Ufam Synowi Bożemu. Podręcznik do nauki religii dla klasy V szkoły podstawowej. pod redakcją ks. Andrzeja Krasińskiego

Transkrypt

1 Ufam Synowi Bożemu Podręcznik do nauki religii dla klasy V szkoły podstawowej pod redakcją ks. Andrzeja Krasińskiego WYDZIAŁ KATECHETYCZNY KURII DIECEZJALNEJ PŁOCKIEJ PŁOCK 2016

2 Podręcznik nr PL-22-01/15-PL-1/16 do nauczania religii rzymsko-katolickiej w klasie V szkoły podstawowej na terenie diecezji płockiej, zgodny programem nauczania nr AZ-2-01/15 Zespół redakcyjny: ks. dr Andrzej Krasiński, ks. dr Marek Wilczewski, ks. dr Rafał Bednarczyk, s. mgr Dominika Dudzik CSP Autorzy katechez: Jagienka Cesarek, Dołęgowska Emilia, Drubkowska Barbara, Zofia Hołubicka, Wioletta Kaluszkiewicz, ks. Andrzej Krasiński, ks. Łukasz Kubisiak, Alicja Popek, Agnieszka Rogowska, Marzena Sadowska, Bernadetta Staniszewska, Barbara Stańczak, ks. Marek Wilczewski Korekta językowa: ks. Tomasz Opaliński Rysunki: Kazimierz Wasilewski Nihil obstat ks. dr Tomasz Lewicki Cenzor Imprimatur L.dz. 1431/2016 Dnia 29 czerwca 2016 r. Piotr Libera Biskup Płocki ks. dr Dariusz Rogowski Notariusz Copyright 2016 by Wydział Katechetyczny Kurii Diecezjalnej Płockiej Przygotowanie do druku Płocki Instytut Wydawniczy Pl. Narutowicza Płock tel ; piw@plock.home.pl Druk Drukarnia J. J. Maciejewscy Przasnysz ISBN

3 Pan Bóg zapowiedział, że przyjdzie Mesjasz, który zbawi ludzi. Na Jego nadejście czekano przez całe wieki. Tę tęsknotę podtrzymywali prorocy, którzy zapowiadali Jego przyjście na wiele wieków przed Jego narodzeniem. Te zapowiedzi nazywamy obietnicami mesjańskimi. Mesjaszem jest narodzony z Maryi Dziewicy Jezus. Imię Jezus oznacza: Bóg zbawia. Chrystus z kolei to nie imię własne, lecz zaszczytny tytuł, wskazujący na doniosłą rolę Jezusa z Nazaretu. Już w Nowym Testamencie stał się jakby Jego drugim imieniem. Greckie słowo Christos, jak też hebrajskie Mesjasz oznacza Pomazaniec, czyli Namaszczony. W Izraelu namaszczane były osoby, które miały do spełnienia jakąś ważną misję, np. królowie, kapłani, prorocy. Jezus był namaszczony Duchem Świętym. W stosunku do Jezusa używano jeszcze wielu innych określeń, tytułów, które potwierdzają, że Jezus był oczekiwanym Mesjaszem. Wtedy Pan Bóg rzekł do węża: «Ponieważ to uczyniłeś, bądź przeklęty wśród wszystkich zwierząt domowych i polnych; na brzuchu będziesz się czołgał i proch będziesz jadł po wszystkie dni twego istnienia. Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę». (Rdz 3,14-15) W raju pierwsi Rodzice nie posłuchali Pana Boga. Kuszeni przez węża (szatana) złamali Boży zakaz i w ten sposób popełnili grzech. Ten grzech nazywamy grzechem pierworodnym. Pan Bóg jednak tak mocno kochał ludzi, że już w raju zapowiedział, że przyjdzie Ktoś, kto zgładzi grzech. Tym Kimś będzie Jezus, który narodzi się z Maryi i zwycięży szatana. 6

4 Nie tylko w Księdze Rodzaju możemy znaleźć zapowiedź Mesjasza. Jego przyjście przepowiadali też wybrani przez Boga prorocy. Proroctwo Izajasza I znowu Pan przemówił do Achaza tymi słowami: «Proś dla siebie o znak od Pana, Boga twego, czy to głęboko w Szeolu, czy to wysoko w górze!» Lecz Achaz odpowiedział: «Nie będę prosił, i nie będę wystawiał Pana na próbę». Wtedy rzekł [Izajasz]: «Słuchajcie więc, domu Dawidowy: Czyż mało wam naprzykrzać się ludziom, iż naprzykrzacie się także mojemu Bogu? Dlatego Pan sam da wam znak: Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel. Śmietanę i miód spożywać będzie, aż się nauczy odrzucać zło, a wybierać dobro». (Iz 7,10-15) Izajasz zapowiada, że Mesjasz narodzi się z Dziewicy. Jezus jest Emmanuelem, co oznacza Bóg z nami. To imię sugeruje nieustanną troskę Boga o swój lud. Proroctwo Micheasza A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności. Przeto [Pan] wyda ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca porodzić. Wtedy reszta braci Jego powróci do synów Izraela. Powstanie On i paść będzie mocą Pańską, w majestacie imienia Pana Boga swego. Osiądą wtedy, bo odtąd rozciągnie swą potęgę aż po krańce ziemi. A Ten będzie pokojem. (Mi 5,1-4) Obietnice mesjańskie były często precyzyjne i zapowiadały konkretne wydarzenie z życia Mesjasza. Micheasz, który żył na siedem wieków przed przyjściem na świat Jezusa, zapowiedział, że narodzi się On w Betlejem. Proroctwo Zachariasza Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy. ( ) W owym dniu sprawię, że wszystkie ludy, które targnęły się na Jeruzalem, będą zniszczone. Na dom Dawida i na mieszkańców Jeruzalem wyleję Ducha pobożności. Będą patrzeć na tego, którego przebili, i boleć będą nad nim, jak się boleje nad jedynakiem, i płakać będą nad nim, jak się płacze nad pierworodnym. W owym dniu będzie wielki płacz w Jeruzalem, podobny do płaczu w Hadad-Rimmon na równinie Megiddo. (Za 9,9.12,9-11) Obietnice mesjańskie zapowiadały nie tylko przyjście Jezusa Zbawiciela, ale także Jego misję. Przepowiednia Zachariasza mówi o uroczystym wjeździe do Jerozolimy oraz o Męce i Śmierci Pana Jezusa. Wielu innych proroków także zapowiadało nadejście Mesjasza. W tabeli zostały zamieszczone niektóre z tych proroctw. 7

5 8 Temat Proroctwo Wypełnienie Prarodzicem Mesjasza będzie Abraham Rdz 12,3 Mt 1, 1 Mesjasz będzie potomkiem Dawida 2 Sm 7,12-13 Mt 1, 1 Narodzi się z Dziewicy Jr 31, 22 Łk 1, Urodzi się w Betlejem Mi 5,1 Mt 2, 5-6 Urodzi się w czasach, gdy pokolenie Judy utraci już godność królewską (czyli w czasach króla Heroda i cesarstwa rzymskiego) Mesjasz przyniesie królestwo Boże, które na początku będzie małe i nic nieznaczące jak kamyk, ale potem skruszy wszystkie wielkie królestwa i stanie się górą trwającą na wieki Jego narodzeniu towarzyszyć będą znaki na niebie (gwiazda) Oddadzą Mu pokłon królowie Wschodu i ofiarują Mu złoto i kadzidło Rdz 49, 10 J 9, 15 Ga 4, 4 Dn 2, Mt 13, 31 Lb 24, Mt 2, 2 Ps 72, Iz 60 Mt 2, 1-11 Mesjasz objawi się przede wszystkim w Galilei Iz 9, 1-2 Mt 4,12-17 Mesjasz będzie uzdrawiał ślepych i głuchych Mesjasz będzie uzdrawiał chromych i niemych Mesjasz będzie głosił dobrą nowinę ubogim, ludziom złamanym na duchu, niewolnikom wolność, wyzwolenie więźniom i miłosierdzie od Pana Iz 35, 5-6 Iz 42, 7 Iz 35, 6 Mk 10, Mk 7, Mt 9, Mt 12, 10-13; Mt 9, Iz 61, 1-3 Łk 4, Mesjasz będzie mówił w przypowieściach Iz 6, 9 Mt 13,13-15 Mesjasz będzie przemawiał jak ten, kto ma władzę od Boga Pwt 18, J 12,48-50 Mesjasz objaśni Pisma, które odnosiły się do Niego, i na Nim spełnią się proroctwa Ps 40, 8-9 Łk 24,44 Mesjasz będzie człowiekiem, ale objawi się jako Bóg Jr 23, 5-6 J 10,33 Mesjasz zawrze Nowe Przymierze, a Jego Prawo będzie wypisane w sercach Zostanie wydany za trzydzieści srebrnych monet wrzuconych do skarbca świątyni Mesjasz zostanie skazany na śmierć niesprawiedliwym wyrokiem Zostanie zaliczony do złoczyńców, ponieważ weźmie na siebie grzechy innych Jr 31, Za 11, Iz 53, 8 Iz 53, 12 Mt 26,28 Hbr 8,6-7; 8,13; 10 Mt 26, 14-15; Mt 27, 3-5 J 18, ; J 19, Łk 23,32 J 19,18 Będzie się modlić za swoich wrogów Iz 53, 12 Łk 23,34

6 Podzielą między siebie Jego szaty Ps 22, 19 J 19, Mesjasz zmartwychwstanie trzeciego dnia Oz 6, 1-3 Łk 24, 1 J 20, 1 1 Kor 15, 4-8 Pan pokona śmierć Iz 25, 8 Ap 1, 18; 21, 4 Mesjasz wstąpi do nieba, skąd pochodzi i gdzie otrzyma wieczną władzę nad wszystkimi narodami Mesjasz jest Synem Bożym i Bogiem, i będzie królował na wieki Zmartwychwstały Zbawiciel żyje na zawsze Dn 7,13-14 Prz 30,4 1 Krn 17,11-14 Iz 9,5-6 Iz 53,10 Dn 7,14 Iz 9,6 Dz 1, 9-11 J 3, 13 Łk 1, Mk 16, 20 Mt 28, 20 Łk 1, Tabela opracowana na podstawie książki pt. Śledztwo w sprawie Jezusa Antonio Socci. Jezus wypełnił wszystkie proroctwa mesjańskie Starego Testamentu. Jaki wpływ na twoje życie ma Jezus zapowiadany przez proroków Mesjasz i Zbawiciel? Jezus najwyższe Imię Jezus najwyższe Imię, nasz Zbawiciel, Książę Pokoju. Emmanuel, Bóg jest z nami. Odkupiciel, Słowo Żywota. Święty Bóg, Mesjasz prawdziwy, jedyny Ojca Syn, umiłowany. Zgładził grzech, Baranek na wieki, Królów Król i Panów Pan. Wykonaj zadanie 3. w Zeszycie ćwiczeń. 9

7 Każdy z nas zna wiele różnych osób. Jedne z nich są bardziej znane, inne mniej. O ludziach, którzy odegrali ważną rolę w historii, uczymy się w szkole na lekcjach. Poznajemy te osoby z zachowanych źródeł historycznych. Jedną z najbardziej znanych osób na świecie jest Jezus Chrystus. Wiadomości o nim czerpiemy z Pisma Świętego, dokumentów Kościoła, świadectw świętych. W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. (Łk 2, 1-7) Jezus musiał być ważną postacią historyczną, skoro zapamiętano Go, mimo że pochodził z małej i niewiele znaczącej Palestyny. Informacje o Nim znaleźć możemy nie tylko w tekstach pochodzenia chrześcijańskiego, ale również w pozabiblijnych źródłach historycznych. Jednymi z najważniejszych są: Świadectwo Flawiusza, Roczniki Tacyta i Talmud. Józef Flawiusz to starożytny pisarz, który żył na przełomie I i II wieku naszej ery. Działał jako pisarz na dworze rzymskich cesarzy. Jego ważne dzieło nosi tytuł: Dawne dzieje Izraela. Napisał w nim tak: 10

8 W tym czasie stał się przyczyną nowych zaburzeń niejaki Jezus, człowiek mądry, jeżeli w ogóle można nazwać go człowiekiem. Czynił bowiem rzeczy niezwykłe i był nauczycielem ludzi, którzy z radością przyjmują prawdę. Zjednał sobie wielu Żydów, jak i też Greków. Uchodził on za Mesjasza, ale nim nie był. A gdy w skutek doniesienia najznakomitszych u nas mężów, Piłat skazał go na śmierć krzyżową, jego dawni miłujący go uczniowie nie przestali o nim głosić, że trzeciego dnia ukazał się im znów jako żywy, co o nim, jak i wiele innych zdumiewających rzeczy przepowiadali boscy prorocy. I odtąd, aż po dzień dzisiejszy, istnieje plemię chrześcijan, którzy od niego otrzymali tę nazwę. Autor potwierdza historyczność opisów Nowego Testamentu. Dowodzi on, że Jezus był postacią historyczną. Ten fragment nazywamy świadectwem Flawiusza (Testimonium Flavianum). Starożytny historyk mówi w nim, że Jezus był znaną postacią oraz że uważano Go za Żyda o niezwykłych cechach. Podaje następnie, że zginął skazany przez Poncjusza Piłata. Potwierdza też, że głoszono Zmartwychwstanie Jezusa i to, że jest Mesjaszem. Mówi także, że od Niego biorą nazwę chrześcijanie. Autorem kolejnego tekstu jest Tacyt rzymski historyk, retor, adwokat i polityk. Żył na przełomie I i II wieku naszej ery. Jest autorem wielu dzieł. Wśród nich są także Roczniki (Annales), w których pisze: Ani pod wpływem zabiegów ludzkich, ani darowizn cesarza i ofiar błagalnych na rzecz bogów nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją usunąć, podstawił Neron winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których znienawidzono dla ich bezwstydu, a których gmin nazywał chrześcijanami (ludzie nazywali chrześcijanami - przypis autora). Początek tej nazwie dał Chrystus, który za panowania Tyberiusza został skazany na śmierć przez prokuratora Poncjusza Piłata; a przytłumiony na razie zgubny zabobon wybuchnął, nie tylko w Judei, gdzie się to zło wylęgło, lecz także w stolicy, dokąd wszystko, co potworne i sromotne zewsząd napływa i znajduje licznych zwolenników. Schwytano więc najpierw tych, którzy tę wiarę wyznawali publicznie, potem na podstawie ich zeznań ogromne mnóstwo innych, i udowodniono im nie tyle zbrodnię podpalenia, ile nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu. Tacyt odnosi się do pożaru Rzymu za cezara Nerona. O wywołanie pożaru cesarz oskarżył chrześcijan (co było nieprawdą, ponieważ sam kazał podpalić Rzym). W tym dziele Tacyt pisze o Jezusie, który został skazany i ukrzyżowany. Trzecim pozabiblijnym źródłem wiedzy o Jezusie jest Talmud bardzo ważna księga dla Żydów, zawierająca komentarz, wyjaśnienie Tory (Pięcioksięgu Mojżesza, czyli najważniejszych dla Żydów ksiąg Pisma Świętego.: Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt). Talmud pochodzi z pierwszych wieków naszej ery i zwiera klika wzmianek o Jezusie. 11

9 W wigilę Paschy został powieszony Jezus. Czterdzieści dni wcześniej herold głosił: On zostanie wyprowadzony na ukamienowanie, ponieważ zajmował się magią i zwiódł Izraela na bezdroża. Jeżeli kto ma coś na jego obronę, niech wystąpi i to powie. Ponieważ nic nie powiedziano na jego obronę, dlatego został powieszony w wigilię Paschy. Talmud ukazuje Pana Jezusa jako kogoś złego w oczach Żydów (co jest zrozumiałe, gdyż Żydzi byli przeciwni Jezusowi, jako twórcy nowej religii). Mówi o próbach zgładzenia Jezusa, o Jego śmierci przed świętem Paschy. Świadectwo Flawiusza, Roczniki Tacyta, Talmud to dzieła niechrześcijan, a nawet ludzi wrogich chrześcijaństwu. Można więc uznać, że nie chcieli oni promować Jezusa i Jego religii. Mimo to wspominają o Nim w swoich dziełach. Jest to dowód, że Jezus jest postacią historyczną. O co zapytałbyś Józefa Flawiusza i Tacyta, gdybyś mógł się z nimi spotkać? Dzięki Jezu Ref. Dzięki Jezu /x2 Dzięki Ci, że kochasz mnie. Dzięki Jezu /x2 Dzięki Ci o dzięki Ci, że kochasz mnie. 1. Tam na Golgocie umarłeś za mnie Dzięki Ci, że kochasz mnie Zmartwychwstałeś, żyjesz we mnie Dzięki ci, że kochasz mnie Wykonaj zadanie 2. i 3. w Zeszycie ćwiczeń.

10 I Jezus zapowiedziany przez Boga 1. Obietnice mesjańskie Jezus postacią historyczną Cztery Ewangelie Zapowiedź narodzin Jana Chrzciciela Zwiastowanie Maryi Maryja u Elżbiety Jan Chrzciciel przygotowuje na przyjście Jezusa i wzywa do nawrócenia II. Jezus posłany przez Boga 8. Narodziny Jezusa wypełnieniem Bożej obietnicy Ucieczka do Egiptu Życie ukryte Jezusa Chrzest Pana Jezusa Post i kuszenie Jezusa Wybór Dwunastu Pierwszy znak w Kanie Galilejskiej Publiczna działalność Jezusa III. Jezus naucza SPIS TRESCI 16. Kazanie na Górze Osiem Błogosławieństw Antytezy z Kazania na Górze Przypowieści jako forma nauczania Jezusa Dom na skale Światło pod korcem Przypowieść o wiernym i niewiernym słudze Przypowieść o skarbie i perle Przypowieść o talentach Przypowieść o chwaście Przypowieść o przewrotnych rolnikach Przypowieści o ziarnku gorczycy i o zaczynie Przypowieść o uczcie Zagubiona owca i drachma... 84

11 30. Przypowieść o bogaczu i Łazarzu Przypowieść o nieurodzajnym figowcu Pierwsze miejsca na uczcie Przypowieść o dziesięciu pannach Nielitościwy dłużnik Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie Sąd Ostateczny IV Jezus działa 37. Jezus uzdrawia chorych Jezus wyrzuca złe duchy Jezus przywraca do życia Jezus karmi głodnych Jezus panuje nad siłami natury Jezus odwiedza przyjaciół Jezus przebacza grzechy Jezus umacnia wiarę uczniów V. Jezus umiera i zmartwychwstaje 45. Wjazd do Jerozolimy Wielki Czwartek Ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa Żal Piotra i żal Judasza Jezus przed sądem Ukrzyżowanie Jezusa Zmartwychwstanie Jezusa Spotkania ze Zmartwychwstałym Wniebowstąpienie Jezusa Posłanie uczniów VI. Katechezy okolicznościowe 54. Do Jezusa przez Maryję Marana tha Wielki Post Pacierz