OCHRONA PRZYRODY W POWIECIET KUTNOWSKIM. Rezerwaty przyrody w gminie Nowe Ostrowy

Transkrypt

1 OCHRONA PRZYRODY W POWIECIET KUTNOWSKIM Na podstawie Rezerwaty przyrody w gminie Nowe Ostrowy Rezerwat Przyrody Dąbrowa Świetlista rodzaj rezerwatu: leśny data utworzenia: r. powierzchnia: 40,13 ha położenie: powiat kutnowski, gmina Nowe Ostrowy, Nadleśnictwo Grotniki, Leśnictwo Perna Utworzony w 1990 roku, obecnie zajmuje pow. 40,13 ha. Leży w granicach obszaru PLH Dąbrowa Świetlista w Pernie należącego do europejskiej sieci ekologicznej Natura Obszar stanowi wyspę leśną w stepowiejącym, bezleśnym krajobrazie Równiny Kutnowskiej. Jest to fragment lasu ze stuletnim drzewostanem dębowym, porastający stok płaskiego pagórka żwirowego, położonego na terenie moreny dennej. W otoczeniu dominują pola uprawne. Świetliste dąbrowy to lasy o luźnym zwarciu drzewostanu, umiarkowanie rozwiniętej warstwie krzewów oraz bujnym runie. Charakteryzują się dużym udziałem światłolubnych gatunków roślin. Głównym czynnikiem kształtującym to siedlisko leśne był prowadzony w przeszłości wypas zwierząt. W warunkach zaprzestania takiej działalności człowieka następuje ekspansja gatunków typowych dla siedlisk żyźniejszych i

2 ustępowanie roślin ciepłolubnych. Drzewostan, jak wskazuje nazwa, tworzą dęby (dominujący dąb bezszypułkowy i rzadszy dąb szypułkowy). Zachowanie właściwego stanu siedliska, które po zaprzestaniu pasterskiego użytkowania podlega antropogenicznym i naturalnym zmianom, wymaga prowadzenia czynnej ochrony na całej powierzchni. Obecnie postać typowa dąbrowy świetlistej występuje obok form zdegenerowanych z leszczyną pospolitą, lipą drobnolistną lub grabem pospolitym. Rezerwat posiada w zasobach ponad 90 letni drzewostan dębu bezszypułkowego. Inne chronione gatunki roślin to: kruszczyk szerokolistny, lilia złoto głów, naparstnica zwyczajna, podkolan biały, wawrzynek wilczełyko, kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, pierwiosnka lekarska. W rezerwacie występuje 248 taksonów roślin naczyniowych, z tego jedenaście chronionych. Ścisłej ochronie podlega rosnący tam orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko, naparstnica zwyczajna, kruszczyk szerokolistny, przylaszczka pospolita, lilia złotogłów, miodownik melisowaty i podkolan biały okazały storczyk (osiągający 50 cm wysokości). Ptaki lęgowe reprezentuje 27 gatunków, ssaki siedem. Rezerwat jest udostępniony do celów dydaktycznych oraz do zwiedzania dzięki wyznaczonemu szlakowi turystycznemu. fot. Rezerwat przyrody Dąbrowa Świetlista został utworzony dla zachowania stanowiącej ponad połowę jego powierzchni zespołu świetlistej dąbrowy oraz regenerującego się grądu. Rezerwat Przyrody Perna rodzaj rezerwatu: leśny data utworzenia: r. powierzchnia: 15,27 ha

3 położenie: powiat kutnowski, gmina Nowe Ostrowy, Nadleśnictwo Kutno, Leśnictwo Perna Utworzony roku posiada powierzchnie 15,27 ha. Chroni las liściasty, posiada 140 letnie gatunki dębów, znajdziemy tam dąb szypułkowy i bezszypułkowy, grab pospolity, brzozę brodawkowatą, dziką gruszę i jabłoń. Rezerwat chroni wiele gatunków mszaków. W południowej części sporego kompleksu leśnego w pobliżu Krośniewic znajduje się las liściasty o cechach naturalnego grądu, z bogatą florą i zróżnicowanym wiekowo i gatunkowo drzewostanem. Objęcie go ochroną rezerwatową uzasadniają walory przyrodnicze, właściwe dla lasu, jaki w przeszłości występował powszechnie na tym terenie na średniożyznych i żyznych glebach, a więc na obszarach, gdzie najwcześniej następowało wylesienie pod potrzeby gospodarki rolnej. Zachowanie tego lasu ma duże znaczenie m.in. z punktu widzenia ochrony różnorodności biologicznej. Większość, bo 85% powierzchni rezerwatu, porasta drzewostan, którego dominującym gatunkiem jest dąb szypułkowy, natomiast w pozostałej części panuje jesion wyniosły. Przeciętny wiek drzewostanu sięga 150 lat, ale drzewa są w dobrej kondycji zdrowotnej. Wiele dębów ma ok. 170 lat i osiąga 30 m wysokości. Obok dębów liczny w drzewostanie jest grab pospolity, którego najstarsze osobniki liczą sobie po 120 lat i mają 20 m wysokości. Na uwagę zasługują grusze pospolite i dzikie jabłonie o imponujących rozmiarach oraz czeremchy zwyczajne, które zwykle są krzewami, a w rezerwacie dorastają do rozmiarów drzew. Wśród krzewów gatunki grądowe reprezentują: leszczyna pospolita, dereń świdwa, wiciokrzew pospolity, trzmielina zwyczajna i kalina koralowa. Runo jest bogate w gatunki, szczególnie liczne w lukach powstałych na skutek obumierania drzew. Ich kwitnienie przypada na okres wiosenny, zanim rozwiną się w pełni liście drzew. Rośliny naczyniowe obejmują 122 taksony, przy czym dziewięć gatunków jest objętych ochroną. Ochronie ścisłej podlega kruszczyk szerokolistny, podkolan biały, gnieźnik leśny, lilia złotogłów i przylaszczka pospolita. Na terenie rezerwatu występują cztery gatunki płazów, jeden gatunek gada (padalec), 36 gatunków ptaków oraz 14 gatunków ssaków.

4 fot. Rezerwat Przyrody Ostrowy rodzaj rezerwatu: leśny data utworzenia: r. powierzchnia: 13,04 ha położenie: powiat kutnowski, gmina Nowe Ostrowy, Nadleśnictwo Kutno, Leśnictwo Ostrowy Rezerwat powstał w 1969 roku aby chronić fragment cennego florystycznie lasu, ma powierzchni 13,04 ha. Występuje tu lipa: drobnolistna, dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, jesion wyniosły i klon pospolity. Chroniony obiekt ma strukturę piętrową drzewostanu i prezentuje wielogatunkowość runa. Rezerwat porasta wielowarstwowy, dobrze wykształcony las liściasty, którego najwyższy poziom buduje lipa drobnolistna, dąb szypułkowy oraz jesion wyniosły. W domieszce spotkamy wiąz polny, brzozę brodawkowatą oraz rzadziej wiąz górski, klon polny i zwyczajny. Drzewa tego piętra są w zbliżonym wieku. Najstarsze dęby i lipy osiągnęły 140 lat, a jesiony 130 lat. Niższą warstwę drzew tworzą przede wszystkim lipa drobnolistna i grab pospolity z domieszką jesionu wyniosłego, klonu polnego i wiązu polnego. niestety nie odnawia się, tzn. brak jest osobników niższych klas wiekowych. Dla umożliwienia rozwoju młodych pokoleń dębu konieczne jest prześwietlenie drugiego piętra lasu. Z pojedynczych drzew na uwagę zasługuje dziewięćdziesięciopięcioletnia czereśnia o obwodzie pnia 1,8 m i wysokości 20 m najokazalszy osobnik tego gatunku w Polsce środkowej. Niezbyt bujny podszyt składa się z podrostów drzew i krzewów takich gatunków jak porzeczka czerwona i dziki bez czarny. Runo jest dobrze rozwinięte i wielogatunkowe, a

5 cechuje je wyjątkowo atrakcyjna rytmika sezonowa. Wczesną wiosną zakwitają zawilce, zdrojówka rutewkowata, miodunka ćma, ziarnopłon wiosenny i fiołek przedziwny. Nieco później zakwita fiołek leśny, gajowiec żółty i kokoryczka wielokwiatowa, a potem konwalia majowa. Zbiorowisko roślinne w rezerwacie stanowi grąd środkowoeuropejski (odmiana kujawska). Wyróżnia ją stałe i obfite występowanie zdrojówki rutewkowatej, ziarnopłonu wiosennego, zawilca żółtego i złoci żółtej. Na terenie rezerwatu zinwentaryzowano 215 gatunków roślin naczyniowych; dwa gatunki podlegają ochronie ścisłej: storczyk kruszczyk szerokolistny i dobrze znana roślina z rodziny jaskrowatych przylaszczka pospolita. Rezerwat zasiedla 25 gatunków ptaków lęgowych i sześć gatunków ssaków fot. Utworzenie rezerwatu Ostrowy na prawie bezleśnej Wysoczyźnie Kłodawskiej wynikało z potrzeby zachowania fragmentu wielogatunkowego lasu liściastego o charakterze naturalnym, ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych. Rezerwat Przyrody Ostrowy- Bażantarnia rodzaj rezerwatu: leśny data utworzenia: r. powierzchnia: 27,24 ha położenie: powiat kutnowski, gmina Nowe Ostrowy, Nadleśnictwo Kutno, Leśnictwo Ostrowy Rezerwat utworzono w 1975 roku dla ochrony naturalnego fragmentu lasu liściastego subkontynentalnego grądu niskiego. Ma powierzchnie 27,24 ha.

6 fot. Jest to wielowarstwowy, zróżnicowany wiekowo i gatunkowo las liściasty, o bogatym runie, wśród gatunków drzew dominują: wiąz górski, wiąz polny, lipa drobnolistna, klon zwyczajny, klon jawor, jesion wyniosły. Znajdziemy tam również wiele rzadkich roślin : wawrzynek wilczełyko, kruszczyk szerokolistny, kopytnik pospolity, konwalia majowa, kalina koralowa, fiołek przedziwny, seler nica żyłkowana, pszeniec gajowy. Najwyższe piętro tworzy lipa drobnolistna i dąb szypułkowy, których najstarsze osobniki liczą sobie około 160 lat. W południowej części rezerwatu stałymi gatunkami domieszkowymi są jesion wyniosły i klon jawor. Niższą warstwę drzew tworzy prawie wyłącznie lipa, gdyż dąb odnawia się bardzo słabo. Dlatego konieczne jest sztuczne wprowadzanie odnowień dębowych. Innymi gatunkami tego piętra są klon polny, grab pospolity oraz rzadszy jesion wyniosły, klon jawor oraz wiązy polny i szypułkowy. Uwagę zwracają dorodne głogi jednoszyjkowe i dzikie jabłonie. Podszyt jest dobrze wykształcony i bardzo zróżnicowany. Obok podrostów lipy znajdziemy tam młode okazy klonów różnych gatunków, grabu i krzewów takich jak leszczyna pospolita, wiciokrzew pospolity, czeremcha zwyczajna, dereń świdwa, rzadziej trzmielina zwyczajna. Cennym elementem podszytu jest chroniony wawrzynek wilczełyko oraz kalina koralowa. Runo rozwija się w rytmie sezonowym, kształtowanym warunkami świetlnymi na dnie lasu. Wczesną wiosną zakwitają masowo kobierce zawilców gajowego i żółtego, gwiazdnicy wielkokwiatowej, zdrojówki rutewkowatej, złoci żółtej i ziarnopłonu wiosennego. Później licznie zakwita chroniona konwalia majowa. Postać suchsza grądu środkowoeuropejskiego obejmuje około 70% powierzchni rezerwatu, zaś grąd w postaci wilgotniejszej zajmuje lokalne obniżenie terenu i występuje w południowej i południowo-zachodniej części obszaru. Bogactwo roślin naczyniowych reprezentuje 191 gatunków, w tym cztery podlegające ochronie ścisłej wspomniany już wawrzynek wilczełyko, kruszczyk szerokolistny, przylaszczka pospolita i gnieźnik leśny.

7 Ptaki lęgowe w rezerwacie liczą 26 gatunków, zaś występujące ssaki to jedynie pospolite gatunki leśne. Ochronie w rezerwacie Ostrowy-Bażantarnia podlega wielogatunkowy las liściasty o naturalnym charakterze, zaliczany do typu grądu środkowoeuropejskiego. Przez teren powiatu kutnowskiego przebiega fragment Obszaru Krajobrazu Chronionego Pradolina Warszawsko Berlińska, obejmująca Dolinę Bzury ( teren Bedlna, Kutna i Krzyżanowa 3915 ha). Pomniki Przyrody. Mimo ubogiego zalesienia w powiecie znajduje się wiece pomników przyrody, którymi są zazwyczaj wiekowe drzewa zachowane w zespołach parkowopałacowych. Tabela 1. Wybrane Pomniki Przyrody na terenie powiatu kutnowskiego Gmina Pomniki Przyrody Wysokość Obwód pnia na wys. 1,3 m Nowe Ostrowy Topola niekłańska 31,5 m 12 m 32,5 m 546 cm 450 cm 500 cm 554 cm Bedlno 26,5 m 29,5 m 38 m 590 cm 530 cm 595 cm 350 cm Krośniewice 18,5 m 720 cm Łanięta Gmina Kutno Miasto Kutno Platan klonolistny Kasztanowiec zwyczajny Świerk pospolity Grab zwyczajny 31 m 24 m 23,5 m 28 m 26 m 25 m 14 m 30,5 m 17 m 24,5 m 12 m 30 m 394 cm 475 cm 465 cm 440 cm 523 cm 960 cm (wys. 0,7 m) 365 cm 315 cm 573 cm 256 cm 263 cm 200 cm 506 cm Oporów 27 m 25,5 m 420 cm 410 cm 550 cm 428 cm Żychlin 19 m 335 cm

8 Wojtek 25 m 18 m Krzyżanów 27 m 440 cm Źródło: dokumentacja Starostwa Powiatowego w Kutnie 385 cm 220 cm Platan klonolistny - Kutno