 242,18 6 Węgiel kamienny MgCO 2 /rok 6 087,60 7 RAZEM MgCO 2 /rok ,88 Na poniższym rysunku przedstawiono procentowy udział poszczególnych nośników w całkowitej emisji CO 2. 22,2% Energia elektryczna 0,9% 3,8% 0,1% 60,6% Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Olej opałowy Węgiel kamienny 12,4% Rysunek 8-6 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze handel, usługi, przedsiębiorstwa Oświetlenie uliczne W roku bazowym na terenie Gminy Kęty zainstalowanych było opraw oświetleniowych (dane TAURON Dystrybucja S.A. oraz UG Kęty), na wszystkich typach dróg 101 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 102

103 o łącznej mocy 297,38 kw. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie energii oraz emisję CO 2 w 2010 roku. Tabela 8-8 Zużycie energii oraz emisja CO 2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia gminy Nośnik energii / paliwo Zużycie energii [MWh/rok] Emisja CO 2 [MgCO 2 /rok] Energia elektryczna Obecnie oświetlenie uliczne zużywa: ok. 0,8% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 1,5% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy Transport Sektor transportu charakteryzuje się bardzo dużą dynamiką zmian, zarówno w zakresie liczby pojazdów poruszających się po drogach i jakości tych pojazdów. Jednocześnie gmina nieustannie poprawia stan istniejącej infrastruktury szukając nowych rozwiązań w transporcie zarówno po stronie systemowej komunikacji publicznej jak i infrastruktury drogowej. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w sektorze transportowym w roku Tabela 8-9 Zużycie energii w podziale na poszczególne nośniki energii wykorzystywane w sektorze transportowym Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii [MWh/rok] 1 Energia elektryczna MWh/rok 767,31 2 Gaz ciekły MWh/rok ,22 3 Olej napędowy MWh/rok ,24 4 Benzyna MWh/rok ,72 5 RAZEM MWh/rok , Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 103

104 Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników w pokryciu zapotrzebowania na energię końcową w sektorze transportowym. 0,4% 14,7% Energia elektryczna Gaz ciekły 53,6% Olej napędowy Benzyna 31,2% Rysunek 8-7 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze transportowym Obecnie sektor transportowy zużywa: ok. 25,8% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 0,5% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy, ok. 96,7% gazu ciekłego wykorzystywanego na terenie gminy. Głównymi nośnikami energii wykorzystywanymi w sektorze transportu są: benzyna (ponad 53,6%) i olej napędowy (ok. 31,2). Udział LPG w bilansie paliwowym transportu wynosi niespełna 15%, a energii elektrycznej ponad 0,4% (wyłącznie w kolejnictwie). W poniższej tabeli przedstawiono emisje CO 2 związaną z wykorzystywaniem nośników energii w sektorze transportowym w roku Tabela 8-10 Roczna emisja CO 2 związana z wykorzystaniem poszczególnych nośników energii w sektorze transportowym Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 [MgCO 2 /rok] 1 Energia elektryczna MgCO 2 /rok 623,06 2 Gaz ciekły MgCO 2 /rok 6 357,62 3 Olej napędowy MgCO 2 /rok ,46 4 Benzyna MgCO 2 /rok ,08 5 RAZEM MgCO 2 /rok , Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 104

105 Na poniższym rysunku przedstawiono procentowy udział poszczególnych nośników w całkowitej emisji CO 2. 1,3% 13,2% Energia elektryczna Gaz ciekły Olej napędowy 52,7% Benzyna 32,8% Rysunek 8-8 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze transportu Przemysł Odbiorcy przemysłowi stanowią grupę odbiorców energii, cechujących się w ostatnich latach największą dynamiczną zmian. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w przemyśle w roku Tabela 8-11 Zużycie energii w podziale na poszczególne nośniki energii wykorzystywane w sektorze przemysłu Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii [MWh/rok] 1 Energia elektryczna MWh/rok ,22 2 Ciepło sieciowe MWh/rok ,40 3 Gaz sieciowy MWh/rok ,73 4 Węgiel kamienny MWh/rok ,16 5 RAZEM MWh/rok , Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 105

106 Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników w pokryciu zapotrzebowania na energię końcową w sektorze przemysłu. 4,4% 39,6% Energia elektryczna 41,3% Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Węgiel kamienny 14,6% Rysunek 8-9 Udział poszczególnych nośników energii wykorzystywanych w sektorze przemysłowym Obecnie sektor przemysłowy zużywa: ok. 34,3% całkowitej energii zużywanej w gminie, ok. 66,1% energii elektrycznej wykorzystywanej na terenie gminy, ok. 47,5% ciepła sieciowego wykorzystywanego na terenie gminy, ok. 67,4% gazu ziemnego wykorzystywanego na terenie gminy. Głównym nośnikiem energii wykorzystywanym w przedsiębiorstwach przemysłowych są nośniki sieciowe: gaz ziemny (ok. 41,3%) i energia elektryczna (ok. 39,6%), oraz w mniejszym zakresie ciepło sieciowe (ok. 14,6%). Spośród paliw największe znaczenie odgrywa węgiel (blisko 4,4%). W poniższej tabeli przedstawiono emisje CO 2 związaną z wykorzystywaniem nośników energii w sektorze przemysłowym w roku Tabela 8-12 Roczna emisja CO 2 związana z wykorzystaniem poszczególnych nośników energii w sektorze przemysłu Lp. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 [MgCO 2 /rok] 1 Energia elektryczna MgCO 2 /rok ,79 2 Ciepło sieciowe MgCO 2 /rok ,68 3 Gaz sieciowy MgCO 2 /rok ,54 4 Węgiel kamienny MgCO 2 /rok 3 781,54 5 RAZEM MgCO 2 /rok , Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 106

107 Na poniższym rysunku przedstawiono procentowy udział poszczególnych nośników w całkowitej emisji CO 2. 3,1% 17,5% 11,6% 67,7% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Węgiel kamienny Rysunek 8-10 Udział emisji CO 2 z nośników energii wykorzystywanych w sektorze przemysłowym 8.3 Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 - rok 2010 Inwentaryzacja obejmuje sektor przemysłowy jednak emisja związana ze zużyciem energii w tej grupie odbiorców została wyłączona z obliczeń możliwej do osiągnięcia redukcji emisji CO 2, co jest zgodne z metodologią przygotowania SEAP oraz PGN. Inwentaryzacja obejmuje cały obszar Gminy Kęty. Obliczenia emisji zostały wykonane przy pomocy wiedzy technicznej oraz arkuszy kalkulacyjnych FEWE. W obliczeniach posługiwano się wartością emisji CO 2 bez uwzględnienia emisji innych gazów cieplarnianych CH 4 oraz N 2 O, które wg wytycznych Porozumienia nie są wymagane do obliczeń. Ponadto emisja CO 2 ze spalania biomasy czy biopaliw oraz emisja ze zużywanej tzw. zielonej energii elektrycznej jest przyjmowana jako wartość zerowa. Przyjmuje się, że drewno spalane na terenie Gminy Kęty pochodzi w całości z obszaru gminy. Wg metodologii proponowanej przez Porozumienie Burmistrzów dopuszczalne jest posługiwanie się wskaźnikami standardowymi opracowanymi zgodnie z wytycznymi IPCC lub przy wykorzystaniu wskaźników emisji LCA (Life Cycle Assessment). Przy tego typu podejściu bierze się pod uwagę całkowity okres żywotności uwzględniając nie tylko emisję ze spalania lecz także emisje powstające poprzez procesy związane z żywotnością produktu, takie jak 106 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 107

108 transport czy procesy przeróbki. Do dalszej analizy wybrano metodę wskaźników standardowych zgodnych z wytycznymi IPCC. W celu prawidłowego oszacowania poziomu emisji CO 2 oraz określenia dalszych działań gminy w zakresie działań energooszczędnych należy wykazać w jakim punkcie gmina obecnie się znajduje. Dotychczasowe przedsięwzięcia wspierające energooszczędność powinny odnosić skutek zarówno na poziomie zmniejszenia zużycia energii jak i redukcji emisji CO 2. Należy jednak pamiętać o obserwowanym wzroście zużycia energii w sektorach takich jak przemysł oraz transport. W niniejszym rozdziale podsumowano informacje o zużyciu energii i związanej z tym emisji dwutlenku węgla w poszczególnych grupach użytkowników energii w roku Łącznie zużycie energii końcowej w Gminie Kęty w roku 2010 wynosiło MWh. Roczne jednostkowe zużycie energii wynosi ok. 21 MWh/osobę. W poniższej tabeli przedstawiono zużycie energii w podziale na poszczególne sektory odbiorców. Tabela 8-13 Zużycie energii końcowej w poszczególnych sektorach odbiorców w roku 2010 L.p. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii 1 Mieszkalnictwo MWh/rok Przemysł MWh/rok Użyteczność publiczna MWh/rok Handel, usługi przedsiębiorstwa MWh/rok Oświetlenie uliczne MWh/rok Transport MWh/rok RAZEM MWh/rok Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 108

109 25,8% 30,6% 0,2% 7,5% 1,7% 34,3% Mieszkalnictwo Użyteczność publiczna Oświetlenie uliczne Przemysł Handel, usługi przedsiębiorstwa Transport Rysunek 8-11 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w roku 2010 Największy udział w całkowitym zużyciu energii stanowi sektor przemysłowy (ok. 34,3%), sektor mieszkalnictwa (ok. 30,6%) oraz sektor transportowy stanowiący ok. 25,8% całkowitego zużycia. Około 7,5% całkowitego zużycia energii przypada na sektor handel, usługi, przedsiębiorstwa. Udział poszczególnych nośników energii w bilansie energetycznym gminy przedstawiono na kolejnym rysunku. 108 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 109

110 4,8% 0,0% 17,1% 20,5% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy 10,6% Benzyna Węgiel kamienny Biomasa 8,1% 0,1% 3,9% 21,0% Energia słoneczna Rysunek 8-12 Udział poszczególnych nośników energii w bilansie energetycznym Sumaryczna wartość emisji CO 2 w roku 2010 wynosiła MgCO 2. Na jednego mieszkańca przypada wartość ok. 8 MgCO 2 rocznie. W poniższej tabeli przedstawiono wartość emisji w podziale na poszczególne sektory odbiorców energii. Tabela 8-14 Emisja CO 2 związana z wykorzystaniem energii w poszczególnych sektorach odbiorców w roku 2010 L.p. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 1 Mieszkalnictwo MgCO 2 /rok Przemysł MgCO 2 /rok Użyteczność publiczna MgCO 2 /rok Handel, usługi przedsiębiorstwa MgCO 2 /rok Oświetlenie uliczne MgCO 2 /rok Transport MgCO 2 /rok RAZEM MgCO 2 /rok Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 110

111 10,0% 0,3% 17,6% 26,1% 1,9% 44,1% Mieszkalnictwo Użyteczność publiczna Oświetlenie uliczne Przemysł Handel, usługi przedsiębiorstwa Transport Rysunek 8-13 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 w roku 2010 Najwyższą wartością emisji CO 2 charakteryzuje się sektor przemysłowy, stanowiący ok. 44,1% całkowitej emisji. Ok. 26,1% emisji powodowane jest działalnością gospodarstw domowych i rolnych, a z kolei transport odpowiada za ok. 17,6% wartości emisji CO 2. Na poniższym wykresie przedstawiono udział poszczególnych paliw w całkowitej emisji CO 2. 15,4% 5,8% 0,1% 2,4% 11,5% 44,8% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel kamienny 10,8% Rysunek 8-14 Udział poszczególnych nośników energii i paliw w całkowitej emisji CO 2 w roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 111

112 8.4 Inwentaryzacja emisji prognoza na rok 2020 W celu oszacowania emisji w roku 2020: Opracowano prognozy emisji wg obecnych trendów gospodarczych występujących w gminie. Założono prognozę demograficzną wg obecnych trendów odpowiednich dla Gminy Kęty. Podstawą do sporządzenia prognozy stanowią założenia rozwoju społecznogospodarczego, bowiem przyjęcie tych założeń spowoduje określoną potrzebę rozwoju infrastruktury energetycznej gminy. Założenia rozwoju społeczno-gospodarczego wyznaczają również kierunki zagospodarowania przestrzennego w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego oraz Plany Miejscowe. Na potrzeby PGN skorzystano ze scenariuszy opracowanych w obowiązującej Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Kęty. Scenariusze poddano korekcie związanej z danym uzyskanymi w ramach przygotowywania PGN. Jako najbardziej prawdopodobny przyjęto scenariusz "Umiarkowany". 111 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 112

113 Scenariusz B - Umiarkowany rozwój gminy Scenariusz B Umiarkowany zakłada się w nim, że tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, mieszkalno usługową oraz produkcyjną zagospodarowane zostaną w 20%. W niniejszym scenariuszu, rozwój gminy jest systematyczny, utrzymuje się zainteresowanie inwestorów wyznaczonymi terenami pod handel, działalność usługową oraz produkcyjną. Zanikają negatywne trendy w strefie społecznej, liczba mieszkańców utrzymuje się na poziomie zbliżonym do obecnego, co także wpływa to na rozwój gospodarczy gminy. Następuje znaczna poprawa poziomu życia mieszkańców gminy. Rozwój mieszkalnictwa utrzymuje się na poziomie, jak średnia z lat , kiedy występował tzw. bum mieszkaniowy. Scenariusz ten charakteryzuje się wprowadzaniem przedsięwzięć racjonalizujących zużycie nośników energii przez odbiorców komunalnych do celów grzewczych w stopniu średnim, redukcja zapotrzebowania w budynkach istniejących o ok. 7,5%. Realnie ze względu na przyrost zabudowy mieszkaniowej potrzeby energetyczne utrzymają się na obecnym poziomie. Spowoduje to większe zapotrzebowanie na gaz ziemny o 6%. Ponadto w grupie tej utrzyma się poziom zużycia energii elektrycznej co spowodowane jest kompensacją przyrostu nowych obiektów poprzez zwiększenie się efektywności energetycznej, (mieszkańcy świadomie będą wybierać bardziej energooszczędne produkty). W zakresie nowych budynków użyteczności publicznej uwzględniono modernizację poszczególnych obiektów. Działania racjonalizujące wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej przyjęto na poziomie średnim, wynoszącym 20% zużycia energii do celów grzewczych. Inwestycje w tej grupie odbiorców będą wynikały z racjonalnej programowej polityki energetycznej prowadzonej przez Gminę. Następuje globalny spadek zapotrzebowania na energię do celów grzewczych o około 10%. Ponadto zużycie energii elektrycznej spada z powodu zastosowania energooszczędnych urządzeń i źródeł światła o około 17%. W sektorze usług, handlu, mniejszych przedsiębiorstw produkcyjnych i rzemiosła przyjęto, pojawienie się nowych podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorcy wprowadzają w swoich obiektach działania racjonalizujące zużycie energii do celów grzewczych na poziomie 8%, lecz mimo to duży rozwój sektora handlu i usług kompensuje oszczędności, w związku z czym w bilansie gminy następuje wzrost zapotrzebowania na energię do celów grzewczych o ok. 6%. Promocja efektywności energetycznej oraz technologii odnawialnych źródeł energii skutkuje niewielkim lecz stałym wzrostem wykorzystania alternatywnych źródeł energii, głównie po stronie układów solarnych, pomp ciepła i ogniw fotowoltaicznych. W tabeli 8-15 zestawiono obszary, które w scenariuszu "umiarkowanym" zostają w pełni zagospodarowane zgodnie z istniejącymi planami miejscowymi oraz nowymi obszarami i uzupełnieniem zabudowy istniejącej. 112 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 113

114 Tabela 8-15 Zestawienie potrzeb energetycznych obszarów ujętych w prognozie do 2030 Rodzaj inwestycji Zapotrzebowanie na pokrycie potrzeb grzewczych Zapotrzebowanie na energię elektryczną [MW] [GJ/rok] [MW] [MWh/rok] Mieszkalnictwo 8, ,2 2, ,1 Mieszkalno-usługowa 4, ,5 2, ,2 Produkcyjne 4, ,5 3, ,2 SUMA 16, ,2 8, ,5 Tabela 8-16 Zestawienie zmian wskaźników zapotrzebowania na ciepło budynków mieszkalnych istniejących i nowo wznoszonych do roku 2030 Lp. Wyszczególnienie Nowe budynki wielorodzinne [GJ/m 2 ] 0,40 0,34 0,28 0,24 0,20 2 Budynki wielorodzinne [GJ/m 2 ] 0,57 0,541 0,514 0,488 0,464 Lp. Wyszczególnienie Nowe budynki jednorodzinne [GJ/m 2 ] 0,33 0,291 0,285 0,279 0,274 2 Budynki jednorodzinne [GJ/m 2 ] 0,52 0,489 0,465 0,442 0, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 114

115 Tabela 8-17 Wskaźniki rozwoju nowobudowanego mieszkalnictwa Lp. Wyszczególnienie Jedn W latach W latach W latach W latach Liczba ludności osób Liczba oddawanych mieszkań szt./rok Powierzchnia oddawanych mieszkań m 2 /rok Liczba mieszkań ogółem szt Powierzchnia użytkowa mieszkań ogółem m Według zakładanej prognozy łączne zużycie energii w Gminie Kęty w roku 2020 wzrośnie do wartości MWh. Roczne jednostkowe zużycie energii wyniesie ok. 23 MWh/osobę (uwzględniając prognozę demograficzną). W poniższej tabeli przedstawiono zużycie energii w podziale na poszczególne grupy odbiorców. Tabela 8-18 Zużycie energii końcowej w poszczególnych sektorach odbiorców w roku 2020 L.p. Nośnik energii / paliwo Jednostka Zużycie energii 1 Mieszkalnictwo MWh/rok Przemysł MWh/rok Użyteczność publiczna MWh/rok Handel, usługi przedsiębiorstwa MWh/rok Oświetlenie uliczne MWh/rok Transport MWh/rok RAZEM MWh/rok ,6% 28,8% 0,2% 7,3% 1,5% 33,6% Mieszkalnictwo Użyteczność publiczna Oświetlenie uliczne Przemysł Handel, usługi przedsiębiorstwa Transport Rysunek 8-15 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 115

116 Grupą charakteryzująca się największą konsumpcją energii pozostanie grupa przemysłowa z udziałem blisko 34%. Sektor transportu będzie zużywał blisko 29%, mieszkalnictwo będzie zużywało także blisko 29%, z kolei handel, usługi, przedsiębiorstwa ok. 7% energii, a sektor użyteczności publicznej ok. 1,5%. Jak przewiduje scenariusz wzrośnie także emisja CO 2 związana z użytkowaniem energii do poziomu ok MgCO 2 /rok. Wielkość emisji CO 2 oraz jej strukturę wg grup odbiorców energii przedstawiono w kolejnej tabeli oraz wykresie. Tabela 8-19 Emisja CO 2 związana z wykorzystaniem energii w poszczególnych sektorach odbiorców w roku 2020 L.p. Nośnik energii / paliwo Jednostka Emisja CO 2 1 Mieszkalnictwo MgCO 2 /rok Przemysł MgCO 2 /rok Użyteczność publiczna MgCO 2 /rok Handel, usługi przedsiębiorstwa MgCO 2 /rok Oświetlenie uliczne MgCO 2 /rok Transport MgCO 2 /rok RAZEM MgCO 2 /rok ,3% 25,2% 9,8% 0,3% 1,7% 43,5% Mieszkalnictwo Użyteczność publiczna Oświetlenie uliczne Przemysł Handel, usługi przedsiębiorstwa Transport Rysunek 8-16 Udział poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 w roku 2020 Prognozuje się, że grupą odbiorców energii o największym udziale emisji CO 2 będzie grupa przemysłowa (ok 43,5%), następnie sektor mieszkalnictwa (ok. 25,2%) oraz sektor transportowy (ok. 19,3%). Emisja CO 2 wynikająca z wykorzystywania energii w budynkach 115 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 116

117 gminnych będzie stanowić ok. 1,7% emisji całkowitej. Obiekty z grupy handel, usługi przedsiębiorstwa odpowiedzialne będą za emisję w ok. 10 %. Na poniższym rysunku przedstawiono udział poszczególnych nośników energii i paliw w całkowitej emisji CO 2 w Gminie Kęty w 2020 r. 14,6% 4,4% 1,2% 5,8% 43,4% Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz sieciowy Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel kamienny 11,5% 9,8% Rysunek 8-17 Udział poszczególnych nośników energii i paliw w całkowitej emisji CO 2 w roku Inwentaryzacja emisji podsumowanie Przewiduje się, że w latach wielkość zużycia energii końcowej na terenie Gminy Kęty wzrośnie o ok. 5,7%. Będzie to wynikać z tego, że działania racjonalizujące zużycie energii podejmowane przez samorząd lokalny oraz prywatnych użytkowników energii nie będą w stanie skompensować zwiększonego zużycia energii wynikającego z rozwoju gminy. Największy przyrost zużycia energii dotyczy sektora przemysłu dynamicznie rozwijającego się w ciągu ostatnich 10 lat, a także mieszkalnictwa i transportu. Zauważalne jest także znaczne zmniejszenie zużycia energii w grupie użyteczności publicznej co świadczy o prawidłowości działań prowadzonych przez gminę. 116 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 117

118 Tabela 8-20 Porównanie zużycia energii końcowej w poszczególnych grupach odbiorców w latach 2010 i 2020 Sektor Zużycie energii w 2010 r. Zużycie energii w 2020 r. Zmiana względem 2010 r. - MWh MWh % Mieszkalnictwo ,07 Przemysł ,83 Użyteczność publiczna ,32 Handel, usługi przedsiębiorstwa ,96 Oświetlenie uliczne ,76 Transport ,72 SUMA ,68 Udziały poszczególnych grup w zużyciu energii końcowej ulegały ciągłym zmianom w latach Znacznie zwiększy się udział sektora przemysłu. 100% 90% 80% 70% 60% Transport Oświetlenie uliczne 50% 40% Handel, usługi przedsiębiorstwa Użyteczność publiczna Przemysł Mieszkalnictwo 30% 20% 10% 0% Rysunek 8-18 Porównanie udziału poszczególnych grup odbiorców w całkowitym zużyciu energii końcowej w latach 2010 i Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 118

119 W zakresie emisji CO 2 w latach prognozuje się wzrost o ok. 4%. Podobnie jak w przypadku zużycia energii końcowej, największy procentowy spadek emisji prognozuje się w grupie obiektów użyteczności publicznej (6%). Wystąpienie największego przyrostu przewiduje się w transporcie (13%). Tabela 8-21 Porównanie emisji CO 2 związanej ze zużyciem energii w poszczególnych Sektor grupach odbiorców w latach 2010 i 2020 Emisja CO 2 w 2010 r. Emisja CO 2 w 2020 r. Zmiana względem 2010 r. - MgCO 2 /rok MgCO 2 /rok % Mieszkalnictwo ,56 Przemysł ,76 Użyteczność publiczna ,87 Handel, usługi przedsiębiorstwa ,30 Oświetlenie uliczne ,76 Transport ,75 SUMA , Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 119

120 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Transport Oświetlenie uliczne Handel, usługi przedsiębiorstwa Użyteczność publiczna Przemysł 30% Mieszkalnictwo 20% 10% 0% Rysunek 8-19 Porównanie udziału poszczególnych grup odbiorców w całkowitej emisji CO 2 związanej ze zużyciem energii w latach 2010 i Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 120

121 9. Plan gospodarki niskoemisyjnej 9.1 Wizja i cele strategiczne Wizja stanowiąca podstawę strategii osiągania celów planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty powinna być odpowiedzią na europejską i krajową politykę niskoemisyjną, jak również uwzględniać lokalne uwarunkowania i aspiracje gminy. Samorząd terytorialny realizując poszczególne działania w głównych obszarach interwencji powinien dążyć do realizacji odpowiednio sformułowanych celów szczegółowych, będących odpowiedzią wobec celu strategicznego gminy. Poniżej przedstawiono wizję Gminy Kęty, która ma kształtować charakter działań podejmowanych w ramach niniejszego planu gospodarki niskoemisyjnej. Gmina Kęty stanowi przyjazny dla społeczeństwa i przedsiębiorców, nowoczesny, dobrze skomunikowany ośrodek społeczno-kulturalny. Gmina wykorzystuje nowoczesną infrastrukturę komunalną, ukierunkowaną na niskoemisyjny rozwój gospodarczy, zapewniając swoim mieszkańcom wysoki standard życia. Stanowi znaczący węzeł komunikacyjny dla ruchu turystycznego, ponadto jest atrakcyjna dla inwestorów oraz mieszkańców. Gmina kieruje się zasadą zrównoważonego rozwoju we wszystkich aspektach swojej funkcjonalności z uwzględnieniem dziedzin gospodarczych, kulturalnych i turystycznych. Cel strategiczny gminy uwzględnia zapisy określone w pakiecie klimatyczno-energetycznym 1, tj.: redukcję emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcję zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej. i jest zgodny z Programem ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, w którym stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, a w szczególności dla strefy małopolskiej. 1 Zgodnie z przyjętym w 2009 r. pakietem energetyczno-klimatycznym do 2020 r. Unia Europejska: -o 20% zredukuje emisje gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.; - o 20% zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii ( dla Polski 15 %); - o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz BAU (ang. business as usual ) na rok Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 121

122 Cel strategiczny Dążenie do utrzymania niskoemisyjnego rozwoju gospodarczego i zaspokajania potrzeb społeczeństwa, tj. rozwoju gospodarczo-społecznego Gminy Kęty do 2020 roku następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną i finalną. Opis celu strategicznego Rozwój gospodarczy Gminy Kęty w dużym stopniu oddziałuje na lokalną gospodarkę eko-energetyczną, determinując nie tylko skutki ekonomiczne i społeczne lecz także bezpośrednio wpływa na stopień wykorzystania środowiska naturalnego. Oddziaływanie takie ma często charakter dwubiegunowy, co oznacza że z jednej strony rozwój gminy powoduje intensyfikację działań inwestycyjnych i eksploatacyjnych negatywnie wpływających na środowisko, z drugiej strony postęp we wdrażaniu nowoczesnych technologii może znacznie ograniczyć emisję zanieczyszczeń z instalacji energetycznych, przemysłowych oraz transportowych. Celem Gminy Kęty jest dalszy rozwój gospodarczy przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości środowiska naturalnego. W szczególności oznacza to ograniczenie zapotrzebowania na energię końcową i pierwotną wśród wszystkich uczestników rynku energii. 9.2 Cele szczegółowe Cele szczegółowe stanowią podstawę do definiowania poszczególnych obszarów interwencji, jednocześnie oddziałując na strukturę działań określonych w tych obszarach. Dlatego też cele szczegółowe określono jako ramowe dla dalszego podejmowania decyzji oraz funkcjonowania monitoringu realizacji przedsięwzięć PGN. Cele szczegółowe: 1) Wdrożenie wizji Gminy Kęty jako obszaru zarządzanego w sposób zrównoważony i ekologiczny, stanowiącego przykład zarówno dla gmin regionu jak i kraju. 2) Ograniczenie emisji CO 2 oraz emisji zanieczyszczeń z instalacji wykorzystywanych na terenie gminy, a także emisji pochodzącej z transportu, spełnienie norm w zakresie jakości powietrza. 3) Zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. 4) Zwiększenie efektywności wykorzystania/wytwarzania/dostarczania energii. 121 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 122

123 5) Rozwój systemów zaopatrzenia w energią zmniejszających występowanie niskiej emisji zanieczyszczeń (w tym emisji pyłów). 6) Poprawa ładu przestrzennego, rozwój zrównoważonej przestrzeni publicznej. 7) Realizacja idei wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią. 8) Zwiększenie świadomości mieszkańców dotyczącej ich wpływu na lokalną gospodarkę ekoenergetyczną oraz jakość powietrza. 9) Promocja i realizacja wizji zrównoważonego transportu - z uwzględnieniem transportu publicznego, indywidualnego i rowerowego. 10) Promocja efektywnego energetycznie oświetlenia. Cel szczegółowy 1: Wdrożenie wizji Gminy Kęty jako obszaru zarządzanego w sposób zrównoważony i ekologiczny, stanowiącego przykład zarówno dla gmin regionu jak i kraju Mnogość aspektów związanych ze sprawnym zarządzaniem gminą spycha często zagadnienia efektywności energetycznej i ekologii na dalszy plan. Celem Gminy Kęty jest rozwój w oparciu o działania zrównoważone, z uwzględnieniem aspektów społecznych i gospodarczych. Wśród działań zarządczych także elementy ekologiczne powinny być postrzegane jako ważne i wartościowe. Istotnym celem jest pełnienie funkcji koordynującej i wspierającej działania pozytywnie wpływające na rozwój zrównoważonej lokalnej polityki energetycznej. Ponadto ważne jest pełnienie roli wzorca w realizowaniu działań proefektywnościowych i proekologicznych zarówno w przedsięwzięciach inwestycyjnych związanych z efektywnością energetyczną, jak i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Celem jest rozwój systemów zarządzania uwzględniających lokalne potrzeby i uwarunkowania, wspierających systemy podejmowania decyzji strategicznych oraz szczegółowych. Cel szczegółowy 2: Ograniczenie emisji CO 2 oraz emisji zanieczyszczeń z instalacji wykorzystywanych na terenie gminy, a także emisji pochodzącej z transportu, spełnienie norm w zakresie jakości powietrza Jednym z głównych celów realizacji PGN jest ograniczenie emisji CO 2 oraz gazów cieplarnianych zgodnie z europejską polityką klimatyczną. Ponadto, istotne jest spełnienie wymogów norm dotyczących jakości powietrza. Obecnie gmina Kęty, podobnie jak inne gminy znajdujące się w województwie małopolskim boryka się z problemem przekroczeń stężeń pyłów oraz bezno(a)pirenu. Zestaw działań naprawczych jest obecnie uwzględniany 122 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 123

124 w działaniach prowadzonych przez gminę. Należy jednak pamiętać, że przedsięwzięcia powinny uwzględniać działania we wszystkich sektorach zależnych od gminy, w tym także w sektorze transportowym. Ponadto, realizowane działania powinny uwzględniać w dużej mierze przedsięwzięcia informacyjno edukacyjne skierowane do mieszkańców mając na względzie ich jak najbardziej intensywne zaangażowanie w inicjatywy na rzecz poprawy jakości powietrza i ograniczenia emisji zanieczyszczeń. Cel szczegółowy 3: Zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Jednym z najważniejszych celów szczegółowych jest zwiększenie produkcji energii pochodzącej źródeł odnawialnych. Coraz większa ekonomiczna opłacalność wykorzystywania tego typu technologii może mieć kluczowe znaczenie dla promocji technologii związanych z energią słoneczną, czy geotermalną. Dlatego też głównym celem będzie wsparcie wykorzystania OZE zarówno poprzez pilotażowe działania inwestycyjne jak również promocję i edukację mieszkańców/inwestorów, oraz w efekcie zwiększenie udziału wykorzystywanej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Bilans energetyczny gminy oparty m.in. o wykorzystanie OZE zwiększa bezpieczeństwo energetyczne gminy wpływając na niezależność lokalnych użytkowników energii od sytuacji występującej na rynku nośników sieciowych. Działania promujące odnawialne źródła energii mogą mieć znaczący wpływ zarówno na poziom wiedzy mieszkańców, lecz także przełożyć się bezpośrednio na decyzje podejmowane przez inwestorów. Istotne jest przedstawienie dobrych przykładów inwestycji wykorzystujących OZE oraz wdrażanie tego typu inwestycji na obszarze gminy. Istotne jest przedstawienie mieszkańcom rozwiązań prosumenckich, które będą mogły być przez nich wykorzystywane i dzięki którym staną się oni częścią ekoenergetycznego systemu gminy. Cel szczegółowy 4: Zwiększenie efektywności wykorzystania/wytwarzania/dostarczania energii Efektywność wykorzystania energii zarówno w budynkach, jak i instalacjach, ma bezpośredni wpływ na emisję zanieczyszczeń oraz koszt eksploatacji obiektów. Niniejszy cel szczegółowy dotyczący efektywności energetycznej, porusza zatem zagadnienia ekologiczne, jak i ekonomiczne, wpływając na koszt związany z wykorzystaniem nośników energetycznych. Na obszarze gminy znajdują się budynki o zróżnicowanym przeznaczeniu, wieku i technologii wykonania. Część z nich charakteryzuje się znacznym potencjałem oszczędności energii możliwym do wykorzystania m.in. poprzez działania termomodernizacyjne. Ważnym celem jest wykorzystanie tego potencjału zarówno w budynkach użyteczności publicznej jak 123 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 124

125 i obiektach mieszkalnych. Ponadto, należy zauważyć, że bardzo istotne jest także monitorowanie zużycia energii oraz wody w wykorzystywanych obiektach, co pozwoli zarówno na bieżącą kontrolę, jak i na ocenę prowadzonych działań proefektywnościowych. Monitorowanie zużycia energii oraz wody ma na celu optymalizację wyboru obiektów przeznaczonych w pierwszej kolejności do modernizacji. Niemniejsze znaczenie ma wysoka efektywność wytwarzania energii, a także w przypadku nośników sieciowych (np. ciepła sieciowego) efektywność dystrybucji energii do odbiorców końcowych. Działania proefektywnościowe prowadzone zarówno po stronie odbiorców jak i dostawców oraz producentów powinny być prowadzone w oparciu o wspólny cel redukcji wpływu systemów energetyczny na środowisko. Cel szczegółowy 5: Rozwój systemów zaopatrzenia w energią zmniejszających występowanie niskiej emisji zanieczyszczeń (w tym emisji pyłów) Akceptacja funkcjonowania miejskich systemów zaopatrzenia w paliwa oraz energię w kontekście ekologicznym ma podstawowe znaczenie społeczne. Poziom akceptacji jest dynamiczny, dlatego też proces pozyskiwania publicznej aprobaty musi być konsekwentny oraz ciągły. Akceptacja społeczna w zakresie systemów miejskich będzie korzystnie przyczyniać się do dialogu z przedsiębiorstwami energetycznymi w realizacji często trudnych i drażliwych społecznie, ale koniecznych inwestycji. Systemy energetyczne powinny rozwijać się w oparciu o gospodarkę niskoemisyjną, przyjazną dla mieszkańców i środowiska jednocześnie uwzględniając zagadnienia ekonomicznej opłacalności oraz możliwości technicznych. Cel strategiczny 6: Poprawa ładu przestrzennego, rozwój zrównoważonej przestrzeni publicznej Jednym z podstawowych celów jest osiągnięcie idei gminy spójnej społecznie, ekonomicznie i przestrzennie, obsługiwanego przez efektywny transport publiczny. Osiągnięcie ładu przestrzennego w obszarze zurbanizowanym stanowi jedno z największych wyzwań współczesnych gmin i ma ogromny wpływ na atrakcyjność migracyjną ludności. Celem jest osiągnięcie statusu gminy, w której wysoki poziom życia powoduje dodatni przyrost migracji, oraz wysoki stopień zadowolenia mieszkańców. Ład przestrzenny bezpośrednio wpływa na atrakcyjność korzystania ze struktur urbanistycznych, przestrzeń wykorzystywana publicznie powinna zachęcać do przebywania i inwestowania w obrębie gminy. 124 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 125

126 Cel szczegółowy 7: Realizacja idei wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią Idea wzorcowej roli sektora publicznego znajduje się w krajowych dokumentach strategicznych. Obecnie Gmina Kęty realizuje szereg proefektywnościowych działań w różnych obszarach swojego funkcjonowania. Celem jest aby zarówno te działania, jak i przedsięwzięcia, które będą realizowane przez jednostkę samorządu terytorialnego w przyszłości pełniły rolę wzorca dla mieszkańców/inwestorów. Można to osiągnąć zarówno poprzez działania inwestycyjne, jak i systemowe (np. poprzez prowadzenie systemu zielonych zamówień publicznych), a następnie poprzez dotarcie z opisem realizowanych przedsięwzięć do zainteresowanych grup (np. poprzez informacje na stronie internetowej). Cel szczegółowy 8: Zwiększenie świadomości mieszkańców dotyczącej ich wpływu na lokalną gospodarkę ekoenergetyczną oraz jakość powietrza Zwiększenie partycypacji społecznej w działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju gminy ma podstawowe znaczenie w kontekście realizacji poszczególnych celów planu. Działania edukacyjne i informacyjne pozwolą na podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych związanych z wykorzystywaniem energii i paliw. Przewiduje się, że realizacja tego celu wpłynie korzystnie na podniesienie świadomości ekologicznej i kompetencji nie tylko użytkowników obiektów, lecz także na wykonawców, w tym architektów i projektantów. Istotne jest zaangażowanie dzieci i młodzieży w ramach kształtowania odpowiednich postaw proekologicznych. Ważne aby jak największa grupa mieszkańców gminy brała czynny udział w proekologicznych działaniach władz samorządowych. Cel szczegółowy 9: Promocja i realizacja wizji zrównoważonego transportu - z uwzględnieniem transportu publicznego, indywidualnego i rowerowego Wpływ gminy na uczestników transportu jest dość ograniczony. Mimo to istnieje duży wachlarz działań promocyjnych, które mogą bezpośrednio wpływać na zachowania i decyzje podejmowane przez mieszkańców/kierowców. Promocja transportu ekologicznego może przebiegać np. w oparciu o pełnienie roli wzorca, wykorzystującego nowoczesne i ekologiczne rozwiązania. Ponadto, istotne dla lokalnych władz jest promowanie środków transportu innych niż samochodowy. Komunikacja publiczna powinna stać się prostszym i tańszym sposobem podróżowania na obszarze gminy w stosunku do transportu 125 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 126

127 indywidualnego do czego przyczynić się mogą działania inwestycyjne zmierzające do rozwoju systemu transportu publicznego. Cel szczegółowy 10: Promocja wykorzystywania efektywnych energetycznie rozwiązań w oświetleniu Wykorzystywanie zaawansowanych technologii na obszarze gminy powinno być nieustannie promowane. Energooszczędne rozwiązania w dziedzinie oświetlenia miejskiego stają się coraz bardziej popularne oraz coraz mniej kosztowne. Rynek oświetlenia typu LED staje się coraz bardziej prężny dopasowując się do wymagań klientów. Realizacja inwestycji w tym zakresie zmniejszy zużycie energii w systemie oświetlenia ulicznego, mając jednocześnie na celu popularyzację energooszczędnego oświetlenia wśród mieszkańców 126 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 127

128 9.3 Obszary interwencji W poniższej tabeli przedstawiono obszary interwencji w zestawieniu z celami szczegółowymi PGN. Tabela 9-1 Zestawienie celów szczegółowych oraz obszarów interwencji Lp. Obszar interwencji Cel szczegółowy 1 System zamówień publicznych. Wdrożenie funkcjonalnego systemu zielonych zamówień publicznych zwiększy oddziaływanie gminy na innych użytkowników energii poprzez pełnienie wzorcowej roli w zakresie energii i środowiska. Cel szczegółowy 1 Cel szczegółowy 8 2 Obiekty użyteczności publicznej Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej zmniejszy zużycie i koszty energii. Budowa niskoenergetycznych budynków użyteczności publicznej pozwoli na zmniejszenie zużycia i kosztów mediów energetycznych. Rozwój systemu zarządzania i monitoringu zużycia nośników energii oraz wody pozwoli na bardziej racjonalne wykorzystanie energii w budynkach. Wykorzystanie OZE po przeprowadzeniu analizy ekonomicznośrodowiskowej zmniejszy zużycie i koszty energii pochodzącej ze źródeł kopalnych. Prezentacja świadectw charakterystyki energetycznej na budynkach będzie stanowić element promocji certyfikacji energetycznej budynków. Wdrażanie pilotażowych rozwiązań w dziedzinie energooszczędności pozwoli na pełnienie roli wzorca dla pozostałych uczestników rynku energii. Działania edukacyjne pozwolą na wykorzystywanie budynków w sposób najbardziej optymalny. Inteligentne sieci pozwolą na efektywne zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej. Cel szczegółowy 1 Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 3 Cel szczegółowy 4 Cel szczegółowy 5 Cel szczegółowy 6 Cel szczegółowy Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 128

129 Lp. Obszar interwencji Cel szczegółowy Mieszkańcy gminy System dopłat do zmiany sposobu ogrzewania dla budynków indywidualnych - pozwoli na zmniejszenie wpływu systemów grzewczych na środowisko. Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 3 Cel szczegółowy 4 Cel szczegółowy 5 Cel szczegółowy 8 Procesy termomodernizacji budynków wielorodzinnych - pozwolą na zmniejszenie wpływu systemów ogrzewczych na środowisko. 3 Organizacja kampanii/akcji społecznych, budowa tematycznej strony internetowej/komponentu istniejącej strony Urzędu Gminy zwiększą świadomość ekologiczną i techniczną mieszkańców. 4 5 Promocja energooszczędnych rozwiązań w budownictwie, odnawialnych źródeł energii, dobrych wzorów, pomoc w poszukiwaniu źródeł finansowania - pozwolą na rozwój racjonalnego i energooszczędnego budownictwa indywidualnego. Kampanie informacyjne dla mieszkańców zwiększą świadomość ekologiczną i techniczną mieszkańców. Systemy energetyczne gminy Modernizacja/rozbudowa sieci energetycznych, modernizacja źródeł energii, pozwolą na zmniejszenie liczby wykorzystywanych nieekologicznych źródeł ciepła, a tym samym na obciążenie środowiska przez indywidualne systemy grzewcze. Budowa wysokosprawnych źródeł energii umożliwi bardziej efektywnie wykorzystywanie energii zawartej w paliwach Mieszkańcy gminy / MŚP Promocja energooszczędnych rozwiązań w budownictwie, dobre wzory, pomoc w poszukiwaniu źródeł finansowania - zwiększą świadomość techniczną inwestorów co pozwoli na racjonalne podejmowanie decyzji dotyczących budownictwa. Działania dla przedsiębiorców - wpłyną na wykorzystanie OZE po przeprowadzeniu termomodernizacji i analizy ekonomicznośrodowiskowej. Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 4 Cel szczegółowy 5 Cel szczegółowy 8 Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 3 Cel szczegółowy 4 Cel szczegółowy 8 6 System oświetlenia ulicznego Wymiana oświetlenia na bardziej efektywne, wprowadzanie systemów obniżania mocy pobranej, inteligentne sterowanie oświetleniem - działania pozwolą na ograniczenie zużycia i kosztów energii a także zwiększą bezpieczeństwo w miejscach oświetlonych. Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 4 Cel szczegółowy 6 Cel szczegółowy 7 Cel szczegółowy Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 129

130 Lp. Obszar interwencji Cel szczegółowy Transport indywidualny. Promocja zastosowania pojazdów charakteryzujących się niską emisją spalin do atmosfery pozwoli na zwiększenie udziału pojazdów spełniających zaostrzone normy emisyjne. Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 6 Cel szczegółowy 8 Cel szczegółowy 9 Promocja efektywnych energetycznie sposobów prowadzenia pojazdów zwiększy świadomość wśród kierowców dotyczącą wpływu techniki jazdy na zużycie paliwa. Transport publiczny 7 Zakup nowych, efektywnych autobusów zmniejszy ilość zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy komunikacji miejskiej. Miejski system transportowy Rozbudowa/modernizacja lokalnego układu komunikacyjnego - zwiększy płynność ruchu, ograniczy czas spędzany w korkach oraz zwiększy bezpieczeństwo ruchu. Wdrażanie inteligentnych systemów zarządzania ruchem pozwoli na bardziej efektywne, płynne i bezpieczniejsze poruszanie się po gminie 129 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 130

131 9.4 Analiza potencjału redukcji emisji gazów cieplarnianych. Identyfikacja możliwych do wdrożenia przedsięwzięć wraz z ich opisem i analizą społeczno-ekonomiczną. Środki do osiągnięcia wymaganego celu opisano w niniejszym rozdziale kładąc nacisk głównie na wszelkie działania gminy, mające bezpośredni wpływ na zmniejszenie zużycia energii. Analiza wykazała, że aby osiągnąć cel konieczne jest, by przedsięwzięcia skupiały jak największą liczbę użytkowników energii. Każde z działań zaliczono do odpowiedniej grupy kosztowej: działania wysokonakładowe, działania nisko lub beznakładowe. Ponadto wyszczególniono następujące rodzaje działań: W dalszej części rozdziału przedstawiono poszczególne przedsięwzięcia przewidziane do realizacji. Każde z przedsięwzięć posiada także swoją "kartę przedsięwzięcia" mającą stanowić pomoc w łatwej orientacji pomiędzy działaniami przewidzianymi do realizacji. Karty przedsięwzięć umieszczono w załączniku 4. KET01 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Realizowany szczegółowy cel Obiekty użyteczności publicznej Gmina Kęty Średnionakładowe Aktualizacja dokumentów programowych - Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Umożliwienie mieszkańcom oraz podmiotom (interesariuszom) uczestnictwa w procesie planowania oraz zarządzania energią a także informowanie o planowanych do realizacji inwestycjach w gminie - dokumenty są publicznie dostępne i konsultowane społecznie (w sposób zwyczajowo przyjęty). 1, 8 - Przedsięwzięcie będzie polegało na przygotowaniu aktualizacji dokumentów programowych m.in: "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe", "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kęty" wraz z reinwentaryzacją emisji CO2, "Programu Ochrony Środowiska". Przyjęto że działania prowadzone będą w następnych latach zgodnie z harmonogramem zawartym w PGN (rozdział 10). 130 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 131

132 KET02 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Obiekty użyteczności publicznej Gmina Kęty Beznakładowe System zarządzania energią oraz monitoring nośników energii i wody Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok 124 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok 37 Szacowany koszt zł Korzyści społeczne 0 Zwiększenie komfortu cieplnego w budynkach miejskich, polepszenie jakości usług danych jednostek użyteczności publicznej, ugruntowanie pozycji sektora publicznego jako lidera w racjonalnym gospodarowaniu energią oraz zasobami finansowymi. Realizowany szczegółowy cel 1, 2, 4, 7 Przedsięwzięcie polegało będzie na wprowadzeniu systemu monitorowania zużycia i kosztów energii oraz wody w budynkach użyteczności publicznej. Działanie obejmuje wprowadzenie systemu gromadzenia danych z faktur, ich analizę i monitorowanie uzyskanych danych. System będzie funkcjonował na bazie dostępnych narzędzi np. w postaci arkusza kalkulacyjnego lub odrębnej bazy danych dostępnej online. Przyjmuje się, że gromadzenie danych, ich analiza i monitorowanie, będzie się odbywało bezkosztowo i będzie prowadzone przez właścicieli/administratorów/zarządów obiektów/budynków użyteczności publicznej. 131 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 132

133 KET03 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Obiekty użyteczności publicznej Gmina Kęty Beznakładowe Wdrażanie systemu zielonych zamówień/zakupów publicznych - Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok - Pełnienie wzorowej roli dla innych podmiotów (także tych korzystających z trybu zamówień publicznych, lub zamawiających usługi w "klasyczny" sposób). Sygnał dla innych usługobiorców i konsumentów dotyczący możliwości zamawiania usług i produktów także w oparciu o kryteria ekologiczne (a także ekonomiczne, lecz ze skutkami długofalowymi). - Realizowany szczegółowy cel 1, 7 Zielone zamówienia publiczne oznaczają politykę, w ramach której podmioty publiczne włączają kryteria i/lub wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania zamówień publicznych) i poszukują rozwiązań ograniczających negatywny wpływ produktów/usług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają na rozwój i upowszechnienie technologii środowiskowych. Za stosowaniem zielonych zamówień publicznych przemawiają artykuły prawne zawarte w Prawie zamówień publicznych: Art. 30 ust. 6: Zamawiający może odstąpić od opisywania przedmiotu zamówienia ( ), jeżeli zapewni dokładny opis przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych. Wymaganie te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko, Art. 91 ust. 2: Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia. W ramach wprowadzania systemu zielonych zamówień publicznych zaleca się włączać kryteria oraz wymagania środowiskowe do procedur udzielania zamówień publicznych, w miarę możliwości stosować ocenę LCA (ocenę cyklu życia), a także poszukiwać rozwiązań minimalizujących negatywny wpływ wyrobów i usług na środowisko w całym cyklu życia. 132 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 133

134 Należy pamiętać, że kryteria Zielonych Zamówień Publicznych (GPP) opracowane zostały przez Komisję Europejską i przetłumaczone także na język polski 2. Dotyczą głównych grup produktowych uznanych za najbardziej odpowiednie do wdrożenia zielonych zamówień i zawierają przykłady zapisów możliwych do wykorzystania w specyfikacjach. W dalszej części rozdziału przedstawiono elementy, które należy uwzględniać w ramach zamówień w poszczególnych kategoriach. Podstawowe zmiany w wewnętrznych regulacjach powinny uwzględniać te kryteria zarówno w zamówieniach towarów, jak i usług. Szczegółowe informacje dotyczące zielonych zamówień publicznych można uzyskać: na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych - (przetłumaczone na język polski elementy możliwe do zawarcia SIWZ, poradniki), na stronie Komisji Europejskiej w dziale dotyczącym zielonych zamówień publicznych (GPP - Green Public Procurement), na stronie projektu TopTen Zamawiający mogą korzystać z portalu, jako źródła wiedzy nt. dostępności na polskim rynku produktów spełniających kryteria wyboru w ramach zielonych zamówień publicznych (Topten Pro). Na portalu udostępniono poradniki stworzone na potrzeby zielonych zamówień publicznych dla następujących kategorii produktów: a) Samochody osobowe i vany b) Energooszczędne oświetlenie c) Atramentowe drukarki oraz urządzenia wielofunkcyjne d) Wielofunkcyjne urządzenia laserowe e) Drukarki laserowe f) Monitory. Na stronie dostępny jest również bezpłatny kalkulator LCC. na stronie projektu SMART SPP (setki przykładów wdrożeń zielonych zamówień publicznych). Dokonywanie zakupów przyjaznych środowisku produktów i usług to dawanie dobrego przykładu i oddziaływanie w ten sposób na rynek. Instytucje publiczne poprzez promowanie ekologicznych zamówień mogą w istotny sposób zachęcić przemysł do rozwijania technologii przyjaznych środowisku. W przypadku niektórych rodzajów produktów, prac oraz usług wpływ ten może okazać się szczególnie znaczący ze względu na to, że zamówienia publiczne mają ogromny udział w rynku (np. w sektorze komputerów, energooszczędnych budynków, transportu publicznego). Na koniec, biorąc pod uwagę metodologię LCC (koszty cyklu życia) do oceny zamówienia, ekologiczne zamówienia publiczne pozwalają równocześnie na oszczędności pieniędzy, jak i zapewnienie ochrony środowiska Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 134

135 Bardzo ważną kwestię stanowi informowanie na temat prowadzonej polityki w zakresie zamówień ekologicznych szerokiego ogółu osób zainteresowanych, łącznie z obecnymi oraz potencjalnymi dostawcami, usługodawcami oraz wykonawcami, tak aby mogli oni wziąć pod uwagę związane z tym nowe wymagania 3. KET04 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Obiekty użyteczności publicznej Gmina Kęty Wysokonakładowe Poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok 500 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok 150 Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Zwiększenie komfortu cieplnego w budynkach miejskich, polepszenie jakości usług danych jednostek użyteczności publicznej, ugruntowanie pozycji sektora publicznego jako lidera w racjonalnym gospodarowaniu energią oraz zasobami finansowymi. Realizowany szczegółowy cel 1, 2, 3, 4, 6, 7 Przedmiotem projektu jest wykonanie kompleksowej termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, będących własnością Gminy Kęty. Zakres termomodernizacji będzie wynikał z przeprowadzonych audytów energetycznych (ocieplenie ścian, ocieplenie dachów, wymiana stolarki otworowej, modernizacja instalacji centralnego ogrzewania, modernizacja systemu ciepłej wody użytkowej, modernizacja źródeł ciepła, wymiana oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, w tym z zastosowaniem wspomagania oświetlenia zewnętrznego, również z wykorzystaniem OZE). 3 Więcej informacji w poradniku Ekologiczne zakupy! Podręcznik dotyczący ekologicznych zamówień publicznych. Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2011 (wydanie drugie) 134 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 135

136 KET05 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Obiekty użyteczności publicznej Gmina Kęty Wysokonakładowe System paneli fotowoltaicznych w obiekcie użyteczności publicznej Produkcja MWh/rok energii 40 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok 32,5 Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Ugruntowanie pozycji sektora publicznego jako lidera w racjonalnym gospodarowaniu energią oraz zasobami finansowymi. Realizowany szczegółowy cel 1, 2, 3, 7 Zwiększenie zastosowania odnawialnych źródeł energii poprzez zagospodarowanie powierzchni dachowej obiektu użyteczności publicznej pod zabudowę systemu fotowoltaicznego. KET06 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Oświetlenie uliczne Gmina Kęty Wysokonakładowe Modernizacja oświetlenia dróg i infrastruktury towarzyszącej 430 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Postrzeganie przez mieszkańców systemów miejskich jako przyjazne i ekologiczne. Zwiększenie komfortu wykorzystania przestrzeni publicznej, zwiększenie bezpieczeństwa poruszania się w obrębie gminy, ugruntowanie pozycji sektora publicznego jako lidera w racjonalnym gospodarowaniu energią oraz zasobami finansowymi. 439 Realizowany szczegółowy cel 2, 6, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 136

137 Projekt polega na wykonaniu kompleksowej modernizacji zużytej i wyeksploatowanej infrastruktury oświetlenia drogowego i infrastruktury towarzyszącej, w której są zastosowane źródła światła typu rtęciowego i sodowego na nową z uwzględnieniem rozwiązań energooszczędnych, w tym źródeł światła np. w technologii LED. Założenia do obliczeń: wymiana 1075 źródeł światła, koszt 1 źródła 1500 zł. KET07 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Mieszkalnictwo Gmina Kęty, właściciele/administratorzy budynków Wysokonakładowe Ograniczanie niskiej emisji na terenie Gminy Kęty Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców (zmniejszenie emisji pyłów), zwiększenie ekologicznej świadomości mieszkańców, zaangażowanie mieszkańców w działania proekologiczne. 689 Realizowany szczegółowy cel 2, 3, 4, 5, 7,8 Ograniczanie niskiej emisji na terenie Gminy Kęty - kontynuacja działań związanych z udzielaniem dotacji na zmianę starego systemu ogrzewania węglowego na proekologiczne z uwzględnieniem możliwości udzielania dotacji w zakresie mikrogeneracji, kolektorów słonecznych i pomp ciepła montowanych w budynkach prywatnych. Program realizowany będzie przy pomocy środków gminy z możliwością uzyskania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych oraz z udziałem wkładu własnego mieszkańców. 136 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 137

138 KET08 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Mieszkalnictwo Właściciele/administratorzy budynków Wysokonakładowe Termomodernizacja budynków mieszkalnych na terenie Gminy Kęty Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców (zmniejszenie emisji pyłów), zwiększenie ekologicznej świadomości mieszkańców, zaangażowanie mieszkańców w działania proekologiczne. Realizowany szczegółowy cel 2, 4, 5, 6 Ograniczanie niskiej emisji na terenie gminy Kęty poprzez termomodernizację budynków w tym, docieplenie przegród zewnętrznych, wymiana okien na energooszczędne, modernizacja źródeł ciepła i ciepłej wody użytkowej, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. KET09 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Mieszkalnictwo MZEC Wysokonakładowe Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Modernizacja sieci ciepłowniczych 770 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Polepszenie jakości usług ciepłowniczych, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i emisji CO Realizowany szczegółowy cel 2, 4, 5 Modernizacja sieci ciepłowniczych. Przebudowa magistralnej sieci ciepłowniczej wysokich parametrów o średnicy 2 x DN 250 mm o długości 1600,0 mb. Powyższa sieć cieplna wykazuje duży stopień zużycia. Okres budowy to lata , gdzie stan 137 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 138

139 rurociągów oraz izolacji wymaga ciągłych remontów i modernizacji. Przebudowa magistrali jest nieunikniona, by zwiększyć bezpieczeństwo dostaw ciepła dla odbiorców, ograniczyć straty na przesyle oraz poprzez nowe podłącza likwidować niską emisję zanieczyszczeń. Zadanie realizowane przez spółkę gminną- Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Kętach. KET10 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Mieszkalnictwo Gmina Kęty Niskonakładowe Kampania społeczna w ramach edukacji ekologicznej - Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Partycypacja społeczności lokalnej w działaniach na rzecz niskoemisyjności, zwiększenie ekologicznej świadomości mieszkańców. - Realizowany szczegółowy cel 2, 3, 4, 5, 8 Działanie to skierowane jest do mieszkańców gminy jako konsumentów energii. Elementy kampanii powinny w sposób czytelny przekazywać informacje dotyczące oszczędnego gospodarowania energią, wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych, ograniczania emisji, zmiany przyzwyczajeń związanych ze zbyt wielkim zużyciem energii. Forma kampanii może być dowolna (akcja informacyjna, konkursy, plebiscyty). Istotne jest jak intensywniejsze zaangażowanie lokalnej społeczności w tym dzieci i młodzieży. Możliwe działania w tym zakresie to m.in.: udostępnianie materiałów informacyjnych na stronie Urzędu Gminy, np. poprzez portal informacyjno-edukacyjny, promocja wiedzy związanej z oszczędzaniem energii we własnym domu, szkolenia dla mieszkańców, przeprowadzenie spotkań edukacyjnych, wizyt studyjnych (np. na osiedlu domów energooszczędnych), zaprezentowanie funkcjonowania OZE i korzyści płynących z jego wdrożenia, czy mogę zostać prosumentem i w jaki sposób mogę sprzedawać energię do sieci energetycznej?, czy jest to opłacalne? kampanie w lokalnej prasie informujące o możliwych działaniach związanych z efektywnością energetyczną, OZE, zrównoważonym transportem, organizowanie konkursów i plebiscytów dla mieszkańców, dzieci, młodzieży. Cel zachęcenie, jak największej ilości osób do oszczędzania energii, a przez to przyczynienie się do ochrony klimatu poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych, 138 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 139

140 przygotowanie ulotek informacyjnych, broszur i innych publikacji promujących zrównoważone użytkowanie energii, ochronę klimatu, organizacja kampanii edukacyjnych we współpracy z lokalnymi i międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi oraz wymiana doświadczeń, festyny i inne wydarzenia edukujące i promujące efektywność energetyczną, OZE i zrównoważony transport na obszarze gminy, zachęcenia mieszkańców do inwestycji w domy energooszczędne poprzez organizację szkoleń ze specjalistami, organizację wizyt studyjnych w wybudowanych obiektach, rozbudowa bazy dydaktycznej, która umożliwi przeprowadzenie właściwej edukacji z zakresu efektywności energetycznej, OZE i zrównoważonego transportu, szkolenia wewnętrzne dla pracowników Urzędu Gminy, KET11 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Mieszkalnictwo MZEC/właściciele/administratorzy budynków Wysokonakładowe Uciepłownienie budynków mieszkalnych w mieście Kęty Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Zmniejszenie emisji CO2 MgCO2/rok 387 Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców (zmniejszenie emisji pyłów), zwiększenie ekologicznej świadomości mieszkańców, zaangażowanie mieszkańców w działania proekologiczne. Zachęcenie mieszkańców użytkujących przestarzałe węglowe systemy grzewcze do przejścia na niskoemisyjne rozwiązania. Realizowany szczegółowy cel 2, 4, 5, 8 Uciepłownienie budynków mieszkalnych w mieście Kęty poprzez rozbudowę miejskiej sieci ciepłowniczej. Rozbudowanie miejskiej sieci cieplnej wraz z przyłączami do budynków na Rynku Głównym oraz wykonanie w nich węzłów cieplnych. Likwidacji kotłów węglowych w rozpatrywanym obszarze. Zadanie realizowane przez spółkę gminną- Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Kętach. 139 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 140

141 KET12 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Mieszkalnictwo ECO Wysokonakładowe Zabudowa układu kogeneracyjnego opartego na silniku zasilanym gazem ziemnym - Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Umożliwienie podłączenia nieruchomości do nowoczesnego i konkurencyjnego cenowo źródła ciepła, zmniejszenie emisji pyłowej i emisji CO 2 Realizowany szczegółowy cel 2, 4, 5 Przedsięwzięcie polega na wykorzystaniu silnika zasilanego gazem ziemny do wytwarzania energii cieplnej oraz energii elektrycznej. Zadanie realizowane przez przedsiębiorstwo Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. KET13 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Handel, usługi, przedsiębiorstwa Gmina Kęty Niskonakładowe Kampania społeczna w ramach edukacji ekologicznej Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Kształtowanie norm dla energooszczędnego biznesu ukierunkowanego za zrównoważone wykorzystanie zasobów, polepszenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz pracy. - Realizowany szczegółowy cel 2, 3, 4, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 141

142 Przedsięwzięcie polegać będzie na organizowaniu szkoleń dla firm działających na terenie gminy dotyczących oszczędnego gospodarowania energią i środowiskiem w firmie lub publikacji w mediach lokalnych informacji z tej tematyki. Przykładowe zagadnienia, które powinny obejmować szkolenia: 1. ZARZĄDZANIE ENERGIĄ, w tym: a) Termomodernizacja budynku: Audyt energetyczny i świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Przegląd możliwych do wykonania usprawnień dotyczących struktury budynku, instalacji ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej i wentylacji (zarówno przedsięwzięcia wysokonakładowe, jak i bez- i niskonakładowe) Przygotowanie i wykonanie robót Efekty ekologiczne i ekonomiczne termomodernizacji b) Jak monitorować zużycie i koszty energii w budynkach: Weryfikacja mocy zamówionej do ogrzewania budynków Inwentaryzacja Wykorzystanie rachunków za energię Stworzenie bazy danych c) Przegląd technologii OZE możliwych do zastosowania w budynku Solarne podgrzewanie wody: kolektory słoneczne Pasywne ogrzewanie solarne Ogniwa fotowoltaiczne PV Gruntowe pompy ciepła Spalanie biomasy d) Rachunek ekonomiczny w termomodernizacji i wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii Wskaźniki ocen w rachunku ekonomicznym Zasady i algorytmy obliczania efektów ekonomicznych i ekologicznych 2. Bezpłatne NARZĘDZIE RETSCREEN, w tym: a) Ocena projektów energetyki odnawialnej za pomocą narzędzia RETScreen b) Rola wstępnego studium wykonalności c) Warunki wykonalności projektu d) Sposób działania programu 3. PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE, w tym: a) Problemy finansowania efektywności energetycznej. Finansowanie przez trzecią stronę TPF, PPP, ESCO 141 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 142

143 b) Termomodernizacja obiektów publicznych w trybie partnerstwa publiczno prywatnego c) Ocena i weryfikacja oszczędności zgodnie z Protokołami IPMVP oraz wytyczne protokołu IEEFP jako narzędzie wspierające programy finansowania EE. KET14 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Handel, usługi, przedsiębiorstwa Podmioty prywatne, Skarb Państwa, firmy i spółki Wysokonakładowe Poprawa efektywności energetycznej w grupie handel, usługi, przedsiębiorstwa Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Bezpośredni wpływ na środowisko, polepszenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz pracy, polepszenie wizerunku ekologicznego przedsiębiorstw. Realizowany szczegółowy cel 2, 3, 4 Działania związane ze zmniejszeniem energochłonności w grupie handel, usługi, przedsiębiorstwa. Działania te prowadzone będą w dużej mierze niezależnie od działań gminy, w zależności od dostępności technicznej i ekonomicznej do odpowiednich technologii. KET15 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Handel, usługi, przedsiębiorstwa P.K.Komax Wysokonakładowe Zagospodarowanie powierzchni zrekultywowanej składowiska odpadów pod zabudowę systemu fotowoltaicznego 40 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok ,5 Postrzeganie przez mieszkańców systemów miejskich jako przyjazne i ekologiczne. Realizowany szczegółowy cel 2, 3, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 143

144 Zwiększenie zastosowania odnawialnych źródeł energii poprzez zagospodarowanie powierzchni zrekultywowanej składowiska odpadów pod zabudowę systemu fotowoltaicznego. Zadanie realizowana przez spółkę gminną P.K. KOMAX. KET16 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Handel, usługi, przedsiębiorstwa MZWiK Wysokonakładowe Modernizacja części osadowej oczyszczalni ścieków w Kętach - produkcja energii 470 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok ,6 Postrzeganie przez mieszkańców systemów miejskich jako przyjazne i ekologiczne. Realizowany szczegółowy cel 2, 3, 5 Projekt zakłada modernizację części osadowej oczyszczalni ścieków w Kętach. W ramach zadania planuje się zamknięcie komory fermantacyjnej z możliwością zastosowania odnawialnych źródeł energii. Zadanie realizowane przez spółkę gminną - Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Kętach. KET17 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Transport Gmina Kęty Wysokonakładowe Rozwój systemu ścieżek rowerowych, ciągów pieszo-rowerowych i pieszych na obszarze gminy. 256 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Zwiększenie atrakcyjności komunikacji publicznej jako alternatywy dla komunikacji indywidualnej, zmniejszenie liczby pojazdów osobowych zwłaszcza w godzinach szczytowego natężenia ruchu. 63 Realizowany szczegółowy cel 2, 6, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 144

145 Przedmiotem projektu jest rozwój systemu ścieżek rowerowych, ciągów pieszorowerowych i pieszych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Gminy Kęty. Założenia do analiz: długość ścieżek, ciągów - ok. 1 km. KET18 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Transport Gmina Kęty Niskonakładowe Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Realizowany szczegółowy cel Kampania społeczna w ramach edukacji ekologicznej 128 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Zmiana negatywnych przyzwyczajeń kierowców. 2, 8, 9 32 Projekt polega na przygotowaniu i przeprowadzeniu kampanii społecznych związanych efektywnym i ekologicznym transportem (m.in. Ecodriving, carpooling). Duży wpływ na ilość zużywanej energii przez pojazdy może mają zachowania kierowców samochodów. Istotne jest przedstawienie zarówno technik jak i korzyści wynikających z oszczędnej jazdy samochodem, takich jak zmniejszenie kosztów podróży, bezpieczeństwo, a także efekt ekologiczny. Sposobów promocji tego typu zachowań jest kilka: Broszury informacyjne Szkolenia dla kierowców (m.in. z zakresu ecodrivingu) Informacje w prasie lokalnej Kampania informacyjna promująca komunikację miejską. 144 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 145

146 KET19 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Transport MZK Wysokonakładowe Zakup nowych autobusów 341 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Zwiększenie atrakcyjności komunikacji publicznej jako alternatywy dla komunikacji indywidualnej, zmniejszenie liczby pojazdów osobowych zwłaszcza w godzinach szczytowego natężenia ruchu. 90 Realizowany szczegółowy cel 2, 5, 9 Przedmiotem projektu jest zakup 12 szt. autobusów przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych, wyposażonych w silniki spełniające odpowiednie normy. Zadanie realizowane przez Międzygminny Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. w Kętach. Realizacja zadania wpłynie na zmniejszenie emisji spalin. Zakłada się, że realizacja zadania nastąpi w przypadku pozyskania środków zewnętrznych na poziomie 85 %. KET20 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Transport Gmina Kęty, Powiat Oświęcimnski Wysokonakładowe Modernizacja infrastruktury drogowej na obszarze Gminy Kęty (gminnej i powiatowej) Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Postrzeganie gminy Kęty jako gminy stawiającej na transport zrównoważony, zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. 424 Realizowany szczegółowy cel 2, 6, Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 146

147 Przedmiotem projektu jest poprawa infrastruktury drogowej w gminie, mająca na celu poprawę płynności oraz bezpieczeństwa ruchu drogowego. KET21 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Realizowany szczegółowy cel Transport Gmina Kęty Niskonakładowy Opracowanie planu zrównowazonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego - Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Postrzeganie Gminy Kęty jako gminy stawiającej na transport zrównoważony 2, 8, 9 - Przedmiotem projektu opracowanie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego mające na celu poprawę organizacji transportu lokalnego. KET22 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Realizowany szczegółowy cel Transport Gmina Kęty Wysokonakładowe Budowa obwodnicy zachodniej Kęt - etap II, odcinek płn.-zach. - część I 774 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Zwiększenie płynności ruchu, redukcja czasu spędzanego w korkach 2, 7, Przedmiotem projektu jest realizacja inwestycji polegającej na budowie obwodnicy zachodniej Kęt etap II, odcinek płn-zach. - część I. 146 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 147

148 KET23 Sektor odbiorców energii Jednostka odpowiedzialna / podmiot wdrażający Rodzaj działania Nazwa działania Zmniejszenie zużycia energii MWh/rok Szacowany koszt zł Korzyści społeczne Transport Gmina Kęty Wysokonakładowe Transport zorganizowany dzieci do szkół 256 Zmniejszenie emisji CO 2 MgCO 2 /rok Postrzeganie Gminy Kęty jako gminy stawiającej na transport zrównoważony, zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. 64 Realizowany szczegółowy cel 2, 7, 9 Projekt zakłada kontynuację transport zorganizowany dzieci do szkół wraz z opieką wynikający z wykonania zadań w zakresie edukacji publicznej. Warunkiem realizacji wszystkich działań przedstawionych w niniejszym planie są możliwości techniczne, organizacyjne i finansowe ich przeprowadzenia. Decyzja co do ostatecznej realizacji przedsięwzięć będzie podejmowana w zależności od pozyskania środków zewnętrznych na ich realizację. Minimalny cel Gminy Kęty w zakresie ograniczenia emisji to utrzymanie zeroemisyjnego wzrostu gospodarczego i zaspokajania potrzeb społeczeństwa. 9.5 Wskaźniki ekonomiczne przedsięwzięć Do analizy ekonomicznej wzięto pod uwagę podstawowe wskaźniki ekonomiczne przedsięwzięć: SPBT - Prosty czas zwrotu nakładów na przedsięwzięcie termomodernizacyjne (SPBT) to okres czasu po jakim sumaryczne oszczędności wynikające z zmniejszenia zużycia energii zrównują się z zainwestowanym kapitałem (własnym i obcym) i zaczynają przynosić inwestorowi zysk w postaci niższych opłat za zużytą energię, przy założeniu stałych cen energii i pominięciu wpływu inflacji. 147 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 148

149 DGC - Definicja DGC jest dana poniższym wzorem: DGC = t n t t0 (1 t n EE 0 (1 i) t KI KEt t i) t t KEt koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku; i stopa dyskontowa; t rok, przyjmuje wartości od 0 do n, gdzie 0 jest rokiem, w którym ponosimy pierwsze koszty, natomiast n jest ostatnim rokiem funkcjonowania inwestycji; EEt miara rezultatu, NPV - suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych, związanych z przedsięwzięciem w pewnym horyzoncie czasu. Przepływy pieniężne dyskontowane są w momencie początkowym przedsięwzięcia. Do analizy DGC i NPV przyjęto następujące założenia: stopa dyskonta 3%, czas życia projektu 15 lat. Wyniki analizy przedstawiono w tabeli głównej do PGN (załącznik 3) oraz w kartach przedsięwzięć (załącznik 4). 9.6 Efekt ekologiczny Przyjmuje się, że gmina jest w stanie osiągnąć zmniejszenie emisji CO 2 do roku 2020 o wartości 7% względem emisji prognozowanej na rok 2020, 2% ograniczenia emisji w stosunku do roku bazowego 2010 (zgodnie z tabelą 8-14 emisja CO 2 w roku bazowym wynosiła MgCO 2 /rok bez uwzględnienia przemysłu). Poprzez prowadzenie działań zawartych w niniejszym planie możliwe jest osiągnięcie poziomu emisji CO 2 w wysokości 98% poziomu z roku W poniższej tabeli przedstawiono obliczenie poziomu docelowego emisji CO 2 w roku Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 149

150 Tabela 9-2 Wyznaczenie celu redukcji emisji CO 2 do roku 2020 Emisja CO Sektor MgCO 2 /rok Mieszkalnictwo Przemysł Użyteczność publiczna Handel, usługi przedsiębiorstwa Oświetlenie uliczne 988 Transport SUMA - BAU* SUMA BAU bez przemysłu Przewidywane w ramach przedsięwzięć roczne zmniejszenie emisji CO 2 (suma efektów przedsięwzięć) Plan - poziom emisji CO 2 w 2020 r. ( MgCO 2 /rok MgCO 2 /rok ) Plan - redukcja emisji CO 2 względem roku bazowego ( MgCO 2 /rok MgCO 2 /rok) *BAU biznes jak zwykle (business as usual) Źródło: analizy własne FEWE Jak wynika z analizy, aby osiągnąć zakładany cel redukcji emisji CO 2 do roku 2020 emisja powinna spaść z MgCO 2 /rok do poziomu wynoszącego MgCO 2 /rok, a więc o wielkość równą MgCO 2 /rok. Efekt ten można zrealizować jedynie poprzez systemowe działania struktur gminnych w zakresie zwiększenia efektywności wykorzystania energii, wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz edukacji społecznej. Jednocześnie bardzo istotne będą intensywne działania prowadzone we wszystkich grupach użytkowników energii i paliw takich jak, mieszkańcy gminy czy przedsiębiorstwa. 149 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 150

151 10. Realizacja planu Realizacja Planu stanowi najdłuższy i najbardziej skomplikowany etap realizacji zarówno w sensie technicznym jak i finansowym. Przebieg działań oraz związane z nimi postępy gminy związane są głównie z odpowiednim zarządzaniem w oparciu o wykwalifikowaną kadrę pracowników. Należy jednak pamiętać że: Za realizację Planu gospodarki niskoemisyjnej odpowiada Burmistrz Gminy Kęty. W celu odpowiedniego przeprowadzenia wszystkich działań przewidywanych przez PGN konieczna jest współpraca wielu struktur gminy, podmiotów działających na terenie gminy Kęty a także indywidualnych użytkowników energii. Klucz do sukcesu stanowi odpowiednia koordynacja działań wszystkich uczestników procesu. Do głównych działań koordynacyjnych będzie należało: Gromadzenie danych niezbędnych do weryfikacji postępów, Monitorowanie sytuacji energetycznej na terenie gminy, Coroczne kontrolowanie stopnia realizacji celów Planu, Sporządzanie raportów z przeprowadzonych działań, Prowadzenie działań związanych z realizacją poszczególnych zadań zawartych w PGN, Rozwijanie zagadnień zarządzania energią w gminie oraz planowania energetycznego na szczeblu lokalnym, Dalsze prowadzenie oraz ekspansja działań edukacyjnych oraz informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania energią oraz ochrony środowiska naturalnego (w szczególności zagadnień dotyczących gazów cieplarnianych). Na potrzeby realizacji PGN wskazane wydaje się powołanie zespołu koordynacyjnego. Głównym zadaniem zespołu byłby nadzór nad pozyskiwaniem danych oraz przygotowywaniem analiz oraz raportów z realizacji PGN. 150 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 151

152 10.1 Harmonogram działań Strategia długoterminowa obejmuje nie tylko efekty działań wprowadzonych przed 2021 rokiem, lecz także procesy o charakterze długofalowym, uzależnione od wielu zewnętrznych czynników. Przykładem takiego działania może być proces termomodernizacji budynków mieszkalnych lub działania energooszczędne w przedsiębiorstwach. Należy pamiętać, że harmonogram prowadzenia działań determinuje późniejsze działania monitoringowe, opisane w rozdziale 10. w dużym stopniu Szczegółowy harmonogram poszczególnych działań przedstawiono w tabeli głównej do niniejszego PGN w załączniku 3 karta główna PGN. Terminy przedstawione w wymienionej powyższej tabeli stanowią propozycję i mogą ulegać zmianie wraz ze zmianą sytuacji w zakresie dostępności środków finansowych czy możliwości technicznych. Wszelkie modyfikacje należy wprowadzać jednocześnie z prowadzeniem monitoringu efektów wykonanych działań. System monitoringu opisano w rozdziale W celu umożliwienia swobodnego planowania działań przez gminę w trakcie realizacji Planu działań zaleca się realizację poszczególnych zadań opisanych w PGN w miarę możliwości finansowych i technicznych Finansowanie przedsięwzięć W poniższych tabelach przedstawiono możliwości finansowania działań wg stanu na rok Należy jednak weryfikować potencjalne źródła finansowania oraz uzupełniać o nowe w miarę rozwoju systemów wsparcia inwestycji. Źródło 1 - Program Infrastruktura i Środowisko Program Infrastruktura i Środowisko to krajowy program wspierający gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczny. Środki unijne z programu przeznaczone zostaną również w ograniczonym stopniu na inwestycje w obszary ochrony zdrowia i dziedzictwa kulturowego. Wersja 1.0 Programu została zaakceptowana przez Komisję Europejską decyzją z 16 grudnia 2014 r., obowiązuje od 19 grudnia 2014 r. 151 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 152

153 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.i Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Przewiduje się wsparcie na budowę i przebudowę: - lądowych farm wiatrowych; - instalacji na biomasę; - instalacji na biogaz; - w ograniczonym zakresie jednostek wytwarzania energii wykorzystującej wodę i słońce oraz ciepła przy wykorzystaniu energii geotermalnej; - sieci elektroenergetycznych umożliwiających przyłączenia jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do KSE. Beneficjenci: W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie przewidziane jest dla przedsiębiorców. Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i będzie dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy indywidualni i przedsiębiorcy korzystający z sieci elektroenergetycznych, gazowych (w zakresie biogazu) i ciepłowniczych. Terytorialny obszar realizacji: Rozwój energetyki odnawialnej zależeć będzie od uwarunkowań terytorialnych. Wsparcie dla energii z danego źródła będzie zależało od istnienia na danym obszarze odpowiednich zasobów naturalnych. Zgodnie z zapisami Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2030 dla rozwoju energetyki wiatrowej najlepsze obszary występują w północnej części Polski, najlepsze warunki do wykorzystania energii słonecznej występują w części województwa lubelskiego, południowo-zachodniej części województwa podlaskiego, wschodniej oraz zachodniej części Mazowsza, a także na Wybrzeżu Gdańskim, natomiast najlepsze warunki dla geotermii znajdują się w północno-zachodniej Polsce. Rozwój energetyki odnawialnej będzie dotyczył w pierwszym rzędzie obszarów i stref określonych w planach zagospodarowania przestrzennego województw. W planach tych zostaną również wyznaczone strefy zakazu wykorzystania lub ograniczonego rozwoju (wraz z określeniem rodzaju i zakresu tego ograniczenia) różnych form energetyki odnawialnej. Realizacja inwestycji w zakresie energetyki odnawialnej, w tym sieci elektroenergetycznych dla odnawialnych źródeł energii jest korzystna dla obszarów wiejskich, gdzie pobudza lokalny rozwój gospodarczy. W Polsce są to zazwyczaj obszary o największym bezrobociu oraz najsłabiej działającej infrastrukturze zaopatrzenia w energię. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii może być szansą wyrównania warunków rozwoju, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Zróżnicowanie zasobów obszarów wiejskich ma szerokie możliwości kreowania innowacji, rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a także działalności pozarolniczej. Realizacja priorytetu inwestycyjnego będzie miała istotny wymiar makroregionalny, wpisując się bezpośrednio w cele SUE RMB przyjęte w ramach Obszaru Priorytetowego ENERGY Poprawa dostępu do wydajnych oraz bezpiecznych rynków energii. Tryb naboru: nabór planowany w formule konkursowej oraz pozakonkursowej. Podstawowym trybem będzie tryb konkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 153

154 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.ii Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach Przewiduje się wsparcie następujących obszarów: przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie; - głęboka, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków w przedsiębiorstwach; - zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwach; - budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu - energetycznego); - zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii - produkcji i użytkowania energii; - zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią. Beneficjenci: W ramach priorytetu inwestycyjnego, wsparcie przewidziane jest dla dużych przedsiębiorstw. Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą odbiorcy usług/produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa. Terytorialny obszar realizacji: Działania planowane do realizacji w ramach priorytetu inwestycyjnego mają istotny wpływ dla wszystkich obszarów gospodarki, przekładając się na poprawę efektywności energetycznej oraz wzrost konkurencyjności. Dotyczy to w szczególności obszarów miejskich, gdzie poprawa efektywności energetycznej i optymalizacja zużycia energii, poprawią stabilność dostaw energii do odbiorców końcowych. Realizacja projektów, w powyższym zakresie, wpisuje się w cele SUE RMB przyjęte w ramach Obszaru Priorytetowego SME Wspieranie przedsiębiorczości oraz wzmocnienie wzrostu MŚP służące poprawie efektywnego wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwa. Tryb naboru: nabór planowany w formule konkursowej. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.iii Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym Przewiduje się wsparcie głębokiej kompleksowej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej i wielorodzinnych mieszkaniowych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne, w zakresie związanym m.in. z: - ociepleniem obiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne; - przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i przyłączeniem źródła ciepła), - systemów wentylacji i klimatyzacji, zastosowaniem automatyki pogodowej i systemów zarządzania budynkiem; - budową lub modernizacją wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz likwidacją dotychczasowych źródeł ciepła; - instalacją mikrogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby własne, - instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach (o ile wynika to z audytu energetycznego); - instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE. Beneficjenci: W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie przewidziane jest dla organów władzy publicznej, w tym państwowych jednostek budżetowych i administracji rządowej oraz podległych jej organów i jednostek organizacyjnych, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych, państwowych osób prawnych, a także podmiotów będących dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 153 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 154

155 2012/27/UE. Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy korzystający ze wspartej infrastruktury. Terytorialny obszar realizacji: Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Inwestycje realizowane w ramach priorytetu będą w istotnej mierze zlokalizowane na terenach miejskich, przede wszystkim wojewódzkich (i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie) Zakresem interwencji mogą być również objęte miasta regionalne oraz subregionalne. Realizacja inwestycji zaplanowanych w ramach priorytetu inwestycyjnego sprzyjać będzie wypełnianiu założeń Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Planowane do realizacji projekty będą wpisywać się w szczególności w cele przyjęte dla obszaru priorytetowego ENERGY Poprawa dostępu do wydajnych oraz bezpiecznych rynków energii oraz służyć będą osiągnięciu celu szczegółowego SUE RMB Adaptacja do zmiany klimatu, zapobieganie oraz zarządzanie ryzykiem. Tryb naboru: w ramach priorytetu inwestycyjnego, wsparciem objęte zostaną projekty wyłaniane w trybie konkursowym i pozakonkursowym. Podstawowym trybem wyboru będzie tryb konkursowy. Tryb pozakonkursowy będzie stosowany w przypadku miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych w przypadku miast posiadających Strategie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). Wybór projektów będzie uzależniony od wpisania ich do ZIT. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.iv Rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia Przewiduje się wsparcie w szczególności następujących obszarów: - budowa lub przebudowa w kierunku inteligentnych sieci dystrybucyjnych średniego, niskiego napięcia, dedykowanych zwiększeniu wytwarzania w OZE i/lub ograniczaniu zużycia energii, w tym wymiana transformatorów; - kompleksowe pilotażowe i demonstracyjne projekty wdrażające inteligentne rozwiązania na danym obszarze, mające na celu optymalizację wykorzystania energii wytworzonej z OZE i/lub racjonalizację zużycia energii; - inteligentny system pomiarowy (wyłącznie jako element budowy lub przebudowy w kierunku inteligentnych sieci elektroenergetycznych dla rozwoju OZE i/lub ograniczenia zużycia energii); - działania w zakresie popularyzacji wiedzy na temat inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii, rozwiązań, standardów, najlepszych praktyk w zakresie związanym z inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi. Beneficjenci W ramach priorytetu inwestycyjnego, wsparcie przewidziane jest dla przedsiębiorców oraz Urzędu Regulacji Energetyki (w zakresie popularyzacji wiedzy na temat inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii, rozwiązań, standardów, najlepszych praktyk w zakresie związanym z inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi). Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy indywidualni i przedsiębiorcy korzystający z sieci elektroenergetycznych. Terytorialny obszar realizacji: Działania planowane do realizacji w ramach priorytetu inwestycyjnego mają istotny wpływ dla wszystkich obszarów gospodarki, przekładając się na poprawę efektywności ekonomicznej oraz wzrost konkurencyjności. Dotyczy to w szczególności obszarów miejskich, gdzie poprawa efektywności energetycznej i optymalizacja zużycia energii poprawi stabilność dostaw energii do odbiorców końcowych. Działania w ramach priorytetu inwestycyjnego korespondują z celami i działaniami zidentyfikowanymi na poziomie makroregionalnym w ramach SUE RMB, a w szczególności wpisują się w cele przyjęte dla OP ENERGY Poprawa dostępu do wydajnych oraz bezpiecznych rynków energii. Tryb naboru: pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone 154 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 155

156 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.v Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu W ramach inwestycji wynikających z planów gospodarki niskoemisyjnej przewiduje się, że wsparcie będzie ukierunkowane m.in. na projekty takie, jak: - przebudowa istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu, celem zmniejszenia straty na przesyle, - likwidacja węzłów grupowych wraz z budową przyłączy do istniejących budynków i instalacją węzłów dwufunkcyjnych (ciepła woda użytkowa), - budowa nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączami i węzłami ciepłowniczymi w celu likwidacji istniejących lokalnych źródeł ciepła opalanych paliwem stałym, - likwidacja indywidualnych i zbiorowych źródeł niskiej emisji pod warunkiem podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej. Beneficjenci: Wsparcie przewidziane jest dla jednostek samorządu terytorialnego (w tym ich związków i porozumień) oraz działających w ich imieniu jednostek organizacyjnych (w szczególności dla miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych ), przedsiębiorców, a także podmiotów świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego nie będących przedsiębiorcami. Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy wspieranej infrastruktury. Terytorialny obszar realizacji: Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Inwestycje realizowane w ramach priorytetu mają istotny wpływ dla wszystkich obszarów gospodarki i będą w istotnej mierze zlokalizowane na terenach miejskich, przede wszystkim wojewódzkich (i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie). Zakresem interwencji mogą być również objęte miasta regionalne i subregionalne. Realizacja inwestycji zaplanowanych w ramach priorytetu inwestycyjnego sprzyjać będzie wypełnianiu założeń Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Planowane do realizacji projekty będą służyć osiągnięciu celu szczegółowego SUE RMB Adaptacja do zmiany klimatu, zapobieganie oraz zarządzanie ryzykiem oraz będą wpisywać się w cele przyjęte dla OP SME służące poprawie efektywnego wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwa oraz OP ENERGY Poprawa dostępu do wydajnych oraz bezpiecznych rynków energii. Tryb naboru: W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparciem objęte zostaną projekty wyłaniane w trybie konkursowym oraz pozakonkursowym. Tryb pozakonkursowy będzie stosowany w przypadku miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych, posiadających Strategie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). Wybór takich projektów będzie uzależniony od wpisania ich do ZIT. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa I ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI - Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach Priorytet 4.vi Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe Przewiduje się wsparcie w szczególności następujących obszarów: - budowa, przebudowa instalacji wysokosprawnej kogeneracji oraz przebudowa istniejących instalacji na wysokosprawną kogenerację wykorzystujących technologie w jak największym możliwym stopniu neutralne pod względem emisji CO2 i innych zanieczyszczeń powietrza oraz uzasadnione pod względem ekonomicznym; 155 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 156

157 - w przypadku instalacji wysokosprawnej kogeneracji poniżej 20 MWt wsparcie otrzyma budowa, uzasadnionych pod względem ekonomicznym, nowych instalacji wysokosprawnej kogeneracji o jak najmniejszej z możliwych emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń powietrza. W przypadku nowych instalacji powinno zostać osiągnięte co najmniej 10% uzysku efektywności energetycznej w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej przy zastosowaniu najlepszych dostępnych technologii. Ponadto wszelka przebudowa istniejących instalacji na wysokosprawną kogenerację musi skutkować redukcją CO2 o co najmniej 30% w porównaniu do istniejących instalacji. Dopuszczona jest pomoc inwestycyjna dla wysokosprawnych instalacji spalających paliwa kopalne pod warunkiem, że te instalacje nie zastępują urządzeń o niskiej emisji, a inne alternatywne rozwiązania byłyby mniej efektywne i bardziej emisyjne; - budowa przyłączeń do sieci ciepłowniczych do wykorzystania ciepła użytkowego wyprodukowanego w jednostkach wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w układach wysokosprawnej kogeneracji wraz z budową przyłączy wyprowadzających energię do krajowego systemu przesyłowego; - wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach projektów rozbudowy/budowy sieci ciepłowniczych. Beneficjenci: W ramach priorytetu inwestycyjnego wsparcie przewidziane jest dla jednostek samorządu terytorialnego oraz działających w ich imieniu jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców, a także podmiotów świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego a także podmiotów będących dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE.Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju, grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy wspartej infrastruktury. Terytorialny obszar realizacji: Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Inwestycje realizowane w ramach priorytetu mają istotny wpływ dla wszystkich obszarów gospodarki i będą w istotnej mierze zlokalizowane na terenach miejskich. Realizacja inwestycji zaplanowanych w ramach priorytetu inwestycyjnego sprzyjać będzie wypełnianiu założeń Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Planowane do realizacji projekty będą w szczególności służyć osiągnięciu celu szczegółowego SUE RMB Adaptacja do zmiany klimatu, zapobieganie oraz zarządzanie ryzykiem oraz będą wpisywać się w cele przyjęte dla OP SME służące poprawie efektywnego wykorzystania zasobów przez przedsiębiorstwa oraz OP ENERGY Poprawa dostępu do wydajnych oraz bezpiecznych rynków energii. Tryb naboru: konkursowy i pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa III ROZWÓJ SIECI DROGOWEJ TEN-T I TRANSPORTU MULTIMODALNEGO - Cel tematyczny 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Priorytet 7.i Wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T Obszar interwencji: wzmocnienie roli transportu kolejowego w zintegrowanym systemie transportowym kraju wymagać będzie skoncentrowania interwencji na uzupełnianiu luk na głównych liniach (magistralach) kolejowych w TEN-T, w tym objętych umową AGTC, odcinkach łączących ważne ośrodki przemysłowe i gospodarcze i liniach stanowiących elementy połączeń portów morskich z zapleczem gospodarczym w głębi kraju. Beneficjenci: W sektorze kolejowym beneficjentami będą zarządcy infrastruktury kolejowej (w tym dworcowej) oraz przedsiębiorstwa kolejowych przewozów pasażerskich i towarowych, a także spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego (tzw. ROSCO rolling stock leasing companies) oraz samorządy terytorialne (infrastruktura dworcowa i tabor kolejowy). Ponadto, dla działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, 156 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 157

158 beneficjentami będą służby ratownicze (ratownictwo techniczne) oraz właściwe organy administracji rządowej, podległe im urzędy i jednostki organizacyjne. Z uwagi na to, że interwencja będzie miała charakter horyzontalny i dotyczyła całego kraju grupami docelowymi wsparcia będą użytkownicy indywidualni i przedsiębiorcy korzystający z dofinansowanej środkami UE infrastruktury transportowej w sieci TEN-T. Terytorialny obszar realizacji: W zakresie modernizacji kolejowej sieci TEN-T wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Na obszarze Polski Wschodniej interwencja POIŚ dotycząca głównych magistral kolejowych będzie uzupełniana przez inwestycje na liniach kolejowych o znaczeniu makroregionalnym finansowanych w ramach PO Polska Wschodnia. W pierwszym rzędzie, w celu zapewnienia spójności krajowej sieci transportowej, wsparcie będzie skierowane do ciągów transportowych wymagających dokończenia inwestycji infrastrukturalnych podjętych w okresie Budowa połączeń transportowych zwiększających dostępność do polskich ośrodków wzrostu, będzie wypełniała założenia Krajowej Polityki Miejskiej w zakresie wzmocnienia infrastruktury transportowej służącej poprawie możliwości rozwojowych miast w relacjach krajowych oraz europejskich. Realizacja priorytetów na rzecz poprawy połączeń transportowych, w tym o znaczeniu europejskim, będzie miała znaczący wpływ na poprawę możliwości rozwojowych w skali kraju, jak również makroregionu, przyczyniając się do osiągania celów SUE RMB, dotyczących poprawy dostępności obszaru Morza Bałtyckiego w wymiarze wewnętrznym oraz zewnętrznym. Działania w powyższym zakresie będą spójne z celami SUE RMB przyjętymi dla OP TRANSPORT, dotyczącymi poprawy wewnętrznych i zewnętrznych powiązań transportowych makroregionu. Tryb naboru: konkursowy i pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa V ROZWÓJ TRANSPORTU KOLEJOWEGO W POLSCE - Cel tematyczny 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Priorytet 7.iii Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działań służących zmniejszaniu hałasu Obszar interwencji: W ramach priorytetu inwestycyjnego dofinansowanie otrzymają projekty kolei poza TEN-T oraz systemu kolejowego w miastach (koleje miejskie). Wsparcie transportu kolejowego poza siecią TEN-T będzie dotyczyło połączeń do sieci TEN-T, odcinków łączących ważne ośrodki przemysłowe i gospodarcze (tzw. feeder lines), a także linii stanowiących element połączeń portów morskich i lotniczych z zapleczem gospodarczym w głębi kraju oraz połączeń platform multimodalnych. Beneficjenci: W obszarze kolei miejskiej beneficjentami będą jednostki samorządu terytorialnego (w tym ich związki i porozumienia) oraz działające w ich imieniu jednostki organizacyjne i spółki specjalnego przeznaczenia, a także zarządcy infrastruktury oraz przewoźnicy świadczący usługi w zakresie kolejowego transportu pasażerskiego w miastach i na ich obszarach funkcjonalnych. W obszarze transportu kolejowego poza miastami (linie poza siecią TEN-T) beneficjentami będą zarządcy infrastruktury kolejowej (w tym dworcowej) oraz przedsiębiorstwa kolejowych przewozów pasażerskich i towarowych, a także spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego (tzw. ROSCO rolling stock leasing companies) oraz samorządy terytorialne (infrastruktura dworcowa i tabor kolejowy). Ponadto, dla działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa na kolei, beneficjentami będą służby ratownicze (ratownictwo techniczne). Terytorialny obszar realizacji: 157 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 158

159 Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Ze względu na rolę kolei w rozwoju poszczególnych obszarów, interwencja obejmować będzie linie kolejowe poza siecią TEN-T, stanowiąc uzupełnienie służące dołączeniu do sieci TEN-T pozostałych obszarów nie znajdujących się w bezpośrednim zasięgu sieci kolejowej włączonej do transeuropejskiej sieci transportowej. Interwencja POIŚ na liniach kolejowych poza TEN-T będzie komplementarna do inwestycji na liniach kolejowych o znaczeniu makroregionalnym, finansowanych w ramach PO Polska Wschodnia. W pierwszym rzędzie wsparcie będzie skierowane do obszarów wymagających dokończenia inwestycji infrastrukturalnych podjętych w okresie Budowa połączeń transportowych, zwiększających dostępność do polskich ośrodków wzrostu, będzie wypełniała założenia Krajowej Polityki Miejskiej w zakresie wzmocnienia infrastruktury transportowej, służącej poprawie możliwości rozwojowych miast w relacjach krajowych oraz europejskich. Tryb naboru: konkursowy i pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa IV INFRASTRUKTURA DROGOWA DLA MIAST - Cel tematyczny 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Priorytet 7.A Wspieranie multimodalnego jednolitego europejskiego obszaru transportu poprzez inwestycje w TEN-T Obszar interwencji: W ramach priorytetu inwestycyjnego realizowane będą inwestycje na krajowej sieci drogowej w TEN-T dotyczące powiązania infrastruktury miejskiej z pozamiejską siecią TEN-T (drogi krajowe w miastach będących węzłami miejskimi sieci bazowej TEN-T), odciążenia miast od nadmiernego ruchu drogowego (obwodnice pozamiejskie na drogach krajowych i ekspresowych, drogi krajowe w miastach na prawach powiatu), a także poprawy ich dostępności (trasy wylotowe na drogach krajowych, odcinki dróg ekspresowych przy miastach). Projekty będą realizowane na drogach zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, a także przez miasta na prawach powiatu. Będą one uzupełniane o inwestycje z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD) obejmujące inwestycje infrastrukturalne (engineering). Beneficjenci: Beneficjentami realizowanych projektów będzie zarządca sieci dróg krajowych, a także jednostki samorządu terytorialnego miast na prawach powiatu, w tym miast stanowiących węzły miejskie sieci bazowej TEN-T (jako zarządcy odcinków dróg krajowych znajdujących się w granicach miast na prawach powiatu) oraz ich jednostki organizacyjne. Terytorialny obszar realizacji: W zakresie budowy i przebudowy sieci drogowej, spójnej z siecią TEN-T, wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Na obszarze Polski Wschodniej interwencja POIŚ w zakresie budowy lub przebudowy dróg krajowych w miastach na prawach powiatu nie będzie obejmowała miast wojewódzkich Polski Wschodniej objętych wsparciem PO Polska Wschodnia. Stworzenie spójnej sieci transportowej przyczyni się do poprawy dostępności wewnętrznej makroregionu Morza Bałtyckiego, przyczyniając się do realizacji działań SUE RMB określonych w OP TRANSPORT. Tryb naboru: konkursowy i pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Oś priorytetowa IV INFRASTRUKTURA DROGOWA DLA MIAST - Cel tematyczny 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych 158 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 159

160 Priorytet 7.B Zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi Obszar interwencji: W ramach priorytetu inwestycyjnego planuje się realizację projektów na krajowej sieci drogowej poza TEN-T, związanych z połączeniem ośrodków miejskich z siecią TEN-T (drogi ekspresowe i drogi krajowe poza TEN-T, pełniące rolę tras wylotowych), powiązaniem miejskiej infrastruktury drogowej z pozamiejską siecią TEN-T (drogi krajowe w miejskich węzłach sieci bazowej) oraz z odciążeniem miast od nadmiernego ruchu drogowego (obwodnice pozamiejskie, drogi krajowe w miastach na prawach powiatu). Projekty będą realizowane na drogach zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, a także przez miasta na prawach powiatu. Będą one uzupełniane o inwestycje z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD), obejmujące inwestycje infrastrukturalne (engineering). Beneficjenci: Beneficjentami realizowanych projektów będzie zarządca sieci dróg krajowych, a także jednostki samorządu terytorialnego miast na prawach powiatu, w tym miast stanowiących węzły miejskie sieci bazowej TEN-T (jako zarządcy odcinków dróg krajowych znajdujących się w granicach miast na prawach powiatu) oraz ich jednostki organizacyjne. Terytorialny obszar realizacji: Wsparcie ma charakter horyzontalny i dotyczy całego kraju. Będzie skierowane do obszarów wymagających realizacji inwestycji infrastrukturalnych służących poprawie dostępności miast i regionów do sieci transeuropejskiej i ich odciążeniu od ruchu tranzytowego. Na obszarze Polski Wschodniej interwencja POIŚ w zakresie budowy lub przebudowy dróg krajowych w miastach na prawach powiatu nie będzie obejmowała miast wojewódzkich Polski Wschodniej, objętych wsparciem PO Polska Wschodnia. Budowa połączeń transportowych, zwiększających dostępność do polskich ośrodków wzrostu, będzie wypełniała założenia Krajowej Polityki Miejskiej w zakresie wzmocnienia infrastruktury transportowej służącej poprawie możliwości rozwojowych miast w relacjach krajowych oraz europejskich. W ramach osi priorytetowej przewiduje się wyodrębnienie puli środków przeznaczonej na wsparcie województwa mazowieckiego, w związku z klasyfikacją tego regionu do grupy lepiej rozwiniętych. Tryb naboru: konkursowy i pozakonkursowy. Warunki finansowania obecnie nie określone Źródło 2 - Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Regionalna polityka energetyczna Działanie 4.1 ZWIĘKSZENIE WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Typy projektów: wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wytwarzanie energii cieplnej ze źródeł odnawialnych wytwarzanie energii w ramach wysokosprawnej kogeneracja ze źródeł odnawialnych projekty kompleksowe wykorzystujące OZE do wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej budowa, rozbudowa i przebudowa sieci dystrybucyjnych wraz z niezbędnymi jej elementami Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, administracja rządowa, 159 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 160

161 jednostki naukowe, uczelnie, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, instytucja kultury, podmioty lecznicze udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych organizacje pozarządowe kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jst lub ich związki Operator Systemu Dystrybucyjnego Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Regionalna polityka energetyczna Działanie 4.2 EKO-PRZEDSIĘBIORSTWA Przykładowe działania: kompleksowa modernizacja energetyczna budynków inwestycje w zakresie instalacji wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych kompleksowy projekt obejmujący: (a) modernizację energetyczną budynków, (b) inwestycje w zakresie instalacji wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, rozwój budownictwa energooszczędnego oraz pasywnego Beneficjenci: mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Regionalna polityka energetyczna Działanie 4.3 POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ W SEKTORZE PUBLICZNYM I MIESZKANIOWYM Przykładowe projekty: kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, rozwój budownictwa energooszczędnego oraz pasywnego, wsparcie instrumentów finansowych przeznaczonych dla spółdzielni i wspólnot finansowy. Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną, jednostki naukowe, uczelnie, instytucja kultury, podmioty lecznicze udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, podmioty wdrażające instrumenty finansowe, Województwo Małopolskie, jednostki organizacyjne województwa. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Regionalna polityka energetyczna Działanie 4.4 REDUKCJA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA 160 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 161

162 Przykładowe projekty: wymiana źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwa domowych (biomasa i paliwa gazowe) rozwój sieci ciepłowniczych, wymiana źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwa domowych (paliwa stałe). Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną, podmioty odpowiedzialne za rozwój sieci ciepłowniczych z obszaru objętego SPR. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Regionalna polityka energetyczna Działanie 4.5 NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI Przykładowe rodzaje projektów: tabor na potrzeby transportu zbiorowego, integracja różnych środków transportu oraz obsługa podróżnych, ścieżki i infrastruktura rowerowa, organizacja i zarządzanie ruchem. Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają JST, ich związki i stowarzyszenia, jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, podmioty wykonujące działalność leczniczą, w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, posiadające osobowość prawną lub zdolność prawną, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, porozumienia podmiotów wymienionych wyżej reprezentowanych przez lidera, przedsiębiorcy podmioty działające w oparciu o umowę/ porozumienie, w ramach partnerstwa publicznoprywatnego. Typy projektów, wpisujące się w priorytet inwestycyjny 4g realizowane będą w ramach trybu konkursowego. Warunki finansowania - Program w wersji projektowej Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata oś priorytetowa Infrastruktura transportowa Działanie 7.1 INFRASTRUKTURA DROGOWA Przykładowe rodzaje projektów: - budowa, przebudowa dróg, w tym budowa obwodnic, nowoczesne systemy zarządzania ruchem i infrastrukturą. Beneficjenci: - Województwo Małopolskie - miasta na prawach powiatu - wyłącznie jako partner Województwa Małopolskiego, - JST 161 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 162

163 Źródło 3- Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Oferta Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej System Zielonych Inwestycji GIS, Priorytet 3 Ochrona atmosfery, Działanie 5.8 Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki System Zielonych Inwestycji GIS 1. Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej 2. Biogazownie rolnicze 3. Elektrociepłownie i ciepłownie na biomasę 4. Budowa i przebudowa sieci elektroenergetycznych w celu podłączenia odnawialnych źródeł energii wiatrowej 5. Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych 6. SOWA- Energooszczędne oświetlenie uliczne 7. GAZELA- Niskoemisyjny transport miejski Ochrona atmosfery 1. Poprawa jakości powietrza- część 1) Współfinansowanie opracowania programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych, część 2) KAWKA Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych, odnawialnych źródeł energii 2. Poprawa efektywności energetycznej- Część 1) Inteligentne sieci energetyczne, Część 2) LEMUR - Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej, Część 3) Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych, Część 4) Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach 3. Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii - Część 1) BOCIAN-Rozproszone, odnawialne źródła energii, Część 2) Program dla przedsięwzięć dla odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej Kogeneracji, Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych, Część 4) Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii Działanie 5.8 Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki Część 1) Audyt energetyczny/ elektroenergetyczny przedsiębiorstwa Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej Część 3) E-KUMULATOR- Ekologiczny akumulator dla przemysłu Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie W 2015 roku zgodnie z listą przedsięwzięć priorytetowych finansowane są zadania z zakresu: budowy lub modernizacji systemów ogrzewania na bardziej efektywne ekologicznie i ekonomicznie, wdrażania obszarowych programów ograniczenia niskiej emisji (PONE), termoizolacji budynków, instalacji do produkcji paliw niskoemisyjnych lub biopaliw, zastosowania odnawialnych lub alternatywnych źródeł energii, 162 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 163

164 Dofinansowanie udzielane przez Fundusz to: pożyczka, dotacja, przekazanie środków, nagroda, poręczenie. Źródło 3- Bank Ochrony Środowiska Oferta Banku Ochrony Środowiska Kredyty proekologiczne Bank oferuje następujące kredyty: Słoneczny EkoKredyt- na zakup i montaż kolektorów słonecznych na potrzeby ciepłej wody użytkowej, dla klientów indywidualnych i wspólnot mieszkaniowych, Kredyt z Dobrą Energią- na realizację przedsięwzięć z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, z przeznaczeniem na finansowanie projektów polegających na budowie: biogazowni, elektrowni wiatrowych, elektrowni fotowoltaicznych, instalacji energetycznego wykorzystania biomasy, innych projektów z zakresu energetyki odnawialnej. Dla JST, spółek komunalnych, dużych, średnich i małych przedsiębiorstw, Kredyty na urządzenia ekologiczne- na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska, dla klientów indywidualnych, wspólnot mieszkaniowych i mikroprzedsiebiorstw, Kredyt EnergoOszczędny- na inwestycje prowadzące do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w tym: wymiana i/lub modernizacja, w tym rozbudowa, oświetlenia ulicznego, wymiana i/lub modernizacja oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego obiektów użyteczności publicznej, przemysłowych, usługowych itp., wymiana przemysłowych silników elektrycznych, wymiana i/lub modernizacja dźwigów, w tym dźwigów osobowych w budynkach mieszkalnych, modernizacja technologii na mniej energochłonną, wykorzystanie energooszczędnych wyrobów i urządzeń w nowych instalacjach oraz inne przedsięwzięcia służące oszczędności energii elektrycznej. Dla mikroprzedsiębiorców i wspólnot mieszkaniowych. Kredyt EkoOszczędny- na inwestycje prowadzące do oszczędności z tytułu: zużycia (energii elektrycznej, energii cieplnej, wody, surowców wykorzystywanych do produkcji), zmniejszenia opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, zmniejszenia kosztów produkcji ponoszonych w związku z: składowaniem i zagospodarowaniem odpadów, oczyszczaniem ścieków, uzdatnianiem wody, inne przedsięwzięcia ekologiczne przynoszące oszczędności. Dla samorządów, przedsiębiorców (w tym wspólnot mieszkaniowych). Kredyt z Klimatem- to długoterminowe finansowanie przeznaczone na realizowane przez Klienta przedsięwzięcia dotyczące: 1) Efektywności energetycznej, polegające na zmniejszeniu zapotrzebowania na energię (cieplną i elektryczną): modernizacja indywidualnych systemów grzewczych w budynkach mieszkalnych i obiektach wielkopowierzchniowych oraz lokalnych ciepłowni, modernizacja małych sieci ciepłowniczych, prace modernizacyjne budynków, polegające na ich dociepleniu (np. docieplenie elewacji zewnętrznej, dachu, wymiana okien), wymianie oświetlenia bądź instalacji efektywnego systemu wentylacji lub chłodzenia, montaż instalacji odnawialnej energii w istniejących budynkach lub obiektach przemysłowych (piece biomasowe, kolektory słoneczne, pompy ciepła, panele fotowoltaiczne, dopuszcza się integrację OZE z istniejącym źródłem ciepła lub jego zamianę na OZE), likwidacja indywidualnego źródła ciepła i podłączenie budynku do sieci miejskiej, wymiana nieefektywnego oświetlenia ulicznego, instalacja urządzeń zwiększających efektywność energetyczną, instalacja małych jednostek kogeneracyjnych lub trigeneracji. 2) Budowy systemów OZE. Dla JST, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom, fundacjom, przedsiębiorstwom 163 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 164

165 komunalnym, dużym przedsiębiorstwom. Kredyty z linii kredytowej NIB- na projekty związane z gospodarką wodno-ściekową, których celem jest redukcja oddziaływania na środowisko, projekty, których celem jest zmniejszenie oddziaływania rolnictwa na środowisko, projekty dotyczące gospodarki stałymi odpadami komunalnymi, wytwarzanie energii elektrycznej za pomocą turbin wiatrowych, termomodernizacja, remont istniejących budynków, o ile przyczyni się do redukcji emisji do powietrza i poprawiają efektywność energetyczną budynku bądź polegają na zamianie paliw kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych. Dla MŚP, dużych przedsiębiorstw, spółdzielni mieszkaniowych, JST, przedsiębiorstw komunalnych. Warunki kredytowania - zależne od rodzaju kredytu. Źródło 4- Bank Gospodarstwa Krajowego Fundusz Termomodernizacji i Remontów Z dniem 19 marca 2009 r. weszła w życie ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459), która zastąpiła dotychczasową ustawę o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Na mocy nowej ustawy w Banku Gospodarstwa Krajowego rozpoczął działalność Fundusz Termomodernizacji i Remontów, który przejął aktywa i zobowiązania Funduszu Termomodernizacji. Warunki kredytowania: kredyt do 100% nakładów inwestycyjnych, możliwość otrzymania premii bezzwrotnej: termomodernizacyjnej, remontowej (budynki wielorodzinne, użytkowane przed dniem 14 sierpnia 1961), kompensacyjnej, o wysokość premii termomodernizacyjnej stanowi 20% wykorzystanej kwoty kredytu, jednak nie więcej niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego; o wysokość premii remontowej stanowi 20% wykorzystanej kwoty kredytu, nie więcej jednak niż 15% kosztów przedsięwzięcia remontowego. Źródło 5- ESCO ESCO Kontrakt gwarantowanych oszczędności Finansowanie przedsięwzięć zmniejszających zużycie i koszty energii to podstawa działania firm typu ESCO (Energy Service Company). Rzetelna firma ESCO zawiera kontrakt na uzyskanie realnych oszczędności energii, które następnie są przeliczane na pieniądze. Kolejnym elementem podnoszącym wiarygodność firmy ESCO to kontrakt gwarantowanych oszczędności. Aby taki kontrakt zawrzeć firma ESCO dokonuje we własnym zakresie oceny stanu użytkowania energii w obiekcie i proponuje zakres działań, które jej zdaniem są korzystne i opłacalne. Jest w tym miejscu pole do negocjacji odnośnie rozszerzenia zakresu, jak również współudziału klienta w finansowaniu inwestycji. Kluczowym elementem jest jednak to, że po przeprowadzeniu oceny i zaakceptowaniu zakresu firma ESCO gwarantuje uzyskanie rzeczywistych oszczędności energii. Jest rzeczą oczywistą, że nikt nie robi tego za darmo, więc firma musi zarobić, ale są co najmniej dwa aspekty, które przemawiają na korzyść tego modelu finansowania: 164 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 165

166 8. Zaangażowanie środków klienta jest dobrowolne (jeśli chce dokłada się do zakresu inwestycji, ale wówczas efekty są dzielone pomiędzy firmę i klienta); 9. Pewność uzyskania efektów oszczędności energii gwarantowane przez firmę. Ze względu na zbyt małą szczegółowość danych oraz analityczne szacowanie wielu wielkości pośrednich opisujących obiekty (cechy geometryczne, sposób i czas użytkowania, itp.) wykonanie wiarygodnej symulacji finansowej dla tego modelu nie jest możliwe. Konieczna byłaby szczegółowa analiza obiektu za obiektem, zarówno od strony technicznej jak i ekonomiczno-finansowej. Model ten powinien być jednak rozważony, gdyż finalnie może się okazać, że ze względu na zagwarantowanie oszczędności w kontrakcie, firma będzie skrupulatnie nadzorowała obiekty i w rzeczywistości uzyska więcej niż zagwarantowała. W takim przypadku nie jest wykluczone, że pomimo wyższych kosztów realizacji przedsięwzięć, koszt uzyskania efektu będzie niższy niż w przypadku realizacji bez angażowania firmy ESCO. Źródło 6- PolSeff Program Finansowania Energii Zrównoważonej w Polsce dla małych i średnich przedsiębiorstw PolSEFF jest Programem Finansowania Rozwoju Energii Zrównoważonej w Polsce, z linią kredytową o wartości 190 milionów. Oferta PolSEFF jest skierowana do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), zainteresowanych inwestycją w nowe technologie i urządzenia obniżające zużycie energii lub wytwarzające energię ze źródeł odnawialnych. Finansowanie można uzyskać w formie kredytu lub leasingu w wysokości do 1 miliona EURO za pośrednictwem uczestniczących w Programie instytucji finansowych (banków i instytucji leasingowych). Projekty realizowane w ramach programu PolSEFF można podzielić na trzy główne grupy inwestycji: Inwestycje bazujące na urządzeniach i rozwiązaniach z listy LEME Projekty dużej skali z obszaru Efektywności Energetycznej, Energii Odnawialnej oraz Budynków Projekty inwestycyjne Dostawców 10.3 System monitoringu i oceny - wytyczne Monitoring efektów jest bardzo istotnym elementem procesu wdrażania PGN. Wskazane jest wykonywanie tzw. raportów z implementacji, z uwzględnieniem aktualizacji inwentaryzacji emisji. Należy jednak pamiętać że tego typu inwentaryzacja wiąże się z dużym wysiłkiem oraz wysokim stopniem zaangażowania środków ludzkich, dlatego też należy wyznaczyć odpowiedni harmonogram monitoringu efektów działań. Rekomenduje się przygotowywanie tzw. Raportów z działań" nie zwierających aktualizacji inwentaryzacji emisji co 2 lata począwszy od przygotowania planu gospodarki niskoemisyjnej. Ponadto w roku 2021 należy przygotować "Raport z implementacji" 165 Id: DC FC D27EFEF452. Projekt Strona 166