ISSN Krzy sztof P., pracownik Univer- przestanie, w nieświadomości. 18 września sprawy. Donosił w niej, że PHZ Uni-

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ISSN 0848-1946. Krzy sztof P., pracownik Univer- przestanie, w nieświadomości. 18 września sprawy. Donosił w niej, że PHZ Uni-"

Transkrypt

1 POLISH-CANADIAN INDEPENDENT COURIER ï ESTABLISHED ISSN Czerwca (June) 2011 No 12 (1026) Przesłanie Michała Falzmanna Ojczyzna Wyspach Dziewiczych, którą za - Jerzy Przystawa rządzał jednoosobowo niejaki Krzy sztof P., pracownik Univer- Co póki działać, walczyć nie Napoleona na Moskwę (otrzymał Przeszło, minęło całe pokole - sa lu. Gwarantem kredytu okazał przestanie, wówczas Złoty Krzyż Virtuti nie, kto jeszcze wie co oznacza się być FOZZ. Celem miał być Poty żyć będzie, póki tylko Militari). nazwisko Falzmann i w ogóle o zakup nowoczesnej włoskiej linii stanie W 1814 r. zo stał odznaczony co chodzi? Czy warto wracać do produkcyjnej do produkcji włók - Jolanta Cabaj Jednego męża, jednego pałasza Krzyżem Legii Honorowej. W tych przebrzmiałych spraw i czy na sztucznego, które to włókno Hymn do Ojczyzny - To Polska!... Polska! r. opusz cza jąc Paryż po mają one jakieś odniesienie do pro dukować miała jakaś inna fir - To Ojczyzna nasza. klęsce Napoleona, komediopisarz dzisiejszej rzeczywistości? ma w dalekim Szczecinie, nazwę Święta miłości kochanej Ojczyzny, - Aleksander hr. Fredro napisał: Nazwisko Michała Falzmanna pomińmy. A potem zespoły bieg - Czują Cię tylko umysły poczciwe, Wyjechaliśmy razem, z odmien - wiąże się na ogół z tajemniczą łych kontrolerów Izby Skarbowej Dla Ciebie zjadłe smakują trucizny, nych pobudek: Napoleon na Elbę, sprawą FOZZ, a co ten akronim zgromadziły stosy dokumentów, a Dla Ciebie więzy, pęta niezelżywie! ja zasię do Rudek. oznacza na próżno by pytać z tych dokumentów wynikało na Kształcisz kalectwo przez Pierwszy rozbiór Polski pier - dzisiejszych studentów elitarnych pewno tylko tyle, że żadna linia chwalebne blizny, wszy z trzech rozbiorów Polski uczelni. Sam Falzmann, prowa - produkcyjna kupiona nie została, Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe! dokonany w 1772 r. przez pańs - dzą cy, na początku roku 1991, a firmy, które pośredniczyły w tej Byle Cię można wspomóc, byle wspierać, twa sąsiednie: Prusy, Austrokontrolę FOZZ z ramienia Naj - operacji gdzieś się pozapadały. Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać! Węg ry i Rosję. Knowania prze - wyż szej Izby Kontroli, miał pełną Na tej podstawie Falzmann ciw Polsce prowadzono znacznie świadomość, że FOZZ to istotny, suge ro wał Naczelnikowi Izby Tak pisał Ignacy Krasicki dwa Fredro w wieku 16 lat, w 1809 wcześniej. Decyzja podjęta w po - ale jednak tylko fragment więk - Skar bo wej, że w całej tej sprawie lata po I Rozbiorze Polski (1774). r. zaciągnął się do armii Księstwa łowie 1771 r. w Petersburgu zo - szej całości. Notatka służbowa nie cho dziło nigdy o żadną linię Inny wielki poeta i patriota - Warszawskiego (skrawka Polski stała okryta tajemnicą; ambasador dla Naczelnika Izby Skarbowej, pro dukcyjną, tylko o spekulację Alek sander Fredro, hrabia herbu utworzonego z łaski zwycięs kiego rosyjski - Kasper von Saldern jaką sporządził jesienią 1989, jak finansową i wytransferowanie z Boń cza ur. już w Polsce porozbio - Napoleona), później był w wojsku miał polecone trzymanie Polaków w łupince orzecha, ujmuje istotę Polski grubych pieniędzy. I nie rowej (1793 r.) w Surochowie Napoleona. w nieświadomości. 18 września sprawy. chodziło tu o głupie 5 milionów k/jarosławia, u stóp Karpat, napi - W 1812 r. wziął udział w wy roku Rosja, Austria i Prusy Donosił w niej, że PHZ Uni- dolarów, tylko o zna cznie więk - sał w wierszu prawie powiadomiły Rzeczypospolitą o ver sal, największa w owym cza - sze kwoty, a dodatkowo Falz - zagarnięciu ziem polskich, żą da - sie firma zajmująca się handlem mann podejrzewał, że kontrola, Ojczyzna nasza : jąc zwołania sejmu w celu za - zagranicznym, udzieliła kredytu którą mu zlecono była tylko Gdzie jeszcze mężne nie wygasło plemię, akcep towania utraty przez Polskę w wysokości 5 milionów dolarów pewnym testem sprawności pols - Co za swych ojców wiarę, mowę. ziemię terenów już okupowanych przez nieznanej nikomu firmie Altex, kich służb kontroli finansowej: Ciągle nadstawia piersi, serca, głowy wojska trzech mocarstw. założonej bez grosza, na dalekich DokoÒczenie na stronie 17 Na miecze wrogów, najeźdźców okowy, DokoÒczenie na stronie 18 W stronę rolnictwa nowoczesnego czyli - chłopskiego Izabella Bukraba-Rylska Walden Bello, profesor socjolo - gii, współpracownik Transnatio - nal Institute w Amsterdamie i wykładowca na Uniwersytecie w Nowym Jorku, założyciel instytu - tu badań politologicznych w Bang koku (Focus on the Global South), to autor niekonwencjo nal - ny. Już dziesięć lat temu, kiedy większość badaczy tkwiła jeszcze w najlepsze na etapie fascynacji globalizacją, opublikował książkę o procesach deglobalizacji. Obecnie, kiedy - przynajmniej w Polsce - wydaje się, że dni rol - nictwa chłopskiego są już poli - czo ne i najwybitniejsze autorytety prześcigają się w wykazywaniu przewag rolnictwa zindustriali - zowanego, otrzymujemy jego kolejną książkę, w której zapo - wiada powrót do tradycyjnych sposobów upraw i renesans drob - nych gospodarstw, nastawionych na zaspokojenie potrzeb lokal - nych rynków. Swoje rozważania poświęcone wojnom żywnościowym Bello za - czyna od przypomnienia historii ponad 400-letniej walki kapitaliz - mu przeciw gospodarce chłops - kiej, walki która zaczęła się wy - właszczeniami w Anglii, na - stępnie na kontynencie europejs - kim i wreszcie w pozostałych częś ciach świata. Wszędzie, gdzie począwszy od połowy XX wieku prze noszone są rozwiązania fir - mowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Świa - to wy i Światową Organizację Han dlu dochodzi do kryzysu gospodarczego, utraty bezpie - czeń stwa żywnościowego i pau - peryzacji znacznej części społe - czeństwa. Obecny kryzys świato wy został poprzedzony nagłym wzrostem cen żywności w latach , ale jego wcześniejsze sym - p tomy dało się obserwować w skali poszczególnych krajów. Autor omawia więc sytuację w Meksyku, na Filipinach i w Afry - ce, pokazując, że wszędzie tam dzia łania podejmowane na rzecz reorientacji polityki rolnej, jej dere gulacji i urynkowienia dopro - wadzały do katastrofalnych skut - ków. Również przyczyn obecne - go kryzysu Bello nie lokuje (co czyni wielu uznanych specja - listów) w izolowanych czynni - kach, takich jak wzrost spekulacji artykułami rolnymi, produkcja biopaliw czy mięsyfikacja diety w Chinach (s. 132), ale przede wszy stkim w dyktowanych libe - ralną ortodoksją dostosowaniach strukturalnych i ich złożonych skutkach. Na czym, jego zda - niem, polega ta niszczycielska siła globalnego reżimu rolnożywnościowego? Jak przypomina Bello, aktualny porządek jest już trzecim typem ładu międzynarodowego, jaki nastąpił po etapie pierwszym, zdo minowanym przez Imperium Brytyjskie wspierające wolny handel oraz drugim, określonym przez porozumienia z Bretton Woods, które stosowały wysoce protekcjonistyczną politykę za - równo w USA jak i w Unii Euro - pejskiej (WPR). Obecnie, głównie z inicjatywy Światowej Organi - zacji Handlu dąży się do ekspan- sji i hegemonii korporacyjnego rolnictwa przemysłowego, insty - tu cjo nalizując zasady wolnego handlu i monopolistycznych praw własności intelektualnej, sprzyja - jących rozprzestrzenianiu się zin - tegrowanych globalnie łańcuchów produkcji (s. 63). Efekty tych działań są więcej niż niepokojące: w roku 2008 zapasy zbóż spadły o 40% w po - równaniu z końcem lat dziewięć - dziesiątych, znacząco wzrosły ce - ny żywności, a chroniczny głód dotykał już 848 mln ludzi, czyli o 6 mln więcej niż w latach (s. 18). Co jeszcze bardziej groźne, okazało się że na skutek podję tych reform w wielu krajach będą cych dotąd eksporterami żywno ści wystąpił jej deficyt i pojawiła się konieczność importu. Tak było w Meksyku, znanym produ cencie kukurydzy, na Fili - pinach, do tychczas samowystar - czalnych żywnościowo i ekspor - tu jących nad wyżki ryżu, czy w licznych pań stwach afrykańskich, DokoÒczenie na stronie 9 XX Walny Zjazd Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie W dniach czerwca 2011 roku od - był się Jubile - uszowy Zjazd Związku Nau - czy cielstwa Pol skiego w Kanadzie. W goś cin - nym Domu Gmi ny 17 Związku Narodowego Pol - skiego w Bur - lington obra - Monika Koszyńska, Ola Sulej i Rafał Pękała z wizytą dowali nau - w Konsulacie RP (przed zajęciami na Zjeździe) czy ciele - Nauczyciel ociera się o zwią z kowcy, którzy przy byli wieczność Nigdy nie może stwierdzić, Gdzie kończy się jego wpływ. Henry Adams prawie z całej Kana dy, aby w miłej, serdecznej atmo sferze dyskutować na tematy związane z DokoÒczenie na stronie 6 TOP PRODUCER JAN CZAN Broker - od $129,900 - Condominia - Mississauga - od $229,000 -Townhouse z Garażem - Mississauga - od $329,900 - PołÛwki domûw - Mississauga - od $349,000 - Samodzielne Domy - Mississauga - Nowe Domy i Działki Budowlane - Sprzedaże Bankowe i Spadkowe Dzwoń lub Text : Prześlemy Aktualny wykaz ìpower of Saleî!!! Szybka Telefoniczna darmowa wycena domûw! Wycena poprzez -johnczan@hotmail.com.

2 Strona 2 Kazimierz Z. PoznaÒski University of Washington Mój pobyt w Kazimierzu był oficjalny, na zaproszenie tutej - szego Muzeum, Nadwiślańskiego. Kiedy ja bywałem tu wiele lat temu nie było tej instytucji. Było jedno muzeum zajmujące się malarstwem, zwiazanym z Kazi - mierzem. Wszyscy o nim wie - dzieli bo jego siedzibą jest słynna ze swej architektury Kamienica Celejowska. Jakby ktoś nie wiedział, jak się przejeżdża przez Kazimierz, szosą z Puław, żeby jechać dalej, w stro nę, właśnie czego, chyba muszę sprawdzić na internecie, no właśnie. Już sprawdziłem, ta szo - sa prowadzi do Opola, oczy wiście Lubelskiego, a potem, do Kraśni - ka. Nie pamiętam żebym tam był, ale chyba musiałem tam być chociaż raz. W środku pełno obrazów i jak się przeczyta nazwiska wystawia - nych na stałe malarzy to widać, że jest tam masę wielkich nazwisk, wiele z nich to nazwiska malarzy, którzy zaglądali tu na ple nery, żeby w lecie trochę pomalować ale również wiele, to nazwiska malarzy, którzy tam osiedli tak, że powstała w Kazi - mierzu kolonia artystów. Z tych przejazdem najbardziej rzucają się w oczy obrazy Slewiń - skiego, którego Kazimierz przy - pomina trochę Francję, bez mo - rza, ale też z wąskimi uliczkami i wysokimi czerwonymi kominami. Z tych co się osiedlili koloniści zawsze najbardziej mi się po - dobał Jan Karmański, z okresu mię dzywojennego, też pod wpły - Dumne czasy wem Francji. Kiedy zaglądałem tam jeszcze jako licealista to do malarzy na - leżał rynek, droga przy klasztorze i wał Wiślany, z którego w lewo na zachód można zobaczyć rozlewającą się rzekę, migocącą między łachami, ze skarpą na której stoi zamek z Janowca, a na prawo na wschód ta sama rze - ka bierze taki sobie zakręt i zaraz znika. Jak któryś z nich nie malował to siedział w jednej z knajp czy ka - wiarni, większość przy rynku, tak jakby pilnowali, żeby się ktoś nie wprowadził na ich rynek, czy za - jął dobry punkt przy klasztorze, tylko parę kroków od rynku, albo wpakował się na skarpę niepy ta - ny, i, zasłonił widok przez dachy, w stronę skarpy na zielono, z tra - wy. Patrząc na stoły, ogorzałe twa - rze i rodzaj rozmowy, można było odnieść wrażenie, że mogło im często zabraknąć pieniędzy na olejną farbę czy płótno bo chyba nie rozdawano płynu alkoholu za darmo, chyba że ktoś z przy - jezdnych stawiał im, żeby się przy siąść do stołu, i włączyć, bo prestiż malarzy tutejszych -- był ogromny. Ale tam się roiło też od pisarzy, którzy tworzyli jakby własną gru - pę, taką która gustowała, jeśli się nie mylę w spacerach, a które też musieli się rozgrzewać, tyle że to nie były zmarnowane pieniądze, jak u malarzy, gdyż wyzywali się głównie w rozmowie, wędrując po wąwozach, bo alkohol jak mi ktoś powiedział - ożywia roz - mowę. To była czołówka literacka, tak jak jak powiedziałem wśród malarzy, tyle że to już dawne cza - sy, gdyż w ostatnich latach głów - ny dopływ tych ludzi jakby za - marł, bo ten główny dopływ był przede wszystkim z Warsza wy, z jej miejsc takich jak Nowy Świat czy Krakowskie oczywiś cie Przed mieście no i znacznie mniejszy z Lublina. Jak sobie to uświadomiłem to zrozumiałem, że niezwykłość Kazimierza po wojnie polegała na tym, że wtedy nie teraz Kazi - mierz był miejscem spotkań towarzyskich, że to dzięki tym spotkaniom, to było miasteczko sztu ki a nie dzięki pięknej archi - tekturze, bo ta była tłem dla tych rozmów, przesiadywania i space - rów, w tej bardzo małej prze - strzeni. Kiedy ktoś z muzeum chyba kurator powiedział mi, że niedawno zebrała się rada, a może nawet jest fundacja, by się zasta - nowić nad przyszłością Kazi - mierza, ściślej nad jego ożywie - niem, podzieliłem się z nim moją obserwacją wyjaśniając, że trzeba by przywrócić ten charakter mia - ste czka jako ważne miejsce spotkań inteligencji. Ktoś inny wtrącił się, żeby powiedzieć, że to inne czasy bo inteligencja literaci czy malarze mają samochody, żeby sobie pojechać do czegoś innego co mają letnie domy, gdzieś na Mazurach, a ja na to myślę, domy czy nie, jak oni teraz egzystują bez towarzystwa czyli innymi słowy bez środowiska, jak oni teraz tworzą, chyba że nie. Odezwał się w pewnym mo - mencie ktoś jeszcze inny, że jest upadek kultury bo rządzi mamo - na, czyli ludzie szybkiego pienią - dza a tacy nie interesują się kulturą, nie mówiąc o tym, że dawny status tzw. ludzi kultury, którzy zarabiali powyżej przecięt - nej i mieli różne państwowe sty - pendia i dotacje, się skończył, kto wie, może miał rację. Ale nikt nie wspomniał, że kultura być może, albo na pewno, się skończyła bo państwo nie daje pieniędzy więc musiał by dać sektor prywatny, w którym ci lo - kal ni Polscy ludzie mamony KAZIMIERZ POZNAŃSKI, urodzony w Polsce, jest profesorem wykładającym na University of Washington w Seattle. Znany polskim czytelnikom głównie ze swoich dwóch książek Wielki przekręt (2000) i Obłęd reform (tę pozycję wydała w 2001 r. LSW). Obydwie znalazły się na liście polskich bestsellerów. Drobiazgowa i wyważona analiza reform gospodarczych po 1989 r. znalazła setki tysięcy sympatyków. Wkrótce po tym sukcesie Poznański zabrał się do pisania nowel a potem spróbował sił w poezji. Jego poezja jest poświęcona pięknu świata, w którym miłość wygrywa ze zwątpieniem. Ta sama wizja przyświeca też jego malarstwu, cieszącym się uznaniem. Wystawiał swoje prace w wielu galeriach w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Chinach. Maluje dużego formatu krajobrazy na papierze ryżowym używając chińskiego wodnego pigmentu. Ostatnio zaczął również malować obrazy olejne. Długi wiersz jest jego debiutem poetyckim w Polsce. Tematem tomiku jest znaleziona i stracona miłość, po której zostają chaotyczne wspomnienia chwil i przedmiotów. Wiersze zostały napisane najpierw po angielsku a potem po polsku. Obydwie wersje są drukowane obok siebie. Długi wiersz jest zilustrowany jego czarno-białymi obrazami w oleju. Gotowy do druku zbiór wierszy Prawie pięknie jest opisem Kazimierza Dolnego, ściślej mówiąc życia, które było i życia, które przetrwało. N o 12 (1026) 15-30/06/2011 to mniejszość, bo przecież więk - szość tego co robi pieniądze fa - bryki i banki to zagraniczne, a ci chyba, albo na pewno, nie dają forsy na polską kulturę. Miałem na to dowód w tym, że Muzeum, które ma oczywiście swo ich sponsorów, z sektora pry - watnego, żeby uzupełnić budżet lo kalny, no i kto jest między ni - mi, ano głównie lokalny pro du - cent piwa, które polecam, choć nazywa się Perła ale robiony na starych receptach no i zakłady azo towe z Puław, jeszcze ciągle w rękach lokalnych. Jak słuchałem tej rozmowy przyszlo mi do glowy, ze poza tymi paroma ludźmi, z którymi stałem na poddaszu, przy ot war - tym oknie z widokiem na da - chówki, kominy i rynny jakby je zostawił po sobie Slewiński albo Karmański mało kto, albo nikt nie widzi tego co oni, że Kazimierz nie jest ten sam, i, że nie da się już chyba tego zmienić. Kazimierz Poznański Długi wiersz Long poem Dr Wojciech Øurowski Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Bodome Flooring (Canada) zatrudni osoby z umiejętnością układania podłóg marki Bodome Tel POLSKA SZKOŁA MUZYCZNA The Frederic Chopin Music School Fortepian/pianinoïSkrzypceïGitara ï Emisja g osu (Vokal)ïFletïTrπbkaïKlarnet ïakordeonï Teoria - wszystkie poziomy KOMPOZYCJAïIMPROWIZACJAïDYRYGOWANIE - dla zaawansowanych RYTMIKA i UMUZYKALNIENIE dla dzieci od 4-go roku øycia 2399 Cawthra Rd. East, Unit 101, Mississauga Tel. (905) Urazy sportowe, przewlek e i pourazowe choroby miíúni, koúci i stawûw 2238 Dundas St. W Unit 112 Toronto 47 LATA OBS UGI POLONII 24 godzinna obs³uga oraz dostawa oleju opa³owego (416) Six Point Road Toronto, ON M8Z 2X3 Tel.: (416) POMNIKI Pomniki z granitu P yty z brπzu Gwarantowana wysoka jakoúê us ugi Duøy wybûr kolorûw i wzorcûw PrzystÍpne ceny (416) SIX POINT ROAD

3 No 12 (1026) 15-30/06/2011 Strona 3 Obtaining a Business Loan At some point, most businesses need to borrow funds to upgrade equipment and technology, acquire a competitor, expand into new markets, or simply to have a line of credit that helps them smooth out cash flow cycles. As with any business activity, preparation is the key to success. There are a variety of lenders willing to extend funding to businesses, but not all specialize in the same kind of lending, says Chartered Accountant Anna Maria Cicirello, a Senior Manager with KPMG LLP in Toronto. Having a clear understanding of what the funds will be used for, and how long those funds will be needed, helps in identifying a lender that best matches the funding needs of the business. That s important because, while approaching multiple lenders might seem like a way to shop around for the best lending terms, doing so can actually decrease the likelihood of obtaining a loan, Cicirello says. Each potential lender will check the business s credit rating, and every check will reduce its credit score. One or two checks normally won t signifi cantly affect the credit rating of a business, but successive checks over a short period of time could disqualify the business from obtaining a loan. Other advice Cicirello offers businesses searching for a loan: Prepare the right support information for your loan - If it is to fund the start up of a business, lenders will want to see the business plan; if it is to acquire equipment or property, lenders will want details of that investment; if it is to fund an existing business, such as a line of credit, lenders will want to see the business s financial statements. Being prepared with the right information not only saves time, but also demonstrates to the lender that the borrower is organized, has a clear purpose for the funds, and a plan for repaying them. Make sure senior officers personal information is in order In addition to researching the business s credit rating, lenders may also make enquiries about the personal credit ratings of the company s management, in particular the CEO and CFO. Defaults on personal loans or liens on personal real estate or automo biles could disqualify the busi ness s application. Review the fine print carefully Many business loans come with covenants or requirements that the business must maintain during the course of the loan, such as debtto-equity ratios. Since lenders may call in their loans if any of these ratios are not maintained, it is important that the terms are well-defined and understood if the business is to remain onside. For example, what is considered debt? Is it short-term and long-term? Does it include accounts payable or bank indebtedness? Understand all of the loan covenants - Banks, traditional financial institutions and private lendors may impose additional requirements, such as requesting that the business maintain a certain amount of cash or prohibiting the business from selling certain assets. Not only should these requirements be clearly defined and spelled out in the loan agreement, the business must also be sure that they won t restrict its ability to operate effectively. Understand the full cost of the loan - In addition to covenants and amounts to be repaid on the principal and interest, many lenders will also require the loan to be insured. In addition, the business may be required to carry a certain level of insurance as well as key person insurance on the company s senior officers. All of these costs need to be factored into the cash flow for repayment. Consider alternate sources of financing - Depending on the industry, location, or other characte ristics, the business may be eligible for funding that the govern ment makes available to encourage activity in these areas. Usually, these funds are offered on more favourable terms than those of traditional lenders. Consult a professional - From researching lenders and products, to helping prepare supporting financial documentation, to reviewing the loan agreement, the professional advice of a Chartered Accountant can be invaluable, particularly when loan amounts are large, loan agreements are complex, and specific lending requirements and covenants are involved.

4 Strona /06/ 2011 N o 12 (1026) XVIII Ś.F.M.P. - Wągrowiec Zofia Lachowicz Szanowni Państwo! Przyjeż - dżajcie do nas, inwestujcie i wy - poczywajcie. Serdecznie zapra - sza my! Naprawdę warto!. zaapelował do Polonii Burmistrz miasta Wągrowca, Stanisław Wil czyński. Urząd Miejski, ul. Kościuszki 15a, Wągrowiec, tel: , fax: Do atrakcji turystycznych mia - sta należy m.in. sieć promenad położonych wzdłuż rzek i jeziora Durowskiego oraz odrestauro wa - ny rynek z tańczącą fontanną. Utwory klasyczne w wykonaniu wielkiej orkiestry symfonicznej, iluminacje świetlne i pląsające wody tańczącej fontanny za pra - szają do pozostania na rynku i podziwiania tego niecodziennego widoku. Bogactwo natury jest niewąt - pliwym skarbem Wągrowca. La - sy otaczające miasto są wymarzo - nym miejscem do uprawiania nie tylko turystyki pieszej, rowerowej i konnej, ale także grzybobrania. Miasto kładzie nacisk na rozbu - do wę bazy turystycznej. Znaj du - je się tutaj kąpielisko nad Jezio - rem Durowskim z wypożyczalnią sprzętu wodnego i rowerów, są ośrodki wczasowe, przystanie żeglarskie i obiekty sportowe: hala sportowo-widowiskowa z pełnowymiarowym boiskiem do piłki ręcznej wyposażona w sauny i gabinety odnowy biologicznej, boiska do piłki nożnej, korty teni - sowe. Wągrowiec jest miastem o sie - demsetletniej historii. Posiada inte resujące zabytki, m.in: Klasz - tor Pocysterski i Kościół pw. Wniebowzięcia NMP. W latach klasztor należał do zakonu cystersów. Został całko - wi cie zniszczony przez pożar w 1747 r. Odbudowany pod koniec XVIII został użytkowany jako sąd powiatowy i więzienie, zaś koś - ciól przyjął funkcje parafialne. Kościół pw. WNMP i klasztor pocysterski w Wągrowcu (wygląd obecny) Ołtarz główny w kościele pw. WNMP Podczas II wojny światowej słu - żył Niemcom jako magazyn woj - skowy. Klasztor został zniszczo - ny przez wycofujące się wojsko nie mieckie przez podpalenie, w styczniu 1945 r. Po wojnie obiekt odrestaurowano. Kościół farny pw. Św. Jakuba Apostoła jest naj - starszą w mieście świątynią. Bu - do wę rozpoczęto w XVI w. w miej scu drewnianego kościoła. Jest wzniesiony z cegły z grani - towymi ciosami pochodzącymi z zabudowań poklasztornych w Łeknie kolebce cystersów w Wielkopolsce. W kościele znaj - duje się dziewięć ołtarzy i cenne malowidło w Kaplicy Różańco - wej. Wągrowiec jest miastem ro - dzin nym ks. Jakuba Wujka. Pomnik księdza został odsłonięty i poświęcony w 1973 r. przez ks. Stefana Kardynała Wyszyń skie - go. Ksiądz Jakub Wujek jest auto - rem przekładu Pisma Świętego na język polski. Wykształcenie po - czątkowe otrzymał w wągrows - Erik Turski, Broker of Record $34,000 - Condominium dwusypialniowe $114,900 - Mississauga - Condominium z balkonem $165,000 - Dom wolnostojący, 3 sypialnie, dwa piętra $450,000 - Etobicoke, dom backsplit 6 poziomowy, dochód $ 33,000 - Mississauga427/Dundas, warsztat samochodowy $1,300,000- Mississauga, 20,000 Sg. Ft. budynek przemysłowy $2,600,000- Hotel 100 unit z Banquet Hall + Restauracja $ 49,900 - Połówka 3 sypialnie + 2 pietra, cegła $ 99,900 - Wolnostojacy dom, cegła, 3 sypialnie $7 per Sg.Ft. w pobliżu IKEA-Queensway, bud. wolnostojący ,000 Sq.Ft. kiej szkole cyster - skiej, zaś świę ce nia kapłańskie w Pułtusku, w 1568 r. W 1584 r. zakon jezui tów zlecił ks. Wujkowi doko na - nie przekładu Pis - ma Świętego. Podstawą prze - kładu była łacińska wersja Biblii, tzw. Wulgata. Dwa lata po śmierci tłum a - cza, w 1599 r. uka - zała się całość Pis - ma Świętego w ję - zyku polskim. Dzieło ks. Wujka przez stulecia peł - niło rolę podsta wo - wego polskiego prze kładu kato lic - kiego. W mieście otwo - rzono Mu ze um re - gio nalne; mie ś ci się w zabytko wym budynku z końca XVIII w, w byłym domu opata cystersów wągrowieckich, tzw. Opatówce. Oprócz gromadzenia zbiorów i wystaw stałych muzeum organi - zu je wystawy czasowe oraz różne formy działalności edukacyjnej. Zapewnia przewodnika po za - bytkach miasta i okolic dla grup oraz turystów indywidualnych. Wśród imprez muzealnych naj - wa ż niejszym wydarzeniem są organizowane corocznie Wągro - wieckie Festyny Cysterskie. Jednym z najwybitniejszych twórców związanych z miastem jest Adam z Wagrowca cysters żyjący w XVII wieku, organista w kościołach w Wągrowcu i Lądzie, znakomity kompozytor muzyki organowej, którego dzieła odkryto w 1991 r. w Bibliotece Narodowej w Wilnie. Innym ciekawym zabytkiem miasta jest wieża Ochotniczej Straży Pożarnej. Na szczycie wspi nalnej wieży znajduje się ta - ras widokowy, z którego można podziwiać malowniczą panoramę miasta. Wieża jest użytkowana jako Izba Tradycji Pożarnictwa OSP w Wągrowcu. Dużą atrak - cją dla zwiedzają cych jest tutaj eksponowana ko lekcja modeli samochodów strażackich. Główne zabytki powia tu wą - gro wieckiego to: Piramida Łakiń - skiego i najstarszy drewniany Kościół na terenach polskich. Grobowiec Franciszka Łakińskiego został zbudowany w 1845 r. z gładzonych kamieni polnych. Fran ciszek Łakiński był rotmis - trzem wojsk napoleońskich w la - tach Został odzna - czo ny Orderem Virtuti Militari i Orde rem Francuskiej Legii Hono - rowej. Drewniany kościół z IV w znajduje się we wsi Tarnowo Pałuckie, 6 km na północ od Wągrowca. Zwane perłą w koronie je zior miasto jest przyjazne lu dziom i środowisku oraz życzli we inwe - sto rom. Pięknie położo ne, pośród lasów, rzek i jezior przy ciąga tury stów. Otoczone jest czte rema jezio rami: Durowskie, Koby - leckie, Łęgowskie i Regiels kie połączonymi rzekami. Wą gro - wiec zajmuje obszar 17,9 km2, który zamieszkuje 25 tys. osób. Leży blisko trasy A2 (Świecko- Poznań-Warszawa-Terespol) w odległości 50 km od Poznania, 40 km od Gniezna, 70 km od Piły i 70 km od Bydgoszczy. Jest stolicą powiatu wągrows - kie go składającego się z siedmiu gmin liczącego około 70 tys. miesz kańców. Zapytany co wy - róż nia Wągrowiec spośród innych miast, burmistrz Stanisław Wil - czyński odpowiedział:...wągrowieckie skrzyżowanie dwóch rzek: Wełny i Nielby, których wody się nie mieszają. Wprawdzie wiemy już dzisiaj, że nie jest to zjawisko naturalne, ale jest to obecnie jedyne miejsce w Europie, w którym patyk wrzuco - ny do wody jednej z rzek ma 90% szans, by płynąć dalej jej nurtem także za skrzyżowaniem rzek. (...) W Wągrowcu znajduje się jedyny w Polsce pomnik św. Ja - ku ba Wujka (jednego z pierw - szych i najlepszych tłumaczy Biblii na język polski), Klasztor Pocysterski, Kościół Farny pw. Św. Jakuba Apostoła z XVI w. oraz położony pod Wągrowcem, w Tarnowie Pałuckim najstarszy drewniany kościół w Polsce. Tutaj są dobre warunki do upra - wiania szeroko rozumianej rekre - acji wodnej (żagle, kajaki, park wodny) i sportu w czystym śro - dowisku. Poza bogatą ofertą tu - ry s tyczną burmistrz zaprosił do inwestowania w mieście i powie - cie. Rozwój nowoczesnej bazy sportowej, otwarcie parku wodnego - to tylko niektóre z powodów, dla których warto pomyśleć o in - westycjach, szczególnie w sekto - rze hotelarskim. Inwestorzy mają do dyspozycji tereny przy Aqua - par ku (.46 ha) i w Ośrodku Spor - tu i Rekreacji (.46ha) oraz zapew - nioną wszechstronną pomoc przy realizacji projektów. W skład oferty inwestycyjnej wchodzą tere ny przeznaczone pod Park Rekreacji i Rozrywki z Wioską Cy sterską, Zielonym Labiryn - tem, Wieżą Widokową, zaple - czem hotelowo-gastronomicznousługowym i Centrum Sportów Ekstremalnych. Miasto poszukuje partnerów z kapitałem by tę koncepcję zreali - zo wać. Inną atrakcyjną ofertą dla inwestorów jest siedemdziesiąt hektarów przy obwodnicy miasta. Tereny te można powiększyć o dział ki przylegające do nich, bo - wiem leżą na terenie Gminy Wą - gro wiec. Dzięki temu propo no - wa ne tereny inwestycyjne przy obwodnicy miasta tworzą łączną powierzchnię ok. 90 ha. Burmistrz poinformował, że Wągrowiec posiada dobrze rozwi - nię tą sieć instytucji otoczenia biz - nesu, zasoby wykwalifiko wa nych pracowników, bazę noclego wą, w skład której wcho dzą hote le o trzy i czterogwiaz dko wym stan - dardzie. Rosnąca liczba turys tów stwarza bardzo dobre per spek - tywy inwestycjom hotelo wym, rekreacyjnym oraz usłu go wym. Swój dynamiczny rozwój miasto zawdzięcza m.in. działal ności blisko 2500 firm, w tym kilku - dzie sięciu z kapitałem zagra nicz - nym, które spotykają tutaj przy - chylny klimat dla ich projek tów i dobrze przygotowaną infra struk - turę. Wągrowiec jest laureatem Dy p - lo mu Europy, Flagi Europy (na - gro da Rady Europy), Złotych Gwiazd (nagroda Komisji Euro - pejskiej), Gminy Fair Play (Mia - sto Przyjazne Inwestorom) oraz jest Liderem Polskiej Ekologii (nagroda Ministra Środowiska). Zainteresowanym turystyką, lub inwestycjami w Wągrowcu podaję adresy elektroniczne waż - niejszych instytucji, ośrod ków, itp. Instytucje: Starostwo Powiatowe, ul. Kościuszki 15 ( Miejski Dom Kultury ( Bazę noclegową stanowią ho - tele: Pietrak ( i Jamajka ( jamajka.pl), Ośrodek Sportu i Rekreacji ( Ośrodek Rehabilitacyjno-Wy - poczynkowy ( i Ośrodek Wczasowy Łodzianka ( Informacja turystyczna mieści się w Ośrodku Sportu i Rekreacji ( W sprawach inwestycyjnych należy kontaktować się z Grze - gorzem Kamińskim, Zastępcą Burmistrza Miasta, tel: , kaminski@wagrowiec.eu

5 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 Koronka Królowej Anny Strona 5 Second careers - second chances for seniors Barbara Sharratt Pospolita roślina, którą znaj - dzie cie w lipcu w każdym parku i na każdym polu. Ma wysoką ło - dy gę o liściach pietruszki i białe maleńkie kwiatki ułożone w koło. Uważana jest za chwast; nikt by takiej koronki nie posadził sobie w ogrodzie. Zafascynowała mnie ta nazwa. Kilkanaście lat temu wynajęłam domek letniskowy koło Wasaga Beach i zawiozłam do niego Ma - mę i dwie Anie: moją własną córkę i jej koleżankę, żeby się ra - zem bawiły. Dziewczynki miały po 10 lat i, jak to zwykle robią kanadyjskie dzieci, szybko za - częły się nudzić. Telewizji nie było, więc musia - łam wymyślić jakieś zajęcia; jednym było szycie kap z kawał - ków materiałów wzorem kanadyj - skich prababek, drugim - uczenie się nazw ziół na okolicznych łą - kach przy pomocy małej książe - czki identyfikującej te rośliny, no i tu nastąpiło nasze pierwsze spot - ka nie z dziką pietruszką, albo koronką królowej Anny. Jakież było moje zdumienie, kiedy blisko dwadzieścia lat później moja Anna zamówiła sobie bukiet ślubny z koronką królowej Anny wkomponowaną do wiązanki. Widocznie spodoba - ła jej się ta nazwa. A kwiat ten nie było łatwo zdo - być w kwiaciarniach w To ronto gdzie naogół chwastów nie sprze - dają, tym bardziej, że polne kwia - ty bardzo szybko więdną. W koń - cu wymarzony bukiet znalazła w lokalnej kwiaciarni w Sutton, nad jeziorem Simcoe, gdzie odbyl się ślub. Ano, jak ktoś sobie coś za - marzy i jeszcze do tego jest upar - ty, to dopnie swego. Zainteresowała mnie historia tej pięknej nazwy, więc przejrza łam Pe ne badanie oczu EWA G ADECKA historię Anglii, która miała trzy królowe o tym samym imie niu Anna. Od której z nich pocho dzi koronka nie wiem. Pierwsza z królowych to druga żona Henryka VIII., postać tra - giczna, bo kiedy ją ścięto miała 29 lat. Ambitna i pozbawiona skrupułów rozwiodła króla, który był w niej zadurzony, z pierwszą żoną Katarzyną aragońską, Hisz - panką. Nie pochodziła ze starego rodu arystokratycznego, lecz z rodziny, która wspinała się po szczeblach drabiny sukcesu, dając królowi nie jedną, ale dwie ko - chanki, gdyż młodsza siostra Anny, Mary Boleyn urodziła Henrykowi dwoje nieślubnych dzieci. Anna Boleyn powiedziała sta - no wczo, że nie będzie kolejną ko - chanką, o ile nie zostanie królo - wą. Dopięła swego na swoje nie - sz czę ście, nie przewidując, że Hen ryk się nią znuży. Urodziła mu córkę, Elżbie tę, ale nie udało jej się urodzić mu syna. Pomawia na o czary (jakby nie było, ocza rowała króla) i ser decznie nielubiana przez więk szość An - gli ków została oskarżona (fałszy - wie) o flirt pozamałżeński i ścięta z bratem, który był homo seksuali - stą, co wówczas uchod ziło za przestępstwo. Pokorną Mary król wydał za mąż zapewniając rodzinie tytuł i byt. Morał: pokorne ciele... i kto wywyższa się, będzie poni - żony Dundas St., West Mississauga, (Starsky 2) Tel.: Kolejna królowa Anna ( ) była Dunką i żoną Jakuba I-go, syna Marii Stuart. Jakub był ponury i niechlujny, natomiast Anna lubiła towarzystwo i miała duże poczucie humoru, czym roz - brajała męża. Stadło dziwne, ale w końcu zgrane. Imię Anny duń - skiej wiąże się z Domem Królo - wej, jej rezydencją w Greenwich, pięknie odrestaurowaną. Dała królowi dwóch synów, Henryka ( ) który umarł młodo na tyfus i Karola I-go ( ), jedynego króla Anglii, którego ścięto. Jej córka Elżbieta ( ) wyszła za króla Bohemii (Czech) Fryderyka. Trzecia z Ann ( ) była córka Jakuba II-go. Poślubiła Jerzego duńskiego i miała z nim siedemnaścioro dzieci, z których ani jedno nie dożyło wieku do - rosłego, a więc też była postacią tragiczną (niobe). Przyjaźniła się serdecznie z Sarą Churchill, żoną Diuka Marlborough, co na pewno nie zaszkodziło karierze męża. Meble z jej epoki noszą jej imię: Queen Anne. W żadnym z tych trzech życio - ry sów nie mówi się nic o koron - kach, ale najprawdopodobniejsze wydaje mi się przypuszczenie, że ta ostatnia Anna była najlepszą kandydatką na koronkarkę. Może robienie koronek wypełniło jej te 17 lat nieustających ciąż? Wnio - skuję to po mojej cioci Marysi, która robiła mereżkę leżąc w łóżku i będąc w ciąży. Może koronkowały sobie plotkując z Sarą Churchill? Wyraźnie utyła po tych ciążach, co widać na por - trecie. Wygląda duża i dostojna, jak meble w jej stylu (mam jeden taki stolik). Idąc po parku zrywam koronkę królowej Anny wspominając trzy angielskie królowe i moją Annę, która w dzień swojego ślubu wy - glą dała po królewsku, w pieknej sukni z koronką królowej w bukiecie. Today s Canadians are health - ier and living longer. So it s pro - bably not surprising that many are choosing to extend their work lives past the traditional age 65. More and more, people are considering retirement to be a departure from a long-held posi - tion rather than a full stop, says Chartered Accountant Eric Born - stein, Partner and former Manag - ing Partner at Soberman LLP, Chartered Accountants in Toron - to. Here are a few points that he suggests you consider as you take a second chance to find that dream job. Start planning well before your exit date The prospect of reti - rement and launching a new career raises more than financial issues. Mr. Bornstein suggests that you consider where you live, and whether your present home can accommodate you as you age particularly if you have plans to work from home post-retirement. If you re considering launching some kind of home-based busi - ness, will you have enough space and the right physical set-up to allow for it? Get good at what you like to do For some, it may be more about acknowledging what they don t like or don t want to do. Be pre - pared to experiment and give it some time, Mr. Bornstein recom - mends, especially if, as he puts it, you re walking without a com - pass. Look for a second ca reer that is meaningful to you perso - nally, and commit to getting any additional training, know ledge or credentials you need. If you d like to stay with your current employ - er and/or profess ion, see if you can rejig your job description to focus more on the parts of the work that you particularly enjoy. Alert your organization to challenges and difficulties It s not just the people, Mr. Bornstein says. Many companies are un - equipped to deal with the pending retirement of their skilled, ex - perienced workers. Others don t know what to do with their older employees who want to stay on, even when they re able to leave. Companies can truly benefit from retaining older workers, espe - cially if both groups are flexible and willing to break out of their comfort zones a little. Talk to the decision-makers (senior manage - ment, human resources, etc.) at work about what they can do to help you and others evaluate options and prepare for change. Take all the help you can get Companies should offer career counselling that addresses retire - ment when employees are in their 30s and 40s, Mr. Bornstein says. Consider using a consulting firm that specializes in helping people make successful career transi - tions, or even start your own net - working and support group. Pull together like-minded individuals who can pool their collective talents and resources to support each other and their companies during this important transition. Don t be afraid of the unknown For many who have been successful in their first careers, the thought of embarking on something new can be daunting. Let your personal timeline drive your choice. For some, income from employment after age 65 is a must. Others want to blaze new trails or simply continue doing work they still enjoy. Whatever you decide, let your own agenda, lifestyle and sheer joie de vivre guide your decision about a second career. You may just find that the good life begins at 65!

6 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 Obserwacje z USA Andrzej Targowski Szukanie prawdy w XXI wieku! Szukanie prawdy przez naukę, teza prof. Andrzeja Białasa (PA - UZA nr. 127), jest deską ratun - ku, współczesnej cywilizacji, która znajduje się na podwójnym rozwidleniu w naszych czasach. Pierwsze rozwidlenie spowo - dowała goźba bomby przeludnie - nia, bomby ekologicznej i bomby wyczerpania strategicznych zaso - bów oraz nadzieja w wyjściu z impasu dzięki ewolucji umysłu, który może rozwinie mądrą cywi - lizację? Drugie równoległe ro - zwidlenie wywołała Elektro ni - czna Globalna Wioska, która pro - wadzi do globalizacji a ta pro - wadzi do intensywnego uprzemy - słowienia Azji i szybszego wy - czer pania zasobów, bowiem by zaspokoić nowe potrzeby, 3 pla - nety są niezbędne. Znów nadzieja jest w ewolucji umysłu i w zrów - noważonym rozwoju, a nie w ewolucji genowej, która prze do globalnej gospodarki, która naj - większe korzyści przynosi bez - pań stwowym wielkim korpora - cjom i finansistom, kierowanych chciwością, którą ludzie mają w genach ( animal territory ). Cywilizacja Zachodnia, a zwła - szcza Cywilizacja Atlantycka upada (zapowiadany upadek od daw na przez Danilewskiego i Splenglera), czego wyrazem jest światowy kryzys finansowy 2008 r., który w zasadzie trwa do dzi - siaj. Wyrazem jego jest kryzyso - wa sytuacja w Portugalii, Wło - szech (Italii), Grecji, Hiszpanii (Spain) czyli w krajach PIGS. Największy jednak kryzys trwa w USA. Bowiem po likwidowaniu gospodarki przemysłowej i popie - raniu gospodarki usług w tym kraju, nie jest możliwe utrzyma - nie średniej klasy na dobrych po - sadach. Czyli maleje siła nabyw - cza społeczeństw atlantyckich. Nie da się jej zwiększyć poprzez rozwój usług, które oparte są na niskich płacach! Jaki związek ma ten wywód z prawdą? Otóż żaden polityk w USA nie mówi o tym, że gospo - darka usług jest złym rozwią za - niem. Bowiem jest opłacany przez lobbystów z globalnych i bezpaństwowych korporacji. W mediach, w tzw. talk shows bry lu - ją celebryci, czyli ignoranci a dziennikarze też nie wiele więcej wiedzą, a na pewno nie powiedzą prawdy, by nie stracić ogłoszeń i pracy. Naukowcy siedzą cicho, nikt ich o nic nie pyta, a sami nie forsują prawdy, bowiem wolą nie ryzykować posądzenia o lewi - cowość. Zatem kryzys pogłębia się. Może nawet dojść do Polski? W tej sytuacji współczesne spo - łeczeństwa państw rozwinię tych, czyli rzekomo dobrze wy kształ - co ne, nie znają prawdy i godzą się na upadek? A gdzie jest elita tych społeczeństw, czyli uczeni i naukowcy? Dlaczego oni nie szu kają prawdy? A czy w Polsce na u ka jest posadą czy powołaniem? Czy głos polskiej nauki porusza sprawy wyższej rangi? Czy ogranicza się do spraw budżetu? Czy też strrategia szukania prawdy w nauce przenosi się ze strategi jaką rządzą się obecnie społeczeństwa, mocno zdefor mo - wa ne i kontrolowane przez me - dia, które zawładają percepcją przy pomocy półprawd. Wzorem są politycy, którzy debatę społ e - czną sprowadzają do bycią wy - branym i utrzymania się przy władzy. Czy pogoń za funduszami nie sprawia, że stara koncepcja pre - ferująca rozwój umysłu (poprzez edukację i badania naukowe) mia - ła na celu; wyzwolenie czło wie ka z mroków niewiedzy, for mo wanie krytycznego myślenia, zachęcanie do pełnego zaanga żowania w sprawy obywatelskie, wskazy - wanie drogi do dalszego, włas - nego rozwoju, a także rozwi janie wrażliwości na sprawie dli wość społeczną ulega niestety za pom - nieniu? Stąd wniosek, że ci, którzy stu - diują i badają sztukę wojenną i politykę, powinni zagwarantować innym studiowanie i badanie ma - tematyki, fizyki, rolnictwa, inży - nierii, filozofii i historii, a ci z kolei powinni umożliwić innym studiowanie i badanie muzyki, poezji, malarstwa, czy lepienia garnków? Bowiem jak mawiał Stanisław Witkiewicz, praw dzi - wa sztuka nie kłamie. Uniwersalizując to powie dze - nie, można stwierdzić, że wiedza nie tylko nie kłamie ale czyni nas wolnymi. A nauka czyni wiedzę prawdziwą ( dodatnią )! Pamiętamy, że w PRL, nauki zwłaszcza społeczne były oparte na wiedzy ujemnej. Okazuje się, że w turbo kapitaliźmie jest podobnie. Czyli nadal i ciągle musimy szukać prawdy. Zwła - szcza muszą to robić niestru dze - nie uczeni i naukowcy, gdzie - kolwiek żyją. O ile człowiek chciałby żyć długo w mądrej cywilizacji? Andrew Targowski WESTERN MICHIGAN UNIVERSITY International Society for the Comparative Study of Civiliza - tions, President DokoÒczenie ze strony 1 polonijnym szkolnictwem. Odbywające się co trzy lata zjazdy nauczycielskie są okazją nie tylko do spotkań w gronie dawno niewidzianych znajomych, ale przede wszystkim do wymia - ny doświadczeń pedagogicznowychowawczych, do dzielenia się swoimi osiągnięciami, najczęściej sukcesami, bo one stanowią wy - kładnię celowości dalszego istnie - nia i rozwoju polonijnych szkół w Kanadzie. Tegoroczny Zjazd zgromadził pedagogów reprezentujących pol - skie szkoły istniejące w wielu ka - nadyjskich miastach: Edmonton, Montrealu, London, Kitchener, Peter borough, Oshawie, St. Cath - arines, Hamilton, Milton, Oakville, Mississauga, Toronto. Wszy - stkich bardzo ucieszyła obecność licznej delegacji z Montrealu na czele z p. Weroniką Schab, prze - wo dni czącą Polskiej Rady Szkol - nej. Gośćmi specjalnymi Zjazdu były: Ewa Koch, prezes Zrzesze - nia Nauczycieli Polskich w Ame - ryce z siedzibą w Chicago oraz dr Jolanta Tatara, która w sposób bardzo interesujący zaprezento - wała podręcznik Agnieszki Rabiej Lubię polski. Tradycją nauczycielskich zjaz - dów stały się specjalistyczne wy - kłady lub warsztaty metodyczne prowadzone przez specjalnie za - praszanych gości. Ciekawe zaję - cia w przeszłości prowadzili me - to dycy z Polonijnego Centrum Nauczycielskiego w Lublinie. W tym roku organizatorzy po - stanowili wystosować zaproszenie na ręce dyrektora Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Na - rodowej w Warszawie dla eduka - to rów tej instytucji z prośbą o prze prowadzenie zajęć związa - nych z najnowszą historią Polski. Zapro po no wana przez BEP IPN-u te ma tyka war sztatów zo - sta ła za ak cepto wa na i w ten spo - sób ucze stnicy Zjazdu mie li oka - zję uczestniczyć w świetnych za - ję ciach poprowadzonych przez Monikę Koszyńską, Aleksandrę Sulej i Rafała Pękałę. Na po czą - tek p. Rafał przedstawił ofertę edu kacyjną BEP, nastę - pnie nauczycielom po - dzie lonym na dwie grupy eduka to - rzy zapro - po nowali te maty: Z polską flagą przez hi sto - rię Polski (Monika Koszyń ska) oraz Początki powstania Soli- darności (Aleksandra Sulej i Rafał Pękała). Gorące brawa po zakończonych zajęciach i słowa uznania skie ro - wane pod adresem goś ci z War - sza wy najlepiej świad czyły o po - trzebie prowadzenia tego rodzaju zajęć dotyczących najnowszej historii Polski. Równie gorąco przyjęty został popołudniowy wy - kład Moniki Koszyńskiej na temat wydarzeń grudniowych 1970 i filmu Czarny czwartek. Dalsza część obrad zjazdowych sprawnie prowadzonych przez przewodniczącą, Iwonę Malinow - ską związana była z problematyką oświaty polonijnej. Wypełniły ją sprawozdania Zarządu Głównego ZNPwK, sprawozdania prezesów Oddziałów oraz praca w Komis - jach Zjazdowych. Wyniki prac poszczególnych Komisji przedst a - wi li ich przewodniczący w dru - gim dniu obrad. Jednym z ważnych punktów nauczycielskich zjazdów jest tradycyjny bankiet z udziałem gości honorowych, podczas któ re - go zasłużeni dla polonijnej oświa - ty nauczyciele otrzymują odzna - cze nia i dyplomy. Tak było i tym razem. Tę uroczystość rozpoczęła Maria Walicka, która powitała gości honorowych, Wojciecha Dzięg iela, Konsula d/s Polonii i Promocji Konsulatu Generalnego RP w Toronto, Teresę Berezow - ską, prezes Kongresu Polonii Ka - nadyjskiej, Zbigniewa Berezow s - kiego, kuratora Fundacji Mile - nium, edukatorów z BEP IPN w Warszawie. Goście wygłosili okolicznościo - we przemówienia, po których p. Konsul Wojciech Dzięgiel udeko - ro wał Medalami Komisji Eduka - cji Narodowej Sr. Urszulę Bruzik i Sr. Kingę Lewicką z London (obie Siostry należą do ZNPwK) oraz Stanisława Hawryszkę (nie jest członkiem ZNPwK). Najwyższe odznaczenie związ - kowe Złotą Odznakę ZNPwK otrzymały: Franciszka Majerska z St. Catharines, Ewa Naj chow z Oshawy, Krystyna Sowińska z Oakville, Ewa Iwanicka z Hami - lton i Barbara Terkowska z Cal - ga ry. Wielu nauczycieli otrzyma - ło dyplomy uznania za wieloletnią pracę pedagogiczną i społeczną na rzecz polskich szkół w Kana - dzie. W części artystycznej wystąpili studenci z Mawo Academy pro - wadzonej przez Magdę Papierz i Wojtka Gawendę. Mło dzi artyści wraz ze swoimi nau czycielami przedstawili obszerne fragmenty programu poświęco nego Agniesz - ce Osieckiej. Był to znakomity występ, podczas któ rego wielu z nas łezka zakręciła się w oku - Strona 6 XX Walny Zjazd Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie wracały wspomnienia lat mło doś - ci, bo któż nie pamięta takich piosenek jak Niech żyje bal, Małgośka czy Okularnicy. Zrobiło się bardzo nostalgi cz - nie, gdy zabrzmiały pierwsze takty piosenki Uciekaj moje serce. Młodzież z całą pewnością podbiła serca wszystkich obec - nych na bankiecie, a Małgośkę trzeba było zaśpiewać na bis. Drugi dzień obrad zdominowały wybory nowego Zarządu Głów - nego ZNPwK, poprzedzone naj - pierw wykładem Wojciecha Mi - chała Wojnarowicza na temat pre - zydencji Polski w Unii Europej - skiej a potem sprawozdaniami Komisji zjazdowych. Zarząd Główny ZNPwK Maria Walicka prezes Iwona Malinowska i Teresa Szramek wiceprezesi Zuzanna Stupak sekretarz generalny Aneta Ostrowska-Nakoneczna sekretarz protokołowy Barbara Choromańska skarbnik Ewa Iwanicka, Dorota Wilk, Alina Danelska, Florentyna Lewczuk, Marzenna Wielgołaska, Joanna Garbacz-Danicka człon - kowie Zarządu. Wybrana została również Ko - mi sja Rewizyjna i Komisja Spraw Spornych. Po wyborczych emo - cjach niewiele czasu zostało na sprawy związane z naszym polo - nijnym szkolnictwem, na głosy z terenu stanowiące bardzo waż - ną część programu zjazdów nau - czy cielskich. O więcej czasu dla naszych spraw apelowały p. Kry - styna Dembowska z Edmon ton i p. Weronika Schab z Mon trealu. XX Walny Zjazd ZNPwK prze - szedł do historii. Rozpoczęła się trzyletnia kadencja nowego ZG ZNPwK, któremu należałoby ży - czyć owocnej i pełnej sukcesów pra cy społecznej dla dobra polo - nijnej oświaty w Kanadzie. Warto dodać, że w czasie XX Walnego Zjazdu ZNPwK można było obejrzeć wystawę poświę - coną pierwszemu członkowi par - lamentu kanadyjskiego pochodze - nia polskiego Aleksandrowi Kierzkowskiemu, wystawę prac z konkursu plastycznego organizo - wanego przez Oddział Mississa - uga ZNPwK, wystawę poświęco - ną 30-leciu powstania Solidar - ności zorganizowaną w Polskiej Szkole Erindale Sec. School im. Sen. St. Haidasza. Teresa Szramek

7 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 Wies aw S.Blaschke Politechnika ålπska Strona 7 Laury Umiejętności i Kompetencji Od kilku lat, pełniąc funkcję Prezesa Zarządu Głównego Sto - wa rzyszenia Inżynierów i Techni - ków Górnictwa z siedzibą w Ka - to wicach, jestem zapraszany na uroczystości wręczenia Laurów Umiejętności i Kompetencji. Uroczystość ta przygotowywana jest przez Regionalną Izbę Gos - po darczą działającą w Wojewódz - twie Śląskim. W teatrze Muzyki i Tańca w Zabrzu gromadzi się wielu wybitnych przedstawicieli świata polityki, gospodarki, na u - ki, kultury, sztuki, instytucji i firm regionu. Wręczenie Laurów jest waż - nym wydarzeniem nie tyl ko w regionie ale i w całym kraju. To opinia Przewodniczącego Parla - men tu Europejskiego profesora Jerzego Buzka składającego gra - tu lacje wybitnym laureatom XIX edycji Laurów Umiejętności i Kompetencji. Wszystko zaczęło się dziewię - tnaście lat temu. Grono działaczy reprezentujących Regionalną Izbę Gospodarczą, Górnośląskie To - wa rzystwo Prasowe, Radio Kato - wice S.A. i Telewizji Polskiej S.A. Oddziału Terenowego w Ka - to wicach postanowiło honoro - wać co roku wybitnych ludzi za ich działalność gospodarczą i spo łeczną. Uznano, że istnieje po - trze ba wyróżnienia osób cieszą - cych się największym autoryte tem społecznym i politycznym, którzy w danym roku dokonali rzeczy ważnych, pomocnych dla osiąg - nięcia spokoju społecz nego. Powyższy cytat pochodzi z komu - nikatu Komitetu Organizacyjnego Laurów 92. Warto przypomnieć nazwiska pomysłodawców. Są nimi Tade - usz Donocik, Franciszek Buszka, Stanisław Przybyłowicz, Kazi - mierz Borgieł, Leopold Kurek, Rafał Szymański. Laury przy zna - je Kapituła Laurów powoły wana przez Prezesa Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Od lat funkcję tą pełni Tadeusz Do - nocik były wiceminister Gospo - darki. Tu wtrącę pewne osobiste wspomnienie. W 1995 roku T. Do nocik pełnił funkcję Prezesa Centrali Zbytu Węgla Węglo - zbyt. W pierwszych miesiącach swego urzędowania spowodował powołanie mnie na jednego ze swych zastępców wiceprezesa ds. handlu i cen węgla. Do dziś wspominam jego dynamiczną dzia łalność, wizję firmy jej rozwoju i pozycji w krajowym górnictwie, szkolenia wszystkich bez wyjątku pracowników (w soboty i w niedziele!). Był wyma - ga jącym szefem, ale też i wiele się od Niego nauczyłem. Zdobyte doświadczenia pozwoliły mi później pełnić prawie przez osiem lat funkcje przewodniczącego a potem członka Rady Nadzorczej Węglozbytu. Ale to już historia. Wróćmy więc do Laurów Umiejętności i Kompetencji. Ilość przyznawanych Laurów określa Kapituła według przyjętego regu - laminu. Laureaci otrzymują na pamiątkę wykonane ze złota, ozdobione diamentami i platyną 22 styczeń 1997, wręczenie Diamentowego Lauru Ojcu Świętemu 13 maj 2002, wręczenie Diamentowego Lauru Zbigniewowi Brzezińskiemu wizerunki Laurów. Laur kryszta - łowy jest formą liścia lauru ze złota zatopionego w szkle. Laury przyznawane są w kilku kategoriach. Najcenniejszy jest Dia mentowy Laur a tuż za nim plasują się Kryształowe Laury. Kolejną grupą są Platynowe Laury przyznawane jako: Am - basador Spraw Polskich, Pro Publico Bono, Firma Społecz - nie Odpowiedzialna, Doskonała Załoga. Bardzo liczną grupą są przy - zna wane Złote Laury w katego - riach: Pro Publico Bono, Osoba lub Instytucja Wspiera - jąca Rozwój Gospodarki Rynko - wej lub Edukująca na Potrzeby Firm, Instytucja Finansowa, Me nadżer, Lider Społeczno Gos - podarczy, Polskie Przedsiębiorstwo, Udana Inwestycja, Uda - na Restrukturyzacja, Kultura, Firma Społecznie Odpowiedzial - na, Złoty Laur Forum Młodych. Coroczne wręczanie Laurów to oryginalna gala. Laureaci siedzą na scenie a ich osiągnięcia pre - zentuje zawsze znany dziennikarz (z najwyższej półki). Ostatnie Laury prowadził Krzysztof Ibisz. Gala wręczania trwa dość długo, gdyż każdy laureat jest przedsta - wiany, podawane są jego osiąg - nię cia i za co konkretnie Kapituła przyznała Mu wyróżnienie. O randze poszczególnych Laurów niech świadczą osoby, które je otrzymały. Nie da się wymienić wszystkich dotychczasowych lau - reatów, którzy otrzymali wyróż - nie nia w latach Jest ich, jak sam policzyłem, 680 osób i instytucji. Wymienię więc tylko niektórych. I tak: Laureatami Diamento - wych Laurów (23 osoby) zostali między innymi Lech Wałęsa, abp Damian Zimoń, Andrzej Ole - chow ski, Jan Paweł II, Jerzy Buzek, Bronisław Geremek, Jan Nowak Je zio rański, Aleksander Kwa ś - niewski, Danuta Hüb ner, Vaclav Ha - vel, Tadeusz Mazo - wiec ki, abp Sta - nisław Dzi wisz, Wła dysław Bar to - szewski, Les zek Bal - cerowicz, Andrzej Wajda, Bog dan Bo - ru sewicz, Krzy sztof Zanussi. Laureatami Krysz - tałowych Laurów (11 osób) są między in ny mi: Janusz Stein hoff, Rado - sław Si korski, ks. Adam Bo niecki, Waldemar Pawlak. Laureatami Platy nowych Lau - rów (166 osób i in - sty tucji) byli mię - dzy innymi Bar - bara Bli da, Zbi g - niew Reli ga, Adam Małysz, Marian Krzak lew ski, Sta - nisław Ha dy na, Kazimierz Kutz, a także tragi cznie zmarli w ka ta - strofie Smoleńskiej Krystyna Bo - che nek Wicemar szałek Se natu RP i Gra żyna Gęsicka posłanka, minister. Wymieniłem osoby, które mam nadzieję są znane nie tylko w Polsce, ale także w Kanadzie czy w USA. Na liście laureatów jest bardzo dużo instytucji i osób, które kreują nową rzeczywistość w naszym kraju. Są to wielkie indywidualności, zespoły ludzi wybitnych, niekwestionowane au - torytety moralne, liderzy życia gos podarczego, kulturalnego i społecznego, duchowni, politycy. Laury, poza docenieniem ich działalności, mają także na celu upowszechnienie ich osiągnięć. Wyróżnianie Lurami Umiejęt - ności i Kompetencji stało się na Śląsku tradycją, która na trwale wpisuje się w polską rzeczywi - stość. Należy tu dodać, że każda Gala wręczania Lurów kończy się występem najlepszych polskich Platynowe Laury artystów i zespołów. Przy opracowaniu niniejszego felietonu korzystałem i cytowa - łem materiały i wypowiedzi ze specjalnego wydawnictwa Laury 2010 wydanego przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach. Wydawnictwo zawiera teksty w języku polskim i angielskim, dru - kowane w równoległych kolum - nach. Książka rozpoczyna się Diamentowy Laur Umiejętności i Kompetencji Kryształowe Laury Umiejętności i Kompetencji pięknym mottem:...żyć lepiej, piękniej, bardziej świadomie i mądrze......to live better, more beautifully, more consciously and wisely... JOLANTA KRYSTKOWICZ Adwokat, Notariusz L.L.B, LLM By y SÍdzia w Polsce 2347 Kennedy Rd. Unit 402, Scarborough, Ont. M1T 3T8 pû nocno-wschodni rûg ulic Kennedy Rd. i Sheppard Ave. Tel.: Fax:

8 Strona /06/ 2011 N o 12(1026) Powroty i przypomnienia Kozak Piłsudskiego Zenowiusz Ponarski Józef Piłsudski jako socjalista, twórca Legionów, zwycięski wódz i marszałek Polski a po zamachu majowym, przywódca II Rzeczpospolitej, zawsze umiał przy ciągać do siebie różnych ludzi. Zofia Nałkowska odno - towała w dzienniku 29 lipca 1924 roku: Dzisiaj poznałem osobiście marszałka Piłsudskiego, wobec którego tylko z dala dotąd dozna - wałem owej sensacji, którą pani Cezaria Ehrenkreutz tak pięknie nazwała dreszczyk monarchi - czny. Dotąd unikałem tego w zwykłej u mnie obawie przed - powiedzmy: rzeczywistością. Dziś stało się to pod naszym da - chem. Z podziwem i przyjemno - ścią patrzyłem na tego człowieka, nie doznając żadnego zawodu. Jest tak obdarzony przez naturę we wszelki urok człowieczy talent, zapał, dowcip, energię i wdzięk. I druga wypowiedź z lat wojny i okupacji Zenona Wyrzykow s - kie go. Redaktor naczelny Polski Zbrojnej,( ), a przed - tem Ziemi Lubelskiej ( ) bacznie obserwował życie polityczne II Rzeczypospolitej. Rozważania jego, bardzo celne, opracowanie Toronto, gdzie swój żywot zakończył. A oto, co na - pisał: Marszałek wiedział, że jego i Jagiellonów idea zwycięży. Pił - sudski pchnął wojsko pod Kijów, okrzyczano go prawie zdrajcą idei narodowej. Piłsudski kazał generałowi Żeligowskiemu ode - brać Wilno, mówiono, że sięga po koronę królewską. Piłsudski eks - pe rymentował i szukał dróg i spo - sobów zabezpieczenia granic, wy - darcia jak największej ilości ziem dzierżawy Jagiellońskiej i tylko częściowo to osiągnął. Ale wbrew wszystkim pracował dalej w głę - bokim przeświadczeniu, że jego idea znajdzie zrozumienie, jeśli nie we własnym kraju, to poza nim, jeśli nie za jego życia, to po śmierci Pierwszy pociąg, który urucho - mił Piłsudski, na przedzie loko - mo tywy miał czerwony sztandar i napis Wolność Piłsudski prze siadł się natychmiast do dru - giego pociągu; na przedzie loko - motywy widniał napis Państwo! Rozpoczął gigantyczną pracę ty - tanów budowę II RP Tragiczne nieporozumienie wszę dzie stawało na jego dro - dze... wycofał się do Sulejówka...Dał mi do specjalnego numeru Ziemi Lubelskiej aforyzm pod - kreślający, że na zjazdach, gdzie on jest ludzie dzielą się na smut - nych i wesołych. Chciałbym, aby tych drugich było więcej niż pier - wszych Chory zmęczony, roz gorączkowany, wyrwał się z Sulejówka na zjazd Legionistów do Lublina - napisał - Siedziałem na parapecie z ołówkiem w ręku, tuż u jego nóg. Kroplisty pot spływał z jego oblicza, gorączka tra wiła organizm, a on wyśpiewał skargę najdumniejszą swego ży - cia tragizm Polski i tylko Chopin potrafił z klawisz fortepianu takie siły nieziemskie wydobyć. Sala szlochała Po przewrocie majo - wym Dokonał się przełom myśli. Ci którzy Piłsudskiego nienawidzili nienawidzili go jeszcze silniej, ci którzy go co - kolwiek rozumieli zrozumieli go bardziej Ostatni okres życia Józefa Piłsudskiego jest okresem zagadek nie z tego świata. Pił - sudski już wiele eksperymentów przeprowadził w swoim życiu. I całe życie szukał rozwiązania za - gadki największej Polski. Szukał jakby atawistyczne w od - bi ciu o Mickiewicza, Słowackie - go i Krasińskiego. Quo vadis Poloniae? (Błędy i braki.wspom - nienia, fakty i syntezy, odtworzył i opracował E. Zyman, (któremu dziękuję za egzemplarz książki), Katowice, 2005.). A teraz wracamy do esauła Ja - kowlewa. Można go nazwać- Ko - zakiem Piłsudskiego. Określenie takie jest stosowne wobec Alek - sandra Sulkiewicza Tatara Pił - sudskiego a miało miejsce w sto - sunku do Anatola Muhlsteina - Ży da Piłsudskiego. ( patrz - Robert Jarocki, Żyd Piłsudskiego, W., 1997). Można sądzić, że Kozak Pił - sudskiego, zszedł na psy. Jeszcze niedawno walcząc przeciwko bol - szewikom, dowodził dużym zgru - powaniem konnicy. Tysiąc i wię - cej kozaków słuchało rozkazów tego wyższego oficera, podwład - nego Naczelnego Wodza Józe - fowi Piłsudskiemu. Szkoląc setkę uciekinierów z Litwy i innych ochotników, był jakby na etacie młodszego podo - ficera. Dla niewtajemniczonych wyglądało, że z etatu majora stoczył się do statusu kaprala. Ale rzeczywistość była zupełnie inna. Ta setka Litwinów i nie tylko, ( re krutami byli Białorusini, Ukra - iń cy, Rosjanie, i nie wiadomo, kto jeszcze), w planach marszałka Jó - zefa Piłsudskiego miała odegrać znaczną role. O tych planach wie dzieli najbardziej zaufani i nie były tajemnicą po obu stronach Niemna, dzielącym dwa kraje. Możliwie dojrzewali, gdy siedział na ławeczce nad Niemnem, w Drus kiennikach, spoglądając na litewski brzeg. (ławeczka obecnie zniknęła, ale nie pamięć o niej?). A jednym z wtajemniczonych, był Kozak Piłsudskiego. Przypadało mu ważne miejsce w rozgrywce marszałka o Litwę. Litwa, państewko na mapie Euro py, odgrywała ważną rolę w polityce Niemiec i Rosji Sowiec - kiej ( ZSRR), skierowanej prze - ciwko Polsce. Skonfliktowana z Polską, była dla Moskwy i Ber - lina wygodnym polem rozgrywa - nia spraw skierowanych przeciw - ko Warszawie. Nie zawsze doce - niając intencje sojuszników, Kow no chętnie się włączało do wrogich Polsce igraszek, popie ra - jąc przy każdej sytuacji, tych, którzy jej szkodzili. Tak działo się przy popieraniu mniejszości narodowych Polski. Aby uzyskać przychylność Białorusinów i Żydów, w Kownie utworzono mi - ni sterstwa; białoruskie i żydow - skie. Zlikwidowane zostały gdy sta ły się już nieprzydatne do dal - szych antypolskich zamierzeń. Ministrami ds. żydowskich byli (Wy godzki, Sołowiejczyk, Fryd - man i Rozenblum); białoruskich Woronko i Siemaszko. O tym osta tnim, kolega w rządzie, mini - ster obrony narodowej, Konstan - tinas Żukas wspominał; Okazało się, że minister ds. białoruskich Sm. był dawnym rosyjskim urzę - d nikiem rosyjskiej Ochrany. ( Spoj rzenie w przeszłość, Chicago 1959, lit.). Rządowi to nie prze sz - kadzało, gdyż był przydatny w walce z polskością. W Kownie znalazł przystań emigracyjny rząd białoruski. We - spół z litewskimi szaulisami (strzel cami) organizował ruch par tyzancki na Wileńszczyźnie, da jący się we znaki władzom i miej s cowej ludności. Poparciem cie szy li się też ukraińscy nacjo na - liści, którym udzielano różnego wsparcia (schronienia, paszpor - tów, pieniędzy). Przypomnę przy - padek współpracy o której wspo - mi nał Valerionas Szymkus, oby - watel Polski, skazany za szpie - gostwo: Późną jesienią 1928 r. wzięto go do wojska, a zatrzy ma - no za przekazanie informacji o jed nostce i jej uzbrojeniu. Sy mu - lując chorobę psychiczną znalazł się w szpitalu z którego jak wspominał - uciekł przy pomocy ukraińskiej pielęgniarki. Dała mu ubranie i załatwiła przewodnika, który wywiózł go do podwar sza - w skiego rolnika - Ukraińca. Później ukraińska organizacja da - ła mu podrobione dokumenty i pie nią dze oraz kontakt z Litwi - nami, którzy drogą okrężną prze - wieźli go na Litwę. Po przybyciu do Kowna, od razu stawił się w instytucji; która korzystała z mo - ich informacji o sytuacji w oku powanej Litwie (Wspomnie nia,, cz 1, Chicago, 1985, lit.). Proceder szpiegowania był nor - malnością po obu stronach linii de markacyjnej. (Litwini nazy - wa li tak swoją granicę z Polską). Znany nam, Stepas Jakubickas, pisząc o swojej kompanii czoł - gów, wspomniał szeregowego Mie czysława Norejkę, skazanego na 15 lat więzienia: Polacy chcie li wiedzieć o armii litew - skiej, jej dyslokacji i wyszko - leniu, ilości sprzętu bojowego - na pisał Wybitniejszych szpie - gów Polacy starali się wymienić na szpiegów aresztowanych na Wileńszczyźnie, a na drobnych szpiegów nie zwracali żadnej uwagi, musieli odbywać w cało ś - ci wymierzone im kary, otrzy mu - jąc tylko dodatkową żywność pol - skiej (organizacji) Po cho dnia. Ekspozytura Oddziału II Sztabu Gen. w Wilnie nie pozostawała Lit winom dłużna. Werbowała szpiegów, a jej kontrwywiad unieszkodliwiał szpiegów prze - ciwnika. Bywali podwójni agenci. Wspominał o tym kapitan Stani - sław Truszkowski z 1 Pułku Le - gio nów, stacjonującego w Wil nie: Kanonier 3 pułku artylerii cięż - kiej Bakanowski był Litwi nem, służył w wojsku polskim, a jedno - cześnie pozostawał na usłu gach tak zwanej. Saugumy, orga nu bezpieczeństwa republiki li tew - skiej Jeszcze przed powołaniem do wojska pozostawał w przyjaznym kontakcie z młodą nauczycielką Litwinką Jej właśnie Bakanow - ski przekazywał z pułku raporty na piśmie Osobliwość sprawy polegała na tym, że nauczycielka wiejska była jednocześnie agent - ką Saugumy i naszej dwójki Kanonier został skazany na karę śmierci i rozstrzelany, o czym po - wia domiono cały garnizon pla ka - tami, rozlepionymi na murach ko - szar '. ( Z dni pokoju i wojny, W., 1983). Sprawy szpiegowskie, z obu stron, w pewnym momencie ode - szły na bok po zamachu prawi - cowym w grudniu 1926 roku. Prof. Piotr Łossowski, tak przed - stawił sytuację na Litwie po tym przewrocie: Mnożyły się spiski i wystąpienia przeciwko rządowi, których ukoronowaniem było otwarte powstanie w Taurogach w dniach 8 9 września 1927 r. Powstanie zostało stłumione, zaś rząd chwycił się jeszcze ostrzej - szych represji. Uchodząc przed prześladowaniami, opuściło Litwę wielu działaczy, głównie socjal - demokratów, a także ludowców. Część z nich przybyła do Polski. Najbardziej znaczącymi wśród emigrantów byli posłowie Hie - ronim Pleczkais i Józef Poplau - skas Przy pomocy władz polskich emigranci zaczęli wydawać w Wilnie gazetkę Pirmin (Na - przód), która była kolportowana na Litwie. - napisał Pleczkaitis z grupą zwolenników podjął współ pracę z władzami polskimi. Przystąpiono do tworzenia od - dzia łu zbrojnego spośród emi - gran tów. 20 listopada 1927 r. pier wsza grupa udała si do obozu DokoÒczenie na stronie 9

9 15-30/06/2011 N o 12 (1026) DokoÒczenie ze strony 8 zorganizowanego w Lidzie, gdzie została skoszarowana i przecho - dziła przeszkolenie wojskowe mogli oni stać się zalążkiem sił, które podjęłyby przy wsparciu polskim walkę z rządem Smetony Voldemarasa. ( Po tej i tamtej stronie Niemna, W., 1985). Kontakty litewskich socjalde - mo kratów z obozem belweder - skim, były bardzo krytykowane przez komunistów Litwy, którzy faktycznie reprezentowali stano - wisko Moskwy: Piłsudski ze swymi doradcami spotkał się 23 listopada 1927 r. w Wilnie i roz - patrywał plan, błyskawicznego zajęcia Kowna i zawarcia poko ju z nowym rządem Litwy, utwo - rzonym przy poparciu wojska polskiego Na podstawie tej umowy po - kojowej, Litwa miała podjąć bliskie stosunki z Polską, które w rzeczywistości oznaczały unię, bez tego terminu. Nowy reżym Litwy miał być broniony przez litewski legion Pleczkaitisa. I tak pleczkitisowcy stali się dla polskich imperialis tów, narzę - dziem i przykryciem dla ich za - borczych planów przeciwko Lit - wie... Sekretariat Komitetu Cen - tralnego Komunistycznej Partii Litwy na posiedzeniu 2 grudnia powołał Organizacyjno Operatywny Sztab, dla przeciw - sta wienia się grożącej agresji Pił - sudskiego i obalenia dyktatury faszy stowskiej, a w przypadku (polskiej) agresji, organizację działań zbrojnych. (Zarys histo rii Komunistycznej Partii Litwy. t. 2, Wilno, 1978, lit.). Zatroskanie komunistów Litwy było deklaratywne a faktycznie wyrażało pogląd Komunistycznej Międzynarodówki, było pod - porząd kowane kierownictwu ZSRR. Drobna garstka ochotników w Lidzie była nie tylko przed mio - tem zainteresowania poselstwa Lit wy w Rydze. Poseł Kazis Bizauskas stale obserwował emi - grantów i spawy z nimi związane: Litewscy dyplomaci meldowali stale rządowi w Kownie o nie - bezpieczeństwie agresji ze strony Polski. Zwłaszcza niepokojącą była depesza J. Bałtruszajtisa z Moskwy z 26 października (1927). Z później opublikowanych so - wieckich dokumentów wynikało, że militaryści Polski mieli zamiar "błyskawicznie zająć Kowno i podpisać pokój, z nowo pow - stałym rządem Litwy. Zgodnie z zawartą umową, Litwa miała nawiązać stosunki z Polską, blis - kie unijnym. Później podstawowe polskie wojsko miało opuścić Litwę, a ochronę nowego po - rząd ku strzec miały jednostki pleczkaitowców. W przypadku potrzeby, miałyby być poparte przez nieliczne garnizony polskiej armii. (Pranas Zunde, Kazis Bizauskas , księga dru ga, Chicago 1994, lit.). Widzimy, że meldunek posła Litwy z Moskwy z października 1927 r. jakby zapowiedział działa - nie litewskich komunistów z gru - dnia tegoż roku. Poseł Bał tusza - itis był sprawniejszy niż kie row - nictwo Kominternu, instru ujące kowieńskich podwładnych. Cdn. Strona 9 W stronę rolnictwa nowoczesnego czyli - chłopskiego DokoÒczenie ze strony 1 które w okresie dekolonizacji sprzedawały za granicę średnio 1,3 mln ton żywności rocznie, a obecnie zmuszone są sprowadzać z zagranicy 25% spożywanych tam produktów rolnych (s. 107). Bello precyzyjnie rekonstruuje mechanizm prowadzący do ta kie - go stanu rzeczy. We wszystkich analizowanych przez niego przy - padkach sekwencja wydarzeń była uderzająco podobna, jako że stanowiła skutek strategii wolno - rynkowych forsowanych zawsze przez te same organizacje (MFW, BŚ i WTO). Proszone o pieniądze na obsługę długu danego kraju, instytucje te narzucały ich rządom szereg niekorzystnych rozstrzyg - nięć takich jak: ograniczenie roli państwa w gospodarce, rezygna - cja z wysokich taryf celnych czy liberalizacja handlu. Działania ta - kie doprowadzały w krótkim cza - sie do deindustrializacji gospo dar - ki, ruiny miejscowego rolnictwa, pozbawionego źródeł inwestycji i wzrostu liczby bezrobotnych, szu - kających utrzymania za granicą, a więc wyłonienia ogromnej rzeszy migrantów. Dopóki zjawiska te za chodziły w skali lokalnej, ogra - ni czonej do obszaru poszcze - gólnych państw, próbowano spra - wę bagatelizować. Dopiero ujaw - nienie kryzysu w wymiarze ogól - noświatowym skłoniło niektóre środowiska do przyznania, iż obra na strategia nie była najlep - sza. W roku 2008 Bank Światowy musiał uznać, że jego dotych cza - sowa polityka, czyli dostoso- wanie strukturalne w latach 80. do prowadziło do demontażu zło - żonego systemu agencji publicz - nych, zapewniających rolnikom dostęp do ziemi, kredytów, ubez - pie czeń i organizacji spół dziel - czych. Oczekiwano, że wycofanie państwa uwolni rynek dla ak - torów prywatnych, którzy przej - mą jego funkcje. Jednakże nazbyt często ponosiło to fiasko (s.126). W czym Walden Bello upa tru - je źródeł niepowodzenia liberal - nych reform narzucanych krajom rozwijającym się przez instytucje światowe? Ważną okolicznością jest jaskrawa niesymetryczność działań wymuszanych na słab - szych partnerach przez potęgi gos podarcze takie jak USA czy UE. Skłaniane do zaniechania polityki protekcjonistycznej kraje biednego Południa traciły kon ku - rencyjność i skazane były na ot - war cie swoich rynków dla pro - duk tów rolnych amerykańskich (gdzie subsydia stanowią 25% wartości produkcji rolnej) czy europejskich (gdzie wynoszą aż 40%). W tej nieuczciwej kon ku - rencji miejscowi producenci nie - ru chronnie ponosili klęskę, gos - po darka słabła a społeczeństwo ulegało pauperyzacji - przykła do - wo w Afryce liczba ludzi utrzy - mu jących się za mniej niż 1 do - lara dziennie wzrosła ponad dwu - krotnie od 1981 do 2001 r. gdy wy niosła 313 mln osob, czyli 46% całej ludności kontynentu (s. 119). Autor wskazuje jednak także inną przyczynę degradacji rodzimego sektora rolnego na skutek reform wprowadzanych pod dyktando globalizacji kor po - ra cyjnej. Jest nią immanentna słabość kapitalistycznego gos po - darowania w rolnictwie, które pod każdym względem ustępuje gos - podarce chłopskiej. Wyższości tradycyjnego rolnictwa dowodzi chociażby fakt, iż (według raportu Banku Światowego) wydajność małych farm liczona na jeden akr w takich krajach jak Argentyna, Brazylia, Chile, Kolumbia czy Ekwador przekracza od 3 do 14 razy wydajność ich potężniejszej konkurencji (s. 27). Jeszcze in - nym istotnym czynnikiem jest typowe dla rolnictwa uprze my - słowionego wydłużenie łańcucha technologicznego, które sprawia, że potrzeba 10 kalorii energii w trakcie produkcji, przetwarzania, dystrybucji i przygotowania produktów, aby wytworzyć za led - wie 1 kalorię energii spożywczej (s. 202). To gigantyczne mar no - traw stwo przekłada się oczy wiś - cie na obciążenie środowiska naturalnego i znacznie zwiększa fak tyczne koszty rolnictwa ka pi - talistycznego, które jednak są transferowane na zewnątrz i ob - cią żają społeczeństwo nie zaś samych producentów. Książka Waldena Bello byłaby niezmiernie pesymistyczną lek tu - rą, gdyby nie to, że jej autor w koń cowych fragmentach zary so - wuje program poprawy sytuacji i wskazuje zjawiska będące już wyraźnymi symptomami zmiany. W rozdziale Opór i droga w przy szłość kreśli historię praw - dzi wej chłopskiej międzyna ro - dów ki, jaką jest ruch Via Cam pe - sina, omawia też działania Ruchu Pracowników Rolnych bez Ziemi w Ameryce Łacińskiej czy fran - cus kiej Konfederacji Chłopskiej Jose Bove. Jak pisze, w ostatnich latach chłopi przejęli rolę, którą wcześniej odgrywała klasa ro bot - nicza. Zadając kłam Mark sow - skiej metaforze wora z kar to - flami drobni rolnicy na całym świecie stali się dobrze zor ga - nizowanymi reprezentantami społeczeństwa obywatelskiego i wysuwają żądania daleko wy kra - czające poza ich wąsko rozu mia - ny klasowy interes: Rolnicy i chło pi jakby nagle objęli kierow - nictwo nad krajowymi i mię dzy - narodowymi mobilizacjami prze - ciw ko globalizacji, neoliberaliz - mowi i kapitalizmowi (s. 184). Ruchy te wypracowały wielowąt - kową, radykalną krytykę obec - nego paradygmatu rolno-żyw noś - ciowego wykazując, że absolutnie nie służy on zwiększeniu pro - duk cji żywności, lecz podporząd - ko wuje ją logice zysku, sprzyja wysiedlaniu i wywłaszczaniu milionów ludzi oraz dopasowuje produkcję rolną do potrzeb po tęż - nych graczy rynkowych. Co wię - cej, wbrew twierdzeniom o jego efek tywności, koszty rol nic twa przemysłowego w postaci za nie - czyszczeń chemicznych, erozji gle by, mutacji genetycz nych, emi sji dwutlenku węgla oraz ogrom nych subsydiów dla agro - biz nesu przesłaniają wszelkie ewentualne korzyści (s. 195). Wśród postulatów zgłaszanych przez działaczy chłopskich na całym świecie na uwagę zasługuje szczególnie paradygmat suwe - renności żywnościowej, który głosi, że zdecydowana większość żywności spożywanej w danym kraju powinna być produkowana przez miejscowych rolników, a ta produkcja winna znajdować się w rękach drobnych właścicieli, za - kła danych przez nich spółdzielni oraz przedsiębiorstw państwo - wych (s. 198). O tym, że nie są to tylko mrzon ki chłopów, dyktowane ich fobiami, barierami mentalnymi, wyuczoną bezradnością i posta - wa mi roszczeniowymi (co tak często przypisują im socjolo go - wie) świadczy fakt, iż coraz wię - cej autorytetów naukowych wspiera ich żądania swoją ar gu - mentacją. Jeden z nich, Peter Ros - set głosi konieczność powrotu do ochrony krajowej produkcji żyw - ności w poszczególnych państ - wach, odbudowę krajowych re - zerw zbożowych, budżetów sek - tora publicznego, cen mini mal - nych, kredytów i innych form wsparcia, które będą stanowić bodziec dla odbudowy potencjału produkcji żywności na poziomie krajowym (s. 199). Z kolei zna - ny badacz, Jan Douwe van der Ploeg demaskuje trzy mity o gospodarce chłopskiej: że nie jest ono w stanie przekroczyć barier rozwojowych (np. pułapu tech - nicz nego), że obowiązuje w nim prawo malejących przychodów oraz że produkcja chłopska prowadzi do stagnacji. Jak twier - dzi, było dokładnie odwrotnie: w rzeczywistości rolnictwo w Ho - lan dii stało się globalnym liderem produkcyjnym w latach , gdy wzrosła bezwzględna liczba drobnych rolników, domi - nowały pracochłonne metody produkcji, zanikały gospodarstwa kapitalistyczne i komercyjne oraz istniała tendencja do ponownego schłopienia (s. 204). O tym, że nie chodzi tu o powrót do ana - chro nicznych metod produkcji, ale o jak najbardziej przyszłoś - ciowy model rolnictwa pisze na - tomiast Philip McMichel, pod - kreś lając, że suwerenność żyw - nościowa oznacza w teorii i w praktyce alternatywę polityczną, ekologiczną i kulturową dla no - woczesnego rolnictwa korpo ra - cyjnego, opartego o standary - zowane komponenty i produkty, oraz służącego jedynie mniej - szości ludności świata. Zasada suwerenności żywnościowej nie oznacza powrotu do tradycyjnego rol nic twa ani też powrotu do sielanki kultury chłopskiej - jest natomiast w pełni nowoczesną odpowiedzią na obecne realia neoliberalizmu, nie zapew nia - jącego żadnych rozwiązań w pełni nowoczesnych problemów (s. 200). Chłopskie gospodarowanie, zdaniem wielu autorów cytowa - nych przez Bello, to nie wyraz anty nowoczesności, ale afirmacja alternatywnej nowoczesności. Wszystkie przedstawione w książ ce Wojny żywnościowe ar gumenty i informacje zasługują na baczną uwagę nie tylko pols - kich ekonomistów i socjologów, zajmujących się wsią i rolnic t - wem, ale także decydentów i przedstawicieli mediów. Zbyt często bowiem w polskiej debacie publicznej powtarzane są abso - lutnie nieprawdziwe twierdzenia na temat zacofania chłopskiego gospodarowania i wyższości no - woczesnego rolnictwa. Nadal też propaguje się rozwiązania, które już wystarczająco skompromito - wały się w innych częściach świa - ta, a w Polsce doprowadziły w ostatnich latach do zmniejszenia o 40% produkcji rolnej, systema - tycz nego ograniczania nakładów inwestycyjnych na rolnictwo, ob - niżenia jego efektywności i wy - daj ności oraz narastania masowej migracji zarobkowej. Nie udało się zrobić z Polski drugiej Japonii ani drugiej Irlandii, za to z pew - noś cią znajdujemy się na dobrej drodze, by stać się drugim Mek - sykiem. Książka Waldena Bello po zwala skorygować te niebez - pieczne działania, a przede wszy s - tkim stojące za nimi nadal popu - larne opinie o charakterze zwyk - łych przesądów, które - jak to zwykle bywa - najdłużej po kutują na peryferiach układu świa - towego, gdzie notorycznie niedo - fi nan sowana nauka po pro stu nie na dąża za postępami wie dzy światowej.

10 Strona /06/2011 N o 12 (1026) Puerte Romano czy li granitowa forma są tak wytarte przez stulecia, stąd różne domniemania co do jego prowe - niencji. W każdym rzeźba jest tak stara, że razem z mostem rzym - Wiesław Piechocki Ten most stoi tu już od rzym - skich czasów. Do dzisiaj. Dlatego nazywa się po hiszpańsku Most Rzymski. Nie jest ani może zbyt ładny, ani nie jest olbrzymi. W sam raz aby w hiszpańskim mieś - cie Salamanca połączyć dwa brze gi rzeki Tormes. A ta też nie jest im ponująca. Są większe, głębsze, sławniejsze. Ale widok z el puente roma - no na renesansową sky-line Salamanki jest przepyszny! Stoję na środku tego kilkusetme tro we - go mostu i podziwiam całe mia s - to, całą starówkę Salamanki, czy li miasta z najstarszym uni wer - sytetem w Europie. Do dzisiaj ta instytucja tak się rozrosła, iż są tu praktycznie trzy uniwersytety. Powstały w różnych epokach i róż norakie są przyczyny ich na - rodzin. Z rzymskiego mostu patrzę na cudowną linię katedr (w Sala - mance są dwie potężne, jedna na - zy wa się nowa a druga stara ), kościołów, budynków, mających razem jedną cechę wspólną. One wszystkie są z beżowego kamie - nia. Kamień przetrwał wieki, bu - dowle też a kolor beżowy z niu - an sem żółtawym i lekkobrązo - wym jest niesłychanie miły dla oka. Dla serca jest Salamanka też miła i można się szybko w niej zako chać, chodząc po jej uliczkach w zabytkowym centrum. Stojąc w środku mostu, widzę mia sto z jednej strony, na półno - cnym brzegu. A po przeciwnej stronie niemal nic. To znaczy po przejściu na południe, widzę jakiś nieciekawy nowoczesny kościół, tereny parkowe, korty do tenisa, jakiś hotel, parę domów, dalej na wzgórzach osiedla mieszkaniowe. Ale w Salamance zwiedza się to, co jest na północ od mostu na rze - ce Tormes. A ta płynie przez 250 km i wpada do większego Duero, a potem z nim kończy bieg na za - chód w portugalskim Porto w falach Atlantyku. Bo tu już jest zu pełnie blisko do granicy z Por - tugalią. Z zachowanych dokumentów wynika, iż Salamanca za rzym s - kich czasów była ważnym etapem na srebrnym szlaku, ważnej arterii, łączącej miasta na osi Most rzymski nocą Salamanca, most i sky-line starówki północ-południe w zdobytej przez Rzymian prowincji Hispania. Dokumenty mówią również, iż kamienny most, na którym stoję, został zbudowany w roku 89 po Chrystusie, za cesarza Trajana. Potem był reperowany, dodawano jego kamienne elementy, tak że do dzisiaj zachowało się 15 przę - seł oryginalnych, tkwiących w wo dach Tormesu. A pozostałych 11 przęseł jest późniejszych. Nie wszystkie tkwią w wodzie rzeki. Kilka stoi poza nią i tylko przy po wodziach wiosną są drama - tycznie zalewane. Most rzymski jest wielkim spa - cerowiskiem. Mijam ludzi, spo - kojnie kontemplujących pejzaż, turystów z zachwytem fotografu - jących sky-line Salamanki. Nie ma tu aut. Zostały dawno wyrzu - cone na nowoczesny betonowy most, biegnący kilkaset metrów na zachód od tego starego. Tam przebiega ważny ruch samo cho - dowy z i do Madrytu, stolicy, od - dalonej o 200 km, na południe w kierunku Andaluzji, na północ w kierunku kraju Basków. A ten pod moimi nogami jest spokojny, kamienny, akceptując pary, cału - jące się nocą i oparte o balustradę, biegnącą monotonnie wzdłuż sa - mej konstrukcji. Przechylając się przez kamienne oparcie, można spojrzeć na wodę, kępy krzaków i drzew, tworzących małe, dzikie, zielone wysepki. Dodają one od razu wrażenia bliskości natury. To nie jest w Salamance trudne, jako że miasto do dziś nie osią - gnęło rozmiarów sporej metro - polii. Wszystko jest przejrzyste, wszędzie jest blisko, można pie - chotą zwiedzać zabytki, mimo iż budynki uniwersytetu, tego zało - żonego w 1218 roku przez hisz - pańskiego króla, mają konkuren - cję w postaci no woczesnych bloków różnych fakultetów, in - sty tutów. Są one usytuowane trochę poza cen - trum miasta. Tworzą kontrast do starej sub - stancji głów ne - go budynku uni wersy tec - kiego, przy cup - niętego w cieniu kate dry. Jezdnia mostu rzymskiego Ale tego nie widzę z mostu zbudowanego dwa tysiące lat temu przez Rzymian. Stąd widzę rozciągnięte na wzgó rzu miasto jak wydłużony boche nek chleba z nasadzonymi koś ciołami i klasztorami. A tych jest mnóstwo w Salamance. Stwierdziwszy, iż na południu mostu nie ma nic ciekawego, chcę wrócić z parku na most i wtedy u czoła jego muru widzę alumi - niową tabliczkę, informującą, iż most się remontuje akurat, dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej i trzem krajom luźno z nią zwią - zanych: Islandii, Liechtensteinowi i Norwegii. Zatem zwielokro tnio - ne subwencje europejskie ratują wspaniały zabytek europejskiej kultury budowniczej. Miło czytać o tak zgranej zintegrowanej akcji kulturowej... Wracając znowu na most, bę - dąc na samym środku, przypo mi - nam sobie, iż do 1852 roku wła - śnie pośrodku mostu stał jakby domek, bramka, kapliczka, sła - wią ca pewien ślub, jaki odbył się w Salamance w roku Zatem teraz przebieg balustrady jest monotonny, a do połowy XIX wieku był wzrokowo ciekawszy. Chodziło o ślub króla Filipa II z jego narzeczoną, Marią Portugals - ką. Był to ważny krok polityczny. Hiszpanie mają na zachodzie jedynego sąsiada, będącego wów - czas wielkim konkurentem w zdo bywaniu nowych terenów, szczególnie w świeżo odkrytej Ameryce jak i w Azji. Filip żeni się z Marią w roku 1543 właśnie tu a nie w stołecznym Madrycie. Chodziło o podkreślenie nowych czasów i dążeń obu koron do ugo - dy. Właśnie od imienia Filip wówczas ledwie 16-letniego kró - la, pochodzi nazwa azjatyckiego kraju Filipiny, będącego wtedy kolonią korony hiszpańskiej. Idę dalej po mo ście w kie run - ku starówki. Nag - le odkrywam dwa pomniki już na pół nocnym brze - gu, na tym cie - kaw szym. Jeden jest nowoczesny, ale sławi dawną literacką postać La zarillo de Tor mes. Jest to ano nimowa opowieść o mło - dym hultaju ze złośliwym cha - rakterem, pra g - nącego wy grze - bać się z biedy swego stanu spo - łecznego. Musi się bardzo inte li - gentnie posuwać po kamienistej drodze swego ży - cia, imać róż nych zajęć. Tu pro wa - dzi ślepca, pro - wa dząc go w nie znane. Motyw bie dnego acz za ra dnego młodzieńca zrobił potem wielką karierę w literaturach in nych krajów europejskich. Sam pomnik jest spod nowoczesnego dłuta a smutny duet, postać Laza rillo (po polsku byłby to Łaza rzyk ) i prowadzonego przez niego ślepca, zdają się dą żyć wła śnie do mostu, aby przez niego przejść. Dokąd? Drugi pomnik jest granitowy, stoi na betonowym cokole. Sama rzeźba jest właśnie tak stara, że wiadomo, iż powstała jeszcze przed nadejściem tutaj imperia - listycznych Rzymian. Chodzi o cywilizację Iberów, którzy dali nazwę całemu półwyspowi, gdzie leży Hiszpania i Portugalia. Jest to zwierzę, przypominające niedź - wiedzia (moje prywatne skojarze - nie). A może to wilk? Legenda chce, iż jest to byk. Jego ciało, Pomnik Lazarillo przy moście w Salamance skim, koło którego stoi, została uwieczniona w herbie miejskim Salamanki. A miasto jest dumne ze swego byka, mostu, uniwersy - tetu, profesorów, pracujących niegdyś i dzisiaj na nim, ale głów - nie ze swego piękna, przycią - gającego turystów corocznie. Oni tak jak i ja, przychodzą tutaj, w kierunku rzeki, schodząc wąskimi uliczkami, okolonymi wysokimi murami. Za nimi w sadach klasztornych dojrzewają owoce, sławiące hiszpański kli - mat i naród, który przeżył i sce - mentował w sobie Iberów, Cel - tów, Rzymian (budujących chęt - nie drogi i mosty) a potem Ara - bów. To cud, iż zachował się ję - zyk, będący lokalnym wariantem mówionej wówczas łaciny. Ma dużo naleciałości z języka arab - skiego, ale jest to nadal dziecko Salamanca, most rzymski przez rzekę Tormes łacińskiej (a nie arabskiej) matki. Hiszpanie przeżyli w nowo czes - nych czasach okrutną wojnę domową ( ), stanowiącą nadal otwartą polityczną ranę. Potem była długa epoka rządów generała Franco. Niemym świad - kiem przemian oraz gwałtownych metamorfoz był rzymski most w Salamance, z którego schodzę na ląd, czyli wracam do murów śli - cz nego miasta nad rzeką Tormes.

11 No 12 (1026) 15-30/06/2011 Strona 11 Książki autorów publikujących w Nowym Kurierze Kazimierz Poznański Długi wiersz Long poem Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza KAZIMIERZ POZNAŃSKI, urodzony w Polsce, jest profesorem wykładającym na University of Washington w Seattle. Znany polskim czytelnikom głównie ze swoich dwóch książek Wielki przekręt (2000) i Obłęd reform (tę pozycję wydała w 2001 r. LSW). Obydwie znalazły się na liście polskich bestsellerów. Drobiazgowa i wyważona analiza reform gospodarczych po 1989 r. znalazła setki tysięcy sympatyków. Wkrótce po tym sukcesie Poznański zabrał się do pisania nowel a potem spróbował sił w poezji. Jego poezja jest poświęcona pięknu świata, w którym miłość wygrywa ze zwątpieniem. Ta sama wizja przyświeca też jego malarstwu, cieszącym się uznaniem. Wystawiał swoje prace w wielu galeriach w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Chinach. Maluje dużego formatu krajobrazy na papierze ryżowym używając chińskiego wodnego pigmentu. Ostatnio zaczął również malować obrazy olejne. Długi wiersz jest jego debiutem poetyckim w Polsce. Tematem tomiku jest znaleziona i stracona miłość, po której zostają chaotyczne wspomnienia chwil i przedmiotów. Wiersze zostały napisane najpierw po angielsku a potem po polsku. Obydwie wersje są drukowane obok siebie. Długi wiersz jest zilustrowany jego czarno-białymi obrazami w oleju. Gotowy do druku zbiór wierszy Prawie pięknie jest opisem Kazimierza Dolnego, ściślej mówiąc życia, które było i życia, które przetrwało.

12 Strona /06/2011 N o 12(1026)

13 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 Strona 13 BioEkoTech Canada Inc, & BioEkoTech Canada Inc. & EnviroCement Technologies

14 Strona /06/2011 N o 12 (1026) Politechnika GdaÒska Henryk Bug acki Terminal kontenerowy DCT Gdańsk wchodzi do wielkiej gry (2) C.d. z poprzedniego wydania DCT tworzy historię, po raz drugi w ciągu 16 miesięcy przyj - mując największe statki kontene - ro we świata - powiedział Boris Wen zel, prezes DCT Gdańsk S.A. To wielka szansa nie tylko dla Gdańska i Polski, ale i dla Europy Środkowej. To bałtycka rewolu - cja. Inwestycja w terminal konte - ne rowy pozwoliła na zmianę ukła dów transportowych na Bał - tyku. Maersk jest pierwszy, ale in ne linie oceaniczne podążą niedługo w jego ślady. Dzisiejsze wydarzenie jest na - prawdę istotne dla Polski. Gdańsk jest hubem dla Centralnej i Wschodniej Europy i dla Rosji. Chcemy rozwijać się wraz z naszymi par - tnerami w DCT, ponieważ rozu - mie my, że ten region ma ogrom - ny potencjał powiedział Eivind Kolding, Prezes Maersk Line. Obecnie, jak sądzę, w wystarcza - jącym stopniu zabezpieczamy zapotrzebowanie rynku, ale ma - my przecież inne serwisy niż Azja Europa. Z całą pewnością bę - dzie my rozważać wprowadzenie innych połączeń do Gdańska, jeśli tylko będziemy mieli wystarcza - jące zapotrzebowanie rynku. Także polscy politycy wyrażali swój podziw dla rozwoju DCT. To, co robicie dla Gdańska i dla Polski jest imponujące po - wied ział Lech Wałęsa, Prezydent RP. Powinniśmy robić wszystko, co jest w naszej mocy, by rozwi - jać cały region. Tu nie chodzi je - dy nie o Polskę, ale o Europę i kraje, które nas otaczają dodał Lech Wałęsa. Boris Wenzel, Dyrektor Zarzą - dzający DCT Gdańsk, nie krył swo ich emocji. Jesteśmy zasz - czy ceni mogąc współpracować z największą linią żeglugową, jaką jest Maersk Line. DCT ma szero - kie perspektywy rozwoju, szcze - gól nie biorąc pod uwagę sąsiadu - jące z terminalem centrum logis - ty czne. Serwis AE10 ze statkami kla sy E przypieczętował ogromną szansę dla Gdańska, który teraz może stać się głównym hubem Europy, co pozwoli Polsce unie - za leżnić się od portów Europy Północnej i stać się bramą dla wielu krajów Europy Środkowo Wschodniej. Głównym portem dla polskiego importu i eksportu jest wciąż Ham burg nadszedł czas, by to zmienić powiedział Boris Wen zel. Gdańsk ma teraz szansę stać się prawdziwą bramą dla krajów Europy Środkowo-Wscho dniej. Wydarzenie, jakie miało miejsce 11 maja 2011 roku jest nie tylko jednym z najważniejszych kro - ków w rozwoju DCT Gdańsk, ale także jednym z najważniej szych wydarzeń w polskiej gos podarce. Pozycja Gdańska, jako wiodą - ce go hubu na Bałtyku została niewątpliwie wzmocniona po - przez wzrost rynku kontenero we - go w Polsce, a także dynamiczny rozwój Maersk Line, najwięk - szego klienta terminalu. To nie wszystko po latach narzekań ze strony spedytorów, Ministerstwo Finansów w końcu rezygnuje z przepisów, przez któ - re bardziej atrakcyjne dla polskich firm były porty niemieckie. Pod koniec kwietnia odpowiednio certyfikowani importerzy nie będą już musieli składać gwaran - cji finansowych do czasu uregulo - wania podatku VAT za sprowa - dzone towary. Taki rozwój wypadków coraz bardziej irytuje niemiecką konku - rencję Gdańska przede wszy - stkim Hamburg, ciągle nazywany największym polskim portem. Niemcy 3 tygodnie temu ogłosili plan pogłębienia rzeki Łaby pro - wadzącej do hamburskiego portu oraz budowy nowego terminalu kontenerowego, który ma podjąć wyzwanie rzucone przez DCT Gdańsk. Hamburg w zeszłym roku spadł na 3. miejsce wśród europejskich portów kontenerowych, co jedno - znacznie związane jest z przeję - ciem pewnej części ładunków przez Gdańsk. W ciągu trzech mie sięcy tego roku DCT Gdańsk przeładował już TEU. Planowane na rok 2011 obsłuże - nie w terminalu 700 tysięcy TEU wydaje się zatem... w zasięgu jego suwnic. Ranga gdańskiego DCT Gdańsk i na Bałtyku, i w świecie jest już ustalona. Nowy rozkład zawinięć kolosów Maerska nie tylko nobili - tuje terminal, ale i dopinguje jed - no cześnie jego kierownictwo do podjęcia kolejnego etapu budowy, mającego podwoić zdolność prze - ładunkową do 2 mln TEU rocz - nie. Współpraca z morską potęgą duńskiego armatora znakomicie sprzyja decyzjom rozwojowym. Od 1996 roku Maersk wprowa - dzał do eksploatacji kontenerow - ce klasy Regina, zabierające na pokład TEU. Rok później, stat ki serii Sovereign Maersk Class ładowały już TEU więcej. Od 2006 roku pod ban - derą tego armatora zaczęły pły - wać ładujące 15,5 tysiąca TEU jednostki klasy Emma. I to - jak się okazuje - nie było ostatnim słowem Maerska. Począwszy od 2013 roku jego flota ma być wzmo cniona dzie - sięcioma zamó wionymi w kore - ańskiej stoczni DSME Shipyard statkami do przewozu kon tenerów 20 typu Triple-E Maersk Class. Być może i te ko - losy powitamy w Gdańsku. Ich kad łuby mają być bowiem o jedynie 3 metry dłuższe i szersze przy zachowanym zanurzeniu maksymalnym 14,5 metra. DCT Gdańsk wprowadza system Navis SPARCS N4 Navis SPARCS N4 wesprze dy namiczny rozwój terminala i rewo lucję w regionie Morza Bałty ckiego, zapoczątkowaną przez DCT Gdańsk. Navis, nale - żący do Cargotec Corporation, zapewniający ogólnoświatowe rozwiązania w zarządzaniu prze - ładunkiem towarów na termina - lach, oraz DCT Gdańsk S.A. in - for mują, że terminal DCT wpro - wadza system SPARKS N4. Nowy terminalowy system ope racyjny, na którym terminal rozpocznie pracę w czwartym kwartale 2011 r., wesprze rozwój DCT, w tym w szczególności zwiększenie rocznej zdolności przeładunkowej do 1 mln TEU od 2012 r., a także pozwoli na wpro - wadzenie najlepszych świato - wych standardów w obsłudze klientów terminala. DCT Gdańsk, jako najnowocześniejszy i najszy - bciej rozwijający się terminal w Polsce i całym regionie Morza Bałtyckiego, wprowadza nowy system operacyjny, by efektyw - niej zarządzać swoim dynamicz - nym rozwojem. Terminal DCT, poprzez wpro - wadzenie na Bałtyk pierwszego regularnego połączenia Europa- Azja w styczniu 2010 r., od maja 2011 r. obsługiwanego przez statki klasy E, stał się inicjatorem i liderem rewolucji w całym re - gio nie Morza Bałtyckiego. Plany rozwojowe terminala są duże. W 2010 r. DCT przeładowało TEU, natomiast do 2015 r. planowane jest zwiększenie prze ładunku do 1,4 mln TEU. Ter minal ma potencjał do zwiększe nia przeładunku aż do 4 mln TEU rocznie w ko lej - nych etapach roz woju. Wprowadzenie SPARKS N4 pozwoli wesprzeć kluczowe zada nia planowania i kontroli sprzętu przy jednoczesnym roz - wo ju ter mi nalu wymuszonym oczekiwa nia mi rynku - zwiększa - niu zdol ności przeładunkowej i powięk sza niu nabrzeża. Wybra - liś my Navis, ponieważ jest to spraw dzo ny system, oferujący sta bilne i innowacyjne rozwiąza - nia, stoso wane przez terminale na całym świecie. Terminal DCT, jako lider re - wolucji w regionie Morza Bałty - ckiego, mający ambitne plany rozwojowe, wymaga najlepszych i sprawdzonych rozwiązań mówi Boris Wenzel, Dyrektor Zarządzający DCT Gdańsk S.A. Prosta konfiguracja i kalibracja systemu SPARKS N4 wpisuje się w nasze wysiłki zmierzające do wzrostu wydajności, optymali za - cji procesów oraz zarządzania kosztami, a także zapewniania naszym klientom najlepszych światowych standardów. Navis SPARKS N4 jest termi - na lo wym systemem operacyjnym najnowszej generacji, oferującym najniższe możliwe koszty utrzy - mania przy zapewnieniu optymal - nych rozwiązań. SPARKS N4 dostarcza platformę, która umoż - li wi DCT Gdańsk zarządzanie planowanym rozwojem terminala. Cieszymy się, że możemy za - pew nić DCT Gdańsk rozwiązanie zdolne rozwijać się wraz z roz wo - jem firmy mówi Bill Walsh, Prezes i Dyrektor Zarządzający Navis LLC. DCT Gdańsk jest niekwestionowanym liderem w regionie, zapewniającym swoim klientom obsługę na najwyższym poziomie. Navis SPARKS N4 stanie się integralną częścią rozwoju możli - wości terminalu DCT. Stworzy - liśmy zaawansowaną, innowacyj - ną i elastyczną technologię, która pozwala naszym klientom na zoptymalizowanie prowadzonych operacji zgodnie z wymogami rozwijającego się biznesu. LLC Navis, należący do Cargotec Cor - po ration, zapewniający ogólno - świa towe rozwiązania w zarzą - dzaniu przeładunkiem towarów na terminalach, pomyślnie przeszedł próbę czasu. Navis łączy najlepsze praktyki przemysłu morskiego z innowa - cyjną technologią i światowej klasy usługami, umożliwiając tym samym swoim klientom maksy - ma lizowanie działań przy jedno - czesnym minimalizowaniu ryzy - ka. Navis zapewnia kompleksowe rozwiązania pozwalające na opty - malizację zarówno dostarczania towarów do portu, automatyzo - wania operacji wykonywanych przez sprzęt, czy zarządzania roz - budowanymi terminalami. System zapewnia swoim klien tom wido - cz ność, dobrą prędkość działania oraz mierzalne rezultaty bizneso - we. Cargotec Corporation przy czy - nia się do poprawy prze pły wu towarów na lądzie i morzu gdzie kolwiek ładunek jest w ruchu. Marki córki Cargotec Hiab, Kalmar i MacGregor, są roz poznawalnymi liderami w ogól noświatowych rozwiązaniach transportu i przeładunku towarów. Globalna sieć Cargotec jest nasta - wio na na klientów i oferuje sze - rokie usługi, które zapewniają sta - łą, niezawodną i zrównowa żoną wydajność sprzętu. W 2010 r. cał - ko wity obrót Cargotec wyniósł 2,6 miliona EUR. Firma zatrudnia około ludzi. Udziały klasy B Cargotec są noto wane na NASDAQ OMX w Hel sin kach pod symbolem CGCBV. Czy rosyjski terminal zagrozi portom Trójmiasta? Należący do koncernu logist - ycz nego A.P. Moller-Maersk operator portowy APM Terminals rozważa budowę własnego, duże - go terminalu kontenerowego w obwodzie kaliningradzkim. Czy to zagrozi pozycji trójmiejskich port ów? Informację tę podały rosyjskie media, a w ślad za nimi serwis The Journal of Commer - ce i portalmorski.pl. Ogłoszenie zamiaru budowy terminalu nastą - piło tuż przed czwartkową wizytą premiera Rosji Władimira Putina w Kopenhadze, w trakcie której zaplanowano m.in. spotkanie w głównej siedzibie duńskiej firmy A.P. Moller-Maersk. Baltijsk to w gruncie rzeczy ostatni na wscho dnim Bałtyku niezamarza - jący port rosyjski - przyznaje Krzysztof Szymborski, prezes zarzą du BCT - Bałtyckiego Ter - minalu Kontenerowego w Gdyni. Zgodnie z głoszoną przez pre - miera Putina polityką, że rosyj - skie ładunki mają być obsługi wa - ne w rosyjskich portach, ten ter - minal ma szansę zdobycia wszyst - kich kontenerów z Azji i pozosta - łych regionów świata dostarcza - nych przez Bałtyk na rynek rosyj - ski. Ich docelowym, naturalnym kierunkiem jest St. Petersburg czy Ust Luga. To jest kilka milionów kontenerów rocznie. Co takie sąsiedztwo może oznaczać dla trójmiejskich portów? W Gdyni działają dwa termi - nale kontenerowe: Gdynia Conta - iner Terminal i BCT - Bałtycki Terminal Kontenerowy. Podobnie jest w Gdańsku, gdzie znajdują się Gdański Terminal Kontene - rowy i DCT Gdańsk. Maersk to jeden z głównych klientów DCT Gdańsk. Właśnie dzięki temu operatorowi, w ubiegłym roku DCT Gdańsk zyskał rangę termi - nalu oceanicznego, ponieważ Gdańsk został włączony do linii AE 10 (Azja - Europa), czyli po - łą czenia pomiędzy portami wscho dniej Azji i Europy. Nasza współpraca z Maersk Line jest oparta na partnerstwie, a DCT Gdańsk SA jest obecnie najwa - żniejszym portem wymiany han - dlowej w Polsce oraz dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej - przekonuje Boris Wenzel, dyrek - tor zarządzający DCT Gdańsk, pytany o opinię na temat poten - cjalnej inwestycji w obwodzie kaliningradzkim. Wydaje się mało prawdopodo - bne, by terminal w Kaliningradzie mógłby kiedykolwiek stać się bramą dla Polski lub dla jakiego - kolwiek innego kraju Unii Euro - pejskiej. Dla Polski i Unii może nie, ale dla Rosji? Na niedawnym spotkaniu z okazji powołania no wego syste - DokoÒczenie na stronie 16

15 N o 12(1026) 15-30/06/2011 Strona 15

16 Strona /06/ 2011 N o 12 (1026) Terminal kontenerowy DCT Gdańsk wchodzi do wielkiej gry (2) Dzwon Zygmunt (3) DokoÒczenie ze strony 14 mu obsługi inwesto rów zagra - nicz nych Invest in Po merania swoją prezentację miał też termi - nal DCT Gdańsk. Wśród założeń dyrektor Wen - zel wymienił m.in. że DCT Gdańsk ma być nr 1 wśród cen - trów przeładunkowych na Morzu Bał tyckim dla rosyjskich towa - rów. Czy w sytuacji uda się to zrealizować? Nowy terminal to kolejny gracz na rynku. Pytanie - jak duży będzie tort do podziału i o jak duży kawałek zawalczy no wy terminal. A apetyty są duże. Według źródeł budowa terminalu w obwodzie kaliningradzkim miałaby kosztować 3,5 mld dol, a sam terminal mógłby przełado - wywać rocznie do 6 mln TEU. Tymczasem możliwości gdyń - skie go BCT to 750 tys. TEU, a najbliższe plany to 1,2 mln TEU. Gdański DCT Gdańsk z kolei w 2012 roku chce osiągnąć poziom 1 mln TEU, a w planach daleko - siężnych zapowiada ekspansję do 8 mln TEU. W wyniku tej inwestycji porty hubowe Morza Północnego, takie jak Hamburg, Bremerhaven czy Rotterdam i Antwerpia, dalej Aar - hus czy Geteborg, gdański DCT czy powstający terminal w Kła j - pe dzie, a także aspirujące do roli portów hubowych (transshipmen - to wych) Ryga czy Tallin, będą tracić, bądź nie pozyskają ładun - ków tranzytowych do Rosji - twardo ocenia Krzysztof Szym - borski. A BCT? BCT i Gdynia w najbliższych latach nie będzie miała większych możliwości kon - kurowania o ładunki tranzytowe do Rosji. Nastąpi to w drugiej po - łowie obecnej dekady, kiedy port zostanie pogłębiony do 15,5 m - dodaje Szymborski. A na wciąż rozwijającym się rynku kontene - rów wszystko jest możliwe, za - równo w skali makro, jak i mikro. Jeszcze kilka lat temu wydawało się, że to Gdynia będzie konte - nerami stała. Pojawił się jednak australijski kapitał w Gdańsku i w kilka lat DCT Gdańsk wyrosło na lidera w Polsce, a także na terminal z am - bicjami bałtyckimi. Z kolei na pow staniu gdańskiego hubu, czyli portu węzłowego, stracą Niemcy (utrata części klientów korzystających z Hamburga) oraz Rosjanie, którzy mają ambicję utworzenia swojego hubu nad Zatoką Fińską. Być może plany A.P. Moller-Maersk nie kolidują jednak z apetytem DCT Gdańsk. W środowisku mówi się nawet, że Maersk jest zainteresowany DCT Gdańsk nie tylko jako par - tnerem. Tym bardziej niektórzy eksperci twierdzą, że Maersk nie odpłynie z Gdańska, że nasz port będzie hubem, a terminal w obwodzie kaliningradzkim bę - dzie tylko obsługiwał połącze nia feederowe. Czy jednak apetyty rosyjskie nie okażą się silniejsze? W pierwszym rzędzie nowy terminal [w obwodzie kalinin - gradzkim - od red.] będzie miał szansę przyjmowania bezpośre - dnich zawinięć oceanicznych stat - ków Maerska z dalekiego wscho - du, które co najmniej przez poło - wę roku nie będą mogły, ze wzglę du na zalodzenie Bałtyku, płynąć dalej na wschód - ocenia prezes Szymborski. Istnieje możliwość, że w mia - rę rozwoju portu Ust Luga część ładunków będzie mogła bezpośre - dnio tam trafiać również w mie - sią cach letnich. Z Baltijska kon te - nery będą przewożone do wymie - nio nych portów rosyjskich mniej - szy mi statkami dowozowymi, które mają klasę lodową. Jak widać wyścig o prymat w przeła - dun kach kontenerowych na Bałty - ku trwa, zaś o końcowym wyniku tej ry wa lizacji dowiemy się w przecią gu najbliższych dwóch lub trzech lat. Henryk Bugłacki Grażyna Majka Zygmunt I Stary rolę dzwonni - ków powierzył chłopom z podkra - kowskich Świątników. Potem obo wiązek ten przeszedł na kra - kowski cech cieśli, a następnie pra cowników Wzgórza Wawels - kiego, wreszcie na wawelskich strażników. Uruchamiany jest ręcznie przez zespół dzwonników (8 12 osób). Rozkołysanie go wy maga dużo wysiłku i czasu. Przy wilej bicia w ten dzwon ma 35 dzwonników, których część sto warzyszona jest w Bractwie Dzwonników Wawelskich. Wśród nich znajduje się jedna kobieta. Dzwonnicy to osoby świeckie. Są Dzwonnicy to naukowcy, dyrektorzy kra kow - s kich urzędów i prezesi firm. Naj - starsi z nich piastują tę funkcję od ponad 40 lat. Tradycja przechodzi z ojca na syna. Długość dzwonie - nia została określona w 1888 roku i wynosi 8 minut. W wyjątko - wych okazjach moż na jednak dzwo nić dłużej. Z oka zji mile - nium chrztu Polski w 1966 roku dzwon Zygmunt bił przez godzi - nę. Podczas bicia ma sa dzwonu zwiększa się trzykrotnie ze wzglę - du na siłę odśrodkową. Jego dźwięk dzwonu można usłyszeć z okazji świąt, uroczy - stości kościelnych i doniosłych wydarzeń narodowych. W przesz - łości bił także przy narodzinach królewskich potomków i żegnał ich, gdy ruszali w ostatnią drogę. Towarzyszył również pogrzebom wielkich Polaków chowanych na Wawelu. Bił także na przykład: 1 września 1939 roku kiedy Pols - ka została zaatakowana przez III Rzeszę, 19 stycznia 1961 roku kie dy do Krakowa wróciły słynne wawelskie arrasy, 16 października 1978 roku po wyborze kardy na - ła Karola Wojtyły na papieża, 30 kwietnia 2004 roku po mszy świę tej w intencji Ojczyzny, od - pra wionej w katedrze wawelskiej z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, 2 kwietnia 2005 roku po ogłoszeniu śmier - ci papieża Jana Pawła II, 10 kwie - t nia 2010 roku po katastrofie polskiego samolotu Tu-154M oraz 8 dni później podczas po - grzebu pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich. O tym kiedy dzwoni dzwon Zygmunta, decy - du je metropolita krakowski, który zwołuje dzwonników. Zygmunt był największym pol - s kim dzwonem aż do roku 2000, kiedy przewyższył go rozmiarem dzwon Maryja Bogurodzica z sanktuarium maryjnego w Liche - niu, ważący 19 ton. Dzwon Zygmunt stał się jed - nym z najważniejszych symboli narodowych. Utożsamiany z cza - sami świetności Rzeczypos politej. Nazwano go nawet biją cym ser - cem Polski. Legenda gło si, że czy sty głos instrumentu oznacza dla Polski dostatek i spokój, nato - miast fałszywy niepowodzenie. Pęknięcie serca dzwonu zwiasto - wało klęskę i nieszczęście, zaś wed ług popularnego przesądu dotknięcie serca przynosi szczęś - cie. Można powiedzieć, że Zyg - munt jest królem polskich dzwo - nów i władcą polskich serc. Jego piękny, czysty dźwięk już od po - nad 500 lat nieprzerwanie wygry - wa znaki czasu ściśle związane z historią nie tylko Polski, ale i Europy. Pisano o nim utwory poetyckie i pieśni. Opiewali go m.in. Miko - łaj Rej, Wincenty Pol i Stanisław Wyspiański. Do najbardziej zna - nych dzieł poświęconych Zyg - mun towi należy obraz Jana Ma - tej ki przedstawiający moment za - wieszenia dzwonu. Dzwon Zygmunt jest częścią uni katowego zespołu historycz - nych dzwonów zawieszonych na wie żach. Na północy Katedry Wa welskiej znajduje się Wieża Zygmuntowska, ze słynnym Zyg - muntem. Obok Zygmunta są za - wie szone cztery największe dzwo ny Katedry Wawelskiej. Dzwon Wacław (zwany też Głownik, Homicidalis), ufundo - wa ny przez Krakowską Kapitułę Ka tedralną i jej prałata Jakuba z Sienna w roku 1460, był dedyko - wany świętemu Wacławowi, pier - wszemu patronowi Katedry Wa - wel skiej. Od 1462 roku przylgnę - ła do niego nazwa Głownik, gdyż bił na okoliczność ścinania głów sześciu mieszczanom skazanym za zabójstwo wojewody Andrzeja Tęczyńskiego. To najmniejszy dzwon na wieży. Klosz dzwonu ma średnicę 139 cm, waży około 1800 kg. Dzwon Kardynał został wyko - na ny w roku 1455 na polecenie Krakowskiej Kapituły Katedral - nej. Dedykowany kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, który jako młody rycerz był w roku 1410 bohaterem bitwy pod Grun - waldem i ocalił życie królowi. Dzwon doznał widocznego uszko - dzenia, gdy w XIX wieku uderzył w niego fragment oderwanego serca dzwonu Zygmunta. Klosz dzwonu ma średnicę 160 cm, waży około 3000 kg. Dzwon Urban (zwany też Ko - narski) został ufundowany przez króla Kazimierza Wielkiego oko - ło roku 1364 z wdzięczności dla papieża Urbana V za zgodę na Wieża Zygmuntowska otwarcie Uniwersytetu Krakows - kiego. Pierwotnie był zawieszony w kościele w Niepołomicach. Na Wawel sprowadził go kardynał Zbigniew Oleśnicki około roku Urban był przez wieki naj - częściej używanym dzwonem Ka - ted ry Wawelskiej. Trzykrotnie pękał i był przelewany, ostatni raz w roku W obecnej postaci klosz dzwonu ma średnicę 167,5 cm, waży około 3000 kg. Jest jeszcze dzwon Stanisław (zwany też: Tęczyński, Półzyg - munt). Ufundowany w roku 1463 przez kasztelana krakowskiego Jana Tęczyńskiego, brata Andrze - ja Tęczyńskiego, zabitego przez mieszczan. Dedykowany św. Sta - nisławowi, biskupowi i męczenni - kowi, patronowi Katedry Wa - wels kiej. Dzwon ten był fundacją w intencji zbawienia duszy brata oraz złagodzenia konfliktu z kró - lem Kazimierzem IV Jagielloń - czy kiem. Do jego wykonania uży - to materiału ze starszego dzwonu Nawoja. Klosz dzwonu ma śre - dnicę 189 cm, waży około 6000 kg. Wyższa od Wieży Zygmuntow - Wieża Wikaryjska i Zegarowa skiej jest Wieża Zegarowa (zwana też Salomonową lub Nad Kapitu - la rzem), zwieńczona barokowym hełmem autorstwa Kacpra Bażan - ki, wykonanym w 1715 roku. Bu - do wę wieży rozpoczęto w drugiej połowie XIV wieku na polecenie króla Kazimierza Wielkiego. Do jej budowy użyto ciosów wapien - DokoÒczenie na stronie 17

17 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 DokoÒczenie ze strony 16 nych, które ułożono na starym fundamencie z przełomu XI i XII wieku. Budowę jednak przerwano na wysokości 16 m. Jej dokończenia podjął się 150 lat później kanonik Krakowskiej Kapituły Katedralnej Jan Salomo - no wicz. Nadbudowę, do której uży to czerwonej cegły, ukończo - no ostatecznie w roku Są na niej umieszczone dwa dzwony zegarowe (gongi) wybijające go - dziny i kwadranse. Pierwszy ze - gar zamontowano w 1519 roku. W 1899 roku zużyty mechanizm zegara zastąpiono nowym pras - kiej firmy Ludvík Hainz, który pracuje do dziś. W zespole trzech mechanizmów jeden jest odpo - wie dzialny za chód zegara, drugi za wybijanie godzin, natomiast trzeci za wybijanie kwadransów. Każdy z tych mechanizmów ma indywidualny napęd obciążniko - wy o pojemności około 50 go - dzin. Obciążniki zawieszone są na linkach biegnących od dołu do szczytu wieży. Obciążniki mecha - niz mów bicia godzin i kwadran - sów ważą po 120 kg każdy, a obciążnik mechanizmu chodu waży 40kg. Nakręcenie zegara polega na wywindowaniu wszystkich trzech obciążników w górę. Zegar jest na kręcany ręcznie przy pomocy korby, co dwa dni. Trwa około 10 minut. Prędkość ruchu zegara kontroluje wahadło długości 196 cm, sprzężone z wychwytem kotwicowym. Tarcze zegara są zamontowane na dwóch ścianach Wieży Zegarowej zachodniej i pół nocnej. Każda jest wyposażo - na tylko we wskazówkę godzino - wą pokazującą czas jedynie w przybliżeniu. Jak przed wiekami dokładne uchwycenie czasu mo - Srebrne dzwony żliwe jest tylko wówczas, gdy ze - gar wybija kwadranse i godziny. Podobnie jak przed wiekami ob - wieszczają to swym pięknym dźwiękiem te same zabytkowe gongi. Od strony południowej znajduje się najstarsza zachowana dzwon - ni ca Katedry Wawelskiej Wieża Wikaryjska, zwana Wieżą Srebr - nych Dzwonów (w spiżu tych dzwonów znajduje się znaczna domieszka srebra). Znajdują się na niej trzy dzwony Dzwon Maciek został ufundo - wany przez Krakowską Kapitułę Katedralną w 1669 roku. Jest naj - mniejszym i najmłodszym dzwo - nem Katedry Wawelskiej. Klosz dzwonu ma średnicę 72 cm i waży 210 kg. Dzwoni dźwię kiem Dis. Dzwon Nowak, zwany Herma - nem lub Mieczysławem, pochodzi z XIII wieku. Został przetopiony z jeszcze starszego dzwonu. Ufundowany przez kanonika krakows - kiego Hermana około 1271 roku, za czasów panowania księcia Bo - lesława Wstydliwego i świętej Kingi. Klosz dzwonu ma średnicę 83 cm i waży 420 kg. Dzwoni dźwiękiem Cis. Dzwon Zbyszko, zwany Go - wor kiem lub Gąsiorkiem, został ufundowany około 1423 roku przez biskupa Zbigniewa Oleśnic - kiego, bohatera bitwy pod Grun - wal dem, późniejszego kardynała. Klosz dzwonu ma średnicę 98 cm i waży 732 kg. Dzwoni dźwię - kiem Ais. W XIV wieku Wieża Wikaryj - ska spaliła się, zachowując samo przyziemie. Odbudowana na początku XV wieku. Grażyna Majka Redakcja dwutygodnika Nowy Kurier poszukuje osoby do współpracy. Wymagane wykształcenie wyższe, bardzo dobra znajomość języka polskiego i angielskiego. Tel zkopc549@rogers.com 3730Lakeshore Blvd. West, Etobicoke, Ontario M8W 1N6 Przesłanie Michała Falzmanna DokoÒczenie ze strony 1 czy są one kompetentne i czy są w stanie wykrywać spekulacyjne przekręty finansowe na dużą skalę. Michał Falzmann okazał się czło wiekiem kompetentnym, sprawnym i gotowym do odpo - wie dniego działania. Wobec tego został od razu usunięty z pracy w Izbie Skarbowej, a jak nam w swoich notatkach zapodał, stało się to na podstawie polecenia za - stę pcy Leszka Balcerowicza, wiceministra Finansów, głównego ne gocjatora polskiego zadłużenia, przewodniczącego Rady Nadzor - czej FOZZ, przypadkowo rów nież pułkownika WSI. Jakoś tak się ułożyło, że dyrektorem general - nym FOZZ był inny wysoki ofi - cer WSI, a szef Universalu, potem pierwszej polskiej spółki gieł dowej, zaprzysięgał się na procesie, jaki wytoczył autorom ksiązki Via bank i FOZZ, że nic nigdy z żadnymi służbami spe - cjal nymi nie miał, a nawet mieć nie mógł, bo w KC jakikolwiek kontakt ze służbami specjalnymi był surowo zabroniony. Dzisiaj, naturalnie, akronim KC nikomu nic nie mówi, nawet prowadząca sprawę sędzia Sądu Okręgowego nie wiedziała o co chodzi. Zmu szo ny do wynurzeń Dariusz Przy wieczerski wyjaśnił wtedy, że chodzi o Komitet Centralny PZPR, gdzie wcześniej pracował. W dalszej fazie procesu wyjaśniło się także, ze nie mówił do końca prawdy, bo Instytut Pamięci Na - rodowej wykrył, że jednak miał, a nawet podał sądowi jego służbo - wy pseudonim i zaszeregowanie. Wspomniany w notatce Krzysz - tof P. też okazał się być nie od ma cochy. Przypadkiem jego zię - ciem był inny polski Przywie czer - ski, szef innego wielkiego przed - się biorstwa handlu zagranicz - nego, a kiedy udało się dzienni ka - rzom wytropić jego telefon, to trop prowadził wprost do Amba - sa dy Związku Sowieckiego w Warszawie. Po latach jego nazwi - sko pojawiało się tu i tam, zawsze przy okazji jakichś nieważnych se tek milionów dolarów, które raptem gdzieś przepadały, niczym pieniądze FOZZ-u, a gdzie by się miały podziać, tego służby proku - ratorskie ustalić nie były w stanie, wobec czego śledztwa kończyły się niczym. Kontrola, jaką prowadził Falz - mann w Izbie Skarbowej zakoń - czy ła się wyrzuceniem go z pracy, co powinien był traktować jako ostatnią poważną przestrogę Opatrzności, bo już kontrola FOZZ, jaką nieopatrznie zlecono mu w NIK, zakończyła się jego śmiercią, po zaledwie trzech mie - siącach dochodzenia, w dniu 18 lipca Nazwisko Dariusza Przywie - czer skiego, który przez 14 lat trzy mał nas pod sądem, jeszcze nie jeden raz wypłynie, bo to po - stać szczególnie zasłużona. Kie - dyś był ogłaszany herosem biz - ne su i transformacji ustrojowej, wymieniany bez przerwy na czo - łów ce rankingu najbogatszych Polaków. Chwalił się publicznie, że wszystkie partie polityczne zwra cały się do niego o pomoc materialną, a on pomagał tyle ile mógł. Jedyną partią, jaka od niego pomocy nie chciała był Sojusz Lewicy Demokratycznej i chyba tylko z tego powodu w jego pała - cu w Głodowie balowali prawie wszyscy eseldowscy twórcy III RP, z Aleksandrem Kwaśniew - skim, Józefem Oleksym, Lesz - kiem Millerem na czele. Potem, na procesie karnym FOZZ, okaza - ło się, że to bidula, skromny emerycina, mieszkający w,mieszka - niu o powierzchni zaledwie prze - kraczającym 40 metrów kwadra - to wych, na utrzymaniu żony za - wodowej tłumaczki, którego na - wet nie bardzo stać na adwokata. Dzisiaj, kiedy przepadł bez wieś - ci, a ścigają go po świecie sądowe listy gończe, nadal figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym we władzach ponad 50 firm. W tych spółkach pojawia się także i nazwisko jego żony tłumaczki. Wielkim zaskoczeniem dla wielu prostodusznych Polaków było pojawienie się na liście tej politycznej dobroczynności Przy - wie czerskiego osoby Jacka Kuro - nia. Pośrednikiem w tym zboż - nym dziele była niejaka Anna Turska, w owym czasie dzienni - kar ka Gazety Wyborczej i przy - jaciółka Wielkiego Jacka. Może ten sympatyczny sponsoring po - lityczny przeszedł by niezauwa - żony, gdyby Pani Anna nie wyk - pi wała w GW ludzi zajmują - cych się aferą FOZZ, a osobli - wie śledczych i prokuratorów, którzy przez lata molestowali ten Fundusz. Zeznając przed sądem zaprzeczyła ona jakimś specjal - nym związkom z Dariuszem Przywieczerskim ot, po prostu Jacek poprosił ją, żeby po drodze wstąpiła do kasy ale potem się okazało, że zbyt skromnie oceniła swoje koligacje, bo w wywiadzie prasowym wyznała nieoczeki - wanie, że Przywieczerski to dla niej osoba bardzo bliska, tyle co szwagier. Co nie dziwi, ponie - waż Przywieczerski założył razem z nią spółkę Ad Novum (a więc ku nowym, pięknym czasom!), która to spółka wydawała pa mięt - ną Trybunę (już nie Ludu ), a Strona 17 Alderwood Naturopathic Clinic Detoxification Clinical Nutrition Chinese Medicine - Acupuncture - Chinese Herbal Patents Homeopathy Jolanta Polewczak N.D.,M.D.(PL) Doctor of Naturopathic Medicine w drodze ewolucji Anna Turska dostała od szwagra tę firmę na własność i objęła funkcję redaktora naczelnego. Co chyba Try - bunie najlepiej na zdrowie nie wyszło, skoro do dzisiaj ślad po niej zaginął. Ale nazwisko szwa - gierki i przyjaciółki nadal, bez kłopotu, znaleźć można wśród za - rządzających i właścicieli ok. 40 różnych spółek opisanych w KRS. Przywieczerski, Pochrzęst, Tur - ska, Kuroń, Sawicki to wszystko rybki, większe i mniejsze, pły - wające w brudnej wodzie trans - for macji ustrojowej, a co służyło im za karmę, to wyjaśnił w swo - im śledztwie Michał Tadeusz Falz mann. Były to rozliczne umo wy kredytowe, gdzie różni Żemkowie i Przywieczerscy udzie lali kredytów różnym Po - chrzęstom, a ci spekulowali uzy - skanymi pieniędzmi, korzystając z dobrodziejstw polityki finanso - wej Leszka Balcerowicza. Albo - wiem zniesienie prawa parytetu stóp procentowych poprzez za - mro żenie kursu dolara na dzie - siątki miesięcy, umożliwiało zysk bez ryzyka, wielokrotnie prze - wyż szający kwoty udzielonych kredytów. W tej mętnej wodzie powstały rozliczne rekiny finan - sjery i imperatorowie III RP. Wielu z nich, po 20 latach, już gdzieś odeszło, jak i sam Przy - wie czerski, pochowali się za ple - cami dzieci, wnuków, szwagrów i szwagierek. Brudna woda jednak nie oczyściła się specjalnie i na - dal wielu wędkarzy może w niej łowić złote rybki. Śmierć Michała Falzmanna i procesy, jakie po jego śmierci mia ły miejsce, ciężarówki akt śledczych i kompanie prokurato - rów i sędziów, dowodnie pokaza - ły, że w konstrukcji ustrojowej III RP tkwi zasadniczy błąd, który oczyszczenie tej wody uniemoż - liwia. Nad grobem Michała Falz - manna powstał Ruch Obywatels - ki, który wskazuje, jak tego oczy - sz czenia trzeba dokonać: koniecz - na jest reforma systemu wybor - czego do Sejmu i wprowadzenie na wzór brytyjski jednomanda - towych okręgów wyborczych. I to jest nasze zobowiązanie wobec tego niezwykłego człowieka, który 20 lat temu poległ w służbie publicznej. Jerzy Przystawa Tel: A Horner Ave., Etobicoke, M8W 2C3

18 Strona /06/ 2011 N o 12 (1026) Informacje o książkach wydanych w Polsce Ojczyzna lekcji śpiewu. W tej pełnej humoru i nostalgii książce znajdziemy barwne po - wieści o tym, co działo się za sce - ną wielkich festiwali i słynnych koncertów, dowiemy się jak w Maria Budziakowska Polsce przebiegały wizyty gwiazd rocka i gigantów światowego Wojciech Mann. Rock*Mann. jazzu oraz jak wyglądały pier w - Jak nie zostałem saksofonistą? sze kroki autora w radiowej Trój - Kraków: Wydawnictwo Znak, ce. Wojciech Mann przenosi nas str. w niezwykle pionierskie dla rock and rolla czasy, kiedy słuchało się Radia Luxemburg, grupa The Animals bawiła się na warszaw - skiej prywatce, a sprzęt podczas koncertów podłączano do prądu za pomocą zapałek. Wojciech Mann pisze: Gośćmi festiwalu Jazz Jamboree bywali artyści, któ rych twórczość wykraczała po - za ramy czystego jazzu. Ich występy były gratką dla miłośni - ków muzyki rozrywkowej, czy też, jak wtedy się ją określało, big beatowej, a już osiągnięcia takie jak umieszczenie piosenki na liś - cie Top twenty Radia Luxem - bourg powodowało, że polscy me lomani z wypiekami na twarzy czekali na występ gwiaz dy. Wojciech Mann to znany polski dziennikarz muzyczny, także autor tekstów piosenek, prezenter radiowy i telewizyjny. Ukończył filologię angielską na Uniwersy - tecie Warszawskim i właśnie zna - jomość angielskiego pomogła mu w karierze zawodowej. Od lat 60-tych ubiegłego wieku współ - pra cował z radiem, początkowo z Rozgłośnią Harcerską, a następ - nie z Programem III Polskiego Radia. Prowadził szereg autors - kich programów (np. Magazyn 4/4, Baw się razem z nami, Za - pra sza my do Trójki, Radio Mann czy Piosenki bez granic). Następnie w latach 70-tych współpracował z Telewizją Pol - ską. Prowadził Magazyn pana Manna. Redagował miesięcznik Non stop. W latach 80-tych pro wadził w telewizji program poświęcony muzyce rockowej Non Stop Kolor. Współpracował i współpracuje z Krzysztofem Materną, z którym w latach prowadził talk-show i wiele innych progra - mów. I właśnie tę swoją działal - ność muzyczną, rockową opisuje w książce Jak nie zostałem sak - sofonistą. Z tyłu okładki czytamy: W jaki sposób grupie nastoletnich zapaleńców udało się ściągnąć do szarego PRL-u samych Rolling Stonesów? Czy w Warszawie można było dostać coke? I jakie to uczucie zaśpiewać ze Steviem Wonderem przed wielotysięczną widownią? Zwłaszcza, jeśli naj - większym sukcesem wokalnym w karierze Wojciecha Manna było wcześniej solowe wykonanie pieśni Zielony mosteczek na Jerry J.Ouellette M.P.P. - Oshawa Dariusz Michalski. Piosenka przy pomni ci., czyli historia pol - skiej muzyki rozrywkowej (lata ) z przedmową prof. Jerzego Eislera. Warszawa: Wy - daw nictwo Iskry, Str.822. Wstęp do tej książki napisał Jerzy Eisler: Tom ten dotyczy polskiej muzyki rozrywkowej w ponurym okresie naszej historii. Rozważania Dariusza Michals - kiego dotyczą dziejów piosenki, ka baretu, fonografii, radiofonii, życia estradowego, czyli general - nie muzyki (nie zawsze) lekkiej, łatwej i przyjemnej, głównie w okresie stalinowskim. Książka Dariusza Michalskiego dotyczy dziejów polskiej muzyki rozryw - ko wej w latach ` Książka zawiera bardzo intere - sującą historię powstania Polskie - go Radia w 1925 roku, następnie funkcjonowanie radia podczas Drugiej Wojny Światowej, a tak - że, gdy w dniu 25 stycznia 1945 roku rozgłośnie regionalne Pols - kie go Radia otwierały swoje ra Athol St. East Oshawa, On., L1H 1K1 Phone: Fax: jerry.ouelletteco@pc.ola.org Website: dio węzły, studia i stacje nadaw - cze. Dowiadujemy się o popular - ności audycji Zgaduj Zgadula, a także o pierwszej audycji na danej 6 marca 1958 roku z war szaw - skiej kawiarni Europa Pod wie - czorek przy mikrofonie. Jed nak najstarszą rozrywkową audycją muzyczną był Magazyn Muzycz - ny Lucjana Kydryńs kiego, a naj - popularniejsza jego Rewia pio - senek, nadawana była od 1955 ro ku, początkowo z Krako wa, a później już z Warsza wy aż do sta - nu wojennego. Dariusz Michalski opisuje or - kiestry (np. Rachonia, Cajme ra), wspomina o ówczesnych kom - pozytorach, takich jak Zyg munt Karasiński, Jerzy Boczkow ski, Witold Elektorowicz, Zyg munt Lewandowski, Zygmunt Wichler - Maleńki znak, Franci szka Lesz - czyńska Mój pierwszy bal, czy też Władysław Szpilman, który skomponował między inny mi: Tych lat nie odda nikt (1968) śpiewała Irena Santor; Trzej przy - jaciele z boiska (1952) Chór Czejanda, Gdy się kogoś ma (1953) Zbigniew Kurtycz, Marta Mirska, W małym kinie (1960) Mieczysław Fogg, Pik, pik, pik (1955 Natasza Zylska - Jutro będzie dobry dzień (1964) Helena Majdaniec. Cały rozdział poświęcony został autorom teks - tów piosenek (Kazimierz Wink - ler, Ludwik Starski, Jerzy Juran - dot i inni). Sporo miejsca zajmu - je postać Marii Koterbskiej ( Brzy dula i rudzielec, Karu - zela, O, tak w Polskę iść, Si, senor ), Mieczysława Fogga, Janusza Gniatkowskiego Apas - sio nata ), czy Zbigniewa Kurty - cza. Pewnie niektórzy z Państwa pamiętają szlagier Wio, koniku. Miał on dwie premiery: w kra - kow skim Teatrze Satyryków w wykonaniu Marii Koterbskiej, a w warszawskim- w wykonaniu Juliana Sztatlera. Powoli człapał konik skrajem szosy, Starego Galambosza ciągnąc wóz, Wtem piękne auto, trąbiąc w wniebogłosy, Przemknęło obok nich, wzbijając kurz. -Hej, ojcze krzyknął szofer widzi mi się, Że piechotą jednak prędzej by się szło! A stary mruknął: - Ej, ty tam, urwisie, Patrz swego nosa, bo ci utrze, kto. Wio, koniku, a jak się posta - rasz, Na kolację zajedziemy akurat, Tobie owsa nasypiemy zaraz, A ja z miski smaczną zupę będę jadł. A dla nich, choć w godzinę kilometrów robią sto, Ni zupy nie ma, ani owsa.. Wio koniku, wio! Wio koniku, dla nich zimny garaż, Nam się lepiej żyje, mimo starych lat. Polecam gorąco tę książkę, szczególnie tym Państwu, którzy pamiętają te dawne czasy i roz - rywkę w Polsce. DokoÒczenie ze strony 1 Opór Rzeczypospolitej łamały groźby oraz dokuczliwa okupacja kraju (porwanie posłów, przy - wód ców konfederacji radomskiej: biskupa krakowskiego - Kajetana Sołtyka, biskupa kijowskiego - Józefa Andrzeja Załuskiego, het - mana polnego koronnego Wacła - wa Rzewuskiego i jego syna Se - weryna). Zaborcy wykorzystali plan polityki propagandowej dez - informując poprzez wniesienie hist orycznych pretensji do zagar - niętych ziem Rzeczypospolitej. M. in. minister pruski Ewald Fried rich von Hertzberg w Wy - kładzie Praw udowadniał, że prawa do Wielkopolski [rdzeń Polski] nabyła Nowa Marchia Brandenburska. Europa milczała na ten gwałt popełniony na Pol - sce. Nie pomogło przywoływanie na pomoc gwarantów pokoju oliwskiego i traktatów welawskobydgoskich. W wyniku I Rozbioru Polska straciła 211 tys. km² i 4,5 miliona ludności. Austria (Imperium Hab - s burgów) zabrała całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem, ale bez Krakowa (83 tys. km² oraz 2,65 mln mieszkańców). Przy czym już w 1770 r. zajęła Spisz i powiaty: nowotarski, nowosą de - cki i czorsztyński. Prusy zabrały Warmię, Pomorze Gdańskie, Pru - sy Królewskie, bez Gdańska i To - ru nia t.j. 36 tys. km² oraz 580 tys. mieszkańców. W ten sposób król Prus - Fryderyk II Wielki pa - nował nad ziemiami od Łaby do Niemna. Rosja zagarnęłą Inflanty Polskie oraz wschodnie tereny za Dnieprem, Drucią i Dźwiną (wo- jewództwa: mścisławskie, witebs - kie i połockie oraz część mińs kie - go i inflanckiego) - ogółem 92 tys. km² oraz 1,3 mln miesz - kańców), utrzymując poza tym swój wymuszony w 1768 r. pro - tek torat nad Rzeczypospolitą (przy udziale kilkudziesięcioty - sięcznej armii rosyjskiej i sto so - wania terroru wobec posłów Rze - czypospolita podpisała z Rosją Traktat wieczystej przyjaźni, na mocy którego była pod protekto - ratem Rosji. Katarzyna II gwaran - towała ze swojej strony nienaru - szalność granic i ustroju wewnę - trznego państwa. KRÓLESTWO PRUS - ofi - cjal ny tytuł państwa prusko-bran - denburskiego od roku 1701, pod rządami dynastii Hohenzollernów w latach , od 1871 wcho dzące w skład Cesarstwa Niemieckiego. Terytorium Kró - les twa Prus zajmowało dwie trze - cie całego obszaru Cesarstwa Nie - mieckiego. Cesarstwo Austro-Węgierskie w XVIII w. austriaccy Habsbur - gowie stali na czele imperium utwo rzonego z państw: Austria, Węgry, Czechy oraz Austriackie Niderlandy i Lombardia. Habs burgowie dynastia nie - miecka (von Habsburg). Zało - życielem dynastii był Guntram Bogaty (X wiek). Nazwa rodziny wywodzi się od pierwszej posiad - łości rodu, zamku Habsburg (legendarna etymologia od niem. Habichtsburg - Jastrzębi Zamek)) położonego w kantonie Aargau w Szwajcarii. W 1765 r. cesarzem im perium został syn Marii Teresy (dynastia habsbursko-lotaryńska) - Józef II, który od 1980 r. ro - zwijał swe koncepcje unifikacji i ger manizacji wszystkich domi - niów habsburskich. Imperium Rosyjskie - oficjalna nazwa Rosji w latach Stolica - Sankt Petersburg. Katarzyna II Wielka - Sophie Friederike Auguste zu Anhalt- Zerbst. - córka księcia Christiana Augusta von Anhalt-Zerbst z dynastii askańskiej i Joanny Elż - biety z dynastii holsztyńskiej. Na chrzcie otrzymała imiona Zofia Fryderyka Augusta. Dynastia askańska ród niemiecki panu - jący w Brandenburgii, Saksonii oraz w Saksonii Lauenburgu i Anhalt. Dynastia wzięła nazwę od łacińskiej nazwy miasta Aschers - leben Askania. W 1745 roku w Petersburgu Zofia Fryderyka Augusta przeszła na prawosławie; zmieniła imię na Katarzyna i poślubiła księcia hol - sztyńskiego Piotra Ulryka (syna Karola Fryderyka Oldenburga, Schleswig-Holstein-Gottorp, księ - cia Holstein na Gottorp i Anny Romanow), późniejszego cara rosyjskiego Piotra III. Po półro - cz nych rządach Piotra III, Kata - rzyna i jej zwolennicy (wojsko zbuntowane przeciw carowi ze względu na wcielanie przez niego do armii rosyjskiej wzorów z armii pruskiej), dokonali zamachu stanu. Piotr III został zamordo - wany, a Katarzyna w 1762 roku objęła władzę w Rosji. Wkrótce potwierdziła sojusz z Prusami. Była także autorką planu osadza - nia kolonistów niemieckich na górnym Powołżu, gdzie zapew - nio no im ulgi podatkowe, wol - ność wyznania i opiekę prawną. Rządziła niezwykle twardą ręką dla ludu dbając o poparcie ze stro - ny szlachty. Zezwoliła szlach cie na handel chłopami i zsyłanie buntowników na Syberię, krwawo stłumiła bunty kozackie i chłop - skie. W okresie zaborów mimo silnej rusy fikacji i germanizacji narodu polskiego przetrwał język polski i kultura. Ciemiężone społeczeń - s two jednoznacznie rozumiało po - jęcia: naród, ojczyzna, patrio - tyzm. Nie dzielono kraju na re gio - ny tylko go łączono. Wbrew po - dzia łu terytorialnego Polski doko - nanego przez zaborców i pro wa - dzonego przez nich progra mu wyn arodawiania rozwijała się kultura polska, wzbogacał język polski i zacieśniała więź narodo - wa. Wśród arcydzieł literatury DokoÒczenie na stronie 19

19 N o 12 (1026) 15-30/06/2011 Strona 19 DokoÒczenie ze strony 18 pol skiej szczególne miejsce zaj - muje Rota napisana przez Ma - rię Konopnicką w 1908 r. Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy by nas zniemczył wróg - Tak nam dopomóż Bóg! Do krwi ostatniej kropli z żył Bronić będziemy Ducha, Aż się rozpadnie w proch i w pył Krzyżacka zawierucha. Twierdzą nam będzie każdy próg. - Tak nam dopomóż Bóg! Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz, Ni dzieci nam germanił. Orężny wstanie hufiec nas, Duch będzie nam hetmanił, Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg... - Tak nam dopomóż Bóg! Nie damy miana Polski zgnieść Nie pójdziem żywo w trumnę. W Ojczyzny imię i w jej cześć Podnosim czoła dumne, Odzyska ziemię dziadów wnuk... - Tak nam dopomóż Bóg. Po niemalże półwieczu dyktatu - ry proletriatu, od 22 lat w wolnej Pols ce promującej idee demokra - ty cznego zarządzania debatuje się czym jest ojczyzna i czy ojczyzna to jest ojcowizna i czy jest małą czy dużą ojczyzną. Wprowadzano wiele reform w szkolnictwie pol - skim. Zweryfiko wa no lektury obo wiązkowe. Oprócz wycofa nia Placówki Bolesława Prusa z wy kazu lektur dla szkół podsta - wo wych wprowadzano ogólno - polskie tematy wypracowań od - wzo rowujące trendy ideowe i kie - runek w którym zmierza kraj. Szeroko i od wielu lat jest dysku - towany temat małych ojczyzn, rozpatrywanie gwar ludowych jako odrębności językowej tj. języka małych ojczyzn, itd. Uczniowie szkół podstawo - wych piszą wypracowania na temat Moja mała ojczyzna. W internecie można zapoznać się z pra cami niektórych. Czasami dzie ci piszą, że ich mała ojczyzna to...polska. A oto temat wypracowa nia szkolnego z 2005 r.: Moja Oj - czy zna Polska. Moja mała oj - czyzna Gmina Trąbki Wiel kie.. Niegdyś Polska lokalna, teraz mała ojczyzna jest także tema - tem uniwersytec kim. Na Uniwersytecie Zielonogórs - kim, Marta Skiba dokonała opra - cowania na temat: Mała ojczyzna w poszukiwaniu wspólnoty i odrębności na przykładzie gminy Świebodzin w województwie lubuskim. W rozdziale zatytuło - wa nym: Ojczyzna, Wspólnota i Odrę bność pisze: Poczucie emo - cjonalnej więzi z miejscem, które jest przestrzenią wyznaczo ną uro - dzeniem lub zamieszkiwa niem, mo że być nazywane ojczy zną pry watną lub małą ojczyzną (Ossowski, 1984). Inny cytat w jej pracy to: W społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych epoki postindustrialnej, obserwuje się prawdziwy renesans lokalno - ści, przejawiający się poszukiwa - niem małych społeczności, ich indywidualizmu ale i też odrę - bności (Szymańska, 2007). Wnioski Skiby odnośnie domu to: Społecznie aprobowane i usankcjonowane przez tradycję wzor - ce zachowań zmieniły się w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Obyczaje na wsi wyrażające się na przykład w częstotliwości kontaktu z poszczególnymi elementami środowiska jak kościół, studnia, przystanek czy droga polna na pastwisko zmieniły się, podobnie jak zasięg użytkowanej strefy. Dzisiejszy właściciel domu na wsi określa swoją przestrzeń, podo - bnie jak właściciel domu na przedmieściach miasta. (...) Nie spotyka i nie zamienia ani słowa z sąsiadami. (...) Przestrzeń dotąd społeczna stała się niczyja. Za - nikły, wraz z grupowymi interesa - mi, solidarność środowiskowa i wspólnotowe więzy. Prof. Piotr Jaroszyński w książ - ce zatytułowanej Europa bez ojczyzn rozpatruje kwestie zasadnicze jak: naród, patriotyzm, ojczyzna, państwowość i suwe - ren ność kraju we współczesnym świecie. Twierdzi, że Kultury więk sze i mniejsze są ostoją za - bez pieczającą suwerenność du - cho wą nie tylko narodów, ale i poszczególnych ludzi. Kultura narodowa zdolna jest do trwania a nawet do rozwoju, mimo nie s - przy ja jących warunków politycz - nych lub ekonomicznych. Zauważa się kierunek zmierza - jący do stworzenia społeczeństwa (t.zw. human resources) gdzie miejs ce kultur narodowych coraz skuteczniej zajmuje ponadnarodo - wa kultura masowa. Z niekorzy - ścią dla kultury narodowej stano - wiącej wielowiekową własność ja kiegoś społeczeństwa, wspoma - ga się kultury tzw. mniejszości na ro dowych zapewniając im miedzy innymi dofinansowanie i promocję w mediach. Niesie to siłę rozkładową większej kultury, wraz z którą, jeśli ją rozbiją, rów - nież zginą. Przypomniał praktyki stoso - wane w przynależnej do wspól - noty krajów demokracji ludowej - PRL, gdzie promo wa no ludowość jako kulturę narodo wą i stosowa - no filtr ideologi przy np. ustalaniu lektur obowiąz kowych dla szkół; popularyzo wano Zemstę A. Fred - ry o przy wa rach szlacheckich a nie tego samego autora wiersz o ojczyźnie przypominający patrio - tyzm i wa leczność polskiej szabli. Profesor dowodzi, że kultura ludowa jako narodowa nie była w stanie objąć świadomości całego narodu, ani też ukazać perspektyw jej rozwoju. Przestała budować więź społeczną i polską tożsa - mość. Twierdzi, że mimo trud - nych przejść historycznych Pola - cy zachowali podkłady tożsamo - ści narodowej, religijnej i rodzin - nej. Ubolewa, że masowe me dia po zo stają w rękach praktycz nie anonimowych, ponadnaro do wych kor poracji. Świadomość ugodzo - na ostrzem bieżących wyd a - rzeń traci zdolność do refleksji. (...) trzeba zatem chronić enklawę życia rodzinnego, w któ rym pro - mowane będą rodzime wzo rce kultury narodowej i re ligij nej. Rozwijać świadomość opartą na wiedzy i wykształconej wrażli wo - ści. Należy promować i bro nić w skali instytucjonalnej (parlament, samorząd, szkoła, teatr, itd) świa - domość opartą na najwspanial - szych wzorach naszej kultury. Prof. Jaroszyński ostrzega, że obec nie, w wolnej Polsce, patrio - tyzm jest masowo postrzegany jako anachronizm, który prze - Rymkiewicz Jarosław Marek Ojczyzna jest w potrzebie Ojczyzna jest w potrzebie to znaczy: łajdacy Znów wzięli się do swojej odwiecznej tu pracy Polska mówią i owszem to nawet rzecz miła Ale wprzód niech przeprosi tych których skrzywdziła Polska mówią wspaniale lecz trzeba po trochu Ją ucywilizować niech klęczy na grochu Niech zmądrzeje niech zmieni swoje obyczaje Bo z tymi moherami to się żyć nie daje I znowu są dwie Polski są jej dwa oblicza Jakub Jasiński wstaje z książki Mickiewicza Polska go nie pytała czy ma chęć umierać A on wiedział że tego nie wolno wybierać Dwie Polski ta o której wiedzieli prorocy I ta którą w objęcia bierze car północy Dwie Polski jedna chce się podobać na świecie szka dza w budowie europejskiego wizerunku Polski. Chociaż istnieje tendencja od - stę powania od idei państwowości i haseł w jedności siła to nie jest to jeszcze trend powszechny. Wiersz Jaroslawa M. Rymkie - wicza dobrze ilustruje współ - czesne zróżnicowanie nastrojów społecznych w Polsce, kraju o demokratycznych aspiracjach z wpływami potomków zwolenni - ków dyktatury proletariatu. Jolanta Cabaj I ta druga ta którą wiozą na lawecie Ta w naszą krew jak w sztandar królewski ubrana Naszych najświętszych przodków tajemnicza rana Powiedzą że to patos tu trzeba patosu Ja tu mówię o sprawie odwiecznego losu Co zrobicie? pytają nas teraz przodkowie I nikt na to pytanie za nas nie odpowie To co nas podzieliło to się już nie sklei Nie można oddać Polski w ręce jej złodziei Którzy chcą ją nam ukraść i odsprzedać światu Jarosławie! Pan jeszcze coś jest winien Bratu! Dokąd idziecie? Z Polską co się będzie działo? O to nas teraz pyta to spalone ciało I jest tak że Pan musi coś zrobić w tej sprawie Niech się Pan trzyma Drogi Panie Jarosławie

20 Strona / N o 12 (1026) KLINIKA REGENERACJI NATURALNEJ MedQuantum Research Laboratory Dr. T. Szcz sny Andrews, Ph.D. Akupunktura Homeopatia Electro-Medicine Medycyna Przysz oêci Enart Therapy Zio olecznictwo Irydologia Dietetyka Programy odwykowe Skuteczne metody odchudzania Walka z bólem, stanami alergicznymi Komputerowa analiza diety i alergenów Elektroniczna identyfikacja oraz detoksyfikacja jelita grubego, krwi i limfy Pomoc w schorzeniach: nadciênienie, cholesterol, cukrzyca, dro d yce, paso yty, zaburzenia hormonalne, skóra, przewód pokarmowy, nowotwory, artretyzm, astma, stawy, mi Ênie oraz wiele innych. natural.medicine@sympatico.ca Mississauga: Natural Regeneration Clinic, 1755 Rathburn Rd. East, Unit 60 (905) pujπ pod czas wysi ku, napiícia emo - cjo nal nego. Po 2-3 latach ob ja wy te us tí pujπ bez leczenia, lub utrzy mu jπ sií nawet do 68 r. øycia. WúrÛd za - burzeò psychicznych wys típujπ : sil - na labilnoúê emo cjo nalna, wzmo øona draøliwoúê, de pre sja, os abienie pa - mií ci. Zmia ny te sπ problemem w øy - ciu ko biety pracujπcej. Wp ywajπ na aktywnoúê i wydajnoúê w pracy, by - wajπ przy czy nπ konfliktu z oto cze - niem. W okresie przek wi tania zwiík - sza sií za cho ro wal noúê na choroby no wo tworowe narzπdu rodnego, wys - tí pu jπ zmia ny narzπdowe i ogûlno us - tro jo we; zwiíksza sií iloúê choles te - ro lu, postípujπ zmiany miaø døy co we, narasta oty oúê, obserwuje sií za bu - rze nia gospodarki wap nio wo-fos fo ra - nowej. Do najczíú ciej spotykanych chorûb ogûlnych w tym okresie naleøy: nad ciú nie nie títnicze, zapa le - nie pícherzyka øû ciowego, cukrzyca, zmiany zwy rodnieniowe stawûw, osteo po roza (zrzeszotnienie koúci). Me dycyna kon wencjonalna sto su je leczenie hormonalne, ktûre niesie ze sobπ mo øliwoúê wystπ pie nia powaø - nych i czísto nie bez piecznych skut - kûw ubocznych, winno byê stoso wa - ne je dynie pod sta π kontrolπ le kar - skπ. Niezaleø nie od tego naleøy pa - mií taê o mo øliwoúciach zastosowania úrod kûw naturalnych (takøe pod kon - trolπ specjalisty, od medycyny na - turalnej tym razem). Leczenie konwencjonalne, tzw. hormone replacement therapy (HRT), niesie w sobie zwiíkszone ryzyko zachorowania na nowot wo ry piersi, kobiety ktûre mimo wszyst ko decy - du jπ sií na terapií hor monalnπ, czí - sto nie mogπ to le ro waê wystí pu - jπcych objawûw ubo cznych takiego leczenia. Na le øy pamiítaê o zdrowym odøy wia niu sií, naleøy unikaê kawy, al koholu, cukru, soli naleøy spo øy - waê jak najmniej. ZwiÍkszyÊ iloúê kon su mo wanych owocûw, ja rzyn, pro duk tûw sojo wych. Na leøy zredu - ko waê jak tylko daleko jest to mo øli - we - stres. Okres kli mak terium moø - na w pewnym stop niu po rûw naê do od zwy cza ja nia pacjenta od uzaleø nie - nia hor mo nalnego. Istnieje ponad 400 roú lin, majπcych fito dy na miczne cha - rakterystyki dzia ania estroge nûw, sπ to tzw. phytoestro ge ny, po dobne dzia anie, ale bez skut kûw ubocz - nych. Naleøπ tutaj g Ûw nie i majπ zastosowanie Black cohosh i Lico - rice. Dzia ajπ o wiele s abiej, ale w powaønym stopniu powodujπ us tπ pie - nie ta kich obja wûw jak: uderzenia TEST KOMPUTEROWEJ OCENY ZDROWIA Total Health CyberScan Opis i wykresy graficzne NajnowoczeÊniejsza metoda dostarczajàca informacji na temat szczegó owego stanu zdrowia, w tym wielu narzàdów wewn trznych cz owieka: serca, wàtroby, olàdka, p uc, tarczycy, nerek, nadnerczy, trzustki, narzàdów p ciowych, gruczo ów sutkowych, prostaty i wielu innych. Badanie jest: bezpieczne, wygodne, bezbolesne, szybkie, bezinwazyjne. Warto znaç odpowiedê, aby: poznaç stan swego zdrowia, uniknàç wielu niebezpiecznych chorób, na czas wykryç poczàtki schorzenia i rozpoczàç kuracj, dobraç odpowiednie lekarstwa. Dok adna, cyfrowa, oparta na bio-feedback ocena stanu zdrowia. Podczas badanie jest mo liwoêç obejrzenia analizowanego organu na monitorze komputera. Nie zwlekaj z decyzjà, dzwoƒ jeszcze dziê i umów si na wizyt. Temat nie dla kobiet MEDYCYNA NATURALNA Redaguje Dr.T.SzczÍsny Andrews, Ph.D. Przekwitanie, inaczej klima k te - rium, okreúlane w jízyku an giel skim jako menopause, jest to okres przejú - ciowy w øyciu ko bie ty od pe nej doj - rza oúci p ciowej do sta roúci. W tym okresie do cho dzi do zaniku miesiπcz - ko wania. Ostat nia mie siπczka - me - nopauza - jest oz na kπ przek wi ta nia. Okres prze kwi tania moøna po dzieliê na dwa po do kresy: 1/ okres przed ostatniπ mie siπczkπ trwajπcy ok. 6 lat i 2/ okres po ostatniej miesiπczce trwa jπcy ok. 5 lat. Ostatnia mie siπcz - ka wys tí pu je pomiídzy 46 a 52 r. øy - cia ko biety. Okres przekwitania wiπøe sií ze zmianami w oúrodkowym uk a dzie ner wowym, postí pu jπ cymi zmia na mi morfologicznymi w jajnikach oraz zaburzeniami en zyma tycz ny mi bio - syn tezy i me tabolizmu hor mo nûw ste - ro i do wych. G Ûwnym objawem zabu - rzonej czynnoúci jaj nikûw w tym okresie øycia kobiety jest utrata cyk li - cznoúci wydzielania es tro ge nûw. Najpierw zanika zdol noúê do pe nego dojrzewania pí che rzyka Graafa i ko - mû rek jajo wych. Cykle stajπ sií bezo - wu la cyj ne. NiedobÛr pro ges te ro nu i zmniej szone wydzie la nie es tro ge nûw powodujπ wzrost wy dzie lania go nad - otro pin, hor mo nûw przysad ko wych. Zachwiany przebieg pro ce sûw hor - mo nalnych przez sprzí øe nie zwrotne po g Í bia niepra wid o woúê procesûw psy chonerwo wych. Objawy kliniczne okresu przek - witania sπ tym silniejsze, im gwa - towniej dochodzi do ob ni øenia pro - dukcji estrogenûw. Jak juø wiemy zwiastuny klimak te rium wystípujπ jeszcze wczeú niej, zanim zaniknie miesiπczka, trzeba o tym pamiítaê i wystí po wa nie juø niektûrych obja - wûw, zaz wyczaj wystí pu jπ cych pûü - niej, moøe mieê miejsce wczeú niej, na wet w pûünych latach trzy dzies - tych. W drugim okresie mo gπ poja wiê sií dolegliwoúci bar dziej uciπ ø li we dla kobiety. Sπ to za burzenia we -ge - tatywne i psy chiczne, zwane wy pa - dowymi. Ko biety skarøπ sií na uczu - cie go rπ ca w nadbrzuszu, w klatce pier siowej, wystípuje zaczer wie - nienie twarzy i uderzenia krwi do g o - wy. Moøe wys típowaê przyú pie szenie czyn noú ci serca, od de chûw, nadmier - ne po cenie sií, bûle i zawroty g owy. Za burzenia na czynioruchowe wys tí - go rπca, suchoúê pochwy oraz de pre - sje. SzczegÛlnie duøo phy to e s tro - genûw i isoflavo noi dûw zawierajπ pro dukty sojowe: tofu, soy che ese, soy milk, miso itp. Innym pro duktem, po chodzenia chiòs kie go jest Dong quai, znany ze swo istego dzia ania. Kobiety w Chi nach i Japonii spo øy - wajπ zaw sze ciπg e dawki dzienne dong quai i konsekwentnie obja wy menopau zy w tych krajach sπ po - waønie zre du ko wane. Natural nym substy tu tem dla hormonu pro gesteron jest Wild yam, han dlo wo spotykany w postaci kre mûw do smarowania. Tak wiíc al ternatywnym postí po wa - niem dla HRT bídzie natural hor - mone rep la cement (NHR), gdzie uøy - wa ne sπ naturalne hor mo ny wy ra bia - ne w laboratorium z Wild yam oraz Soya, a w swoim dzia a niu bí dπ ce iden tycznymi z syn te tyzo wa ny mi orga nicznie es tro genami i pro ges te - ronem. Tera pia hor monalna, zarûwno HRT jaki i NHR musi byê stosowana pod kon trolπ specjalisty. Dieta kobiet w okresie przekwitania powinna ob fi - towaê w surowe jarzyny i owo ce (50%), bia π morskπ rybí, blac k strap molasses, broccoli, dan delion, kelp, salmon i sar dyn ki z oúciami (!), nis - ko t uszczowy yogurt. Czasami w okresie przek wi ta nia dochodzi do stanu pato lo gicz nego, chorobowego, ktûry roz wija sií mniej wiícej nas tí pu jπ co. Wszyst ko wy glπ - da poczπt ko wo na zjawis ko bardzo dziwne i ta jem nicze. OtÛø z jakiegoú po wo du tkanka, ktû ra w nor mal nych, fizjolo gicz nych warun kach stanowi b oní úlu zo wπ kobiecej macicy, zaczyna wí drowaê poza ten or gan i wzras taê w innych rejonach ja my brzusz nej, wciπø zachowujπc w aú ci - woúci funk cjo nal ne macicy. Oznacza to, øe in ne organy wew nít rzne mogπ po sia daê w swojej struk tu rze ìwys píî tkanek macicy, ktûre bídπ roz ras taê sií, nabrzmiewaê i krwa wiê comiesií - cznie, tak jak dzie je sií to z w aúciwπ, funkcjo nu jπcπ nor mal nie macicπ. Po - nie waø nowym sied lis kiem aktywnej tkan ki ma cicz nej mo øe byê te o re tycz - nie kaøde miejs ce w jamie brzusz nej, zro zu mia ym jest, øe w takiej sytuacji or gan ten nie bídzie przystoso wa ny do spe nia nia funkcji macicy, a bídπc do te go zmuszonym - kon se kwen tnie wy wo uje uczucie stanu za pal ne go i bûlu. Opisanπ tutaj bardzo po bieønie i ogûlnie sytuacjí le ka rze okreúlajπ jako endometrio sis, choruje na tí chorobí oko o 15% kobiet w okresie poprze dza jπcym me nopauzí. Terapiπ z wy bo ru, najczíúciej stosowanπ w medy cy nie wspû czesnej jest zabieg ope ra cyjny oraz, lub leczenie hor mo - nalne. Jeøeli zdiagnozowano en do me - triozí u pacjentki to bardzo waø nπ sprawπ jest w aúciwa wspû praca z lekarzem. Nie ma znanej i ustalonej przyczyny tego scho rze nia, kaødy przypadek, w zaleønoúci od etiologii zaistnienia jest rûøny i takie teø in dy - wi dualne podejúcie do terapii jest wska zane i koniecz ne. Nie ma takøe jednej uniwer sal nej metody leczenia. Istniejπ na to miast rûøne drogi zmniej - szenia czy zlikwido wa nia ist nie - jπcego dys kom fortu i bûlu na dro dze wyrûw na nia w sposûb naturalny rûwnowagi hormo nal nej w organiü - mie kobiety, a tutaj doúwiad czo ny le - karz naturopata moøe duøo po mûc. Jednym z zasadniczych ele men tûw korekty bídzie ustalenie i przes trze - ganie w aúciwej diety. Naj waø niejszπ rzeczπ bídzie ogra niczenie pokar - mûw, ktûre wp y wajπ na zwií k szenie po zio mu estro ge nûw w or ga niü mie. ZwierzÍta rzeü ne, ktûre sπ ürûd em miísa na na szych sto ach sπ ho do wa - ne obecnie w warunkach niemaløe przemys o wych, celem ma k symal ne - go pobu dze nia wzro s tu, a wiíc masy miís nej, oraz pro dukcji mleka - sπ one kar mio ne hormonami. Zatem spo øy wa jπc te pokarmy przys wa jamy tak øe ekstra duøe iloúci estro ge nûw. Inny aspekt takiego odøy wia nia - to spoøywanie wraz z mií sem du øych iloúci nasyconego (twar de go) t usz - czu zwierzícego, ktûry sprzyja przys - wa janiu estro ge nûw. W aú ci wym die - tetycznym po su nií ciem bí dzie zatem prze su nií cie ciíøaru bia kowej war - toú ci po karmûw z miísa na korzyúê pro duktûw so jo wych (tofu, tem peh, miso oraz mle ko sojowe) oraz pokar - mûw boga tych we w Ûkno. Pokarmy pochodzenia sojo wego za wierajπ phytoestrogeny, zwiπzki o w aúciwoúciach regulo wa nia po zio mu estrogenûw. Za wartoúê w Ûk na w øywieniu po ma ga w ewa ku acji mas ka owych, co jest szcze gûlnie waøne gdy gru czolistoúê (endometrioza) do - tyczy obszaru jelita grubego. Po moc - nym w zwal cza niu bûlu bídπ Êwi cze - nia fizycz ne, oko o 30 mi nut, trzy razy tygod nio wo, ktûre przy czyniajπ sií do zni welo wa nia, lub minimal i za - cji bo lesnych skurczûw w jamie brzusz nej, ktû re zazwyczaj towa rzy - szπ endo me trio zie. Niezaleønie od tego na le øy pamiítaê o suple men tach wi ta mi nowo mineralnych oraz zas to - so waniu odpowiednich, bardzo sku - tecznych ziû. WynikÛw nie moøna spodziewaê sií z dnia na dzieò, ku ra - cja moøe potrwaê kilka tygodni, ale najwaøniejszym w niej jest usta le nie odpowiedniej diag no zy i w aú ci wego leczenia przyczy no wego, ktû re go moøe do konaê je dynie odpowiedni specjalista me dy cyny naturalnej. Dzie je sií tak dla te go, øe zna jo moúê dynamiki dzia a nia pre pa ra tûw i rûwnoczeúnie potrzeb cho re go orga - niz mu pozwoli dobraê od powiedni zes taw suple men tûw, ktûre zmniejszπ poziom estro ge nûw na drodze szyb - szej i at wiej szej ich eliminacji i wy - da lania z ka em, lub na drodze funk - cji ne rek i wπtroby gdy dochodzi do ich roz cieòczania i wyp ukiwania. Zio ami, ktûre takπ rolí spe nia jπ mogπ byê, jeøeli stosowane pod kon - tro lπ lekarza, red clover, black cohosh oraz genistein - su ple ment, po cho - dzπcy z soi, ktûry po maga w usu wa - niu nadmiarûw es trogenûw. Wy mie - nione wyøej zwiπzki naleøπ do grupy phytoes tro genûw, inaczej zwanych roú lin nymi estrogenami. Ich dzia a nie polega na blokowaniu recep to rûw estrogennych komûrek us tro jowych i spowodowaniu sytua cji, gdzie rzeczy - wiste estrogeny nie majπc punktu kontaktowego z ko mûr kπ, muszπ byê usuniíte. A o to w wypadku leczenia en do me trio zy g Ûwnie chodzi. Waø - nym jest aby przestrzegaê odpo wied - nio dobra nych, optymalnych da wek w/w suplementûw. Innπ dro gπ stra te - gicz ne go postípowania przy endome - trio zie jest usuwanie toksyn z or ga - nizmu, co w przy pad ku tej choroby po lega na eli mi na cji nadmiaru es - trogenûw z or ganizmu. Wyjúciowπ sytuacjí chorego na en - dometriozí organizmu moøna po rûw - naê do pe nego kurzu wor ka odku rza - cza, ktûry naleøy oprûø niê celem wzno wienia fun kcji oczysz cza jπcej ca ego sys te mu. Po moc ny mi tutaj byê mogπ wπ troba i nerki - laboratorium i ka na eliminacji wszel kich toksyn or - ga nizmu. Zio a mi, ktûre wspo ma gajπ ten trudny i za wi y proces jest mie - szan ka oczysz czajπca pod nazwπ ESH Formulation, oprûcz niej naleøy pamií taê o waønej roli magnezu, ktûry wraz z zio ami bí dπcymi w sk adzie ESH For mu lation, powo duje transport p ynûw miídzy tkan kami, krwio bie giem i uk adem lim fa ty - cznym. Mag nez musi byê zrûw no - waøony innymi pierwiastkami celem uzys kania opty malnej skute cznoú ci. Podobnπ rolí odgrywa takøe wita mi - na B-6 oraz zio o milk thist le, ktûrych rola polega na roz biciu struktur estro - genowych i usu niíciu ich nadmiaru, dzia anie to sprzy ja minimalizacji innych obja wûw, np. zwiπzanych z zes po em przed-menstruacyjnym (PMS). Po nie waø czíúê kobiet nie meta bo li zuje dobrze standardowej postaci wit.b-6, wska za ne jest uøy cie jej w postaci pyri doxal-5-phophate (P5P). NiektÛ rzy prak ty cy medycyny na tu ralnej za le ca jπ stosowanie wy wa - ru z yarrow, ktûry hamuje krwa wie - nia, likwi du je infe k cje uk adu moczo - wego, uk adu po karmowego oraz uk a du rozrod czego kobiety. Dla kobiet cierpiπcych na stany de - presyjne, bezsennoúê i inne po dobne im objawy nerwicowe wska zane jest uøycie St.Johnís wort oraz kava kava. Raz jeszcze chcia bym przy pom - nieê i ostrzec kobiety w okre sie przek witania, klimakterium, a wiíc me nopauzy przed w asnym, do mo - wym, amatorskim doborem ziû, suplementûw lub innych pre pa ratûw naturalnych - jakkolwiek sπ one duøo agodniejsze w swo im dzia aniu i zas - to sowane w aú ci wie nie powodujπ skut kûw ubocz nych - to jednak sπ czyn nymi, naturalnego pochodzenia zwiπzkami chemicz nymi i jako takie nie powinny byê uøywane frywolnie. Osoby zainteresowane po wyż - szą tematyką, jak również le - czeniem naturalnym zapra szam do konsultacji w Klinice Re ge - ne racji Naturalnej w Missis - sauga,. Telefon: , lub bezpłatny toll-free spoza Toronto i Mississauga: Dr.T.Szczęsny Andrews, Ph. D. specjalizuje się od lat w Tra - dycyjnej Chińskiej Medy cy nie i Akupunkturze, których tajniki zgłębiał w Chinach i Ko rei. Sto - suje również spraw dzo ne i nau - ko wo udokumentowane metody Dietetycznej Korekty Żywienia, Homeopatii, Zioło lecz nictwa i Iry dologii. Posiada doktorat z Fi zjologii Żywienia, był wy kła - dowca Uniwersy te tach w War - szawie i Montrealu.

XX Walny Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie

XX Walny Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie XX Walny Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie Nauczyciel ociera się o wieczność Nigdy nie może stwierdzić, Gdzie kończy się jego wpływ. Henry Adams W dniach 18-19 czerwca 2011 roku odbył się

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz

Bardziej szczegółowo

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition) Katowice, plan miasta: Skala 1:20 000 = City map = Stadtplan (Polish Edition) Polskie Przedsiebiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

Lekcja 1 Przedstawianie się

Lekcja 1 Przedstawianie się Lekcja 1 Przedstawianie się i poznawanie innych 2 Wysłuchaj dialogów, najpierw w wersji oryginalnej, później z tłumaczeniem. Powtarzaj poszczególne kwestie za lektorami. Dialog 1 Przedstawianie się w sytuacji

Bardziej szczegółowo

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) Financial support for start-uppres Where to get money? - Equity - Credit - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) - only for unymployed people - the company must operate minimum

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Piotr Maluskiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Miedzy

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU EIN ZYMŃKI Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Wielbimy Ciebie, rójco Przenajśiętsza: Ojcze i ynu i Duchu Miłości! Otorzyć chcemy serc i sumień nętrza na

Bardziej szczegółowo

SEBASTIAN SZYMAŃSKI ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU DIECEZJI TARNOWSKIEJ

SEBASTIAN SZYMAŃSKI ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU DIECEZJI TARNOWSKIEJ SEBASTIAN SZYMAŃSKI ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU DIECEZJI TARNOWSKIEJ ESECUTORI: soprano solo coro misto vox populi ano ss SATB + 5 ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU DIECEZJI TARNOWSKIEJ Wielimy Cieie, Trójco

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a

2.1. Identyfikacja Interesariuszy. G4 25a 16 17 2.1. Identyfikacja Interesariuszy Gru py In te re sa riu szy zo sta y wy bra ne w opar ciu o ana li z dzia al - no Êci ope ra cyj nej Gru py Ban ku Mil len nium. W wy ni ku pro ce su ma - po wa nia

Bardziej szczegółowo

Dolny Slask 1: , mapa turystycznosamochodowa: Plan Wroclawia (Polish Edition)

Dolny Slask 1: , mapa turystycznosamochodowa: Plan Wroclawia (Polish Edition) Dolny Slask 1:300 000, mapa turystycznosamochodowa: Plan Wroclawia (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Dolny Slask 1:300 000, mapa turystyczno-samochodowa: Plan Wroclawia

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Zdecyduj: Czy to jest rzeczywiście prześladowanie? Czasem coś WYDAJE SIĘ złośliwe, ale wcale takie nie jest.

Zdecyduj: Czy to jest rzeczywiście prześladowanie? Czasem coś WYDAJE SIĘ złośliwe, ale wcale takie nie jest. Zdecyduj: Czy to jest rzeczywiście prześladowanie? Czasem coś WYDAJE SIĘ złośliwe, ale wcale takie nie jest. Miłe przezwiska? Nie wszystkie przezwiska są obraźliwe. Wiele przezwisk świadczy o tym, że osoba,

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN KOMPETENCJI DRUGOKLASISTY. Kolorowe zadanie 2012

SPRAWDZIAN KOMPETENCJI DRUGOKLASISTY. Kolorowe zadanie 2012 Imię i nazwisko ucznia... Wypełnia nauczyciel Klasa.... SPRAWDZIAN KOMPETENCJI DRUGOKLASISTY Numer ucznia w dzienniku Instrukcja dla ucznia Kolorowe zadanie 2012 TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO Czas pracy: 45

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 7 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to do business prowadzić interesy Prowadzę interesy w

Bardziej szczegółowo

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM 1. Imię i nazwisko dziecka / Child's name... 2. Adres / Address... 3. Data urodzenia / Date of birth... 4. Imię i nazwisko matki /Mother's name... 5. Adres

Bardziej szczegółowo

55 lat Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu

55 lat Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu 55 lat Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu Rok 1958 - p. Wanda Kowalińska i p. Anna Wolniewicz. To od nich się wszystko zaczęło Inicjatorki założenia TPZP podczas otwarcia wystawy Kazimierza

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register

Bardziej szczegółowo

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska - Wstęp Dear Mr. President, Dear Mr. President, Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska Dear Sir, Dear Sir, Formalny, odbiorcą jest mężczyzna, którego nazwiska

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK ANGIELSKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK ANGIELSKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK ANGIELSKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2011 Czas pracy: 120 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition)

Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition) Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!!

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W dniu 30-04-2010 roku przeprowadziłem wywiad z moim opą -tak nazywam swojego holenderskiego dziadka, na bardzo polski temat-solidarność. Ten dzień jest może najlepszy

Bardziej szczegółowo

Konferencja metodyczna dla nauczycieli

Konferencja metodyczna dla nauczycieli Konferencja metodyczna dla nauczycieli W dniach 17 20 października br. odbyły się warsztaty metodyczne dla nauczycieli pracujących w polonijnych szkołach w Ontario przygotowane przez Zarząd Główny ZNPwK

Bardziej szczegółowo

W ramach projektu Kulinarna Francja - początkiem drogi zawodowej

W ramach projektu Kulinarna Francja - początkiem drogi zawodowej W ramach projektu Kulinarna Francja - początkiem drogi zawodowej Chcielibyśmy podzielić się z wami naszymi przeżyciami, zmartwieniami, oraz pokazać jak wyglądała nasza fantastyczna przygoda w obcym ale

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2)

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Click here if your download doesn"t start automatically Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2) Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily

Bardziej szczegółowo

Błędów popełnianych przez Polaków w języku angielskim

Błędów popełnianych przez Polaków w języku angielskim 10 Błędów popełnianych przez Polaków w języku angielskim Jak je poprawić? Zajrzyj do środka! www.madebybeata..com Witaj! Ucząc się angielskiego trudno na samym początku było mi zauważyć, że popełniłam

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country - General Can I withdraw money in [country] without paying fees? Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country

Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country - General Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Can I withdraw money in [country] without paying fees? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain

Bardziej szczegółowo

Nauczycielska uroczystość w Konsulacie RP w Toronto

Nauczycielska uroczystość w Konsulacie RP w Toronto Nauczycielska uroczystość w Konsulacie RP w Toronto W piątek, 6 grudnia br. w Konsulacie Generalnym RP w Toronto miała miejsce niezwykle miła, nauczycielska uroczystość podsumowanie kursu metodycznego

Bardziej szczegółowo

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE)

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE) Czy mobilność pracowników uczelni jest gwarancją poprawnej realizacji mobilności studentów? Jak polskie uczelnie wykorzystują mobilność pracowników w programie Erasmus+ do poprawiania stopnia umiędzynarodowienia

Bardziej szczegółowo

Życie za granicą Bank

Życie za granicą Bank - Ogólne Can I withdraw money in [country] without paying fees? Opłaty za podejmowanie gotówki Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? What are the fees if I use external ATMs? Opłaty

Bardziej szczegółowo

Życie za granicą Bank

Życie za granicą Bank - Ogólne Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Opłaty za podejmowanie gotówki Can I withdraw money in [country] without paying fees? Jakie opłaty obowiązują za korzystanie z obcych

Bardziej szczegółowo

Wyniki pierwszego kolokwium Podstawy Programowania / INF

Wyniki pierwszego kolokwium Podstawy Programowania / INF 1 Ab Hasan 240917 B 0,8 0,7-1,5 50% 2 Ad Tomasz 241149 A 1,0 0,9 0,8 2,7 90% 3 Al Adam 241152 A 0,8 0,5 0,5 1,8 60% 4 An Jan 241780 C 0,3 0,0-0,3 10% 5 An Jakub 241133 A 0,8 0,9 1,0 2,7 90% 6 An Kacper

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) 112 Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2014/2015 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Working Tax Credit Child Tax Credit Jobseeker s Allowance

Working Tax Credit Child Tax Credit Jobseeker s Allowance Benefits Depending on your residency status (EU citizen or not) there are various benefits available to help you with costs of living. A8 nationals need to have been working for a year and be registered

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country - General Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country Jakie opłaty obowiązują za korzystanie z obcych

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK ANGIELSKI

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK ANGIELSKI SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK ANGIELSKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM (S8) Czas pracy: 45 minut Czas pracy będzie wydłużony zgodnie

Bardziej szczegółowo

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1)

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) Turysta: Dzień dobry! Kobieta: Dzień dobry panu. Słucham? Turysta: Jestem pierwszy raz w Krakowie i nie mam noclegu. Czy mogłaby mi Pani polecić jakiś hotel?

Bardziej szczegółowo

ANKIETA ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA

ANKIETA ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA Przedszkole Nr 1 w Zabrzu ANKIETA ul. Reymonta 52 41-800 Zabrze tel./fax. 0048 32 271-27-34 p1zabrze@poczta.onet.pl http://jedyneczka.bnet.pl ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA Drodzy Rodzice. W związku z realizacją

Bardziej szczegółowo

Życie za granicą Studia

Życie za granicą Studia - Uczelnia I would like to enroll at a university. Wyrażenie chęci zapisania się na uczelnię I want to apply for course. an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time a part-time an online I would

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

DRODZY WOKALIŚCI. Pozdrawiam serdecznie. Do zobaczenia. Ola Królik 1. Selah Sue - This World https://www.youtube.com/watch?

DRODZY WOKALIŚCI. Pozdrawiam serdecznie. Do zobaczenia. Ola Królik 1. Selah Sue - This World https://www.youtube.com/watch? DRODZY WOKALIŚCI. Podczas tegorocznych, zimowych warsztatów muzycznych będziecie mogli pośpiewać zarówno solo jak i w zespole. Pierwszego dnia odbędzie się spotkanie organizacyjne, zaraz po nim zabierzemy

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Juliusz and Maciej Zalewski eds. and A. D. Coleman et

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych?

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych? Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych? Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Pokazuje, jak zastosowanie zasady Pareto może usprawnić Twoją naukę angielskiego. Słynna zasada Pareto mówi o

Bardziej szczegółowo

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Piotr Maluskiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Miedzy

Bardziej szczegółowo

DZIEŃ FLAGI RP ORAZ DZIEŃ POLONII I POLAKÓW ZA GRANICĄ

DZIEŃ FLAGI RP ORAZ DZIEŃ POLONII I POLAKÓW ZA GRANICĄ DZIEŃ FLAGI RP ORAZ DZIEŃ POLONII I POLAKÓW ZA GRANICĄ W związku z przypadającym 2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, na Wieży Zegarowej Zamku Królewskiego, w obecności prezydenta Andrzeja Dudy,

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

17-18 września 2016 Spółka Limited w UK. Jako Wehikuł Inwestycyjny. Marek Niedźwiedź. InvestCamp 2016 PL

17-18 września 2016 Spółka Limited w UK. Jako Wehikuł Inwestycyjny. Marek Niedźwiedź. InvestCamp 2016 PL 17-18 września 2016 Spółka Limited w UK Jako Wehikuł Inwestycyjny InvestCamp 2016 PL Marek Niedźwiedź A G E N D A Dlaczego Spółka Ltd? Stabilność Bezpieczeństwo Narzędzia 1. Stabilność brytyjskiego systemu

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Dlaczego powstało? - świat przeżywa dziś rewolucję w obszarze edukacji, - naszym celem jest promocja śląskiego jako regionu opartego na wiedzy, i najnowszych technologiach,

Bardziej szczegółowo

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE I.1. X Have a nice day! Y a) Good idea b) See you soon c) The same to you I.2. X: This is my new computer. Y: Wow! Can I have a look at the Internet? X: a) Thank you b) Go ahead c) Let me try I.3. X: What

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be angry with somebody gniewać się na kogoś Czy gniewasz

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

Wiosna w Wilanowie. œ J. & b. J J J J J œ J œ œ. ? c œ œ œ œ œ. œ r œ j œ j œ J. œ œ œ. j œ œ. œ œ œ J. b œ œ œ. œ j œ j œ j nœ.

Wiosna w Wilanowie. œ J. & b. J J J J J œ J œ œ. ? c œ œ œ œ œ. œ r œ j œ j œ J. œ œ œ. j œ œ. œ œ œ J. b œ œ œ. œ j œ j œ j nœ. sł. rian Hemar SOPRAN ALT TENOR BAS Andante rzał an mię ta park rzał an mię ta park rzał an mię ta park rzał an mię ta park Wiosna w Wilanowie wne go dzi wną wne go dzi wną wne go dzi wną wne go dzi wną

Bardziej szczegółowo

RZESZÓW. Rzeszów - miasto stawiające na rozwój RYNEK BIUROWY.

RZESZÓW. Rzeszów - miasto stawiające na rozwój RYNEK BIUROWY. 017 Rzeszów - miasto stawiające na rozwój Rzeszów to miasto z bogatą tradycją w przemyśle lotniczym. Miasto konsekwentnie stawia na rozwój ośrodków akademickich i nowoczesne technologie. Rzeszów staje

Bardziej szczegółowo

Lesson 46 ZAIMKI. przymiotnik w funkcji dzierżawczej / zaimek dzierżawczy Liczba pojedyncza

Lesson 46 ZAIMKI. przymiotnik w funkcji dzierżawczej / zaimek dzierżawczy Liczba pojedyncza Lesson 46 ZAIMKI Wersja A Opracowanie: Łukasz Aniśkiewicz Konsultacja: Bogna Ferensztajn W przeciwieństwie do angielskich rzeczowników, które zazwyczaj nie zmieniają formy z wyjątkiem końcówki "-s" w liczbie

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia

Bardziej szczegółowo

Rozmowa kwalifikacyjna z pracodawcą po angielsku str. 4 Anna Piekarczyk. Od Wydawcy

Rozmowa kwalifikacyjna z pracodawcą po angielsku str. 4 Anna Piekarczyk. Od Wydawcy Spis treści Sposoby na udaną rozmowę kwalifikacyjną...5 Lista czasowników, które warto znać i zastosować podczas rozmowy kwalifikacyjnej...9 Lista przymiotników opisujących charakter... 11 Dla pracodawcy:

Bardziej szczegółowo

Piotr Elsner odebrał nagrody w Pałacu Prezydenckim

Piotr Elsner odebrał nagrody w Pałacu Prezydenckim Piotr Elsner odebrał nagrody w Pałacu Prezydenckim Piotr Elsner, uczeń Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Nowej Wsi Ełckiej, zajął trzecie miejsce w konkursie Mój Szkolny Kolega z Misji. Wczoraj, wspólnie

Bardziej szczegółowo

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my Volley English! Już od dziś, co miesiąc, znajdziecie w naszym serwisie nową ofertę. Zapraszamy Cię do nauki angielskiego w praktycznym wydaniu. Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowe materiały, które odnoszą

Bardziej szczegółowo

Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE

Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE Pałac na Wyspie Pałac Myślewicki Biały Domek Stara Pomarańczarnia Podchorążówka Stara Kordegarda Amfiteatr Stajnie i wozownie Wejścia do Łazienek Królewskich 2 3 O CO TU CHODZI? Kto

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY

JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze słuchu 1.1. 1.2.

Bardziej szczegółowo

Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Recenzent: Prof. dr hab. Edward Nowak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Za bro nio ne jest ko pio wa nie, prze twa rza

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. E 1.2. A 1.3. Zdający selekcjonuje informacje (II. 1 d)

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK ANGIELSKI

EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK ANGIELSKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK ANGIELSKI POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z języka angielskiego poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar

Bardziej szczegółowo

TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING

TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING TEORIA CZASU FUTURE SIMPLE, PRESENT SIMPLE I CONTINOUS ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZYSZŁOŚCI ORAZ WYRAŻEŃ BE GOING TO ORAZ BE TO DO SOMETHING Future Simple-czas przyszły prosty Be going to- zamierzenia, plany

Bardziej szczegółowo

Rynek Powierzchni Biurowej w Warszawie

Rynek Powierzchni Biurowej w Warszawie RYNEK BIUROWY 017 Rynek Powierzchni Biurowej w Warszawie Rzeszów - miasto stawiające na rozwój Rzeszów to miasto z bogatą tradycją w przemyśle lotniczym. Miasto konsekwentnie stawia na rozwój ośrodków

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień 23.01.2015 godz. 20:50:04 Numer KRS: 0000113391

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień 23.01.2015 godz. 20:50:04 Numer KRS: 0000113391 Strona 1 z 6 CENTRALNA INFORMACJA KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO KRAJOWY REJESTR SĄDOWY Stan na dzień 23.01.2015 godz. 20:50:04 Numer KRS: 0000113391 Informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu Z REJESTRU

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

VIII TO JUŻ WIESZ! ĆWICZENIA GRAMATYCZNE I NIE TYLKO

VIII TO JUŻ WIESZ! ĆWICZENIA GRAMATYCZNE I NIE TYLKO VIII TO JUŻ WIESZ! ĆWICZENIA GRAMATYCZNE I NIE TYLKO I. Proszę wybrać odpowiednie do rysunku zdanie. 0. On wsiada do autobusu. On wysiada z autobusu. On jedzie autobusem. 1. On wsiada do tramwaju. On

Bardziej szczegółowo

Leba, Rowy, Ustka, Slowinski Park Narodowy, plany miast, mapa turystyczna =: Tourist map = Touristenkarte (Polish Edition)

Leba, Rowy, Ustka, Slowinski Park Narodowy, plany miast, mapa turystyczna =: Tourist map = Touristenkarte (Polish Edition) Leba, Rowy, Ustka, Slowinski Park Narodowy, plany miast, mapa turystyczna =: Tourist map = Touristenkarte (Polish Edition) FotKart s.c Click here if your download doesn"t start automatically Leba, Rowy,

Bardziej szczegółowo

"Żył w świecie, który nie był gotowy na jego pomysły". T estament Kościuszki

Żył w świecie, który nie był gotowy na jego pomysły. T estament Kościuszki "Żył w świecie, który nie był gotowy na jego pomysły". T estament Kościuszki -Polacy niestety za często czują się ofiarami. Mieliśmy przecież takich bohaterów jak Kościuszko czy Sobieski. Nie możemy czekać,

Bardziej szczegółowo

Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka. Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne.

Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka. Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Recenzent: Prof. dr hab. Małgorzata Sulmicka Copyright do wydania polskiego CeDeWu Sp. z o.o. Wszel kie prawa za strze żo ne. Za bro nio ne jest ko pio wa nie, prze twa rza nie i roz po wszech nia nie

Bardziej szczegółowo

JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE

JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE MACIEJ MATASEK JĘZYK ANGIELSKI ĆWICZENIA ORAZ REPETYTORIUM GRAMATYCZNE 1 Copyright by Wydawnictwo HANDYBOOKS Poznań 2014 Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części

Bardziej szczegółowo

Wymagania na podstawie Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej język obcy oraz polecanego podręcznika New Exam Challanges 4 *, wyd. Pearson Cele z podstawy programowej: rozumienie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Klucz do ćwiczeń 117. Dzień dobry! Co słychać? 6. Przepraszam, gdzie jest hotel? 16. Co lubisz jeść? Co lubisz pić?

Spis treści. Klucz do ćwiczeń 117. Dzień dobry! Co słychać? 6. Przepraszam, gdzie jest hotel? 16. Co lubisz jeść? Co lubisz pić? Spis treści lekcja 0 lekcja 1 lekcja 2 lekcja 3 lekcja 4 lekcja 5 lekcja 6 lekcja 7 lekcja 8 lekcja 9 lekcja 10 lekcja 11 lekcja 12 lekcja 13 lekcja 14 lekcja 15 lekcja 16 lekcja 17 lekcja 18 lekcja 19

Bardziej szczegółowo