9. System przyrodniczy miasta

Transkrypt

1 9. System przyrodniczy miasta Zieleń miasta Gdańska stanowią: Lasy Państwowe z wydzielonym Trójmiejskim Parkiem Krajobrazowym wraz z otuliną, lasy komunalne, Pas Nadmorski, założenia dworsko-parkowe, parki, zieleńce, skwery, tereny rekreacyjno - wypoczynkowe, ogródki działkowe, zieleń przyuliczna i osiedlowa, a także użytki zielone (łąki, pastwiska) Ogólna charakterystyka systemu przyrodniczego Największy kompleks zieleni stanowią Lasy Oliwskie, w większości będące własnością Lasów Państwowych (Nadleśnictwo Gdańsk), jedynie na wschodnich obrzeżach stanowiące Lasy Komunalne Gdańska. Bogate ukształtowanie powierzchni terenu sprzyja znacznemu zróżnicowaniu siedlisk i roślinności. Występuje tu grupa rzadkich i chronionych gatunków roślin, jak np.: wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), konwalia majowa (Convallaria majalis), kruszyna pospolita (Frangula alnus), marzanka wonna (Asperula odorata). W cienistych i chłodnych rozcięciach erozyjnych krawędzi wysoczyzny rosną gatunki w swoim występowaniu związane z terenami gór i pogórzy. Są to m.in. podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant) i tojad dziobaty (Aconitum variegatum) objęte ochroną całkowitą. Stwierdzono występowanie kuny domowej (Martes foina), kuny leśnej (Martes martes), łasicy (Mustela nivalis), gronostaja (Mustela erminea), lisa ( vulpes vulpes), jeża (Erinaceus concolor), a z ptaków m.in. kruka (Corvus corax) i myszołowa (Buteo buteo). Najcenniejsze fragmenty lasu w obrębie Gdańska są chronione w ramach powołanych rezerwatów przyrody. Zmiany użytkowania w najmniejszym stopniu objęły Żuławy Gdańskie, licząc także tereny położone na Wyspie Sobieszewskiej. W tych rejonach przeważają tereny zielone, głównie użytki rolne. Rozległe obszary wysoczyzny w rejonie: Maciek, Łostowic, Szadółek, Kokoszek, Rębiechowa, Klukowa, Nowego Światu to jeszcze w znacznej części obszary rolnicze. Niewielkie, izolowane powierzchnie zajmują łąki i pastwiska. Położone w dolinach małych cieków, razem z ciągami zadrzewień i zakrzaczeń, stanowią naturalne ciągi zwartej roślinności z ostoją specyficznej fauny płazów, gadów i drobnych ssaków. Wśród pól występują niewielkie enklawy leśne. Największym kompleksem leśnym w tym rejonie jest znajdujący się na południe od Smęgorzyna fragment lasów otomińskich. Główne ciągi przyrodnicze na obszarach zainwestowanych związane są z ciekami przepływającymi przez miasto i są to: Potok Oliwski, Strzyża, Kanał Raduni, Motława, Opływ Motławy, Czarna Łacha. Wzdłuż koryt ciągną się wąskie pasy fragmentarycznie wykształconych zbiorowisk ziołoroślowych i szuwarowych, gdzie występują gatunki łęgowe, często ruderalne. Wyróżnia się tutaj Potok Oliwski, przepływający przez kilka drobnych zbiorników wodnych, który w znacznej części swojego przebiegu przecina tereny zielone. Niekiedy w wolno płynących wodach np.: wzdłuż koryt Motławy i Czarnej Łachy rozwijają się zbiorowiska roślin zanurzonych o pływających liściach, jak np. lilie wodne Nymphaea alba. Na obszarach zabudowanych w skład systemu przyrodniczego miasta wchodzą głównie tereny zieleni urządzonej. Szczególne znaczenie posiadają duże obszary parkowe jak: 82

2 Park im. R. Reagana, Park Oliwski, Park Jelitkowski, Park Oruński, Opływ Motławy, Park Brzeźnieński, tereny parkowe wzdłuż al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu a także cmentarze. Stanowią one nie tylko miejsce wypoczynku dla mieszkańców Gdańska, ale razem z fragmentami zieleni nieurządzonej decydują o funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego miasta. W skład terenów zielonych wchodzą: Tereny leśne 4.855,00 ha Tereny zieleni rekreacyjno-wypoczynkowej 530,00 ha Ogrody działkowe 957,00 ha Razem 6.342,00 ha Na jednego mieszkańca aglomeracji gdańskiej przypada ogółem ok. 138,8 m 2 zieleni w tym: 106,3 m 2 powierzchni terenów leśnych oraz ok. 32 m 2 zieleni urządzonej (stan szacunkowy na r.) 9.2. Kluczowe obszary w systemie przyrodniczym gminy miasta Gdańska - lasy Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego - Lasy Oliwskie, - kompleks terenów zielonych wzdłuż Potoku Oliwskiego między Jelitkowem a Oliwą, - pas plaży i wydm między Jelitkowem a Świbnem, - kompleksy leśne Stogów i Wyspy Sobieszewskiej, - tereny muraw i szuwarów w części przemysłowej Stogów, - lasy komunalne okolic Wrzeszcza, - żarnowczyska po poligonie wojskowym w okolicy Jasienia, - lasy Otomińskie, - zróżnicowana roślinność strefy krawędziowej wysoczyzny nad Żuławami, - łąki i szuwary nad Martwą Wisłą i Wisłą Śmiałą, - Żuławy Wiślane, - enklawy zbiorowisk naturalnych w obszarach rolniczych wysoczyzny. 83

3 84

4 9.3. Formy, obszary i obiekty chronionej przyrody występujące na terenie Gdańska Obszary Natura 2000 na terenie miasta Gdańska Na terenie miasta występują 4 lądowe obszary Natura 2000 o łącznej powierzchni 963 ha: Bunkier w Oliwie - specjalny obszar ochrony siedlisk nietoperzy PKH o powierzchni 0,13 ha. Jest to jedno z trzech największych zimowisk nietoperzy (Chiroptera) w województwie pomorskim (do 81 osobników z 4 gatunków). Zimuje tu połowa wszystkich stwierdzanych w aglomeracji trójmiejskiej (Gdańsk, Sopot, Gdynia) osobników nocka dużego Myotis myotis. Twierdza Wisłoujście - specjalny obszar ochrony siedlisk nietoperzy PKH o powierzchni 16,17 ha; Największe w Gdańsku i drugie w województwie zimowisko nietoperzy Chiroptera (176 osobników w 2003 r., 3-6 gatunków). Zaobserwowano znaczny wzrost liczebności hibernujących zwierząt (głównie Myotis nattereri) od momentu kiedy zaprzestano użytkowania podziemi Twierdzy jako magazyny. Jedyne w regionie zimowisko nocka łydkowłosego Myotis dasycneme. Gatunek ten obserwowano tu regularnie zimą (jedno z czterech największych zimowisk tego gatunku w Polsce), jak również w okresie migracji jesiennej (15% wszystkich nietoperzy odławianych w sieci przy wlotach korytarzy). Sąsiadujące z Twierdzą kanały i fosy stanowią żerowisko dla nocka łydkowłosego. Stwierdzono tu również nocka dużego Myotis myotis zimą i podczas migracji jesiennej. Zatoka Pucka - obszar specjalnej ochrony ptaków PLB o powierzchni 245 ha (w granicach miasta) Występują tu co najmniej 23 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje tu powyżej 1% populacji krajowej biegusa zmiennego (schinzii) (PCK). Sieweczka obrożna (PCK) osiaga liczebność do 1% populacji krajowej; do niedawna gnieździł się tu batalion. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) perkoza dwuczubego, perkoza rogatego, czernicy; stosunkowo duże koncetracje (C7) osiągają: łabędź krzykliwy, głowienka, łęczak, biegus krzywodzioby, biegus zmienny, brodziec śniady, głowienka, kamusznik, kulik mniejszy, kulik wielki, ostrygojad, czajka, siewnica, sieweczka obrożna i szlamnik. W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: bielaczek, czernica, gągoł, nurogeś, ogorzałka, perkoz dwuczuby; stosunkowo duże koncentracje (C7) osiąga łabędź niemy; ptaki wodno-błotne znacznie przekraczają koncentracje osobników (C4) Ujście Wisły - obszar specjalnej ochrony ptaków PLB o powierzchni 701,17 ha (w granicach miasta). Obszar obejmuje znaczny fragment zewnętrznej delty Wisły, od nieczynnego obecnie ujścia Wisły Śmiałej na zachodzie, po aktualne ujście Wisły Przekopu i jego okolice - tak lądowe, jak i morskie, na wschodzie. Do obszaru włączono 12-kilometrowy pas wybrzeża Wyspy Sobieszewskiej, łączący oba ujścia oraz przyujściowy odcinek głównego koryta Wisły, tzw. Wisłę Przekop, wraz z jej międzywałem, o długości ok. 6 km, rozciągający się od morza, na północy, do miejscowości Przegalina, na południu. Zachodni kraniec obszaru stanowi rezerwat Ptasi Raj, wschodni - rezerwat Mewia Łacha. Obszar należy do mezoregionu Mierzeja Wiślana i tylko jego południowy kraniec wchodzi na teren mezoregionu Żuław 85

5 Wiślanych. W obu rezerwatach występuje mozaika siedlisk, obejmująca przymorskie, płytkie, słodkowodne jeziora, rozległe płaty szuwaru trzcinowego, występującego w przybrzeżnej strefie jezior oraz na dawnych łąkach słonoroślowych (Ptasi Raj), oraz piaszczyste mierzeje, odcinające jeziora od Bałtyku. Znaczne fragmenty terenu zajmują wydmy, pokryte typową roślinnością wydmy białej lub szarej, w wielu miejscach porośniętej różnowiekowymi uprawami sosnowymi, ze znaczną domieszką drzew liściastych. Znaczną część rezerwatu Mewia Łacha zajmuje wysokopienny las mieszany, zaś rezerwatu Ptasi Raj uprawa olchy, założona na dawnych łąkach słonoroślowych, obecnie zanikająca i przechodząca w zbiorowiska krzewiasto-szuwarowe Parki krajobrazowe Trójmiejski Park Krajobrazowy utworzony w 1979 roku jako drugi w województwie gdańskim i jeden z pierwszych parków krajobrazowych w Polsce. Przedmiot ochrony stanowi specyficzna rzeźba terenu oraz szata roślinna. Powierzchnia TPK w granicach Miasta Gdańska 2341,8 ha, powierzchnia otuliny 2570,7 ha. Rozporządzenie Wojewody Gdańskiego z 8 listopada 1994 r. (Dz. Urz. Woj. Gdańskiego nr 27, poz. 139 z 1994 r.) szczegółowo określa przebieg granic parku oraz wprowadza zakazy, ograniczenia i obowiązki na terenie parku zgodnie z ustawą o ochronie przyrody. TPK 86

6 Obszary Chronionego Krajobrazu Obszar Chronionego Krajobrazu Wyspy Sobieszewskiej o powierzchni 1384 ha, obejmujący fragment Mierzei Wiślanej na całej jej szerokości. Najcenniejsze fragmenty obszaru objęto ochroną rezerwatową (rezerwaty Ptasi Raj i Mewia Łacha). Obszar Chronionego Krajobrazu Wyspa Sobieszewska, jako część Mierzei Wiślanej, stanowi fragment ważnego przymorskiego ciągu zieleni Gdańska oraz regionalnego systemu przyrodniczego strefy nadmorskiej rejonu Zatoki Gdańskiej. Ptasi Raj. Wyspa Sobieszewska Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni ha, częściowo obejmujący tereny położone w Gminie Gdańsk. W granicach miasta znajduje się północnozachodnia część obszaru o powierzchni ha, obejmująca kompleks tzw. lasów smęgorzyńskich (położonych pomiędzy terenami rolniczymi i zabudową osiedli Kiełpino Górne i Smęgorzyno oraz Sulmin i Niestępowo). Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu 87

7 Obszar Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich o powierzchni ha (w tym 1051 ha w granicach miasta) obejmuje Żuławy Gdańskie z wyjątkiem ich północnozachodniego fragmentu. Podstawowym walorem krajobrazu jest silnie rozbudowana sieć hydrologiczna oraz unikatowe w Polsce powierzchnie budowane przez namuły Wisły. Ochronie podlega tu charakterystyczny krajobraz kulturowy Żuław Rezerwaty przyrody Rezerwat przyrody Źródliska Ewy utworzony w 1983 r., celem ochrony naturalnych zbiorowisk łęgowych i ziołoroślowo-szuwarowych. Obejmuje fragment kompleksu leśnego Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego o powierzchni 11,08 ha. W granicach rezerwatu znajduje się kompleks leśny i zbiorowiska źródliskowe występujące na stromych stokach, wysokich na m, w dnie oraz w źródliskach jednego z rozcięć erozyjnych strefy krawędziowej, prowadzącego wody Potoku Prochowego. Występują zbiorowiska roślinne i flora charakterystyczne zarówno dla regionu, jak i obszarów podgórsko-górskich, jak również kilka cennych gatunków chronionych. Rezerwat przyrody Ptasi Raj utworzony w 1959 r. jako rezerwat faunistyczny, w celu ochrony ostoi ptactwa wodnego i błotnego. Położony u ujścia Wisły Śmiałej na terenie Wyspy Sobieszewskiej, wchodzący w granice Obszaru Chronionego Krajobrazu Wyspy Sobieszewskiej. Powierzchnia rezerwatu wynosi 188,80 ha. Główny charakter roślinności bezpośredniego otoczenia jezior nadają szuwary trzcinowe, miejscami występują szuwary turzycowe. W południowej części rezerwatu występują kultury sosny i olszy czarnej. Na terenie mierzei obserwuje się pozostałości nieleśnej napiaskowej roślinności wydmowej zbiorowiska wydmy białej i szarej. Ze względu na walory awifaunistyczne rezerwat ma rangę międzynarodową. Rezerwat Ptasi Raj 88

8 Rezerwat przyrody Mewia Łacha o powierzchni 35,40 ha, utworzony w 1991 r., w celu ochrony koloni lęgowych rybitw oraz miejsc bytowania ptaków siewkowatych, blaszkodziobych, w okresach ich wędrówek. Swym zasięgiem obejmuje stożek ujściowy Przekopu Wisły po obu stronach rzeki. Na obszarze Gdańska znajduje się część lewobrzeżna rezerwatu, położona na terenie Wyspy Sobieszewskiej. W części centralnej zajmują płaskie obniżenia okresowo zalewane wodą, w części południowej występuje niewielkie jezioro deltowe. Stożek ujściowy Przekopu Wisły jest jednym z nielicznych odcinków polskiego wybrzeża, gdzie zachodzi ciągły proces akumulacji rzecznej, morskiej, eolicznej i organicznej. Flora liczy blisko 300 gatunków, kilka z nich podlega ochronie prawnej. Z tych względów jest to obszar o randze europejskiej i krajowej - jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w polskiej strefie przybrzeżnej. Rezerwat przyrody Wąwóz Huzarów o powierzchni 2,8 ha utworzony w 2005 r., w celu ochrony roślin rzadkich i chronionych. Obejmuje wąskie rozcięcie erozyjne o stromych zboczach oraz część przylegającej wierzchowiny w strefie krawędziowej Pojezierza Kaszubskiego. W rezerwacie stwierdzono występowanie 117 gatunków roślin naczyniowych, w tym trzech gatunków podlegających ochronie ścisłej (bluszcz pospolity, podrzeń żebrowiec i widłak jałowcowaty) oraz czterech podlegających ochronie częściowej (bluszcz pospolity, konwalia majowa, kruszyna pospolita i marzanka wonna). Rezerwat Wąwóz Huzarów TPK Rezerwat przyrody Dolina Strzyży o wielkości 38,52 ha, położony jest na terenie leśnictwa Matemblewo. Rezerwat uznany rozporządzeniem wojewody pomorskiego nr 19/07 z dnia 29 maja Rodzaj rezerwatu: leśny, typ: fitocenotyczny, podtyp: zbiorowisk leśnych, typ: leśny i borowy, podtyp: lasów nizinnych. Powołany w celu ochrony zbiorowisk łęgowych i grądowych w dolinie potoku Strzyża oraz stanowisk roślin chronionych i rzadkich. Rezerwat posiada otulinę o powierzchni 39,31 ha. 89

9 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe Zespół przyrodniczno-krajobrazowy Dolina Potoku Oruńskiego o powierzchni 79,37 ha zlokalizowany w Dolinie Potoku Oruńskiego. Utworzony w 1999 r., w celu zachowania unikatowego charakteru przyrodniczo krajobrazowego doliny erozyjnej w strefie krawędziowej Wysoczyzny Gdańskiej. Na uwagę zasługuje zachowanie w niezmienionej formie cieku, starasowanych zboczy po dawnej uprawie rolniczej oraz specyficznej szaty roślinnej. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Potoku Oruńskiego Zespół przyrodniczno-krajobrazowy Dolina Potoku Oruńskiego 90

10 Zespół przyrodniczno-krajobrazowy Dolina Strzyży o powierzchni 375,45 ha położony w otulinie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, utworzony w 2001 r., w celu zachowania wyjątkowych walorów krajobrazowych terenu oraz bogatej szaty roślinnej, przy jednoczesnym wdrażaniu zasady budowania ciągłości struktur przyrodniczych. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Strzyży Użytki ekologiczne Użytek ekologiczny Fort Nocek o powierzchni 0,11 ha zlokalizowany na terenie Fortów Napoleońskich przy ul. 3 Maja, nad Dworcem PKS, utworzony w 1996 r., w celu zabezpieczenia stanowiska hibernacji nietoperzy. Użytek ekologiczny Murawy kserotermiczne w Dolinie Potoku Oruńskiego o powierzchni 2,88 ha, utworzony w 1999 r., na terenie fragmentu doliny Potoku Oruńskiego, wyniesiony do 49 m n.p.m. Użytek powołano w celu zabezpieczenia muraw kserotermicznych, wraz z bogactwem ich flory i fauny. Z dwóch stron ograniczony przez erozyjne rozcięcia z drogami gruntowymi i zaroślami. Zbocza osiągają nachylenie do 40 stopni. Na terenie muraw stwierdzono występowanie dobrze wykształconych płatów muraw kserotermicznych, 232 gatunków roślin naczyniowych, w tym liczną grupę roślin ciepłolubnych niewystępujących na innych terenach naszego regionu. 91

11 Murawy kserotermiczne w Dolinie Potoku Oruńskiego Użytek ekologiczny Oliwskie Nocki o powierzchni 0,07 ha zlokalizowany przy ul. Podhalańskiej 13 w Oliwie, utworzony w 2001 r., w celu zabezpieczenia stanowiska hibernacji nietoperzy. Stanowi największe zimowisko nietoperzy w Gdańsku. Co roku na terenie użytku hibernuje ok skrzydlatych ssaków - głównie nocków rudych (Myotis daubentonii) i nocków Natterera (Myotis nattereri), jak również kilkanaście nocków dużych (Myotis myotis) i kilka gacków brunatnych. Nietoperze występujące na terenie użytku Oliwskie Nocki 92

12 Użytek ekologiczny Luneta z Pasikonikiem o powierzchni 0,81 ha, zlokalizowany na terenie Fortów Napoleońskich, obejmujący fragment XVIII-wiecznych umocnień ziemnych Gdańska, tzw. Lunetę Senarmonta. Na terenie użytku występują cenne gatunki flory i fauny: nawłoć (Solidago canadensis), zdziczałe drzewa owocowe, głównie śliwy (Prunus spp.) i jabłonie (Mallus domestica) oraz mysz leśna (Apodemus flavicollis). Prawdziwym skarbem Lunety Senarmonta są owady, np.: liczna populacja niewielkiego pasikonika - wątlika punktowanego (Leptophyes punctatissima). Użytek ekologiczny Prochownia pod Kasztanami o pow. 0,53 ha, zlokalizowany na terenie Fortów Napoleońskich, utworzony w celu zabezpieczenia płatu nie użytkowanej roślinności ze stanowiskami rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt. Użytek stanowi zagłębienie terenu z kilkoma starymi kasztanowcami (Aesculus hippocastanum) i fragment starych, ceglanych fortyfikacji tzw. Prochownia Wojenna. Stanowi zimowisko trzech gatunków nietoperzy - nocka Natterera (Myotis nattereri), nocka rudego (M. daubentonii) i nocka dużego (M. myotis). Na ściętym pniu starego kasztanowca odłowiono bardzo rzadkiego owada - błonkówkę z rodziny grzebaczowanych (Sphecidae), zakładającą dla swych larw gniazda w spróchniałym drewnie. Gatunek Crossocerus styrius został umieszczony na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych. Użytek ekologiczny Migowska Bielawa o powierzchni 0,51 ha, utworzony w 2006 r. zlokalizowany pomiędzy ul. Myśliwską i osiedlem Jasień. Celem powołania użytku jest ochrona torfowiska przejściowego z masową obecnością torfowców i wełnianek. Miąższość złoża torfu wynosi ok. 4 m, co pozwala określić wiek obiektu na ok. 2 3 tys. lat. Na obszarze użytku stwierdzono występowanie następujących gatunków chronionych: rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundiofolia oraz brzoza karłowata Betula nana oraz kilku zagrożonych w tym w szczególności turzycę bagienną Carex limosa, której obecność we florze Gdańska jest cenną wartością. Użytek ekologiczny Migowska Bielawa 93

13 Użytek ekologiczny Dolina Czystej Wody o powierzchni 2,73 ha, utworzony w 2006 r. zlokalizowany na terenie Doliny Czystej Wody w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Celem ochrony jest zabezpieczenie istnienia stanowisk chronionych oraz wzmożona ochrona siedlisk hydrogenicznych i zbiorowisk roślinnych związanych z ciekiem strefy krawędziowej wysoczyzny morenowej oraz w szczególności ochrona stanowiska situ tępokwiatowego Juncus subnodulosus najdalej na wschód położonego stanowiska tego gatunku w Polsce. Użytek ekologiczny Dolina Czystej Wody Użytek ekologiczny Łozy w Kiełpinie o powierzchni 6,39 ha, utworzony w 2006 r. zlokalizowany w okolicy Kiełpina Górnego. Celem ustanowienia użytku jest wzmożona ochrona siedlisk hydrogenicznych i związanych z nimi zbiorowisk roślinnych, a w szczególności zabezpieczenie istnienia stanowisk wierzby szarej rozległych zarośli łozy wraz z szuwarami, położonych we wschodniej części wysoczyzny morenowej na południowy zachód od Kiełpina Górnego. Użytek ekologiczny Łozy w Kiełpinie 94

14 Pomniki Przyrody (rejestr wg stanu na r.) Ustawa o ochronie przyrody definiuje pomnik przyrody jako pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, a w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych i obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie. Na terenie administracyjnym Gdańska występuje 163 pomników przyrody: 124 sztuki pojedynczych drzew, 29 grupy drzew, 1 aleja i 9 głazów narzutowych, 2 pomniki powierzchniowe. Wśród drzew pomnikowych najczęściej spotykane są buki i dęby - można wyróżnić kilka większych skupień pomników przyrody: rejon starego Wrzeszcza, rejon Alei Zwycięstwa w sąsiedztwie Politechniki Gdańskiej, rejon starej Oliwy. * numer kolejny w wojewódzkim rejestrze pomników przyrody Rej. Nazwa pomnika 121 Dąb szypułkowy 122 Cis pospolity 123 Cis pospolity 123 Cis pospolity 125 Sosna pospolita 133 Głaz narzutowy 206 Dąb szypułkowy 206 Dąb szypułkowy 206 Dąb szypułkowy "Gruby dąb" 300 Lipa drobnolistna 300 Lipa drobnolistna - "Aleja Lipowa" 302 Dąb szypułkowy 302 Dąb szypułkowy 302 Dąb szypułkowy 302 Dąb szypułkowy 303 Buk zwyczajny 303 Dąb szypułkowy 359 Dąb szypułkowy 388 Buk zwyczajny 388 Buk zwyczajny 389 Buk zwyczajny 390 Platan klonolistny 391 Modrzew europejski 95

15 391 Modrzew europejski 391 Modrzew europejski 392 Dąb szypułkowy 393 Świerk pospolity 393 Świerk pospolity 393 Świerk pospolity 394 Lipa drobnolistna 402 Buk zwyczajny 403 Dąb szypułkowy 405 Buk zwyczajny 408 Buk zwyczajny 409 Buk zwyczajny 410 Dąb szypułkowy 413 Topola czarna 422 Buk zwyczajny 423 Dąb szypułkowy 424 Dąb szypułkowy 424 Dąb szypułkowy 424 Dąb szypułkowy 426 Buk zwyczajny 427 Buk zwyczajny 427 Buk zwyczajny 428 Głaz narzutowy 444 Cis pospolity 445 Buk zwyczajny 451 Lipa srebrzysta 457 Tulipanowiec amerykański 459 Modrzew europejski 466 Lipa drobnolistna 467 Klon jawor 468 Grab pospolity - porośnięty bluszczem 481 Jarząb szwedzki 482 Lipa amerykańska 488 Miłorząb japoński 498 Brzoza brodawkowata 499 Platan klonolistny 500 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 501 Wiąz szypułkowy 502 Głaz narzutowy 503 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 504 Dąb szypułkowy 505 Świerk pospolity 508 Buk zwyczajny 535 Sosna pospolita 541 Topola biała 545 Głaz narzutowy 546 Kasztanowiec zwyczajny 547 Sosna pospolita 547 Sosna pospolita 547 Sosna pospolita 548 Topola biała 550 Dąb szypułkowy 551 Dąb szypułkowy 558 Jodła kalifornijska 559 Sosna czarna 559 Sosna czarna 572 Głaz narzutowy 574 Buk zwyczajny 575 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 576 Wiąz z kwitnącym bluszczem 577 Buk zwyczajny 578 Kasztan jadalny 579 Klon jawor 580 Grusza pospolita 581 Cyprysik groszkowy odm. szpilkowata 581 Cyprysik groszkowy odm. szpilkowata 582 Buk zwyczajny 583 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 583 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 584 Klon jawor 585 Dąb szypułkowy 586 Dąb czerwony 587 Buk zwyczajny 599 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 600 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 601 Dąb szypułkowy 739 Głaz narzutowy 749 Jesion wyniosły 750 Kasztanowiec zwyczajny 751 Perełkowiec japoński 752 Świerk pospolity - obrośniety bluszczem 753 Brzoza brodawkowata 754 Topola biała 754 Topola biała 755 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 806 Głaz narzutowy 807 Głaz narzutowy 808 Głaz narzutowy 820 Lipa drobnolistna 821 Miłorząb dwuklapowy 822 Dąb czerwony 823 Kasztanowiec biały 824 Kasztanowiec biały 825 Platan klonolistny 826 Kasztanowiec biały 827 Lipa drobnolistna 96

16 829 Cis drzewiasty 829 Modrzew europejski 829 Sosna koreańska 829 Sosna rumelijska 829 Żywotnik olbrzymi 830 Cyprysik Lawsona 831 Magnolia drzewiasta 832 Żywotnik olbrzymi 833 Miłorząb dwuklapowy 834 Modrzew europejski 835 Sosna wejmutka 836 Cis pospolity 836 Cis pospolity 836 Cyprysik nutkajski 836 Żywotnik olbrzymi 837 Magnolia drzewiasta 838 Grujecznik japoński 839 Sosna pospolita 840 Sosna pospolita 841 Świerk pospolity 842 Świerk pospolity 843 Daglezja zielona 844 Sosna pospolita 874 Miłorząb dwuklapowy 922 Sosna pospolita forma kołnierzykowata 923 Sosna pospolita 924 Sosna pospolita 925 Buk zwyczajny 978 Bukszpan wieczniezielony 978 Bukszpan wieczniezielony 978 Cis pospolity 978 Cyprysik groszkowy 978 Cyprysik groszkowy 978 Cyprysik groszkowy 978 Żywotnik olbrzymi 978 Żywotnik olbrzymi 979 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 1046 Dąb szypułkowy 1047 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 1047 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 1048 Dąb szypułkowy 1049 Jesion wyniosły 1050 Wierzba biała 1053 Żywotnik olbrzymi - "Kępa 96 drzew" 1058 Choina kanadyjska 1058 Choina kanadyjska 1059 Dąb szypułkowy 1060 Dąb szypułkowy 1061 Dąb szypułkowy 1062 Lipa drobnolistna 1063 Sosna wejmutka 1064 Daglezja zielona 1064 Daglezja zielona 1065 Cyprysik Lawsona 1065 Cyprysik Lawsona 1065 Cyprysik Lawsona 1065 Cyprysik Lawsona 1065 Cyprysik Lawsona 1065 Cyprysik Lawsona 1066 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 1077 Podgrzybek pasożytniczy - torfowisko 1094 Wierzba biała 1095 Wierzba biała 1096 Wierzba biała 1097 Orzech włoski 1098 Lipa drobnolistna 1099 Buk zwyczajny 1100 Buk zwyczajny 1100 Buk zwyczajny 1101 Dąb bezszypułkowy 1102 Wierzba biała 1102 Wierzba biała 1103 Cyprysik groszkowy 1103 Cyprysik groszkowy 1103 Cyprysik groszkowy 1103 Cyprysik groszkowy 1103 Cyprysik groszkowy 1133 Głaz narzutowy 1940 Topola biała 1941 Topola biała 1953 Dąb szypułkowy 1954 Grab pospolity 1955 Jesion wyniosły 1956 Kasztanowiec zwyczajny 1957 Kasztanowiec zwyczajny 1958 Kasztanowiec zwyczajny 1959 Kasztanowiec zwyczajny 1960 Klon jawor 1961 Klon jawor 1962 Brzoza brodawkowata 1963 Buk zwyczajny 1964 Jodła pospolita 1965 Daglezja zielona 1966 Buk zwyczajny odm. czerwonolistna 1966 Dąb czerwony 1967 Lipa drobnolistna 97

17 1967 Lipa drobnolistna 1967 Lipa drobnolistna 1967 Lipa drobnolistna - "Klukowskie Lipy" 1968 Wiąz szypułkowy Wykaz drzew przeznaczonych do wycinki oraz liczba zamiennych nasadzeń 2010 rok. Drzewa /szt./ i krzewy /m 2 / usuwane: /stan na r. wg wydanych decyzji/ bez pobierania opłaty stanowiącej dochód budżetu gminy za pobraniem opłaty stanowiącej dochód budżetu gminy /pobranie opłaty odroczone na trzy lata przesadzenia, zamienne nasadzenia/ za pobraniem opłaty stanowiącej dochód budżetu gminy drzewa /szt./ krzewy /m 2 / drzewa /szt./ krzewy /m 2 / drzewa /szt./ krzewy /m 2 / , , zamienne nasadzenia drzewa /szt./ krzewy /m 2 / drzewa /szt./ krzewy /m 2 / drzewa /szt./ krzewy /m 2 / , W 2010 roku do budżetu gminy z tytułu opłaty za usuwane drzewa i krzewy wpłynęło ,96 zł Ochrona gatunkowa Według ustawy o ochronie przyrody, ochrona gatunkowa ma na celu zabezpieczenie dziko występujących roślin i zwierząt, w szczególności gatunków rzadkich lub zagrożonych wyginięciem, jak też zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochronie podlegają przede wszystkim gatunki dziko występujące. Chroni się także okazy roślin występujące w ogrodach, parkach itp., uznanych za gatunki chronione. Ochrona gatunkowa polega na niedokonywaniu czynności, mogących zagrozić istnieniu poszczególnych roślin i zwierząt, a także na obowiązku podejmowania działań mających na celu ratowanie poszczególnych gatunków zagrożonych wyginięciem. Według zebranych informacji, na terenie Gdańska stwierdzono występowanie 41 gatunków roślin naczyniowych, grzybów i porostów uznanych za chronione. Wśród nich 29 gatunków objętych jest ochroną całkowitą, 12 gatunków ochroną częściową. 98

18 Lista gatunków chronionych i rzadkich występujących na terenie Gminy Gdańsk Gatunki chronione całkowicie: rośliny naczyniowe: 1. Barwinek pospolity Vinca minor 2. Bluszcz pospolity Hedera helix 3. Cis pospolity Taxus baccata 4. Gnieźnik leśny Neottia nidus-avis 5. Grążel żółty Nuphar luteum 6. Jarząb szwedzki Sorbus intermedia 7. Kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis rubiginosa 8. Listera jajowata Listera ovata 9. Listera sercowata Listera cordata 10. Mikołajek nadmorski Eryngium maritimum 11. Mlecznik nadmorski Glaux matitima 12. Naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora 13. Pełnik europejski Tollius euroaeus 14. Podrzeń żebrowiec Blechnum spicant 15. Rojnik pospolity Sempervivum soboliferum 16. Rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides 17. Sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis 18. Storczyk krwisty Dactylorhiza incarnata 19. Storczyk szerokolistny Dactylorhiza majalis 20. Śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis 21. Tojad dziobaty Aconitum variegatum 22. Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum 23. Wiciokrzew pomorski Lonicera periclimenum 24. Widłak goździsty Lycopodium clavatum 25. Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum 26. Wielosił błękitny Polemonium coeruleum 27. Zimoziół północny Linnaea borealis grzyby: 28. Purchawica olbrzymia Langermannia gigantea 29. Smardz Morchella sp. Gatunki chronione częściowo: rośliny naczyniowe: 30. Bagno zwyczajne Ledum palustre 31. Grzybienie północne Nymphaea cfr candida 32. Kalina koralowa Viburnum opulus 33. Kocanki piaskowe Helichrysum arenaruim 34. Konwalia majowa Convallaria majalis 35. Kruszyna pospolita Frangula alnus 36. Marzanka wonna Asperula odorata 37. Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare 38. Pierwiosnka lekarska Primula officinalis 39. Turzyca piaskowa Carex arenaria 40. Turówka leśna Hierochloe australis porosty: 41. Płucnica islandzka Cetraria Islandia 99

19 Gatunki rzadkie: 42. Arcydzięgiel nadbrzeżny Archangelica litoralis 43. Aster solny Aster tripolium 44. Babka nadmorska Plantago maritima 45. Babka Wintera Plantago winteri 46. Bez koralowy Sambucus racemosa 47. Centuria nadbrzeżna Centaurium litorale 48. Centuria nadobna Centaurium pulchellum 49. Chondrilla sztywna Chondrilla juncea 50. Dąbrówka kosmata Ajuga genevensis 51. Dąbrówka piramidalna Ajuga pyramidalis 52. Dziewanna kutnerowata Verbascum phlomoides 53. Dziurawiec skąpolistny Hypericum montanum 54. Dzwonek pokrzywolistny Campanula trachelium 55. Fiołek przedziwny Viola mirabilis 56. Głóg Lindmana Crategus lindmanii 57. Groszek czerniejący Lathyrus niger 58. Gruszyczka jednokwiatowa Pirola uniflora 59. Jaskier różnolistny Ranunculus auricomus 60. Kokorycz wątła Corydalis fabacea 61. Komonica wąskolistna Lotus tenuifolius 62. Kostrzewa leśna Festuca silvatica 63. Kozłek bzowy Valeriana sambuccifolia 64. Krwawnik wierzbolistny Achillea salicifolia 65. Lepnica tatarska Silene tatarica 66. Lnica wonna Linaria odora 67. Łoboda oszczepowata forma solniskowa 68. Manna gajowa Glyceria nemoralis 69. Muchotrzew solniskowy Spergularia salina 70. Namulnik brzegowy Limosella aquatica 71. Niezapominajka leśna Myosotis silvatica 72. Ostrzew rudy Blysmus rufus 73. Paprotnica krucha Cystopteris fragilis 74. Połonicznik kosmaty Herniarnia hirsuta 75. Przetacznik górski Veronika montana 76. Pszeniec gajowy Melampyrum nemorosum 77. Mannica odstajaca Puccinella distans 78. Rutewka orlikolistna Thalictrum aquilegiifolium 79. Sit Gerarda Juncus gerardi 80. Sit żabi Juncus ranarius 81. Sitowiec nadmorski Bulboschoenus maritimus 82. Szczaw ukraiński Rumex ukrainicus 83. Świbka morska Triglochin maritimum 84. Tojeść gajowa Lysimachia nemorum 85. Turzyca odległokłosa Carex distans 86. Wiechlina odległokłosa Poa remota 87. Wierzbownica bladoróżowa Epilobium roseum 88. Zachyłka oszczepowata Phegopteris polypodioes 89. Zagorzałek późny Odonties serotina ssp litoralis 90. Żabieniec trawolistny Alisma gramineum 100

20 Cenne fragmenty zieleni urządzonej Fragmenty zieleni urządzonej Gdańska, stanowiące pozostałość dawnych założeń parkowych i ogrodowych przy rezydencjach w mieście i dworach znajdujących się w jego sąsiedztwie objęto ochroną razem z elementami architektury i zamieszczono w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na terenie miasta Gdańska ustalono lokalizację 39 zabytkowych założeń dworsko-parkowych i willowo-ogrodowych (stan na r.). 1. Gdańsk-Matarnia, ul. Agrarna 2 2. Gdańsk-Oliwa, ul. Bytowska 1 3. Gdańsk-Oliwa, ul. Bytowska 4 - Dwór Schabental 4. Gdańsk-Brzeźno, Park Kuracyjny 5. Gdańsk-Oliwa, ul.czyżewskiego 29 - Dwór Ludophine 6. Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Grunwaldzka 5 -zespół willowo-ogrodowy 7. Gdańsk-Oliwa, ul. Grunwaldzka zespół willowo-ogrodowy 8. Gdańsk-Jelitkowo, Park Kuracyjny 9. Gdańsk-Kiełpino Górne, ul. Goplańska 34 zespół dworsko-parkowy 10. Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Do Studzienki 36, Królewska Dolina 11. Gdańsk-Szadółki (Rębowo), ul. Jabłonowa Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Jaśkowa Dolina Gdańsk-wrzeszcz, ul. Jaśkowa Dolina Gdańsk-Lipce, ul. Trakt Św. Wojciecha Dwór Ferberów 15. Gdańsk-Lipce, ul. Trakt Św. Wojciecha - Zajazd "Trzy Świńskie Głowy" 16. Gdańsk-Dolne Miasto, ul. Kieturakisa Gdańsk-Nowe Szkoty, ul. Konrada Leczkowa Gdańsk-Migowo, ul. Migowo Górne Gdańsk-Orunia, ul. Nowiny Gdańsk-Olszynka, ul. Olszyńska Gdańsk-Oliwa, ul. Opacka Gdańsk-Oliwa, Park Opacki 23. Gdańsk-Oliwa, Zespół Klasztorny Cystersów 24. Gdańsk-Piecki, ul. Piecewska Gdańsk-Oliwa, ul. Polanki Dwór VII 26. Gdańsk-Oliwa, ul. Polanki 119/121 - Dwór IV Quellbrun 27. Gdańsk-Oliwa, ul. Polanki Dwór III Schopenhauerów 28. Gdańsk-Oliwa, ul. Polanki Dwór II Groddecków 29. Gdańsk-Oliwa, ul. Polanki Dwór I Monbrillant 30. Gdańsk-Oliwa, ul. Pomorska 68, Dwór Przymorze 31. Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Srebrniki Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Traugutta Dwór Św.Studzienka 33. Gdańsk-Kokoszki, ul. Stokłosy Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Wajdeloty 13, Dwór Kuźniczki 35. Gdańsk-Jasień, ul. Zwierzyniecka 90/ Gdańsk-Zakoniczyn 37. Gdańsk, Al.Zwycięstwa, Park Steffensa (M.Kasprzaka) 38. Gdańsk-Wrzeszcz, Park między ul. Partyzantów i ul. Grunwaldzką 39. Gdańsk, Park Marii Konopnickiej 101