Polska wobec wyzwań cywilizacji XXI wieku

Transkrypt

1 DRUGA KONFERENCJA KRAKOWSKA Polska wobec wyzwań cywilizacji XXI wieku Prof. Jerzy Buzek, Parlament Europejski Członek Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Członek Komisji Zmian Klimatycznych Sprawozdawca 7. Programu Ramowego Badań i Technologii UE Sprawozdawca Strategicznego Programu Technologii Energetycznych UE Kraków, 18 czerwca 2009

2 Strategia rozwojowa Unii Europejskiej: Wyzwania: Działania polityczne (Traktat Lizboński) Konkurencyjność (wobec globalizacji i kryzysu) Zagrożenia: Problemy demograficzne i migracje ludności Energia i ocieplenie klimatu

3 Zmiany liczby ludności Europy (w mln) Ludność r r r r r r r r r r r r.

4 The World Factbook, 2007 r. Długość życia

5 Polska krajem najmłodszych emerytów *Dane Banku Światowego dotyczące mężczyzn

6

7 Międzynarodowa Konferencja Klimatyczna ONZ: - Poznań, Grudzień 2008 (COP14) - Kopenhaga, Grudzień 2009 (COP15) Ostatni dzwonek na osiągnięcie Międzynarodowego Porozumienia

8 UE - Lider w walce z ociepleniem Pakiet Energetyczno-Klimatyczny Rada Europejska, grudzień 2008 CELE NA ROK 2020 CO 2 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych 20% ograniczenie zużycia energii 20% udział odnawialnych 10% udziału energii odnawialnej w transporcie drogowym Ustalenia z grudnia 2008 r.: węgiel pozostaje kluczowym surowcem energetycznym UE

9 Grudzień 2008 Szczyt UE w Brukseli: 1. Potwierdzenie Programu Odsunięcie w czasie pełnego zakupu CO 2 dla przemysłu ( ) 3. Dla niektórych krajów: odsunięcie w czasie pełnego zakupu emisji CO 2 dla energetyki ( ) 4. Dla Polski: 60 mld PLN na modernizację energetyki węglowej 5. Wpłaty za emisję CO 2 do dyspozycji rządów państw członkowskich

10 Unia Europejska, zima 2009: 330 mln Euro na projekty energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne: Nabucco Gazoport w Świnoujściu (80 mln Euro) Ochrona klimatu: Farmy wiatrowe Instalacje CCS w Kędzierzynie i Bełchatowie (180 mln Euro)

11 Pierwotne źródła: Odnawialne, Paliwa kopalne, Nuklearne (węgiel, ropa, gaz) Priorytet: sprawność i oszczędzanie energii Zapotrzebowanie na energię: podwojenie w ciągu lat Rozwiązanie problemu: nowe technologie!

12 Energetyka odnawialna Przyszłość kooperacja: Duński przykład Scentralizowana produkcja w połowie lat 80 Zdecentralizowana produkcja dzisiaj

13 Dzięki węglowi: 1. Polska najbardziej niezależny i bezpieczny energetycznie członek Unii Europejskiej 2. Zagrożenie: efekt cieplarniany i inne niepożądane skutki ekologiczne 3. Warunek stosowania węgla: - wysoka sprawność energetyczna, poligeneracja (prąd, ciepło, gaz) - wychwytywanie i składowanie CO 2

14 Renesans Energetyki Nuklearnej Zalety: tania bezpieczna bezemisyjna łatwy dostęp do surowców Wady: słaba akceptacja społeczna(!) zagrożenie odpadami (?) katastrofy (???)

15 Europejski Instytut Innowacji i Technologii Badania naukowe Innowacj EIT e Szkolnictw o wyższe Centrala EIT - Rada Zarządzająca EIT Society Green Energy EIT Climate Change Wspólnota Wiedzy i Innowacji Zrównoważona energia Organizacje partnerskie

17 EPIZOD Unia Europejska Gdzie kryzys a gdzie spowolnienie EU 25 (2004) Nowe Kraje Członkowskie (2007) Kraje kandydujące

18 EPIZOD Jak walczyć z kryzysem? Najnowsze dane Eurostatu, mówią o 18,4 miliona bezrobotnych w całej Unii! Ochrona miejsc pracy: tak, protekcjonizm: nie "Jesteśmy zdeterminowani, aby chronić nasze gospodarki i naszych obywateli - ale rozumienie tej ochrony w kategoriach protekcjonizmu byłoby najgorszym rozwiązaniem. Joaquín Almunia, Komisarz Unii Europejskiej do spraw Gospodarczych i Monetarnych Źródło:

19 EPIZOD Jak walczyć z kryzysem? Inwestowanie w badania i rozwój, nowe technologie, edukację i gospodarkę opartą na wiedzy jest szansą na stworzenie nowych miejsc pracy.

20 STRATEGIA LIZBOŃSKA UNII EUROPEJSKIEJ Do 2010 roku Unia Europejska ma dysponować najbardziej dynamiczną i konkurencyjną gospodarką opartą na wiedzy, zdolną do zrównoważonego wzrostu, z większą ilością miejsc pracy i większą spójnością społeczną oraz poszanowaniem środowiska naturalnego.

21 Wydatki przedsiębiorstw na badania (miliardy euro ) wydatki przemysłu na B+R w mld euro DE FR UK SE IT NL ES BE FI DK AT IE CZ LU PT PL HU EL SI SK EE LT LV

22 Wyniki innowacji 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 EU25 EU15 US JP triad patents/ 100million population public R&D expenditure business R&D expenditure Źródło: Europejska Tablica Wyników Innowacji 2005

23 ODNOWIONA STRATEGIA LIZBOŃSKA Raport Wim a Kok a określił rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy jako 1 z 5 najważniejszych obszarów polityki. Raport zalecił następujące działania: - uatrakcyjnienie Europy dla jej najlepszych mózgów - zwiększenie wydatków na badania do 3% PKB - ustanowienie obszaru badań i innowacji - promowanie nowych technologii

24 DIAGNOZA STANU NAUKI W POLSCE Polskie grupy badawcze zdobywają w UE najmniej pieniędzy w przeliczeniu na poziom PKB. Dla przykładu w 6 Programie Ramowym (lata ) badacze z Polski odzyskali najmniejszą część funduszy, którymi proporcjonalnie do PKB poszczególne kraje Unii zasiliły ten program. Z naszego proporcjonalnego wkładu odzyskaliśmy jedynie 53,6 %. Dla porównania, w przypadku Czech było to 75%, Węgier 96%, a Słowenii 155%. Źródło: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komisja Europejska

25 DIAGNOZA STANU NAUKI W POLSCE -liczba polskich wynalazków zgłaszanych do Europejskiego Urzędu Patentowego na 1 mln mieszkańców wynosi 4 i jest niższa od wszystkich krajów UE z wyjątkiem Rumunii. - w 2006 roku polscy wynalazcy uzyskali w EUP 22 patenty - słoweńscy 32, czescy 38, węgierscy 49, a hiszpańscy udział polskich autorów w grupie najczęściej cytowanych publikacji wynosi dwóch na cztery tysiące, udział w światowej puli tzw. patentów triady ok. 0,02% (w 2005 r.). Źródło: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komisja Europejska

26 Słabość i szansa technologiczna Polski Source: European Innovation Scoreboard 2005

27 Trójkąt Wiedzy innowacje badania edukacja

28 Trójkąt Wiedzy - finansowanie Program Opis Budżet Program Ramowy 7 Główne działanie wspierające rozwój ekonomii wiedzy 54 miliardy euro od 2007 do 2013 Fundusze Strukturalne i Spójności Wsparcie dla mniej zaawansowanych regionów UE będzie miało znaczny wpływ na rozwój możliwości R&D 308 miliardów euro od Program Ramowy Konkurencyjnośći i Innowacyjności Programy Edukacyjne i szkoleniowe Program Quick- Start Nowy program mający poprawić Europejską zdolność innowacyjną poprzez wsparcie dla innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw, sieci innowacyjnych, rozprzestrzeniania wyników, transferu technologii i funduszy na technologię z kapitału wysokiego ryzyka Programy takie jak Socrates czy Leonardo da Vinci mają zwiększyć możliwości produkcji, opanowania i wykorzystania wiedzy w Europie poprzez zintegrowane działania na polu edukacji przez całe życie oraz szkolenia w szczególności naukę na uniwersytetach i szkolenie badaczy Program Quick-start identyfikuje najważniejsze pola dla inwestycji w sieciach wiedzy. Podział pomiędzy inwestycje prywatne i publiczne będzie się wahał w zależności od wspieranego projektu 3.2 miliarda euro ok. 2 miliardy euro Wszystkie inwestycje 60 miliardów na

29 Rosnący budżet Programów Ramowych Badań i Technologii ,12 14,96 19, ,27 5,36 6,

30 PROGRAM RAMOWY NA RZECZ KONKURENCYJNOŚCI I INNOWACJI CIP 3.6 mld. euro Dla MŚP! Przedsiębiorczość i Innowacja Wspieranie polityk ICT Inteligentna Energia Europa

31 Strategia dla Polski - rozwój Fundusze strukturalne (perspektywa budżetowa ) 16 mld Narodowa Strategia Spójności na lata Regionalne Programy Operacyjne Sektorowe programy operacyjne 570 mln Program Operacyjny Europejskiej Współpracy Terytorialnej 21,3 mld PO Innowacyjna gospodarka PO Kapitał ludzki PO Infrastruktura i środowisko 7 mld PO Program Rozwoju Pomoc techniczna Polski 8 mld 216 mln Wschodniej 2,1 mld

32 Subregiony i Regiony Wiedzy i Innowacji (perspektywa budżetowa ) 7PR+ CIP 58 mld euro FUNDUSZE STRUKTURALNE 67 mld euro EUROPEJSKA PRZESTRZEŃ BADAŃ I INNOWACJI SYNERGIA działań SUBREGIONY I REGIONY WIEDZY I INNOWACJI

33 p r o g r a m y M N i S W I n s t r u m e n t N o r w e s k i p r o g r a m y M G I n s t r u m e n t S z w a j c a r s k i p r o g r a m y P A R P P O W s p ó ł p r a c y T e r y t o r i a l n e j Możliwości finansowania rozwoju Subregionu i Regionu Wiedzy i Innowacji PO Innowacyjna Gospodarka Regionalne PO PO Polska Wschodnia PO Infrastruktura i Środowisko inne PO Region Wiedzy i Innowacji samorząd jednostki naukowe CD CD CD CZT CD NGO firmy AS 7. Program Ramowy Program CIP EUREKA BONUS 169 inne programy badawcze

34 Budowa potencjału POMORZE RIMAMI ZPCZT CHEMCAT TIFORA ICHB IZATEM WCBM CAMAT CZTCHEM BIM AGROTECH BIOTECHMED A K C E L E R A T O R HUMANOTEX OPTOEL MAZCZT BIOTON ATERROR TECHNP DSCZT Centers of Advanced Technology Technological Parks Centers of Excellence Business incubators National Innovation Network ITAM E-SR-ZDR SCZT AKCENT TELEINFO AERONET A S

35 Portal wiedzy i wizja współpracy i nauczania Nauka w zespole Nauka Course Delivery Learning Management Poczta Nauka Kalendarz Nieprzerwana komunikacja Nauka Nauka Konferencje internetowe Portal wiedzy e-learning wspomagania pracą zespołu Książka adresowa Nauka komunikator Biblioteka zasobów Nauka Praca grupowa Indywidualne i zespoły Nauka Współpraca Nauka Nauka Zarządzanie wiedzą

37 PODSUMOWANIE Strategia dla Polski rozwój, konkurencyjność, tworzenie miejsc pracy Strategia dla miast (subregionów) strategia wiedzy i innowacji Uświadomienie urzędników (ale również i politykówdecydentów), że najważniejszym wyzwaniem jest stworzenie gospodarki opartej na wiedzy: fundusze strukturalne to nie tylko beton i asfalt promocja funduszy na infrastrukturę badawczą i połączenie biznesu z badaniami rozwojowymi, promocja efektywnych projektów miękkich człowiek najlepszą inwestycją (aktywizacja ludzi z sektora bo dzisiaj Polska jest krajem najmłodszych emerytów)

38 DRUGA KONFERENCJA KRAKOWSKA Polska wobec wyzwań cywilizacji XXI wieku Prof. Jerzy Buzek, Parlament Europejski Sprawozdawca 7. Programu Ramowego Badań i Technologii UE Sprawozdawca Strategicznego Programu Technologii Energetycznych UE Dziękuję za uwagę Kraków, 18 czerwca 2009