Quercus - dąb. Quercus robur - dąb szypułkowy

Transkrypt

1 Quercus - dąb Drzewa lub rzadko krzewy. Dorastają do metrów. Wytwarzają silny system korzeniowy, dzięki czemu są odporne na wywracanie. Są to drzewa długowieczne, początkowo rosną bardzo wolno (ok.120 cm/10 lat). Liście mają najczęściej sezonowe, klapowane. Kwiaty są jednopienne, wiatropylne, z niepozornym okwiatem, pojawiają się jednocześnie z rozwojem liści. Kwiaty męskie zebrane w cienkie, zwisające kotki, a Ŝeńskie pojedyncze lub w krótkim kłosie. Kwiaty męskie i Ŝeńskie znajdują się na tym samym osobniku (gatunki jednopienne). Owoce to znane wszystkim orzechy zwane Ŝołędziami, osadzonymi w miseczce. W Polsce rosną dziko 3 gatunki: Q.robur, Q.petraea i Q.pubescens. Wymagania dębów zaleŝą od gatunku (patrz poniŝej). Zastosowanie przede wszystkim jako drzewa pomnikowe, parkowe i alejowe. RozmnaŜanie przede wszystkim generatywne (wysiew Ŝołędzi bezpośrednio po zbiorze lub po stratyfikacji). Quercus robur - dąb szypułkowy Opis: Wysokość do 20-30m. Charakteryzuje się szeroką koroną, niskim pniem i grubymi konarami. Kora głęboko spękana. System korzeniowy głęboki i silnie rozwinięty. Charakterystyczna jest mikoryza (symbioza z grzybami np. z borowikiem). Liście sztywne,

2 skórzaste, nagie, z zaokrąglonymi klapami. Charakterystyczny jest bardzo krótki ogonek liściowy (liście prawie siedzące). Jesienią zabarwiają się na brązowo. Na młodych okazach często część suchych liści pozostaje na drzewie aŝ do wiosny. Kwitnienie w V. śołędzie wydłuŝone, świeŝe z podłuŝnymi zielonkawymi prąŝkami, zebrane po 2-3 na szypułkach. Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, najpospolitszy polski gatunek dębu (lasy mieszane i dąbrowy). Najstarsze polskie okazy to: Dąb BaŜyńskiego w Kadynach (k.elbląga) - ponad 660 lat, Bartek (k.zagnańska) - ponad 630 lat. Wymagania: Ma duŝe wymagania glebowe - potrzebuje Ŝyznych i wilgotnych gleb, (nawet takich, które są okresowo zalewane). Na słabszych glebach nie osiąga charakterystycznych rozmiarów, jest wielopniowy i powykrzywiany. Młode liście cierpią od wiosennych przymrozków, natomiast jest to gatunek wybitnie mrozoodporny (jednak w czasie bardzo silnych mrozów moŝe dojść do pionowego pękania pni). W młodości dobrze znosi ocienienie, natomiast później wymaga stałego dobrego oświetlenia. Starsze okazy nie lubią przesadzania. Zastosowanie: Drzewo pomnikowe, pamiątkowe, doskonale nadaje się do duŝych parków i zadrzewień krajobrazowych. Dobrze znosi cięcie, dzięki czemu moŝe być stosowany na szpalery. Drewno dębu jest twarde i mocne, po długim moczeniu staje się jeszcze wytrzymalsze (tzw. czarny dąb, polski heban). Kora dębu ma zastosowanie w lecznictwie - działa m.in. ściągająco przy biegunkach (garbniki), włosy płukane w naparze z kory dębu nabierają pięknej ciemnej barwy. śołędzie wykorzystywane są jako pasza dla zwierząt gospodarskich. Od pradawnych czasów dąb uwaŝany był za drzewo święte, posiadające szczególną moc. Odmiany: - `Fastigiata` - odm. stoŝkowata, korona bardzo wąska, zastępuje topolę włoską (wolniej rośnie, ale dłuŝej Ŝyje) - `Pendula` - odm. zwisająca Quercus petraea (Q. sessilis) - dąb bezszypułkowy

3 Opis: Dorasta do 20-30m. Wytwarza długi pień widoczny aŝ do wierzchołka. Liście z okrągłymi klapami, charakterystyczny długi ogonek. Rozwijają się później niŝ liście Q.robur. Owoce siedzące, prawie bez szypułek (stąd nazwa), bez podłuŝnych prąŝków. Występowanie: Europa, Azja Mniejsza. W Polsce mniej pospolity niŝ Q.robur. Jest bardziej ciepłolubny, nie lubi klimatu wybitnie kontynentalnego z bardzo mroźnymi zimami (nie rośnie w Polsce północno-wschodniej). Wymagania: Gatunek ciepłolubny. Lepiej od dębu szypułkowego znosi zacienienie. Ma takŝe mniejsze wymagania glebowe - lepiej znosi uboŝsze i suchsze gleby. Zastosowanie: Sadzony w duŝych parkach. Quercus pubescens - dąb omszony Występuje tylko na jednym stanowisku w Polsce w rezerwacie nad Odrą. Jest to nieduŝe drzewo lub krzew z omszonymi pędami i liśćmi. Jest ciepłolubny i światłolubny. Doskonale znosi suchą i ubogą glebę. W uprawie właściwie niespotykany. Quercus rubra - dąb czerwony

4 Opis: Drzewo do 25 m. Tworzy szeroką koronę. Liście z ostrymi klapami, gładkie i błyszczące. Rozwijają się wczesną wiosną, a jesienią przybierają piękny czerwony kolor. śołędzie pękate, w bardzo płytkiej miseczce. Występowanie: Ameryka Północna, w Polsce sadzony często w lasach jako gatunek uŝytkowy (stąd moŝna dziś spotkać w naszych lasach ten gatunek dębu). Wymagania: Bardzo tolerancyjny w stosunku do gleby (nawet suche i jałowe gleby!) i zanieczyszczenia powietrza. Gatunek mrozoodporny. Wymaga pełnego oświetlenia. Rośnie szybciej od naszych krajowych dębów. Zastosowanie: Parki, zadrzewienia uliczne, nasadzenia krajobrazowe, pięknie wygląda posadzony pojedynczo na trawniku. Jest to najpospolitszy obcy gatunek dębu sadzony w naszych parkach. Inne gatunki: Quercus cerris - dąb burgundzki, dąb frędzelkowaty

5 Pochodzi z Europy Południowej. Wolno rosnące drzewo, dorasta do 20m. Pędy i liście filcowato owłosione. Liście z płytkimi klapami. śołędzie do połowy ukryte w miseczce ozdobionej długimi frędzelkami. Dość wraŝliwy na mrozy (sadzony tylko w Polsce zachodniej). Wymaga ciepła i słońca. Odporny na suszę. Quercus palustris - dąb błotny

6 Pochodzi z USA. Dorasta do 25m. Liście błyszczące z bardzo głębokimi klapami, klapy ostro zakończone. Jesienią liście przebarwiają się pięknie na czerwono. śołędzie drobne, osadzone na krótkich szypułkach. Spotykany w parkach Polski zachodniej. Lubi wilgotne gleby, ale toleruje suche i piaszczyste.

7