Załącznik do Uchwały Nr XXVI/217/13 Rady Gminy Cyców z dnia 29 listopada 2013r. PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE CYCÓW NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XXVI/217/13 Rady Gminy Cyców z dnia 29 listopada 2013r. PROGRAM WSPIERANIA RODZINY W GMINIE CYCÓW NA LATA

2 I. WSTĘP Każde dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje rodziny, która otacza je miłością, zapewnia poczucie bezpieczeństwa i zaspakaja jego potrzeby. Z punktu widzenia potrzeb dziecka, rodzina jest podstawowym środowiskiem zapewnienia bezpieczeństwa emocjonalnego, jest naturalnym środowiskiem wychowawczym, w którym główny element stanowią interakcje zachodzące między jej członkami. Rodzina w sposób świadomy i nieświadomy oddziałuje na osobowość dziecka, przekazuje mu swój system wartości, tradycje, poglądy, ukierunkowuje jego aktywność i postępowanie na całe życie. Rodzina jest najbardziej stabilnym punktem odniesienia w doświadczeniu dziecka. Pomyślny rozwój dziecka jest możliwy w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. W przypadku jakiejkolwiek dysfunkcjonalności rodziny dziecko ma prawo do specjalnej ochrony i pomocy państwa. Wszelkie działania służb i instytucji pracujących na rzecz dobra dziecka i rodziny powinny być zintegrowane i uwzględniać prawo do zachowania tożsamości dziecka i jego prawa do utrzymania kontaktów z rodzicami. Program Wspierania Rodziny w Gminie Cyców na lata zwany dalej,,programem opracowany został w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej /t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 135 z późn.zm./. W myśl w/w ustawy na jednostki samorządu terytorialnego nałożony został obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Założeniem Programu jest wsparcie rodziny naturalnej już na etapie gdy problemy się zaczynają oraz eliminowanie zagrożeń a przewidywanym efektem pozostawienie dziecka w środowisku rodzinnym. Zawarte w programie propozycje pomocowe wspierają rodzinę w prawidłowym wypełnianiu jej funkcji. Obejmują pomocą rodziny zagrożone różnego typu patologiami, dysfunkcjami oraz dzieci i młodzież zagrożoną niedostosowaniem społecznym. 2

3 I. DIAGNOZA Diagnoza lokalna dotycząca dysfunkcjonalności rodzin w zakresie pełnienia funkcji opiekuńczo-wychowawczych została dokonana w oparciu o dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Cycowie i Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej wg stanu na dzień 31 grudnia 2012r. Pod opieką Ośrodka Pomocy Społecznej w Cycowie na dzień 31 grudnia 2012 roku znajdowało się 211 rodzin z tego 129 rodzin stanowiły rodziny z dziećmi w których wychowywało się 313 dzieci. Tabela Nr 1. Struktura rodzin z dziećmi objętych pomocą OPS w 2012 roku Liczba dzieci w rodzinie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach i więcej 2 18 Poniższa tabela przedstawia powody przyznania w 2012r. świadczeń z pomocy społecznej dla rodzin z dziećmi. Tabela Nr2. Przesłanki uprawniające do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej rodziny z dziećmi. Zdarzenie losowe - Alkoholizm 1 Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu - zakładu karnego Przemoc w rodzinie 2 Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych 49 Potrzeba ochrony macierzyństwa 25 Długotrwała lub ciężka choroba 16 Niepełnosprawność 28 Bezrobocie 71 Ubóstwo 111 3

4 Według analizy pracowników socjalnych bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych zdiagnozowano w 49 rodzinach, przy czym część z tych rodzin przy zapewnieniu wsparcia jednostek zajmujących się na co dzień problemami rodzin i dzieci jest w stanie zapewnić dziecku właściwy rozwój i wychowanie. Najczęściej dysfunkcyjność rodziny łączy się z takimi zjawiskami jak: uzależnienia, przemoc w rodzinie, choroba, niepełnosprawność a w konsekwencji problemy w wypełnianiu roli rodzica czy innej ważnej roli w rodzinie. Ważnym instrumentem polityki edukacyjnej i integracyjnej oraz wyrównywania szans rozwojowych dzieci jest edukacja przedszkolna. Dla dzieci których rozwój przebiega nieharmonijnie lub z opóźnieniem wychowanie przedszkolne jest szansą na wczesne wspieranie rozwoju w sferze poznawczej, funkcjonalnej i społecznej. W gminie Cyców opieką przedszkola w roku szkolnym 2012/2013objętych było 167 dzieci. Edukacja szkolna w Gminie Cyców realizowana jest w 7 szkołach podstawowych w których łącznie w roku szkolnym 2012/2013 uczyło się 749 uczniów w tym 160 uczniów w klasie 0 oraz 261 uczniów w gimnazjum. Dzieci objęte wychowaniem i edukacją od przedszkola do szkoły ponadgimnazjalnej z rodzin, których dochód nie przekracza 150 % kryterium dochodowego określonego ustawą o pomocy społecznej, mają możliwość korzystania z jednego gorącego posiłku w ramach programu rządowego,,pomoc państwa w zakresie dożywiania. W 2012 roku z nieodpłatnych posiłków w szkole korzystało 223 dzieci. Gdy dochodzi do sytuacji, w której rodzice zostają trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub władza ta została ograniczona, sąd postanawia o ustanowieniu nad dzieckiem opieki zastępczej i umieszczeniu poza rodziną biologiczną. Tabela Nr3. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej wg. stanu na dzień r. Forma pieczy zastępczej Rodzinna 23 Instytucjonalna 2 Liczba dzieci Z danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej wynika, że 23 dzieci z terenu gminy Cyców przebywa w rodzinnej pieczy zastępczej. Natomiast w instytucjonalnej pieczy zastępczej na dzień r. przebywało 2 dzieci. Zmiany dokonujące się w Polsce w ostatnich latach są szczególnie widoczne w obszarze społecznego i ekonomicznego funkcjonowania obywateli. Gmina Cyców podobnie jak i reszta część kraju doświadcza problemów 4

5 społecznych, około 720 mieszkańców gminy stale lub okresowo korzysta z różnego rodzaju form pomocy społecznej, Trudności w społecznym funkcjonowaniu są szczególnie dotkliwe dla osób niepełnosprawnych, ludzi starszych, rodzin wielodzietnych, niepełnych, opiekujących się osobą niepełnosprawną, gdyż nie są one w stanie na równi z innymi bez odpowiedniej pomocy przystosować się do zachodzących zmian w życiu codziennym. Najczęściej zauważalnymi zmianami i procesami w sferze społecznej są: - wzrost populacji ludzi starszych, - zmiany struktury rodzin/powiększająca się liczba rodzin niepełnych, wczesne macierzyństwo/, - konkurencja na rynku pracy/ niskie wykształcenie, brak wykształcenia/, - niska mobilność zawodowa, - ograniczenie w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i materialnych rodzin, - trudności w godzeniu obowiązków zawodowych i rodzinnych, - brak umiejętności funkcjonowania we współczesnych realiach /zaburzone relacje wewnątrz rodzin/. Trudności z jakimi borykają się rodziny w gminie Cyców: - osłabienie więzi rodzinnych, - trudności wychowawcze, - niepełnosprawność, - długotrwała choroba, - ubóstwo, - uzależnienia, - trudności mieszkaniowe, - przemoc, - marginalizacja społeczna. Zjawiska niepożądane, które wpływają na pogorszenie się sytuacji rodzin w gminie Cyców: - bezrobocie, - przestępczość, - niski poziom wykształcenia, - bierna i niska samoświadomość, - zaburzona komunikacja wewnątrz rodzinna, - nieumiejętność zorganizowania czasu wolnego dla rodziny, - uzależnienia, - zaburzona struktura rodziny,związki nieformalne, rodziny niepełne, wczesne macierzyństwo, - eurosieroctwo. Do zasobów instytucjonalnych działających w strukturach lokalnych w obszarze wspierania rodzin na terenie Gminy Cyców należą: - Ośrodek Pomocy Społecznej w Cycowie, - Urząd Gminy Cyców, 5

6 - Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Stowarzyszenie Klub Abstynenta AROKA, - Zespół Szkół w Cycowie, - Szkoła Podstawowa w Stawku, - Szkoła Podstawowa w Garbatówce, - Szkoła Podstawowa w Malinówce, - Szkoła Podstawowa w Głębokiem, - Filia Szkoły Podstawowej w Świerszczowie, - Filia Szkoły Podstawowej w Bekieszy, - Ośrodek Usług Medycznych PULS, - Ośrodek Zdrowia MEDRO. II.CELE PROGRAMU Celem głównym programu jest wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, jak i również edukacja środowiska lokalnego w zakresie promowania społecznie pożądanego modelu rodziny. Cele szczegółowe: 1.Wsparcie materialne ubogich rodzin z dziećmi zagrożonych bezradnością; 2.Wspieranie rodzin zagrożonych patologią, rodzin dysfunkcyjnych w rozwiązywaniu ich problemów życiowych oraz wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach; 3.Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży; III. ZADANIA REALIZOWANE W RAMACH PROGRAMU Cel szczegółowy: 1. Wsparcie materialne ubogich rodzin z dziećmi zagrożonych bezradnością; Zadania Świadczenie pomocy społecznej rodzinom żyjącym w trudnych warunkach materialnych Zapewnienie dzieciom i młodzieży z ubogich rodzin posiłków w szkole Pomoc w zaopatrzeniu dzieci i młodzieży w artykuły szkolne i podręczniki Udzielenie dzieciom i młodzieży stypendiów Współorganizowanie wypoczynku dzieciom i młodzieży z ubogich rodzin Organizacja wypoczynku letniego w formie kolonii z programem profilaktycznym dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem alkoholizmu 6 Realizatorzy OPS OPS,UG,Szkoły OPS,UG,Szkoły UG OPS,PCPR OPS,GKRPA

7 Cel szczegółowy: 2. Wspieranie rodzin zagrożonych patologią, rodzin dysfunkcyjnych w rozwiązywaniu ich problemów życiowych oraz wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach. Zadania Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo-wychowawczym polegająca na diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczych, zaniedbań względem dzieci oraz oceny sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym i rówieśniczym Rozbudowa sieci poradnictwa rodzinnego oraz prowadzenie profilaktyki działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych Promocja i realizacja programów profilaktycznych, terapeutycznych, psychoedukacyjnych skierowanych do rodziców i dzieci Zapewnienie rodzinom z problemem bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych pomocy asystenta rodziny Umożliwienie funkcjonowania na terenie gminy rodzin wspierających Działania korekcyjno-edukacyjne mające na celu ograniczenie przemocy w rodzinie skierowane do potencjalnych sprawców przemocy w rodzinie Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, tworzenie placówek wsparcia dziennego Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, przestępczości i uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży Organizacja specjalistycznego wsparcia psychologicznego, terapeutycznego i prawnego dla rodzin zagrożonych kryzysem Monitorowanie sytuacji zdrowotnej dzieci z rodzin dysfunkcyjnych/kontakt z pielęgniarką, lekarzem rodzinnym/ Realizatorzy OPS OPS,GKRPA,Szkoły, Klub Abstynenta OPS,GKRPA, Szkoły OPS,UG OPS,UG OPS,GKRPA, UG,ZIds.przeciwdziałania przemocy OPS,BP,UG,Szkoły OPS,GKRPA, Policja, Szkoły OPS,UG,Szkoły, PCPR OPS,Szkoły,Placówki Ochrony Zdrowia 7

8 Cel szczegółowy: 3.Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży. Zadania Współpraca ze szkołami w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych Wspieranie dzieci z rodzin nieposiadających możliwości finansowych w rozwijaniu uzdolnień Rozwój i wzbogacanie istniejących programów profilaktycznych i edukacyjnych Promowanie aktywności młodego pokolenia, poprzez wsparcie idei wolontariatu oraz inicjowania programów wyłaniania liderów młodzieżowych w różnych sferach życia publicznego Organizacja zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych Uświadamianie rodzicom i opiekunom potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży Realizatorzy OPS,Szkoły OPS,UG,Szkoły OPS,Szkoła,Policja,UG OPS,Szkoły, OPS,Szkoły, OPS,Szkoły IV. ADRESACI Adresatami niniejszego programu są dzieci i rodziny przeżywające trudności w sferze opiekuńczo-wychowawczej oraz rodziny, z których dzieci umieszczone zostały w pieczy zastępczej. Wszystkie dzieci wymagają ochrony ich praw i wolności oraz pomocy dla zapewnienia harmonijnego rozwoju i przyszłej samodzielności życiowej. Szczególnej uwagi wymagają dzieci i młodzież z rodzin niewydolnych wychowawczo. Dysfunkcje rodziny, spowodowane w głównej mierze uzależnieniami, przyczyniają się do powstawania znacznych strat rozwojowych dzieci żyjących w tych rodzinach. Niewydolność rodziców zaburza zaspokajanie podstawowych potrzeb rozwojowych dziecka, prowadzi między innymi do niepowodzeń szkolnych oraz izolacji społecznej. Rodzina, jako naturalne środowisko rozwoju dziecka, przeżywając trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci, wymaga wsparcia dla dobra nie tylko dzieci, ale też wszystkich jej członków. Przywrócenie prawidłowego funkcjonowania rodzin jest też największym zyskiem dla społeczności lokalnej. V.REALIZACJA PROGRAMU Program realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Cycowie przy udziale: a) Urzędu Gminy w Cycowie, b) Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; c) Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; d) Placówek Oświatowych; e) Placówek Ochrony Zdrowia; 8

9 f) Komendy Powiatowej Policji w Łęcznej; g) Gminnej Biblioteki Publicznej w Cycowie; h) Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej, i) Sądu we Włodawie, Kuratorów Sądowych, j) Organizacji Pozarządowych. VI. FINANSOWANIE Program Wspierania Rodziny na lata będzie realizowany i wdrażany etapowo zgodnie z potrzebami i możliwościami finansowymi gminy. Środki pochodzić będą głównie z budżetu samorządu gminnego i jego jednostek organizacyjnych, dotacji oraz środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł. VII. MONITOROWANIE I EWALUACJA Monitorowanie i ewaluacja jest koniecznym elementem realizacji programu. Monitoring stanowi podstawę przeprowadzenia ewaluacji. Ewaluacja programu będzie oparta na gromadzeniu i analizie danych pozyskanych z OPS, UG, GKRPA, PCPR, Policji, Szkół, Placówek Ochrony Zdrowia, które dostarczą podstaw do planowania działań profilaktycznych na lata następne oraz przesłanek do oceny ich skuteczności. Wskaźniki osiągnięcia poszczególnych celów szczegółowych to między innymi: 1.Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej; 2.Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli; 3.Liczba dzieci korzystających z Rządowego programu pomoc państwa w zakresie dożywiania; 4.Liczba dzieci korzystających Rządowego programu pomocy uczniów,,wyprawka szkolna ; 5.Liczba udzielonych stypendiów szkolnych o charakterze socjalnym; 6.Liczba dzieci biorących udział w koloniach finansowanych przez Kuratorium Oświaty; 7.Liczba dzieci biorących udział w koloniach z programem profilaktycznym z rodzin dotkniętych problemem alkoholizmu; 8.Liczba dzieci z problemami opiekuńczo-wychowawczymi objętych pracą socjalną; 9.Liczba rodzin które skorzystały ze specjalistycznego poradnictwa; 10.Liczba rodzin objętych pomocą asystenta rodziny; 11.Liczba rodzin wspierających; 12.Liczba osób które uczestniczyły w programie korekcyjno-edukacyjnym dla sprawców przemocy w rodzinie; 13.Liczba grup wsparcia działających na terenie gminy. Koordynatorem Programu Wspierania Rodziny w Gminie Cyców na lata będzie pracownik socjalny Ośrodka Pomocy Społecznej, który w terminie do 10 lutego każdego roku, następującego po pierwszym roku realizacji 9

10 programu, przedłoży Wójtowi Gminy - za pośrednictwem kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej sprawozdanie z realizacji programu oraz zostaną przedstawione potrzeby związane z realizacją wyznaczonych zadań. 10